„BEHOUD VAN DE VREDE"
Oe Thant geeft richtlijnen
ij einde vijandelijkheden
Gedrukte stemming in
regeringskringen
Nederland teleurgesteld over
houding van bondgenoten
Nw.-Guinea
Akkoord bevat 29 artikelen
Het akkoord tussen Nederland en Indonesië met betrekking tot
ieuw-Guinea, dat gisteravond in New York is ondertekend, bestaat
uit negenentwintig artikelen en is gesteld in het Engels. Aan de
ekst zijn twee bijlagen toegevoegd, alsmede verscheidene brieven
:en memoranda. Bij de overeenkomst is ook gevoegd de tekst van
n brief van secretaris-generaal Oe Thant aan beide partijen, die
trekking heeft op hun verzoek om Oe Thants bijstand en die van
N-personeel bij het toepassen van het akkoord voor wat betreft
de beëindiging van de vijandelijkheden.
Bij de overeenkomst is verder ge-
■oegd een memorandum over het z<
cedig mogelijk benoemen van eei
i missie van vertegenwoordiger,
de Ver. Naties en van de twee
egeringen, die voorstellen zal moeten
met betrekking tot de gelden
over de VN-administrateur zal
-eten kunnen beschikken bij het be-
'n van het beheer door de Uneta. de
nited Nations Temporary Executive
'uthority. Omrekeningsbasis van de
untwaarde daarbij is: 3,62 Nieuw-
•a-gulden voor 1 Amerikaanse
'ollar.
rer
ro
afzonderlijke overeenkomst
;ordt de uitgifte geregeld van reispas-
*n der Ver. Naties aan Papoea's,
arbij hun recht o minplaats daarvan
donesische paspoorten aan te vragen,
verkort blijft.
RESOLUTIE
In artikel 1 van het eigenlijke ak-
oord wordt bepaald, dat de regeringen
i Nederland cu Indonesië na de on-
tekening en de ratificatie een geva-
enlijke resolutie zullen indienen bij de
Igemene Vergadering der V.N., die op
18 september zal aanvangen. In deze re-
iutie verzoeken zij de Algemene Ver-
ring kennis te nemen van de ov^r'
wordt toe ver-
Artikel 2 bepaalt, dat na de aanvaar
ing van de resolutie Nederland het
estuur van het gebied zal overdragen
an een tijdelijk bestuursorgaan van de
er. Naties, de Untea, gevormd door
en onder jurisdictie van de secretaris
generaal bij aankomst van een bestuur
der der Ver. Naties. De Untea zal op
jn beurt het bestuur overeenkomstig
an Indonesië overdragen.
OVERLEG
Volgens artikel 3 zal. teneinde de
overdracht van het bestuur aan de Un
tea te vergemakkelijken, Nederland Oe
Thant uitnodigen een vertegenwoordiger
te zenden voor kort overleg met de Ne
derlandse gouverneur van het gebied
vóór diens vertrek.
Artikel 4 zegt, dat de V.N.-bestuur-
ler, die voor Indonesië en Nederland
ianvaardbaar moet zijn, door de se-
retaris-generaal zal worden benoemd.
)eze bestuurder zal artikel 5 als
litvoerend hoofdambtenaar van de Un-
ea onder leiding van Oe Thant volledi-
e bevoegdheid hebben het gebied te
esturen in de overgangsperiode.
|.N.-bestuur. Met betrekking tot het ge-'
Valk van de Indonesische en Nederland- j
se vlaggen is overeengekomen, dat de
le zaak geregeld zal worden door mid
del van een akkoord tussen de secreta
ris-generaal en de respectievelijke rege
ringen.
TROEPEN
In artikel 7 wordt gezegd, dat de
ecretaris-generaal de Untea van die
eiligheidstroepen zal voorzien, die de
N.-bestuurder noodzakelijk acht. Der-
elijke troepen zullen in de eerste plaats
e bestaande Papoea-politie aanvullen
ij de taak van de handhaving van wet
n orde. Het Papoea-vrijwilligerskorps,
at bij de komst van de V.N.-bestuur-
zal ophouden deel uit te maken
Nederlandse strijdkrachten, en
idonesische strijdkrachten in het
ied zullen voor hetzelfde doel onder
et gezag en ter beschikking van de
icretaris-generaal staan. De V.N.-be-
uurder zal, voorzover doenlijk de Pa-
•politie gebruken als een V.N.-
eiligheidsstrijdmacht ter handhaving
an wet en orde en naar goeddunken
idonesische strijdkrachten gebruiken,
e Nederlandse troepen zullen zo spoe-
ig mogelijk gerepatrieerd worden in-
ien zij zich nog in het door de Untea
estuurde gebied bevinden.
WETTEN
Na de overdracht van het bestuur aan
Indonesië zullen aldus artikel 14. de na
tionale wetten en voorschriften van In
donesië in beginsel van toepassing zijn
in het gebied, met dien verstande dat
zij verenigbaar moeten zijn met de
rechten en vrijheden, die de bewoners
krachtens de bepalingen van de onder
havige overeenkomst gewaarborgd zijn.
Artikel 15 schrijft voor, dat na de
overdracht aan Indonesië de eerste taak
Indonesië zal zijn het onderwijs van
de bevolking verder te verbeteren, het
analfabetisme te bestrijden en de socia
le. culturele en economische ontwikke
ling te bevorderen. Verder zal in over
eenstemming met de huidige Indonesi
sche praktijk gestreefd worden naar een
versnelling van de deelneming van de
bevolking aan het plaatselijke bestuur
door middel van periodieke verkiezin
gen. Bij alle aspecten met betrekking
tot de daad van de vrije keuze zul
len de bepalingen van deze
komst tot richtsnoer dienen.
DESKUNDIGEN
Op het tijdstip van de overdracht zal
een aantal V.N.-deskundigen worden
aangewezen om daar te blijven waar
hun taken hun aanwezigheid vereist,
hun taken hun aanwezigheid vereisen.
de V.N.-vertegenwoordiger, die op
het juiste moment zal deelnemen aan
het treffen van de regelingen voor zelf
bestuur, beperkt worden tot het advise
ren en assisteren bij de voorbereidin
gen ter uitv/ering van de bepalingen ten
aanzien van het zelfbeschikkingsrecht.
Ingevolge artikel 17 zal Indonesië de
secretaris-generaal uitnodigen een ver
tegenwoordiger te benoemen, die, teza
men met een staf de verantwoordelijk-
baar zijn met de belangen en de econo
mische ontwikkeling van de bevolking
van het gebied. Een gezamenlijke Indo-
nesisch-Nederlandse commissie zal na de
overdracht van het bestuur aan Indonesië
gevormd worden om de aard van de vo
rengenoemde concessies en eigendoms
rechten te bestuderen.
Tekorten op de begroting van het ge
bied tijdens het bestuur van de Untea
zullen gelijkelijk door Indonesië en Ne
derland gedeeld worden, aldus bepaalt
artikel 24.
De partijen zullen de secretaris-gene
raal de geldmiddelen verstrekken voor
alle kosten, die de V.N. krachtens de
overeenkomst maken en zullen ook de
nodige voorschotten verstrekken.
O vereen komst a f gedwongen
ELLSWORTH BUNKER
eerste Uno-bestuurder?
heerst na de ondertekening van
het akkoord met Indonesië geen
opluchting, maar veeleer een
gevoel van gelatenheid, ver
slagenheid en beheerste veront
waardiging. Gelatenheid, omdat
men beseft, dat er geen andere
uitweg is. Verslagenheid en ver
ontwaardiging, omdat deze voor
ons land vernederende minimum
overeenkomst is afgedwongen
onder een militaire bedreiging,
die dank zij het ontbreken van
bondgenootschappelijke steun aan
Publiek juicht
Luns toe
(Van onze parlementsredactle)
RAPPORTEN
Dc V.N -bestuurder zal ingevolge
kei 8 periodieke rapporten over
•incipiële aspecten van de uitvoeri
jn de overeenkomst aan de secretai
eneraal zenden. Deze zal volledige rap-
orten aan Indonesië en Nederland voor-
Hij kan naar goeddunken ook
ipporten voorleggen aan de Algeraen overeenk<lmst
ergadering of aan alle leden
Naties.
OE THANT
zware verantwoordelijkheid
heden van de secretaris-generaal zal uit
voeren om te adviseren, te assisteren
en deel te nemen aan de regelingen ter
zake van de daad van vrije keuze,
waarvoor de verantwoordelijkheid bij
Indonesië berust. De secretaris-generaal
zal de V.N.-vertegenwoordiger op het
juiste moment benoemen, opdat hij en
zijn staf hun taak in het gebied een
jaar voor de datum der zelfbeschikking
kunnen aanvaarden.
SCHIKKINGEN
Artikel 18 zegt dan,- dat Indonesië
met assistentie en deelneming van de
V.N.-vertegenwoordiger en zijn staf.
schikkingen zal treffen om de bevolking
van het gebied de gelegenheid te geven
de vrijheid van keuze uit te oefenen,
deze schikkingen zullen omvatten:
A. Beraadslagingen met de vertegen
woordigende raden over de procedure
en de passende methoden, die gevolgd
moeten worden om zich te vergewissen
van de vrijelijk geuite wil van de be
volking.
B. De vaststelling van de eigenlijke
datum voor de uitoefening van de vrije
keuze in de periode, bepaald bij de
In artikel 9 Is vastgelegd, dat de
f.N.-bestuurder /o spoedig mogelijk de
lederlandsc hoofdambtenaren zal ver-
ringen door nlet-Nederlandse, nlet-Indo-
lesische functionarissen in de eerste fa-
ie van het Unteabestuur, welke fase op
I mei 1963 voltooid zal zijn. De V.N.-
jestuurder zal gemachtigd zijn op tij-
jelijke basis alle Nederlandse ambtena
ren. behalve een groep Nederlandse
joofdambtenaren. die bij dc Untea wen-
len te dienen, aannemen.
Zoveel mogelijk Papoea's zullen ad
ministratieve en technische functies
[rijgen. Ter vervulling van de resterer^-
Ic. noodzakelijke taken zal de Untea
jemachtigd zijn personeel aan te ne-
hen. dat door Indonesië geleverd wordt.
Do salarisschalen, die in het gebied
lelden, zullen gehandhaafd worden.
VOORLICHTING
Onmiddellijk na de overdracht van het
estuur aan de Untea zal deze op grote
chaal bekendheid geven aan de o\
enkomst en zal de bevolking worden
elicht over de overdracht van het be-
aan Indonesië en over de bepalin
an het besluit met betrekking tot
elfbestuur, zo zegt artikel 10.
In het volgende artikel staat,
a de mate. die verenigbaar geacht
rordt met de letter en de geest van de
vereenkomst, de bestaande wetten en
oorschriften van kracht zullen blijven,
'e Untea zal de bevoegdheid hebben
:euwe wetten en voorschriften af te
ondigen of de bestaande te amenderen
i de geest en het kader van de c
enkomst. De vertegenwoordigende
en zullen daartoe worden geraad-
De V.N.-bestuurder zal ingevolge ar-
ikel 12 de vrijheid hebben het gezag na
e eerste fase van het Untea-bestuur
eheel of gedeeltelijk aan Indonesië
ver te dragen. Het gezag van de Un-
ea zal ophouden op het ogenblik, waar-
P het volledige administratieve beheer
an Indonesië is overgedragen.
I Artikel 13 bepaalt, dat de vciHghcids-
Iroepen van de V.N. na de eerste fase
fan het Untea-bestuur door Indonesi
sche veiligheidstroepen worden ver
C. De formulering van de vragen op
een dusdanige wijze, dat de inwoners
kunnen beslissen <a). of zij bij Indo
nesië wensen te blijven, of (b) of zij
hun banden met Indonesië wensen
te verbreken.
D. De geschiktheid van alle volwas
senen, mannelijke en vrouwelijke niet
van vreemde nationaliteit zijnde, om
deel te nemen aan de stemming over
zelfbeschikking overeenkomstig de in
ternationale praktijk, die inwoner 2
op het tijdstip van de overeenkomst
op het tijdstip van de stemming 0
zelfbeschikking, daarbij inbegrepen die
inwoners, die na 1945 vertrokken
die naar het gebied terugkeren om
weer te gaan wonen na de beëindiging
van het Nederlandse bestuur.
VÓÓR 1969
De stemming van het zelfbeschik
kingsrecht zal vóór het einde van 196S
gehouden worden en na de uitoefening
van het recht van zelfbeschikking zul
len Indonesië cn de V.N.-vertegenwoor
diger een laatste rapport uitbrengen
aan dc secretaris-generaal, die verslag
over de leiding van dc stemming over
de zelfbeschikking cn de resultaten
daarvan aan dc Algemene Vergadering
zal uitbrengen. Dc partijen bij de over
eenkomst zullen dc resultaten van de
stemming erkennen en zich daaraan on
derwerpen.
Arikel 22 bepaalt het volgende:
het vrije woord, vrijheid
beweging en vergadering, van de inwo
ners van het gebied volledig garande
ren. Deze rechten zullen de bestaande
rechten van dc inwoners van het ge
bied op het tijdstip van de overdracht
van het bestuur aan de Untea omvat-
o De Untea zal de bestaande Neder
landse verplichtingen met betrek
king tot concessies en eigendomsrechten
O Nadat Indonesië het bestuur over
genomen heeft, zal het die verplich
tingen honoreren, die niet onverenig-
MINISTER-PRESIDENT VOOR RADIO EN T.V.
MINISTER-PRESIDENT prof. dr. J. E. de Quay
heeft zich gisterawndter gelegenheid van de
ondertekening van het akkoord tussen Nederland en
Indonesië over Nieuw-Guinea, wia radio en televisie
tot het Nederlandse volk gewend. De tekst van de
rede luidt als volgt:
U HEBT zojuist vernomen, dat het akkoord tussen
de Indonesische en de Nederlandse delegaties inzake
Nieuw-Guinea is getekend. Indien de Staten-Generaal
aan dit akkoord hun goedkeuring hechten en de Al
gemene Vergadering van de Verenigde Naties hun
desbetreffende resolutie hebben aangenomen, zal Ne
derland het bestuur over Nieuw-Guinea met ingang
van 1 oktober overdragen aan een tijdelijk uitvoerend
orgaan van de Verenigde Naties. Dit orgaan zal na 1
mei 1963 het bestuur overdragen aan Indonesië.
U zult begrijpen, dat dit voor de Nederlandse re
gering een moeilijke beslissing is geweest. Bij het
handhaven van de band met Nieuw-Guinea stonden
geen Nederlandse belangen op het spel. Het ging om
de toekomst van een volk, waarvoor Nederland zich
verantwoordelijk had gesteld. Wij hebben onze roe
ping in Nieuw-Guinea zo verstaan, dat wij de Pa
poea's tot ontwikkeling zouden brengen, zodat zij zelf
hun toekomstig lot zouden kunnen bepalen. In deze
gang van zaken paste volkomen een moment, waarop
de autochtone bevolking van Nieuw-Guinea zijn eigen
weg zou gaan en de staatkundige band met Nederland
zou verbreken.
Het werd steeds duidelijker, dat in de stroomver
snelling der tijden na de tweede wereldoorlog Neder
land niet de gelegenheid zou krijgen dit program voor
Nieuw-Guinea rustig tot uitvoer te brengen. Vandaar
dat de regering reeds enkele jaren bedacht is geweest
op internationalisering van dit probleem. Onder lei
ding van de minister van buitenlandse zaken, mr. Luns,
heeft de Nederlandse delegatie bij de Verenigde Naties
nog in 1961 getracht deze taak over te dragen aan een
internationaal bestuurslichaam onder de V.N. Dit voor
stel vermocht niet de steun van de tweederde meer
derheid van de Algemene Vergadering van de V.N.
te verkrijgen. Het feit, dat wel de gewone meerderheid
achter het Nederlandse voorstel stond, mocht wel waar
de hebben als een moreel oordeel met name omdat
daarmee voor ieder duidelijk kwam vast te staan, dat
Nederland geen koloniale ambities had een politieke
grondslag voor een verwerkelijking van de Neder
landse plannen bood het niet.
IK ZAL niet trachten op deze plaats een chronolo
gisch overzicht te geven van de gebeurtenissen na de
ze uispraak van de Algemene Vergadering van de V.N.,
evenmin zou ik daarover een oordeel willen uitspre
ken. Ik wil eraan herinneren, dat de Nederlandse re
gering daarna gemeend heeft de weg van onderhan
delingen met Indonesië te moeten gaan met gebruik
making van de diensten van de waarnemend secretaris
generaal der Verenigde Naties. Toen Indonesië tot da
den van agressie overging, heeft Nederland zich ter
verdediging van lijf en goed van zijn onderdanen op
Nieuw-Guinea, alsmede ter handhaving van de inter
nationale rechtsorde, te weer gesteld en daartoe ver
sterkingen naar Nieuw-Guinea gezonden. De Neder
landse regering was zich haar verantwoordelijkheid
bewust alles te vermijden wat de weg naar een vreed
zame oplossing zou kunnen versperren. Zij heeft daar
om onze krijgsmacht in Nieuw-Guinea opdracht gege
ven zich te beperken tot het afweren van geweld. Met
grote zelfbeheersing hebben onze militairen zich van
deze uiterst moeilijke taak gekweten. Met deernis ge
denk ik de jonge mannen, Nederlanders zowel als Pa
poea's, die bij het volbrengen van deze taak zijn ge
vallen.
Niettegenstaande grote terughoudendheid aan Ne
derlandse zijde, spitste door voortdurende acties in
woord en daad van Indonesië het conflict zich toe en
dreigde in een werkelijke oorlog over te gaan. Gesteld
voor deze verantwoordelijkheid en constaterende, dat
Nederland daarbij niet meer op steun van bondgeno
ten zou kunnen rekenen, heeft de regering gemeend
het (op basis van de Bunker-voorstellen) gesloten
akkoord te moeten aanvaarden. In het bijzonder zag
zij zich tot deze beslissing gebracht op grond van de
overweging, dat bij een gewapend conflict geen sprake
meer zou kunnen zijn van welke garantie dan ook ten
behoeve van het zelfbeschikkingsrecht van de autoch
tone bevolking. De regering is ervan overtuigd, dat
zonder steun, voortzetting van de strijd nooit in het
belang kan zijn van de Papoeabevolking noch in dat van
Nederland. Bij de onderhandelingen heeft de Neder
landse delegatie er bovenal naar gestreefd de garantie
van de Verenigde Naties te verkrijgen voor de uit
oefening van het zelfbeschikkingsrecht der Papoea's.
JN het slot van zijn toespraak richtte minister-presi
dent De Quay zich tot die Nederlanders, die thans
nog hun waardevolle werk in Nieuw-Guinea verrich
ten.
IK BEHOEF u niet uit te leggen welke gevoelens
mij beheersen, nu Nederland in de naaste toekomst
het bestuur over West-Papoea zal moeten overdragen.
Onder de administratie van de organisatie der Vere
nigde Naties blijft echter de verantwoordelijkheid voor
het welzijn van de Papoea's ook nog voor een deel op
ons rusten. In het bijzonder op dat deel van het Neder
landse volk, dat in Nieuw-Guinea nog werkzaam is
bij de instandhouding der administratie en bestuurs
voering. Op deZe Nederlanders moge ik een ernstig
beroep doen om, waar zulks mogelijk is, op hun posten
te blyven. Wij hier in Nederland hebben oprecht mee
geleefd met u allen in de beproevingen, die gij het laat
ste jaar hebt doorstaan. Thans staat gij voor de nog
moeilijker taak om mee te werken aan de loyale uitvoe
ring van dit akkoord, loyaal tegenover de autoriteiten
van de V.N. en loyaal tegenover de ambtenaren van In
donesië, die deze taak zullen overnemen. De regering
deelt de gevoelens, welke u allen zullen bezielen in dit
uur. Wat er op het spel staat is de toekomst van eon
volk, de toekomst van het volk der Papoea's.
'FOT deze Papoea's richtte de minister-president in
het 'bijzonder het woord.
IK BETREUR het, dat het ons niet is gegeven om met
u samen het begonnen werk te voleindigen. Ik wil u,
Papoea's in Nieuw-Guinea, met alle overtuiging die
in mij is, toeroepen: Ziet de toekomst tegemoet met het
volle vertrouwen in de rechtvaardigheid van uw zaak.
De ogen van de gehele wereld zijn op u gericht. Gij
vertrouwen tot uiting kunnen brengen door rustig op
zult, met alle waardigheid welke uw volk eigen is, dit
vertrouwen tot uiting kunnen brengen door rustig ip
uw post te blijven. Wie trouw zijn werk in het belang
van eigen land en volk blijft verrichten, behoeft niet
te vrezen. De gedachten en de beste wensen van het
Nederlandse volk zullen u hierbij blijven vergezellen.
Met de bede „Moge God u bewaren", besloot minis
ter-president De Quay zijn toespraak. Deze rede werd
ook uitgezonden door de Wereldomroep.
Nederland zijn doel tenslotte
heeft weten te bereiken. Het was
opvallend, dat minister-president
De Quay in zijn rede van gister
avond tot tweemaal toe over dit
gebrek aan steun sprak, daarmee
de verantwoordelijkheid voor de
mislukking van ons N.-Guinea-
beleid duidelijk vastleggend.
In een zeer gedrukte stemming heeft
de regering gisteravond het definitieve
besluit tot ondertekening genomen. Aan
vankelijk werd een kort kabinetsberaad
verwacht, maar na afloop van de
dagzitting die van twee tot vijf duur
de deelde de regeringswoordvoerder
mee. dat de beraadslagingen 's avonds
om half negen zouden worden voortgezet
en dat de eindbeslissing dus nog niet
was gevallen. Deze mededeling gaf eerst
aanleiding tot allerlei gissingen Waren
er in het kabinet overwegende bezwaren
tegen bepaalde punten van het akkoord
gerezen? Had minister Luns de porte
feuillekwestie gesteld?
Al gauw werd duidelijk, dat het
kabinet 's middags nog niet I11 het bezit
was van de definitieve tekst van de
overeenkomst en van daarop betrekking
hebbende, aanvullende gegevens. Eerst
na ontvangst en bestudering daarv
zou de regering in de avondvergadering
haar besluit kunnen nemen.
Intussen had in New York het V.N.-
secretariaat laten weten, dat de onder
tekening van het akkoord om 22.00 uur
Nederlandse tijd zou plaatsvinden. Dat
was een wel zeer voorbarige verklaring,
omdat op dat moment het kabinetsberaad
in Den Haag nog niet was afgesloten.
De Nederlandse regeringswoordvoerder
noemde de V.N.-mededeling dan ook
„duidelijk prematuur". Hij zei, dat enkele
punten nog niet tot de bodem toe gere
geld waren en dat zolang de regering
nog beraadslaagt, in New York niet tot
ondertekening kan worden overgegaan.
berichten uit New York hadden staan
luisteren.
„LEVE LUNS"
Niet alleen journalisten, t.v.-reporter»,
fotografen en filmoperateurs, maar ook
drommen Hagenaars en vakantiegangers
waren gisteren naar het ministerie van
verkeer en waterstaat getogen om een
glimp van de komende en gaan
de bewindslieden op te vrangen. Het
publiek had vooral, belangstelling voor
minister Luns. Daarbij bleek nog eens
hoe groot diens populariteit is. Toen hU
om twee uur met zijn staatsecretaris dr.
Van Houten in een Chrysler die hij
zelf bestuurde op het Binnenhof arri
veerde. klaterde geestdriftig applaus op,
dat overging in gejuich en geroep: „Hiep
hiep hoera voor een goed vaderlander
Toen de minister om vijf uur weer naar
buiten kwam, nep een spreekkoor van
jongeren „Leve Luns, leve Luns
"et voorwerp van de toejuichtingen boog
1 wuifde.
INDRUKWEKKEND
's Avonds was de huldiging nog Indruk
ekkrnder. De komst van de andere be
windslieden werd stilzwijgend gadege
slagen, maar toen even later tn de sche
mering de wagen van de minister van
buitenlandse zaken opdoemde, drong het
enthousiaste publiek op, applaudlsecrde,
juichte en slaakte kreten als: „Laat je
niet koeleneren, excellentie, hou vol".
Halverwege de trap naar de Trèveszaal
kwam de minister tot de ontdekking, dat
hl) de motor van z(jn auto aan had laten
staan. HU keerde terug met de opmer
king: „Dat kan je gebeuren als je aan
andere dingen denkt". Opnienw geroep:
„Hou Je taal. excellentie, het beste hoor,
sterkte
OORVERDOVEND
Oorverdovend werd het gejuich toen
ir. Luns om elf uur samen met prof. De
Quay (die in het P.T.T.-gebouw aan de
Kortenaerkade zijn radio-t.v.-rede ging
uitspreken) het ministerie verliet Tien
tallen, meest jongeren, hadden voor dit
moment de regen getrotseerd, onderwijl
de tijd dodend met discussies over Nieuw-
Guinea. Het was ai met al een schouw
spel dat in ons doorgaans rustige politieke
wereldje bijna on-Nederlands aandeed.
Al gauw drong het tot het publiek door.
ARROGANT
De reactie hierop van V.N.-zijde
tamelijk arrogant: men verklaarde daar
namelijk zonder meer, te willen
houden aan 22.00 uur als tUdstip
ondertekening. Deze impertinentie heeft
het kabinet kennelijk geïrriteerd. Ge
loofde het V.N.-secretarlaat nu werke
lijk, dat het Den Haag het tUdschema
kon voorschrijven? Zo Ja. dan is het
althans op dit punt bedrogen uitge
komen.
De Nederlandse regering nam alle
en rust voor een weloverwogen beslis'-
sing. Die was om 10 uur. („het uur U")
nog niet bekend en het V.N.-secretariaat
moest dan ook noodgedwongen meedelen,
dat de ondertekeningsplechtigheid tot
11 uur was uitgesteld. Eerst omstreeks
half elf werd ambassadeur Van Roijen
telefonisch door het kabinet gemachtigd
zijn handtekening onder de overeenkom
sten te zetten. Dit werd na afloop var
het regeringsberaad (om elf uur) mee
gedeeld aan de op het Binnenhof ver
zamelde journalisten, die de hele avond
via transistor-radio's gespannen
tijd
slisï
MINISTER LUNS
bewonderens-
de V.N. heeft ge-
resident i derïand
het akkoord is de weg te effenen
icndeljjke betrekkingen tussen N
- T-J- De toekomst ziet
1 Indonesi
van de Ver. Staten.
de functionarissen, zijn dankbaar
voldaan dat zij hebben kunnen bijdra
gen tot een vreedzame oplossing.
bepaald ogenblik leek het ge
schil over Nieuw-Guinea onoplosbaar,
doch het beëindigen ervan, zo spoedig
na de internationale overeenkomst over
Laos, geeft aanleiding tot goede hoop op
het behoud en versterken van de vrede
in Zuidoost-Azië, aldus de genoemde
Amerikaanse functionarissen, die nog
nadrukkelijk secretaris-generaal Oe Thant
een pluim op de hoed staken voor dc rol.
die hij met zijn leiding der besprekingen
onder auspiciën
speeld.
Naar I
Kennedy voornemens zijn president Soe- niet bijzonder hoopvol uit. doch wij ho-
karno zijn gelukwensen met het succes-1 pen dat de resterende hinderpalen kun-
volle verloop te doen toekomen in een nen worden overwonnen' aldus The
boodschap, die hij op 17 augustus ter ge-New York Times,
legenheid van de Indonesische onafhan-!
kelijkheidsdag naar Djakarta zal zenden.
The New York Times I
Het in Melbourne verschUnende blad
„Het was al enige tijd duidelijk dat The Herald schreef vanmorgen in een
dc Nederlanders westelijk Nieuw-Gui-i commentaar op het akkoord: „We moeten
zouden moeten opgeven", aldus thans aannemen, dat de Verenij.de Naties
eef het Amerikaanse dagblad The i "jet in staat zijn om agressie tc beletten
York Times vanmorgen in een j "lfs maV Iaf„te.krur5n,a,s.«e, aan,"
commentaar op het bereikte akkoord 'a"d.ook
"""r Nederlands Nieuw-Guinea. de Nederlander, om In te' ilen dit'het*."
jaren geleden onvermijdelijk was dat hun
V'
kaanse functionarissen hebben
de ondertekening van het Neder
lands-Indonesische akkoord toe
gejuicht als een belangrijke stap
in de richting van het behoud
van de vrede in Zuidoost-Azië.
Men ziet hierin tevens een over
winning van de internationale
vrede-bewarende apparatuur van
de V.N., en van de geduldige!
diplomatie achter de schermen »fhr«' Amerikaanse dasblad The;
K New York Times vanmorgen in een 01 ,""s n,aa.r
vermijdclijk
landen, met name de Verenigde Staten
Australië cn Japan, lieten blijken dat zij
Nederland niet zouden steunen in het
geschil met Indonesië. Nederland was
niet in staat aan de andere kant van de
wereld oorlog te voeren tegen sterk met
Russische wapens uitgeruste Indonesische
strijdkrachten, die op slechts enkele hon
derden kilometers afstand waren gele
gerd. Er bestond ook geen dwingende
rte° VeTemPde CSUUrne Ce,^r «fbeurtenisven hebben*1'verontras-
de Veren lede Staten ,ende ,ekorlkofnlnRen van de Verenigde aoor meuw-ouir.ca neen gemaaxt
Naties aangetoond toen de Nederlanders ZIJ? ,e/^ko™* °S Schiphol
trachtten de principe* van deze organl- mod? -Met schout-bij-nacht Rccscr heb
satle in westelijk Nieuw-Guinea
passen", aldus bet blad.
De regering zal vermoedelUk eind de-
r w eek met de betrokken vaste Kamer
commissies een vertrouwelijk gesprek
komst hebben. Ze zal al
les op alles zetten om het goed keu ring*-
ontwerp binnen de kortst mogelijke tUd
d.w.z vóór 18 september, de dag waar
op de Algemene Vergadering der V.N.
begint) door de beide Kamera te loodsen.
(Vervolg van pag. 1)
„Beide Nederlandera hebben", aldus
Soebandrio. „bij voortduring blijk gege
ven van grote ernst In de w)Jze, waarop
zU het probleem hebben aangepakt en
tenslotte een oplossing hebben weten te
bereiken". HU uitte de hoop. dat de tra
ditionele vriendschap tussen Nederland en
Indonesië zal worden hersteld.
Dr. Soebandrio zei in zUn dankwoord
aan de heer Bunker nog. dat deze zich
noch fysiek noch geestelijk heeft ge
spaard als het erom gin$ moeilijkheden
erwinJ:~
_.tcinde
schenen te blokkeren. HU zei. dat zonder
de byzondere eigenschappen van de heer
Bunker „het vrijwel niet mogelijk zou
zUn geweest, in een zo korte tyd te ko
men tot de formulering ener overeen
komst".
Soebandrio bracht ook dank aan het
personeel van het secretariaat der V.N.
„voor zijn nooit falende bUstand, zonder
welke dit succes niet zou verwerkelykt
zUn ..Deze overeenkomst is een succes
voor dc V.N. en ik spreek de hoop uit,
dat zij de weg zal banen voor nog meer
prestaties bij het oplossen van vraag
stukken. waarbij de V.N. worden be
trokken."'
Dr. Van Roijen
Als laatste spreker vóór de onderteke
ning zei de heer Van Roijen, dat de ver
houding tussen Nederland en Indonesië
vandaag een beslissende keer had geno
men. Hij verzekerde, dat de Nederlandse
delegatie zich gedurende de onderhande
lingen diep bewust is geweest van de
grote betekenis der problemen, die moes
ten worden opgelost.
„De Nederlandse delegatie", aldus dr.
Van Roijen. ..heeft het welzUn van de
700.000 Papoea's nooit uit het oog verlo
ren. Daarom had Nederland erop gestaan,
«Ut in de overeenkomst werd opgenomen,
n de Papoea's gelegenheid zal wor
den gegeven zich uit te spreken over hun
toekomst."
Ook dr. Van Roijen dankte de heren
Thant en Bunker voor het grote geduld,
dat zij bij de onderhandelingen hebben
getoond en waarvoor, naar hij zeide, ie
dereen bU hen in de schuld staat. Hij
verklaarde, dat de Nederlandse en de In
donesische gedelegeerden gelijkelijk over
tuigd zijn geweest van de noodzakelijk
heid om hun taak zo goed mogelijk te
vervullen.
De heer Van Roijen verzekerde, dat
door deze overeenkomst de basis is ge-
legd voor een beter begrip en voor betere
betrekkingen tussen beide volken en dat
de uitvoering der overeenkomst een
toetssteen zal zyn voor de goede trouw,
waarmee beide landen de verplichtingen,
die deze overeenkomst hun oplegt, zullen
nakomen.
„Het oordeel der geschiedenis
i zal afhangen van de wijze.
bepalingen ervan in de praktijk
Meer pakketten
naar N.-Guinea
Het Nationaal thuisfront streeft er naar hc^ffJc .g.,wi.u„
binnen tien dagen een tweede zendingJit hiii»;„„
pakketten voor de militairen naar Nieuw-dllm.blijv2!n doen
Guinea te zenden, maar dan. wegens de an Roijp" erkende, dat het moel-
haast die daarmee gemaakt dient te wor- 'U" f* geweest cn soms zelfs meer dan
den, door de lucht. Dc eerste zending. m"p"Uk om de Nederlandse en Indonesi-
tcn bedrage van 50.000. Is naar bekend s£]le redelegeerden bij elkaar te brengen,
reeds per schip onderweg, doch kan pas WU eenmaal rond de confe-
op 18 september in Nieuw-Guinea wor- jentieUfel zaten, bemerkten wij. «Ut de
den verwacht. Indonesische delegatie en wij zelf in ge-
j Hike mate bezield waren van de ernst
Dit deelde de voormalige Niwin-direc- om een vreedzame oplossing van ons
teur, F. F. van RhUn. die als adviseur
van het bestuur van de Stichting Natio
naal thuisfront een tiendaagse oriëntatie
door Nieuw-Guinea heeft gemaakt.
De Herald merkte voorts op, dat een
1 ander ernstige gevolgen voor Austra-
3 zou kunnen hebben. Indien wij zou-
-. vechten nadat de Nederlan- den kunnen helpen bij dc vestiging van
ders zich reeds verbonden hadden tc ver-j Nederlanders die uit westelijk Nieuw-
trekken en de Papoea's de onafhankelijk- Guinea wegtrekken moeten wij dit niet
heid te geven. Een van de doelstellingen1 nalaten, zo besloot bet blad.
ik afgesproken, dat wij ons voorlopig op
een periode van zes maanden zullen ba
seren", zo zei hij. „Niemand weet ten
slotte op het moment hoe lang onze mili
tairen daar nog zullen blijven, maar spe
ciaal in de overgangsperiode zullen zij
mogelijk weinig te doen hebben en dus
grote behoefte hebben aan middelen tot
verstrooiing."
De uitvoering van deze plannen voor
de komende 6 maanden zal de stichting
geschil te komen."
In totaal werd een twaalftal documen
ten ondertekend. Een van deze do<rumen-
tcn was een militair protocol
r schatting circa 800.000 kosten. Tot
toe heeft zij daarvan nog geen kwart
bijeengebracht. De heer Van Rhijn deed
een beroep op het Nederlandse volk het
ontbrekende geld op het gironummer van
de stichting te storten (321).