Talma-school in Heerlen viert veertigjarig bestaan r NEDERLANDERS helpen Grieks bergland tot nieuw leven te komen Weer een archeologisch werk DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1962 vijftig jaar geleden dat AD0N1RAM JUDSON Het is precies honderd de zeUboot „Caravan" de stad Salem verliet in de Amerikaanse staat Massachusetts met aan boord Ado- niram en mevrouw Judson. Ze waren op weg naar Birma om daar het evangelie te gaan prediken. Voor de verenigde Staten begon de nieuwste zendingsge- schiedenis. De Judsons vertrokken als congregationalisten. Ze kwamen in Birma aan als baptisten. Dat zou nu. dank zij onze straalvliegtuigen niet meer kunnen gebeuren. kering*0 gUren zijn te kort voor een dergelijke be- Judson was van huis uit een christen die het geloof de rug toe had gekeerd. Maar op hardhandige wijze bracht God de jonge spotter weer tot zichzelf. Toen v v5ens *^d€ns rc'8 de nacht doorbracht in een nerberg. hoorde hij in de kamer naast de zijne het ge- 4*®" ernsti8« zieke. Het waren de afschu welijke kreten van een man, die weet dat hij gaat maar VT°°J de dood niet klaar is. De volgende ochtend vroeg Judson de herbergier wie gestorven vlaSj n?ai?, had voor Judson allerminst een onbe kende klank. Het was zijn beste vriend Jacob Eames, met wie hij in zijn universiteitsdagen antigodsdiensti ge campagnes had opgezet. Judson was door dit sterf bed voorgoed genezen van het atheïsme. God heeft hem geen gemakkelijk leven geschonken. Judson en zijn vrouw hebben voor het geloof moeten lijden. Het duurde zeker zes lange jaren voor de eer ste Birmees zijn hart aan Christus gaf. Na tien jaar was Judson geneigd de zaak op te geven en naar de Verenigde Staten terug te keren. Pas zes mensen waren onder zijn prediking tot bekering gekomen. Maar de zes jonge gelovigen smeekten: Mijnheer Judson. laat ons niet alleen. Blijf dan tenminste tot wij met zijn twaalven zijn. Als u blijft beloven wij u dat de kerk in Birma nooit zal uitsterven." Wat een wilde belofte! Maar sprak hier toch niet de Heilige Geest door de mond van deze mannen? Er is nu een christelijke kerk. die weliswaar nog altijd een minder heidskerk is, maar toch reeds duizenden tot zegen is geweest en nog altijd is. De ergste jaren moesten nog komen. Ergens langs ia I rooms-katholieke streek onder- Monument van trouw van kleine protestantse gemeenschap w»is ontvangen, zoais de ouders dat graag wilden. konden de kinderen in die de Duitse mijnen gevonden had den, keerden naar Holland terug en vestigden zich in Zuid-Limburg waar zij hun eigen ambacht kon den voortzetten. (Van onze kerkredactie) Volgende week zaterdag is het feest in Heerlen. Het zal geen groots feest worden, waar aan de gehele bevolking deel neemt. Heerlen zelf zal het waarschijnlijk nauwelijks mer ken. Toch zal het een feest zijn en wel in het bijzonder voor de kinderen van de Talma-school. m«„7ch,p%edV^teSunÏÏ vel?" S vrUw"aUe zSbmbur'g". een nieuw persoonlijk, maar ook nieuw kerkelijk leven brak het verlangen door naar een eigen er WK1 stirakp pputppci van «n school. Er was een hervormde grote trouw. bovenmeet «8*5! het westen spreken van „school tje". Maar in die veertig jaar wel sprake geweest heeft de rest 1 dit werk en het opmer kelijke is dat zijn zoon, die eens r». nog bij zijn eigen vader in de klas Deze schoof die aangesloten is heeft gezeten, nu voorzitter is bij het Christelijk Nationaal het schoolbestuur. Deze architect Schoolverband bestaat op die bij de staatsmijnen datum namelijk precies veertig trots op zijn school. basis heeft gestaan. heeft, geïnspireerd door de typi sche gebouwen, de mijnstreek zijstraat van een hoofdweg vinden. Er staat op: „Ter herinnering t..J jjajgUh, plaquette an ds. Adoni- Amerikaan- In het Griekse bergland wordt onder leiding van een deskundige gezocht naar water, dat de bodem van dit landschap vruchtbaar moet maken en welvaart zal brengen voor de bevolking. Op deze Jaar. Op 1 sept. 1932 schoven fer5'e u.!"™ op papi de eerste kinderen in de provi sorische schoolbanken, om on der oppertoezicht van boven meester B. J. Slothouber de eerste beginselen van het a.b.c. te gaan leren. Voor de protes- c C.N.S. dat altijd op hij zi n rn#>rp ha eis heeft tret Ruimere basis Immigratie De Talma-school heeft zijn be tanten, maar in het bijzon der de gereformeerden, was dat een groots moment. Eindelijk tallen Nederlanders, die werk in i de eerste wereldoorlog. Tlen- der Verschrikkingen, die zich op deze plaats bevond; versterkt in zijn geloof in Jezus Christus en door de toewijding van zijn he roïsche vrouw leed hij onbeschrijfelijke smarten van juni 1824 tot mei 1825." Adoniram Judson zag niet op het lijdan. Hij gaf zijn leven vrijwillig opdat Birma het Woord Gods zou ho- Wereldraad geeft maatschappelijke hulp i onzer medewerkers) water. lang voerde de bus werkt c i heeft in de Sa- hulp in te roepen reeds waterleiding hebben. de Arabische woestijn ge- schoolde theoloog. Zelfs mij werd Het voorbeeld werkt dus. Jarenlang is het echter toch een „gereformeerde" school geweest, maar langzaam maar zeker komt daarin verandering. Er zijn con tacten gelegd met de baptisten, niet veel schoolgaande kinderen tn hun midden, maar hebben toch hun steun toegezegd. Alleen met de hervormden is het contact nog niet zo goed als het eigenlijk zou kunnen en moe ten zijn. Er zijn gesprekken ge voerd, zelfs over een fusie van de beide protestantse scholen. Maar op het ogenblik staan de hervorm den nog steeds op het standpunt dat de beide scholen zich dan be slist moeten aansluiten bij de ty pisch hervormde schoolorgani satie C.V.O. (Christelijk Volkson derwijs). De bestuursleden van de Talmasehool waren wel gene gen eventueel de band met het C.N.S. te verbreken, maar hun interkerkelijke school brengen in een hervormd verband ging hen net even te ver. Toch is er al geweldig veel verbeterd in de on derlinge verhouding en was het dit jaar mogelijk in het hervormd kerkblad te adverteren voor leer- Nieuwe school wordt met enthousiasme voortge- mlj c ten langs stljle afgronden van Athene naar het kleine Loannfaia In het Noordwesten van Griekenland, bare nat niet ver van de Albanese grens. Moe en verreisd, stijf van het lange zitten, wankelde Ik alt bet openbare vervoermiddel, maar de hartelijke ontvangst bij de Ame rikaan Hiteman vergoedde veel. De tafel stond al voor me gedekt. Ineens was Ik midden in die bij zondere sfeer, die geschapen wordt door een internationaal en Interkerkelijk hulpteam, dat mens de Wereldraad van Ke probeert een armoedige bevol king een nieuwe toekomst te ge ven. De teamleden ln dit dorp *52?" hebben al. taak «m linrihonw. en «"««ren. Het gevolg hij met een aantal gevraagd mijn mening te zeggen Nederland heeft Nieuw-Vigla «- lang gesprek kwam koeien geschonken die nu al 15 wel. dat het in deze Griekse berg- 14 tot 17 te gaan bespreken. Ieder Ze hebben reeds gekalfd Johannes tot 20 liter melk per dag leveren, dat het grondgebied, dat op het Kerk, maar die geografische band streek nog moeilijker is dit kost- zou persoonlijk het gedeelte dat zi€t vinden dan in de d-ro- J ogenblik ongeveer twee eigenlijk al lang verbroken. De overal in de omtrek Ne- halve hectare per gezin bedraagt, Gereformeerden hebben ge Sahara. Tot nu toe heeft deze daarna lert nog niet al te veel succes wederzijds uitwisselen en aan de door een°watersysteem? dat*door zeï(s nog vruchtbaarder dan het Maar het onderzoek hand van studiemateriaal probe- de heer Akkerman is aangelegd, eerste stuk dat ontgonnen is. kerk gekregen en hun oude gebouw is overgegaan in handen van de hersteld-apostolischen. Huishoudelijk dieper op het gedeelte Toch moet te gaan. Ik heb dit teamleven ren paar dagen kunnen mee ma- mot en voelde me thuis in deze wij Meer succes hebben in deze om- opf ewekte samenleving, van ex- ik overal scheuren geving tot nu toe de lessen in ba- f5fts op alle mogelijk gebied, die die door de droogte zijn ontstaan, byverzorging en het inmaken ge- in de plaats christen Toch wordt er al veel klaver ver- hid. Dit werk i» als een sneeuw- bal langs de berghellingen gerold. w.- w- Zij die hun lessen goed geleerd NieUW-Vigla hebben, geven ze weer door aan dat deze Enkele dagen later arriveerde nog heel wat "gebeu- Nieuw-Vigla worstelt op het WL^njwinL-rrn De structuur van de grond ogenblik reeds met een afzetpro- nog verbeterd worden. Toen bleem. De koeien geven te veel de weilanden liepen zag melk en die is niet lang genoeg waar lezingen, film- feestavon- grote afstan. den worden gehouden. De „papa' dorpsgeestelijke met zijn schitte rende baard, nodigde mij gul uit Kaacfahrielc °p het terrasje va" een café, ■vaasraoneK waar hij mij uitboorde over Hol. geld bljeenge- la»>d mijzelf. Later hoorde Ik, i klein kaasfabriek- dat hij aan iedereen, die het r in, die enkele ik in Vigla. De bus zette .««1° tü'heiUei' zichzelf8konden zorgen,J nu reeds bord. waarop wertf medegedeeld, bi de buurt van NÏeuw-Vigla ïensen te helpen om tot d veertietal Alha- dat het dorn de vrucht was van begin gemaakt met een kat middags af bij ren de mensen een hogere levensstandaard te ko- men. Vol trots Ue. Griek mij hebtoï'iSnnln drie grote broedmachines zien, die elk 10.000 eieren kunnen ver werken, en Ik voelde me een beet je trots toen hij mij de zending Nederlandse kuikens toonde, dlc Amerika.' dat het dorp de vrucht begin gemaakt met een katoen- sjechtste stuk uit het gehele ge- de Griekse regering, met behulp u" de kleine dorpen op platte van de Verenigde Naties en dank Rens 1 1 zij Nederlandse financiële steun. Canada. Engeland, aangekomen. Die kuikens Du|tsiand en Zweden en behoren f tot zeer verschillende kerken. Na de g emeenschappclijke maaltijd werd het besluit genomen ook De teamleden komen uit Het bestaat uit 90 witte huisjes op het land te gaan wer ken. Pas tegen de avond komen vermoeid weer terug. net worden onder toezicht agrarische teamleden enkele ken opgefokt, vóór te aan de boe- boeren hebben er namelijk geen flauw benul van wat jonge kui kens nodig hebben. en Russische vluchtelingen, in to- vluchtelingen taal ongeveer 85 gezinnen. De Ne- derlandse regering heeft de heei de Griekse rege- om van Nieuw- Vigla een levensvatbaar dorp te Tegelijk met mij arriveerden in Vigla ook een aantal werkers van de Nederlandse Grontmaatschap- pij.^Zij komen een onderzoek in de mogelijkheden om Gri.kM jongen ln hel teami „p te Akïwman nemen. Hij was zo onder dc ln- rjng uitgeleend druk van de bereikte resultaten. Vigla c dat hij had aangeboden zonder maken, enige vergoeding te komen hel pen. Er was voldoende werk en De resultaten met algemene stemmen werd be- ziet men wijd i sloten, dat hij de volgende dag Nieuw-Vigla ligt midden Het werk heeft indruk gemaakt, niet slechts op de plaatselijke be volking. maar ook op de geestelij- MinJJ kc leiders. In 1950 gal de Grieks- r„d, 'kon begtónen. orthodoxe aartsbisschop het team toestemming te komen helpen. Nu is hij zo ver, dat hij zelf bezig is landgenoten te recruteren berglandschap in de Arta-vlakte, die echter toch haast een Neder lands aanzien heeft. Toen ik er was. kwamen juist inwoners van die kon regelen. Iedere zondag- Oud-Vigla, Grieken, die daar nog opmerkelijk, dat j „en van Nieuw-Vigla stellen „v- veel vooruitstrevender zijn dan 20.000 hectare heeft 'de heer him Griekse buren. De denken er niet aan hun viountu ueii. ais nei onaer- naar het land te sturen. Zij gaan ZOek goed uitvalt zelf en de vrouwen blijven thuis zal in dit gebied om het huishouden te doen. Voor- binnen niet al te al de Russen weten van aanpak- zijn arbeid ken. De Roemenen zijn veel las- de omgeving, tiger, omdat velen van hen nog nimmer de handen uit de mou wen gestoken hebben. Sommigen polder van hen vormen op het ogenblik nog wel een moeilijke groep in dit vluch- derlanders bij dit telingendorp. omdat een intelli- werk worden inge- gente avonturier zich als voorzit- schakeld kunnen vinden ln die aanvankelijk woeste, moerassige en onvruchtbare om- Zo ligt hel dorpje Oud-Vigla tegen de berghellingen, schilderachtig maar armoedig. ontgin- lange tijd begon nen kunnen wor den met een proef- Ne- ontwikkeling te brengen. aangekomen, die een expert op het gebied van waterboringen. Juist deze arme bergdorpen heb ben bijzonder veel behoefte aan teamlid schillende verlangens. De e de graag de studies onder elkaar of zij ook geen waterleiding kon- i de heer Akkerman vragen, poot, die niets voelt voor de les- het echtpaar Akkerman. i gesprek den krijgen. In het oude dorp zijn De Russen dragen de beide Hol- ;lte; maar twee publieke waterkranen, landers echter op de handen. Vol- de terwijl in Nieuw-Vigla al de hui- gend jaar hopen ze zo ver te zijn, Midden in Vigla is reeds een groot buurthuis waarin een kleuterschool is gevestigd en de dolean- het geheu gen. De gereformeerden wilden een eigen school. Toch stichtten zij geen gereformeerde school, sloten zich aan bij het Een beetje teruggetrokken van de weg ligt de lage Talma-school van Heerlen met zijn t ier klaslokalen. Zaterdag a.s. vieren daar de kin deren hel veertigjarig bestaan van hun school. Een hoog hek scheidt nu de school van dit kerkgebouw. Recht achter de school klinkt deze zomer het gekreun van kra nen die zware lasten stenen en cement hoog de lucht in tillen voor de nieuwe vleugel van de hogere technische school. De ge meente Heerlen heeft al een ver langende blik geslagen op het kleine gebouw dat daar als een bungalow ligt tussen de hogere huizen en dat aan de achterkant straks meer nog dan ooit als een klein duimpje zal liggen aan de voet van de technische reus. Er is zelfs al sprake van geweest dat de Talma-school een geheel nieuw gebouw zou krijgen dat alle moderne onderwijseisen keiijker dan het is: De kinderen van de Talma-school komen nfèt slechts uit Heerlen, maar ook uit de omliggende plaatsen. Meer dan de helft van de leerlingen komt met bus of per trein, voor de ouders een kostbare zaak, die be wijst dat het christelijk onderwijs belangrijk genoeg is in hun ogen om zich een offer te getroosten. Maar een nieuw schoolgebouw n die uitgestrekte buiten- an Heerlen zou de pro lan het schoolbezoek al- r vergroten. Een nieuwe welkom inde ogen van het bestuur, maar dan moet deze wel een beetje centraal gelegen zijn. Bovendien is het huidige ge bouw nog lang niet oud, ook al zou men heel wat verbeteringen willen zien aangebracht. Bijzon der grote behoefte is er namelijk aan een apart overblijflokaal. Het gebouw, zoals dat er nu wijken x blemen school i staat, dateert uit de tweede we reldoorlog. Op 12 januari 1942 om 8.30 uur, staat er met rode let ters ln het notulenboek van het bestuur, brak er brand uit, ver oorzaakt door vonken uit de ka chel. Het vuur maakte een einde aan het eerste gebouw. In de school die naderhand ge bouwd werd vieren de kinderen volgende week zaterdag hun feest. De onvermijdelijke poppen kast, spelen, en natuurlijk snoep in rijke mate zullen het feest tot een echt kinderfeest maken. La ter in de maand komen de ouders bijeen voor hun herdenking. Dan zullen ze weer denken aan die eerste schooldag van veertig jaar geleden, aan die brand, aan dat moment dat de mare door Heerlen ging dat meester Slot houber was gegijzeld. Ze zullen weer denken aan die blijdschap toen hij weer veilig thuis kwam, en die donkere dag slechts enkele maanden later, toen hij opnieuw werd gevangen genomen. Ze zul len er aan denken hoe het in de oorlog gedaalde kinderaantal na de oorlog weer vrij snel gestegen is tot rond de honderd en ze zul len misschien met een klein tik keltje verlangen vooruitzien naar nog betere betrekkingen anet de hervormden en naar die nieuwe veel hartelijkheid denken aan die En tevens zullen ze met heel veel hartelijkheid denken aan die andere C.N.S.-scholen in ons land, die het waarschijnlijk zoveel ge makkelijker hebben, maar die met hun gaven het feest in Heer len voor de kinderen hebben mo gelijk gemaakt. Want dc school is arm, zo arm dat zij niet eens feest had kunnen vieren als ande re besturen niet geholpen hadden. En een jubileum moet nu een maal gevierd worden, zeker in het zuiden, waar of niet! Verscfiii «c u«i gekomen. Nieuw- Iemand jdt Thessaloniki^ heeft bevloeien gronden overgaan tot Vigla Is een gastvrij dorp^met^ J~ V de verbouw van katoen. Op het v,~ l*1** Bijbelse ruïnen spreken, door Erich Zebren. Uitgave Servire, Den Haag. Opnieuw is een archeologisch boek uitgekomen, dat een over zicht wil geven van de huidige stand van zaken. Servire in Den Haag publiceerde een vertaling van Erich Zehren's „Die bibli- schen Hiigel". De eerste gedach te is: Hebben we voorlopig niet genoeg aan Keller's „De bijbel heeft toch gelijk", en Wright's „De bijbel ontdekt in aarde en Ook de Nederlandse titel: „Bij belse ruïnen spreken" neemt de ze eerste en onjuiste indruk niet weg. De ondertitel van het boek geeft eigenlijk veel meer aan wat Zehren wil bieden: „Een geschie denis van de archeologie", ook al is deze dan wat Duits uitge vallen. Maar het boek is oor spronkelijk ook voor Duitsers ge schreven. De schrijver is vol van zijn on derwerp, zo vol dat hij wel eens een uitschieter maakt, bijvoor beeld als hij schrijft dat naar zijn mening „de archeologen meer bijgedragen hebben tot de verandering van onze inzichten dan Einstein en alle atoomge leerden". We nemen deze woorden maar met een korreltje zout. evenals de woorden: „De bijbel is voor namelijk een verzameling van verschillende religieuze geschrif ten, die niet zelden reeds on derling met elkaar in tegenspraak Dit nieuwe werk doet gelukkig geen poging om het al of niet ge lijk van de bijbel te bewijzen, of fouten aan te tonen. De schrijver is veeleer op zoek naar de wor tels van onze cultuur. Daarom geeft het boek ook veel meer dan alleen een geschiedenis van de bijbelse archeologie. In dit boek volgen we ook Homerus naar Troje, staan we stil bij de He- thieten. kruipen we in konings graven. leren we iets van het mysterie van de pyramiden aan voelen. We beleven de ontdekking van schatten en scherven en ieder hoofdstuk dwingt tot verder lezen. In de tekenen op stenen laat de schrijver iets voelen van wat hij in zijn slothoofdstuk noemt: „het gigantisch worstelen van de geest die ze schiep". Het boek brengt oqs dan ook eerder in aanraking met het „eeuwig men selijk verlangen naar leven", dan de bijbelse boodschap van eeuwig leven. Maar op die manier is het toch een aanvulling naast de bei de andere genoemde werken die zich veeleer beperken tot de bij belse archeologie. Zuid-Afrika gaat door - De oproep van Loethoeli De positie van Buiten-Mongolië TN Zuid-Af riks gaat men voort 1 met het opstellen en uitvoe ren van plannen, die er op ge richt zijn, een volkomen „apart heid" door te voeren. En thans ls het een Idee van 6? Zuidafri- kaanse staatssecretaris Wil helm Elselen, de gehele nlet- blanke bevolking uit het weste lijke gedeelte van de Kaappro vincie te deporteren, dlc de pu blieke opinie ln en bulten Zuid- Afrik a weer in beweging heeft gebracht. De opmars van 30.000 Afrikanen uit de voorsteden Langa en Nyanga naar het par lement te Kaapstad ln maart 1960 (na de gebeurtenissen ln Sharpeville) is nog niet verge ten. De leider van deze opmars, Philipp Kgosana, is later uit dc gevangenis ontsnapt en zet thans zijn studie in bet buiten land voort. Maar de Afrikaanse havmarbelders, krantenbezor gers. liftbedienden en kelners zijn er nog altijd. De organisa tie van het Bantoecongres is weliswaar verboden en een groot deel van haar functiona rissen Is naar het buitenland ges-lucht. Maar de achterblij vers worden, sinds zij uit de ge vangenis ontslagen zijn, onder strenge controle gehouden door de geheime politic. Gevaar Bestaat er nog gevaar voor LOETHOELI een opstandige beweging? Die Burger, het orgaan van de Na tionale (regerings> partij in de Kaapprovincie, herinnert aan maart 1960. Niet alleen de op mars van de 30.000 vond plaats, maar ook een staking, welke twee weken lang de melkverzor- ging onderbrak en de benzine verkoop en de krantenversprei ding ernstig verstoorde. De Bantoe in westelijk Kaapland (zo betoogt Die Burger) is niet slechts een arbeidskracht, maar tevens een wapen in de handen van de Bantoepolitici. Het ge vaar van stakingen, die het eco nomische leven verlammen blijft bestaan, zolang Afrikaan se arbeiders de benzinestations, de kranen in de havens en de kolen treinen bedienen, aldus het Zuidafrikaanse blad. Concreet plan Op deze overweging Is het tienjarenplan ook gebaseerd, dat door een studiecommissie van afgevaardigden van de Na tionale partij Ls opgesteld en san de reg rlng te Pretoria is aangeboden. Het deportatieplan van dr. Elselen. dat jaren gele den door de oppositie bitter is bestreden, werd als een uitwas van de apartheidspolitiek be schouwd en di-ntengevolge ook door de nationalistische politici snel vergeten. Maar thans ls het als een concreet program ma teruggekeerd. Niet minder dan ruim ren half miljoen Afri kanen in het Kaapland ten wes ten van Port Elizabeth zouden een nieuwe woonplaats moeten krijgen, waarvan 117.000 wonen op het Kaapschiereiland en ln het aangrenzende wijnbouwge- bled. De Rand Daily Mail te Johannesburg schat de „ver huiskosten" op een bedrag van 400 miljoen gulden. Schade Het is vanzelfsprekend nog de vraag, of de regering van pre mier Verwoerd, die zo nadruk kelijk het begin van de „positie ve fase van de politiek der ge scheiden ontwikkeling" met haar plannen voor de Bantoere servaten heeft aangekondigd, in zulk een massale volksverhui zing zal toestemmen. Zou men meer dan een half miljoen man nen. vrouwen en kinderen een voudig uit bepaalde delen van Zuid-Afrika kunhen verwijde ren? De Cape Times (ook een Zuidafrikaans blad) besluit een artikel over de economische consequenties voor het Kaap land met de opmerking: „De menselijke ellende, die de Afri kanen zou worden aangedaan, is helemaal niet overwogen door de plannenmakers, evenmin als de morele schade, die wij blan ken daarbij onszelf zouden toe brengen..." Loethoeli Intussen heeft de Afrikaanse Nobelprijswinnaar Albert Loe thoeli een nieuw beroep gedaan op de Ver. Naties en andere or ganisaties om op doeltreffender wijze dan totdusver op te tre den ter verkrijging van funda mentele mensenrechten voor twaalf miljoen nlet-blanken in Zuid-Afrika. Het verzoek van Loethoeli was v?rvat in een boodschap, die in Engeland werd gepubliceerd, omdat de Zuidafrikaanse sabotagewet pu- blikatie in de Unie van Zuid- Afrika verhindert. Loethoeli be hoort tot de personen, wier acti viteiten door dezo wet aan ban den zijn gelegd. De dagbladen ln Zuid-Afrika mogen zijn ver klaringen niet opnemen. Voorts is zijn bewegingsvrijheid be perkt. Zijn boodschap werd ln de (vroegere Manchester) Guar- dian gepubliceerd. Het blad zegt niet, hoe het de boodschap ont vangen heeft. „Wrede wet" Loethoeli keert zich vooral te gen deze sabotagewet. De ver strekkende en gevaarlijke con sequenties er van kunnen naar zijn mening niet overschat wor den. De wet zou een periode van tirannie en lijden tengevol ge hebben, die erger is dan de Afrikanen ooit gekend hebben. Niettemin zegt Loethoeli dat (hoewel dit een schrale troost is) het bemoedigend is om te constateren dat deze beruchte wet enkele van de duidelijke zwakheden van de regering van Zuid-Afrika aan het lioht brengt. „Wreed als de wet is, vormt zij in wezen een erkenning door de regering van de doeltreffend heid van onze vrijheidsstrijd en zijn latente mogelijkheden", al dus Loethoeli. „De regering weet, dat de wet uiteindelijk ten dode gedoemd zal zijn. Zij tracht slechts tijd te winnen". Mongolen Een heel ander onderwerp, dat ln deze vakantieweken wel eens de aandacht mag hebben, ls de enige bufferstaat in het communistische blok: de Mon goolse volksrepubliek. Het is een breed grensgebied, bulten de Chinese muur, dat zich uit strekt tot Siberië en Centraal Azië en voortdurend onder in vloed van Russen eh Chinezen heeft gestaan. Toen aan het eind van de zestien* eeuw de Kozak ken ten oosten van het Balkal meer verschenen, maakten de Mandsjoes zich op voor de ver overing van China. Voordat zij ln 1644 China veroverden, vestig den zij htm heerschappij in Bin- ncn-Mongolië, Tibet en Sinkiang of Chinees Turkestan. Dit pro ces was voltooid omstreeks 1720. De grens, die op deze wijze tus sen Rusland en China ontstond, is de langste gemeenschappelij ke grens ter wereld. Het ls in wezen een grens tussen twee volkeren. West-Europa als... West-Europa! Het telt ech ter nog geen miljoen inwoners en heeft ongeveer 23 miljoen schapen, geiten, runderen, yaks, paaiden en kamelen. De Chine zen worden er sinds de Mand sjoes meer als een bedreiging beschouwd dan het tsarenrijk. Er zijn Russische „empire- builders" geweest, die in Mon golië wilden penetreren. Maar de regering was even voorzich tig om in Mongolië binnen te dringen, als de Engelsen het waren ten opzichte van Tibet. In beide gebieden beloofde kolo niale expansie weinig voordeel en zowel de Russen als de En gelsen wilden zich niet in een vacuum storten. De bolsjewis tische politiek in Mongolië ver toonde veel gelijkenis met die van het tsaristische Rusland in het streven, een bufferstaat in stand te houden. En in overeen stemming met deze continuïteit zijn de Mongolen vanouds niet bevreesd voor Russische inter- Twistappel De kans, dat Mongolië een twistappel wordt tossen commu nistisch China en de Sowjetunie moet men voorlopig nog niet al te zeer op de voorgrond plaat sen. De Mongolen moeten voor alsnog afgeven op het leider schap van de Chinese commu nisten, zoals de Albaniërs door Peking genoodzaakt worden, het Russische politieke leiderschap te veroordelen. Zij, die Mongo lië nog onlangs hebben bezocht. hebben de stellige indruk dat de Mongolen dli? een ernstig te kort aan arbeidskrachten heb ben, hetwelk een uniek ver schijnsel is in Azië er weinig voor voelen, weer een leger op te bouwen. Ze hebben dat leger ontbonden, eerst na de neder laag van Japan en daarna na het verdrijven van Tsjang Kal Sjek. De Mongolen weten, hoe slecht ze de Chinese arbriders kunnen missen, die de meeste van hun nieuwe wegian aanleg gen en hun fabrieken, regerings gebouwen en woonhuizen bou- Veel vrienden Aan de andere kant beschou wen de Mongolen het bondge nootschap met de Sowjetunie dat hun een Japanse invasie be spaarde als een onmisbare waarborg voor de toekomst. Zo als men weet, streven de Ver enigde Staten er sedert het op treden van Kennedy als presi dent naar, diplomatieke betrek kingen met de communistische regering in Oelan Bator, de hoofdstad van Buiten-Mongolië, aan te knopen. Zij menen daar een niet al lang alleszins geoor loofde, maar tevens zeer gewen ste stap mee te doen. Men reageert op deze Ameri kaanse toenaderingspogingen positief, zegt eerlijk, dat de Mongoolse volksrepubliek nieu we vrienden nodig heeft, maar voegt hier onmiddellijk aan toe dat ze die nieuwe vrienden naast hnn „oude kameraden" willen hebben en niet in de plaats er van. En zo proberen de Mongolen tussen de Russi sche, Chines? en Amerikaanse klippen door te zeilen, zonder ook maar enige averij op te lo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 14