Verkoud
heid
Alles wat ik weet heb ik
bij de K.L.M. geleerd
BON
De kern van de
moeilijkheden
Geen concurrentie van
W.E.U. en de N.A.V.O.
Geen nieuw proces tegen
ex-generaal Jouliaud
hi een. &on£e Ky
Eur
•opa
is niet achter
Jubilerende directeur A. v. d. Paauw:
„JJet begon met een sportclub-
je, vergelijk het met een
voetbalvereniging. Iedere dag pro
beerden we een goal te maken.
Wijlen Plesman voerde ons aan
en riep alsmaar trap 'em er in,
jongens!" Zo was het vroeger, een
goede veertig jaar terug. Nu is de
K.L.M. een volkomen zakelijk be
drijf. Ik heb die groei vrijwel van
het begin tot vandaag meege
maakt. Het is een plezierige tijd
geweest. Ik vind het een heerlijke
belevenisdat ik dat wat anderen
in kronieken moeten opzoeken,
persoonlijk heb beleefd. De groei
van de luchtvaart was enerve
rend."
Dat zegt directeur K.L.M.-Neder-
land A. van der Paauw (63), die deze
maand zijn veertig-jarig K.L.M.-ju-
Samen met wijlen
Plesman in de
acquisitie
(Van een onzer verslaggevers)
Als man met een eigen
mening over kranten
vind ik deze krant een
der beste.
Ik weet dat velen
denken als ik.
Toch zet ik nog iemand op
de bon. „Dat zit zo" is dan
voor mij.
(in envelop of op kaart
geplakt verzenden a
V Jamt noteren als nieuwe abonnee:
ingang
Zelf was ik al abonnee. Voor het
aanbrengen van bovenstaande nieuwe
abonnee heb ik dus recht op
DAT ZIT ZO
Schrijf hier uw eigen n
„Dat zit zo" 'n boek
boordevol met ongelooflijk
handige wenken is niet
in de winkel te koop.
bileum viert en daarom gisteren in
het Amsterdamse Amstelhotel een
receptie voor zakenrelaties hield, na
dat hij vorige week vrijdag al door
de K.L.M. was gehuldigd. De heer
Van der Paauw heeft in de afgelopen
vier decennia met name de commer
ciële zaken van de maatschappij be
hartigd.
„Maar", zegt hij,
cie in die beginperiode moet men
zich niet veel voorstellen. Vroeger
was er alleen de techniek en die
heeft ook lange tijd daarna nog de
commercie geheel overvleugeld.
Ik herinner me de tijd dat de
K.L.M. nog zonder passagiers vloog.
Slechts een zorgvuldig afgewogen
0.8 kg post en een paar kg lading
ging er met de toestellen mee. Pas
in 1922 werd het eerste lijntje op
Brussel geopend".
„Non jij eens
,,In die tijd was ik chef van de afde
ling statistiek. Chef. maar ook de enige
employé op de afdeling.... Dat was het
Samen met een enthousiaste dr.
Plesman moest de heer Van der Paauw
op uit om passagiers en vracht te
zoeken. En dat ging dikwijls moeilijk.
Agenten waren er vrijwel niet te vin
den. Die zagen niets in de luchtvaart.
De passagiers, die boekten, moesten
door de heer Van der Paauw zélf „over
gehaald" worden.
Dikwijls ging Plesman mee. Samen
zijn we eens op een bloemenveiling ge
weest, vertelt de heer Van der Paauw.
We zochten vracht. Tijdens de veiling
klom Plesman op een kist, klapte in
zijn handen en begon de aanwezigen
toe te spreken. Luister eens, mensen,
zei hij, als jullie je bloemen door de
lucht vervoeren zijn jullie veel beter
uit, probeer het eens. Als hij klaar was
duwde hij mij naar voren en zei: nou
jij nog eens. Zo was Plesman. Enthou
siast, volhardend, recht op de man af.
B(jna altijd kregen we na zo'n „optre
den" wel een opdracht.
Naar bisschop
Zo gingen we
langs. Erg trots w
oude heer Philips
veel bedrijven
ik toen ik van de
n contract kreeg
_.i 500 kg lampen
naar Parijs en eenzelfde hoeveelheid
naar Londen. De zei tegen hem: u als
groot-industrieel moet het voorbeeld ge-
Philips wilde het proberen Hij zou
zelf meevliegen naar Londen. Maar in
Oostende bleef het vliegtuig steken.
Het was mistig en de piloot waagde de
oversteek over het Kanaal niet... De
heer Philips is toen per auto terugge
reden. Hij zei: over een paar jaar kom
ik nog wel eens terug... (nu vervoeren
we voor miljoenen guldens per jaar
voor Philips).
Ook ben ik eens een dag naar Barne-
veld geweest. Eendagskuil.ens, daar zit
misschien wat in, had Plesman gezegd.
Ik ging praten en kreeg m'n eerste op
dracht: een paar dozijn piepend jong
pluimvee.
Ideeën had Plesman wél. Hij liet bij
voorbeeld luchtfoto's van bedrijven
ken voor gedenkboeken. Ook van
ken. Met die laatste stuurde hij
eens naar de bisschop ln Utrecht. Die
kan er een goede beurt bij de paus
mee maken, zei hij. Bij de bisschop
ben ik echter nooit gekomen. Zijn
cretarls stuurde
Tegenslagen
Ja, we hadden ook onze tegensla
gen. De verkoop viel in het begin he
lemaal niet mee. Er gingen dagen
voorbij dat ik alleen maar bouwpla
ten en prentbriefkaarten verkocht.
Ook oorbeschermersdie voor passa
giers waren bestemd. We hielden er
KERNWAPENS
De Nederlandse redering is niet geporteerd voor een afzonderlijke conven
tie. welke het gebruik van nucleaire en thermonucleaire wapens voor oor
logsdoeleinden zou verbieden. Zij ziet niet in, dat onder de huidige omstandig
heden enig constructief doel zou zijn gediend met het bijeenroepen van een
speciale conferentie om een dergelijke conventie te ontwerpen en te onder
tekenen.
Dit blijkt uit het antwoord van de Nederlandse regering op een brief van
de waarnemend secretaris-generaal der Verenigde Naties over het vraag
stuk van het niet-gebruik van kernwapens. Aanleiding tot het schrijven van
deze brief was een door de algemene vergadering van de Verenigde Naties
op 24 november van het vorig jaar terzake aangenomen resolutie. Hierin
wordt het gebruik van nucleaire en thermonucleaire wapens in strijd met
de geest, de letter en de doeleinden der Verenigde Naties genoemd en wordt
gezegd, dat het gebruik als zodanig een rechtstreekse schending van het
Handvest der Verenigde Naties betekent
BB-OEFENINGEN OP ZONDAG
De minister van binnenlandse zaken, mr. E. H. Toxopeus, heeft in antwoord
op schriftelijke vragen van het lid van de Tweede Kamer de heer Van Dis
(SGP) over het houden van z.g. fall out-oefeningen van de B.B. op zondag meege
deeld. dat pogingen, die hij in het verleden heeft ondernomen, om te bereiken
dat deze oefeningen, die in internationaal verband zijn gehouden, niet op een
zondag zouden plaats vinden, geen resultaat hebben gehad. De reden hiervan
is, dat bij dergelijke oefeningen in verschillende der deelnemende landen be
langrijke taken worden verricht door vrijwilligers, die niet zouden kunnen
deelnemen op de dagen, waarop zij hun beroep moeten uitoefenen.
Ook met de passagierswerving ging
het moeilijk. De mensen stonden huive
rig tegenover de luchtvaart. Op allerlei
manieren probeerden we de mensen te
overtuigen. De grote dirigent Mengel
berg heb ik door zijn vrouw aan het
vliegen gebracht. Ik nam haar een dag
je mee naar Schiphol en bood haar
een vlucht aan naar Waalhaven. Sinds
dien vloog Mengelberg zelf ook, met
zijn orkest.
Overigens was het niet alleen de
bezetting van de vliegtuigen waar
mee wij ons in die eerste jaren be
zig hielden. We deden alles, we ont
wierpen zelf advertenties, schreven
teksten, we gingen de agenten af
(die later tóch geïnteresseerd ble
ken te zijn), we timmerden recla
meplaatjes op muren en schuttin
gen en bezochten leveranciers van
vliegtuigmodellen. Het was vreemd
werk misschien, maar ik heb er
veel mee geleerd. Ik heb alles
geleerd bij de K.L.M."
Lijntjes
Een fase in de veertig-jarige K.L.M.
periode van de heer Van der Paauw
was het binnenlands luchtverkeer. Dat
begon in '29, zegt de heer Van der
Paauw. Plesman dacht daarmee twee
vliegen in één klap te slaan. Ze vorm-
den een oefeningsinstituut voor de jon
ge piloten én de luchtvaartgezindheid
bij de mensen werd er door aange
kweekt. We hadden lijntjes naar Gro
ningen, Leeuwarden, Vlissingen, Haam
stede, Eindhoven en Twente. In die tijd
zijn ook deze vliegveldjes ontstaan. La
ter kwam er nog een lijntje naar
Knocke bij (dat was voor de „gok
kers", het werd de enige lijn die zich
zelf betaalde).
Dat binnenlandse luchtverkeer heeft
overigens wel repercussies gehad, zegt
de heer Van der Paauw. We zijn al
door vele ..locale ijveraars voor de
vooruitgang" benaderd om de lijntjes
opnieuw te gaan vliegen. Ze zeggen
dan altijd: vroeger ging het wel.
waarom dan nu niet?
Op die vraag heeft de heer Van der
Paauw maar één antwoord: nee! Het
karakter van de luchtvaart is ingrijpend
gewijzigd, sinds die tijd. De passagier
van nu wil rechtstreeks naar Hamburg
vliegen, of naar Brussel, of naar Frank
furt. Hij voelt er niets voor nog een tus
senlanding te maken. Grote afstanden,
snel en rechtstreeks gevlogen, vormen
de basis voor succes in de luchtvaart,
vindt de beer Van der Paauw.
Binnenlandse luchtlijnen kunnen mis
schien nog wel in stand worden gehou
den door kleine taxi-vliegtuigen. Maar
men kan zich afvragen: wat is de tijd
winst en wat kost die tijdwinst. Wie
van Enschede naar Amsterdam wil is
per vliegtuig maar tien minuten sneller
dan per trein. En bovendien veel duur-
Wél ziet de heer Van der Paauw nog
mogelijkheden voor dergelijke lijnen bin
nen Europa, een uitbreiding van het
Europese net dus. De K.L.M. zal hier
zeker aan gaan werken, aldus de heer
Van der Paauw.
Groei
In de afgelopen veertig jaar heeft de
heer Van der Paauw „zijn" K.L.M.
een grote vlucht zien nemen. De tijd,
dat hij zelf „langs de deur" ging om
passagiers te werven is voorbij. Reis-
en passagebureaus doen dat nu. Er is
een enorme organisatie opgebouwd in
die jaren.
Per jaar worden 100 miljoen passa
giers vervoerd, waarvan 19 miljoen over
de oceaan. De omvang van het lucht
verkeer stijgt ieder jaar met 12 tot 14
procent In Nederland vorig jaar zelfs
met 23 procent, al leed de K.L.M.
dan toch een gevoelig verlies. Dat kwam
singlets en
slips
per 2 stuks voordeliger
3 jaar
per 2 stuks
per stuk 0.95
Klelnt stijging per maat
Peek&Cloppenburg
Pompidou bezweert assemblee
Van concurrentie tussen de
Westeuropese Unie en
N.A.V.O., die beide gericht zijn
op de verdediging van het Wes
ten, mag geen sprake zijn. Men
dient veeleer oog te krijgen voor
een reorganisatie en inwendige
hervorming van het bondgenoot
schap, waarvan de grondslagen
waren gelegd in een tijd dat de
Verenigde Staten nog een mono
polistische positie innamen op
kerngebied en Europa nog steeds
te lijden had van de gevolgen
van de oorlog.
Dat heeft de Franse premier Pom
pidou gisteren verklaard op een bij
eenkomst van de Westeuropese Unie
die in Parijs wordt gehouden. Pom
pidou meende met stelligheid te kun
nen constateren dat de Europese in
stellingen elke dag grote vorderingen
maken.
aldus de heer Van der Paauw door het té
grote volume en de in verhouding
daarmee té kleine verkoop.
Ieder jaar levert de K.L.M. vijf pro
cent van de deviezenpot. Alleen in Ne
derland werd vorig jaar een omzet van
120 miljoen genoteerd en binnen enkele
jaren zal deze zijn gestegen tot 150
miljoen. Nog steeds worden deze cijfers
De groei staat niet stil. Een
gedeelte van deze groei zal de
heer Van Paauw nog actief mee
maken. Want zijn jubileum is
geen afscheid. Hij gaat nog een
paar jaar gewoon door. ,,Ik voel
me er plezierig bij", zegt hij ,,en
ondanks alles ben ik er altijd
kerngezond bij gebleven".
Hij was van mening dat de assem
blee de Europese problemen in „betrek
kelijke veiligheid" kan bespreken gezien
de rust die er op het ogenblik heerst met
betrekking tot de kwestie-Berlijn. Deze
rustperiode zou echter ondenkbaar zijn
zonder de militaire inspanningen van de
Verenigde Staten. Wat de defensie be
treft, zag de Westeuropese Unie zich vol
gens Pompidou geplaatst voor twee moei
lijkheden, namelijk hoe moet het militaire
vermogen van de toekomstige Europese
Unie in harmonie worden gebracht met
dat van de N.A.V.O. en hoe moeten de
militaire verplichtingen van de West
europese Unie gewaarborgd blijven?
Na de oorlog was het politiek overleg
tussen de leden van het bondgenootschap
aan grenzen gebonden en wel speciaal
omdat de verschillende leden niet de
zelfde belangstelling hadden voor alle
problemen in alle delen van de wereld.
Daarom, aldus Pompidou is de Franse
regering altijd van mening geweest dat
Europa het natuurlijkste kader vormt
voor politieke samenwerking en dus ook
voor samenwerking op economisch, soci
aal en militair gebied.
„Wanneer het buitenland de
schuld krijgt, als er iets verkeerd
gaat is dat een teken, dat een gro
te mogendheid zijn zelfvertrouwen
aan het verliezen is", zo luidt een
uitspraak van een onbekende, die
men in Washington hoognodig ter
harte dient te nemen. De spannin
gen tussen de westelijke geallieer
den worden daar onderschat. Men
wijt ze aan de eigenzinnigheid van
de bondgenoten. Het kan tvaar zijn,
dat onze bondgenoten het verkeerd
hebben. Maar de blaam rust op ons
als onze belangen in gevaar komen
en we weten dat dit niet nodig zou
zijn geweest, als we zelf ons ver
stand hadden gebruikt.
Om te zien hoe dit thans het geval
is, hoeft men maar te letten op de
gebeurtenissen in Duitsland. Tot
voor kort was het onvoorwaardelijk
steunen op het Amerikaanse bond
genootschap de voornaamste pilaar
van de Westduitse buitenlandse poli
tiek. Op deze basis heeft bondskan
selier Adenauer zijn land opge
bouwd op de ruïnes van Hitler-
Duitsland. En het zag er naar uit,
dat Adenauer er nooit over zou den
ken, minder sterk tegen de Ver
enigde Staten aan te leunen.
Bovendien werd in de afgelopen
maanden de waarde van het Duits-
Amerikaanse bondgenootschap voor
de Ver. Staten sterk beïnvloed door
een beslissing, die de regering Ken
nedy heeft genomen met betrekking
tot Frankrijk. Generaal De Gaulle
(DOOR JOSEPH ALSOP, DE BE
KENDE AMERIKAANSE COM
MENTATOR, WIENS ARTIKE
LEN OOK REGELMATIG IN DE
NEW YORK HERALD TRIBUNE
VERSCHIJNEN).
de
Advertentie
Rillerig? Onprettig?
Vlug:
Beroep verdediging verworpen
Een Franse rechtbank heeft
gisteren het beroep dat de ver
dediger van ex-generaal Jou-
haud had aangetekend tegen het
doodvonnis dat over de tweede
man van de O.A.S." was uitge
sproken verworpen. Het leven
van Jouhaud kan nu alleen nog
gered worden als president De
Gaulle hem gratie verleent. Dat
lijkt echter niet bijzonder waar
schijnlijk, gezien de ontstemming
van president De Gaulle over het
vonnis tegen Salan die tot levens
lange gevangenisstraf is veroor
deeld.
Het verzoek is afgewezen door de ka
mer voor de berechting van misdrijven
van het Franse hof van cassatie. De af
wijzing is gegrond op de overweging, dat
het besluit van president De Gaulle
waarbij hij het ontbonden hoge
militaire gerechtshof instelde, dat Jou
haud ter dood heeft veroordeeld, elke
mogelijkheid van beroep heeft uitgeslo-
Het hof verwierp ook etn verzoek om
een nieuw proces van Albert Doveoar,
een 25-jarige deserteur uit het Vreem
delingenlegioen, die ter dood veroordeeld
was voor zijn aandeel in de moord op
Roger Gavoury. de hoofdinspecteur van
politie in Algiers.
kreeg een krachtig wapen
hand door de Amerikaanse beslis
sing. hem de samenwerking op
atoomgebied te ontzeggen, die we
wel aan de Britten hebben gegund.
Omdat hij geheel alleen staat,
mist De Gaulle de macht om de
Amerikaanse politiek in een be
paalde richting te dwingen. Hij i*
een grootse figuur, maar in zijn ge-
isoleerde positie kan hij nu een
maal niet de toekomstige ontwikke
ling van Europa naar zijn eigen in
zichten bepalen. Alleen kan hij niet
blijven aandringen op het niet mee
doen aan de Europe es-Amerika an se
handelsbesprekingen, die wellicht
het gevolg zullen zijn van Kenne
dy's aanbod. Alleen kan hij zelfs
niet op redelijke gronden de toe
treding van Engeland tot de Europe
se Economische Gemeenschap te
genhouden.
Om deze dingen te kunnen doen
heeft De Gaulle de actieve steun
nodig van zijn vrienden, de Duit
sers. Met andere woorden, als men
de Duitsers zo ver kan krijgen, dat
zij achter de voorstellen van presi
dent Kennedy gaan staan in plaats
van achter die van De Gaulle, dan
zouden de moeilijkheden zich alleen
nog maar tot Frankrijk beperken.
Ongelukkig genoeg zagen de
Washingtonse politici ook kans, de
betrekkingen met Duitsland te be
derven door de wijze, waarop ze
het Berlijnse vraagstuk aanpakten.
Het is duidelijk, dat men met Ade
nauer zaken moet zien te doen via
iemand, voor wie de kanselier res
pect heeft en die eventuele misver
standen kan ontzenuwen. Iemand,
die de weg weet in het regeringsla-
byrinth van Bonn. Walter Dowling,
de Amerikaanse ambassadeur, is zo
iemand. Maar het Berlijnse vraag
stuk is geheel van Washington uit
behandeld. Door een grote woelige
groep van het State Department.
Adenauer is op onpersoonlijke wijze
op de hoogte gehouden met bood
schappen, die aan de Duitse am
bassade te Washington werden af
geleverd en die daar ongetwijfeld
af en toe met vijandig gezinde kant
tekeningen zullen zijn doorgezonden.
Ambassadeur Dowling kreeg infor-
matie-copieën, die hem weinig mo
gelijkheden gaven om de zaak voor
te bereiden, uit te leggen of te over
reden. Waarschuwingen uit Bonn
werden door Washington afgedaan
als symptomen van „localitus". En
nu zitten we in de narigheid en de
wind is stellig niet geheeld, zoals
alom wordt beweerd.
De fout ligt voor een belangrijk
deel in de organisatie van het State
Department. Het is een mierenhoop
van werkgroepen, commissies en
subcommissies en personen, die alle
rusteleloos bezig zijn, hun eigen
straatje schoon te vegen, zonder
zich te bekommeren om wat ande
ren doen of denken. Op die manier
hadden degenen, die zich met de
Berlijnse kwestie bezighielden wei
nig oog voor de weerslag, die hun
voorstellen op de Duits-Amerikaanse
betrekkingen konden hebben of op
Europa in het algemeen. Op die
manier werd het besluit genomen,
generaal I e Gaulle te vertellen, dat
hij naar de maan kon lopen, geheel
los van andere besluiten. Beslissin
gen over Laos schijnen gevallen te
zijn, zonder dat men zich afvroeg,
wat het effect rou zijn in Vietnam
of in China. Deze verbrokkeldheid
van het beleid vormt de kern van
alle moeilijkheden en zo lang deze
voortduurt zal de regering Kennedy
zich in het buitenland in moeilijk
heden blijven steken.
Sow jetunie wil
meer vis
In de Sow je tun te is door regering
partij een decreet uitgevaardigd
ln voor 1965 een streefgetal
vijf
miljoen ton vte en vtsproduklen wordt
genoemd, vergeleken met 3.670.000 ton
nu. In de bekendmaking wordt beter
beheer en hogere produktlvltelt van de
visserljvloot gevraagd. Een plan vooi
de^bouw van nieuwe schepen Is goed-
Vorige week is een staatscommissie
ingesteld om de visindustrie te
ordineren. De Russische vissersvloot is
de laatste tien jaar bijna verdrievou
digd, maar de mogelijkheden worden
niet uitgebuit en de productiviteit groeit
slechts langzaam, aldus het decreet Er
wordt niet in gesproken over de nood
zaak de produktie van vlees te verho
gen, maar het is een duidelijke poging
de minder bedeelden te verzekeren dat
zij vis zullen kunnen kopen in plaats
van het duurdere vlees. Vorige week
werden de prijzen van vlees en boter
de Sowjetunie verhoogd.
I De Amerikaan Max
Conrad, die terecht de
bijnaam „de vliegende
grootvader" heeft verwor
ven, is dezer dagen weer
eens opgestegen met een
eenmotorige Piper Com
mander voor een tocht
over de Atlantische Oce
aan. Hij wil naar Zuid
Frankrijk, waar hij in
Cannes hoopt uit te rusten
van de vermoeienissen.
I Prinses Beatrix heeft van
31 mei tot 3 juni een con
ferentie in Kaub aan de
Rijn bijgewoond, waar
jongeren van achttien
Europese landen elkaar
hebben ontmoet. Er werd
besloten tot oprichting
van een Europese werk
groep met een secreta
riaat dat in Amsterdam
zal worden gevestigd.
I Voor de vijfde keer heeft
de stad Arnhem de gou
den stadsmedaille uitge
reikt en wel aan de heren
J. J. W. IJsselmuiden en
J. E. S. Holthaus. Belde
Arnhemmers hebben zich
bijzonder verdienstelijk
gemaakt voor hun stad en
waakten ook als leden
van het college van Ge
deputeerde Staten van
Gelderland voor de be
langen van Arnhem.
I De Amsterdamse ver-
keerszuilen die het bij on
gelukken nogal eens moe
ten ontgelden, zullen in
het vervolg aan de ket
ting worden gelegd, zodat
het voor de reparatieploeg
van de gemeente niet zo'n
groot werk meer zal zijn
een nieuwe zuil te plaat
sen als een al te slordige
automobilist weer eens
dacht dat er nog wel een
gaatje voor hem was. Bo
vendien zullen de zuilen
worden uitgerust met een
soort stopper met stop
contact.
De negentien-jarige Pen-
ne Percy die dit jaar in
de Verenigde Staten is
gekozen tot miss-katoen
is gisteren in ons land
aangekomen op een rond
reis door Europa. In Bel
gië heeft men haar met
een maar een filmrol toe
bedeeld en wel ln een
filmpje dat handelt
over katoen.
Bij overstromingen In het
gebied van Poznan in het
Zuidwesten van Polen zijn
door overstromingen gro
te stukken bouwland en
vele huizen ondergelopen.
Het water van de rivier
de Odra is tot bijna twee
meter boven het alarm
peil gestegen. Om ver
dere moeilijkheden te
voorkomen richt men in
allerijl nooddijken op.
I Dat Wenen wel prijs stelt
op zijn oude bouwwerken
blijkt uit het feit dat een
van de oudste schouwbur
gen, het Theater an der
Wien, dit jaar grondig zal
worden gerestaureerd ter
gelegenheid van de Ween-
se feestweek. Bovendien
grijpt men de kans aan
de niet zo beste akoestiek
grondig onder handen te
nemen. Dank zij metin
gen is men namelijk ln
staat de meest gewenste
„galm" te creëren.
915) Geen haar op ons schaars be
plante hoofd zou er maar een ogen
blik aan denken de bijdragen die de
Verenigde Staten op wetenschappe
lijk gebied hebben geleverd en bij
voortduring leveren, te verkleinen.
Maar de opvatting dat alles wat nieuw
is van de overkant moi komen en
dat wij hier in Europa weinig an
ders doen dan de vruchten plukken
van het Amerikaanse intellekt, Is
toch op z'n minst wat overdreven.
Door allerlei opzienbarende en tot
de massa sprekende vindingen wer
den we na de laatste wereldoorlog
eigenlijk een beetje overbluft; de pe
nicilline, het DDT
en de atoombom
overtuigden velen
van ons b(j de be
vrijding van een
zekere achterlijk
heid, waarbij ech
ter werd vergeten
dat de penicilline
door de Engelsman
Fleming werd ont
dekt, dat DDT een Zwitserse vinding
is en dat de eerste kernsplitsing In
Europa plaats vond. Deze vindingen,
die in het algemeen zo sterk tot de
publieke verbeelding hebben gespro
ken, dateren van vóór de oorlog en
werden in de Verenigde Staten, door
do enorme hulpmiddelen die men
daar ter beschikking heeft, verder
uitgewerkt en op grote schaal ver
vaardigd of toegepast. We moeten
ons dit natuurlijk ook weer niet te
eenvoudig voorstellen, want om een
principiële mogelijkheid ln prak
tische bruikbaarheid om te zetten,
dienen soms zó veel moeilijkheden
tot oplossing te worden gebracht, dat
het aandeel van degecn die het Idee
op grote schaal verwezenlijkt vaak
zeker niet geringer Is, dan het aan
deel dat de ontdekker toekomt.
Laten we ons bij de atoombom hou
den, waarvan velen mensen menen
en vooral de Amerikanen behoren
hiertoe dat deze op rekening van
het Intellekt In de V.8. moet worden
geschreven. Laten we dan op de
voorgrond mogen stellen, dat het
Idee van energiewinning door trans
mutatie van elementen vóór de oor-
TOCH IS
HET ZO!
log in wetenschappelijke kringen In
Europa en Amerika reeds gemeen
goed was. Er werd echter niet ge
sproken van atoombom, maar van
energiewinning, waardoor het wel
licht mogelijk zou blijken uit een
hoeveelheid stof ter grootte van een
erwt een groot mailschip een retour-
reis van hier naar Amerika te laten
ondernemen. Aan een atoombom die
ln een oogwenk zoveel energie zou
vrijlaten dat daardoor alle leven in
de wijde omtrek volslagen gedood
of ernstig beschadigd zou worden,
dacht toen nog niemand, althans
Indien een dergelijk luguber Idee bU
Iemand ware opge
komen men sprak
daar niet over.
De eerste trans
mutatie door kunst
matig versnelde
deeltjes werd In
1932 tot stand ge-
bracht door de En
gelsen Cockraft en
Walton, terwijl het
echtpaar Jollot-Curle twee jaren
later de eerste kunstmatige radio
actieve isotoop vervaardigden. In het
zelfde jaar slaagde de Italiaan Fermlt
er in nieuwe radio-actieve elementen
te doen ontstaan door uranium te
bombarderen met neutronen, waar-
ioor de transuranen ontstonden. En
tenslotte slaagde Otto Hahn, In aa
menwerking met Llse Meitner en
Strassman er ln de zware uranium
kern met behulp van neutronen te
splijten, waardoor de mogelijkheid
van een kettlngreaktle en dus de
energiewinning uit de atoomkernen
verwezenlijkt kon worden. Door
de oorlogsomstandigheden Is de li
centie van deze uitvinding naar Ame
rika overgewaaid en werd de oor
spronkelijke vreedzame doelstelling
(energiewinning) gewijzigd In een
atoombom, die ln de kortst mogelijke
tijd een einde aan de oorlog moest
Maar man het hele projekt dat ge
bouwd was op een reeks van geniale
gedachten en ontdekkingen waren
tot aan de wereldoorlog de Amerika
nen nauwelijks te pas gekomen.