Toetsis
vestigden
feodaal bewind
Vijf radiumiiaalden in
sintelhoop geraakt
Polen is boos
op Swiss Air
GRIJS0
HAARTJE!
THUIS ZELF
DOEN
Positie Strauss zwakker
door fout van C.D.U.'er
/ft eeft &oft£e ly*
IKON
Visuele herinnering
JUNI
;maa HET LAND VAA HE DUIZEND HEUVELS (I)
i CONGO
aatsje Kn
ebouwd w 'xCONGÓ?
e Scheve] ^v"v"' ,v
eeft hier!
speciale verslaggever
xameii|^K VAN bruggen
Koning: Mwamboetsa IV van Oeroendi toonde een gulden hart. Bepaald
-s h van bonhomie schertste en lachte hij om zijn verlies, dat een
del },umoer'S spelletje blufpoker hem in de langanyika-bar van Oesoemboera
de damileverde" tracteerde op whisky veel en aan iedereen. Terwijl hij
glimmend gezicht met me proostte, en in abominabel
mop begon, vielen de stenen al weer voor het vol-
~„,ï'en(ie rondje. De koning pokerde slecht, maar dronk goed. Enkele glazen
Leiden, ifhisky wist ik ongemerkt in de spoelbak te legen
één k|T
In een hoek van de bar zat nog een
pning, zij 't één zonder traditie en
tvaring. Het was Mwami Kigefi V
sllllizei311 Roeanda, marionet van een be-
pudende groep Toetsi-notabelen, sinds
zeven klfen jaar onbetekenend klerk af. In ,o-
..Bolenstelling met Mwamboetsa IV,
twee leiverigens van hetzelfde volk is, was
schoola\jj lang en slank beide kenmerken
'olgden elan de Hamitische Toetsis. Ik heb hem
ian de söiet nagemeten, maar men vertelde
konden aij dat hij over de twee meter was.
te doen®et een donkere bril op zat hij trots
avondn hooghartig achter een tafeltje, be
de prirf^erm<^ door dne- tenminste even lan-
nens huifc lijfwachten. Was hij niet
staatsgreep" bij het graf
ilfbroer aan de macht gekomen?
'ad hij niet veel vijanden onder de
'sis, om nog maar niet te spreken
het ..minderwaardige" Bantoe-ne-
olk, de Hoetoes?
mar
Sassen h* 0ok K,Kerl V
sassen hanken whJsky
ujes een jan ,je gg|]e iiui van Mwami Mwam-
oorzaafcoetsa IV, hoewel ze door de royale
lustorgen der Belgen tenminste in staat
s dit vomaren elke dag een vat whisky weg te
loten p*?";
Wat gebleven en zelfs verdiept is,
is de haat, waarmee Toetsis en Hoe
toes elkaar sinds eeuwen bejegenen.
En wat, ondanks de pogingen der Bel
gen agrarische hervormingen door te
te- voeren, evenmin veranderd is, is de
die armoede, die elk jaar weer door een
vas hongersnood met honderden, soms dui
zenden slachtoffers van zich laat spre-
Wat is nu eigenlijk Roeanda-Oeroen-
di? Welke zijn de middelen van be
staan? Hoe ziet de samenstelling van
de bevolking er uit?
Roeanda-Oeroendi is een pittoresk
bergland, dat door de spaarzame, in
Oesoemboera wonende Nederlanders
wel eens het Deli van Afrika wordt
genoemd. Zijn duizend heuvels, die
uitermate groen afsteken tegen de ge
le dorheid van de meeste andere ge
bieden in dit werelddeel, worden door
zijn lijfwachten Kongo. Oeganda en Tanganyika
fileerden 'iin ,a'
de
„Santé!" Achter hun glazen met
verdroegen, elkaar glimlachend
derdag z>an.
den wan Veel veranderd
gemaakt.
lenheim t Het is al weer enige tijd geleden dat
Oesoemboera was. waar J. P.
-gouverneur-ge
neraal van Kongo, de scepter zwaai-
Sindsdien is er veel veranderd. In
in ijltempo naar dc onafhanke-
jkheid stormende werelddeel Afrika
ook het eeuwenoude patroon van
eigen pftoeanda-Oeroendi totaal gewijzigd.
Jdorff wa °P het terras van dezelfde bar,
N"»-.- ik tussen de koningen van Roean-
-«o w Oeroendi inzat, werd op 13 okto-
ud-voonfber van het vorige jaar prins Louis
twagasore vermoord, die. behalve mi-
filister-president van Oeroendi een
d in Sa ambt. dat hij slechts drie weken ver-
Iprpn .vulde ook nog erfopvolger van
xe/en 'Mwami Mwamboetsa IV was.
ce'75 me Koning Kigeri V woont als ambte-
onfcloos burger in Brussel, na door zijn
aartsvijanden: de Hoetoes, afgezet en
verbannen te zijn, en na vergeefse agi-
Jtatie voor herstel van rechten in het
'p^nabuurland Tanganyika. De beheer-
an.de schapscommissie van de Verenigde
n in Neijjaties aarzelde niet hem als een steen
op Zcte laten vallen, toen de grote meerder-
in alheid van zijn volk zich tegen het ko
ningschap uitsprak. Tegelijkertijd be
korpi zorgde zij tweeduizend Toetsis. die aan
■strafexpedities tegen de Hoetoes had
den deelgenomen, politieke amnestie,
ofschoon die zelfde grote meerderheid
van het Roeanda-volk zich fel tegen
hun vrijlating of terugkeer uit balling-
In Roeanda heeft de republikeinse
i staatsvorm de plaats van de monar
chie ingenomen, die sterk feodaal was
ingesteld. President, tevens premier,
Grégoire Kavibanda, die de ex
treem-republikeinse en anti-Toetsi re
geringspartij Parmehoetoe leidt. Van
J Toetsi-machthebbers van weleer is
ets meer overgebleven, daar ze
slechts zeven van de vierenveertig ze-
het parlement wisten te ver-
grensd en zijn ten oosten van het Ki-
voe- en het Tanganyika-meer gelegen.
De Nijl, na de Kongo Afrika's groot
ste rivier, heeft er zijn oorsprong.
Zowel Roeanda als Oeroendi te
zamen ongeveer zo groot als België en
Nederland gelden als de dichtst be
volkte gebieden van heel Centraal Af
rika. Er wonen ongeveer vijf miljoen
mensen, wat gemiddeld 85 zielen per
vierkante kilometer betekent (in Kon
go nauwelijks zes!). Roeanda in het
Noorden telt 2,7 miljoen inwoners;
Oeroendi in het Zuiden 2.5 miljoen.
Jammer genoeg is het land uiterst
arm. De economie berust .bijna uitslui
tend op de landbouw en de veeteelt.
Vruchtbare gronden zijn zeldzaam,
daar erosie als één van de grootste
vijanden geldt. Andere voedingsgewas
sen dan maniok en zoete aardappelen
bieden moeilijk weerstand aan de
steeds dreigende droogte. Het hoornvee
wordt meer beschouwd als een sym
bool van macht en sociaal aanzien dan
als bron van vlees- en melkproduktie.
Erbarmelijke hongersnoden als die
van 1929 en 1943/44 hebben tienduizen
den doden voor zich opgeëist.
Arabica-koffie
Het enige, dat Roeanda-Oeroendi
van de ondergang kan redden, is de
teelt van Arabica-koffie. Hoewel deze
landbouw wilden verbeteren, een we
gennet wilden aanleggen, administra
tieve posten, klinieken en scholen wil
den bouwen en de inheemse hoof-
eeuwen geleden infiltreerden ze via het dijen op rationele basis wilden inrich-
stroomgebied van de Nijl Hoetoe-land, ten waarlijk ambit.euze plannen,
on zoek naar weiden voor hun kud- waarvan veel ten uitvoer is gebracht
den hebben ze de machtsverhoudingen
maar de machtsverhoudingen gelaten.
Groot van gestalte (soms meer dan De Belgische inspanning is zodoen-
twee meter), slank en met fijne lede- de meer aan de sluwe Toetsi ten goe-
maten, arlstrocratische trekken en dik- de gekomen dan aan de onderdrukte
wijls een Romeins heersersprofiel zijn Hoetoe. Het waren de Toetsi-notabe-
de Toetsis geslepen diplomaten, Intel- len, die hun kinderen 't eerst naar de
ligent, hooghartig, onbetrouwbaar scholen van de blanken zonden, en er
en gespeend van medelijden. Door hun wel over waakten dat zij, en zii alleen,
vee ln leenpacht te geven aan de Hoe- de nieuwe, intellectuele elite vormden,
toe-boeren slaagden zij er geleidelijk Zij ook inden de belastingen en legden
in een feodaal stelsel ln het leven te aan de Hoetoes werken van algemeen
roepen, dat veel gemeen had met het nut op, alles in naam der Belgen. Niet
Middeleeuwse leenstelsel. alleen bleven z.ij hoofden en onder-
hoofden, maar uit hen kwamen ook de
Alleen de Toetsis beschikten tenslot- klerken, de verplegers, de landbouw-
.1.. waarvan de Hoe- helpers voort. Alleen door hen hadden
Di-
As radioactief
besmet
zijn - HPH
van het St. Liduinaziekenhuis te Pur-
merend terechtgekomen. zo blijkt
thans uit een bekendmaking van het
isterie van sociale zaken en volks
gezondheid. De totale sterkte van de
vijf naalden was ongeveer 10 millicu-
rie. De naalden za'. in verbandmate
riaal, dat naar in de bekendmaking
het ministerie woidt gezegd in een
de vier vuurhaarden van de cen
trale-verwarmingsinstallatie is geraakt.
Dit heeft geleid tot een radioactieve
besmetting van de as.
Na het bekend word-.i van dit feit
een onderzoek ingesteld door de ge
zamenlijke diensten v n de arbeidsin
spectie. de inspectie voor de hygiëne
het milieu in Noord-Holland en het
Rijksinstituut voor de volksgezondheid.
Een klein gedeelte van de activiteit
r®ct contact met de Hoetoe op zijn
heid van herendiensten, van ®lke vijf vej^ hadden zij veel te weinig,
dagen moesten er twee voor de leen
heer worden uitgetrokken; diens huis Op hun beurt waren de Toetsis, tot
moest door de Hoetoes worden ge- de Mwamls toe, aan het Belgische ge
bouwd en onderhouden; de laatsten zag onderworpen. Dit aarzelde in 1931
moesten ook een deel van hun oogst niet koning Yoehl Moeslnga, die zicli
aan de Toetsis afstaan, ongeacht de heimelijk tegen de Brusselse richtlij-
magerte der jaren. nen verzette, te verbannen en dfens
De Toetsi-minderheid (niet veel meer twintigjarige zoon Roedahigwa ti
dan tien procent van de totale bevol- Mwami van Roeanda uit tc roepen,
king) legde bovendien beslag op der *1-- -
beste gronden, die als weidevelden
werden ingericht. De Hoetoe, die nau
welijks voldoende landbouwterreinen
in pacht kreeg 1
komen, bon
schouwing gelaten is slechts
is inmiddels teruggevonden in de
sintels, die elders waren gedeponeerd.
Deze activiteit is geïsoleerd, zodat
geen gevaar voor verspreiding meer
bestaat.
Het verwijderen van de rest van de
activiteit in de uitgedoofde vuurhaard
zal dezer dagen ter hand worden geno-
De officier van justitie te Alkmaar
is van deze aangelegenheid in kennis
gesteld, zo besluit de bekendmaking.
V.S. vervangen
ambassadeurs
Binnenkort kan de vervanging ver
wacht worden van de Amerikaanse am
bassadeurs in Frankrijk en Rusland.
Als opvolger voor Llewelyn E. Thomp
son in Moskou wordt Foy D. Kohier,
thans onderminister van buitenlandse
zaken voor Europese aangelegenheden,
genoemd Thompson zou Charles E.
Bohlen als adviseur voor Russische za
ken opvolgen, waarna Bohlen naar Pa
rijs zou kunnen om James Gavin te
vervangen.
Koning Kigeri V nog in zijn glorie
periode. Zich bedienend van een elec-
trische megafoon spreekt hij zijn volk toe.
milies waren verplicht een deel
hun grond met koffie tc beplanten),
kan er van loyale medewerking nau
welijks worden gesproken. De bana
nenboom is veel meer in trek. TJitein-
delijk vormt deze de grondslag van thaJis pottenbakker^ anderen
het geliefde bananenbier, waar vrij- iÈSÈt ,!I* 1~J
wel alle plattelanders aan zijn ver
slaafd.
irg in slaafse onderwer
ping de rug. Eeuwenlang bleef hij de
lijfeigene van een onverbiddellijke
meester, wiens suprematie hij niet
durfde te betwisten.
Ook op het politieke vlak toonden de
Toetsis zich organisatoren van de eer
ste graad. Zij bouwden zich een staat
met een erfelijke monarchie, die de
Mwami („meester over land. vee en
mensen") toeliet een tyranniek be
wind te voeren, en met de hulp van
zijn notabelen het volk onder de knoet
te houden.
In de zeventiger jaren van de vori
ge eeuw drong het blanke ras tot in
het hart van het „zwarte werelddeel"
door. Stanley en Livingstone verken
den in 1872 de noordelijke oevers van
het Tanganyika-meer. In 1879 tracht
ten enkele Witte Paters van kardinaal
Lavigerie via het Zuiden Oeroendi te
bereiken, doch ze werden vermoord. In
de negentiger jaren slaagde de Oos
tenrijker dr. Baumann er in vaste voet
in Oeroendi te krijgen. Twee jaar Ta
ter ontdekte de Duitse graaf Von Goet-
zen in Roeanda het Kivoe-meer. Toen
de Duitsers in 1899 een militaire post
in Oesoemboera stichtten, legden zij
de grondslag voor inlijving van de bei
de koninkrijken in het zogenaamde
Deutsch Ost-Afrikanische Schutzgebiet.
In de Eerste Wereldoorlog werden de
Duitsers door uit Kongo opmarcheren
de Belgische koloniale troepen uit
Roeanda-Oeroendi verdreven. De Vol
kenbond wees het gebied onder man
daat aan Brussel toe; de Verenigde
Naties maakten er in 1946 een voog
dijregime van De doeleinden bleven
voor België echter dezelfde: Roeanda-
Oeroendi moest vreedzaam en progres
sief naar welvaart en tenslotte zelfbe
schikking worden geleid.
verklaren in het licht van de langdu- foute korten verspreid, die
rige regering van deze vorst,
in het volgende artikel.
De vertegenwoordiger van Swiss Air
in Polen heeft zijn verontschuldigingen
aangeboden voor het feit, dat op kaar
ten van de Zwitserse luchtvaartmaat
schappij de westelijke grens van Polen
niet goed stond aangegeven. Er was
geen rekening gehouden met de annexa
tie van gedeelten van Oost-Duitsland.
Enige tijd geleden had ook de Scandi
navische luchtvaartmaatschappij S.A.S.
kaarten verspreid, die na protest
Poolse zijde uit de circulatie zijn
genomen.
„Onrechtstreeler"
Troon behouden
minder centralistische koning
Mwamboetsa IV van Oeroendi heeft
zijn troon behouden-. Bij de verkie
zingen van het vorig jaar was zijn po
sitie als Mwami overigens niet in 't
spel. daar hij als verlicht despoot bui
ten het gekijf is gebleven. Minister
president is André Moehirwa, die de
vermoorde prins Louis Rwagasore op
volgde. De regeringspartij, de Uprona
'Parti National de l'Union et Progrès).
i is Toetsigezind. bevat conservatief-ka-
1 tholieke elementen, en bezet 58 van de
64 zetels in het parlement. De Front
- Commune, waarin alle Hoetoegroepe-
ringen verenigd zijn. heeft als oppos:-
I y\ tie-partij weinig te betekenen.
De mijnindustrie
wolfram en goud)
Niet daarentegen de jaarlijkse lenin
gen. welke de Belgische schatkist a
fond perdu verstrekte. Van 1955 af is
er elk jaar tussen de dertig en veer
tig miljoen gulden in het land ge
pompt. Het was bij lange na niet ge
noeg. Er waren heel wat meer geld
middelen en aanzienlijk meei
nodig om het blote beginsel
„primum vivere" te kunnen schragen.
De oudste inwoners
Oeroendi zijn de Twa
pigmoiden van ongev
meter lengte, die
voud van jacht en bosvruchten leef
den. Op 't ogenblik zijn er nog slechts
enkele duizende over. De meesten zijn
thans pottenbakker; anderen hebben
zich met lijf en leden aan de Toetsis
verkocht, die hen als knechten, dan
sers en ook wel als beulen gebruiken,
het laatste omdat -p van een on"e- aanvang ai uci ucguuci van nci ou
tlet laatste, ornaat ze \an een onee rechtstreekse beheer. De Belgische be-
Waren de Duitsers vrijwel uitsluitend
§eïnteresseerd in eerbied voor de
lanken. veiligheid voor de handelska
ravanen en vrijheid voor de missiona
rissen. de Belgen huldigden van de
aanvang af het beginsel j
velen, die uit Leopoldstad kw
Na de Twas kwamen de Hoetoes, die Roeanda-Oeroendi behoorde immers
van origine Bantoe-negers zijn. Het administratief opzicht bij Kongo
zijn landbouwers, zeer gehecht aan werden door de heersende klasse der
hun grond, maar eerder lui dan vlij- Toetsis uitgevoerd,
tig. Slechts datgtne. wat strikt noodza- In feite hebben de Belgen de macht
kêlijk is voor hun dagelijks levencon- van de Toetsis over de Hoetoes be-
derhoud wordt door hen verbouwd. Op stendigd en zelfs verstevigd. Hoewel
't ogenblik maken de Hoetoes vijfen- zij zeker poogden het volk tegen de
'i'pi tachtig procent van de totale bevolking ergste misbruiken te beschermen,
nei-it. bleef hun tussenkomst schaars en
Doordat de Hoetoes weinig rationeel uitermate voorzichtig. Hun uitgangs-
Roeanda- te werk gingen en uitgestrekte prairie- punt was dat ze zonder de_gewoonte-
(Advertentie)
KLEURSFQELING
POLY-COLOR
Wie lezen een
krant als deze?
Mensen die:
1. bij willen zijn;
2. en die er op uit zijn
om een eigen me
ning te vormen.
U kent zo iemand Zet hem
op deze bon. U verdient
dan meteen „Dat zit zo".
(in envelop of op kaart
Ec 1 1 M geplakt verzenden aan het
1I 1 Bureau van dit Blad).
NEDERLANDS MEEST GEBRUIKTE WASMIDDEL
Fibag-rel sleept zich voort
TUBE
1.95
Te weinig Engelsen
gaan naar Australië
e vroegere Australische
van buitenlandse zaken. lord Casey
heeft op een in Londen gehouden bij
eenkomst van de Koninklijke Britse
vereniging voorhet Gemenebest (de
Royal Commonwealth Society) ver
klaard dat Australië meer emigranten
uit Nederland. West-Duitsland. Italië en
Griekenland zal moeten zien te verkrij
gen wegens de „geringe geestdrift en
het gebrek aan aanmoediging van de
Britse regering om haar onderdanen
tot emigratie te bewegen".
Hij vervolgde: ..Voor emigranten uit
deze landen betekenen het Gemenebest
en de Britse kroon niets. Wanneer Aus
tralië z.jn .immigranten in hoofdzaak
u.t Midden-Europa moet verkrijgen,
betekent dit onvermijdelijk dat het
Britse aandeel in de Australische be
volking geleidelijk aan zal afnemen".
I Een hotel in de Ame
rikaanse stad Atlanta
heeft geweigerd kamers
te reserveren voor de
adjunct-secretaris van
de V.N., Ralph Bunche.
Dr. Bunche is een ne
ger. Hij zal volgende
week een rede houden
op een congres van de
Amerikaanse vereniging
ter behartiging van de
belangen van gekleur-
den. Het merendeel van
de congressisten, onge
veer 1500, hebben onder
dak gevonden bij particu
lieren of in scholen voor
gekleurden.
maal de NAVO-taptoe
gehouden worden. Even
als vorig jaar zullen de
Amsterdammers een
voorproefje van dit fes
tijn kunnen zien; op za
terdagavond 7 juli in het
Olympisch Stadion. Tra
ditiegetrouw berust de
muzikale leiding van de
taptoe bij de directeur
van de luchtmachtkapel,
majoor H. F. W. van
Diepenbeek.
In Londen is gisteren
op een veiling een onge
zette rondgeslcpen dia
mant van 21,62 karaat
voor ruim 400.000 gulden
in andere handen over
gegaan.
I „Een groot gedeelte
van de Amsterdamse be
volking blijkt bereid te
zijn om desnoods op te
trekken naar het Haagse
Binnenhof om gewapen
derhand het standpunt
van Amsterdam in de
Bijlmermeerkwestie te
verdedigen". Dit is de
conclusie van het bureau
voorlichting van de
hoofdstad. De reacties
variëren van zeer fel tot
serieus of bewogen,
maar men blijkt zich al
gemeen achter het stand
punt van burgemeester
Van Hall te stellen.
Bijlmermeer binnenkort
te zullen bezetten.
I Ongeveer 600 belang
stellenden zijn gisteren
naar Horst getogen om
de Champignondag 1962
proefstation
Minister zou nu
willen heengaan
(Van onze correspondent in Bonn)
C.D.U.-bondsdagleden zijn zo
gewend ,,ja" te stemmen, dat
ze er bijna niet meer bij na
denken. Gisteren echter hadden
de C.D.U.-C.S.U.-bondsdagleden
„nee" moeten stemmen, nl. tegen
de gemeenschappelijke resolutie
van de vrije democratische partij
en de socialistische oppositie om
het rapport van de zg. „Fibag"-
commissie niet te accepteren en
naar de commissie terug te ver
wijzen.
Het C.D.U.-bondsdaglid Riehartz
uit Trier maakte de tragische ver
gissing, dat hij „ja" stemde, terwijl
hij „nee" had moeten zeggen. Daar
door besloot de bondsdag met 226 te
gen 224 stemmen bij 4 onthoudingen
het ,,Fibag"-rapport naar de com
missie terug te verwijzen. Als de
stemmen verhouding 225 tegen 225
zou zijn geweest, zou de resolutie zijn
afgewezen.
Door deze vergissing van de C.D.U.-
er Riehartz zal de „Fibag"-affaire zich
nog enige maanden voortslepen en de
bewijsopname worden hervat.
De „Fibag" (afkorting voor „Finanz-
bau a.g.". een bouwonderneming in
Mtinchenl-affaire betreft de West-
duitse minister van defensie Strauss.
Het ging om dc bouw van woningen
voor de Amerikaanse militairen in
West-Duitsland. Het was een projekt
van 300 miljoen mark. Minister
Strauss beval deze firma aan bij
zijn toenmalige Amerikaanse colleRa
Gates zonder zich voldoende te heb
ben overtuigd van de financiële stabi
liteit van de „Fibag" (die een schijn-
vennootschap bleek te zijr. en zonder
te welen dat zijn persoonlijke vriend
de Passause krantenmagnaat dr.
Kapfinger er aandeelhouder in was.
Het Weslduitse weekblad ..Der Spie
gel" ontketende met de „Fitoag-affai-
re" een campagne tegen minister
Strauss, die er tenslotte toe leidde, dat
de bondsdag op initiatief van de socia
listen besloot een parlementaire enquê
tecommissie in te stellen. Deze moest
nagaan of minister Strauss met het
dag werd voorgelegd. De socialistische
commissieleden beweren het niet te
hebben gezien.
Dit rapport is gisteren naar de com-
Het onderzoek tegen minister Strauss
zal worden heropend. De liberalen, die
behoren tot dc regeringscoalitie van dr.
Adenauer, stemden met de socialisten
voor terugverwijzing naar de commis
sie. Vermoedelijk zal dit voor de. rege
ringscoalitie, die vanwege de financiële
politiek der christen-democraten toch
et meer op rolletjes loopt, nog con-
entie's hebben.
■gen zijn portefeuiil'
ter beschikking tc stellen omdat hij
niet langer het onderwerp wil zijn van
allerlei intriges. Indien minister Strauss
inderdaad dit voornemen zou koesteren.
:ou daarmede zijn bereikt, wat bet
weekblad „Der Spiegel" ln de eerste
plaats beoogde met de opzienbarende
publikaties over de „Flbag"-aangeie-
genheid.
i1
(J kunt noteren als nieuwe abonnee:
Datum van Ingang
BETALING PER
WEEK/M A AND/KWARTAAL/GIRO
(Doorhalen wat niet van toepassing is)
Zelf was lk al abonnee. Voor het
aanbrengen van bovenstaande nieuwe
abonnee heb ik dus recht op
DAT ZIT ZO
Schrijf hier uw eigen naam en adres
devol met ongelooflijk handige
wenken is niet in de winkel
te koop.
de bonds-
aanbevelingssehrij
competenties had overschreden.
Het onderzoek had het afgelopen
voorjaar plaats. Volgens de socialisten
werd het vo«/.ijdig door de christen
democraten en liberalen in de commis
sie afgesneden omdat zij verdere on-
champignoncultuur bij aangenaamheden voor minister Strauss
te wonen. Dit aantal be- i wilden voorkomen. De christen-demo-
langstellenden komt eraten en liberalen dienden
,orf overeen met hel leiOe.dor.pport in. dol ean
aantal kwekers in Ne
derland: dat bedraagt
namelijk ook 600. Ne
derland staat nu op de
vierde plaats van de
champignons telende
landen van de wereld:
Amerika produceerde in
1961 57.000.000 kg. Frank
rijk is tweede en Enge
land derde.
Advertentie)
C0NTESSA
vanaf f ff 251»*
935 We hebben dc vorige maal
verteld, dat volgens de onderzoekin
gen van de Franse psycholoog Bi-
nct, het blindspelcn bij schaken
voornamelijk berust op visuele her
innering. Wc moeten ons dit echter
niet al te concreet voorstellen. Het
is bijv. overbodig de schaakmeester
te vragen, hoe groot hij het' bord.
de velden en de stukken „ziet",
want dc visuele herinnering houdt
zich niet met afmetingen op. Dit
lijkt zonderling, maar kan door ie
dereen dlrekt gecontroleerd worden.
Stelt u zich maar
eens een vierkant
voor. Dan heeft u
direkt een figuur
voor ogen die de
kenmerkende ei
genschappen van
een vlerkaut
draagt, d.w.z. dc
zijden zijn even
lang en sluiten
steeds rechte hoeken ln. Het vier
kant heeft echter geen bepaalde af
meting, want uw visuele waarne
ming kan het desgewenst zo groot
maken als een voetbalveld, maar
ook zo klein als een postzegel. Dc
grootte doet er dus niet toe, omdat
het u hier uitsluitend gaat om dc
aan een vierkant verbonden
eigenschappen, die u ogenblikkelijk
In beeld vóór u heeft.
Een dergelijk visueel beeld kunt
u zich ook voor ogen toveren door
aan een gclijkbcnlgc rechthoekige
driehoek te denken. Het ding hecfi
geen bepaalde afmetingen, maar
toch kunt u er in uw voorstellings
vermogen direkt mee werken, bijv.
door een loodlijn op de schuine zij
de tc trekken, waardoor een figuur
met allerlei kenmerkende eigen
schappen ontstaat: de schuine zijde
wordt door deze loodlijn in twee ge
lijke stukken verdeeld, en ook de
rechthoek wordt in twee gelijke hoe
ken van ieder 45 gr. verdeeld, zodat
deze hoeken weer gelijk worden aan
de twee overstaande hoeken van de
oorspronkelijke driehoek, enz. Kort
om, zij die de eerste beginselen van
de meetkunde kennen, zijn ln staat
allerlei kenmerkende eigenschappen
van een dergelijke driehoek in bon
voorstelling te zien. zonder dat het
ding bepaalde afmetingen heeft.
Op hiermee te vergelijken wijze
moeten we ook het visuele geheugen
van de bllndspeler beschouwen. Een
paard op het bord is voor hem geen
aardig figuurtje dat op meer of
minder sierlijke wU-
ze in hout of ivoor
is uitgesneden, maar
het is een stuk dat
op het bord acht
velden kan bestrij
ken en door deze
kenmerkende eigen
schappen betekenis
in het spel heeft.
Een betekenis die te
vergelijken Is met onze loodlijn op
de schuine zijde, waardoor allerlei
bijzondere eigenschappen in onze
driehoek naar voren kwamen. En
zoals de schaakmeester het paard
ziet. zo ziet hij alle stukken on liet
bord. Het zijn geen figuren, maar
potenties.
Daarom Is liet ook onjuist te ver
onderstellen dat dc bllndspeler door
een „rare zet" In de war kan wor
den gebracht, zoals vele leken me
nen. Integendeel, bizarre en van de
theorie afwijkende zetten zullen veel
sterker (ot hem spreken dan de
nauwelijks van elkaar afwijkende
partijen, die veel moeilijker uit el
kaar zijn te houden. Op een zó een
voudige manier laat de grootmees
ter zich niet voor de mal houden.
Over voor de mal houden gespro
ken, weet u dat de heremietkrab
daarin een ware meester Is?