Jlieutue £riitsr()c (Courant
Praten op basis van plan-Bunker
Commentaar
REGERING: Nog geen klacht bij Veiligheidsraad - MAAR:
Scott veilig uit
ruimte terug
Ernst van situatie
niet overdriiven
Oe Thant voerde weer
besprekingen
D.A.F.-Show
t l
VRIJDAG 25 MEI 1962
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten t 0,18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
POSTREKENING: 58936.
Drieënveertigste jaargang no. 12487
CHRISTELIJK'NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvostrclj is ahfblmn
mgn hert ia legljenspott"
T7TJFENDERTIG minuten lang heeft de wereld in spanning gezeten.
Marine-kapitein-luitenant Scott Carpenter (37) moest geland
zijn; de instrumenten wezen het uit. Maar niemand wist of hij nog
leefde en waar hij precies was terecht gekomen. De radioverbinding
was tijdens de val door de dampkring verbroken en de automatisch
uitgezonden elektronische signalen van de Aurora-7 gaven alleen
een vage positie door.
Eerst ruim een half uur na de landing gisteravond om kwart
voor zeven Nederlandse tijd werd die pijnlijke spanning wegge
nomen: na intensief zoeken vónden snelle Amerikaanse marine-
straaljagers de astronaut, 320 kilometer van de plaats waar hij had
móeten neerkomen, 220 kilometer ten noordoosten van Puerto Rico
in de Atlantische Oceaan. Het waren drie per parachute neergelaten
marine-artsen, die de ruimtereiziger als eersten de (natte) hand kon
den drukken.
ÏARIE ronden om de aarde maakte Scott (snelheid 28000 km per
uur, afstand: 160 tot 260 km.) Precies 4 uur en 46 minuten duur
de zijn vlucht. Maar er gingen 7 uur en 45 minuten overheen voor
dat Amerika's ruimteman no. 2 na Cape Canaveral weer vaste grond
onder de voeten had: de gangway van het vliegkampschip Intrepid.
Een straalhelikopter bracht hem daar, nadat hij drie uur lang een
zaam in zijn vlot op de oceaan had gedobberd en nadat tientallen
vliegtuigen en schepen in actie waren geweest om de even ver
dwaalde astronaut te zoeken. Dat was het einde van zijn enerveren
de vlucht. Een vlucht waarop hij verscheidene experimenten uit
voerde: hij liet een ballon los en strooide met confettie in de ruimte,
at appeltaart en sandwiches, gehakt en spinazie, dronk water en
maakte foto's, verwisselde zelfs een film in zijn camera.
Door juichende matrozen werd hij ontvangen. Van president Ken
nedy lag er een telegram: „Well done Scott!"
Nieuws in
één oogopslag
De regering is bereid, met Indone
sië een gesprek te voeren op basis van
het plan-Bunker. Nederland zal nog
geen klacht bij de Veiligheidsraad in
dienen. Dat heeft de minister-presi
dent vannacht in de Tweede Kamer
meegedeeld. De Kamer verwierp een
socialistische motie waarin de rege
ring werd uitgenodigd het plan-Bun
ker te aanvaarden.
De wnd secretaris-generaal der Ver.
Naties, Oe Thant, voerde gisteren weer
besprekingen met Indonesische. Ame
rikaanse en Nederlandse diplomaten.
Opnieuw is een landing van In
donesische parachutisten in Nieuw-
Guinea gemeld, thans in de buurt van
Sorong in de Vogelkop.
De ruimtereis van Scott Carpenter
is een groot succes geworden, al duur
de het drie kwartier eer hij (na drie
maal om de aarde te hebben gecirkeld)
gezond en wel uit zee werd opgepikt.
Onze speciale verslaggever Link
van Bruggen meldt uit Hollandia dat
de Nederlandse autoriteiten een zesde
landing van parachutisten hebben toe
gegeven.
(Van onze parlementsredactie)
AN het eind van een langdurig Nieuw-Guinea-debat, dat aan bcwogen-
heid weinig, maar aan duidelijkheid nogal wat te wensen overliet,
heeft de regering zich vannacht in de Tweede Kamer op aandrang van de
heren Blaisse (kath. v.) en Biesheuvel (a.r.) bereid verklaard om de be
sprekingen met Indonesië voort te zetten „op basis van het plan-Bunker".
Na deze verklaring verwierp de Kamer met 93 stemmen tegen en 48
vóór een socialistische motie-De Kadt, die de regering verzocht de voor
stellen van de heer Bunker „onverwijld te aanvaarden" (niet alleen als
gesprekbasis, maar naar hun materiële inhoud). De motie kreeg de stem
men van socialisten (met uitzondering van de heer Scheps), communisten
en pacifisten.
In tegenstelling tot de heer Van de Wetering (cJi.) en mevr. Stoffels-Van
Haaften (lib.) achtte de regering het nog te vroeg om, met het oog op de
agressieve daden van Indonesië, nu reeds een beroep op de Veiligheidsraad te
doen. Dit zou de kans op voortzetting van het overleg waar Nederland naar
blijft streven aanzienlijk verkleinen. De minister-president wilde overigens
niet uitsluiten, dat er een moment kan komen waarop Nederland de zaak
wel voor de Veiligheidsraad zal moeten brengen.
Na zijn landing in de oceaan moest Scott Carpenter enkele uren wach
ten voordat hij door een helikopter werd opgevist.
JJELEMAAL zonder moeilijkheden is Carpenters vlucht echter
niet verlopen. Alarm was er even op de controlepost op Cape
Canaveral toen instrumenten aanwezen dat de brandstofvoorraad
van de Aurora-7 snel terugliep. Scott werd bevolen na twee ronden
terug te keren. Later toen hij de automatische piloot uitschakelde
en overging op handbesturing bleek het verbruik echter te dalen:
Scott kon tóch zijn derde ronde maken.
Een andere onvoorziene moeilijkheid: de remraketten bleken niet
automatisch in werking te kunnen worden gesteld. Maar ook nu gaf
Scott zélf de oplossing: binnen vijftien seconden schakelde hij de
raketten met de hand in. Ruim 300 kilometer kwam Hij daardoor
van de „geplande" plaats in zee terecht, zijn landing was echter feil-
'°os. Even voor kwart voor zeven raakte de cabine, hangend aan de
Parachute, het water. De reis, die door heel de wereld was gevolgd,
was geëindigd. Scott Carpenter had de stand in de west-oost-ruimte-
Hce op 2-2 gebracht!
In de loop van dit debat is de rege
ring eindelijk overgegaan tot >«p<:n
baarmaking van het tnet zoveel ge
heimzinnigheid omgeven plan-Bunker
zoals dat na een voor Nederland gun
stige amendering is komen te luiden
(men zie elders in dit blad). De be
reidverklaring van prof. De Quay om
op basis van dit geamendeerde plan
het gesprek met Indonesië voort
zeiten, kwam nadat van verschillen
de zijden bedenkingen waren geuit
tegen de formule, die de minister
president in zijn jongste brtef aan de
secretaris-generaal van de VN. Oj
Thant had gebezigd. Daarin stond, dat
de regering bereid is „Me aspecten
van deze voorstellen (-Bunker), mi's
naders alle met dit vraagstuk (-N -
Guinea) samenhangende onderwerpen,
welke door een van de partijen rele
vont worden geacht, volledig met In
donesië te willen bespreken".
Op deze formule hebben, naar gisteren
bleek, minister Luns en zijn Amerikaanse
ambtgenoot Rusk elkaar gevonden tijdens
hun overleg in Athene (NAVO-conferen-
tie). De Amerikaanse regering zou deze
formule aan Indonesië voorleggen. In
Washington verwachtte men, dat ze voor
Djakarta aanvaardbaar zouden zijn. Tot
ap heden is echter nog geen reactie van
Indonesië bekend, zo deelde minister
Luns mee.
De formule toelichtend zei minister
president De Quay, dat de regering In
staat moet zijn om over alle aspecten van
het plan-Bunker te spreken zonder op
voorhand aan enig punt gebonden te zijn.
De regering blijft streven naar een vreed
zame oplossing van het geschil langs de
weg van overleg. Maar ze ls niet bereid
ie bestuursoverdracht van N. Guinea aan
Indonesië als preconditie te aanvaarden
en op deze basis de besprekingen voort
te zetten. De zaak ligt echter anders als
het plan-Bunker beschouwd wordt als
agenda-punt.
Minister Luns voegde hieraan toe, dat
ook Amerika niet van ons verwacht dat
voor ons het plan-Bunker meer is dan een
agenda voor verdere besprekingen. Toen
het plan in zijn oorspronkelijke vorm bij
Nederland en Indonesië werd ingediend,
bleek het punt betreffende de garanties
voor de zelfbeschikking wel zeer sum
mier te zijn. De V.S. hebben dit toege
geven en via de bemiddeling van dr. Van
Roijën is het voorstel toen uitgewerkt in
zijn huidige vorm. In punt 4 staat nu o.m..
dat de Nederlandse regering akkoord gaat
met bestuursoverdracht aan Indonesië op
voorwaarde, dat Nederland als gevolg van
formele onderhandelingen toereikende
garanties ontvangt voor de veiligstelling
van de belangen der Papoea's, inclusief
het recht op zelfbeschikking.
Rumoerig
derlandse regering uitgesproken om
plan als agenda-punt te aanvaarden. De
socialistische fractieleider mr. Burgei
trok echter bij interruptie in twijfel, dat
de heer Rusk het met de betrokken for
mule eens zou zijn. „U hebt van Rusk al
leen te horen gekregen, dat hij de for
mule aan Indonesië zou voorleggen, niet
dat hij het er mee eens was," zo sugge
reerde hij. Minister Luns wond zich over
deze uitlating zichtbaar en hoorbaar op.
Hij beet de heer Burger o.m. toe, dat deze
niet „plus américain" moet zijn ..que le
State Department Hierop ontstond één
der rumoerigste momenten van dit debat.
De heer Burger zette als een marktkoop
man d° handen aan de mond om zodoen
de de hamerslagen te overstemmen waar
mee voorzitter Kortenhorst de orde tracht
te te herstellen
Minister Luns. zijn rede vervolgend,
herinnerde aan het steeds door Nederland
ingenomen standpunt, dat door ons geen
prealabele voorwaarden mogen worden
gesteld doch evenmin kunnen worden
Aan het eind van het eerste be
toog van prof. De Quay kwam
minister Luns de vremier bij
staan toen mr. Burger een vraag
■r het plan-Bunker stelde.
De Kamervoorzitter maakte aan
deze ministeriële interruptie
snel een eind donr d* minister
officieel het woord te verlenen
voor zijn repliek.
tanvaard. Hierop blijft de zaak steeds
hokken. De stelling, dat wij niet bereid
zijn om over overdracht te praten en
lat daarop het gesprek is vastgelopen, is
bepaald onjuist. We schieten niet op, om
dat Indonesië is weggelopen. Het ls steeds
weer het zelfde liedje: Indonesië wil
eerst de toezegging van overdracht en
iaarna pas praten. Deze allesbeheersen-
ic preconditie geeft blijk van een vol
strekt onredelijke houding. Het is zeer
wel mogelijk, dat bij de besprekingen
voor alle problemen een aanvaardbare
>plossing wordt gevonden. Men mag toch
wel van Indonesië verwachten, dat het
alle aspecten onder ogen ziet. Intussen
neemt de Indonesische agressie toe.
Met verschillende Kamerleden meende
minister Luns dat het toch wel wat ver
gaat als secretaris-generaal Oe Thant ook
op Nederland een beroep doet zich van
agressie tc onthouden. Tevoren had mi
nister-president De Quay dit verzoek van
Oe Thant en diens reactie op óns verzoek
>m waarnemers te zenden enz. „teleur
stellend" genoemd. Het is toch duidelijk,
dat Nederland zich aan geen enkele agres
sie heeft schuldig gemaakt.
Voor vervolg zie pagina 7
Zie debat op pagina 9
De Gaulle is het
niet eens met
vonnis Salan
Mogelijk zullen president De Gaulle en
de regering zich niet neerleggen bij bet
vonnis van levenslange gevangenisstraf
voor ex-generaal Salan en proberen hem
op een of andere wijze door een ander
llof en op nieuwe beschuldigingen te
doen berechten, aldus hebben waarne
mers in Parijs verklaard.
NATUURLIJK!
...DÉ
OPLOSSING
tijd er echt
beeld - kunt u niet beter reali
seren dan in een hotel of een
pension te gaan. Het Neder
lands Horecabedrijf biedt u
zulk een grote verscheiden
heid. dat met al uw wensen,
ook financiële, volop rekening
gehouden kan worden. Een
long weekend er eens hele
maal „uit" te gaan is evenzo
een welkome afleiding en een
prettige manier om weer op
krachten te komen, vooral voor
de hulsvrouw. En als u de ge
lukkige bezitter bent van een
Horeca chequeboekje,
kunt u dat dan beter aa
steden dan i
of zo n gezellig
weekend
««T C
boekjes
a f. 10.- of
f.25.-, in coupures van f.2.S0. ver
krijgbaar bij: bedrijf schop Horeca,
Koninginnegracht 58-59, Den Haag.
(giro: 63.53.00;
Chequeboekje).
]yU DAN WAT BEKEND is geworden als
het plan-Bunker openbaar is gemaakt,
weten we bij ons schrijven en praten ten
minste waarover wij het hebben. Tot nu
toe moesten we het doen met veronder
stellingen en vermoedens. En dat is bijna
altijd een pijnlijke situatie, omdat het on
zekerheid en gcruchtcnvorming in de hand
werkt. Wie genoopt is te schrijven of te
spreken over iets waarvan de letterlijke
tekst hem onthouden wordt, voelt zich
spoedig geïrriteerd.
Het resultaat van het Kamerdebat van
gisteren en hedennacht is. dat nu eens te
meer de bereidheid van de regering vast
staat om op de basis van het thans bekend
geworden plan-Bunker met de Indonesi
sche regering te prafen.
Er was nog een andere mogelijkheid ge
weest. namelijk dat Nederland zich we
gens de Indonesische agressiviteit tot de
Verenigde Naties of Veiligheidsraad had
gewend. Daartoe was op zichzelf reden
aanwezig. Wat de Indonesische regering
bedrijft, is weinig minder dan oorlog. Het
zijn in elk geval oorlogshandelingen. Wan
neer van zijn kant Nederland niettemin
ook thans nog reserve in acht neemt, valt
dit te prijzen. Dc Nederlandse bereidheid
tot gesprek wordt er tc duidelijker door-
Wat nu betreft het plan-Bunker, ons
standpunt is. dat de Nederlandse politiek
strekt en moet blijven strekken tot een
behoorlijke mate van werkelijke zelfbe
schikking voor de bevolking van Nicuw-
Guinea. Zelf zijn wij nog steeds de me
ning toegedaan, dat deze bevolking die
zelfbeschikking het best kan ontvangen
uit Nederlandse handen. Echter, het Indo
nesische standpunt is hierbij een wel zeer
bemoeilijkende factor. Indonesië staat op
overdracht. Voor c'gcn standpunt krijgt
Nederland ook van Amerika onvoldoende
steun. Naar onze overtuiging is hieraan
vooral mede dehet de indruk die men
daar wel moest krijgen van onvoldoende
eensgezindheid onder het Nederlandse,
volk.
Hoe sterk ons standpunt ook Is, alleen kan
Nederland niet bereiken wat het goed en
juist acht. Vandaar dat het met zijn po
litiek wel rekening moet houden met wen
sen van elders. In het plan-Bunker vindt
men nu twee elementen terug: dc Indone-
landse wens van waarborgen voor dc be-
sische wens van overdracht en de Ncder-
volklng van Nieuw-Guinea. Uit dc be
sprekingen zal moeten blijken, hoe vct
die waarborgen reiken. Is het daarmede
in orde, dan kan het Nederland in feite
gelijk zijn, of de bevolking van Nieuw-
Guinea «uit Nederlandse dan wel uit In
donesische hand de mogelijkheid van een
vrije keus ontvangt.
Wij hopen, dat over dit alles de eerstko
mende tijd uitsluitsel vermag te geven.
(BÈTA)
elden:
„O. dat ls waar ook. Mevrouw Smid
belde vanmorgen op om te zeggen, dat
ze niet met de hele familie kon komen.
Zc hebben allemaal de griep..."
DE wnd. secretaris-generaal van de
Verenigde Naties. Oe Thant, heeft
gisteren in New York een particulier on
derhoud gehad met de Indonesische am
bassadeur Soekardjo Wirjopranoto. La
ter sprak hy met de Amerikaanse ambas
sadeur en met de Nederlandse mr. C. W.
A. Schiirmann. Volgens een Nederlandse
zegsman was de afspraak voor dit laatste
onderhoud reeds dagen tevoren gemaakt.
De Indonesische ambassadeur zeide. dat
zijn regering Nieuw-Guinea liever door
onderhandelingen dan door oorlog kreeg.
„Wij zijn niet oorlogszuchtig", zeide hij.
maar hij zag geen mogelijkheid tot on
derhandelingen en zeide dat de Neder
landers „geen goede wil tonen".
Van de zijde van de Verenigde Naties
is donderdagavond verklaard dat Of
Thant met mr. Schürmann en Wirjopra
noto zou zijn overeengekomen de tekst
van het plan-Bunker geheim te houden
tot zaterdag. V.N.-functionarissen wilden
zich niet uitspreken over de vraag of de
Nederlandse regering de afspraak had
geschonden door dc tekst bekend te ma
ken in het Kamerdebat van gisteravond
De bekendmaking van het Plan door de
V.N. zal morgen om 4 uur Ned. tijd ge
schieden
Geen van beide regeringen heeft nog
geantwoord op het verzoek van Oe Thant
aan Indonesië en Nederland.
De Amerikaanse vertegenwoordiger
bij de V N.. Adlai Stevenson, zeide na
een onderhoud met Oe Thant zeer
hoopvol gestemd te zijn dat Nederbno
en Indonesië de besprekingen zullen
hervatten. Hij wist niet of het plan-
Bunker daarbij de basis zou vormen.
Stevenson gaf toe het standpunt van
beide zijden niet te weten. Soekardjo
daarentegen zeide. da* de overdracht
van het bestuur over Nieuw-Guinea
aan Indonesië bij voorbaat duidelijk
vastgelegd diende te worden, omdat
Indonesië zaken wil doen.
Soebandrio
Dc Indonesische minister van buiten
landse zaken. Soebandrio. zeide gisteren
te Djakarta de pogingen van Oe Thant
toe te juichen. Indonesië zou ernaar stre
ven deze tot een succes te maken, maar
men moest in de eerste plaats een beroep
doen op Nederland, dat nog geen belang
stelling had getoond voor een vreedzame
oplossing.
Naar aanleiding van de verklaring
van de Australische premier Menzies
(die over Indonesische agressie sprak)
zeide hij, dat het Indonesië is geweest,
hetwelk tien of twaalf jaar een vreed
zame oplossing had gezocht. Wat zou
de heer Menzies in zijn plaats doen
De andere partij daagt ons uit. Elke
dag roept radio-Biak om dat wij zwak
zijn en dat Soekarno slechts bluft. Wij
zullen zien of de Nederlanders Nieuw.
Guinea kunnen verdedigen, aldus Soe
bandrio. Indonesië heeft het plan-
Bunker aanvaard, maar Nederland is
niet daartoe bereid en beledigt ons
zelfs.
gebied, dat
<an Schotland ligt het
een krachtig hogedruk.
weinig van plaats ver
andert. Om het hogedrukgcbled bewe
gen storingen.
Een van deze trok langs de kust van
Denemarken naar het zuiden en beïn
vloedde tijdelijk het weer in Nederland.
De genoemde luchtdrukverdellng hand
haaft In onze omgeving noordelijke toln-
den, waardoor ook het komende week
einde de temperatuur beneden normaal
zal blijven.
De Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Plaatselijk enkele buien, maar ook enkel*
opklaringen. Krachtige lot matige noor
delijke wind. Iets minder koud.
(Opgemaakt 11.15 uurj.
ZON EN MAAN
Zon op 4.32. onder 20.42 uui
1.34. onder 11.28 uur
26 mei laatste kwartier.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
5 mei: 6.42 v.m.; 19.43 n.m.
26 mei: 7.41 vm.; 20.17 n.m.
HET WEER EN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
Speciale expositie
LINOLEUM en
LINOFELT
Wij maken vrijblijvend een begroting.
Woninginrichting BULTHUIS
BOTERMARKT 23.
25 - 26 - 27 MEI
Gebr. van Ulden
Hoge Rijndijk 90
Zd.-Limb
Helsinki
Stoclch
cetieldh
iill*
'SZ 1 7. E
"wen
n 13
nw 6
gh bcw
zw bew
zw. bew
nnw 3
zw 4
z 4
windsiil
refenb
WZW 4
1. bew
reuenb
r*
1- be w
1. bcw
h bcw
h. bew
1 bew
zw bew.
nnw 3
i™
1- bew
1- bow
zzo 2
nno 4
ono 1
wlndtftll
windstil
1. bcw
onbew
ono 2
n 2
gh. bew
nnw 4
II?