Verkoud heid Alles wat ik weet heb ik bij de K.L.M. geleerd BON De kern van de moeilijkheden Geen concurrentie van W.E.U. en de N.A.V.O. Geen nieuw proces tegen ex-generaal Jouliaud hi een. &on£e Ky Eur •opa is niet achter Jubilerende directeur A. v. d. Paauw: „JJet begon met een sportclub- je, vergelijk het met een voetbalvereniging. Iedere dag pro beerden we een goal te maken. Wijlen Plesman voerde ons aan en riep alsmaar trap 'em er in, jongens!" Zo was het vroeger, een goede veertig jaar terug. Nu is de K.L.M. een volkomen zakelijk be drijf. Ik heb die groei vrijwel van het begin tot vandaag meege maakt. Het is een plezierige tijd geweest. Ik vind het een heerlijke belevenisdat ik dat wat anderen in kronieken moeten opzoeken, persoonlijk heb beleefd. De groei van de luchtvaart was enerve rend." Dat zegt directeur K.L.M.-Neder- land A. van der Paauw (63), die deze maand zijn veertig-jarig K.L.M.-ju- Samen met wijlen Plesman in de acquisitie (Van een onzer verslaggevers) Als man met een eigen mening over kranten vind ik deze krant een der beste. Ik weet dat velen denken als ik. Toch zet ik nog iemand op de bon. „Dat zit zo" is dan voor mij. (in envelop of op kaart geplakt verzenden a V Jamt noteren als nieuwe abonnee: ingang Zelf was ik al abonnee. Voor het aanbrengen van bovenstaande nieuwe abonnee heb ik dus recht op DAT ZIT ZO Schrijf hier uw eigen n „Dat zit zo" 'n boek boordevol met ongelooflijk handige wenken is niet in de winkel te koop. bileum viert en daarom gisteren in het Amsterdamse Amstelhotel een receptie voor zakenrelaties hield, na dat hij vorige week vrijdag al door de K.L.M. was gehuldigd. De heer Van der Paauw heeft in de afgelopen vier decennia met name de commer ciële zaken van de maatschappij be hartigd. „Maar", zegt hij, cie in die beginperiode moet men zich niet veel voorstellen. Vroeger was er alleen de techniek en die heeft ook lange tijd daarna nog de commercie geheel overvleugeld. Ik herinner me de tijd dat de K.L.M. nog zonder passagiers vloog. Slechts een zorgvuldig afgewogen 0.8 kg post en een paar kg lading ging er met de toestellen mee. Pas in 1922 werd het eerste lijntje op Brussel geopend". „Non jij eens ,,In die tijd was ik chef van de afde ling statistiek. Chef. maar ook de enige employé op de afdeling.... Dat was het Samen met een enthousiaste dr. Plesman moest de heer Van der Paauw op uit om passagiers en vracht te zoeken. En dat ging dikwijls moeilijk. Agenten waren er vrijwel niet te vin den. Die zagen niets in de luchtvaart. De passagiers, die boekten, moesten door de heer Van der Paauw zélf „over gehaald" worden. Dikwijls ging Plesman mee. Samen zijn we eens op een bloemenveiling ge weest, vertelt de heer Van der Paauw. We zochten vracht. Tijdens de veiling klom Plesman op een kist, klapte in zijn handen en begon de aanwezigen toe te spreken. Luister eens, mensen, zei hij, als jullie je bloemen door de lucht vervoeren zijn jullie veel beter uit, probeer het eens. Als hij klaar was duwde hij mij naar voren en zei: nou jij nog eens. Zo was Plesman. Enthou siast, volhardend, recht op de man af. B(jna altijd kregen we na zo'n „optre den" wel een opdracht. Naar bisschop Zo gingen we langs. Erg trots w oude heer Philips veel bedrijven ik toen ik van de n contract kreeg _.i 500 kg lampen naar Parijs en eenzelfde hoeveelheid naar Londen. De zei tegen hem: u als groot-industrieel moet het voorbeeld ge- Philips wilde het proberen Hij zou zelf meevliegen naar Londen. Maar in Oostende bleef het vliegtuig steken. Het was mistig en de piloot waagde de oversteek over het Kanaal niet... De heer Philips is toen per auto terugge reden. Hij zei: over een paar jaar kom ik nog wel eens terug... (nu vervoeren we voor miljoenen guldens per jaar voor Philips). Ook ben ik eens een dag naar Barne- veld geweest. Eendagskuil.ens, daar zit misschien wat in, had Plesman gezegd. Ik ging praten en kreeg m'n eerste op dracht: een paar dozijn piepend jong pluimvee. Ideeën had Plesman wél. Hij liet bij voorbeeld luchtfoto's van bedrijven ken voor gedenkboeken. Ook van ken. Met die laatste stuurde hij eens naar de bisschop ln Utrecht. Die kan er een goede beurt bij de paus mee maken, zei hij. Bij de bisschop ben ik echter nooit gekomen. Zijn cretarls stuurde Tegenslagen Ja, we hadden ook onze tegensla gen. De verkoop viel in het begin he lemaal niet mee. Er gingen dagen voorbij dat ik alleen maar bouwpla ten en prentbriefkaarten verkocht. Ook oorbeschermersdie voor passa giers waren bestemd. We hielden er KERNWAPENS De Nederlandse redering is niet geporteerd voor een afzonderlijke conven tie. welke het gebruik van nucleaire en thermonucleaire wapens voor oor logsdoeleinden zou verbieden. Zij ziet niet in, dat onder de huidige omstandig heden enig constructief doel zou zijn gediend met het bijeenroepen van een speciale conferentie om een dergelijke conventie te ontwerpen en te onder tekenen. Dit blijkt uit het antwoord van de Nederlandse regering op een brief van de waarnemend secretaris-generaal der Verenigde Naties over het vraag stuk van het niet-gebruik van kernwapens. Aanleiding tot het schrijven van deze brief was een door de algemene vergadering van de Verenigde Naties op 24 november van het vorig jaar terzake aangenomen resolutie. Hierin wordt het gebruik van nucleaire en thermonucleaire wapens in strijd met de geest, de letter en de doeleinden der Verenigde Naties genoemd en wordt gezegd, dat het gebruik als zodanig een rechtstreekse schending van het Handvest der Verenigde Naties betekent BB-OEFENINGEN OP ZONDAG De minister van binnenlandse zaken, mr. E. H. Toxopeus, heeft in antwoord op schriftelijke vragen van het lid van de Tweede Kamer de heer Van Dis (SGP) over het houden van z.g. fall out-oefeningen van de B.B. op zondag meege deeld. dat pogingen, die hij in het verleden heeft ondernomen, om te bereiken dat deze oefeningen, die in internationaal verband zijn gehouden, niet op een zondag zouden plaats vinden, geen resultaat hebben gehad. De reden hiervan is, dat bij dergelijke oefeningen in verschillende der deelnemende landen be langrijke taken worden verricht door vrijwilligers, die niet zouden kunnen deelnemen op de dagen, waarop zij hun beroep moeten uitoefenen. Ook met de passagierswerving ging het moeilijk. De mensen stonden huive rig tegenover de luchtvaart. Op allerlei manieren probeerden we de mensen te overtuigen. De grote dirigent Mengel berg heb ik door zijn vrouw aan het vliegen gebracht. Ik nam haar een dag je mee naar Schiphol en bood haar een vlucht aan naar Waalhaven. Sinds dien vloog Mengelberg zelf ook, met zijn orkest. Overigens was het niet alleen de bezetting van de vliegtuigen waar mee wij ons in die eerste jaren be zig hielden. We deden alles, we ont wierpen zelf advertenties, schreven teksten, we gingen de agenten af (die later tóch geïnteresseerd ble ken te zijn), we timmerden recla meplaatjes op muren en schuttin gen en bezochten leveranciers van vliegtuigmodellen. Het was vreemd werk misschien, maar ik heb er veel mee geleerd. Ik heb alles geleerd bij de K.L.M." Lijntjes Een fase in de veertig-jarige K.L.M. periode van de heer Van der Paauw was het binnenlands luchtverkeer. Dat begon in '29, zegt de heer Van der Paauw. Plesman dacht daarmee twee vliegen in één klap te slaan. Ze vorm- den een oefeningsinstituut voor de jon ge piloten én de luchtvaartgezindheid bij de mensen werd er door aange kweekt. We hadden lijntjes naar Gro ningen, Leeuwarden, Vlissingen, Haam stede, Eindhoven en Twente. In die tijd zijn ook deze vliegveldjes ontstaan. La ter kwam er nog een lijntje naar Knocke bij (dat was voor de „gok kers", het werd de enige lijn die zich zelf betaalde). Dat binnenlandse luchtverkeer heeft overigens wel repercussies gehad, zegt de heer Van der Paauw. We zijn al door vele ..locale ijveraars voor de vooruitgang" benaderd om de lijntjes opnieuw te gaan vliegen. Ze zeggen dan altijd: vroeger ging het wel. waarom dan nu niet? Op die vraag heeft de heer Van der Paauw maar één antwoord: nee! Het karakter van de luchtvaart is ingrijpend gewijzigd, sinds die tijd. De passagier van nu wil rechtstreeks naar Hamburg vliegen, of naar Brussel, of naar Frank furt. Hij voelt er niets voor nog een tus senlanding te maken. Grote afstanden, snel en rechtstreeks gevlogen, vormen de basis voor succes in de luchtvaart, vindt de beer Van der Paauw. Binnenlandse luchtlijnen kunnen mis schien nog wel in stand worden gehou den door kleine taxi-vliegtuigen. Maar men kan zich afvragen: wat is de tijd winst en wat kost die tijdwinst. Wie van Enschede naar Amsterdam wil is per vliegtuig maar tien minuten sneller dan per trein. En bovendien veel duur- Wél ziet de heer Van der Paauw nog mogelijkheden voor dergelijke lijnen bin nen Europa, een uitbreiding van het Europese net dus. De K.L.M. zal hier zeker aan gaan werken, aldus de heer Van der Paauw. Groei In de afgelopen veertig jaar heeft de heer Van der Paauw „zijn" K.L.M. een grote vlucht zien nemen. De tijd, dat hij zelf „langs de deur" ging om passagiers te werven is voorbij. Reis- en passagebureaus doen dat nu. Er is een enorme organisatie opgebouwd in die jaren. Per jaar worden 100 miljoen passa giers vervoerd, waarvan 19 miljoen over de oceaan. De omvang van het lucht verkeer stijgt ieder jaar met 12 tot 14 procent In Nederland vorig jaar zelfs met 23 procent, al leed de K.L.M. dan toch een gevoelig verlies. Dat kwam singlets en slips per 2 stuks voordeliger 3 jaar per 2 stuks per stuk 0.95 Klelnt stijging per maat Peek&Cloppenburg Pompidou bezweert assemblee Van concurrentie tussen de Westeuropese Unie en N.A.V.O., die beide gericht zijn op de verdediging van het Wes ten, mag geen sprake zijn. Men dient veeleer oog te krijgen voor een reorganisatie en inwendige hervorming van het bondgenoot schap, waarvan de grondslagen waren gelegd in een tijd dat de Verenigde Staten nog een mono polistische positie innamen op kerngebied en Europa nog steeds te lijden had van de gevolgen van de oorlog. Dat heeft de Franse premier Pom pidou gisteren verklaard op een bij eenkomst van de Westeuropese Unie die in Parijs wordt gehouden. Pom pidou meende met stelligheid te kun nen constateren dat de Europese in stellingen elke dag grote vorderingen maken. aldus de heer Van der Paauw door het té grote volume en de in verhouding daarmee té kleine verkoop. Ieder jaar levert de K.L.M. vijf pro cent van de deviezenpot. Alleen in Ne derland werd vorig jaar een omzet van 120 miljoen genoteerd en binnen enkele jaren zal deze zijn gestegen tot 150 miljoen. Nog steeds worden deze cijfers De groei staat niet stil. Een gedeelte van deze groei zal de heer Van Paauw nog actief mee maken. Want zijn jubileum is geen afscheid. Hij gaat nog een paar jaar gewoon door. ,,Ik voel me er plezierig bij", zegt hij ,,en ondanks alles ben ik er altijd kerngezond bij gebleven". Hij was van mening dat de assem blee de Europese problemen in „betrek kelijke veiligheid" kan bespreken gezien de rust die er op het ogenblik heerst met betrekking tot de kwestie-Berlijn. Deze rustperiode zou echter ondenkbaar zijn zonder de militaire inspanningen van de Verenigde Staten. Wat de defensie be treft, zag de Westeuropese Unie zich vol gens Pompidou geplaatst voor twee moei lijkheden, namelijk hoe moet het militaire vermogen van de toekomstige Europese Unie in harmonie worden gebracht met dat van de N.A.V.O. en hoe moeten de militaire verplichtingen van de West europese Unie gewaarborgd blijven? Na de oorlog was het politiek overleg tussen de leden van het bondgenootschap aan grenzen gebonden en wel speciaal omdat de verschillende leden niet de zelfde belangstelling hadden voor alle problemen in alle delen van de wereld. Daarom, aldus Pompidou is de Franse regering altijd van mening geweest dat Europa het natuurlijkste kader vormt voor politieke samenwerking en dus ook voor samenwerking op economisch, soci aal en militair gebied. „Wanneer het buitenland de schuld krijgt, als er iets verkeerd gaat is dat een teken, dat een gro te mogendheid zijn zelfvertrouwen aan het verliezen is", zo luidt een uitspraak van een onbekende, die men in Washington hoognodig ter harte dient te nemen. De spannin gen tussen de westelijke geallieer den worden daar onderschat. Men wijt ze aan de eigenzinnigheid van de bondgenoten. Het kan tvaar zijn, dat onze bondgenoten het verkeerd hebben. Maar de blaam rust op ons als onze belangen in gevaar komen en we weten dat dit niet nodig zou zijn geweest, als we zelf ons ver stand hadden gebruikt. Om te zien hoe dit thans het geval is, hoeft men maar te letten op de gebeurtenissen in Duitsland. Tot voor kort was het onvoorwaardelijk steunen op het Amerikaanse bond genootschap de voornaamste pilaar van de Westduitse buitenlandse poli tiek. Op deze basis heeft bondskan selier Adenauer zijn land opge bouwd op de ruïnes van Hitler- Duitsland. En het zag er naar uit, dat Adenauer er nooit over zou den ken, minder sterk tegen de Ver enigde Staten aan te leunen. Bovendien werd in de afgelopen maanden de waarde van het Duits- Amerikaanse bondgenootschap voor de Ver. Staten sterk beïnvloed door een beslissing, die de regering Ken nedy heeft genomen met betrekking tot Frankrijk. Generaal De Gaulle (DOOR JOSEPH ALSOP, DE BE KENDE AMERIKAANSE COM MENTATOR, WIENS ARTIKE LEN OOK REGELMATIG IN DE NEW YORK HERALD TRIBUNE VERSCHIJNEN). de Advertentie Rillerig? Onprettig? Vlug: Beroep verdediging verworpen Een Franse rechtbank heeft gisteren het beroep dat de ver dediger van ex-generaal Jou- haud had aangetekend tegen het doodvonnis dat over de tweede man van de O.A.S." was uitge sproken verworpen. Het leven van Jouhaud kan nu alleen nog gered worden als president De Gaulle hem gratie verleent. Dat lijkt echter niet bijzonder waar schijnlijk, gezien de ontstemming van president De Gaulle over het vonnis tegen Salan die tot levens lange gevangenisstraf is veroor deeld. Het verzoek is afgewezen door de ka mer voor de berechting van misdrijven van het Franse hof van cassatie. De af wijzing is gegrond op de overweging, dat het besluit van president De Gaulle waarbij hij het ontbonden hoge militaire gerechtshof instelde, dat Jou haud ter dood heeft veroordeeld, elke mogelijkheid van beroep heeft uitgeslo- Het hof verwierp ook etn verzoek om een nieuw proces van Albert Doveoar, een 25-jarige deserteur uit het Vreem delingenlegioen, die ter dood veroordeeld was voor zijn aandeel in de moord op Roger Gavoury. de hoofdinspecteur van politie in Algiers. kreeg een krachtig wapen hand door de Amerikaanse beslis sing. hem de samenwerking op atoomgebied te ontzeggen, die we wel aan de Britten hebben gegund. Omdat hij geheel alleen staat, mist De Gaulle de macht om de Amerikaanse politiek in een be paalde richting te dwingen. Hij i* een grootse figuur, maar in zijn ge- isoleerde positie kan hij nu een maal niet de toekomstige ontwikke ling van Europa naar zijn eigen in zichten bepalen. Alleen kan hij niet blijven aandringen op het niet mee doen aan de Europe es-Amerika an se handelsbesprekingen, die wellicht het gevolg zullen zijn van Kenne dy's aanbod. Alleen kan hij zelfs niet op redelijke gronden de toe treding van Engeland tot de Europe se Economische Gemeenschap te genhouden. Om deze dingen te kunnen doen heeft De Gaulle de actieve steun nodig van zijn vrienden, de Duit sers. Met andere woorden, als men de Duitsers zo ver kan krijgen, dat zij achter de voorstellen van presi dent Kennedy gaan staan in plaats van achter die van De Gaulle, dan zouden de moeilijkheden zich alleen nog maar tot Frankrijk beperken. Ongelukkig genoeg zagen de Washingtonse politici ook kans, de betrekkingen met Duitsland te be derven door de wijze, waarop ze het Berlijnse vraagstuk aanpakten. Het is duidelijk, dat men met Ade nauer zaken moet zien te doen via iemand, voor wie de kanselier res pect heeft en die eventuele misver standen kan ontzenuwen. Iemand, die de weg weet in het regeringsla- byrinth van Bonn. Walter Dowling, de Amerikaanse ambassadeur, is zo iemand. Maar het Berlijnse vraag stuk is geheel van Washington uit behandeld. Door een grote woelige groep van het State Department. Adenauer is op onpersoonlijke wijze op de hoogte gehouden met bood schappen, die aan de Duitse am bassade te Washington werden af geleverd en die daar ongetwijfeld af en toe met vijandig gezinde kant tekeningen zullen zijn doorgezonden. Ambassadeur Dowling kreeg infor- matie-copieën, die hem weinig mo gelijkheden gaven om de zaak voor te bereiden, uit te leggen of te over reden. Waarschuwingen uit Bonn werden door Washington afgedaan als symptomen van „localitus". En nu zitten we in de narigheid en de wind is stellig niet geheeld, zoals alom wordt beweerd. De fout ligt voor een belangrijk deel in de organisatie van het State Department. Het is een mierenhoop van werkgroepen, commissies en subcommissies en personen, die alle rusteleloos bezig zijn, hun eigen straatje schoon te vegen, zonder zich te bekommeren om wat ande ren doen of denken. Op die manier hadden degenen, die zich met de Berlijnse kwestie bezighielden wei nig oog voor de weerslag, die hun voorstellen op de Duits-Amerikaanse betrekkingen konden hebben of op Europa in het algemeen. Op die manier werd het besluit genomen, generaal I e Gaulle te vertellen, dat hij naar de maan kon lopen, geheel los van andere besluiten. Beslissin gen over Laos schijnen gevallen te zijn, zonder dat men zich afvroeg, wat het effect rou zijn in Vietnam of in China. Deze verbrokkeldheid van het beleid vormt de kern van alle moeilijkheden en zo lang deze voortduurt zal de regering Kennedy zich in het buitenland in moeilijk heden blijven steken. Sow jetunie wil meer vis In de Sow je tun te is door regering partij een decreet uitgevaardigd ln voor 1965 een streefgetal vijf miljoen ton vte en vtsproduklen wordt genoemd, vergeleken met 3.670.000 ton nu. In de bekendmaking wordt beter beheer en hogere produktlvltelt van de visserljvloot gevraagd. Een plan vooi de^bouw van nieuwe schepen Is goed- Vorige week is een staatscommissie ingesteld om de visindustrie te ordineren. De Russische vissersvloot is de laatste tien jaar bijna verdrievou digd, maar de mogelijkheden worden niet uitgebuit en de productiviteit groeit slechts langzaam, aldus het decreet Er wordt niet in gesproken over de nood zaak de produktie van vlees te verho gen, maar het is een duidelijke poging de minder bedeelden te verzekeren dat zij vis zullen kunnen kopen in plaats van het duurdere vlees. Vorige week werden de prijzen van vlees en boter de Sowjetunie verhoogd. I De Amerikaan Max Conrad, die terecht de bijnaam „de vliegende grootvader" heeft verwor ven, is dezer dagen weer eens opgestegen met een eenmotorige Piper Com mander voor een tocht over de Atlantische Oce aan. Hij wil naar Zuid Frankrijk, waar hij in Cannes hoopt uit te rusten van de vermoeienissen. I Prinses Beatrix heeft van 31 mei tot 3 juni een con ferentie in Kaub aan de Rijn bijgewoond, waar jongeren van achttien Europese landen elkaar hebben ontmoet. Er werd besloten tot oprichting van een Europese werk groep met een secreta riaat dat in Amsterdam zal worden gevestigd. I Voor de vijfde keer heeft de stad Arnhem de gou den stadsmedaille uitge reikt en wel aan de heren J. J. W. IJsselmuiden en J. E. S. Holthaus. Belde Arnhemmers hebben zich bijzonder verdienstelijk gemaakt voor hun stad en waakten ook als leden van het college van Ge deputeerde Staten van Gelderland voor de be langen van Arnhem. I De Amsterdamse ver- keerszuilen die het bij on gelukken nogal eens moe ten ontgelden, zullen in het vervolg aan de ket ting worden gelegd, zodat het voor de reparatieploeg van de gemeente niet zo'n groot werk meer zal zijn een nieuwe zuil te plaat sen als een al te slordige automobilist weer eens dacht dat er nog wel een gaatje voor hem was. Bo vendien zullen de zuilen worden uitgerust met een soort stopper met stop contact. De negentien-jarige Pen- ne Percy die dit jaar in de Verenigde Staten is gekozen tot miss-katoen is gisteren in ons land aangekomen op een rond reis door Europa. In Bel gië heeft men haar met een maar een filmrol toe bedeeld en wel ln een filmpje dat handelt over katoen. Bij overstromingen In het gebied van Poznan in het Zuidwesten van Polen zijn door overstromingen gro te stukken bouwland en vele huizen ondergelopen. Het water van de rivier de Odra is tot bijna twee meter boven het alarm peil gestegen. Om ver dere moeilijkheden te voorkomen richt men in allerijl nooddijken op. I Dat Wenen wel prijs stelt op zijn oude bouwwerken blijkt uit het feit dat een van de oudste schouwbur gen, het Theater an der Wien, dit jaar grondig zal worden gerestaureerd ter gelegenheid van de Ween- se feestweek. Bovendien grijpt men de kans aan de niet zo beste akoestiek grondig onder handen te nemen. Dank zij metin gen is men namelijk ln staat de meest gewenste „galm" te creëren. 915) Geen haar op ons schaars be plante hoofd zou er maar een ogen blik aan denken de bijdragen die de Verenigde Staten op wetenschappe lijk gebied hebben geleverd en bij voortduring leveren, te verkleinen. Maar de opvatting dat alles wat nieuw is van de overkant moi komen en dat wij hier in Europa weinig an ders doen dan de vruchten plukken van het Amerikaanse intellekt, Is toch op z'n minst wat overdreven. Door allerlei opzienbarende en tot de massa sprekende vindingen wer den we na de laatste wereldoorlog eigenlijk een beetje overbluft; de pe nicilline, het DDT en de atoombom overtuigden velen van ons b(j de be vrijding van een zekere achterlijk heid, waarbij ech ter werd vergeten dat de penicilline door de Engelsman Fleming werd ont dekt, dat DDT een Zwitserse vinding is en dat de eerste kernsplitsing In Europa plaats vond. Deze vindingen, die in het algemeen zo sterk tot de publieke verbeelding hebben gespro ken, dateren van vóór de oorlog en werden in de Verenigde Staten, door do enorme hulpmiddelen die men daar ter beschikking heeft, verder uitgewerkt en op grote schaal ver vaardigd of toegepast. We moeten ons dit natuurlijk ook weer niet te eenvoudig voorstellen, want om een principiële mogelijkheid ln prak tische bruikbaarheid om te zetten, dienen soms zó veel moeilijkheden tot oplossing te worden gebracht, dat het aandeel van degecn die het Idee op grote schaal verwezenlijkt vaak zeker niet geringer Is, dan het aan deel dat de ontdekker toekomt. Laten we ons bij de atoombom hou den, waarvan velen mensen menen en vooral de Amerikanen behoren hiertoe dat deze op rekening van het Intellekt In de V.8. moet worden geschreven. Laten we dan op de voorgrond mogen stellen, dat het Idee van energiewinning door trans mutatie van elementen vóór de oor- TOCH IS HET ZO! log in wetenschappelijke kringen In Europa en Amerika reeds gemeen goed was. Er werd echter niet ge sproken van atoombom, maar van energiewinning, waardoor het wel licht mogelijk zou blijken uit een hoeveelheid stof ter grootte van een erwt een groot mailschip een retour- reis van hier naar Amerika te laten ondernemen. Aan een atoombom die ln een oogwenk zoveel energie zou vrijlaten dat daardoor alle leven in de wijde omtrek volslagen gedood of ernstig beschadigd zou worden, dacht toen nog niemand, althans Indien een dergelijk luguber Idee bU Iemand ware opge komen men sprak daar niet over. De eerste trans mutatie door kunst matig versnelde deeltjes werd In 1932 tot stand ge- bracht door de En gelsen Cockraft en Walton, terwijl het echtpaar Jollot-Curle twee jaren later de eerste kunstmatige radio actieve isotoop vervaardigden. In het zelfde jaar slaagde de Italiaan Fermlt er in nieuwe radio-actieve elementen te doen ontstaan door uranium te bombarderen met neutronen, waar- ioor de transuranen ontstonden. En tenslotte slaagde Otto Hahn, In aa menwerking met Llse Meitner en Strassman er ln de zware uranium kern met behulp van neutronen te splijten, waardoor de mogelijkheid van een kettlngreaktle en dus de energiewinning uit de atoomkernen verwezenlijkt kon worden. Door de oorlogsomstandigheden Is de li centie van deze uitvinding naar Ame rika overgewaaid en werd de oor spronkelijke vreedzame doelstelling (energiewinning) gewijzigd In een atoombom, die ln de kortst mogelijke tijd een einde aan de oorlog moest Maar man het hele projekt dat ge bouwd was op een reeks van geniale gedachten en ontdekkingen waren tot aan de wereldoorlog de Amerika nen nauwelijks te pas gekomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 5