Met Esso bent u
betepuit
Uw probleem is het onze
Wetenschap mag dimensie van
het demonische niet vergeten
Dr. Visser "t Hooft geeft
visie op syncretisme
Y. G. Kuiper
overleden
Een woord voor vandaag
Hervormden vragen prov.
subsidie voor jeugdwerk
BOEKENHOEK
WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1962
ANDERZIJDS
CHRISTELIJKE KERK IN JAPAN
7n het weekblad The Chris
tian Century'' weerlegt Darley
Downs de kritiek die William P.
Woodard kenbaar maakte over
het Westelijke karakter van de
Christelijke kerk in Japan. Ook
de massa-meeting overgenomen
uit het Westen was volgens W.
P. Woodard een hinderpaal voor
de Japanner tot het christelijk
geloof te komen. Downs geeft toe
dat sommige punten van het be
toog van Woodard wel gegrond
zijn, maar hij weerlegt de kritiek
op de meetings als volgt
TAR. Woodard zegt bezwaren te
maken tegen het optreden van
evangelisten uit het Westen Maar
de massa-bijeenkomsten hebben
getwijfeld meegewerkt tot de ont
wikkeling en opleving van de chris-
teiijke kerk. Vele honderden prac-
liscrcnde christenen danken het be-
cin van hun geestelijke opleving
aan de Osaka- of de Tokio-kruis-
tochten van Bob Pierce en zijn
„World Vision group Ik ken ker
ken die op het punt stonden ge
sloten te moeten worden en door
deze massa-bijeenkomsten de weg
tot nieuw leven ontdekten. De Osa
ks-kruistocht was een opmerkelijke
demonstratie van aamenwerking
luasen kerken die deel uit maak
ten van de ..National Christian
Council" en de kerken die hiervan
geen deel uit maakten. In Tokio
hadden de bijeenkomsten tot ge
volg dat kerken van beide groepen
gingen samenwerken, ondanks he
vige oppositie. Het is voorbarig te
beweren dat andere evangelisten
uit het Westen nóg meer succes
zullen boeken.
Het is mij bekend dat de langza-
groei van het christendom
de nieuwe godsdienst geïntrodu
ceerd werd. en dat het boedisme
en de leer van Confucius een gro
te Invloed op het volk hadden. Ik
geef toe dat al deze feiten er toe
bijdroegen dat de Japanner het
christendom niet zo gemakkelijk
accepteerde. Hiermee in verband
staat ook de invloed van het pa
triarchale gezins-systeem ln Japan,
dat het voor de jongeren erg moei
lijk maakte tot het christendom
over te gaan. Na 43 jaar dit al
les gadegeslagen te hebben moet
lk concluderen dat meer dan al de
bovengenoemde invloeden, het feit
dat in Japan op de meest fanatie
ke wijze gedweept wordt met de
leer dat de Japanner alles beter
moet doen dan ieder ander mens.
moet overheersen op elk gebied, in
de industrie, de regering, opvoe
ding, politiek en kunst, er toe heeft
meegewerkt dat het christendom
niet zo'n grote vlucht heeft geno-
Japan heeft alles gedaan om
dit geloof in zichzelf waar te ma
ken. stelt ds Downs en vervolgt:
'IEMAND kan ontkennen dat
ondanks dat toch het christen
dom een groei heeft meegemaakt.
Het begon met de martelaren uit
de dagen van St. Franciscus Xa-
vier. en breidde zich uit tot het
tijdstip waarop de grote vervolgin-
fen uitbraken door Hideyoshi.
oen. tussen 1859 en 1890, wendden
honderden samurai" Jongeren
(oude Japanse krijgsadel) zich tot
de eerste protestantse zendingspos-
ten. Dat hun plotselinge belangstel
ling reden tot ongerustheid gaf
blijkt uit een paar passages uit of
ficiële rapporten van de „Ameri
can Board's" zending in Japan:
..We zijn bang dat de christelijke
godsdienst tot een staatsgodsdienst
zal worden (1873); ..Het grootste
gevaar van ons werk ligt in de
populariteit ervan" (1881L
De jongeren dachten dat het aan
nemen van het christelijk geloof
ook een manier was om uit te
munten. Hoewel verschillende po
litieke en emotionele beweegrede
nen achter de toestand van 1890
stonden, de voornaamste reden
voor het stuiten van de ontwikke
ling van het christendom in Japan
in die dagen was de bewustwor
ding dat een godsdienst die vroeg
naar individuele en nationale ver
loochening en zelfopoffering in
dienst van de ander onverenigbaar
was met het nationale streven van
een nieuw en groeiend Japan.
EEN ontwikkelde jonge Japanse
geestelijke leider stemt met
mijn zienswijze in. Dat is niet het
geval met een oudere man. lid van
een oude samurai" familie, zeer
ontwikkeld en een autoriteit op het
gebied van de christelijke leer. Hij
beweert dat ik niet in aanmerking
heb genomen de fanatieke aanhan
kelijkheid en moed van de ..Samu
rai". Maar hoewel men de edel
moedigheid van de ..samurai" le
venswijze toegeeft, kan men niet
het feit over het hoofd zien dat
het gekenschetst werd niet door
nederigheid en toewijding tot zelf
opoffering voor de arme en ver
drukte. maar door het onwankel
baar besluit niet voor iemand on
der te doen in trouw aan de feo
dale heer.
Wanneer men hoort dat ondanks
de langzame groei van het aantal
christenen in Japan, het aantal
goed opgeleide voorgangers groter
is dan in welke plaats in de wereld
ook. dan vraagt men zich toch af
hoe dit kan. Er zijn mensen die de
evangelisatiemethoden hier als ver
klaring ervoor zullen zien. maar op
de keper beschouwd geldt de boven
genoemde uiteenzetting ook voor
dit verschijnsel. Wanneer men het
christendom serieus neemt moet
men tot het uiterste gaan in toe
wijding: men moet zich helemaal
voor het geloof inzetten. Ik weet
geen enkele westerse gemeente met
eenzelfde prestatie als die van de
kleine kerk in Kirosaki; die in de
loop van 80 jaar meer dan 200
voorgangers en godsdienstleraren
wjm Het
500 uit. En in de afgelopi
i 90 jai
jfgestudeerde predikanten door de
kerken aangesloten bij de ..United
Church of Christ (Kyodan) afgele
verd.
Darley Downs wil niet verhelen
dat er een half dozijn nieuwe
kerken in de afgelopen 70 jaar in
Japan bijgekomen zijn.
De opvallende roeping voor de
missionair en de christen voorgan
ger in Japan is de mensen te over
tuigen dat de weg tot Christus de
enige kans is. De ontwikkeling in
de ..United Church" in de afgelo
pen twee jaar en het programma
van studiemogelijkheden geeft mij
zeer veel hoop voor de toekomst
van de christelijke kerk in Japan.
Ziekenhuispredikanten bijeen
(Van een onzer medewerkers)
Ook de dertiende ziekenhuis
predikanten-conferentie die dit
jaar 4 en 5 september op „Hyde-
park" te Driebergen gehouden
wordt, is een van de vele plaat
sen van vruchtbaar contact tus
sen hervormden en gereformeer
den. De „Hervormde raad voor
kerk en ziekenzorg" had als eer
ste referent gevraagd prof. dr.
G. Brillenburg Wurth, hoogleraar
te Kampen met als onderwerp
,.De rol van het demonische bij
ziekte."
Door het secularisatieproces schijnt
voor de medische wetenschap het ..de
monische" te hebben afgedaan. Ziekte,
ook geestesziekte, wordt uitsluitend
natuurwetenschappelijk benaderd. Doch
zo dreigt men een zeer bepaalde diep
tedimensie der werkelijkheid uit het
oog te verliezen, ook in de zielszorg.
Van protestantse zijde loochent men de
bezetenheid in het Nieuwe Testament
niet, maar men beperkt het verschijn
sel maar al te graag tot juist die bij
belse periode.
Rome kent nog het exorcisme (duivel
bezwering. of -uitbanning) in gevallen
van aperte bezetenheid, maar neemt
die bezetenheid alleen daar aan
volstrekt geen enkele verklaring
psychische stoornissen mogelijk kan
worden geacht. Dit hangt natuurlijk sa
men met de rooms-kattholleke visie op
natuur en bovennatuur. Juist in de laat
ste jaren houden velen zich w
nieuw bezig met het demonische.
IN DE BIJBEL
Als er in de bijbel over het demo
nische gesproken wordt, gaat het vaak
in veel gevallen om wat wij thans gees
tesziekte noemen. Men bedenke wel. dat
de Heilige Schrift nergens ons modern
wetenschappelijk spraakgebruik kent.
Centraal in het Nieuwe Testament is de
worsteling tussen het Rijk van Chris
tus en het rijk van de boze en
wanten.
De referent vroeg zich af of het wel
Juist is dat wat in de bijbel bezeten
heid wordt genoemd als iets uitzonder
lijks te laten zien. Hier laat zich niets
vaststellen. Het demonische is evenals
het wonder uitsluitend geloofscategorie.
De bijbel leert ons heel het mensenle
ven tussen hemelvaart en wederkomst
te zien als een worsteling tussen de
twee machten. Deze dieptedimensie
Drie nieuwe scholen
te Dronten
In het gloednieuwe dorp Dronten
dat 15 km van Kampen ligt in het
Noord-Oosten van Oostelijk Flevo
land zijn gistermiddag drie lagere
scholen officieel overgedragen name
lijk een openbare, een christelijke en
een rooms katholieke school. De c
dracht van deze door het Rijk
ordt in de officiële wetenschap ech
ter steeds minder gezien.
Dit houdt helemaal niet in dat een
dergelijke visie ons er toe zou brengen
zoals verweten is deze mensen
normale" mensen te isoleren. Het
tegendeel is waar. Meer dan iets an
ders is juist deze visie er op gericht
ons onze diepe verbondenheid te doen
gevoelen met deze lijders en lijderes
sen.
OVERWINNING
is ook geen sprake van. vervolg,
de prof. Brillenburg Wurth, dat reke
nen met de rol van het demonische ons
ertoe behoeft te brengen dc betekenis
de lichamelijke of psychische ziek
teverschijnselen te bagatelliseren. Wel
vergete men niet. dat ziekte behoort
tot het gehele levensontwerp en samen
hangt met ,,de diepe verbrokenheid"
het menszijn, dat in moeheid en
pijn en lijden tot uiting komt. De chris
ten mag geloven en leven uit de over
winning van Christus.
In dit licht kan zelfs de secularisatie
in positieve zin worden verstaan als be
vrijding van mens en samenleving uit
de macht der demonen door de kracht
van Christus' kruis en opstanding. Van
Christus uit Is ook het medisch bedrijf
bevrijd uit de sacralistische sfeer van
de oude toverpriesters. Exorcisme of
medische wetenschap ls geen dilem
ma. Dit geslacht vaart tenslotte niet
uit dan door bidden en vasten. De me
dische wetenschap moet als achter
grond hebben een gemeente, die bid-
end worstelt om de vrijmaking van
het leven uit de macht van de vorst
der duisternis.
DR. H. J. PLOKKER
In de avondvergadering ging Or. J.
H. Flokker. geneesheer-directeur van
het hervormde psychiatrisch ziekenhuis
..Hulp en Heil" te Leidschendam in op
de vraag wat „geestelijke volksgezond
heidszorg" ls. Hij ging daarbij uit van
de definitie: Geestelijke gezondheid' is
gesteldheid van de geest, die een
non in staat stelt samen te leven
anderen op een wijze welke harmo
nische bevrediging verzekert van de in
stinctieve. emotionele en spirituele be
hoeften van liet individu en tegelijker-
logelijkheid laat voor een re
delijk voldoen aan de juiste eisen van
de gemeenschap."
Daarom is geestelijke gezondheids
zorg primair gericht op de individuele
mens als lid van een gemeenschap.
Geesteljke volksgezondheid richt zich
dan vooreerst op de collectiviteit. Zij
heeft als doel de geestelijke gezond
heidsstaat van de samenleving te be
vorderen.
De mens heeft behoefte aan emotio
neel contact met de ander,
zekerheid en tenslotte
dering. Naast de nadruk die gelegd
rdt op de noodzaak van aanpassing
1 de ander, moet er ook soms nddruk
gelegd worden op het recht om
aangepast te zijn. Vernieuwingen
cultuurpatroon zijn altijd het werk
POSITIEF
De geestelijk gezonde mens zal zich
steeds verzetten tegen de beperkingen
die hem worden opgelegd door de na
tuur en de omstandigheden. Zal de
mens geestelijk volwassen zijn,
moet hij zichzelf vinden. Daarom i
ten we bemoeizucht vermijden bij ons
sociale werk.
Geestelijk volwassen is hij die „het
instinct van rebellie" positief weet
te wenden. Nodig is daarvoor
a. een sterke geïntegreerde persoon
lijkheid, die zichzelf kan zijn.
b. kennis van zichzelf en de mede
mens en de wereld-
c. een behoorlijk ontwikkeld kritisch
vermogen.
d. verantwoordelijkheidsbesef tegen
over zichzelf cn <ie naaste, dus het
vermogen om lief te hebben.
e. een positieve instelling tot het le
ven. maar tevens een mate van on
tevredenheid met het bestaande en
zich gebonden weten aan bovenmen
selijke waarden.
ontevredenen, die tegen de huidige si- sing)
Dr. W. A. Visser 't Hooft, de
lvljn 8CIi secretaris-generaal van de We-
bouwde 'scholen geschied^ tijdensreldraad van Kerken, te Genève,
een bijeenkomst, die werd gehoudenheeft op de internationale zen-
in de kantine van het kamp Dronten. -
De heer A. D. van Eek. hoofd van dc
bouwkundige afdeling, overhandigde dc
sleutels aan de plaatsvervanzend land
drost, de heer K. van Aalderen, die
het openbaar lichaam Zuidelijke IJssel-
meerpolders vertegenwoordigde.
In zijn toespraak zette de heer Van
Eek uiteen, dat het Rijk zich uit prak
tische overwegingen met de scholen
bouw had belast. Een zo snel groeiende
gemeenschap als Dronten. kan niet
wachten op scholen. Bovendien bren
gen noodvoorzieningen extra hoge kos
ten mee. zoals destijds in de Noordoost-
Klder is gebleken, aldus spreker. De
er Van Aalderen reikte de sleutels op
zijn beurt uit aan de hoofden van de
nieuwe scholen.
De beide bijzondere scholen zijn
rond een binnenplaats gebouwd. Mor
gen beginnen de lessen in deze scholen,
waarbij op het ogenblik in totaal onge
veer 200 leerlingen zijn Ingeschreven
In Dronten. dat in snel tempo ver
rijst. wonen nu ongeveer 150 gezinnen,
een aantal dat zich in de komende
maanden nog vrij sterk zal uitbreiden
Klaar of in aanbouw zijn nu ongeveer
600 woningen. In dc komende maanden
zullen cr nog honderden bijkomen. In
eerste instantie zal het dorp v.er- tot
vijfduizend zielen tellen, maar het dorps
plan is gebaseerd op een inwonertal
van twintigduizend.
is. komt alleen tot uiting door daden
die dc christelijke eenheid demonstre
ren en door overwinning van alle hin
dernissen. De kerk moet beseffen dat
ze geen nationale ideologische, aan
rassen of continenten gebonden kerk is,
maar de universele kerk. die bij elk
volk past. maar niet aan een bepaald
volk behoort"
Maandag ls in dc ouderdom
ruim 80 jaar overleden de heer Y.
Kuiper, jarenlang redacteur
ding-sdag van de Lutherse We
reldraad in Neuendettelsau het
woord gevoerd. In vijf stellingen
heeft hij zijn gehoor, waaronder
predikanten en bisschoppen uit
Azië en Afrika zijn opvatting als
christen over het begrip „syn
cretisme" uiteengezet.
Hij ging van de vraag uit of niet. als
-j het gebied van de techniek en de cul
tuur, het ook onvermijdelijk tot een ni
vellering op het gebied van de gods
dienst komen zou. Het streven naar eer
syncretistische religie voor de gehele
mensheid is in deze tijd zeer begrijpe
lijk. Dc referent stelde tegenover deze
ontwikkeling de universaliteit van het
christendom, dat op goddelijke openba
ring gegrond is. en daarom geen syn-
these met menselijke denksystemen kan
aangaan. Het antwoord van dr. Visser
't Hooft luidde:
1. Het christendom kan zich niet ver
enigen met het streven naar een
gemeenschappelijke noemer van alle
religies. Het kent een universaliteit,
dat haar middelpunt in Jezus Chris
tus heeft Hoc nauwgezetter men
naar dit middelpunt leeft en dit over
duidelijk verkondigt, des te allesom- ,nr. -
V.tteni.r w»r<t de christelijke kerk |Sw' »v,„ d, Chr. Erie!
In de Bergrede spreekt Christus ook over ons geven. Hij wekt
ons er niet toe op, zoals de doorsnee dominee wekelijks het
doorsnee kerklid moet doen. Christus gaat er van uit dat wie
Hem volgt graag bereid is te geven.
Christus schenkt alleen maar aandacht aan het hoe van ons
geven. Er zijn nu eenmaal mensen die graag hun naam zetten
op een lijst. Dan kan iedereen zien wat zij voor dat goede doel
over hebben. Zij geven om geroemd te worden. Dat geven,
zegt Christus, is waardeloos. Dat geven wordt door God niet
geapprecieerd, en door God ook niet gezegend. Mensen die
geven om geroemd te worden hebben een goede daad gedaan,
maar die goede daad heeft zijn loon al ontvangen. God heeft
niets meer voor hen.
Maar juist uit deze gedachte blijkt dat God mensen wil zege
nen. Mensen bidden, geven, vasten „niet voor niets." Vroom
heid. maar dan echte vroomheid, is niet vruchteloos. Wie
geeft, die zal gegeven worden is het motto van het Nieuwe
Testament. Maar er is één voorwaarde, dat dat teruggeven
niet reeds geschied is door de mensen, want dan heeft God
niets meer te schenken.
Door niet te geven doen we onszelf dus te kort. Maar door
voor de mensen te geven doen we onszelf ook te kort. Pas als
we geven om het goede doel, zonder bijgedachte zullen we de
dank van God in Zijn zegen ontvangen.
(Van onze kerkredactte)
De Provinciale Kerkvergade
ring van de Hervormde Kerk van
Zuid-Holland heeft zich tot de
Provinciale Staten van Zuid-Hol
land gewend met een verzoek om
subsidie voor het jeugdwerk van
de Hervormde Kerk in deze pro
vincie. Deze subsidie zou gebruikt
worden om hulp te bieden aan
Presbyteriaanse kerk
stuurt waarnemers
naar r.k. concilie
Het uitvoerend comité
reldbond van presbyteriaanse Kernen) - - -
heeft in zijn vergadering te ibadan de gemeenten, die niet zijn aan-
aangewezen
(Nigeria) drie
)or het tweede Vaticaanse concilie.
Het zijn ds. Hebert Roux uit Parijs,
ds. Douglas W. D. Shaw uit Edinburgh
en prof. James H. Nichols uit Princeton
(V.S.). Bij deze aanwijzing werd er de
nadruk op gelegd, dat het eerste doel
van is dat de bond directe mforma-
krijgt over het werk van het conci-
Verdcr hebben de waarnemers geen
bevoegdheid om namens de bond of na
mens de kerken die er lid van zijn te
spreken. Slechts mogen ze informeel
toelichting geven inzake de hervormde
leer en praktijk als dat nodig mocht
Beroe pingswerk
gesloten bij de oude jeugdorgani
saties en waarvoor de provinciale
commissie voor het jeugdwerk
een directe verantwoordelijkheid
draagt.
Het verzoek wordt gedaan, omdat
de hervormde bevolking ongeveer
veertig procent van de Zuidhollandse
bevolking bedraagt.
Wanneer men echter het bedrag
ziet dal voor jeugdwerksubsidie
wordt uitgetrokken dan kloppen de
Eercentages lang niet met de bevol-
ingspercentages. Op het ogenblik
ontvangt het met de Hervormde
Kerk gelieerde jeugdwerk 15,5 pro
cent, het mei de Gereformeerde Ker
ken gelieerde jeugdwerk 15 procent,
maar het rooms-katholieke jeugd
werk ontvangt niet minder dan 69.5
r v procent. Deze berekening is geba-
cVos'seerri op de subsidievoorschotten ver
strekt in 2962.
beroenbaar Besteld In de brie£ wordt onde* meer C«*
an 19 Hïlver^im schreven: „Dit staat toch in geen enke
le verhouding tot de bevolkingssamen-
j stelling van onze provincie. Wanneer
NED. HERV. KERK
Beroepen te Akkerwoude en Murmer-
woude: J. Folkertsma te Wanneperveen.
Bedankt voor Bennekom (v.
(toez.) C. v. Bart te Ter Aa.
Beroepbaarstelllng: W. Kruidenier, vic.
te Hilversum is beroepbaar gesti
Adres: Frans Halslaan 19. Hilversum.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Elburg (bij accl.) (vac. In verband met de eigen aard van
P.Zwler), J. C. van Ravenswaay te Sche- provincjale commissie
veilingen.
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Bedankt voor Rotterdam-W.: C. *v. d.
Woestijne te Barneveld (nadere beslis-
het jeugd
werk deze ook voor subsidie in aan
merking doet komen, wordt de verhou
ding weer juist en doorbreekt u uw
eigen subsidieschema niet. Wij stellen
ons voor. na inwilliging van ons ver
zoek. twee mensen te benoemen,
wij een subsidie vragen van
20.000 Gij zoudt wellicht in een later
stadium kunnen overwegen ook de pro
vinciale commissie voor het jeugdwerk
met een vast percentage te subsi-
In de brief wordt er op gewezen dat
de subsidiëring gebaseerd is op een rijks
regeling en zodoende gebouwd is op or
ganisaties voor de vrije jeugdvorming.
In dat patroon past geen subsidiëring
van de provinciale commissie voor het
jeugdwerk. De eigen structuur van het
jeugdwerk vraagt enerzijds een goede
•binding met de jeugdorganisaties,
voor een belangrijk deel onder de
hervormde jongeren werken, zoals het
C.J.V. en de V-C.J.C., maar laat ander
zijds niet toe de eigen verantwoorde
lijkheid geheel aan deze organisaties
over te dragen. Er zijn dan ook veel
groepen die direct onder de provinciale
commissie voor het hervormde jeugd
werk vallen
De commissie schrijft echter dat
hulp geven aan deze groepen alleen ef
ficiënt kan gebeuren als de provinciale
commissie ook zou beschikken over de
daartoe vrijgestelde krachten. Daarom
wordt dan ook gevraagd om een di
recte subsidie.
De brief vervolgt: ..Gezien dc ge
heel eigen aard en structuur van de
Hervormde Jeugdraad zal dit niet
betekenen, dat andere levensbeschou
welijke koepelorganen eveneens een
subsidieverzoek zouden kunnen indie
nen. De Hervormde Jeugdraad heeft
immers in tegenstelling tot de andere
koepels voor jeugdwerk een groot
stuk eigen werk, hetwelk niet ge
daan wordt door reeds gesubsidieer
de jeugdorganisaties. Een onderzoek
verricht door de landelijke Hervorm
de Jeugdraad in 1957 t.a.v. het jeugd
werk van niet bij de landelijke orga
nisaties aangesloten groepenleverde
voor 16 gemeenten in Zuid-Holland de
volgende cijfers op: 5585 deelnemers
en 353 leiders."
Joden afkerig van
kalenderhervorm i ng
Rotterdammer". Kort na dc oprichting
van ons blad werd de heer Kuiper tot
redacteur benoemd, en deze functie
heeft hij' met grote bekwaamheid en
toewijding vervuld tot oktober 1941, toen
ons blad dnor de Duitse bezetter werd
verboden. Behalve de rubriek buitenland
werd ook dc rubriek kunst door hem
verzorgd. Verder maakte hij enige ja
ren de verslagen van de Rotterdamse
gemeenteraad. In de twintiger jaren
vertoefde de heer Kuiper enige maanden
in Amerika. Van zijn reis en verblijf
aldaar schreef hij in ons blad een reeks
artikelen. Van het door drukkerij Liber-
tas uitgegeven werk „Op leven en
dood", dat een beschrijving gaf van
de eerste wereldoorlog, werd het derde
deel door hem verzorgd.
Fries van geboorte, bleef hij de Frie-
beweging met aandacht en sympa-
Prof. J. Verkuyl naar
Nederland terug
Dr. J. Verkuyl. missionair predikant
van de gereformeerde kerk van Rot
terdam en hoogleraar aan de chr. uni
versiteit van Indonesië te Djakarta,
komt na een arbeid van 23 jaar in
de tropen voor goed naar ons land.
Prof Verkuyl. die voor hij door de
kerk van Rotterdam werd uitgezonden.
Iredlkant is geweest van de kerk van
aren (N.H.) en als missionair predi
kant voor het werk onder de ooster
lingen die hier te lande studeren aan
de kerk van Leiden verbonden was.
heeft een benoeming tot algemeen se
cretaris van de Ned. Zendingsraad
ontvangen en aangenomen Hij gaat
zich mettertijd tc Amsterdam vesti
gen.
De immoralist, door André Gldc Ver-
taling H Marsman. Vierde druk. als
Salamander. Uitgave Em. Querido N.V..
Amsterdam.
De deur op een kier door Max Dcn-
dcrmcndc. Tweede druk. als Salaman-
dr l'.tgave Era. Querido N.V. Am
sterdam.
De man met de zilveren hoed. door
Adriaan van der Veen. Tweede druk.
als Salamander. Uitgave Em. Querido
N V.. Amsterdam.
Van Socrates tot Bergson, door Will
Durant. Leven en leer der «r^e,d^-
Juist de zending moet haar verhou
ding bepalen tot de andere gods-WCC3.
diensten. Dit sluit geenszins het Ke-;icrdam
ging i
Rotterdam is hii bestuurslid ge-
Voorts had hij zitting in de Rot-
ise afdeling van de Ned. Journa
listenkring. in welke functie door hem
*ol arbeid werd verricht.
De heer Kuiper was een amateur schil-
?r van ongewone bekwaamheid. In zijn
woning waren daarvan vele bewijzen te
vinden. Tot zijn laatste levensjaar hield
hij met grote animo zijn plakboeken bij.
Deze verzameling van bijzondere foto's
en artikelen 'vooral over het Rotter
damse leven) is uitgegroeid tot een werk
van vele delen.
De laatste tien jaren kon hij niet meer
spreken. Deze zware beproeving heeft
hij Ln 't geloof aanvaard en blijmoedig
gedragen Klagen deed hij nooit. Zijn
belangstelling voor de verschillende as-
Èecten van 't leven bleef onverflauwd,
lezoeken van oude vrienden bleef hij
zeer op prijs stellen. En met behulp
van zijn vrouw en dochters wist hij dan
vowotk-i «Heen nog maar crotcr zijn reacties kenbaar tc maken,
maken en de valse indruk wekken. Vele jaren heeft de heer Kuiper te
da*. z:ch achter de bes aande gods- |H llegersberg gewoond. In 't begin van
diensten één gemeenschappelijk ge- lit jaar verhuisde hij naar Pijnacker.
loof verbergt, dat de ware hoop der Daar zal a s donderdag om 12 uur zijn
mensen zou rijn. 1 begrafenis plaats vinden.
4. Met verbazingwekkcr.de vrijmoedig-
heid en grote moed hebben de bi: Tiitlipp^P llit(TPYPr«
bel-e predikers het evangelie cc liUlUciSC IIII^CYCrP
bracht in de terminologie en denk- Lutherse uitgevers gaan meer samen-
wijze van hun tijd. «^der tot 1 verken Dit besluit werd genomen na
tifme te vervallen. Dc kerken moeten ,,0I1 driedaagse conferentie van een
proberen iets van deze vrijmoedig- twintigtal Europese cn Amerikaanse uit-
heid terug te vinden, en deze vooral gevers. Zij hebben een comité gevormd
m de nieuwe geestelijke wereld van bestaande uit Amerikanen. Scandina-
Azië en Afrika ten uitvoer brengen, i viers cn Duitsers die de werkzaamhe-
In zijn laatste punt onderstreept dr. den zullen coördineren. Ongetwijfeld zal
Visser 't Hooft de noodzakelijkheid het gevolg zijn dat een bepaald werk
christocentrisch zowel als universeel te gelijktijdig ln meerdere talen zal kun-
denken. Omdat zonder dit de afwij- nen verschijnen.
zing van het syncretisme van zo weinig Tevens werd besloten dat pogingen
-nut is Op de weg naar eenheid maken zullen worden ondernomen om de lut-
rt*Vrt w?sthoek een t^chrevTn "erken da, om zo w, n.g vorderln- herse uitgaven te stimuleren op Formo-
,D« «n hfroek aan «en. volgens dr. V.sser 't Hooft „omdat sa in Japan Noord-Taoganjika en op
heiend zuldweatehjk do-i »e het wel over de Una Sancta hebben.Malagasy .vroeger Madagaskar) Het
IT.fn in Tiin vale faeetten uit- en afge-|maar handelen alsof de kerk var. Chris- besluit werd genomen nada: de luther-
ww' «n voor deze derde druk opnieuw! tus een heilige belijdeniskerk is. Het C«*-se uitgevers zich uitvoerig hadden laten
bewerkt! UrtJaJe Algemeen Publiciteit*-j loof. dat in Jezus Christus een eenheid) voorlichten door kerkelijke leider* uit
kantoor. Leeuwarden.
sprek tussen christen cn niet-christen
uit. Het is voor overtuigde christenen
dan uit dit standpunt mogelijk, een
oprecht gesprek met overtuigde hin
does. mohammedanen, joden of zelfs
sjmcretlsten te voeren, zonder hun
grondovertuiging prils te geven. Het
wezenlijke, dat de christen gelooft de
bron van de goddelijke waarheid te
kennen, wil niet zeggen dat hij niets
van mensen met een andere geloofs
overtuiging te leren heeft.
3. Een samenwerking tussen de ver
schillende godsdiensten is niet al
leen mogelijk, maar zelfs wenselijk,
voorzover men zich niet ten doel stelt
een gemeenschappelijke geloofsbelij
denis af te leggen. Een gezamenlijk
front van alle god«dienstcr teeen a'le
ongelovigen zou de tegenwoordige
U ontdekt het in uw eigen wagen. Gespecialiseerde
technici kunnen het bewijzen met ingewikkelde cijfer
reeksen: ESSO EXTRA voor méér kracht, fellere accele
ratie, pingelvrij rijden. Neem één keer de proef om voor
altijd plezieriger te rijden: TANK ESSO EXTRA!
(Van c
medewerkers)
Stop 'n tijger in uw tank!
De mogelijke hervorming van de in
1582 ingestelde zogenaamde Gregoriaan
se tijdrekening, waarover op het komen
de Vaticaanse concilie gesproken zal
worden, heeft al een reactie van Jood
se zijde uitgelokt.
Bij de nieuwe wereldkalender, waar
talrijke internationale instellingen thans
een studie van maken, daar zij tal van
voordelen zou bevatten boven de huidi
ge gangbare tijdrekening, zou o.a. de
sabbat jaarlijks op een andere dag val-
deelnamen. een actie-comité gevormd,
dal met Joodse gemeenschappen buiten
Israël, als spreekbuis van het Joodse
Overdracht decanaat
stichting klinisch
hoger onderwijs
De decaan van de nevenfaculteit der
Stichting klinisch hoger onderwijs,
prof. dr. E. H. Hermans, zal op 19
september in de aula der Nederland-
sche Economische Hoogeschool in Rot
terdam in een openbare vergadering
het decanaat overdragen aan zijn op
volger. prof. dr. W. J. Bruins Slot.
„In zeker dorp, het was gelegen
In de nabijheid van de zee,
Had men tot zielsbehoud gekregen
Een zeer godvruchtig dominee", enz
Opmerking
Lezers helpen: Vele brieven kwa-
len binnen naar aanleiding van de
vraag over het gedicht: „God geeft
an elk zijn kruis." Ons werd mede-
ledeeld, dat het is gedicht door A. W.
I„ van wie we alleen de initialen ken- Opmerking van lezer. Naar aanlei-
.jen en op muziek gezet door de heer ding van het staatje, dat in ons blad
j. Paardekoper. Het kwam voor als werd opgenomen over de aardbevin-
bijlage nr. 11 van de Lofstem, jaargang gen in deze eeuw, heeft een lezer nog
1913- Het is zeer veel gezongen door een aantal mededelingen verstrekt, die
christelijke zangkoren cn werd ver- zeker belangstelling verdienen. Zo
strekt door de Bond van Cristelijke hebben in 1302 30.000 inwoners van do
Zangverenigingen. Daar de nadruk stad St. Pierre (Martinique) de dood
verooden was. drukken wij het gedicht gevonden, niet zozeer door een aard
niet af. maar het is aan de lezers, beving als wel door een gloedwolk uit
die daarom vroegen, verstrekt. de uitbarstende vulkaan Mont Pelée
Ook hebben vele lezers geschreven welke gloedwolk met een temperatuur
over het gevraagde gedicht „En als van circa 200 graden Celsius en een
je met meer bidden kunt". Het is van snelheid van circa 150 meter per se-
Henriëtte Beart de la Faille-Wicher conde op de stad werd „afgeschoten"
Hoeth 'de opgegeven spelling is niet en deze in 40 seconden bereikte. Er
uniform). De titel van het gedicht is was slechts één overlevende.
Antwoordt Het gedicht is van Ber
nard ter Haar (1866). Het is te lang
om hier te publiceren. Ongetwijfeld
is het te krijgen in bloemlezin
gen. in bibliotheken en leeszalen. Mis
schien zijn er Jl- "',1-
len toesturen.
ook lezers die het wil-
het
Vraag: Wie Is de schrijfstei
Bijbels dagboekje. H.W.S., uitgegeven
bij Callenbach te Nijkerk?
Brieven, die niet voorzien zijn
van naam en adres, kunnen niet
I beantwoord worden. Geheimhou
ding verzekerd. Vragen, die niet
onderling met elkaar verband
houden, moeten in afzonderlijke
brieven worden gesteld.
I gegeven j« die nergens anders te vindeni deze gebieden.
- groot kind". De dichtere»
is in maart 1940 overleden.
Wij kunnen met het gehe'e gedich'
publiceren. Het eerste vers luidt:
En als je niet meer bidden kunt.
Omdat je opstandig bent,
Op Java vielen in 1919 5100 slacht
offers, niet als gcvole van een aarbr
ving, maar van ccn uitbarsting van d-
Kloet-vulkaan, waarbij het kratermcer
over. Dit was geen aangename situa
tie en daarom is moeite gedaan ook
dit deel te ruimen. In overeenstemming
met de opperrabbijn is toen in het al
gemeen belang overeengekomen de gra
ven over te brengen. Daartoe werden
alle stoffelijke resten opgegraven en
opnieuw gekist. Alles werd toen over
vraag: In Schiedam is vorige maand gebracht naar de algemene begraaf-
n Joodse begraafplaats geruimd. De- plaats aan het Toepad te Rotterdam.
rinMÉÉf"1" de Broers- Ook de stenen werden daar opnieuw
Oud Ma- geplaatst
Antwoord: Het is de reeds lang over
leden schrijfster mejuffrouw H. W.
Spiering, die van 188U tot 1910 te Tiel
woonde. Van haar hand verscheen ook
een .iederenbundel. die vele drukken
beleefde.
vest vlak bij de
thenesse. Nu heb ik altijd gehoord,
dat Joodse begraafplaatsen nooit ge-
Vraag: Tk heb een rode kerstster.
van 40 miljoen kubieke
ruimd mogen worden volgens de Is deze plant giftig? Wat is de bes-
Vouw maar gerust je handen kind, stroomden
werd uitgeworpen. Als gevolg daarvan
ater Joodse wet. In Rotterdam zijn
Ook dat is God bekend.
Volgens een andere lezer is het ge
dicht van ds. W. H. J. Baert de La
Faille, die volgens een Soiegel van
1910 toen op 74-jarige leeftijd zijn gou
den ambt=feest vierde.
Wij danken alle lezers hartelijk en
vinden nu moed om voor een andere
lezer te vragen naar het gedicht „De
'Pr
hoeveelheden mod'
Tenslotte is u mij meedelen hoe het mogelijk U. Anhrojri; Deze kerstster (Cuphor-
aard de beruchte dat de begraafplaats in Schiedam nu b'a pulchinima) is inderdaad in zekere
n Francisco in 1906. toch geruimd is? Of bestaat de mate giftig, maar alleen bij steksnij.
deel van de »tad mogelijkheid, dat ik verkeerd ben in* den beb®e£t voorzichtig te zijn me'
der langs de hellingen,
nog vermeldenswaard
aardbeving
waarbij een groot
werd verwoest, doordat ga
♦erleidingen braken, zodat de brandei
niet konden worden geblust
Vraag:
iord: De door u bedoelde
begraafplaats lag op de alge
begraafplaats. Deze laatste
Igeruimd worden in ver
dertigtal handel kreeg ik bericht, dat het uit- band met verkeersproblemen. Toen
oude visser". Dit telt
I versjes, waarvan het eerste luidt; verkocht en niet in herdruk is.
bleef bet «tukje Joodse begraafplaats juni.
met
het melkachtige sap voor wondjes. Als
u deze wilt stekken, dan moet u stuk
les nemen van 8 cm lang met flinke
ogen en deze in wat scherp zand zet
ten. De eerste tijd moet u schermen
en daarna geleidelijk de plant aar
licht wennen. De beste tijd was mei
