E
E
Stijgende verbazing
VOOR ONS
3
K
(A
fl)
tt
WAT BEDOELT U
ZATERDAG 26 MEI 1962
ZONDAGSBLAD
DE WERELD
25 JAAR
GELEDEN
door
G. PUCHINGER
verdedigend een beleid, waarbij gestreefd werd naar eenheid waar mo
gelijk, met behoud van eigen levensovertuiging."
Dr. tl. Colijn in een Verkiezingsrede.
(Amersfoort, 24 mei 1937
Wat de financiële en economische positie betreft wil ik er eerst de aandacht op ves
tigen, dat er in de afgelopen honderd jaren geen periode is geweest, waarin zoveel moei
lijkheden overwonnen moesten worden als in de laatste vier jaren, en waarin tevens
zoveel hulp is geboden om nood te lenigen als juist toen."
Dr. H. Colijn in de Ticeede Kamer.
(Februari 1937
Lieve juffrouw..
Naar aanleiding van de nu
enige tijd verschijnende ruimte
reacties in deze vorm kregen
we een brief binnen. We plaats
ten 'm, verder op ziet u ons
commentaar.
Zeer geachte redaktie,
Over veel kan een regerend persoon beschikken, maar niet over de uitslag der verkiezingen.
Hij kan de datum der verkiezingen bepalen, de uitbreiding of inkrimping van het kiezerscorps, hij
kan desnoods weer nieuwe verkiezingen uitschrijven, de uitslag nauwelijks honoreren of trotseren,
maar één ding kan hij nóóit: de uitslag voorzien of bepalen. Men heeft daarbij evenzeer te maken
met het verloop of de aanwas der vaste kiezersblokken die trouw aan een principiële partij zijn.
alt met de gelegenheidskiezers, die
palen.
geheel andere redenen
Churchill in 1945
Zelfs in Engeland, het land met
rijn vaste tradities, is de uitslag
der verkiezingen een volslagen
onzekerheid. Zeker, men kent ook
daar factoren die méde het resul- - I rran,p
taat zullen beïnvloeden, maar hoe reoferinesbeleid
V.» rocnitaai definitief 7al 7iin regeeringsoeieia
ste. misschien wel de sterkste
redevoering gehouden, welke wij
gedurende deze parlementaire
periode van hem hebben gehoord.
actuele aard hun stem be-
Andere kandidaten
het resultaat definitief zal zijn „n ,ob're
Mil* o™ VanïWplrPninc» op SODere
blijft een kansberekening.
Eén der meest merkwaardige
uitslagen is en blijft de Britse
grooten stijl werd niet alleen,
der zich een enkele maal te ver
franje of détailwerk, het
tid van dit Kabinet
waardige wijze
aarlijk 'rokken de aandacht.
in een rede van maart 1937 te Het Algemeen-Handelsblad, ken-
Alpher. aan den Rijn zeide op tien nelijk een rechts Kabinet vre-
zetels te rekenen (het zouden er zend, merkte op: ..Dat de winst
slechts vier worden!), sprak mid- der Anti-Revolutionairen niet
den mei voor 70.000 volgelingen zonder meer als een verschuiving
op een Hagespraak te Lunleren: naar rechts-Christelijke opvattin-
Alle politieke partijen, van Colijn gen kan worden aangemerkt, be-
tot en met de Communisten, wijst het feit dat de Christelijk-
staan thans op één rij, arm in Historische Unie vrij aanzienlijk
arm tegenover ons. In' de Twee- verlies had te boeken, en twee
de Kamer zei Lou de Visser: in- zetels moest afstaan. Van een
dien ik moet kiezen tussen Colijn duidelijke aanwijzing om naar
en Mussert. kies ik Colijn. Dat is een eventueele rechtsche coalitie-
juist. want" Moskou heeft maar politiek terug te keeren, geven de
één tegenstander, die de weg ver- verschuivingen dan ook geen
het fascisme, het blijk!"
dedigd.
gel
dc Geer (C.H.)
pril 1937 te Amsterdam:
..Niet de samenstelling
geslaagd
ïieuw Vierh
Zijne Excellentie is kabinet, doch het uit
toen het Britse volk zich
derheid uitsprak tégen de onge
kroonde oorlogsleider Churchill,
die op volgens allen schitterende
wijze leiding had gegeven aan de
strijd tegen Duitsland. Japan en
Italië. In het duisterste uur was
Churchill een stralend licht van w>.
energie, maar bij de eerstvolgende zeggen,
de hand
rhoeksprogram
forsche schets te ontwerpen
de hoofdproblemen, welke de
dacht zullen vragen in de volgen- komstige
regeringsbeleid heeft betekenis
voor ons.... Wanneer sommigen
thans van de kiezers een uit
spraak vragen omtrent de toe-
Kal
kabinetsformatie, dan
Overtuigd, zelfbewust
dit t__.
su8- parlementaire stelsel, die wij
daarbij
woord geklonken. Wat men van
dezen Minister-President ook moge
zal
hem kun-
den. Ook dit eist
Dr. S. E. B. Blerema (Lib.) op
3 april: ..Wanneer de S.D.A.P.
verkiezingen werd hij door de
louvereine stembus-Britten sma-
deliik weggestemd.
Het merkwaardige is niet alleen ruim Het is de magistrale re-
deze uitslag op dat moment, maar de van den Minister-President,
ook het feit dat Churchill zelf deze welke dit geheele debat heeft be-
uitslag allerminst verwacht had. heerscht".
In zijn Mémoires schrijft hij
ons over die dag: Het Is duidelijk dat een orgaan
„Door kapitein ter zee Pirn en met een honderdjarige traditie
de staf van de kaartenkamer wa- als het Algemeen Handelsblad, zo lie°ö®n
ren voortreffelijke maatregelen niet schrijft, als het niet iets zeer
genomen opdat we de volgende bijzonders had gezien in deze Mi-
dag een doorlopend beeld van de nistcr-Presldent. Ook voor het na-
verkiezingsresultaten zouden kun- geslacht blijft geen andere
i krijgen naar gelang - L:-
verwijten, dat hij zich i
clusie over dan dat deze
nationaal-socialisme. Een inquisi
tie is ingesteld als in Alva's tijd.
Het regime Colijn is blijk- is de winst, welke de anti-revolu-
baar niet meer in staat om le- tionairen hebben behaald. dank
vens en eigendom afdoende te zij de populariteit van hun lijst-
verdedigen. of het wil dit niet". trekker, den onvermoeiden Dr.
Jhr. Ir. O. C. A. van Lidth de H. Colijn, bij... de liberalen. Zet
Jeude (lib.) de minister van Wa- meer liberalen naast Colijn, heb-
terstaat, sprak op 1 mei te Den ben de Vrijheidsbonders geduren-
Haag: ..Wanneer men aan dr. de dc verkiezings-campagne ge-
Colijn de vraag zou voorleggen, adverteerd en zie het resultaat:
of liberaal denkenden hun stem de Liberale Staatspartij heeft on-
aan zijn partij kunnen geven, zou geveer dc helft van haar kiezers
hij ongetwijfeld antwoorden: gij als anti-revolutionairen onder
zijt lafaards, want gij verloochent commandant Colijn laten inlijven,
eigen beginsel, indien ge op de Colijn heeft zijn aanpassingscolle-
anh-revolutionairen stemmen ga minister Oud. aanvoerder
zoudt!"
Mr. J. R. H. van Schalck, Mi
nister van Justitie, op 18 april op
de Rooms-Katholieke Landdag te
Eist: ..Ondanks alle stormen, die
land en volk zijn gegaan,
volledige vrijheid van
godsdienst behouden; elders zien
we dit kostbare goed vernietigen
en worden de gelovigen in de uit
oefening van hun godsdienst be
lemmerd en gehinderd. Het Ne-
de Vrijzinnig-Democratische lijst,
in zijn succes meegesleept!"
Dankbaar, bedachtzaam en ge
matigd was het commentaar van
De Standaard (A.R.): „Wij zou
den met dertien zetels tevreden
zijn geweest, met veertien zeer
ning
■HJHIe r
jervatieve Partij was, dat we een
aanzienlijke meerderheid zouden
behalen. Ik had me niet al te zeer
met dit onderwerp beziggehouden
zolang ik door de ernstige zaken
van de conferentie in beslag werd
genomen. Over het algemeen
v-aardde ik de mening var J
tijleiders, en ik ging na
diepe indruk moet heb- derlandse volk kan vrijelijk zijn
vergadering
kritiek is.
i zich niet aan strafbare
volkomen
Mr. W. C. Wcndelaar (lib.)
sprak op 19 mei te Amsterdam:
..Men kan zich aan één kant ver
heugen dat de S.D.A.P. zich na-
tionaler gaat ontwikkelen, maar
men moet er zich voorlopig nog
niet al te grote verwachtingen gen!" Nu komt ons getal op ze-
vee make,, Da, ail »a„ona,e 'E
partij is, strookt weinig met het der
volgende: Op 31 augustus was er De groot e schaduwzijde, welke
in „Sc, Volk" me, „Oen „oord
melding gemaakt van de vei jaar vrienden. Wij zouden gaarne heb-
Lijsttrekker Colijn
i de par-
,.vr bed in terda,
het geloof dat het Britse volk mij
mijn werk zou willen laten voort
zetten. Mijn hoop was, dat hel Haarlemmei
mogelijk zou zijn de nationale
coalitieregering te doen terugke-
Dat zou ook blijken bij de ver
kiezingstournee van Dr. Colijn. ons
Het eerste verkiezingswoord nog
sprak Dr. Colijn in feite op
'ag 13 februari 1937 voor
Partijdag der Anti-Revolutio- standsvermogen
kiesverenigin j
feiten schuldig
geoorloofd.
Ondanks groten druk, leeft
ons land en ons volk materieel
vele opzichten veel beter,
dan in menig ander land en de
de grote innerlijke kracht, het we
de Koningin: op 12 sep
tember juichte ,,Het Volk" ter ge
legenheid van de verloving van
Prinses Juliana: op 30 april ver
zweeg dit blad de verjaardag
van de Prinses.
Het verdient
andacht. geerd,
ben gezien, dat zij in aantal ze
tels niet waren teruggegaan.
...De sprake van deze stembus
zegt onomwonden en helder dat
de meerderheid van ons volk op
de grondslag der Christelijke be
ginselen wenst te worden gere
geerd, dat deze een positief Chris-
to
0)
15
(0
0)
L
Voor de lezers én voor u is het jammer, dat u eens in de veertien dagen
zoveel Ruimte moet missen. De gevonden oplossing leek mij aanvankelijk leuk,
maar iaat ik vreesde werd toch werkelijkheid: de rubrieken Ruimte voor 17,
voor Ons en voor Jou dreigen te ontaarden in een veredeld damesbladachtig
probleem/oplosspelletje. Vooral bij de laatste aflevering „de affaire zondags
heiliging" viel mij dit op.
Beste redaktie, ook al probeert u in vette letters „Uw probleem is het onze
niet" de lezers ervan te overtuigen, dat u het allemaal niet zo belangrijk vindt,
tóch plaatst u het maar. Het ontbrak er nog maar aan, dat u achter de laatste
zin van uw antwoord aan niet minder dan B. van B. uit W. zette: schrijf ons
nog eens hoe het met je gaat, lieve jongen". De meisjes die moeilijke ouders
ervan overtuigen moeten dat hun bealnikkerige geliefden toch niet zo gek zijn
als ze lijken, zullen u, de beat-pagina gedachtig, naarstig voor hun karretje pro
beren te spannen. „Wat vindt de ruimteredaktie ervan?" zou een juffrouw u
kunnen vragen. Uw antwoord zal ongetwijfeld luiden: „lieve juffrouw, je mag
alles als je daarbij maar niet een aantal belangrijke zaken vergeet. Daar is de
naastenliefde, je geweten en zeker niet in de laatste plaats de bijbel (en zoek
het verder zelf maar uit)".
Voorwaar, van deze phrase zult u nog lang plezier hebben, z\j is zo niets-
zeggend. dat ze bij ieder probleem als antwoord dienen kan.
Redaktie, ik geloof dat u op moet passen geen halfzachte lieden te worden.
Al ben ik in mijn tweede jeugd, toeh kon ik de pittige dingen, diz u daarnaast
vaak placht te schrijven, waarderen.
Nog altijd met de meeste hoogachting, teken ik,
C. HOOGERWERF, bankbediende.
telijke staatkunde
ladering volking steeds heeft gekenmerkt,
ror- zullen de elementen zijn, die hot
vas ons mogelijk kunnen maken, de
ten- malaise en de crisis binnen niet
het te lange tijd te
Anti-Revolutionaire land toe te schrijven
de belangstelling
dan samengesteld op zo groot dat men moest sa
grond van de verhoudingen in het komen in de grote zaal van het -
nieuwe Lagerhuis. Zo sliep ik in. Veilinggebouw te Aalsmeer. Aan Ik aarzel niet den betrekkelij
Maar juist voor het. aanbreken het begin van de_ bijeenkomst ken^ Sezopden Joestand in
van de dag werd ik plotseling deelde
wakker met een gevoel als had
ik een scherpe steek gekregen,
met bijna physieke pijn. Een tot
dan toe onbewuste overtuiging,
dat wij verslagen waren, drong
tot me door en beheerste mijn
geest. Heel de thermiek van gro
te gebeurtenissen, waardoor en
waartegenover ik geestelijk ge
sproken zo lange tijd mijn ..snel
heid" had behouden, zou wijken,
en ik zou vallen. Het zou mij niet
worden vergund vorm te geven
toekomst. De kennis
Tweede Kamerfractieleider J. aard der bevolking, doch vooral
Schouten onder geestdriftige bij- ook aan 't Staatsbestuur, dat hi
varing die ik had verkregen, het val
gezag en de goodwill die ik
Dr. H. Colijn "zal in
ras
zovele landen had
ze zouden verdwijnen. Ik kon
niet in dit vooruitzicht verheu,
draaide me nog eens
weer in. Ik werd pas wakker om
negen uur. en toen ik de kaarten
kamer betrad waren de eerste
resultaten juist binnengekomen.
Ze waren, zoals ik nu verwachtte,
ongunstig. Tegen het middaguur
was het duidelijk dat de socialis
ten de meerderheid zouden heb
ben. Aan de lunch zei mijn vrouw
*egen me: ..Het is best mogelijk
dat dit wel een minder prettige,
maar toch zegenrijke
voor je zal blijken
lijn "zal in alle ..In ons land zijn enige on-
18 kringen als lijstaanvoerder op- veranderlijke grondslagen van
treden. Dit stemt tot vreugde, het Christelijk beginsel de ele:
want het bewijst, dat de man, die menten, die hel Staatsbeleid bij
de eerste dienaar is van de voortduring beheersen, en zij vor-
Kroon, ook de geestelijke leids- men richtsnoer voor het wetge-
man is van de Anti-Revolutionai- vend en besturend beleid. Ik ver
re Partij. heug mij er over, dat er zo ve-
Dr. Colijn ving zijn toespraak len zijn uit het kamp. die voor
aan met de opmerking hier niet heen onze linkse tegenstanders
te zeer als partijman te willen waren, die thans meer en meer
spreken, want ..een minister is bereid zijn mede te werken aan
in de allereerste plaats dienaar een regenngspolitiek. welke een
van de Kroon. Daarom acht ik voortzetting betekent van de nati-
ring het niet gepast als minister een onale geest".
Ik partijpolitieke rede te houden." Zeer veel kritischer jegens het
antwoordde. ..Op het ogenblik Voorts wees hij op de noodzaak Kabinet liet zich l>rof- inr-
ben ik me vooral bewust van het van samenwerking met anderen. M. Aalbersc uil. te Almelo op 20
ook voor de Calvinisten: ..Nuch- april: „Er zitten nu vijf partijen
terheid, zakelijkheid en een open in het ministerie; van een eigen
oog voor de werkelijkheid zijn dc lijke homogeniteit m het Kabinet,
eeuwen door eigenschappen ge- is dus geen sprake. We hebben
weest. die aan het Calvinisme een Kabinet dat niet steunt op
eigen zijn... Er is geen enkele een positieve meerderheid, dat
i de op partij in Nederland die het zon- eigenlijk bestaat ..op hoop van
houden der samenwerking doen kan". zegen", nu eens bij de
Wat de formatie
lleke „Maasbode" de Vrijzinnig- succes van Dr.Colijn de aan-
Democratcn prijst om hun anti- da^ht. De Engelse Times ver-
liherale Dolitiek1' meldde de uitslag onder de ti-
Noemaals Jhrmr. D. J. dc iel „Holland stands firm" (Hol-
Geer (C.H.) op 24 mei te Amsler- land staat pal) en noemde de
dam: .Bij streven naar eenheid winst van Dr. Colijn „een bemoe
der Christelijke partijen zouden digende overwinning,
zij tesamen de grootste partij in Tijdens de binnenkomst van de
de Kamer kunnen vormen!" (ap- stembusuitslagen spoedde Dr. Co-
plaus). „Dc N.S.B is anti-natio- lijn zich die woensdagavond naar
de vergadering der Anti-Revolu
tionairen in Krasnapolski te Am
sterdam. waar hij zijn dank en
voldoening uitte over het in hem
gestelde vertrouwen, maar waar
hij ook heel nuchter opmerkte:
„Men moet evenwel ook den an
deren kant bezien. Eigenlijk kun
nen we niet meer dan op 12 ze
tels in de Tweede Kamer rekenen;
dat komt ons toe in verband met
de samenstelling der bevolking."
Voorts accentueerde Dr. Colijn
het succes der „Vrijzinnig-Demo
craten, waar een man als de heer
Oud minister is, die voor mij in
deze jaren een grote kracht is ge-
Maar hij voegde er tevens aan
toe: „De echte moeilijkheden moe
ten echter nog komen."
Met stijgende verbazing
heb ik de Duelloog van 5
mei gelezen. In de eerste
plaats heb ik me al ver
wonderd over het feit, dat
u zo maar een gedicht van
mij hebt achtergehouden
om dat te duellogen. Ik
dacht dat zoiets van tevo
ren eerst gevraagd of in
ieder geval meegedeeld
werd. Maar goed. dat is
nog daar aan toe. Maar
als
uit
komt, dan wordt
het toch wel een rare zaak,
waarbij ik me niet zonder
meer kan neerleggen.
U begrijpt het gedicht niet
en u bent niet de enige,
dat tot uw geruststelling. Nu
heb ik u meer gedichten
gezonden, die u niet be
grijpt en die u gewoon ge
retourneerd hebt. Maar dit
hebt u achtergehouden om
dat u waarschijnlijk ge
dacht hebt:
naai. want zij koos in enige be
kende gevallen de partij van
werd uitge- Duitsland tegen' Nederland.
wijze van re- deze beweging denkt Duits!"
op een bijbels verhaal en
het moet met de gegevens
die we daarin vinden wel
te verklaren zijn". Dit is
een mogelijkheid. En Hans
Kneuzen heeft in zijn kri
tiek deze mogelijkheid uit
geprobeerd. Combinatie van
de gegevens uit het bijbel
se verhaal over de dood
van Izebel met het gedicht
„De wraak van Izebel" le
verde een interpretatie op;
een interpretatie die mank.
ging, een interpretatie die
hem en mij met ongeveer
de helft van de gegevens
liet zitten. En toen trok hij
een conclusie.
Ik zei al dat meer men
sen het gedicht niet begre
pen hebben, mensen die
zichzelf beslist niet het
recht van kritiek zullen aan
meten. Ook zij kwamen er
op deze manier niet uit.
veel gegevens blijft zitten.
H. Eisma is boos op
ons. omdat we zijn ge
dicht „De wraak vi
Izebel" n\pt begrepen
desondanks geduelloogd
hebben. Voor de goede
orde drukken we het ge
dicht nog een keer af,
opdat de lezer zich
ecu voorstelling van j
kunnen maken was
over het eigenlijk gaat:
De Wraak van Izebel
Haar schedel,
haar voeten,
de palmen van
haar hand
begroeten de vroutu die
daar uit 's vrijheids
raam
komt springen en
lachend ziet ze aan
hoe er steeds meer naar
haar verdeelde lichaam
dingen.
dat je er zo niet komt, dat
de dichiter niet een interpre
tatie, maar een associatie
geeft in zijn gedicht. En
dan, ja dan kan er veel
veranderen. Deze mogelijk
heid heeft bij de criticus
bij het trekken van zijn
conclusie geen rol gespeeld.
Zijn conclusie is dus geen
conclusie.
Daar de naam van uw
rubriek Duelloog luidt, ver
trouw ik erop, dat u deze
brief onder deze rubriek
zult plaatsen of in ieder
geval op deze zaak zult te
rug komen.
H. EISMA
Colijn aan Kielstra
Aan de vooravond van de ver
kiezingen. die niet op heftige wij
ze maar toch zeer intensief wa
ren voorbereid, schreef dr. Co
lijn op 20 mei 1937 aan de gou
verneur van Suriname, prof. dr,
J. C. Kielstra:
„Nog enkele dagen scheiden
Kabinetsformatie
Dat zou inderdaad het geval
zijn! Op de dag der verkiezingen
stelde het zittende Kabinet Colijn
zijn portefeuilles ter beschikking
ninder prettige."
a U .uufl,jk alllïd aanwez'g- Colijn op maandagmorgen 31 nu.
dat ik het daain.i ..den eersten van de Koningin een opdracht tot
tijd nog drukker krijg dan ik hal vorming, van %en Kabinet", maar
thans heb. hoewel er van den dat blekende allerminst dat hij
uitslag der verkiezingen wonder- ,onder meer over dc samenstel.
lijk weinig te zeggen valt Heel ]ing van het Kabinet had te be-
groot zullen de verschuivingen sijssen
niet zijn natuurlijk, dat is onder
Kabinet Colijn
Zo ook kon Nederland in 1937
op geen enkele wijze berekenen
wal de uitslag zou zijn va
woensdag !?6 mei 1937 te
verkiezingen.
Europa leed onder de opkomen
de dreiging van Nazi-Duilsland er
verwerkte nog steeds met moeite heeft een:
de economische gevolgen van de op
Crisis-Kabinet Colijn werkten vijf
partijen eensgezind samen maar
daarbuiten riepen ook in Neder
land Communisten en Nationaal-
Socialisme om een nieuwe wereld,
terwijl de oude partijen hun on
derlinge bestrijding niet nalieten
Vooraf te zeggen wat onder die
omstandigheden de einduitslag te
zien zou geven, kon niet anders
dan een speculatie heten. Het Ka
binet kon moeilijk anders hopen
dan op een niet té grote acoter-
uitgang van zetels der met hem
verbonden partijen,
begreep
fnZ alles opzijn eifen maai- Het is eigenlijk een „nood-
,"ZZrd,J^;iQ hv?nr hvorPm'Kaf;mds UH6 regeert. W.-
op het ter- behelpen ons dus sinds dien tijd
rein van de werkzaamheid van nog steeds met ..noodhulpen-
de Kroon" Het 6evol2 van deze extra-par-
Od maandag 20 april 1937 hield lementairiteit is. dat het ui deze
Dr. Colijn zijn eerste eigenlijke verkiezingsstrijd eigenlijk niet
verkiezingsrede. te Rotterdam in gaat voor of tegen dit Kabinet,
de Nenijtohal. voor 11.000 perso- De overgrote meerderheid
zij kunnen toch wel zoo
zijn. dat de constellatie een an
dere moet worden dan in de af-
geloopen 4 jaren, wat mij op zich
zelf spijten zou. aangezien ik de
hoop had gekoesterd, dat het de
inleiding zou zijn geworden tot
verzachting van de tegenstellin
gen tusschen de groepen, die toch
eigenlijk saam de verantwoor
delijkheid voor het bestuur van
het land behooren te dragen. Een f
n.t/ln.A o rAAtiAAi-inlr»irl» Ki i hrt
Immers, niet alleen Dr. Colijn
had drie zetels gewonnen, maar
ook de Rooms-KatboJleken boek
ten een zetelwinst van drie, en
deze laatste partij was vrijwel
tweemaal zo groot als de Anti-
Revolutionalre.
Reeds in 1933 waren dc Rooms-
Katholieken schoorvoetend be-
andere groepeering leidt bij het
sterk verdeeld Protestan'
Nederland ongetwijfeld t
toenemdende macht
Ook
bezw
dat
Liberalen: thans waren zij
bereid onder Dr. Colijn in zee te
ditmaal dan uitslui-
rechts Kabinet.
De moeilijkheden waren daar-
"c om groot, ook voor Dr. Colijn
persoonlijk. Hij was immers op-
uornc. J KI;
Hier merkte hij onder
op: „Ons anti-re'
kiezingsprogram
der rechtse kiezers
Christelijk ministerie aan het
hoofd der regering zien".
1933 wordt Ir. J. W. Alberda (S.D.A.P.)
«ei rd met het pro- merkte voor een gehoor van
gramma der Regering. De anti- 20.000 personen in de Houtrust-
revolutionairen verwierven slechts hallen te Den Haag op 27 april
een zevende deel der Kamerze- op; „Ik heb nog nooit één letter
Udlt ook daarmee dc Iels. en beaeUen slechts twee mi- in het geaprokene of geiehre».nr
onderlinge spanningen als die be
stonden tussen de Liberalen en de
Rooms-Katholieken. tussen dr. Co
lijn en de Rooms-Katholieken cp
economisch gebied, niet waren
opgelost. Van het°bedrijfslcven helpen voor- kan thans gemakkelijk zeggen.
Collin komen", dan moet men niet zeg- dat de feiten een aanpassingspo-
genwij hebben beloofd den ouden litiek in het gelijk hebben ge-
Wat de yerkiezingsacties aan- tc herstellen Of als wij zeg- steld. doch wanneer men dc fei-
;aat was de centrale öe gen dat wij de werkeloosheid be- len inderdaad op de keper bc-
Kabinetsleider Dr H. Loiijn. strijden, met dat wij beloofd heb- schouwt, dan is dat moeilijk vol
ben haar te willen opheffen.. Men te houden. Vergelijkingen ten ba-
heeft ons altijd hardvochtig voor- te van de aanpassingspolitiek
gesteld ten opzichte van de wer- kunnen slechts worden gemaakt
kelozen. Als er echter één ding ten opzichte van dc toestand vóór
is geweest, dat aan mij slaap september 1936. Feit is. dat wan-
heeft gekost en dan moet er ncei- men de werklozencijfers van
heel wat gebeuren, dan is het augustus 1933 met augustus 1936
het probleem van de werkeloos- vergelijkt, het aantal werklozen
""-m-T» heid geweest. Als ik het mid- met 110.000 is toegenomen. Kijkt
lasme - 1—i
schen zijn. die ge
noegzaam in hel midden van dc
nationale belangstelling staan.
Daardoor drukt de taak wel eens
te veel op één of twee mcnschen, *;a"'
die altijd voor het front moeten refhts® la,din8-
komen, ook indien zij persoonlijk Het is typerend voor Colijn di
liever wel eens wat
heid zouden genieten
gevoed bij het ideaal
rechtse politiek en een rechts Ka
binet. maar de ervaring had hem
sinds 1913 geleerd dat het een
voordeel kon zijn om een gemengd
■Ékf- menstellen, mits onder
vrii- hij eerst tot de vorming -
.neklr V-.UlnA» Ie IMIPrPPC
nistèrzetels. Behaalt men geen van dc heer Mussert gevonden,
meerderheid en moet men toch waaruit zijn economisch-finan-
een regering vormen, dan wordt cieel kennis blijkt",
dit samengesteld uit vogels van Mr. M. P. L. Steenbcrgbc
diverse pluimage... Als de Rege- iR.Ki merkte als oud-minister
ring zegt: „Wij willen inzinking op 28 april te Tilburg op: „Men
het bedrijfsleven helpen i
De uitslag
rechts Kabinet is overgegaan in
1937. nadat hij alle mogelijkheden
had nagegaan om een breed Ka
binet te vormen.
Colijn was van oordeel dat in
die crisisjaren het nuttig was al
len in het Kabinet te verenigen,
die bereid zouden zijn het rege
ringsbeleid te steunen. Daarbij
begreep hij zeer wel dat
Op woensdag 26 mei 1937
een prachtige, zeer warme
merdag. vonden eindelijk dc
kiezingen plaats. De uitslag
een onverwachte
roi'Vmïrwffi ïlehrtZTsZ drulj der Ro.m*K.aol,rt.n b.j-
haald, maar „teeg thans opnicu
Kroket rechts Kabinet
partij naa reens ui Du..
-labinetsleider Dr. H. Colijn.
Men kon het met zijn beleid
eens zijn of niet. maar niemand
kon ontkennen dat hij de sfeer
binnen het Kabinet, de lijn van
het beleid en dc aanpak der pro
blemen bepaalde.
Zijn redevoeringen binnen en
buiten het Parlement trokken dc
aandacht, en de diverse journalis
ten maakten met enthousiasme
Verslag van die redevoeringen
omdat zij zijn redevoeringen
«vaak knappe improvisaties, met
dictie uitgesproken) waarlijk ge
beurtenissen vonden in hun ove
rigens afwisselend journalistenbe-
ataan.
Op woensdag 24 februari 1931
«chreef het Algemeen Handels
blad onder de titel „Een rede in
zeer grooten stijl" over Colijns
verdediging van het Kabinetsbe
leid in de Eerste Kamer:
„De Minister-President heeft in
de Eerste Kamer één der sterk-
I zonder groot
Op 24 juni 1937 trad inderdaad
een rechts Kabinet Colijn op, tot
teleurstelling van Colijns bondge
noten der afgelopen vier jaren in
de vrijzinnig-democratische en
liberale kringen. In hoofdzaak
Als ik het mid
del had gezien, de werkeloos- men na de devaluatie en vergc-
heid weg te nemen, dan had ik ijkt men de werkelozen-cijfers
dat toegepast Maar als rege- van februari 1933 met die van fe-
ring moet men. wat men begint, bruari 1937. dan is het aantal
ook volhouden". werklozen slechts 55.000 groter.
Op maandagavond 24 mei hield Mijn vaste overtuiging is
dr. Colijn zijn laatste, zijn drie- dan ook, dat door het uitblijven
cn-veertigste verkiezingsrede. in van de devaluatie in 1935. ons
een grote tent te Amersfoort, land anderhalf jaar langer de mi-
voor 6.000 mensen, waarbij hij sère van de depressie heeft ge-
onder meer verklaarde: „De ver- kend en. wat erger is. anderhalf
kiczingscampagne is met waar- jaar vlugger in de nieuwe depres-
digheid gevoerd, op rustige wij- sie zal komen dan nodig is ge-
ze wij hadden geen revolverge- weest".
vechten".
A. Mussert (N.S.B.), die
17 zetels In een Twee
de Kamer van 100 leden.
De Vrijzinnig-Democraten wis
ten zich onder leiding van mr.
P. J. Oud te handhaVen: de Libe
ralen daarentegen zakten van zc-
ims-KathóneKen stegen
Ll 31 ectcls. (1e S D A P. Jl'lï:",'1" r"1"1"' Kabinet tot ee
.an 22 tot 23. de Christelijk De- a»nnict eou komen tussen Col„n
mocratisch Unie van cén op be Rooms-Katholieken, waar-
twee bij de Anti-Revolutionairen en Li-
Verlies leden de Chrislelijk- beralen de «jde van Mr. Colijn
Histnrischen (van 1(1 op êi. dc d<? Cocialisten en Vrijr.mniK-
communisten (van 4 op 3» cn dc Democraten de zyde van de
Staatkundig-Gereformeerden (van Rooms-Katholieken «ouden kie-
3 op 2i /cn- terwijl de Christelijk-Histo-
De N S B was in staat vier af- nschen een bemiddelend stand-
gevaardigden in ons Parlement Punl trachtten in te nemen.
ie brengen. Dat echter Dr. Colijn nog twee
jaar met vaste hand z,ijn bewind
Commentaren 5onw!?r,tz!lten' °"da^ ir?eiS"'
de kritiek tegen zijn beleid in di-
Inzake de vele commentaren verse kringen, dankte hij aan de
geven wij drie karakteristieke onverwachte en zeer persoonlijke
interpretaties weer inzake de zege. die hij boekte bij de verkie-
interpretaties wet
stembusuitslag.
zingen in 1937.
0
0
(0
0)
L
0)
'5
Geachte heer Hoogerwerf, zoals U
waarschijnlijk weet is kritiek makkelijk,
maar opbouwende kritiek uiterst moei
lijk te leveren.
Deze kunst bent u blijkbaar niet
machtig, want in uw brief vonden wij
geen enkele suggestie voor iets an
ders, indien mogelijk, iets beters. Een
veredeld damesbladachtig probleem/op
losspelletje noemt u onze rubrieken. De
vergelijking is tamelijk ongelukkig ge
kozen. Wij behandelen namelijk geen
hartsproblemen van bedroefde tieners
zoals u schijnt te denken, maar alge
mene zaken waarover ieder weldenkend
mens graag de mening van een ander
hoort. Dat bij de zondagsheiliging een
jongen en een meisje te pas komen, is
bijkomstig. Het belangrijkste ziet u
over het hoofd: het probleem cn in dit
geval dus de zondagsheiliging. U noemt
ons antwoord aan B. van B. een frase.
U bedoelt waarschijnlijk dat het u als
frase in de oren klinkt. Naastenliefde,
geweten en bijbel zijn inderdaad zéér
belangrijke zaken. Men heeft u dat mis
schien vaak moeten zeggen. Heeft u
overigens in uw leven ooit iemand ont
moet die voor u kon beslissen? U moet
wel een halfzachte zijn om dit (zo dit
mogelijk ware) toe te laten cn daar be
vrediging bij te vinden.
Wij zoeken het tenminste allemaal zelf
uit, hoewel wij een goedgemeende raad
altijd waarderen.
Schrijft u ons nog eens, wij vonden
het zóó leuk.
RUIMTE REDACTIE
090000000000000
Geachte Heer Eisma.
Uw brief vertoont een opvallende overeenkomst met uw gedicht. In beide poogt u
kennelijk ids mede tc delen. In beide gevallen weten wij. ook na herhaalde lezing, niet
wat u bedeelt en soms niet wat er staat. Het lijkt ons niet nodig om nader op uw wraaf
gedicht terug te komen. Wij begrijpen het nog steeds niet en u doet geen moeite het ons
uit tc leggen. Op deze manier blijft een eventueel misverstand dus onopgehelderd. Een
nader antwoord op uw brief komt ons echter wél gewenst voor.
Het feit dat u gedichten naar ons opstuurt, houdt in dat u deze z
wilt 2 - -*—
in. Wij
mogelijk geplaatst
Dat hebben wij gedaan. Een verdere bespreking kondigen wij inderdaad niet
vragen mijnheer Campert ook niet of we zijn bundel mogen bespreken. Uw
verbazing" heeft ons derhalve van verbazing doen steigeren.
n verbazing doen steigeren.
i meedelen dat wij niet vooruit beginnen te denken dat we het
misschien wel eens zuLlen begrijpen met de bijbel ernaast. Wij kenden het verhaal ook
zonder het tc moeten opzoeken, u ook naar wij hopen. In principe gaan we er van uit
dat het een goed gedicht is. totdat het tegendeel bewezen kan worden. Op grond van
bewijzen kwam ik tot een conclusie. Niet omdat ik met gegevens bleef zitten, maar
omdat de gegevens, die ik kon verklaren, elkaar op een dergelijke manier tegenspraken
dat, op grond van enige ervaring in het lezen van gedichten, ik tot de overtuiging moest
komen dat dit keer niet een gedicht, maar een moeizaam geconstrueerd kryptogram
onderwerp van „duelloog" was.
Wat u precies bedoelt met interpretatie cn associatie weet ik niet. Het is echter
r~|ÉA| t duistere gedicht iets be-teken-t. dat cr iets gezegd wordt
ïert op zijn wijze, met op de
duidelijk dat zelfs het i
Wat u wenst te associëren moet i
uwe. Als u publiceert dient u er
bedoelt, maar wat er staat.
„Zijn conclusie is dus geen conclusie", zegt u. U neemt het mij hoop ik niet kwalijk,
dat ik het woordje „dus" hier enigszins mLsplaatst vind. Wij vertrouwen niet dat u op
deze zaak terug zult komen, wij hopen het wel,
hoogachtend
namens de redactie
HANS KREUZEN
