Jlicuurc g^Utsrij* GTeuranl
Wapenstilstand inderdaad
vannacht 12 uur ingegaan
Commentaar
Soekarno's rede -
Den Haag zwijgt
Vluchteling bloedt
dood bij de muur
Soldaten „betalen" met zwembad
im
INDISCHE GENERAAL NAAR NW-GUINEA
ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1962
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDEENST: bezorging 18—19 u.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten
(Bij contract bel;
POSTREKENING:
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-*ATIONAAL DAGBLAD
.Stantvosticti is gheblmn
mgn hert in Irtjljeospotf
Drieënveertigste jaargang no. 12558
In 'n woelige wereld
veilig verzekerd.
Kromme Nleuwegrachl 810 UTRECHT
terug uit Nieuw-Guinea
t ondergebracht in de Wil-
i de Zwijger-kazerne in We-
k Ze staan nog wat onwen-
op het kazerneterrein.
lieuws m
OM twaalf uur precies in de afgelopen nacht is de wapenstilstand in
Nieuw-Guinea ingegaan en ongeveer op dat moment vertrok uit New
York de Indische generaal Indar Jit Rikhye, militair adviseur van de
secretaris-generaal der Ver. Naties, naar het eiland om toezicht te houden
op het naleven van de bestandsbepalingen en om maatregelen te treffen
voor de legering van de duizend militairen, die straks de politiemacht der
Ver. Naties zullen vormen. Hij zal ook de groep van ongeveer twintig
waarnemers, die hem in zijnwerk zullen bijstaan, over Nieuw-Guinea ver
delen. Rikhye hoopt maandagmorgen vier uur plaatselijke tijd in Biak
te arriveren. Enkele uren later gaat hij per vliegtuig naar Hollandia. Na
een verblijf van veertien dagen in Nieuw-Guinea vertrekt de generaal
naar Djakarta en later naar Den Haag. In New York zal hij ten slotte
secretaris-generaal Oe Thant verslag uitbrengen. Het wordt niet uitge
sloten geacht, dat Rikhye bevelhebber wordt van de V.N.-politiemacht.
Oe Thant heeft inmiddels tot en
kele landen het verzoek gericht een
aantal militaire waarnemers in Nieuw.
Guinea aan te wijzen. India kan er
zes leveren (het verzoek is daar in
beschouwing genomen), Zweden ze
ven. Ierland twee. Zes Zweden zijn
al benoemd: het zijn majoors en kapi
teins, die momenteel in V.N.-verband
dienen in Kongo en de strook van
Gaza. De Ieren, die zullen worden
aangewezen, zijn momenteel V.N.-
waarnemers in Kongo. De troepen
macht zal volgens de laatste berich
ten uit New York worden betrokken
uit Malakka en Pakistan.
De Amerikaanse diplomaat Ellsworth
Bunker, onder wiens leiding het voor
overleg tussen Nederland en Indonesië
tot stand kwam. heeft in een door de
Ver. Naties verspreide verklaring de
„ernst en waardigheid" geprezen van de
Nederlandse en Indonesische onderhan
delaars. Het bereikte akkoord wordt „een
historische prestatie" genoemd, „een
prestatie, waarmee eer wordt ingelegd
zowel door de beide betrokken partijen
als door de Ver. Naties". „De onderhan
delaars", aldus Bunker, „hebben gebruik
gemaakt van de goede diensten der Ver.
Naties en van de ervaring der V.N. om
een vreedzame en ordelijke overdracht
te bewerkstelligen. Bovendien werd de
Nederlandse verplichting jegens de
Papoea's, dat dezen vrijelijk hun toe
komstige koers zouden kunnen bepalen
door een uitoefening van het recht op
zelfbeschikking, gewaarborgd".
De Amerikaanse minister van buiten.
één oogopslag
I De Indische brigadege-
I neraal Rikhye, militair ad-
I viseur van Oe Thant. zal
I maandagmorgen vroeg in
I Biak arriveren. Hij zal
I met twintig VN-waarne-
I mers toezicht houden
I op de naleving van de wa-
I penstilstand, die in de af-
I gelopen nacht om twaalf
I uur is ingegaan, en voorbe-
I reidingen treffen voor de
I legering van de duizend
I man, die straks de politie-
I macht van de Ver. Naties
I zullen vormen.
I In Den Haag is geen
I commentaar gegeven op de
I rede, die president Soekar-
I no heeft gehouden. Zijn
I opmerkingen over de zelf-
I beschikking, die in 1969
I niet „extern", maar „in-
I tern" zou zijn hebben wel
[sterk de aandacht getrok-
I ken. Een voorlopige uitleg
[voert tot de conclusie, dat
[deze uitlatingen in strijd
[zijn met de letter en de
[geest van het in New York
gesloten akkoord.
I In Milaan heeft de Ita-
liaanse politie gisteravond
[Jacues Soustelle, voorma-
gouverneur-generaal
[van Algerije en later mi-
Inister, gearresteerd. Mede-
I gedeeld werd, dat Soustel-
le over de grens naar het
land van zijn keuze zal
worden gezet.
Vopö's hebben gisteren
bij de controlepost Charlie
in de Friedrichstrasse op
de grens van oost- en west-
Berlijn een vluchteling
neergeschoten en hem drie
kwartier gewond laten lig
gen. De Westberlijnse po
litie heeft nog getracht de
man te helpen door hem
een eerstehulp-pakket toe
te werpen. Een tweede
Inge- Oostduitser zag kans over
de muur te kernen.
Op een door de Vereni
ging van K.L.M.-vliegers
belegde persconferentie
naar aanleiding van het
ontslag, dat aan achttien
vliegers is aangezegd, is de
vraag aan de orde ge
weest. of de Rijkslucht
vaartschool niet beter kan
worden opgeheven, nu de
K.L.M. voor nieuwe groe
pen vliegers geen emplooi
meer heeft. In maart heeft
de rijksluchtvaartschool
weer twaalf leerlingen
aangenomen.
(Van onze parlementsredactie)
VAN officiële zijde in Den Haag onthoudt men zich van elk commentaar
op de rede, die president Soekarno gisteren in Djakarta heeft uitge
sproken. Woordvoerders wijzen erop, dat de regering in de memorie van
toelichting op het binnenkort bij de Tweede Kamer in te dienen wetsont
werp tot goedkeuring van de New Yorkse overeenkomst uitvoerig haar
visie zal geven op het akkoord en op de interpretatie daarvan. Die toelich
ting zal als zodanig dan ook indirect een reactie bevatten op enkele uit
latingen van Soekarno, die wel zeer te denken geven.
Zo zei het Indonesische staatshoofd,
dat het bij de volksstemming van 1969
niet zal gaan om een externe maar om
een interne zelfbeschikking. Dat lijkt een
interpretatie van het akkoord, die tegen
letter en geest van de overeenkomst in
druist. Want met een werkelijk vrije
keuze heeft het uitsluiten van het recht
op externe zelfbeschikking niets meer
te maken.
Weliswaar verklaarde Soekarno tevens,
dat de mensen in Nieuw-Guinea vrije
lijk zullen kunnen beslissen de republiek
te verlaten of daarin te blijven, maar
dit kan betekenen: „Individuele Papoea's,
die in 1969 uitspreken dat ze niet binnen
het Indonesisch staatsverband blijven,
zijn vrij hun biezen te pakken en zich
elders te vestigen. Dat dit de strekking
is van de opmerking, zou men kunnen
opmaken uit het feit, dat de president
niet zei dat Nieuw-Guinea (land en
volk) als geheel de republiek Indonesië
desgewenst zal kunnen verlaten. Hij
sprak slechts vagelijk over „mensen".
Bestudering van de letterlijke tekst van
de rede zal leren of diit pessimisme ge
rechtvaardigd is. Voor het overige vond
men in Haagse politieke kringen Soe
karno „vrij gematigd", met name ten
opzichte van Nederland. Men had in
Don Haag kennelijk erger verwacht
Hoewel nu dus vaststaat dat de diplo
matieke betrekkingen tussen Nederland
en Indonesië worden hervat, is het nog
de vraag of dit binnenkort al zal ge
schieden. Uit de mededeling dat het
Nederlandse diplomaten was toegestaan
eventuele Indonesische uitnodigingen
voor recepties in verband met onafhan
kelijkheidsdag aan te nemen, kan blij
ken dat Den Haag een zeer spoedig
BRIESTRAAT
HOOFTSTRAAT 88 ALPHEN
NOG 14 DAGEN
ZOMERPRIJZEN
herstel van de betrekkingen wenst. De
indruk bestaat echter, dat Indonesië in
ieder geval tot na 1 oktober wil wachten.
Repatriëring
Op het ministerie van defensie is men
al druk doende vervoersschema's op te
stellen voor de terugkeer van de bijna
10.000 militairen die zich thans in Nieuw-
Guinea bevinden. Men hoopt hen allen
tussen 1 oktober en kerstmis te repa
triëren. Of ddt lukken zal, hangt af van
de passagemogelijkheden
Voor het vervoer zullen vliegtuigen
en schepen worden gecharterd. Dit zal
o.a met de KLM en de rederij Trans
oceaan, waartoe de Zuiderkruis, de Wa
terman en de Grote Beer behoren.
den geregeld. Eventueel kunnen naast
genoemde schepen ook de Willem Ri
en de Johan van Oldenbarnevelt wore
ingezet. Het grootste deel van het mili
taire materieel wordt per vrachtschip
vervoerd. Een aantal zware uitrustings
stukken zal misschien aan de V.N. wor
den overgedragen als blijkt dat het trans
port daarvan te duur zou zijn. Het ver
voer van de burger-repatrianten zal
voornamelijk door de lucht geschieden.
De „luchtbrug" zal daarvoor misschien
moeten worden uitgebreid.
Vanmorgen heeft de regering naar
aanleiding van de overeenkomst een
vertrouwelijk gesprek gehad met de vas
te Tweede- Kamercommissies voor bui
tenlandse zaken, defensie en Nieuw-
Guinea.
landse zaken. Dean Rusk, heeft gewei
gerd commentaar te geven op de kritiek
vanuit Nederland op de rol, die de Ver.
Staten in de totstandkoming van het
akkoord hebben gespeeld. Rusk zal daar.
op waarschijnlij' later ingaan. President
Kennedy heeft ter gelegenheid van de
zeventiende verjaardag der Indonesische
onafhankelijkheid zijn Indonesische
collega een boodschap gezonden, waarin
hij de hoop heeft uitgesproken, dat de
overeenkomst tot overdracht van Nieuw
Guinea zal leiden tot het toenemen van
de bevredigende betrekkingen tussen
allen, die bij het conflict betrokken zijn
geweest ...Bij deze verjaardag van de
onafhankelijkheid van Indonesië is het
mij een bijzonder genoegen u en uw volk
de hartelijkste gelukwensen van het volk
en de regering der Ver. Staten te doen
toekomen Deze 17e augustus valt samer
met de afsluiting van historische onder
handelingen over de vreedzame toekomst
van West-Irian". aldus Kennedy. Soe
karno ontving ook een gelukwens van
keizer Haile Selassie van Ethiopië ter
gelegenheid van dc ondertekening van
het akkoord. De keizer was de enige
(voorzover na te gaan) die ook een ge-
lukwenstelegram zond aan koningin
Juliana.
Oe Thant werd wat de felicitaties be
treft, niet vergeten. Maarschalk Chen Yi.
vice-premier en minister van buitenland
se- zaken van communistisch China, heeft
het akkoord aangeduid als „het resul
taat van de langdurige en volhardende
strijd van het Indonesische vol1"." Hij
meende overigens, dat „geeu enxele ko
loniale macht haar belangen gemakke
lijk zal opgeven en dat de Nederlanders
zeker actief zullen zijn in het smeden
van complotten."
Doodvonnis voor
Kartosoewirjo
De krijgsraad te Djakarta heeft giste
ren Kartosoewirjo, de leider van de
Dar-oel-Islam in West-Java ter dood
veroordeeld. Hij was in juni door een
patrouille gevangen genomen.
Hij kreeg een instorting toen het von
nis werd voorgelezen en twee politie-
droegen hem de rechtzaal uit.
Dit romantisch tafreel was gis
teren te zien aan de Parkhaven
in Rotterdam. Het Duitse oplei
dingsschip Gorch Foch, dat de
eerste plaats heeft behaald in
klasse I van de Tally ships race,
lag daar feestelijk verlicht.
In Brussel heeft Omer Becu,- secreta
ris-generaal van het Internationale ver
bond van vrUe vakverenigingen (waar
bij ook het N.V.V. is aangesloten) zijn
vreugde uitpegsproken over het akkoord.
De (communistische) Wereldfederatie
van democratische jeugd, die in War
schau een congrcns heeft gehouden, heeft
blijkbaar van de laatste ontwikkelin
gen niet helemaal op de hoogte in
een resolutie de onmiddellijke over
dracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië
geëist. Iedere andere oplossing „zou
slechts verraad betekenen aan de opoffe
ringen van de Indonesische helden en
een verwaarlozing van de spontaniteit
van duizenden studenten en jonge pa
triotten. die bereid zijn hun studie tc
onderbreken om dienst te nemen bij mi
litaire eenheden." aldus deze resolutie.
Voor vervolg zie pagina 9
Vissersboot pikt
drenkelingen op
Gisteren is in het ruwe water van de
Noordzee voor de monding van de Wes
ters chelde het Engelse motorjacht „Cor
nelia" gezonken. De vissersboot Breskene
22. die toevallig in de nabijheid was
snelde toe toen het rooksignalen waar
nam. Na een vergeefse poging het jacht
op sleeptouw te nemen nam het de uit
twee vrouwen en vijf mannen bestaande
bemanning over. De noodsignalen ziin
niet opgemerkt «door de kustwacht die
anders een reddingboot uitgezonden zou
hebben.
President Soekarno. Voor hem
het wapen van een van zijn
talrijke lijfwachten-
"OERLIJN heeft gisteren zijn zo-
-*-* veelste incident meegemaakt.
Dit keer deden de Vopo's van zich
spreken door een vluchteling vlak
bij de controlepost Charlie in de
Friedrichstrasse neer te schieten en
hem drie kwartier zonder hulp te
laten liggen, terwijl de grenswach
ten op een afstand van ongeveer 40
meter in een halve cirkel om hem
heen stonden. De Westberlijnse po
litie heeft nog geprobeerd hem te
helpen door hem een eerste hulp
pakket toe te gooien, maar zij kon
den hem niet bereiken. De mhn over
leed in een ziekenhuis.
Aanvankelijk vertelden ooggetui
gen dat de man dood was. Maar la
ter hoorde men hem kreunen. Aan
beide zijden van de grens stonden
soldaten gereed. Aan de oostelijke
zijde de vopo's met stalen helmen op,
geweren in de aanslag. Aan de wes
telijke kant de Westberlijnse politie
met traangasgranaten.
De man probeerde samen met een
vriend te ontvluchten vanuit een huis
ruïne. De vriend gelukte het om over
de twee meter hoge muur te komen.
De ander werd van drie zijden be
schoten en hij storbte, in de rug getrof
fen van de muur naar beneden. Hij
bleef op Oostberlijns gebied tussen
prikkeldraad en tankversperringen
liggen.
Inmiddels verzamelde zich een menigte
aan de Westberlijnse kant van de grens.
Z(j riepen de Vopo's die om de man heen
stonden maar niets deden om hem te
helpen, allerlei beledigingen toe. Toen
dit de Vopo's begon te vervelen gooiden
zij twee gasgranaten. De Westberlijnse
politie reageerde onmiddellijk door een
waar bombardement van traangas. Ook
de wapens van de Westbcrlijners w
geladen.
Eindelijk verschenen vijf Vopo's, die
de ongeveer 22-jarige man op een draag,
baar wegdroegen. Later werd officieel
van Oostduitse zijde meegedeeld dat de
man in het ziekenhuis was overleden
In Bonn is meegedeeld, dat in de brie
venbus van het ministerie van buiten
landse zaken een brief is gevonden,
waarin de Oostduitse regering protesteert
tegen het incident «aan de zonegrens
waarbij een Oostduitse kapitein werd
gedood. De communisten eisen strenge
bestraffing van de schuldigen. West-
Duitsland zal het protest negeren.
Koninklijke Zout/Ketjen deelt mede
dat de icsultaten van het eerste halfjaar
bevredigend z(jn en ongeveer even groot
als een jaar tevoren.
oorlog was, maar wel mensenlevens eiste,
is ten einde. Niet langer zullen patrouil
lerende schepen in plotselinge staat van
alarm gebracht worden door van zee uit
naderende landingsboten (geleverd door
onze bondgenoten), niet langer zal dc
bevolking worden opgeschrikt door na
derende Indonesische vliegtuigen (gele
verd door onze bondgenoten), niet langer
zullen plotseling om de oren van onze
soldaten en mariniers die hun plicht doen
in de rimboe, de kogels fluiten uit Indo
nesische wapens (geleverd door onze
bondgenoten). En omgekeerd zullen de
Indonesische para's, naar dit eiland ge
stuurd door dc gril van hun heerser, niet
langer als opgejaagden behoeven te bivak
keren in dit land met zijn moeilijke kli
maat. De oorlog die geen oorlog was. is
voorbij.
Er zijn mensenlevens aan ten offer geval
len. Nederlanders die hun plicht deden,
Indonesiërs die hun plicht deden, Pa
poea's d:c hun plicht deden. Juist vandaag
is het zeker de dag om hen te gedenken.
Zij brachten het hoogste offer dat de
mens kan brengen men kan zich afvra
gen of het zinvol was. maar is dat een
wezenlijke vraag waar het mensen betreft
die hun plicht deden? En: is een oorlog,
is geweld ooit zinvol? Geweld is immers
altijd het resultaat van de zonde, van de
schuld der mensen.
Zij deden hun plicht en bepalen we ons
tot de Nederlandse militairen: zij hebben
zich van hun taak gekweten op voor
treffelijke wijze. Wij zijn geen volk dat
graag pocht op een roemrucht militair
verleden een stil en gerust leven is ons
altijd liever geweest dan militaire roem.
liet neemt niet weg dat nicn altijd op de
Nederlandse soldaten heeft kunnen reke
nen en zo was het ook nu. Nederland mag
daarvoor dankbaar zijn. Als zij straks,
hopelijk nog voor het einde van dit Jaar.
naar huis zullen komen, wacht hen geen
eerbetoon gelukkig niet. Wel mogen
zij weten dat wij trots zijn op hun pres
taties en blij met hun terugkeer. Dat wil
len wij h«er vertolken.
En geldt dit allemaal niet in gelijke mate
voor de Nederlandse ambtenaren, of zij
nu hoge of lage functies bekleedden?
Op een grote groep van hen zal een be
roep worden gedaan om gedurende de
V.N.-periode nog op hun post te blijven.
Dat zal voor hen een wezenlijk offer be
tekenen. want die komende maanden zul
len niet de gemakkelijkste maanden zijn.
Echter, het Nederlandse bestuur is steeds
gericht geweest op het welzijn van de in-
inheemse bevolking daarom hopen wij
dat dit beroep op de ambtenaren niet
tevergeefs zal zijn. Velen van hen hebben
zich vele jaren voor d'e bevolking ingezet
met grote bekwaamheid en grote energie
zij zullen beseffen dat juist nu die be
kwaamheid en energie niet kunnen wor
den gemist.
Dat omgekeerd het Nederlandse volk hen
niet in de steek mag laten als zij in liet
vaderland zullen zijn teruggekeerd het
spreekt voor zichzelf. Het mag dan in de
eerste plaats een taak van dc regering
zijn, ook het Nederlandse bedrijfsleven
zal in deze zijn verplichtingen moeten
kennen.
Juist op deze dag. nu de wapens zwijgen
en de dankbaarheid daarvoor toch ook
geuit mag worden, is het goed over deze
dingen na te denken.
mij toch van de belasting af-
Waarom krijg ik dan maar
n klein beetje zakgeld?"
T\E KLEINE DEPRESSIE di eglsteren
passeerde, bracht een slechte augus
tusdag. waarbij de regen, namelijk 25
mm. in Zuid-Limburg viel. De baro
meter is flink gaan stijgen onder in
vloed van een rug van hogedruk die
enige verbetering brengt. Het weer ;al
een wat zonniger karakter krijgen bij
een verder afnemende wind utt het
zuidwesten.
Morgen wordt er van de Oceaan iets
warmere lucht aangevoerd, vergezeld
M*
Tendens langzaam stijgend
TAE NEDERLANDSE genie
in La Courtine is in het
ontstaat De burgeniees
an Saint Rcmy wil aai
plaatsje Saint Remy begon- de oevers bungalows laten het
n met de aanleg I
embad. dat zeven heelare fieieren zullen kunnen huren hingen aaneerkhle""«hade dito!" De hoogste eis die bU diensten eollecten'gehouden.
ander plaatsje in dc hem is ingediend dit jaar (i
joor J. de Geus, is een te- divisie voorbij zullen ziin.
vreden man. Hij heeft tot nu zullen er nog meer verheugd
v ----- t Kemy heeft toe weinig moeite gehad met zijn. Majoor-legcrpredikant
bouwen, die Nederlandse of- tengevolge van btj legeroefe- de toeh al niet hoge schade- G. Leens heelt bij dr kerk-
groot zal worden. Luitenant
kolonel F. Lind hoopt het
karwei in vijf dagen klaar te
hebben. Er stroomt bij Saint
Remy, dat vijf km van La tw
i gezin- Bij i
die tot nu toe ongeveer 1600
!n- Fornac. dat iets ver- deze eis svordt nog betwist) Franse franken bijeen brnch-
v ''f'van La Courtine dan loopt tegen de driehonderd ten. Ilij hoopt dat het t
Nederland heeft daarmee Saint Remy, gaat dc genie gulden. De laagste eis is af-
Courtine ligt, een minicuul slagen, het
beekje. De genie gaat nu t
klap ge-
erbeterde de
goede verhouding
enige honderden tussen de Franse bevolking genie gaat nu dc dijk
J,~de Nederlandse soldaten stevigen.
i tfj j r» ■»---- od'ig 2600 zullen worden. Dit
hetzelfde doen. Daar ligt al gedaan met een doos sigaren geld gaat naar de christelijke
""n maf"' een pakje sigaretten. school te Paron. Deze school
is voor kinderen van Neder-
Volgcnde week als dc her- landse protestantse gezinnen
nn ff U «b. lialingsoefeningcn van de die naar midden- en noord-
en daarnaast vereffent het De schadecommtssaris ma- 25ste brigade van de vijfde Frankrijk zijn gecmigreerd.
van een frontje dat tijdelijk weer enige
bewolking brengt. De mlddagtempcra-
turen zullen iets hoger worden, maar
het algemene weerbeeld blijft toch nog
wisselvallig doordat wij in een zuid
westelijke luchtstroom blijven.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met opklaringen. Zwakke
tot matige wind tussen zuid en zuid-west.
Iets hogere middagtemperaturen.
(Opgemaakt 11.15).
ZON EN MAAN
Zondag zon op 5.29, onder 19.58; maan
op 22.00, onder 10.02.
Maandag zon op 5.30, onder 19.55; maan
HOOGWATER SCHEVENINGEN
