i Piraikon Theatron Oostblok: geen prijzen - dan geen interesse Ovationeel succes voor STIVE Felle strijd in Engeland om commerciële tv Euripides MEDEA Opera „Doktor Faust - DONDERDAG 28 JUNI 1962 Filmfestival Berlijn f*WAALF dagen lang is Berlijn, de braakliggende hoofdstad van I Duitsland weer het trefpunt geworden van de internationale lm. Enkele kilometers verwijderd van de doodslijn, die door prikkel- aad. muur en schiettorens wordt gevormd, heerst op de Kurfürstendam B* „Ku-Damm" zeggen de Berlijners) een feestelijke drukte en een bonte, 'ewel geenszins „Babylonische" spraakverwarring. De film: bemind i vooral in Duitsland ook beklaagd verenigt de verschillende talenten, ibledingjteresses en nationaliteiten der gasten, onder wie dit jaar zich geen Oost- 2rschort.r^ners bevinden. .Vijfendertig landen vertonen 28 speel- - nanaig\Tls, één lange documentaire en 33 korte •rknoop^ns. Frankrijk en Italië zijn met ieder ie speelfilms niet alleen kwantitatief, "kar ook kwalitatief het sterkst verte- dagen tnwoordigd. Wat het internationale nbod van korte films betreft is het elbetekenend. dat ons land met twee aks vertegenwoordigd is (Haanstra's loo" en Vrijmans ..Karei Appel"). ter- Ijl bijv. een groot filmland als Frank- .ik er maar drie uitbrengt. Voor de rste maal zijn ook Boliviè, Marokko, tnegal en Syrië zelfstandig vertegen- oordigd, elk met een korte film. Oostblok afwezig Om de zaak van de film als zodanig men het betreuren, dat de landen ^^^nn het Oostblok niet in Berlijn ver- genwoordigd zijn met uitzondering van «l„[, i bijdrage van de Poolse regisseur pdrzej Wanda in de Franse taferelen- ..L'amour a vingt ans". Typisch het psychologisch en politiek wel begrijpen Berlijnse ressentiment is. it de Selznick-prijzen alleen aan films »n het Westelijk halfrond worden uit reikt. terwijl de films uit de landen in achter het IJzeren Gordijn, die voor prijs in aanmerking komen, hun ledailles in Warschau, resp. in Moskou i ontvangst moeten nemen. De Ameri- aanse producent David O. ScJznick achtte deze prijzen in 1949 voor zulke lms en filmmakers.die de grootste bij rage voor de goede wil en de goede erstandhouding onder de volkeren ge- »verd hebben. Misschien zal Berlijn nog ens de films, filmmakers en prijswin- fears van de gehele aardbol kunnen uit- odigen. Als Berlijn zoals is voorge- zetel van de UNESCO wordt, deze mogelijkheid niet denkbeeldig tre SN Franqois Truffaut or Wat was er tot nu toe te zien? Na de ebruikelijke feestrede bij de opening n een sterrenparade met o.a. Frangoise noul, Jean Paul Belmondo, Francois tffaut, James Stewart, James Mason, fony Curtis, Maria Schell, Sonja Zie- aann, Maximilian Schell en tal ocotische actrices werd de Franse film en f. ji'amour a vingt ans" vertoond. Fran- a Bendis Truffaut, een der beste talenten, 20097. lie de nouvelle vague heeft opgeleverd, - heeft deze vijfdelige taferelenfilm ge- JRG Iroduceerd en gedeeltelijk geregisseerd. Iet is uiteraard niet een bijzonder ori- tineel thema, maar toch de aandacht waard, omdat hier door een jonge leratie, waaronder twee zonen van roemde vaders, de liefde als filmthema en f PP psychologische wijze aan de orde burg 'tiwordt 8esteld- Het beste ziin de sc af. Truffaut, van Wajda net kader vallende van de Jap Shintaro Ishiara. - Truffaut knoopt aan bij zijn juatre cents coups" en toont zijn inmid- •leiirPi»»"" i« cv.» lieftallig, zelfs opgewekt .Tarijs klimaat. Zoals Truffaut hier de Caratl^orte film-ervaring van zijn regieee- Boten vol vrolijke invallen toepast, ver- raadt hij een meesterschap in de lichte Wajda slaat daarentegen bij alle scherts, ^Bfthe hij bedrijft, een ernstige toon aan; n ia, met het conflict tussen de generatie, eri die haar jeugd in het verzet tegen de hationaal-socialistische tyrannie in de tweede wereldoorlog doorbracht en de Jonge mensen, die de oorlog alleen maar van horen-zeggen kennen, pakt de re- s^^^Blsseur'van de films ..Het riool" en „As k «n diamant", zijn oude thema zelfs tragi-komisch aan. Ook van Wajda i' de geserreerde en hier bijzonder aan- ^^B^pprekende filmische verteltrant bewon derenswaardig. 1 Tegen deze beide gedeelten valt de nse ■bleke Italiaanse bijdrage van Renzo [Rosselini in het niet. Het gedeelte van Marcel Ophüls weet dank zij een bij zonder realistisch motief en dank ook 'het uitstekende camerawerk van Woli __.Wirth zeker indruk te maken. Het Ja panse tafereel over een lustmoord die een jonge arbeider aan een vrouwelijke studente begaat, is sterk verfilmd. Hoewel deze Franse taferelenfilm niet zonder bekoring is en zeker zijn publiek zal vinden, ontbrak zelfs op de de-He dag na de opening op deze Berlinale nog de grote festivalfilm. Heinz Sielmanns die o.a. ook de gro te Kongo-film ..Vrijheren van het woud" od zijn naam heeft staan, toont in zijn nieuwe documentaire „Galapagos, Lan- dung in Eden", wel dierenopnamen die zeker de natuurvrienden tot geestdrift weten te brengen, maar heeft in compo sitie en montage geen buitengewone wegen betreden. Mexico is met een speelfilm naar Ber lijn gekomen, die drukke discussies ont ketende of hij wel of niet antikerkelijk moest worden opgevat. Regisseur Fran cisco Del Villar maakte aan alle twijfel een einde door te verklaren, dat zijn film „El tejedor de Milagros" (De man- demaker en het wonder) inderdaad een aanklacht was tegen het wondergeloof van de Roomse kerk in zijn land. De film met nogal onbeholpen acteurs ver telt op een niet bepaald indrukwekkende manier de geschiedenis van een arm In- dianenpaar, dat in de Kerstnacht in een Mexicaans dorp komt en daar in de stal een zoontje ter wereld brengt. Ondanks de bezwaren van de pastoor wordt de nieuwgeborene het slachtoffer van de commerciële instelling van enige dorps bewoners, die uit deze gebeurtenis een wonder" willen maken. Ook dit jaar stroomt het programma van de Berlinale weer over. Naast de officiële bijdragen werven oude Asta Nielsen-films, een drukke filmmarkt en een t.v.-filmshow om de gunst van het publiek. Bovendien echter stelt Berlijn bijzondere eisen aan zijn bezoekers: men kan immers aan de politieke en mense lijke tragedies van deze stad niet ach teloos voorbijgaan. Eva Krause wer moet de Medea van Euripi des wel een afstotelijk drama zijn: Medea doodt de wettige echtgenote van haar geliefde Iason, de vader van die echtgenote en de twee kin deren. die Medea bij Iaason heeft gekregen. Zo is het probleem van deze tragedie echter te simplistisch en anti-Medeaans gesteld. Voor goed begrip van de psyche van deze felle vrcfuw moet men rekening houden met de historische en mythologische achtergronden. In hoeverre het volgende lilstorie is, willen we in het midden laten, maar de gebeurtenissen, die aan Medea's gruwel daad voorafgaan, verhelderen -wel het een en ander: drie centrale punten moe ten we ons even geografisch voor ogen stellen om de wat namen betreft wat ver warrende geschiedenis te kunnen volgen: loklos in Noord-Griekenland (Thessalië), Kolchis ten Oosten van de Zwarte Zee en Korinthe in Midden-Griekenland. In Iolkos is Aeson, de vader van Iason, door zijn halfbroer Pelias van de troon gestoten. Pelias belooft afstand ten be hoeve van Iason, indien deze het Gulden Vlies uit Kolchis haalt (een onuitvoer baar geachte opdracht). De tocht der Argonauten volgt en dank zij de hulp van Medea. dochter van Aeëtes, koning van Kolchis. keert Iason met het Gulden Vlies en Medea terug. Pelias bleek in middels zjjn hele geslacht te hebben uit geroeid. Medea straft Pelias, maar diens zoon verdrijft Iason en Medea uit de stad. Zij vinden toevlucht te Korinthe. waar Iason liefde opvat voor Kreusa, ook wel Glauke genoemd, de dochter van ko ning Kreon van Korinthe. Daar deze koning wraak van Medea vreest, wijst hy haar met haar kinderen uit zyn land. wel Glauke en haar vader als haar ei- Langzaam rijpt nu in Medea het plan, zo wel Glauk en haar vader als haar eigen kinderen te doden. De dood van Glauke en haar vader wordt door een bode beschreven, de kreten van de kin deren zyn hoorbaar van achter de scher men, waarbij het koor ontsteld voor de reactie zorgt. Volgens goed-Griekse ge woonte werden op het toneel geen moor den gepleegd. Tegen Iason pleit: Medea heeft alles voor hem opgeofferd, ze heeft hem ge holpen zyn taak te volbrengen, heeft met hem haar vaderland verlaten, heefi hem twee kinderen geschonken. Iason redeneert nuchter en onbarmhartig: Me dea is een niet-Griekse. met wie ik niel wettig ben gehuwd. Het huweiyk mei Glauke geeft my de mogeiykheid, Medea er. onze kinderen betere omstandigheden te verschaffen en mijzelf vooruitzicht op de koningstroon van Korinthe. nadat dn- van Iolkos mij is ontnomen. Medea is de vrouw, die zo fel liefheeft dat haar liefde in een felle haat omslaai. die tot moorden in staat ia. Het is wel eens zo gesteld, dat het uit eindelijk een conflict is tussen Physls en Nomos: Iason heeft volgens de Griekse Wet (Nomos) geiyk, Medea is als bar baarse slechts een bUzlt en haar kinde ren volgens Griekse wetten onwettig. By Glauke kan Iason een wettige troon opvolger krbgen. Medea laat de wetten der Natuur (Physis) gelden en wil, dat de natuuriyke liefde, die Iason voor haar als eerste koesterde, het wint van de nuchtere overwegingen. De juridische op vatting botst hier met de natuurrechte- iyke. De door Iasons huweiyk geschon den Physis wreekt zichzelf. Medea ver scheurt gewelddadig alle natuuriyke ban- Het koor van Korlnthische vrouwen staat'inneriyk wel aan de kant van Me dea, maar keurt de consequenties van haar in haat omgeslagen liefde uiteinde Hik af. Het loopt uit op een by Euripides vaak voorkomend klaaglied over de on gelukkige positie van de vrouw. De tra- gediedichter laat Ia9on zelfs zeggen: men moest zonder vrouw kinderen kunnen krijgen, want de vrouw is de oorzaak van alle moeiliikheden. Achtergrond Aan een combinatie van zon- en maan- krachten dankt Medea het vermogen. Iason onoverwinnelijk te maken voor de stieren, waarmee hij een land moest be ploegen, voordat Aeëtes hem het Gulden Vlies (nie!) gaf, hem te laten winnen van de uit drakentanden opgeschoten man schappen, de draak in slaap te brengen.die het Gulden Vlies bewaakte, door tover kruiden Pelias te doden en nu ook door het schenken van een vergiftigd gewaad en hoofdtooi aan Glauke een vreseiyke dood te bereiden. Medea is namelijk een klein dochter van de zonnegod Phaethon, die evenals de hoogste zonnegod Apollo ook vernietigende krachten in zich bergt. Eni ge malen hoort men in de vertaling van Gryparis de klank „Ilios" wat de nieuw- Griekse uitspraak is van Helios (Zon) Bovendien heersen maankrachten in haar, die verband houden met de onder- ereld en Hekate. De beide zusters van Medea. Pasiphae, die de Minotaurus baar de, en Kirke. die makkers van Odysseus n zwijnen veranderde, beschikken ook •ver toverkunsten, die vernietigend kun- Deze mythologische achtergronden zijn bij Euripides verduisterd. Toch dient aan het slot van de tra gedie uiteindelijk de zonnemythe om de triomf van de reeds met kinderen gezegende verbintenis te symboliseren, daar Medea in de lucht verschijnt op een door gevleugelde draken getrok ken zonnewagen, waarop zij ook de 'ijken van haar kinderen meevoert Iason is de gebrokene, Merea de triom ferende. Niet een deus ex machina verschijnt hier dus aan het eind van liet stuk, maar de hoofdfiguur zelf en organisch brengt de mythe van haar afkomst het antwoord op de vraag welke zijde Euripides kiest. De leiding van het Holland Festi val is niet bedrogen uitgekomen in haar vertrouwen, dat het Neder landse publiek na de opvoering van Sofokles' Elektra door het Piraikon Theatron in 1961 de Medea van dit zelfde gezelschap zou waarderen: een uitverkochte Koninklijke Schouw burg heeft gisteravond het drama gevolgd en na afloop staande een langdurige ovatie gebracht aan de spelers, aan het koor. aan de di recteur-regisseur Rondiris en aan de choreografe Loukia. Middelpunt van de nulde was uiteraard Aspasia Papathanassiou. die haar spel psychisch en (panto)mimisch prachtig had opgebouwdvertwüfeld-smekend tegen over Kreoon, van wie zij een dag uistel van verbanning krijgt, heftig verbijtend met nauw verholen wraakgevoelens te genover Iason, vol blijdschap tegenover koning Aegeus van Athene, die haar asyl biedt, verraderlijk deemoedig by haar tweede confrontatie met Iason, wanneer zij voorgeeft hem gelijk te geven en haar kinderen met de doodbrengende geschen ken naar zijn bruid stuurt, bijna sata nisch in haar reactie op het bodeverhaal van de dood van Kreoon en zijn dochter, alleen iets te weinig triomferend, wan neer zij in de zonnewagen verschijnt Het plaatsjesachtige decor van deze mei draken bespannen wagen, waar zij, op weg naar Athene, met haar kin-deren achter zat onder een belichting, die wel uit halfsohemer geboren werd. maar niet overrompelde, droeg ook niet bepaald bij tot een apot'nese. Een bijzonder snel spreektempo ver oorzaakte. dat de gehele tragedie, die zonder pauze en zonder sluiten der gor- Zijn vijanden zijn veeleer de prinsensoldaten en de bewoners van de Waard, die de zijde van Oran je houden. Die zullen al wel rondverteld hebben, dat Ariën Biesheuvel van het Pinkeveer een ver rader is. Een vent, die met de Fransen heult. En waarom ook niet? Waarom zal hij de kant van de Fransen niet kiezen? In zijn hart heeft hij immers al lang op hun overwinning gehoopt waarom zal hij hen niet helpen die overwinning te behalen? De sergeant die de aankomende Fransen com mandeert, heeft in de verte de boer gezien. Heeft zich afgevraagd wat die eenzame kerel hier op de dijk zoekt. Het kan wel een vent zyn die er op uitgestuurd is om zoveel hij kan te weten te komen over de Franse troepen en hun bewegingen. J Na dat gevecht van gisteren Hij houdt de boer staande. Vraagt hem naar „vanwaar" en „waarheen". Ze hebben enige moeite, elkaar te verstaan, de Fransman en de Hollander, maar met behulp van i gebaren en van een paar woorden Hollands, die de sergeant zich' tijdens de veldtocht heeft eigen ge maakt, lukt het toch. En zo begrijpt de Frans man dat de Hollander ergens Bierheuvel wyst met een wijd gebaar in de richting van Ameide geprobeerd heeft de waterlinie af te tappen en dat hij maar ternauwernood aan de bewakers van de sluizen is kunnen ontkomen. En zo begrijpt de Hollander dat er de vorige dag gevochten is. Nee, niet alleen het gevecht waar hij zelf zonet van heeft verteld, maar gevochten tus sen Franse en Hollandse troepen. De Hollanders zijn verslagen en teruggetrokken. Toen zijn de Fransen verder gerukt naar een vesting het wij zend gebaar van de sergeant in zuidelijke richting en de met uitheemse tongval gesproken naam ge ven Ariën de overtuiging, dat hy Gorcum bedoelt. Maar de aanval op die vesting is afgeslagen. Of de bezetting gewaarschuwd was door spionnen of zo weet de sergeant niet; wel weet hij. dat een klein legertje de Fransen is tegemoet getrok ken. Ja, een legertje véél meer manschappen dan de Fransen hadden ingezet. Die waren niet meer dan een paar bataljons sterk. En voor de overmacht hadden ze moeten wyken. Biesheuvel laat dat maar zo. dat van die over macht. Een soldaat verliest immers nooit, doordat zijn tegenstander siimmer of dapperder is Hij vraagt of de soldaten, die hij heeft ontmoet Afgewende ondergang door H. TE MERWE hij staat te praten, op de terug tocht zijn. Die vraag valt niet bepaald in goede aarde: een soldaat van koning Lodewijk van Frankrijk is nooit op de terugtocht. Of het moest zijn dat hy na de overwinning naar zijn kampement terugkeert. De bravoer van de sergeant steekt Biesheuvel toch even. De kerel hoort, naar zijn eigen verhaal, bij de troepen die voor Gorcum verslagen zUn en wou-die dan toch' beweren, dat een Franse soldaat nooit terugtrekt? Hij zegt dat niet, hij komt met een tweede vraag. Zijn de Fransen van plan Gor cum opnieuw aan te vallen? De andere haalt, de schouders op: zoiets zou je .aan de officieren moeten vragen. En waarom wil die boer dat weten? Weer komt het wantrouwende vermoeden by ae sergeant op. dat hij met een spion te maken heeft. Dat hele verhaal over sluizen en molens en vech ten met Oranjesoldaten kan wel eens niet anders zijn dan een knap verzinsel, om op die manier het vertrouwen te winnen. „Gaat het je aan, of wij die stad nogeens aan vallen?", vraagt hij bits. „Misschien", zegt Biesheuvel. En hjj voegt erby „Kun je me niet naar de bevelvoerende officier brengen?" Verbazing tekent zich op het gezicht van de ser geant. Hij keert zich naar een van zijn manschap pen een oudere kerel, die waarschijnlijk al meer veldtochten heeft meegemaakt en overlegt met hem in rad Frans. Dan kijkt hy de Hollander aan: „Waarom'" De boer van het Pinkeveer bedwingt de neiging om nu op zijn beurt te zeggen: „Gaat het je aan?' Want als hij de sergeant nijdig maakt, is er grote kans, dat deze hem niet meenemen wil. Zeker niet als vriend. Daarom zegt Ariën: „Ik kan misschien helpen met inlichtingen." „Ken je hier de streek?" vraagt de ander. Ariën lach't. Natuurlijk kent hij de streek hier. Zo goed als zijn broekzak. De sergeant praat niet meer: hy neemt de boer mee. Als de vent een spion is, is het een ezel van een spion. Want dan geeft hij zich zonder meer in de macht van de Fransen en de sergeant zal er wel voor zorgen, dat die kerel niet uit die macht ontsnapt. En als de vent geen spion is, kan hy uit stekende diensten bewijzen. Want de Franse onder officier mag zopas tegenover Biesheuvel beweerd hebben, dat een eventuele nieuwe aanval op de stad een zaak van de officieren is en dat hij daar niets van afweet; zo is het niet precies. Hij weet drom mels goed, dat er sprake is van een tweede poging om de vesting te overmeesteren. En als hij een gids meebrengt, die de streek op zijn duimpje kent Hij z.iet al een beloning in het vooruitzicht! is een groter onderdeel van het Franse leger on der bevel van een kolonel een deel van de troe pen, die de vorige dag teruggeslagen zijn. Die rus ten daar uit en worden opnieuw vechtklaar ge maakt. De kolonel hoeft zich in een van de mooiste hui zen van het dorp ingekwartierd. Het is lang niet zo comfortabel als de adellijke woning, die hij in Parys tot zijn beschikking heeft, maar een heel stuk beter dan de onderkomens waar je te velde vaak genoegen mee nemen moet. Als de sergeant zich meldt met zijn Hollander „gevangene" kun je niet zeggen heeft de officier dadelijk grote belangstelling. Hy luistert naar het rapport van zyn ondergeschikte en begint dan de boer te ondervragen. Dat gaat vlotter dan het onderhoud tussen Ariën en de sergeant op de dijk, want er is een tolk beschikbaar. Ariën Biesheuvel begint met te vertellen, dat hy een trouw zoon is van de moederkerk; dat hij daar om door zijn dorpsgenoten slecht is behandeld en dat hij hoopt, dat Zijne Majesteit Koning Lodewyk aan de achterstelling van de Roomse Kerk in de Republiek een einde zal maken. (Wordt vervolgd). Een tafrecl uit de indrukwekken de voorstelling die het Griekse Piraikon Theatron gisteravond in de Kon. Schouwburg gaf van Euripides' Medeia. De titelrol werd vervuld door Aspasia Papathanassion. dijnen (nn.i. een grote winst) werd ge speeld, slechts 90 minuten duurde. Hoe wel dit tempo by Euripides, die al een stap dichter staat by het latere psycho logische drama, beter past dan verleden jaar by Sofokles hadden wij eerst w moeite te wennen aan het veronachu zamen der litteraire kwaliteiten ten bate van de dramatische spanning, die men ongetwijfeld heel sterk wist op te roepen Maar dit is kennelijk een welbewuste opvatting van de regisseur en ook in overeenstemming met het volkskarakter van de hedendaagse Griek. Bovendier heeft de oorspronkelijke tekst aan klank schoonheid verloren, omdat het de toebehoorders, die over geen nieuw-Grieks verstaan, zal het wel Grieks scherper en feller klinkt En De strijd om de commerciële tele visie in Engeland is weer in alle he vigheid ontbrand sinds gisteren het rapport van de regeringscommissle- Pilkington verscheen Kinderachtig, onbenullig, laag bij de gronds, goed koop en sensationeel zijn de bewoor dingen, waarmee het merendeel van de commerciële uitzendingen wordt veroordeeld. Groot is de verontwaar- Films H. Wigbold over Nw.-Guinea Herman Wigbold, die op 20 Juni in een N.T.S.-uitzending de kykers een beeld gaf van zyn bezoek aan de streek van Kaimana, zal zaterdagavond 23 juQi om 22.35 uur in de rubriek „Achter het Nieuws" deze uitzending herhalen. De herhaling wordt aange vuld met nieuw materiaal van zijn rondreis langs dc militaireJkampen in en om Kaimana op Nieuw-Guinca. Op donderdag 5 juli zendt de VARA van negen uur tot half elf de docu mentaire „Nieuw-Guinea" uit, waarin Herman Wigbold een beeld geeft van de indrukken die hij tydens zijn be zoek aan Nieuw-Guinea opdeed. In ver band hiermee komt het televisiespel „Het verradelyke hart" te vervallen. Het wordt op een nader te bepalen tydstip alsnog uitgezonden. winst betekenen. Een vry lange instru mentale proloog (blaasinstrumenten cn slagwerk) en een korte dito epiloog, ge componeerd door Kydionatis, schiepen de juiste sfeer. Volkomen overtuigend was weer het koor, dat klaagt en zingt, fluistert en luid jammert, feilloos in eenheid van spreken op verschillende toonhoogten, sober en zinvol in gebaren en bewe ging. Hoogtepunten waren de in Phry- gische modus gezongen zang, waarin het koor alle hoop opgeeft, en de klachtroepen met Medea. Kreoon, Ia- ron en Aegeus (het programma gaf voor elke rol twee namen, maar het pu bliek weet niet wie van de twee In de zes voorstellingen, die zes dagen achtereen in Nederland worden gege ven, aan bod is) gaven elk een over tuigende uitbeelding van hun karakter. De bode kreeg en benutte in zijn dra matisch bericht zijn kansen. De cos- •uums waren bijzonder smaakvol, het paleisdecor wel wat erg schematisch en armeiijk diging in kringen, die zakelijke en Ideële belangen bij de commerciële tv hebben. Dc aandelen van de maat schappijen, die de commerciële pro gramma's leveren, leden gisteren op de I.ondense effectenbeurs een ver lies van vijf en een half miljoen pond sterling. Le kritiek van de commissie richt zich ook tegen het orgaan, dat de con trole op de commerciële uitzendingen uitoefent, de „Independent Television Authority", die door de regering inder tijd is ingesteld. Deze controle is ondoel matig. meent de commissie. Het con trole-orgaan zou van de maatschappUen, die nu de commerciële programma's verzorgen, de programma-planning en de verkoop van advertentietjjd moeten Als de regering dit advies aanvaardt, zouden de commerciële maatschappyen alleen nog maar programma's kunnen produceren en het daarbij aan de be slissing van de I.T.A. moeten overlaten, of deze programma's worden uitgezon den De macht van deze maatschappyen, die thans byna absoluut is. zou dan bU- na geheel worden gebroken. Een van de onderwerpen, waarover de commissie had te adviseren is de toewyzing van het derde tv-kanaal In Engeland. De commissie ontraadt met klem, de commerciële televisie, dit derde programma te laten ex ploiteren. Zy is van mening, dat de BBC zo spoedig mogeiyk de verzor ging van dit programma moet worden toevertrouwd. Hoewel het zeker lykt, dat de Britse regering een groot aantal van de aan bevelingen van de commissie-Pilkington zal ar aarden, moet nog worden af gewacht, of zy ook tot de aanbevolen Ingrijpende wijziging van de structuur van de commerciële televisie zal willen besluiten. Met name bepaalde conserva tieve kringen hebben belangen by da commerciële tv. De regering-Macmil- lan zal ongetwyfeld niet op de medewer king vgn deze geestverwanten mogen rekenen. Dat het Britse rapport ook in ons land niet zonder weerklank zal blyven. ligt in de lyn der verwachting. Vooral de bestrijders van de plannen van staatssecretaris Scholten tot invoering van een soort commerciële televisie in ons land. zullen voor hun tegenstand argumenten kunnen putten uit het rap port van de commissie-Pilkington. variaties in kosmisch duister vanavond Hilversum i 402 m: »j00 Carrousel, een progr dat alle kanten opgaat 19 55 Spesm- praatje 10 00 Nws to 05 Radiophilhaem ork: Klassieke muz 21.20 Moord op do agenda, detectivchoorap 2Q.20 Lichte gram mof oonrrvuz 22.30 Nws cn meded 2C 40 Act 2)00 Sportact 23.10 DiscoiariaNieuwe grammofoonpl 23 55—24 00 Nws- Hilversum II, 298 m: 19.00 Nws en weer. bcr 19.10 Geestelijke lied 19 30 Radiokrant 19 50 Pot lez 20.00 Damkst 21 <15 Geanuno. foonmuz 21-30 Klass muz (gr) 22 00 Kerk. Nws en SOS-be r fêlèij/sid vanavond NTS: 20 00 Joum. NCRV: 20.20 Memo J° Phmbespr 20 55 Hard tegen hart. »HJsp 22.30 Dagsluiting Programma voor morgen Hilversum I 402 m: VARA: 7.00 Ntn 710 Gymn 7 20 Soc Strijdlied 7.23 Lichte och. »00 Nws en soc strijd. tcndklanker. R lied 8.IS Muz ochtendpost (gr) 9 00 Och- i* 9 10 Belg or- 40 Schoolradio. 'endgymn kestmuz 9 35 Wi VPRO: Inzicht en uitzicht. T^KN curiosum heeft de Wuppenthaler Btihnen gisteravond in de Amster damse Stadsschouwburg aan de Holland Festival-bezoekers geboden, nl. de opera „Doktor Faust" van Ferruccio Busoni. Een curiosum In een uitstekende opmaak, laten w|| dit er dadelijk byvoegen. Dc voorstelling met dc magnifieke enscene ring liet weinig te wensen over: het operagezelschap, d.w.z. solisten, koor en orkest, uit tVuppertal is een voortrcffe- lyk, volkomen op elkaar ingespeeld ge heel. zoals trouwens ook a) op het vorige Holland Festival met de opvoering van Hindemlth's Cardillac gebleken was. Maar een curiosum is deze opera „Dok. tor Faust". waarin men zijn schepper Busoni bijzonder goed leert kennen Busoni. die in 1924 op 58-jarige leeftijd in Berlijn stierf, stamde af van een Italiaanse vader en een Duitse moeder, en hij heeft in zijn muziek steeds gepro beerd zijn Italiaanse met zijn Duitse af komst te versmelten Maar het Duitse in hem heeft ten slotte zijn muziektaal be paald. die een merkwaardig mengsel van het laatromantische idioom met wat vroeg-20ste eeuwse chromatiek en klank kleur oplevert. Pianovirtuoos Te oordelen naar zijn „Doktor Faust" moet men in Busoni toch in de allereer ste plaats de grote pianovirtuoos zien. die de pianotechniek verder uitgebouwd heeft, en niet de componist Want voor zijn eigen compositie ontleent hy toch wel wat al te veel aan de grote meesters. Zeker hy Is een kunstenaar van grote eruditie geweest en hy beheerste de mu ziekliteratuur volkomen. Bovendien was hy ook in de andere takken van de kunst thuis: een dergelijke universaliteit vindt men op het ogenblik niet veel meer. Wat hij schrijft, is ook bekwaam en vak kundig werk en toont een grote intelli gentie. Als men de nartituur bestudeert wordt men werkelijk verrast door dp meesterlijke techniek. Maar eigen vondsten, de vonk van genialiteit treft men vrijwel nergens En dit is het tra gische in de figuur van Busoni: hij bleef een groot talent. Zijn opera „Doktor Faust". waaraan hij tien jaar werkte. Is een staalkaart van zyn tekorten èn van zijn grondige kennis van zaken. De schrijftechniek, de orkestbehandeling, ia bewonderenswaardig knap geconstrueerd maar de muziek zingt nooit, en de com ponisten. die men erin tegenkomt, ziin niet te tellen' Daardoor maakt de mu ziek een moeizame indruk en men krfjgl Georg Rcinhardt had voor de opera van Busoni ..Dokter Fausf' een magnifiek décor ontworpen, dat de aardbol en de nevels voor stelde. Doktor Faust. omringd door zijn retorten, zoekt daar te vergeefs naar dc volmaaktheid. er ook gauw genoeg van. Gelukkig wa ren er voor deze opvoering flinke cou pures in de partituur aangebracht een Integrale weergave was niet uit te hou den geweest! De „Wuppenthaler Bühnen" had dan ook heel verstandig de grote nadruk gelegd op de inhoud van de tekst, die Busoni zelf schreef, en op de enscenering. Georg Reinhardt's visie hierop was geheel in kosmische zin: Faust is het symbool van het eeuwig mensellik streven naar vol maaktheid. HU mag zijn ziel dan aan Mephistofeles verschrijven, ten slotte redt hij haar door deze worsteling, en de duivel komt te laat. Reinhardt laat nu dit Faust-spel spelen op een gebogen grondvlak, dat de aard bol voorstelt, waarboven donkere nevel» hangen. Met lichteffecten wordt een enorme ruimte, een weidsheid gesugge reerd. die de handeling het „bovenna tuurlijke" aspect verleent. Op den duur werkt deze schemertoestand, die in alle zes taferelen consequent gehandhaafd blijft variaties van kosmisch dutster irriterend. Maar er zijn magnifieke oplossingen, zoals de scène in de wijn kelder van Wittenberg en aan het hof van Parma. al heeft Georg Rhelnhardl hiervoor zijn voorbeelden in de Bay- reuther-ensceneringen van Wieland Wag. ner gevonden. Het muzikale gedeelte stond onder lei ding van Hans Georg Ratjen, die met Georg Reinhardt in perfecte eenheid sa menwerkte. Er werd goed gezongen en goed geacteerd: zwakke plekken waren er evenmin als opvallend goede. En leder geloofde in zijn party. Armand Rejmart? was Doktor Faust. de zoeker, de gekwelde Ficho Parlv een scherpe Mephistofeles Ingeborg Moussa-Felderer gaf een goede kenschets van de mooie Hertogin van Parma („das ewig weibliche") te zien. en zo pasten allen precies ln hun rollen Dat niet alle toeschouwers in deze „Doktor Faust" konden geloven, lag niet aan de presentatie: maar de moderne mens Is toch te nuchter geworden voor zoveel filosofische en metafysische pa thetiek (om 't woord „bombast" te ver- mHden). En de muziek is totaal uit de tUd.. Dra. H. E. Kokee-van den Berge AVRO: 10.30 Arbeiduvit (ar) 0» Voor de kle-ut 11.00 Kokkunst lrt 15 muz (gr) M 45 In het voetspoor '«ensrti. kJankt) 12 00 Latljns-Amer ork en zwigsot 12 20 RegeringgirltzUite voor de laodb 12 30 Meded ten behoeve van l.-ind- en tuinb 12.33 Sport en prog nose 12 50 Pianoep 10 00 Nws 10.15 Meded. event actueel of graimmofoomwuz 10 25 Beurs her 3 30 Tirools ork met zang cn sol 144» Meisjeukoor 14 20 Boekbeopr 14.40 Fluit en clavecOude muz 15.05 Zing met ons mee 15.30 Melsnue: set allerlei VARA: 16 00 Muz uit Barok (gr) 16 30 Voor de zieken 17 00 Roemeens ortc 17 25 W 16 Uitzend van de Parrtlj van de Arbeid Dansork met zangsol 17 50 Act 18.00 Nws 18 25 Amateursprogr 18.50 De puntjes op 1 50 Het brood des le\ i 15 Radiokrant 8 35 kinderkoor 8.50 Mars- muz (gr) 9 00 Voor de zieken 9 35 Gram- mofoonmuz 9 40 Voor de vrouw 1010 Hairp»p (gr) 10 16 Morgend 10-45 Pjanorec l15 In 't zilver, progr voor oudere luk* 12 00 Arrvus muz rood de dertiger Jaren 4 05 Schoolradio 14 25 Planosp (gr) 14 30 ReeldenUe^rk cn ■ol: mod muz 15 50 Volksmuz uit Centr- Europa 16.16 Bloemen cn planten, lezing 16 30 Kamerrmu 17.00 Declamatie 1720 Jazzmuz 17 40 Beursber 17 45 Jazzmuz (gr) 17 50 Jeugdconc 18.» Volkrked uit Wales 18 50 RegeringsuitzDe ifldeJlJke bijstandregeling voor mkider-vaHden. door P Versteeg, van het Min v Maatsch Werk. DRAADOMROEP vrijdag 29 Juni 1962 van 18—20 uur: I Carl Maria von Weber: „Der Frel- echütz (le bedrijf: 2e bedrijf roreritische opera in drie bedrijven op tekst van Fried rich Kind Plaats cn ttjd van hande ling: Bohemen. kort na het einde van de Dertigjarige Oorlog. Richard Holm (Max. Jager); Paul Kuen (Killan. een rijke boer); Albrecht ePtec (Kuno. houtvester van de hertog); Kurt Bbhme (Kaspar. jager): Irmgard Seefried (Agethe): Rita streich (Aen-nchen) Ernst Ginsberg (Samid); Koor van de Beierse Omroep (o.lv Kurt Pres tel); Symphonle Orkest van de Beierse Omroep Dirigent: HXigen Jochum II Albert Lontzlng: uit „Undioe" L Ouverture Symphonle Orkest van Bam berg o.l v Victor Relnshagen: 2. So wisse, dass In alien Klementen, Anwy Schlemm sopraan 3. Veter, Mutter. Schwestom. Brlider Walthor Ludwig tenor; 4 Ballet, muziek. Symphonle Orkest van Bamberg o 1 v Victor Relnshagen. Televisie NTS: 20 00 Joum en weeroverz. VARA: 20 20 Espresso 31.00 Eindex Toneelschool Amsterdam 21 45 Spiegel dor Kunsten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 7