Jlieutue £riitsr()c (Courant Praten op basis van plan-Bunker Commentaar REGERING: Nog geen klacht bij Veiligheidsraad - MAAR: Scott veilig uit ruimte terug Ernst van situatie niet overdriiven Oe Thant voerde weer besprekingen D.A.F.-Show t l VRIJDAG 25 MEI 1962 KANTOREN: Steenstraat 37. TELEFOON: alle afdelingen 31441. KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u. ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter. Familieberichten t 0,18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting). POSTREKENING: 58936. Drieënveertigste jaargang no. 12487 CHRISTELIJK'NATIONAAL DAGBLAD „Stantvostrclj is ahfblmn mgn hert ia legljenspott" T7TJFENDERTIG minuten lang heeft de wereld in spanning gezeten. Marine-kapitein-luitenant Scott Carpenter (37) moest geland zijn; de instrumenten wezen het uit. Maar niemand wist of hij nog leefde en waar hij precies was terecht gekomen. De radioverbinding was tijdens de val door de dampkring verbroken en de automatisch uitgezonden elektronische signalen van de Aurora-7 gaven alleen een vage positie door. Eerst ruim een half uur na de landing gisteravond om kwart voor zeven Nederlandse tijd werd die pijnlijke spanning wegge nomen: na intensief zoeken vónden snelle Amerikaanse marine- straaljagers de astronaut, 320 kilometer van de plaats waar hij had móeten neerkomen, 220 kilometer ten noordoosten van Puerto Rico in de Atlantische Oceaan. Het waren drie per parachute neergelaten marine-artsen, die de ruimtereiziger als eersten de (natte) hand kon den drukken. ÏARIE ronden om de aarde maakte Scott (snelheid 28000 km per uur, afstand: 160 tot 260 km.) Precies 4 uur en 46 minuten duur de zijn vlucht. Maar er gingen 7 uur en 45 minuten overheen voor dat Amerika's ruimteman no. 2 na Cape Canaveral weer vaste grond onder de voeten had: de gangway van het vliegkampschip Intrepid. Een straalhelikopter bracht hem daar, nadat hij drie uur lang een zaam in zijn vlot op de oceaan had gedobberd en nadat tientallen vliegtuigen en schepen in actie waren geweest om de even ver dwaalde astronaut te zoeken. Dat was het einde van zijn enerveren de vlucht. Een vlucht waarop hij verscheidene experimenten uit voerde: hij liet een ballon los en strooide met confettie in de ruimte, at appeltaart en sandwiches, gehakt en spinazie, dronk water en maakte foto's, verwisselde zelfs een film in zijn camera. Door juichende matrozen werd hij ontvangen. Van president Ken nedy lag er een telegram: „Well done Scott!" Nieuws in één oogopslag De regering is bereid, met Indone sië een gesprek te voeren op basis van het plan-Bunker. Nederland zal nog geen klacht bij de Veiligheidsraad in dienen. Dat heeft de minister-presi dent vannacht in de Tweede Kamer meegedeeld. De Kamer verwierp een socialistische motie waarin de rege ring werd uitgenodigd het plan-Bun ker te aanvaarden. De wnd secretaris-generaal der Ver. Naties, Oe Thant, voerde gisteren weer besprekingen met Indonesische. Ame rikaanse en Nederlandse diplomaten. Opnieuw is een landing van In donesische parachutisten in Nieuw- Guinea gemeld, thans in de buurt van Sorong in de Vogelkop. De ruimtereis van Scott Carpenter is een groot succes geworden, al duur de het drie kwartier eer hij (na drie maal om de aarde te hebben gecirkeld) gezond en wel uit zee werd opgepikt. Onze speciale verslaggever Link van Bruggen meldt uit Hollandia dat de Nederlandse autoriteiten een zesde landing van parachutisten hebben toe gegeven. (Van onze parlementsredactie) AN het eind van een langdurig Nieuw-Guinea-debat, dat aan bcwogen- heid weinig, maar aan duidelijkheid nogal wat te wensen overliet, heeft de regering zich vannacht in de Tweede Kamer op aandrang van de heren Blaisse (kath. v.) en Biesheuvel (a.r.) bereid verklaard om de be sprekingen met Indonesië voort te zetten „op basis van het plan-Bunker". Na deze verklaring verwierp de Kamer met 93 stemmen tegen en 48 vóór een socialistische motie-De Kadt, die de regering verzocht de voor stellen van de heer Bunker „onverwijld te aanvaarden" (niet alleen als gesprekbasis, maar naar hun materiële inhoud). De motie kreeg de stem men van socialisten (met uitzondering van de heer Scheps), communisten en pacifisten. In tegenstelling tot de heer Van de Wetering (cJi.) en mevr. Stoffels-Van Haaften (lib.) achtte de regering het nog te vroeg om, met het oog op de agressieve daden van Indonesië, nu reeds een beroep op de Veiligheidsraad te doen. Dit zou de kans op voortzetting van het overleg waar Nederland naar blijft streven aanzienlijk verkleinen. De minister-president wilde overigens niet uitsluiten, dat er een moment kan komen waarop Nederland de zaak wel voor de Veiligheidsraad zal moeten brengen. Na zijn landing in de oceaan moest Scott Carpenter enkele uren wach ten voordat hij door een helikopter werd opgevist. JJELEMAAL zonder moeilijkheden is Carpenters vlucht echter niet verlopen. Alarm was er even op de controlepost op Cape Canaveral toen instrumenten aanwezen dat de brandstofvoorraad van de Aurora-7 snel terugliep. Scott werd bevolen na twee ronden terug te keren. Later toen hij de automatische piloot uitschakelde en overging op handbesturing bleek het verbruik echter te dalen: Scott kon tóch zijn derde ronde maken. Een andere onvoorziene moeilijkheid: de remraketten bleken niet automatisch in werking te kunnen worden gesteld. Maar ook nu gaf Scott zélf de oplossing: binnen vijftien seconden schakelde hij de raketten met de hand in. Ruim 300 kilometer kwam Hij daardoor van de „geplande" plaats in zee terecht, zijn landing was echter feil- '°os. Even voor kwart voor zeven raakte de cabine, hangend aan de Parachute, het water. De reis, die door heel de wereld was gevolgd, was geëindigd. Scott Carpenter had de stand in de west-oost-ruimte- Hce op 2-2 gebracht! In de loop van dit debat is de rege ring eindelijk overgegaan tot >«p<:n baarmaking van het tnet zoveel ge heimzinnigheid omgeven plan-Bunker zoals dat na een voor Nederland gun stige amendering is komen te luiden (men zie elders in dit blad). De be reidverklaring van prof. De Quay om op basis van dit geamendeerde plan het gesprek met Indonesië voort zeiten, kwam nadat van verschillen de zijden bedenkingen waren geuit tegen de formule, die de minister president in zijn jongste brtef aan de secretaris-generaal van de VN. Oj Thant had gebezigd. Daarin stond, dat de regering bereid is „Me aspecten van deze voorstellen (-Bunker), mi's naders alle met dit vraagstuk (-N - Guinea) samenhangende onderwerpen, welke door een van de partijen rele vont worden geacht, volledig met In donesië te willen bespreken". Op deze formule hebben, naar gisteren bleek, minister Luns en zijn Amerikaanse ambtgenoot Rusk elkaar gevonden tijdens hun overleg in Athene (NAVO-conferen- tie). De Amerikaanse regering zou deze formule aan Indonesië voorleggen. In Washington verwachtte men, dat ze voor Djakarta aanvaardbaar zouden zijn. Tot ap heden is echter nog geen reactie van Indonesië bekend, zo deelde minister Luns mee. De formule toelichtend zei minister president De Quay, dat de regering In staat moet zijn om over alle aspecten van het plan-Bunker te spreken zonder op voorhand aan enig punt gebonden te zijn. De regering blijft streven naar een vreed zame oplossing van het geschil langs de weg van overleg. Maar ze ls niet bereid ie bestuursoverdracht van N. Guinea aan Indonesië als preconditie te aanvaarden en op deze basis de besprekingen voort te zetten. De zaak ligt echter anders als het plan-Bunker beschouwd wordt als agenda-punt. Minister Luns voegde hieraan toe, dat ook Amerika niet van ons verwacht dat voor ons het plan-Bunker meer is dan een agenda voor verdere besprekingen. Toen het plan in zijn oorspronkelijke vorm bij Nederland en Indonesië werd ingediend, bleek het punt betreffende de garanties voor de zelfbeschikking wel zeer sum mier te zijn. De V.S. hebben dit toege geven en via de bemiddeling van dr. Van Roijën is het voorstel toen uitgewerkt in zijn huidige vorm. In punt 4 staat nu o.m.. dat de Nederlandse regering akkoord gaat met bestuursoverdracht aan Indonesië op voorwaarde, dat Nederland als gevolg van formele onderhandelingen toereikende garanties ontvangt voor de veiligstelling van de belangen der Papoea's, inclusief het recht op zelfbeschikking. Rumoerig derlandse regering uitgesproken om plan als agenda-punt te aanvaarden. De socialistische fractieleider mr. Burgei trok echter bij interruptie in twijfel, dat de heer Rusk het met de betrokken for mule eens zou zijn. „U hebt van Rusk al leen te horen gekregen, dat hij de for mule aan Indonesië zou voorleggen, niet dat hij het er mee eens was," zo sugge reerde hij. Minister Luns wond zich over deze uitlating zichtbaar en hoorbaar op. Hij beet de heer Burger o.m. toe, dat deze niet „plus américain" moet zijn ..que le State Department Hierop ontstond één der rumoerigste momenten van dit debat. De heer Burger zette als een marktkoop man d° handen aan de mond om zodoen de de hamerslagen te overstemmen waar mee voorzitter Kortenhorst de orde tracht te te herstellen Minister Luns. zijn rede vervolgend, herinnerde aan het steeds door Nederland ingenomen standpunt, dat door ons geen prealabele voorwaarden mogen worden gesteld doch evenmin kunnen worden Aan het eind van het eerste be toog van prof. De Quay kwam minister Luns de vremier bij staan toen mr. Burger een vraag ■r het plan-Bunker stelde. De Kamervoorzitter maakte aan deze ministeriële interruptie snel een eind donr d* minister officieel het woord te verlenen voor zijn repliek. tanvaard. Hierop blijft de zaak steeds hokken. De stelling, dat wij niet bereid zijn om over overdracht te praten en lat daarop het gesprek is vastgelopen, is bepaald onjuist. We schieten niet op, om dat Indonesië is weggelopen. Het ls steeds weer het zelfde liedje: Indonesië wil eerst de toezegging van overdracht en iaarna pas praten. Deze allesbeheersen- ic preconditie geeft blijk van een vol strekt onredelijke houding. Het is zeer wel mogelijk, dat bij de besprekingen voor alle problemen een aanvaardbare >plossing wordt gevonden. Men mag toch wel van Indonesië verwachten, dat het alle aspecten onder ogen ziet. Intussen neemt de Indonesische agressie toe. Met verschillende Kamerleden meende minister Luns dat het toch wel wat ver gaat als secretaris-generaal Oe Thant ook op Nederland een beroep doet zich van agressie tc onthouden. Tevoren had mi nister-president De Quay dit verzoek van Oe Thant en diens reactie op óns verzoek >m waarnemers te zenden enz. „teleur stellend" genoemd. Het is toch duidelijk, dat Nederland zich aan geen enkele agres sie heeft schuldig gemaakt. Voor vervolg zie pagina 7 Zie debat op pagina 9 De Gaulle is het niet eens met vonnis Salan Mogelijk zullen president De Gaulle en de regering zich niet neerleggen bij bet vonnis van levenslange gevangenisstraf voor ex-generaal Salan en proberen hem op een of andere wijze door een ander llof en op nieuwe beschuldigingen te doen berechten, aldus hebben waarne mers in Parijs verklaard. NATUURLIJK! ...DÉ OPLOSSING tijd er echt beeld - kunt u niet beter reali seren dan in een hotel of een pension te gaan. Het Neder lands Horecabedrijf biedt u zulk een grote verscheiden heid. dat met al uw wensen, ook financiële, volop rekening gehouden kan worden. Een long weekend er eens hele maal „uit" te gaan is evenzo een welkome afleiding en een prettige manier om weer op krachten te komen, vooral voor de hulsvrouw. En als u de ge lukkige bezitter bent van een Horeca chequeboekje, kunt u dat dan beter aa steden dan i of zo n gezellig weekend ««T C boekjes a f. 10.- of f.25.-, in coupures van f.2.S0. ver krijgbaar bij: bedrijf schop Horeca, Koninginnegracht 58-59, Den Haag. (giro: 63.53.00; Chequeboekje). ]yU DAN WAT BEKEND is geworden als het plan-Bunker openbaar is gemaakt, weten we bij ons schrijven en praten ten minste waarover wij het hebben. Tot nu toe moesten we het doen met veronder stellingen en vermoedens. En dat is bijna altijd een pijnlijke situatie, omdat het on zekerheid en gcruchtcnvorming in de hand werkt. Wie genoopt is te schrijven of te spreken over iets waarvan de letterlijke tekst hem onthouden wordt, voelt zich spoedig geïrriteerd. Het resultaat van het Kamerdebat van gisteren en hedennacht is. dat nu eens te meer de bereidheid van de regering vast staat om op de basis van het thans bekend geworden plan-Bunker met de Indonesi sche regering te prafen. Er was nog een andere mogelijkheid ge weest. namelijk dat Nederland zich we gens de Indonesische agressiviteit tot de Verenigde Naties of Veiligheidsraad had gewend. Daartoe was op zichzelf reden aanwezig. Wat de Indonesische regering bedrijft, is weinig minder dan oorlog. Het zijn in elk geval oorlogshandelingen. Wan neer van zijn kant Nederland niettemin ook thans nog reserve in acht neemt, valt dit te prijzen. Dc Nederlandse bereidheid tot gesprek wordt er tc duidelijker door- Wat nu betreft het plan-Bunker, ons standpunt is. dat de Nederlandse politiek strekt en moet blijven strekken tot een behoorlijke mate van werkelijke zelfbe schikking voor de bevolking van Nicuw- Guinea. Zelf zijn wij nog steeds de me ning toegedaan, dat deze bevolking die zelfbeschikking het best kan ontvangen uit Nederlandse handen. Echter, het Indo nesische standpunt is hierbij een wel zeer bemoeilijkende factor. Indonesië staat op overdracht. Voor c'gcn standpunt krijgt Nederland ook van Amerika onvoldoende steun. Naar onze overtuiging is hieraan vooral mede dehet de indruk die men daar wel moest krijgen van onvoldoende eensgezindheid onder het Nederlandse, volk. Hoe sterk ons standpunt ook Is, alleen kan Nederland niet bereiken wat het goed en juist acht. Vandaar dat het met zijn po litiek wel rekening moet houden met wen sen van elders. In het plan-Bunker vindt men nu twee elementen terug: dc Indone- landse wens van waarborgen voor dc be- sische wens van overdracht en de Ncder- volklng van Nieuw-Guinea. Uit dc be sprekingen zal moeten blijken, hoe vct die waarborgen reiken. Is het daarmede in orde, dan kan het Nederland in feite gelijk zijn, of de bevolking van Nieuw- Guinea «uit Nederlandse dan wel uit In donesische hand de mogelijkheid van een vrije keus ontvangt. Wij hopen, dat over dit alles de eerstko mende tijd uitsluitsel vermag te geven. (BÈTA) elden: „O. dat ls waar ook. Mevrouw Smid belde vanmorgen op om te zeggen, dat ze niet met de hele familie kon komen. Zc hebben allemaal de griep..." DE wnd. secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Oe Thant, heeft gisteren in New York een particulier on derhoud gehad met de Indonesische am bassadeur Soekardjo Wirjopranoto. La ter sprak hy met de Amerikaanse ambas sadeur en met de Nederlandse mr. C. W. A. Schiirmann. Volgens een Nederlandse zegsman was de afspraak voor dit laatste onderhoud reeds dagen tevoren gemaakt. De Indonesische ambassadeur zeide. dat zijn regering Nieuw-Guinea liever door onderhandelingen dan door oorlog kreeg. „Wij zijn niet oorlogszuchtig", zeide hij. maar hij zag geen mogelijkheid tot on derhandelingen en zeide dat de Neder landers „geen goede wil tonen". Van de zijde van de Verenigde Naties is donderdagavond verklaard dat Of Thant met mr. Schürmann en Wirjopra noto zou zijn overeengekomen de tekst van het plan-Bunker geheim te houden tot zaterdag. V.N.-functionarissen wilden zich niet uitspreken over de vraag of de Nederlandse regering de afspraak had geschonden door dc tekst bekend te ma ken in het Kamerdebat van gisteravond De bekendmaking van het Plan door de V.N. zal morgen om 4 uur Ned. tijd ge schieden Geen van beide regeringen heeft nog geantwoord op het verzoek van Oe Thant aan Indonesië en Nederland. De Amerikaanse vertegenwoordiger bij de V N.. Adlai Stevenson, zeide na een onderhoud met Oe Thant zeer hoopvol gestemd te zijn dat Nederbno en Indonesië de besprekingen zullen hervatten. Hij wist niet of het plan- Bunker daarbij de basis zou vormen. Stevenson gaf toe het standpunt van beide zijden niet te weten. Soekardjo daarentegen zeide. da* de overdracht van het bestuur over Nieuw-Guinea aan Indonesië bij voorbaat duidelijk vastgelegd diende te worden, omdat Indonesië zaken wil doen. Soebandrio Dc Indonesische minister van buiten landse zaken. Soebandrio. zeide gisteren te Djakarta de pogingen van Oe Thant toe te juichen. Indonesië zou ernaar stre ven deze tot een succes te maken, maar men moest in de eerste plaats een beroep doen op Nederland, dat nog geen belang stelling had getoond voor een vreedzame oplossing. Naar aanleiding van de verklaring van de Australische premier Menzies (die over Indonesische agressie sprak) zeide hij, dat het Indonesië is geweest, hetwelk tien of twaalf jaar een vreed zame oplossing had gezocht. Wat zou de heer Menzies in zijn plaats doen De andere partij daagt ons uit. Elke dag roept radio-Biak om dat wij zwak zijn en dat Soekarno slechts bluft. Wij zullen zien of de Nederlanders Nieuw. Guinea kunnen verdedigen, aldus Soe bandrio. Indonesië heeft het plan- Bunker aanvaard, maar Nederland is niet daartoe bereid en beledigt ons zelfs. gebied, dat <an Schotland ligt het een krachtig hogedruk. weinig van plaats ver andert. Om het hogedrukgcbled bewe gen storingen. Een van deze trok langs de kust van Denemarken naar het zuiden en beïn vloedde tijdelijk het weer in Nederland. De genoemde luchtdrukverdellng hand haaft In onze omgeving noordelijke toln- den, waardoor ook het komende week einde de temperatuur beneden normaal zal blijven. De Bilt verwacht tot zaterdagavond: Plaatselijk enkele buien, maar ook enkel* opklaringen. Krachtige lot matige noor delijke wind. Iets minder koud. (Opgemaakt 11.15 uurj. ZON EN MAAN Zon op 4.32. onder 20.42 uui 1.34. onder 11.28 uur 26 mei laatste kwartier. HOOGWATER SCHEVENINGEN 5 mei: 6.42 v.m.; 19.43 n.m. 26 mei: 7.41 vm.; 20.17 n.m. HET WEER EN EUROPA Rapporten hedenmorgen zeven uur Speciale expositie LINOLEUM en LINOFELT Wij maken vrijblijvend een begroting. Woninginrichting BULTHUIS BOTERMARKT 23. 25 - 26 - 27 MEI Gebr. van Ulden Hoge Rijndijk 90 Zd.-Limb Helsinki Stoclch cetieldh iill* 'SZ 1 7. E "wen n 13 nw 6 gh bcw zw bew zw. bew nnw 3 zw 4 z 4 windsiil refenb WZW 4 1. bew reuenb r* 1- be w 1. bcw h bcw h. bew 1 bew zw bew. nnw 3 i™ 1- bew 1- bow zzo 2 nno 4 ono 1 wlndtftll windstil 1. bcw onbew ono 2 n 2 gh. bew nnw 4 II?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 1