„Der Schwierige" - beste
van het beste
Haags Gemeentemuseum:
eeuw geleden begon het
Raclio-Australië
wekt opzien
Haarlems Orgelconcours:
défilé der deelnemers
Van oudheidkamer tot
befaamde verzameling
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
7
DINSDAG 3 JULI 1962
Naamgeving nieuwe
schepen marine
De Koningin heeft aan een aantal
schepen die voor de Koninklijke Marine
worden gebouwd, de volgende namen
toegekend:
1. Een lnschietboot. de naam: Van Boch-
cve, naar wijlen luitenant ter zee der le
klasse P. D. van Bochove, in leven hoofd
van het inschietbedrijf:
2. Een tanker, de naam: Poolster, naar
het voornaamste voorraadschip der vroe
gere gouvernementsmarine:
3. Vier fregatten, onderscheidenlijk onder
naam: Van Speijk, Van Galen. Van Nes,
I^jerk Hiddea
De historische namen vermeldt onder
3. zijn al vaker toegekend aan Hr. Ms.
schepen. Tot een nader te bepalen datum
wordt de naam „Van Speijk" gevoerd
door Hr. Ms. Wachtschip (ex. kanonneer
boot) Plores, welk schip daarna zijn oude
naam herkrijgt.
Indonesische propaganda
(Van onze parlementsredactie)
Opzien wekte in Den Haag een be
richt dat het AVRO-radiojournaal gis
teravond uitzond en waaruit blijkt
dat de Australische zender voor Indo
nesië onverholen sympathie betuigt
met de Indonesische acties om Nieuw-
Guinea van Nederland los te krijgen.
De AVRO-correspondent liet aan de
hand van illustraties uit het Australisch
programma horen, hoe men Hollandi*
betitelt met de Indonesische benaming
Kota Baroe. en hoe in de nieuwsuitzen
dingen de Nieuw-Guineraad de benaming
krijgt van „de wat zich noemt Papoea-
„Indonesische overwinningsberlchten
worden bijna juichend omgeroepen. De
uit Nieuw-Guinea afkomstige berichten
van het gouvernementsvoorlichtingsbu
reau worden gelanceerd op een vlakke
toon met bijna waarschuwend er achter
aan, dat het bericht uit Nederlandse
koker komt.
„Als bij de plaat „Strangers
shore" de omroeper van Radio Australië
zegt: „Daar bedoelen ze zeker de Neder
landers op Irian Barat mee, want die
hebben daar niets te maken", dan mag
dat misschien wel een geslaagd grapje
heten, pijnlijker wordt het echter als
men de Indonesische vrijwilligers een
goede strijd toewenst. En al wordt er niet
bij gezegd, waar, er is toch maar weinig
fantasie nodig om dat te kunnen raden",
aldus de AVRO-correspondent.
Men doet het voorkomen, alsof Indo
nesië zich uitstrekt van Sabang tot Me-
rauke in Nieuw-Guinea. Het valt te be
twijfelen, of de leiding van de Austra
lische Radio dit allemaal weet, maar als
Indonesische propaganda werkt het doel
treffender dan aUe 44 Indonesische radio
stations bij elkaar, aldus de AVRO-i
respondent Hij deelde mee, dat de Aus
tralische ziender zeer krachtig
Nieuw-Guinea veel beter doorkomt dan
de eigen Nieuwguinese zenders.
In Den Haag, waar men van
tuatie tot nu toe onkundig was heeft dit
bericht nogal opzien gewekt. Vanmorgen
werd overwogenof in verband hiermee
stappen zullen worden ondernomen bi)
de Australische regering.
UTS'ers stalen
examenopgaven
Op de Uitgebreid Technische School
tc Hengelo (O) is dezer dagen een fraude
bij de eindexamens aan het licht geko
men. Als gevolg hiervan zijn zes leerlin
gen van school verwijderd.
Uit een onderzoek van de Hengelose
recherche is gebleken, dat drie U.T.S.-
ers in de nacht van 24 op 25 mei
schoolgebouw zijn binnengedrongen
enkele reserve-sleutels hebben ont
vreemd. Kort voordat in de afgelopen
week het schriftelijk eindexamen be
gon. verschafte het drietal zich toe
gang tot de school: ze vonden de
amenopgaven en schreven er van
wat ze wilden weten.
Waarschijnlijk zou het bedrog nooit
aan het licht zijn gekomen, als de drie
leerlingen niet enkele vrienden deelge
noot hadden gemaakt. De opvallend
goede examenresultaten van totaal
leerlingen waren de oorzaak, dat de
fraude aan het licht kwam.Het politie
onderzoek in deze zaak is nog in volle
Lagere resultaten bij
Albert Heijn
Aandeelhouders van Albert Heijn N.V.
tc Zaandam hebben dezer dagen de jaar
stukken onveranderd goedgekeurd
het dividend vastgesteld op twaalf pro
cent, waarvan desgewenst tien procent
in aandelen. Van verscheidene zijden
was er lof „voor het dynamisch be
leid in de leiding, waardoor het
cern een sterke groei vertoont".
President-commissaris prof. mi
M. Verrijn Stuart deelde desgevraagd
mee. dat de resultaten over het eerste
halfjaar iets lager zijn dan in dezelf
de periode van 1961. Desondanks is een
bevredigend resultaat waarschijnlijk.
Het ligt niet in de bedoeling binnen
kort met een emissie te komen. In de
toekomst is kapitaalvergroting wel
dig, doch op welke manier, wordt nog
bestudeerd.
De huidige liquiditeit maakt deze
zaak nog niet urgent. Evenmi
bestuur voornemens nu of in de naaste
toekomst de uitgifte van klantenobli
gaties te hervatten. Dit systeem, aldus
werd medegedeeld, is welisw
succesvol geweest, doch bij voortgang
vreesde men een scheeftrekken
verhouding tussen eigen en vreemd
vermogen.
Veel hoger winst
Havenwerken
De Koninklijke Nederlandsche AliJ.
van Havenwerken boekte in 1961 (1960)
f 9,68 (5,63) miljoen winst op aange
nomen werken en deelnemingen, nihil
(f 2 min.) vrijgekomen uit reserve wer
ken in uitvoering, f 2,33 (2,11) min.
algemene kosten en na voorzieningen
I 6,22 (4,31) min. winst. Reeds voorge
steld is 17 (12) <-c contant dividend en
12'i Te in aandelen. De revaluatie wai
een slag voor de omzet en heeft de con
currentiekracht plotseling aangetast en
1 de overwinning der gevolgen zal lan-
gcr duren dan men aanvankelijk had
gedacht
Lof voor Wiener Burgtheater
Zo toneel de kunst mag heten
mensen tot aanschijn te roepen,
zo is het Wiener Burgtheater gis
teravond in de Kon. Schouwburg
met de opvoering van Hugo von
Hofmanns Hals „Der Schwierige"
Hofmannsthals „Der Schwierige"
opvoering kan waarlijk als een klas
siek voorbeeld gelden van wat to
neelspelen is.
Niet, dat een Nederlands publiek
bepaald interesse zal hebben voor de hier
ten tonele gevoerde personages. Daar-
staan zij én naar milieu én naar
tijdsgewricht te ver van ons af. maar in
stinctmatig voelde men. dat de menser
de hoog-adelijke kringen van hel
stervende Oostenrijks-Hongaarse keizer
rijk zó geweest moesten zijn. Een op zich
zelf staande en in zichzelf gekeerde co
terie. die na 1918 nog enige tijd in er
rond Wenen moet hebben rondgelopen,
zoals een -kip, die men de kop heeft
gedraaid ook nog even rondloopt. Zij
koesteren hun standsverschillen, hun ge-
woontetjes, hun conversatietoon en hun
..gevoeligheden" als kostbare kleinodiën.
Een onderworpen bediendenka9te let
derdanig op hun wenken en voorkomt
Moeilijk mens
Hans Karl Bilhl (uiteraard een graaD
ls als „Der Schwierige" het prototype van
deze stand, en zoals Von Hofmanns thai
het na de eerste wereldoorlog tekende
ook de belichaming van een heel (voor
bij) tijdperk. Hij is een moeilijk mens tn
deze zin. dat hij zoveel distantie van de
buitenwereld heeft genomen, dat hij ziln
gevoelens niet kan uiten. Hij is hyper
gevoelig, zeer discreet, zelfs op het
schuwe af. In liefdesaffaires weet hij zijn
mannetje te staan, zolang het een spel
blijft, maar zodra hijzelf onder schot
komt. trekt hij zich terug als een slak
in zijn huis en beklimt hij de ivoren
toren van de allerindividueelste intimi
teit.
Von Hofmannsthal weet op een dra
matisch grandioze wijze deze „Schwie
rige" te omgeven met een keur
differente mensen: dommen. robuusten.
liohfczinnigen. ijdelen. Slechts de lieftal
lige Helene Altenwijl is een verwante
'ziel. Zij krijgen elkaar dan ook.
Tot in details
Ernst Lotihar heeft dit stuk een tot )n
alle details verzorgde en authentieke re
gie weten mee te geven. Geheel i
geest van de tijd. Het was een tijd, dat
de mensen nog de tijd hadden en ook
Lothar heeft ziah niet gehaast De prach
tige décors van Otto Niedermoser deden
dit adelijke Oostenrijk van 40 jaren
volkomen herleven en de kostuums
Emi Kniepert zaten deze mensen, die
zich volkomen k l'époque gedroegen, als
gegoten.
Der Schwierige
De rollen waren tot ln de onbeduidend-
e toe verzorgd. Men zou de medespe
lenden graag allen bij namen noemen.
kortheidshalve zal ik slechts
viertal volstaan. Daar is allereerst
Robert Lindner als Der Schwierige zelf
- zo prachtige creatie als men slechts
zelden op ons toneel tegenkomt (naar
kwaliteit te vergelijken met de Arme
Bitos van Paul Steenbergen). Dan de
oude gravin Crescence van Adrienne
Gessner. Op en top zo'n slimme bered
derende oude dame. Voorts van Boy Go-
bert een werkelijke briljante Pruisiecne
baron Von Neuhoff men kan zich
stellen hoe een Oostenrijks publiek zit
te gniffelen om zo'n opgeblazen „frechen.
sdhneidigen Preiss" en tot slot, hom
mage aan de eenvoud de prachtige
oude dienaar Lukas van Richard Eybner.
Franz Joseph zelf zou goed goudgeld
Ook het ei ivordt
merkartikel
Over enige tijd zullen in de Neder
landse winkels merkeieren met volledige
garantie voor versheid en goede coi
stante kwaliteit worden aangeboden
De laatste tijd neemt de verkoop
kleinverpakking van 6, 10 en 12 stuks
toe. Deze bedraagt nu 25 procent van he
totaal. Op de kwaliteit heeft de klein
verpakking geen invloed; het zijn de
zelfde als die los worden verkocht.
Reeds enige jaren zijn enkele organi
saties bezig met voorbereidingen voor
de verkoop van eieren onder merk.
hebben neergeteld voor zo'n juweel vin zijn geweest, dan nog zou het Wiener
;n Kammerdicner. Burgtheater met glans en glorie zijn gaan
Het toneel van het Holland Festival ls strijken met de erepalm, want dit was
dit jaar niet van een bijzonder niveau het beste van het beste,
geweest, maar al zou dit wél bet geval I Ev. Grolle.
Gisteravond werd de jaarlijkse Haar
lemse orgelmaand begonnen met een or
gelconcert, gegeven door de vier deel
nemers aan het Internationale Impro
visatieconcours, dat vanavond in de
grote- of Sint- Bavokerk zal worden
gehouden.
De deelnemers zijn Bernard Bartelink
te Amsterdam, die de bet vorige jaar
verworven wlsselprijs zal moeten ver
dedigen tegen de 25-jarige Yves Dever-
nay uit Tourcolng (Nrd-Frankrijk), de
Engelsman Peter Herford uit St. Alban.
(geen onbekende ln Haarlem, hi) nam In
1959 reeds deel aan het concours) die
op korte termijn moest invallen voor de
ziek geworden Oostenrijkse organist
Augustlnus Kopfrelter, en Konrad
Schuba uit Konstanz aan See.
Dit concert, waanin de deelnemers gele
genheid krijgen hun muzikale kunnen
aan de hand van de orgelliteratuur te
demonstreren, bereikte over t algemeen
niet de hoogte, die men voor een mani
festatie op nternationaai niveau zou
mogen verwachten. Er werd nogal vlug
en luidruchtig gespeeld op het. dank zij
grondige henirvtonatie, sinds het von ge
jaar beslist beter klinkende Mütfter-
orgel. Schuba's interpretatie van Bach'i
Preludium en Fuga in Es-dur (de grote
Franse ouverture en Tripelfuga) die de
zgn. ..Orgelmis" omramen. kreeg niet d*
plechtige grootse zegging, die deze
„representatiemuziek" behoeft. Peter
Herfoird wist in enkele variaties op
„More Paiartamo" van Sweelimck de men
taliteit van diit Studentenlied vaak goed
te treffen in fclaviecimbelachtig spel,
maar de Fuga in C-dur van Bach kreeg
nnet de zangerige, bijna romantische
sfeer, drie deze Fuga tod één vai
schoonste uit Bach's orgelliteratuur
maakt. Het spel van Bantelinok, zowel r
het Preludium in F en in de variaties
over „Wo Goto zum Haus nicht gibt
sein Gunst" van Sweelinck. waarin
het eerst op dit concert de solostemmen
van het orgel te horen waren, als in
Albert de Klerk's Rieer care („Hommage
a Sweelinck") maakte, rustig en eer
dig gespeeld, de meeste indruk Yve»
Devemay had geen gelukkige greep ge
daan. de Trioooneite in C-dur van Bach
te kiezen, hij speelde naga'l onritmisch
en snel; zij.n kracht ligt zeker mee
de eigentijdse muziek, te horen aan
misschien niet al te exacte, maar wel
bewogen vertolking van de „Litanie»"
van Jehan Alain, een stuk, dat op het
Bavoongel een onverwachte actualiteit
Wat deze introductie van de deelne
mers echter tot een boeiende aangelegen
heid maakt, is het feit. dat de keuze var
de werken uit de orgelliteratuur en d»
interpretatie hiervan ad een aanwijzing
inhoudt hoe zij ongeveer hun improvi
satie (die ook vanavond door de radio
is te beluisteren!) zullen uitwerken
de uitersten te noemen: Bartelinck
..Sweelmckiaans" goed van voren,
vernay speels modern, maar daar
over morgen meert Willem Talsma
Soblen is nog
in Londen
Volgens een bulletin van het Hil-
lington ziekenhuis ln Londen, waar de
62-jarige psychiater-spion dr. Robert
Soblen na zijn zelfmoordpoging In het
rllegtulg, dat hem naar de V.S. zou te
rugbrengen. Is opgenomen, ls de toestand
dr. Soblen zozeer verbeterd, dat het
thans niet waarschijnlijk meer wordt ge
acht. dat een operatie noodzakelijk zal
zijn.
Andere zegslieden deeldbn mede. dat
Soblen buiten gevaar is. maar nog te
zwak om door te reizen naar New York.
Onmiddellijk toegediende bloedtrans
fusies schijnen hem weer een zekere
mate van levenskracht te hebben gege-
Aanvankelijk vreesden de doktoren,
dat Soblen. dde niet alleen zijn polsen
heeft doorgesneden maar zich ook een
in het onderlijf heeft gestoken,
zijn milt had doorboord. waardoor het
buitengewoon moeilijk zou zijn geweest
sm in leven te houden.
Zodra de doktoren van mening zijn.
jf hy weer kan reizen, zal hij zUn
sis naar New York moeten vervolgen
Het mes. waarmede Soblen zijn po
ging tot zelfmoord heeft gedaan, had
hij na het diner in het vliegtuig ver
borgen onder die deken, waarin hij was
gewikkeld.
Britse autoriteiten hadden eerder ver
klaard dat Soblen toestemming zou
krijgen in Engeland te blijven.
Militair verongelukt
door slippende auto
Een slippende auto. die het rijwielpad
van de weg Grave naar Nijmegen op
schoot, heeft daar twee militairen op
een bromfiets gegrepen. Een van hen, de
45-Jarige sergeant-majoor instructeur
D. W. A Eltrlnig uit Amersfoort, kwam
hierbij om het leven, zijn duo-passaigier,
de 43-jarige sergeant-majoor A. E.
Kraak, werd gewond.
De twintigjarige G. PaWl uit Wehr
is met zijn motor tegen een boom gebotst
ln Sust er zeel. Hij is kort daarop over
leden.
Het werk van de twee Haagse
architecten S. Schamhart en J. F.
Heijligers zal in de komende da
gen in het middelpunt van inter
nationale belangstelling staan: het
door hen gebouwde gedeelte van
het Gemeentemuseum, dat woens
dagmiddag door prinses Beatrix
zal worden geopend.
Tf/OENSDAG zal het Gemeentemuseum van Den Haag een van de hoog-
'V tepunten beleven sinds de tijd, dat honderd jaar geleden de basis ervoor
werd gelegd. Niet alleen wordt onder zeer grote binnen- en buitenlandse
belangstelling het eeuwfeest gevierd, doch tevens zal de beangrijke uit
breiding van het door Berlage gebouwde complex officieel door prinses
Beatrix worden geopend. Daardoor krijgt dit museum een plaats op de
eerste rij der musea. Niet alleen de unieke verzamelingen van het museum
hebben een wereldnaam, doch ook het gebouw zelf is architectonisch van
groot belang.
Op 9 mei 1919 nam het gemeente
bestuur het besluit het huidige museum
te laten bouwen in park Zorgvliet Als
architect werd dr. H. P. Berlage aan
gewezen. Daarmee begon een samen
spel van de directeur, dr. H. E. van
Gelder en architect, dat leidde tot het
huidige gebouw. Toch konden door de
economische crisis van de jaren dertig
niet alle plannen worden verwezenlijkt.
Het gebouw, dat in 1935 kon worden
geopend, was een van de laatste werken
van dq beroemde architect Berlage en
was karakteristiek voor het werk van
deze bouwmeester. Daarom hadden de
architecten die tot taak kregen het mu
seum met een nieuwe vleugel uit te
breiden, namelijk de heren S. Scham
hart en J. F. Heijligers. geen gemakke
lijke taak. Toch zijn zij er op uitnemen
de wijze in geslaagd, het nieuwe ep-
deelte architectonisch aan het oude te
koppelen, zonder dat er veel storenae
elementen optreden. Bijna 500 interna
tionale museumexperts zullen woensdag
en daarop volgende dagen deze nieuw
bouw aan een. kritisch onderzoek onder
werpen. Zij zullen dan wel tot de con
clusie komen, dat dit niet ver van hun
eigen wensen af ligt.
Voordat het nieuwe gebouw voor het
Gemeentemuseum in 1935 werd geopend,
had het al een rijke geschiedenis achter
60
„Stommeling!" snauwt hij tegen Biesheuvel. Die
geeft geen weerwoord, al flitst hem de gedachte
door het hoofd, dat de sergeant dan net zo goed
een ezel is. Maar het heeft geen zin, daar een bek
gevecht over te beginnen. Belangrijker is de vraag,
hoe ze uit dit lastig en gevaarlijk parket kunnen
Hoe hij eruit raken kan. Want Ariën begrijpt uit
stekend, dat het voor hem het meest gevaarlijk
Het gevecht geeft voor allemaal gelijke kansen
op wond en dood; gevangenneming betekent voor
de soldaten krijgsgevangenschap en later weer
vrijheid, maar voor een verrader zal er van latere
vrijheid geen sprake zijn. Hij kijkt om zich heen.
De sergeant geeft bevelen en de manschappen ma
ken zich gereed voor het gevecht. Ze stellen zich
op, zo goed dat gaat, om de verwachte aanval het
hoofd te bieden. Een paar leggen hun musket aan
maar de regen heeft de lonten nat gemaakt en
er is geen schijn van kans een schot te lossen.
Dat kunnen die kerels in de molen wél!
De musketiers laten hun vuurwapens vallen en
grijpen naar hun degen. Er zijn meer met degen
gewapenden en ze zullen zich verweren zo goed
ze kunnen. Maar de vijand dringt niet op; wacht
af. Gelijk hééft hij: in een gevecht met de blanke
wapens staan de kansen méér gelijk, dan wan
neer de Hollanders zich bepalen tot een vuurge
vecht vanuit de beschutting van hun onderdak.
„Aanvallen!" schreeuwt de Franse sergeant. Hij
ziet, dat zijn enigste kans ligt in het forceren van
een doorbraak in de richting vanwaar ze gekomen
zijn. Dat betekent wel de mislukking van de on
derneming tegen Gorcum, maar die lijkt toch
mislukt. Was de kolonel er met de hoofdmacht
Maar die is er niet en hij is ook nergens te bespeu
ren. Is té langzaam opgerukt.
„Aanvallen!" De sergeant geeft zelf het voor
beeld: zo snel het water hem dat toelaat, rent hij
op de Hollanders af. die de weg bezetten. Zijn
mannen volgen hem. Vanuit de molen slaan de ko
gels in hun troep twee, drie soldaten storten
neer. Ariën ziet het het beneemt hem de wei
nige moed, die hij nog had. Nee, doorbreken en
zo de veiligheid vinden lukt niet. Wat dan? Hij
kijkt rond waar is een uitweg? En dan eens
klaps ziet hij! Het is een gewaagd stuk dat hij
Afgewende
ondergang
door H. TE MERWE
doen gaat maar er is geen andere mogelijkheid.
Daar ligt de schouw, waarmee de Hollanders naai
de dijk gekomen zijn niemand is er bij. Nie
mand let erop: het vechten is verwoed en alge
meen. De verrader waadt met haastige, grote stap
pen naar het vaartuigje- Heeft hij dat eenmaal,
dan kan hij de wetering op roeien in de richting
van Leerbroek. Roeien gaat sneller dan lopen
zó kan hij ontkomen. Móet hij ontkomen, 't Bootje
schommelt, als hij gejaagd instapt, zich bukt naar
de vaarboom... Maar als hij zich opricht om de
sliet in het water te plompen en haastig weg te bo
men, treft hem een force stoot. Hij wankelt, h'oudt
zich met moeite overeind. Een tweede stoot gooit
hem achterover op de bodem van de boot een
soldaat zet hem de knie op de borst.
„Schurk!" zegt een bekende stem. Hij schrikt
fel; hij herkent de stem en nu ook het gezicht. De
soldaat is Hans Berkel.
„Laat me begint Ariën een vraag. Een sme
kende vraag.
Hij krijgt de kans niet, ze af te maken.
„Jij was gids ik heb het duidelijk gezien."
grauwt Hans. „Gids, dat is verrader. En met ver
raders weten we weg!"
Dat is de dreiging met het lot, waar Ariën doods
benauwd voor is geweest, dadelijk' toen de molen
begon te leven. De angst geeft hem kracht; wan
hopige kracht. Met een uiterste inspanning pro
beert hij Berkel van zich af te werpen Hans
heeft de grootste moeite de onderliggende man on
der te houden. Hij roept om hulp één van zijn
makkers hoort die roep en komt. Dan is het uit
met de tegenstand van de gevangene hij wordt
stevig gebonden en de schouw die hem naar de
vrijheid had moeten brengen, brengt hem naar de
molen
Het gevecht op dc dijk is nog niet geëindigd.
Allebei de partijen hebben versterking gekregen
de Fransen het eerst en aanvankelijk het meest
Maar de Hollanders hebben weten stand te houden
tot uit de vesting een paar bataljons hen te hulp
zijn gekomen; de Hollanders hebben het voordeel
van betere terreinkennis en rrveer gewendheid aan
het water na een felle strijd van enkele uren
heeft de Franse kolonel bevel moeten geven tol
de aftocht-
De Staatsen achtervolgen de aftrekkende vij
and een eindweegs meer om zeker te zijn van
zijn uiteindelijke aftocht, dan om hem zoveel
mogelijk afbreuk te doen. Trouwens; daartoe zijn
ze in te gering aantal en het is bovendien ongera
den, zich te ver van de vesting te verwijderen.
Maarschalk Wirtz heeft order gegeven, de aansiag
op Gorcum te verhinderen die opdracht heb
ben ze volvoerd. Ze laten een flinke bezetting ach
ter in cn om de molen, zodat de weg die hiervan
daan naar de stad leidt, sterker bewaakt is dan
ze was de rest van de troepen trekt zich op
Gorcum terug.
De Fransen koelen hun gramme moed op de
dorpen, die ze doorkomen: in Meerkerk en Amei-
de plunderden ze en brandschatten. In de na
middag-lucht van de vallende avond laaien vlam
men op en klinken kreten van vrouwen, van man
nenJa, hier zijn de Fransen de sterksten; hier
..overwinnen" ze. Het geeft hun een gevoel van
bevredigende wraakzucht, van voldoening over de
geroofde buit En als ze van Ameidc de Lekdijk
volgend. Vianen bereiken, is de vrees voor een
achter hen aankomende vijand geheel geweken.
Hier zijn ze veilig, hier zijn ze onbestreden ver
overaars. Onbestreden want wat kan een kleine
bevolking van burgers beginnen tegen gewapen
de troepen, die bovendien in de meerderheid zijnl
Vianen moet lijden, moet betalen voor de neder
laag, die de koninklijke benden die dag hebben
geleden.
De nederlaag, die voor de belangrijke vesting
aan de waterlinie behoud betekent.
(Wordt vervolgd)
de rug. Geboren uit particulier Initiatief
heeft dit museum een vooraanstaande
plaats in de wereld weten te veroveren.
In 1851 werd op initiatief van mr. A.
de Keth de vereeniging tot beoefening
van de geschiedenis der stad 's-Graven-
hage" opgericht. De aanwezige notabelen
boden enkele historische curiosa aan als
grondslag voor de verzameling. Dit .werd
bijna op iedere vergadering herhaald
Op deze vergaderingen werd ook steeds
gesproken over de laatste rustplaats van
Jacob Cats, met het gevolg dat men een
gedenksteen in de Kloosterkerk plaatste.
Enikele jaren na de oprichting, ln 1854.
wordt een vergadering gewijd aan de
eventuele oprichting van een museum.
Tot het gemeentebestuur wordt een re
kest om medewerking gericht. Na nog
enkele verzoeken doet burgemeester
Gevers Deynoot de gemeenteraad het
voorstel, twee vertrekken in het oude
raadhuis aan de Groenmarkt te bestem
men voor de verzameling historische
stukken. De gemeenteraad besluit hier
toe op 14 januari 1862
Men moet zich echter een ntet al
te grote voorstelling maken van dat
eerste museum. Het was veel eerder
een oudheidkamerwaar van alles te
vinden was wat betrekking had op de
geschiedenis van Den Haag. De verza
melingen van de vereniging, die nog
steeds bestaat, doch nu onder de naam
Vereniging Die Haghe. worden nog
steeds in de afdeling Haagse Historie
van het museum tentoongesteld.
Op 29 mei 1866 werd opgericht een
Vereniging tot het oprichten van een
museum voor moderne kunst te 's-Gra-
venhage. Ook deze vereniging bestaat
nog steeds, doch onder de naam „Ver
eeniging van Haagsche Museumvrien
den". Deze begon met de aanleg van
een verzameling schilderijen van eigen
tijdse Nederlandse kunstenaars. Men
kwam in contact met de in 1863 opge
richte gemeentelijke commissie tot be
heer van de historische verzamelingen,
met het gevolg dat op 14 maart 1871
werd besloten het huis Korte Beesten
markt 9 het huidige Kon. Conserva
torium voor Muziek - aan te kopen om
er de verzamelingen vnn de stnd zelf
en van de beide verenigingen onder te
brengen.
Historische grond
Op 1 september 1871 werd dit gebouw
geopend en daardoor had Den Haag het
eerste museum. Helaas bleek dit pand
door de grote activiteiten reeds ln 1881
te klein te zijn. Men vond In 1884 een
nieuwe onderkomen in het historische
gebouw Korte Vijverberg 7: de Sebas-
tlaansdoelen.
In 1905 treedt het Haags Gemeente
museum een nieuwe periode van zijn
bestaan binnen, doordat dr. H. E. van
Gelder wondt benoemd tot archivaris van
de gemeente, tevens belast met het be
heer van het museum. Van 1912 af tot
aan 1941 heeft hij zijn grote gaven uit
sluitend aan het museum gewijd. Wan
neer men de povere verzameling van
vreemde, slecht gerangschikte en onver
zorgde zaken, die hij ln 1905 van zijn
voorganger overnam, vergelijkt met het
museum dat hij in 1941 in andere han
den overgaf, en dat reeds toen in de
gehele wereld ten voorbeeld werd ge
steld, is hier zeker een woord van dank
bare erkentelijkheid en bewondering op
rijn plaats. De activiteiten van dr. Van
Gelder waren oorzaak, dat de gemeen
teraad 9 mei 1919 het besluit nam, het
huidige museum door bouwmeester Ber
lage in het park Zorgvliet te laiten bou-
Strak-s zal een plan dat reeds dr. Ber
lage helder voor ogen stond: een complex
van zalen voor het houden van congres
sen, worden verwezenlijkt, wanneer in
de directe nabijheid van het museum het
Congresgebouw zal worden gebouwd.
Dan zal het museum nog meer in het
middelpunt der belangstelling staan. Niet
alleen nationaal, doch ook internationaal.
Jongen omgekomen
bij val uit trein
De vijftienjarige scholier P. van Dyk
uit Ommen is gistermiddag te Westen
holte 'gemeente Zwollerkerspel) uit de
trein KampenZwolle gevallen en op
slag gedood.
l&P&lCCJ'
vanavond
2000 Ntws 20.05 Opklaringen, luc
dprorr 20.50 Het ABC van
Dc Melkweg, lvzing 21.10 I
land Festival 1962:
'olleglum Muslcui
orgelspel 22 30 Nwa
19.00 Nwa 10.10 Act
20 f"
ttViil :962. Sopraan en plano: klaas liede
ren 2: .10 Radiophllbarm ork: klaac muziek
22.15 22.25 Boekbespr 22 30 Nw» 2240
"ork en zangsoltit:
Wgiif/fc/d
vanavond
NTS:' 19.31
20.00 Journaal 20.2) ZcndtC
de Partij vanoe ar-
entalre film 20.55—22.»
party et..
beid 20 30 Docur
Speelfilm.
Programma voor morgen
Hilversum I, 102 m. VARA: 7.00 Nwa
7.10 Och tend gym 7 20 Soclaltettech stritd-
-htendklanken (gr) 800
lied 7.23 Lichte
Oostcnntk
Nwa 8 18 CitherklankJ^
'gr> 8J0 VerkevriwUken 8 35 Muzikalt
Koofcpr aatje 9
9 :o Moderne
ochtendpost (*r)
Gym v d vrouw S
(9.35-0 40 Waterstanden VPRO: 10.00
Boekbespr. VARA: 10.20 Jazzmuz 10.40
Mclodleën-exprea 11.10 Klaas gewijde mu.
ziek (gr) 12.10 Lichte mm 12 30 Meded
ten behoeve van landw cn tuinbouw 12.33
V h platteland 1218 Hammondorgelapcl
en zang 13 00 Nws 13.15 Walaork 13.45 Ge
sproken portret 14.00 Xame-rmuz 14 45
Volklcdjee» en .dansen 15.00 N« de va
kanties vakantie, vraaggesprek 16 10
V d Jeugd 17 00 Wegwijzer, tip» voor va
kantie cn lichte muz 17.50 Rcgertngsutta:
Nieuw-Guinea, door dra C S I J Lagrr-
borg 18 00 Nws en co mm 18 20 Act 18 30
Radio A oOcaunlvexslteltHet klaasoke
drama door dr» G J de Voogd.
rsum II. 298 m. NCRV700 Nwa
Ude rruz (er) 7 30 Lichte gram
brood diei .evens, meditatie 8.00
.15 Radiokrant 83» Lichte gram
7.10 Get
7_jo r
Nva L,..,
900 V d zieken 9 35 Gram 9.40 V d vrouw
10.10 Gram 10-15 Morgendienst 10.45 Gere-
telijkc liederen 11.18 Pianorecital: klaaa
f)1" Muziek voor do lunch (gram)
.2 )0 Meded ten bghoeve van land- en
tuinbouw 12.33 Licht ensemble 1233 Gram
eventueel act 13 00 Nws 12.15 Licht en-
semble 13.45 Moderne muz (gri l».is
Triptiek, een procr voor menaen die vrtl
willen zijn 1550 Vocaal ensemble 15 50
Licht, pianospel (gr) ifl.oo V d Jeugd 17.20
Lacht eruemole .7 40 Bcursbcr 17.45 Licht
en»emble 1805 Koorzang 18 30 Het wpec-
trum. lezingen 18-45 Mandolineklartken
(gram)
TELEVISIE
NTS: :5.30 Eurovisie: Internationaal ten
nistoernool {e Wimbledon VARA: 17.00 V
d Jeugd NTS: 1726—17.43 International
jeugdjournaal 20 00 Journaal en weenrver*
NCRV: 20» Memo 20.» Paa geperst 21 0»
Rondom het eindexamen, documentaire
2135 Rocmeenae muz. NTS: 8.10 TV-film
NCRC: 22» Dagsluiting.