DE SORTER
Geestelijke verzorging
op de kandelaar
41YDERZIJDS
Een woord voor vandaag
CHEFAROX
Unieke „Vogelkop'Miagada op
Amsterdamse expositie
Belangrijke zaken ter sprake
centraal comité Wereldraad
Zowel individualisme als"
massaliteit gevaarlijk
aan 'i woord
Ch
s
- MEI
PROF. BORST ARGWANEND
T?EN rapport van de organisatie
commissie ran de Sociaal-
Economische Raad heeft kortgele
den aan het licht gebracht, dat de
voortgang van de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie in negen
ran onze belangrijkste bedrijfs
takken vrijwel nihil is. Duidelijk
wordt aangetoond, dal deze stil
stand in de ontwikkeling gevolg
is van de tegenwerking van de
werkgevers. De ondernemers blij
ken bijzonder veel verwachting
te hebben ran privaatrechtelijk
overleg met de werknemers, ook
wat betreft de economische aan
gelegenheden in de bedrijfstak
Van een publiekrechtelijke rege
ling van een dergelijk overleg wil
men niet weten.
Bij het onderzoek, dat de or
ganisatie-commissie van de SER
heeft ingesteld, hebben de werk
nemersvertegenwoordigers er ech
ter al blijk van gegeven helemaal
niet zoveel verwachting te heb
ben van dit privaatrechtelijk over-
ieg in economische aangelegen
heden. In alle bedrijfstakken heb
ben de werknemers dan ook vast-
aehouden aan de publiekrechte
lijke vorm voor dit overleg.
Van zeer onverdachte zijde wordt
thans deze houding van de werk
nemers gesteund Prof mr. P. Borst,
hoogleraar aan de Vrije Universi
teit, heeft aan deze aangelegenheid
namelijk een artikel gewijd in het
Drukkersweekblad, officieel orgaan
van de Federatie der Werkgevers
organisaties in het Boekdrukkers-
bedrijf.
Prof. Borst wil geen nieuw debat
over de pbo ontketenen. Terecht
meent hij. dat dit thans geen enkel
nut heeft. Maar. merkt h|j op in
genoemd werkgeversorgaan, ala men
het privaatrechtelijke overleg zo
hemelhoog prijst en bij het woord
publiekrecht een vies gezicht zet en
zegt: dat Ls niets voor ons. dan
begint het toch bU my een beetje
te kriebelen.
Prof. Borst vindt het reeds
argwaan wekkend als men dat „pri
vaatrechtelijke" zo hemelhoog gaat
prijzen en er oen soort monopolie
van gaat maken. Prof. Borst laat
dan de feiten spreken en duikt In
de historie van de grafische be
drijfstak.
In deze bedrijfstak blijken de
drukkers sinds de twintiger jaren
herhaaldelijk een beroep op het
publiekrecht te hebben gedaan, om
dat het privaatrechtelijke overleg
onvoldoende bleek te functioneren.
Prof. Borst somt dan de volgende
punten op:
1 Het leerlingwezen kon zich niet
A ontwikkelen. Men riep in 1928
titel 2 van de Nijverheidsonderwijs-
wet te hulp (publiekrecht!) endeed
dit daarna in toenemende mate.
zodat deze leerlingenoplciding thans
grotendeels door het publiekrecht
wordt gedragen.
i het publiek
recht «uitbreiding op de scholen
te Amsterdam en Utrecht en op
o Ook de prijsregeling bleek zich
privaatrechtelijk niet te kunnen
ontwikkelen. In 1934 werd opgericht
de Bednjfsraad voor het Boekdruk-
kersbednjf: publiekrecht om «naar
Korthuis' woorden» in de grote nood
te voorzien. De drukkers vroegen
dit publiekrecht op economisch
gebied; de regering weigerde en
daarom mislukte de Bedrijfsraad.
4 De cao kon zich niet ontwik-
kelen, want de ongeorganiseerden
ondermijnden het vastgestelde loon.
Met behulp van het publiekrecht
verbindendverklaring van de c.a.o.
- Ook de Federatie kon zich niet
*-* goed meer ontwikkelen, want
met 1000 ongeorganiseerden «tegen
over 1300 leden) doe je niet veel
Het is een wrang feit, dat het
publiekrecht het was oorlogsrecht,
nl de organisatie-Woltersom. met
het publiekrechtelijk verplicht lid
maatschap de oplossing heeft
gebracht, een oplossing, die na de
bevrijding dankbaar is benut en tot
cevolg heeft gehad dat nagenoeg
100 procent thans bij de Federatie
is aangesloten.
f Voorts bleek, dat de bedrijfstak
zich niet kon ontwikkelen, om
dat iedereen zich ongecontroleerd
als patroon kon vestigen. Privaat
rechtelijk had men via de Grafische
Bedrijfscommissie, met behulp van
de handelaren geprobeerd, de toe
treding te regelen. Het was tever
geefs Privaatrechtelijk bleek men
Toen werd het publiekrecht te
hulp geroepen, in casu de Vestigings
wet. en sindsdien ging het uitste
kend.
Het bedrijf is er van opgebloeid.
..Wij hebben met verdriet moeten
vernemen, dat de Hoee Raad deze
vorm van publiekrecht voor het
drukkersbedrijf verbiedt, vanwege
de vrijheid van drukpers. De Hoge
Raad is hier tegen publiekrecht,
maar wij niet. geen enkele drukker,
in tegen dec!.'
n De privaatrechtelijke voorlich
ting kwam in moeilijkheden. Het
publiekrecht werd te hulp geroepen,
nl. tT.NT CV. en eerst toen kon een
behoorlijk grafisch researchcentrum
word>n opgericht.
Zo zou het wel eens kunnen zijn.
dat we privaatrechtelijk ook op
sociaal terrein vastlopen.
De tegenstanders van permanente
verordeningen moeten nu wel jui
chen het privaatrechtelijke karakter
bruist en leeft als nooit te voren.
We hebben nu in het grafisch
bedrijf een c.a.o voor precies een
half jaar: de nieuwe c.a.o. is juri
disch nog niet ingevoerd als we de
onderhandelingscommissie benoe
men voor het volgende tijdperk. En
dan blijven steeds maar alle 200
bladzijden van de c.a.o. onderwerp
van debat."
..In plaats van behoorl|1ke ver
ordeningen over allerlei onderdelen,
zoals men die nu ook in een ge
meente, provincie of waterschap
kent, brengen we In onze bedrijfs
tak Iedere keer opnieuw alles over
hoop, leven we ieder jaar drie tot
v|jf maanden juridisch gesproken
zonder c.a.o., hebben we doorlopend
onrust onrust niet alleen over
het loonpeil, maar over illes en
dat ls nu het uitstekende privaat
rechtelijke overleg In een bedrijfs
organisatie die binnenkort het gou
den jubileum van de c.a.o. kan
vieren. De kreeftengang zit er dik
op", aldus prof. Borst.
r
„Appel", blad van de N.C.O.V, zet:
(Van onze militaire medewerker)
Hoe zeer de geestelijke ver
zorging van de militairen een
waardevolle zaak is, bleek ons
dezer dagen, toen we het juni-
nummer van „Appel" ontvingen.
Dit blad van de Nat." Christ. Offi
cierenvereniging belichtte op 30
bladzijden de protestantse geeste
lijke verzorging op oriënterende
en inspirerende wijze.
De voorzitter, kolonel J. C.
Zuidema, wil bezinning in een
„ten geleide," terwijl wij in ge
dachten ,,al die marskramers
van het evangelie aan ons laten
passeren." Hij schrijft:
Niet altijd ging dit werk even vlot:
„In de eerste jaren van ons nationaal
bestaan begrepen de tot nieuw leven ge
brachte kerken hun roeping t.a.v. de
mannen op de vloot en in het staatse
leger van Maurits wel, doch de over
heden verleenden weinig medewerking
en lieten bijv. aangewezen egerpredi-
kanten rustig thuis en wezen hun geen
onderdeel aan. Terecht wijst de (par
ticuliere Hollandse» synode van Woer
den ui 1625 op de gevolgen met deze
waeruyt dan komt te ont-
staen dat de grouwelicke sonden,
die dagelix m de legers ommegaen.
met behoorlic gestraft en worden
ende menichte van soldaten ronder
onderwijsinge ende vertroostinge
heenen sterven. Te meer behoort
dit alhier gepractiseert te worden,
nadien men siet. dat de engelsche
fransche ende andere uytheemsche
natiën ons hierin met een goet ex
empel voorgaen. ja. selfs dat onze
vianden altijt menichten van jesui-
ten. papen ende monneken in haer
legers hebben."
Men proeft uit deze woorden de rij
ke verbondsmatige visie dat de Heer.
..gemeenschappen" als kerk. gezin,
volk. krijgsmacht, enz. wil zegenen in
de weg van gehoorzaamheid. Daarom
ijvert men er voor om die zegen ge
nadig te mogen verwerven en was men
gelukkig nog niet zo bang voor recht
lijnigheid in de religie als thans.
VORMINGSWERK
Luitenant-kolonel ds. B. A. Bos. be
stemd om eind 1962 de huidige hoofd-
legerpredikant kolonel A. T. W. de
Kluis op te volgen, beschreef enkele
historische facetten, evenals prof. dr.
J. Severijn en prof J. J.
Schuit
De hoofdlegerpredikant schreef over
het indrukwekkende vormingswerk van
de protestantse geestelijke verzorging.
Per jaar komen ruim 11.000 conferen
tiegangers enkele dagen naar do drie
centra ..Beukbergen". in Huis ter Hei
de, ,.de Kroeskamp" in Heerde en
„Scherpenzeel" in Goor.
Vooral met het oog op de kritiek van
vele jongeren op de oudere leidingge
vende figuren willen we vooral wat
betreft de hoofdlegerpredikant wijzen
op het feit dat deze man in dc oorlog
vrijwillig naar een krijgsgevangenen
kamp trok in het toen ook veelszins
barre Polen, omdat de militairen daar
vooral geestelijk niet in de steek ge
laten mochten worden. En dan is er
nog de moderne, levendige en door
leefde wijze waarop de geestelijke ver
zorging werkte. We denken aan de cy
clus ..Zingend geloof" (Duval, Liehaud
Jackson, enz.). Onze stellige indruk
is dat dit werk een goede en grote in
vloed heeft uitgeoefend op het geeste
lijk en godsdienstig leven in ons Innü.
Tegenover veel kritiek op de Neder
landse predikanten mag wel eens ge
steld worden dat buitenlandse militai
ren van verschillende keren verklaarden
graag zulke dominees te willen hebben.
GAAN EN STAAN
De nieuwe hoofdvlootpredikant, ds.
J. W. Sepmeyer, de opvolger van de
voor duizende marinemannen onverge
telijke ds. J. H. Sillevis Smltt. weet
het rechtgeaarde militaire hart tc tref
fen als hij over de taak regt: Gaan
en staan, waar de marineman gaat
en staat en. wat God verhoede, dur
ven vallen waar de man valt.
De luchtmnchtpredikant, drs. A. C.
J. van der Poel. zich o.i. terecht niet
hoofd- enz. maar stafluchtmachtpredi-
kant noemend, legt het accent op het
oecumenisch karakter van zijn arbeid
vertelt van het vliegersgezang".
Iet is het twintigste eeuwse eouiva-
lent van vele klassieke zeemansliede-
?n zowel door de gereformeerde
Advertentie)
Maagklachten
Vormt een genezende laag op de maagwand
Beroepingswerk
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Endhoven: J: Weistra te
Surhuisterveen; tc Nijehaske <Fr.) <toez.>:
W C. J Jacobs te Rcitsum (Fr.»
Benoemd tot voorganger Ned Prot.
Bond afd Stadskanaal: dr. H. G Hubbe-
ling te 't Zandt
Aangenomen naar Vierhuizen en Zout
kamp: L D. H. Dijk te Terkaple
K.:u
te Broek in Waterland.
Bedankt voor Leiden (vac. M Otte-
vangeri: P. J. Bos te Sprang (N.br.).
Beroepbaarstelling: de heren B A van
Donkersgoed te Den Hulst <Ov.«. J. B
van Heerde te Amsterdam. W J Hoekert
te Leiden, mr J van der Pol te Bever
wijk en A. de Vos te Leiderdorp zijn be-
J E F Dresrelhuis te Belleville «Cana
da». voorheen predikant te Lobith
Beroepbaar: ds. R. J Kooletra, vloot-
firedikart te Nieuw-Guinea, is met ver-
of in Nederland gearriveerd Da. Kool
stra, die sedert 1 december 1956 bij de
marine heeft gediend en voordien predi
kant te Heer Hugowaard was. zal gaarne
de kerken dienen en een eventueel be
roep In overweging nemen Adres: Trans-
va a'straat 26, Leeuwarden (tel. 05100
20152».
T entoonstelling
over Joods pasen
(Van een onzer medewerkers)
„Gij zult geen andere goden
voor mijn aangezicht hebben",
luidt het eerste van de tien ge
boden. Vele zijn in de loop der
eeuwen de opvattingen over de
betekenis van dit verbod ge
weest. Ook en vooral in Joodse
kringen. De in de dertiende eeuw
in het Duitse Rothenburg levende iftfrèlièfrd.' De"Peiwh-haoadi'Vet-
rabbijn Meier ben Baruch be-|terlijk Poesverhaal) geldt als het
sliste, dat het verbod zo moest Joodse volksboek bij uitnemendheid,
worden verstaan, dat Joden niet ÏJSSJZZ*™ "uZTrL",
mochten worden uitgebeeld, opdat: ,n omvang toe. Naast de specifieke
zij niet zouden kunnen worden paasliturgie werden elementen uit de
de manuscripten zoveel nadruk is ge
legd is begrijpelijk. Tal van bijzonde
re uitgaven zijn op de tentoonstelling te
zien. Belangwekkend is onder meer de
zgn. Kaufmann-hagada uit de veertien
de eeuw, die onder sterke Franse en
Italiaanse invloed stond en waarschijn
lijk in Spanje is ontstaan. De S(
wo-hagada, uit Spanje uit de vee
de eeuw is met haar illustraties
bijbelse gebeurtenissen van de schep
ping tot het leven van Mozes van bij
zondere schoonheid. Ook de eerste te
Amsterdam in 1662 bil Uri Phoubus Ha-
levi uitgegeven hagada met illustraties
is aanwezig.
Het drukken van Hebreeuwse boe
ken zou voor Amsterdam in die jaren
groot exportartikel worden.
der als hervormde
toonden
>ver de woorden van twee coupletten:
Behoed, o Koning van de lucht,
Uw kind'ren op hun hoge vlucht;
als zij door onheilswolken gaan.
wees hun een zon: verlicht hun
Gij, die In de grote tederheid,
die wiekslag van de vogel leidt,
blijft hun als goede gids nabij,
houd hen van vrees en weif'ling
UNIFORM
Nu de geestelijke verzorging in de
branding staat door „derde weg", hu
manisme en verwereldlijking was het
goed het licht er van eens op de kan
delaar van de publiciteit te zetten. Gaar
ne geven we enkele facetten door. Ook
de kritiek ontbrak niet. Prof. dr. Seve
rijn vond er altijd iets onbevredigends
in met het oog op de geheel bijzonde
re aard van het ambt en het werk van
de functionarissen dat hun de uniform
der combattante officieren is toegewe-
En één van deze laatste groep schrijft
dat z.i. evenals in verschillende ande
re landen de geestelijke verzorgers geen
uiterlijk rangteken moeten dragen. In
de eerste plaats niet om bijbelse (pres
byteriaanse) redenen en ..het zou de
officiële afstand bij het contact doen
verminderen, normaler aandoen wan
neer de geestelijke verzorger in de on
derofficieren- of manschappeneetz.aal of
kantine verblijft."
Maar de waardering overheerst.
Ook bij ons persoonlijk, omdat wij
de laatste tijd enkele malen spraken
met of hoorden van oud-militairen
die onomwonden getuigden dat hun
geloof gewekt of opgeleefd was door
het zegenrijke werk van de geeste
lijke verzorgers. De velden zijn wit,
en daarom hopen we dat er velen, dat
er meer bereid zijn om met het evan
gelie de marsen mee te maken.
Als Paulus in zijn eerste brief aan de Thessalonicenzen heeft i
gesproken over de komst des Heren, maant hij daarop tot
waakzaamheid. Pas op. zo* waarschuwt hij, die dag zal komen !_A
als een dief in de nacht. En hij zal hen overvallen, die denken T
dat er vrede en rust heerst. ..Maar gij, broeders, zijt niet in ÜpS
de duisternis, zodat die dag u als een dief overvallen zoup
want gij zijt allen kinderen des lichts en kinderen des dags.
Wij behoren niet aan nacht of duisternis toelaten wij dan jrJ
ook niet slapen gelijk de anderen, doch wakker en nuchter rjj=2$!
zijn(1 Thessalonicenzen 5 46).
Laten wij wakker en nuchter zijn, dat is, laten wij als kinF-~j
deren Gods ons als het ware van minuut tot minuut reali- j
seren, dat Hij eens zal komen op een ogenblik, waarop ^-^2
niemand het verwacht. Als een dief in de nacht, schrijfti
Paulus. Dus als Hij niet wordt verwacht, als we er niet op
bedacht zijn. Blijft daarom wakker, stelt u er zich op in, laat
u niet in slaap sussen, weest als een soldaat, die op wacht U'-"
staat; altijd paraat. 11
De opdracht is moeilijk. De eerste christengemeente stond
veel dichter bij de komst des Heren dan wij, mensen van de
twintigste eeuw. Ach, we hebben gehoopt en we hebben ge
wacht, en er is niets gebeurd. De vijf dwaze maagden gingen
slapen zonder voorzorgsmaatregelen. We zullen wel zien hoe
het loopt. Laten we wakker zijn. Ons door niets in slaap laten
wiegen, door niets en niemand. Want Hij komt, daaraan valt
niet te tornen. Laten we wakker zijn „toegerust met het Kant
harnas van geloof en liefde en met de helm van de hoop der Mare
zaligheid
Ag:
verheerlijkt. Het uitbeelden
dierenkoppen stond hij wel toe.
De vervaardigers van een hagada,
het boekje waarin onder meer de litur
gie staat die bij de Joden wordt ge
bruikt ter herdenking van de uittocht
uit Egypte, combineerden beide beslis
singen. Zij verluchtten het werkje
door Joden de gelaatstrekken van een
vogel te geven Niet-Joden en engelen
daarentegen zijn zo getrouw mogelijk
nagebootst. Als de ..Vogelkop"-ha gad a
s'iat dit merkwaardige manuscript be-
Gereformeerde Kerken (VrUgem.) kend. Het is het oudst bewaard geble-
TweeUl te Bunschoten—Spakenburg: ve» voorbeeld van de hagada.
G- Z°mer'_ y»n deT irin«?n tc Dit werk met een veren pen bi het
Schildwolde en F Mul te Hoogkerk Hebreeuws geschreven In kwadraat en
Bedankt voor Helpman: M. J. C. Blok cursief schrift is een belangrijk voor-
te Utrecht i beeld van de kunstbeoefening van de
rhr r«.f»m..r,i. K.rw.n Joden gedurende de middeleeuwen. De
Chr. Gereformeerde Kerken ,,Vogelkop"-hagada ls het belangrijkste
Beroepen te Zsamslag: M C. Tanis te»P kleine imposante tentoon -
Barendrecht; te Rotterdam-Kralingen: F 1 stelling In het Amsterdamse Waagge-
Bakker te Driebergen: te Thes nge enlhnnw- Ingericht door het Joods Hlsto-
Hillegom: M. de B">er kand te Haarlem- Museum in samenwerking met
noord: te De Krim en Maassluis: G Leen-de gemeentemusea van de hoofdstad,
dertse kand te Haarlem. De expositie, die tot 6 augustus ge-
Tweetal te Elburg F Bakker te Drie- blijft, vormt de eerste van een.
bergen en J van Doom te Tholcn; te Har- s"r'e- die de Joodse feestdagen, alle
lingen en Franeker: M de Boer kand.
Haarlem-noord en G. Leendertse kand
te Haarlem
Aangenomen naar Amsterdam-zuid: M
Drayer te Drachten.
historie, ten
Gereformeerde Gemeenten
Dam
Beroepen te Onheusden
te Rotterdam-zuid.
Aangenomen naar Utrecht: C. Harinek
kand te Goes. d:e bedankte voor VIis-
singen. IJsselmonde. Ouddorp, Waarde.
Almelo. Amersfoort, Enkhuizen. Bent-
Manuscripten
komen na de samenkomst van de As
semblee in New Delhi in de herfst var
vorig jaar. De. besprekingen zullen
na een kerkdienst worden ingeleid
met overzichten van de president van
de Wereldraad, dr. Franklin Fry uit de
de secretaris-gene-
't Hooft.
NIEUW
alsmede de orthodoxe kerken van Po
len, Roemenië en Bulgarije, zitting en
stemrecht in het Comité.
Tot de Russische vertegenwoordigers
behoren aartsbisschop Nikodim uit Mos-
Oost-Berlijn zetelende
Kernbewapening en Vatikaans Concilie
Vijf kerken vragen
lidmaatschap
HET wordt beslist geen „rou
tine-bijeenkomst", die het
Centraal Comité van de Wereld
raad van kerken van 7 tot 17
augustus a.s in Parijs zal houden.
Uiterst belangrijke onderwerpen,
welke aan de orde zullen komen,
zijn het standpunt van de kerken
tegenover de kernbewapening en
de houding van de Wereldraad
ten opzichte van het Vatikaanse
Concilie, dat later in dit jaar
in Rome zal worden gehouden.
Voorts zal een beslissing geno
men dienen te worden omtrent de
aanvragen van een vijftal kerken
te worden toegelaten als lid van
de Wereldraad.
Nederlanders tot congregationalisten
Op g
(Van onze kerkredactle.) ken. „We hoeven niet ver te zoeken om
anti-nationalistische trekjes in het chris» *-urz;
Het godsdienstig reveil dat de|tendom te ontdekken. De boodschap
kerken van Amerika vulde heeft
Europa niet aangeraakt, vertelde
vanmorgen de Rotterdamse pre
dikant ds. W. R. M. Noordhoff
de 550 afgevaardigden die de we
reldvergadering bijwonen van de
Internationale Congregationalis-
tische Raad in het Rijnhotel te
Rotterdam. Hij bespeurde in
Europa wel enige oecumenische
vooruitgang, vooral waar het be
treft de samenwerking tussen de
kerken, maar zei dat er yan fu
sies nog vrijwel geen sprake is.
Ds. Noordhoff gebruikte Rotterdam als
■n voorbeeld om de Europese situatie
te schetsen. Hij wees er op dat 32 procent
van de inwoners geen enkele band met
enige kerk heeft. Dat percentage gold
echter voor 1947 en het is vrij zeker dat
hot percentage van de laatste volkstel
ling, dat nog niet is gepubliceerd, nog
een stuk hoger zal liggen. Dan zijn er
nog de duizenden en nog eens duizenden
mensen die wel tijdens een volkstelling
een bepaalde kerk opgeven, maar
werkelijkheid nimmer komen.
Toch wilde ds. Noordhoff niet bij de
negatieve aspecten van de kerkgang stil
staan. Er zijn ook verblijdende voorbeel-
tegenwoordiger van het Moskouse pa- den. In de kerk telt het werk van het
triarchaat voor Midden-Europa, aarts-levend geloof. Ds. Noordhoff verzette
bisschop Johann Wendland. Met zeven- zich tegen twee extreme gezichtspunten.
Hij wees aan de ene kant de massa-kerk
af als een gevaar. Hij trok in dit verband
een vergelijking met het huwelijk
stelde dat de renaissance ons geleerd
heeft dat het huwelijk gebaseerd moet
zijn op persoonlijke liefde tot elkaar. Zo
heeft dc reformatie geleerd dat het kerk
lidmaatschap gebaseerd moet zijn op per
soonlijke liefde tot Christus. Ook het
radicale individualisme wees ds. Noord
hoff echter af.
Deze spreker vroeg zich nog af welke
bijdrage zyn Remonstrantse Broederschap
het congregationalisme kon brengen. Hij
wees er op dat de stichter Arminius steeds
weer opnieuw de nadruk heeft gelegd
op „waarheid en vrede". De onvermoei
bare jacht op de waarheid moet hand ir
hand gaan met het verlangen de gewei-
di
den. „Nationalisme noch vaderlandsliefde K. en
kan dergelijke waarden scheppen, maar .Glas u
alleen de lessen van Christus". Zo besloot d e n
zij haar toespraak.
tien afgevaardigden heeft de orthodox,?
groep een sterke vertegenwoordiging in
het Centraal Comité.
Sterker dan voorheen zijn ook de
jonge kerken van Afrika, Azië en Zuid-
Amerika vertegenwoordigd. Alleen
reeds het aantal Afrikaanse gedele
geerden werd in New Delhi van vijf op
negen gebracht. Daartegenover is het
aantal afgevaardigden van kerken uit
Europa en Noord-Amerika verminderd.
De Evangelische Kerk in Duitsland zal
zes gedelegeerden naar Parijs zenden.
NIEUWE LEDEN
Zoals gezegd hebben opnieuw vijf
kerken het lidmaatschap van de We
reldraad van Kerken aangevraagd. Het
zijn de Evangellsch-LutheFse Kerk van
Letland met 500.000 zielen, de Armeen
se Apostolische Kerk met 4,5 miljoen
leden (van wie er 1,4 miljoen bulten de
Sowjetunie wonen), de Evangellsch-
Lutherse Kerk van Estland met 350 000
zielen, de Orthodoxe Kerk van Georgië,
NATIONALISME
Gisteravond werd nog een Nederland-
i de Unie van Evangelisch-christeUJke geluid gehoord, dat de aandacht trok.
gedoopte leden telt Worden deze ker
ken toegelaten, dan zal daarmee het
aantal leden van de Wereldraad tot 203
zijn gestegen.
Hoewel deze tentoonstelling het Jood
se paasfeest tot onderwerp heeft on
der meer is een geheel gedekte Paas-
tafel, de zgn Sedertafel aangericht met
matzot. bitterkruid etc. ee»
dat de herinnering levend houdt
wording van het Joodse volk. dertig
eeuwen geleden, bij de uittocht uit
Egypte, ligt de nadruk van de exposi-
hulzen. Kampen. Aalst. Zoetermeer, Oost- j tie op de kunstwerken die in de loop
kapelle, Nieuwerkerk. Rilland-Bath. Am-der tijden door dit feest geïnspireerd
sterdam-noord, Poortugaal. Ridderkerk, zijn vervaardigd.
Dordrecht. Rhenen. Westkapelle en St- De Sederschotels. van zilver, tin en
Ann a land koper voorzien van symbolische af-
Baptlsten Unie j beeldingen en verlucht met toepasse-
Beroepen te Des-enter: H van der Hebreeuwse teksten nemen een
Werf te Emmer belangrijke plaats in. evenals enige
Aangenomen n3ar Hoogezand: J. Bou-1 schilderijen en tekeningen van M.
ritius te Tweede Exlotnnond. Mornickerdam. M. Oppenheim en B
P:cart De nadruk van de tentoonstel-
ling ligt echter op de manuscripten
waarvan alleen reeds de „Vogelkop"-
Ir. J. SchiJve. ingenieur bij het Natio- h i^ada een tocht naar het museum
naai Luc*itva«rt- en Ruimtevaart- rechtvaardigt. Dit manuscript thans
laboratorium is voor een jaar benoemd be. «t van net nationaal
aan de T. H. te Delft om onderwijs«»«1 in Jeruzalem is
l la geven in viiegtutgmaterialen. »-
rijkdom gekregen, neergelegd
de hagada, waardoor dit het meest
geliefd* Joodse volkboek is gewor-
Cultuur geschiedenis
Joodse beeldende kunstenaars, die
anders werden beknot door het verbod
van afbeelden van alles wat tot afgo
derij zou kunnen leiden, konden zich in
de hagada uitleven. De illustraties,
teruggaande tot de dertiende eeuw,
vormen een bron van Joodse cultuurge
schiedenis daar zij o.a. kleding en ge
woonten der Joden nauwkeurig weerge
ven. Zelfs in die maten, dat de „Vo
gelkop"-mensen getooid zijn n\et de
puntige, discriminerende Jodenhoed en
sommigen een vaandel in de hand hou
den waarop de Duitse adelaar is afge
beeld.
Na de uitvinding van de boekdruk
kunst. schrijft L. Fuks in de fraai ge
ïllustreerde catalogus, was de hagada
een der eerste Hebreeuwse boeken, die
werden gedrukt. Het toepassen van de
kopergravure in plaats van de houtsne
de zorgde voor een nog grotere vlucht
van dit boekje. De op de tentoonstel
ling uit 1695 daterende bij Asjer Sjalit
te Amsterdam verschenen hagada is de
eerste die met kopergravures is ver
lucht. Zij werd vervaardigd door de
proseliet Abraham ben Jacob. Deze ha
gada werd de moeder van talloze uit
gaven tot diep in de negentiende eeuw
Na de bijbel is de hagada een van d<
meest verspreide boeken. Het werd ir
feest 23 talen vertaald. Waren in de 17e eeuw
38 uitgaven bekend, in de 19e eeuw wa
ren dat reeds 2177. In onze dagen is het
daarvan een veelvoud
eec expositie in Europa te zien. Dat op
Adwertentle
Voor alleenwonenden en ook als
BIJVERWARMING
voor zomerhuisjes
een Coleman oliehaard.
Reeds voor f 208.-.
VfkrtfskMr m trtnmé* haaëW
De procedure is, dat bij aanvragen,
welke van de kerken worden ontvangen
tussen de bijeenkomsten van de Assem
blee, het Centraal Comité de aanvra-
gen behandelt. Is tweederde van de le-
Het Is zeker niet uitgesloten, dat de den daarvan vóór toelating en worden
mgen over de were'dvraagstuk- binnen een half jaar nadat van de
c, het Vatikaanse Concilie tot me-1 voorgenomen toelating mededeling aan
ningsverschlllen aanleiding zullen ge- de aangesloten kerken mededeling is
ven. Meer dan tweederde van de leden gedaan geen bezwaren gehoord van
net Centraal Comité is sedert New meer dan een derde der aangesloten
h*t eerst aanwezig. Door dei kerken, dan zijn de kerken, die de aan-
23 kerken kregen onder j vraag hebben ingediend, officieel lid
Mgde Wereldraad.
Delhi i
toetreding
anderen de Russische Orthodoxe Kerk,
ker, lid van de SE R. de aanwezigen
toe. Zij sprak als haar mening uit dat
vrees en verlies van vertrouwen in
nationale programma's voor defensie
economische vooruitgang het nationalis
me gevoelige verliezen toebrengen en de
ontwikkeling van krachtige „supernatio-
nale" organisaties in de hand werken.
„We weten dat geen nationale kracht ons
onder de huidige omstandigheden zaken
als veiligheid en zekerheid kan garan
deren. Het lot van de wereld hangt veel
meer af van een internationaal streven
naar verdraagzaamheid, dan van enig
defensie-systeem".
Mevrouw Verwey zei de religie en
speciaal het christendom een van de
belangrijkste ideologische krachten te
vinden die tegen het nationalisme wer-
detto it
boodschap voor Nieui
niet alleen voor een klein Akkerh
De Verenigde Naties, de Am»,
fPf! Va» T-««™«H«.
i! delberg
Christus is
de wereld
deel er v;
Euratom, de E.E.G. en het Internatio
nale Monetaire Fonds beschouwde zij all
organisaties, die nieu
tionalisme scheppen.
HONGER
uur: M«
Geboi
Patria"
Reeds eerder sprak gisteren de buiten,
gewoon knappe Amerikaanse hoogleraar °1^'1
prof. dr. Paul S. Minear. die op het Kurzi
osenblik enige tijd verbonden' is aan dtdans-
Wereldraad van Kerken als directeur Evan)
.Geloof en kerkorde". Hij waar.ygy^ j
schuwde zijn ge«hoor niet meer waarde
te hechten aan uitspraken van regerin.
gen dan van kleine dorpen, omdat zij
daarom meer gewicht
Den
Hij betrok dit ook op kerkelijke uit-uur: M<
spraken en zei: „Onze wereld en onzi
kerk worden overstroomd met reclami
■alse goden, die „een beroep doei static
op valse inzichten betreffende universa-—- M
liteit en katholiciteit." Prof. Minear be
treurt het dat het christelijk evangel'•®aar
zo vaak wordt vepvard met het grootsu Den
fjv.-gehoor cn zendingswerk met eet ,r
programma voor kerkelijke groei. „W« K'
proberen de honger die er is bij de men-,
sen al te gemakkelijk te stillen. We gaar *6®'
op in onze kalenders en onze agenda's",
klaagde de spreker.
Hij schonk grote aandacht aan hd ïiens, n
stillen van de geestelijke honger. Hfj (18 jaa:
meende dat de honger en dorst naar ge t
rechtigheid werkelijk autentiek is aiij
deze gepaard gaat met een honger naat w
het transoedente, het katholieke. Dezi Luxo»
honger kan alleen worden gestild dooi achter
een persoonlijke ontmoeting met Got
die tegelijkertijd de directe honger still
en de weg wijst voor de honger naar d(* €r
werkelijke volheid. Deze laatste hongejU^'ffirL
wordt echter niet gestild door groten Studii
instituten, uitgebreidere werkschema's
een leven vol reizen. Slechts God kJ^
d'. honger stillen en God heeft in Chris Triant
tus een plaats geschapen waar de meniBardot
Hem kan ontmoeten.
Vragen op medisch gebied seaden aan de redactie van ons
blad met linksboven op de envelopt „Medische rubriek'*.
Antwoord op vragen van algemeen belang wordt wekelijks
In dexe rnbrlek gegeven, vragen waarvan do beantwoording
niet langs dexe weg gewenst Is, geschiedt per brief.**
Vraag: Hoe ontstaan de hoofdpijnen vóór
en tijdens de menstruatie, waaraan vele vrou
wen lijden. Is er een behandeling, die afdoen
de helpt.
Het is geenszins zeldzaam dat vrouwen vlak vóór
of tijdens de menstruatie pijnen hebben op enige
afstand van de genitalia. De hoofdpijnen nemen
daarin de grootste post voor hun rekening. De pij
nen zijn meestal van migraineachtige aard, dat wil
zeggen: de pijnen zijn meestal éénzijdig, gaan ge
paard met misselijkheid en soms braken, en geven
soms oogklachten. Merkwaardig is dat dezelfde pa
tiënt steeds dezelfde vorm van hoofdpijn vertoont.
In sommige gevallen treden de hoofdpijnen aanvals-
gewijs op en worden gevolgd door een overmatige
urinelozing. De oorzaak ligt waarschijnlijk in vaat-
samentrekkingen in bepaalde gebieden van de her
senen. Mogelijk spelen in sommige gevallen ook
psychische factoren een rol. De behandeling bestaat
uit medicijnen waarin meestal asperine en papa
verine verwerkt zijn. Tijdens een zwangerschap ziet
men veelal de klachten verdwijnen.
Vraag: Wat kan de oorzaak «Ijn van oorsulzen?
Oorsuizingen zijn spontane geluidsgewaarwordin
gen ten gevolge van een prikkelingstoestand van het
gehoororgaan, waartoe ook het evenwichtsorgaan be
hoort. Er zijn vele oorzaken, waarvan ik slechts
enkele zal noemen: bloedarmoede; aderverkalking,
hoge bloeddruk, nerveusiteit, de „overgang", en na
tuurlijk bepaalde aandoeningen van het gehooror-
5aan zelf. Aan de huisarts om uit te maken waar
e oorzaak ligt
Vraag: Ik heb al sinds maanden heftige jeuk
r mijn garatclles het boven-
De oorzaak van dit zg. „garatelles eczeem" ligt in
het materiaal waarvan de garatclles gemaakt zijn.
U kunt het beste andere garatelles kopen, gemakt
van een ander materiaal, of de Uwe omwikkelen
met een stukje stof.
Vraag: Wat zijn dc gevaren van
snuiten van de neus. en hoe moet
icus dan wel snuiten?
zijn
Neussnuiten is een reinigingshandeling, die vaak
verkeerd wordt uitgevoerd. Indien men de neus van
voren geheel afsluit, daarna de lucht in dc neus
holte onder sterke druk brengt, loopt men de kans,
dat men ziektekiemen, via ae smalle verbindingen
die er bestaan tussen neus en bijholten, in deze
bijholten perst, evenals via de „buis van Eusta-
chius" naar het middenoor. De ziektekiemen kunnen
zich in de genoemde ruimtes nestelen en daar ont
stekingen veroorzaken: voorhoofdsholteontstekening,
bovenkaaksholteontsteking, middenoorontsteking.
Om dit te voorkomen moet men beide neushelften
afzonderlijk doorblazen, zonder eerst de voorkant
af te sluiten. Op deze wijze ontstaat er zelfs een
zekere zuigwerking op de opening van de verbin
dingskanaaltjes. evenals bij een waterstraallucht
pomp het geval is. Bij verhoudheden. wanneer men
dus uiteraard de neus vaak snuit, treden echter
vaak zwellingen van het neusslijmvlies op die, of-
hankelijk van de individuele boiw van de neus.
toch vaak een bijholteontsteking niet kunnen ver-
hankelijk van de individuele bouw van de neus,
steeds „op te halen", doch dit onesthetischc gelui
wordt in onze maatschappij niet aanvaard, wel ech
ter het, overigens slecnts weinig minder onesthe
tische, neussnuiten!
Vraag: Is het tandenknarsen in de sla»
schadelijk voor het gebit, en is bier iets a«
Tandenklemmen en tandenknarsen zijn inderdaa
op de duur schadelijk v<x>r het gebit. De behand<
ling is niet eenvoudig. Men kan een „opbeetplaat
laten maken van bepaald elastisch materiaal, waar
door de kauwdruk gedeeltelijk wordt opgevangen
r»_ i j' ■- nachts ingebracht tussa
Chi
Vraag: Is het nodig kinderen wegens plat
voeten te behandelen, indien zij er geen lal Uitslag
van hebben? Barnhoo
Kinderen klagen niet spoedig. Het kan dus
zijn dat de functie wel degelijk is gestoord. Wat
neer men de ouders vraagt, blijkt vaak dat de kil
deren gauw vermoeid zijn. zonder dat zij bepaaWerhoef.
klachten aangeven. Voor alle gevallen van gest
de functie is correctie gewenst. Het is echter
bewezen dat men een platvoet werkelijk kan
genezen. Het zou gunstig zijn het kind voetgymnaf
tische oefeningen te laten doen. doch de ervari
leert, dat hiervan in de praktijk meestal niets t
recht komt. Het kind laten lopen met blote vo«
in zand of grin wordt vaak aangeraden, doch
hiervan staat niet vast, dat dit platvoeten kan do«
verdwijnen. Het blijft echter wel e
oefening.
tfestCT6'
i* jSdë TOeUpiï
