Telefoonnet nu geheel
en al geautomatiseerd
Getuigen bleven bij hun
vorige verklaringen
De Quay doet
beroep op Oe
ernstig
Thant
K.W.F.: geen reclame via
Veronica voor lucifers
Nederland en Turkije op
feest concert verenigd
Laatste centrale - Warffum - in gebruik
Duitse troepen
in Nederland
Vier doen méér dan één!,
Chefarine.4*
MEIHTE LEIDSCHE COURANT
9
DINSDAG 22 MEI 1962
Hoger beroep in zaak tegen Berkelse arts
TT\E eerste dag van het hoger beroep in de zaak tegen de Berkelse arts,
*-* dr. O, heeft gisteren voor het hof in Leeuwarden weinig nieuws op
geleverd. De opgeroepen getuigen, zeventien in getal, bleven bij hun
der afgelegde verklaringen. Zoals bekend werd de arts, in maart 1960 door
de rechtbank in Leeuwarden veroordeeld wegens het plegen van gif-
moord op zijn medegevangene in de Leeuwarder strafgevangenis, de des
tijds 34-jarige A. L. uit Gouda. Deze misdaad werd gepleegd op 4 februari
1958. O. was reeds eerder zowel door rechtbank als door het gerechtshof
in Den Haag tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld wegens moord
op zijn vrouw, die hij tien jaar geleden door vergiftiging om het leven
bracht.
Als verdediger van dr. O. treedt ook
thans weer op mr. H. Schootstra te
Leeuwarden. Door de procureur-gene
raal zijn in de zaak zeventien getuigen
opgeroepen, waarvan zeven getuigen-
deskundigen. Aan één van hen, prof.
P. H. Baan uit Utrecht, die met enkele
andere hoogleraren een psychiatrisch
rappont over dokter O. uitbracht, stel
de mr. Schootstra een aantal vragen
over de mogelijkheid dat L. zelfmoord
pleegde. Prof. Baan gaf toe, dat de
zelfmoorddaad ook voor de weten
schap nog een probleem vormt, vol
raadsels en paradoxen.
De vraag van mr. Schootstra, of buiten
hypnose het beweerde overwicht
op L. zo sterk kan zijn geweest, dat L.
twee uur na de ontvangst van het medi
cijn toch nog onder de ban van dat over
wicht verkeerde en het medicijn innam,
achtte prof. Baan moeilijk te beantwoor.
den, maar niet uitgesloten. Het hangt
helemaal van de personen en de relatie
tussen die personen af.
Mr. Schootstra vuurde een groot aantal
vragen op de getuigen af. Zo vroeg hU
de adjudant van gemeentepolitie te Leeu.
warden K. N'auta onder meer, of deze
ook een onderzoek had ingesteld naar dc
aanwezigheid van zogenaamde platte"
d.w.z. omkoopbare bewakers in de ge
vangenis te Leeuwarden. Daarvan is mij
niets gebleken, aldus de heer Nauta,
waarop mr. Schootstra repliceerde: „Ik
heb er sedertdien overigens al twee ver
dedigd".
Daarbij ontstond tussen dr. J. Zelden-
rust, patholoog-anatoom en gerechtelijk
deskundige te Den Haag en dokter O. op
een gegeven moment een discussie.
Dokter O. betwistte de conclusie, die
dokter Hulst in 1952 trok uit de sectie
op het lijk van mevrouw O. Dokter Hulst
was namelijk van oordeel, dat mevrouw
O. bij haar overlijden niet zwanger was
Dokter O. achtte dit onmogelijk. Dr. Zel.
denrust verklaarde dat de sectie op het
lijk van mevrouw O. geen enkele aan
wijzing van zwangerschap had opge
leverd.
Briefje
Prof. dr. U. G. Bijisma, hoogleraar in
de pharmacologic te Utrecht, verklaarde
met betrekking tot de dood van L., dat
de verschijnselen na diens dood erop
..vrezen, dat de vergiftiging langzaam is
voortgeschreden. Naar zijn oordeel zou
L. nog wel tijd en gelegenheid hebben
gehad na het innemen van de dodelijke
dosis cyaankali alarm te slaan of een
briefje te schrijven.
De rechtbank is er destijds van uitge
gaan, dat L. het in zijn cel gevonden
briefje, waarin hij schreef, dat hij de
medicijnen van dokter O. had gekregen,
vóór het innemen van de cyaankali heeft
geschreven.
De laatste getuige tijdens de ochtend
zitting was de heer J. K de Boer. hoofd
ambtenaar van bijzondere diensten te
Amsterdam, die als celbezoeker de ver
trouwensman van L. is geweest. Hij
deelde L. in het najaar van 1957 mee, dat
hij weinig heil zag in het aanvragen van
revisie van diens vonnis. Deze was hier
door volgens hem niet gedeprimeerd
r had integendeel nog steeds goede
moed voor de toekomst. L. was namelijk
i oordeel, dat hij ten onrechte tot
levenslang was veroordeeld wegens
moord op zijn vrouw. Hij had haar wel
i middel gegeven om haar zwanger
schap te verstoren. Hij voelde zich niet
schuldig aan moord,maar wel. mede
plichtig aan haar dood. Hij gaf toe, dat
L. verbitterd was over zijn detentie en
enkele depressieperioden had doorge
maakt. maar hij achtte hem beslist niet
in staat zelfmoord te plegen. Hij had L.
onder meer geadviseerd zich te distan
tiëren van O.
Prof. Böttcher, hoogleraar in de gra
fologie in Leiden, handhaafde zijn con
clusie, dat de stijl van de afscheidsbrief
L. en van de brief, die deze aan de
directeur van de gevangenis schreef, op
merkelijke gelijkenis vertoonde, met het
Dr .0. toont zich
geïnteresseerd
in cyaankali
taalgebruik van dokter O. De suggestie
van O. dat dit een gevolg zou kunnen
zijn van het feit, dat O. tevoren de inhoud
van de brieven met L. had besproken,
wees dr. Böttcher van de hand, omdat
de kenmerken, waarop hij zijn conclusie
baseerde, te onopvallend waren om de
suggestie van dokter O. waarschijnlijk
te maken.
Zowel de heer Gerhartl, hoofd van de
Uloschool als de apotheker, drs. N. A. M.
van Spanje te Leeuwarden, die beiden
het poeder onderzochten, bleken geen
uitsluitsel meer te kunnen geven omtrent
de hoeveelheid poeder in het flesje.
De heer Gerhartl verklaarde wel,
dat dokter O. wel eens tegen hem over
Piet Berger had gesproken, de naam
waaronder L. zichzelf in zijn afscheids
brief presenteert als gewezen minnaar
van de vrouw van O. en waarin hij
haar zelfmoord bevestigt. De naam L.
kreeg de heer Gerhartl, die O. regel
matig bezocht, pas later te horen. O.
liet blijken, dat hij zijn medegevan
gene versleet voor de man, die in
Berkel een motorongeval kreeg. O.
daarop consulteerde voor een schou-
derwond, en later een verhouding zou
hebben gehad met zijn vrouw.
Cyaankali
Prof. dr. W. Froentjes, directeur
het gerechtelijk laboratorium te Den
Haag, had samen met drs. Boer op ver
zoek van dokter O. het antwoord ge
zocht op een aantal vragen, die dokter
O. hun had voorgelegd, betreffende het
gewicht van diverse hoeveelheden
cyaankali en de resultaten van het dro
gen van vochtige cyaankali, die op
papier had gelegen.
Prof. Froentjes en drs. Boer toonden
het resultaat van laatstgenoemde proef
nemingen in de vorm van een aantal
flesjes cyaankali en een fles met diverse
papiersoorten, waarop die cyaankali had
gelegen. Zij brachten op die wijze een
respectabele hoeveelheid cyaankali de
rechtszaal binnen.
Dokter O toonde zich hevig geïnteres
seerd bij het resultaat van deze proeven.
Hij stond letterlijk met zijn neus bovenop
de verzameling cyaankali.
Aan het slot van de middagzitting
werd de adjudant van gemeentepolitie
te Leeuwarden, K. Nauta, nog eens ge
hoord over de vraag of het medicijn-
flesje, dat in de cel van L. werd aange
troffen, ook op vingerafdrukken was on
derzocht. De heer Nauta verklaarde,
dat dit niet is gebeurd, zeer tot verwon
dering van de raadsman van verdachte,
die constateerde, dat bü de rechtbank
zitting ln 1960 was verklaard, dat dit
wel was geschied, maar niets had op
geleverd, Mr. Schootstra noemde dit
een van de feilen van het onderzoek.
Er zijn nog steeds tulpen op
de keuring te zien
Onder normale weersomstandigheden ziet men eind mei in de keurings
zaal nog maar heel weinig tulpen. Maar gisteren kon men nog vele hon
derden tulpen bewonderen: heel mooie nieuwigheden van D. W. Lefeber
Co, Lisse, Greigii-zaailingen als de grote fijnrode Temple of Beauty, de
prachtige Eastern Pearl en Grand Gala. Daarnaast de mooie Greigii
Oriental Splendour, geel met rode tekening, van J. Rijkelijkhuizen, Hille-
gom en de geheel andere types van Rijnveld, Hillegom (stevige Golden
Pearl).
Mooi vonden we ook de met rood ge
tekende Ida van P. Nijssen Zn., Sant
poort. Een flinke collectie was ingezon
den door De Graaff Bros S. A. van
Konijnenburg Co, Noordwijk. Opval
lend was Ivorina, een viridiflora-type.
dat rozerode tekening op de crème bloe-
heeft. Van gebrs. Van Graven, De
Zilk, waren er parkiettulpen: Kathlèen
Ferrier, King of Parrots en de rose
Queen of Parrots. f";
Aan parkiettulpen ontbrak het trou-
ens toch niet: Freriks Co., Hillegom,
kwam mot Yellow Parrot, Verdegaal
Zn.. Sassenheim. met de parkietverloping
ook goed gevormd uit Kansas. E.
Valkering, Limmen, met Bird of Para
dise (de parkiet uit Bandoeng), J. de
Goede. Breezand. met Royal Pink. Van
Zijveren. Hillegom. met de kloeke White
Parrot (sport uit Albino).
Mooie zaailingen zagen we van John
van Grieken. Bennebroek (no. 52 lilaroze
met gele rand cn de lichtoranje 176)
Frans Roezen, Vogelenzang, bracht eer
collectie fraaie tulpen: Ataturk, lila met
witte rand. Goldcup, de rode Piet Nor-
tier en Uchtbronze Caen. Gebrs. Segers,
Lisse kwamen met diverse leliebloeml-
gen: de rode Mayboie. de forse purper
rode Jacqueline en de crème Clarice. De
sterke witte Snowpeak was van Fr.
der Zalm. Noordwijk.
Scaramouche is een typisch getinte
sport uit Golden Harvest: mahoniebruin
mét geel. Meer apart dan mooi. Deze
tulp was van J. Barnhoorn. Sassenheim.
die voorts oök een mooie sport uit Peer.
less Pink onder de naam Peerless Beauty
toonde. De dubbele verloping uit Golden
Harvest exposeerde E. van der Schoot
Hillegom, onder de naam Ostara. Een ju
weel was Orange Goblet, darwinhybrlde
van Frijlink Zn. Sassenheim:
gebrs. Captein uit Breezand warei
rood-witte parkiet Estalla Rijnveld (ver-
kregen na „bestraling" op advies
wijlen dokter De Mol van Oud-Loos-
drecht) en de oranje Artist met groen*
vlekken opvallend
Er waren ook heel wat gladiolen. Preij-
de, Breezand, presenteerde een groep
met als uitblinkers de rose Ravissante,
de rode Brandaris, de uitstekend ge
bouwde White Friendship, de lila Per
fection en Bis-Bis. fonkelend rood met
wit merk. De crème slankgebouwde gla
diool Esperanzé van Vink Co, Noord
wijk, zag er ook heel goed uit en van
défTode Herman van der Mark, ingezon
den door gebrs. Van der Poel, niets dan
goed.
De fa. M. Lippens, Vogelenzang, liet
mooie ranonkels zien, van Maas Van
Stein. Hillegom. was er een groepje In-
carvilles. Kees Warmenhoven uit Ben
nebroek bracht opnieuw beste kwaliteit
amaryllis hippeastrum en J. Hogervorst,
Oegstgeest, sloot de rij met de elegante
snijbloemen Dodecatheon Queen Victo
ria met de op kleine cyclaampjes lijken
de lila bloemen.
Gemeente Horst
koopt... dorp
De gemeenteraad van Horst (Lim
burg) heeft in zijn gisteren gehouden
vergadering zonder hoofdelijke stem
ming besloten tot de aankoop van het
peeldorp Griendtsveen, een kerkdorp
van deze gemeente met ongeveer 400
Inwoners
De aankoopprijs voor 31 arbeiders
woningen en 15 tuinderijen, inclusief het
postkantoor, zaal. veestallen en 63 ha
land- en tuinbouwgrond, bedraagt
565.000 gulden. De gemeente Horst zal
aan de staat 300 ha woeste grond ver
kopen. Het Riik is van plan dit gebied
voor recreatieve doeleinden geschikt te
maken.
Griendtveen is in 1890 door de familie
Van der Gricndt gesticht en is tot dus
ver eigendom van de maatschappij Van
der Griendt Landexploitatie. In 1956
lukte het de gemeente Horst bestuur
lijke invloed te verkrijgen. Er konden
enkele voorzieningen op het gebied van
wegen, licht en waterleiding worden
doorgevoerd en er werden twintig nieu-
•e woningen gebouwd.
Goedkeuring voor
c.a.o. zeevaart
Van de zijde van de Raad vom bestuur
voor de Zeevaart is medegedeeld, dat
men bericht ontvangen heeft dat het
college van rijksbemiddielaars de wijzi
gingen in de cao voor zeevarenden, zo
als dig d'oor partijen waren overeenge
komen, heeft goedgekeurd. Het college
heeft daarbij het advies van de Stich
ting van den Arbeid gevolgd.
Partijen bij de onderhandelingen wa
ai de Raad van bestuur enerzijds en
de Centrale van zeevarenden ter koop
vaardij en visserij en twee confessionele
bonden anderzijds.
(Vervolg van pagina 1
Nogmaals betoogt de regering, hel
Indonesische optreden te betreuren, en
zij wijst daarbij op haar voortdurende
bereidheid, met de V.N. overleg te ple
gen en, desgewenst, samen te werken
inzake de toekomst en de verdere ont
wikkeling van de Papoea's. Zij herhaalt
haar aanbod, te komen tot een militaire
status quo onder onpartijdig toezicht
Volgens de brief is de door het Indo
nesische optreden veroorzaakte situatie
van dien aard, dat het de regering nood
zakelijk voorkomt, zich nader erover te
beraden, welke actie zij kan onderne
men, binnen het kader van de Verenigde
Naties. In het licht echter van de goede
diensten, die Oe Thant reeds heeft ver
leend, achtte de regering zich gerechtigd,
alvorens iets te ondernemen, op Oe Thant
een dringend beroep te doen
Vertrouwelijk
Op vragen van het socialistische Twee
de-Kamerlid de heer Burger, hebben mi
nister-president De Quay, minister Luns
en staatssecretaris Bot geantwoord, dat
een bevredigende cn vreedzame oplossing
van de Nieuw-Guinea-kwestie het meest
zou worden bevorderd, wanneer al dat
gene wat direct betrekking heeft op de
onderhandelingen tussen Indonesië als
vertrouwelijk wordt behandeld. De heer
Burger had gevraagd, of de minister-pre
sident niet van mening ls, dat het Ne
derlandse volk omtrent de inhoud van
bet plan-Bunker wordt ingelicht, alsmede
over het standpunt, dat het kabinet daar-
heeft Ingenomen. Mr. Burger was
tot zijn vraag gekomen, omdat ook de
delegatie van de Nieuw-Guinea-Raad, die
onlangs ons land heeft bezocht, hiervan
op de hoogte was gesteld.
De gedachte, dat aan de delegatie uit
de Nieuw-Guinea-Raad die de bevol
king van het gebied vertegenwoordigt,
welker toekomst direct in het geding is
en aan het Nederlandse volk een ge
lijke voorlichting over het Bunker-plan
moet worden gegeven, acht de regering
onjuist De delegatie van de Nieuw-Gui
nea-Raad is vertrouwelijk op de hoogte
gebracht. Evenzo zijn de betrokken com
missies uit de Eerste en Tweede Kamer
ingelicht, aldus de heren De Quay, Luns
en Bol.
Nieuwe Floriade
over tien jaar?
Uit welingelichte kring wordt verno
men dat er plannen bestaan om in 1972
opnieuw een grote internationale tuin
bouwtentoonstelling in ons land te hou
den. Dit voornemen heeft reeds tamelijk
vaste vorm aangenomen
Gezocht wordt naar een geschikte ge
legenheid om deze tentoonstelling nog
groter en mooier dan de laatste ..Flo
riade" in Rotterdam te maken.
Aangezien Rotterdam noch Den Haag
ln 1972 vermoedelijk voldoende ruimte
zullen kunnen bieden, gaan de gedach
ten uit naar Amsterdam. Besprekingen
ln oriënterende zin zijn reeds gehouden.
Contract mag niet
verlengd worden
In de te Deventer gehouden jaar
vergadering van het Koningin Wil-
helminafonds is medegedeeld, dat
het fonds de fabrikant van de KWF-
lucifers heeft verzocht het contract
met Radio Veronica zo mogelijk tus
sentijds te beëindigen, ondanks het
feit dat de maandelijkse omzet na de
reclame-campagne belangrijk steeg.
Het fonds heeft dit besluit genomen
naar aanleiding van het antwoord, dat de
minister van verkeer en waterstaat dra.
H. A. Korthals heeft gegeven op vragen
van een Tweede-Kamerlid. De fabrikant
mag in ieder geval het contract op 31
december 1962 niet verlengen.
Het fonds heeft de N.R.U. cn de N.T.S.
die bekend maakten geen steun te zullen
verlenen aan charitatieve Instellingen
welke gebruik maken van illegale zen
ders. van deze beslissing in kennis ge
steld en tevens meegedeeld, dat tot zijn
spijt de fabrikant niet tussentijds kon
overgaan tot verbreking van het contract.
De N.R.U. heeft het Koningin Wilhelml-
nafonds bericht, dat de N.R.U. verder
zal aandringen op verbreking van het
contract, nu dit nog dit jaar afloopt.
Wel heeft de N.R.U. toegezegd, dat we
derom steun aan het K.W.F. zal worden
verleend, doch niet eerder dan begin
1963. Van de N.T.S. heeft het K.W.F. nog
niets
Generator
In de vergadering werd verder meege
deeld, dat begin 1963 het kankercentrum
Deventer volledig in werking zal zijn. Ir.
Dit is de laatste ontwikkeling op
het gebied van de electro-mechanl-
sche telefoon: de (Pnilips)-kiezer,
zoals die in vele moderne centrales
is ingebouwd en die nog maar één
beweging kent: de rotatie. De vol
gende stap is dan de transitor en
helemaal geen bewegende delen
meer.
L. M. Oosterwljk vertelde, dat alles nu
in orde is na jaren van voorbereiding
Met de bouw van de bunker, waarin dc
2.000 KW Van der Graaff-generator zal
worden opgesteld, wordt binnenkort
begin gemaakt. De financiering wordt
verzorgd door het Koningin Wilhelmina-
fonds. dat de zeer grote kosten van bouw
en inrichting van het instituut betaalt en
verder garant is voor een deel van het
exploitatietekort De Van der Graaff-
generator is de eerste en enige in ons
land. die voor medische doeleinden
wordt gebruikt
Doorman naar zee
niet onverwachts
De marinevoorlichtingsdien6t deelt
mede. dat Hr. Ms. Karei Doorman gis
teren uit Den Helder vertrokken is op
een oefentocht van ongeveer achttien
dagen naar de Noordzee en Het Kanaal,
begeleid door de onderzeeboten Zee
hond en Tijgerhaai. Reeds geruime tijd
geleden is tot deze oefening besloten.
De schepen zullen van 25 tot 28 mei
een niet-officieel bezoek brengen aan
Plymouth.
Idel Biret, een prachtig stralende ster
lussen Nederland en Turkije werden
aangeknoopt werd gisteravond op ever
feestelijk als sfeervolle wijze in de Kur-
zaal herdacht. Men nodigde hiertoe het
Residentie Orkest uit. Zo vertegenwi
digde Willem van Otterloo en de zijnen
Nederland, terwijl van Turkse zijde de
muzikale vlag werd hooggehouden door
de pianiste Idel Biret.
Na het spelen van beide volksliede
ren werd het concert ingezet met de
Sinphonietta voor 16 blaasinstrumenten
van Van Otterloo. Een bijzonder ge
slaagd en respresentatief werk, knap
uitgewerkt en een uitnemend bewijs
van de instrumentatie-kunde van deze
dirigent-componist. Het concert werd be
sloten met Befthovens zevende symfo-
en het werd een uitvoering
spanning en geladenheid. Zeker geen
onverdienstelijke prestatie, want hoe ge
makkelijk zou men niet in routine kun
nen vervallen, zeker aan het einde var
het seizoen.
Over deze eeuwenoude relatie tusser
Nederland en Turkije scheen gister
avond een stralende „zon" van 21 len-
(Van een onzer verslaggevers)
TNE automatisering van het Neder-
landse telefoonnet is voltooid.
Met ingang van vandaag kan iedere
telefoonbezitter door het draaien
van slechts twee nummers alle delen
van het land snel en rechtstreeks be
reiken. Dit is mogelijk geworden
doordat vanmiddag de laatste (die ir
Warffum) van de bijna 1300 centra
les gereed is gekomen en in gebruik
is genomen. Daarmee is Nederland
het tweede land (na Zwitserland)
dat volledig is geautomatiseerd.
De ingebruikneming van de nieuwe
centrale betekent het einde van een
ontwikkeling van een goede tachtig
jaar. Want in 1881 deed de telefoon
in Nederland zijn intrede: in Amster
dam waar de Bell-Telephoon-Maat-
schappij het eerste telefoonnet tot
stand bracht. Andere steden zijn
sindsdien gevolgd. Weliswaar zonder
automaat cn met de telefoniste als
tussenpersoon, maar al spoedig maak
te het snel toenemend aantal aanslui
tingen automatisering noodzakelijk.
Amsterdam startte in 1911 met een
halfautomatische centrale, in 1922 echter
al met een volautomatische. En acht jaar
later werd besloten over te gaan tot
automatisering van het hele Nederland
se telefoonnet. Sindsdien voltrok zich
ook de ontwikkeling van particuliere cn
gemeentelijke exploitatie naar staatsbe
heer. een ontwikkeling die in 1940 op
last van de Duitse bezetting werd vol
tooid met de naasting van dc drie ge
meentelijke telefoonnetten in Amster
dam. Den Haag en Rotterdam
Geen eindpunt
Nederland is nu geautomatiseerd.
Maar." zeggen de technici. „Warf
fum is geen eindpunt. We z(jn blij dat
deze zaag nu ls afgerond, maar we
gaan gewoon door."
De volgende stap zal zijn een auto
matisering van het Europese net. Ach
ter de schermen is daarvan veel méér
klaar, dan de abonné denkt. Wanneer
abonné in Nederland met Londen
belt, dan vraagt hij dat gesprek aan.
Maar ln Amsterdam al draalt de Ne-
Straks drukknop
in plaats van
draaischijf
derlandse telefoniste een kengetal ln
Engeland, een kengetal voor Londen en
het Londcn-nummer.
Dat gaat volledig automatisch en al
leen maar om praktische redenen laat
men het de abonnc niet helemaal zelf
doen. Ten eerste is er het taalpro
bleem cn ten tweede zou dc gespreks
kostenteller, die elke abonné heeft
maar die slechts is berekend op lokaal
en interlokaal verkeer dan wel heel snel
„vollopen".
Tóch is er al volledig automatisch
internationaal verkeer van huis tot
huis. Amsterdam. Den Haag en Rot
terdam kunnen elke abonné in België
en de Bondsrepubliek zelf aanvragen
en het hangt dan alleen van de plaat
selijke situatie dóar af, of er nog een
telefoniste tussenkomt. In onze grens
streken is eveneens internationaal auto
matisch grensverkeer.
Over verdere uitbreiding in interna
tionaal verband wordt al geruime tijd
gesproken (in de Commission Consul-
tatif International de Téléphone et Té-
légraphe). Realisering van de plannen
in kwestie van tijd, van veel pra-
en uiteraard van techniek. Op de
duur zullen bij voordbeeld de gespreks-
tellers ingericht moeten worden voor
de duurdere internationale gesprekken
Aan vlottere on betere intercontinen
tale telefoonverbindingen wordt ook ge
werkt. Telefoneren met Amerika gebeurt
nu nog vla kabels met versterkers op
de bodem van de Oceaan. Maar, zoals
bekend, zijn er in Amerika plannen
voor het op korte termijn lanceren van
satellieten, die draadloze telefoonge
sprekken opvangen en doorkaatscn.
Er is zelfs al een volgende ontwik
gel ing aan de gang: het zgn. Mazer-
project, de communicatie met behulp
van monoohormatisch licht De eerste
proef, weerkaatsing van aards kunst
licht door de maan, beeft men juist
achter dc rug.
In Nederland heeft men ook plannen.
Naar bekend, wordt op het ogenblik ge
werkt aan de ultra-kortegolf-verbinding
via straaltorens, die ondergrondse kabels
(die kostbaar zijn en die in ons volge
bouwde land niet meer zó gemakkelijK
zijn te leggen) zullen vervangen. Tussen
Maastricht cn Eindhoven wordt hiermee
al geruime tijd geëxperimenteerd. De
PTT is van plan daarna een net op te
bouwen binnen het kruis, gevormd door
Amsterdam, Den Haag, Rotterdam cn
Utrecht met Alphen aan den Riin als
centrum.
De laatste ontwikkeling: de elek
tronische telefooncentrale en de druk
knopbediening in plaats van de draai
schijf. In vier Europese steden,
van er één in Nederland ligt, zullen
over ongeveer anderhalf jaar elektro
nische proefcentrales komen met een
beperkt aantal nummers en zullen de
aangeslotenen op die centrales hun
draaischijf vervangen zien door druk
knoppen-
„Het grootste
werk"
In Warffum ls vanmorgen de
PTT-knooppuntcentrale in dienst
gesteld. Ter gelegenheid van het
bereiken van deze voor het
staatsbedrijf der PTT belang
rijke mijlpaal heeft de directeur-
generaal, prof. ir. G. H. Bast, een
toespraak gehouden. Hierin heeft
hij iets verteld over de automa
tisering, „het grootste werk, dat
ooit in de geschiedenis van de
telefonie in Nederland is onder
nomen."
Prof. Bast herinnerde in rijn
toespraak aan het in 1930 geno
men besluit tot systematische
automatisering van de telefoon
dienst in Nederland en gewaagde
van een „jeugdige gedurfdheid"
van dit plan. In 1930 werd be
gonnen met ruim 20.000 aanslui
tingen, in 1940 bedroeg het aan
tal ruim 300.000 en dit jaar na
dert de PTT de 1.2 miljoen aan
sluitingen.
tes! Wel een verrassing zo tussen win
ter- en zomerseizoen een ontdekking te
kunnen doen in de figuur van het Turk
se fenomeen, Idel Biret, Wellicht be
sefte de zaal het nog niet geheel, dat
men hier geconfronteerd werd met een
pianistische ster die zo zelden aan het
muzikale firmament verschijnt Een
fonkelende ster vol tinteling en schitte
ring, vol van een intens glanzende
schoonheid, zo stralend dat men er of
volkomen stil of wellicht ook uitbundig
enthousiast van wordt
Geboeid stil was men tijdens de ver
tolking van de Rapsodie van Rachmani-
nof, het enthousiasme ontlaadde zich na
deze weergave. Het is ongelooflijk dat
men met 21 jaar over zulk een muzi
kale persoonlijkheid kan beschikken, dat
men dit werk a.h.w. in een geheel
nieuw licht kan plaatsen. Door het plaat
sen van accenten, door het benadrukken
van bepaalde akkoorden, door de speels
heid van een „loopje" het was koste
lijk dit alles te beluisteren.
Idel Biret. een pianiste die men reeds
nu tot de internationale „groten" kan
rekenen! Wij aarzelen niet haar op 't
hoogste voetstuk te plaatsen, zij zal on
getwijfeld tot de topfiguren van de 2e
helft van de 20e eeuw uitgroeien. Zo
men al kan spreken van volmaaktheid,
Idel Biret heeft 't weten te bereiken.
Een langdurige en staande ovatie werd
haar gebracht door de talrijke aanwe
zigen, w.o. meerdere leden van het
Corps Diplomatique. Hieronder bevonden
o.a, Z. Ex. de Ambassadeur van
de Republiek Turkije in Den Haag, Z.
Exc. prof. dr. J. E. de Quay en Z. Exc.
mr. J. Cals.
Het Residentie Orkest kwam met dit
concert aan het einde van een veelom
vattend winterseizoen. Moge de extati
sche geladenheid in het musiceren van
Idel Biret een voorbode zijn van het
geen ons het Holland Festival te wach
ten staat. De (wellicht alsnog te verwe
zenlijken) aanwezigheid van een derge
lijke pianiste zou dit Festival bij voor
baat tot een waar festijn kunnen doen
zijn!
Adr. Hager.
Voor het eerst 6inds de opneming van
West-Duïtsland in de NAVO zullen het
komende weekeinde eenheden van de
landstrijdkrachten der Bundeswehr (ba
taljons artillerie en tanks) op Nederland
se bodem deelnemen aan een geallieerds
oefening.
Deze Westduitse troepen zullen met
Nederlandse, Belgische en Britse eenhe
den in Noord-Limburg en in het gebied
tussen Duisburg en Emmerich over de
Maas en de Rijn worden gezet. Daarbij
zal worden nagegaan, hoe het staat met
de overzebcapaciteit Verder zal in de
oefening - die vandaag is begonnen en
ot zondag duurt - worden nagegaan hoe
goed of hoe slecht het waarschuwingssy
steem der luchtafweer tegen vijandelijke
vliegtuigen werkt.
Daarvoor zullen vliegtuigen van de
tweed tactische geallieerde luchtmacht
uit Münohen-Gladbach worden Ingezet
Deze vliegtuigen zullen vrijdag en za
terdag - als vijandelijke toestellen - ook
proberen het overzetten der geallieerde
troepen over de Maas en de Rijn te ver
hinderen.
Drukknoppen
Waarom drukknoppen en elektroni
sche centrales? Onder meer omdat ze
sneller werken. De drukknop maakt
het mogelijk een nummer veel sneller
te kiezen, even snel als het aanslaan
van een getal op de telmachine. In
Amerika wordt aan een elektronische
telefooncentrale al sinds 1948 gedok
terd. Echter met weinig succes, on
danks de uitvinding van de buizenvpr-
vangende transistor.
In Chicago Is eens een elektronische
centrale gebouwd maar die is inmid
dels ook al weer afgebroken. Ook ln
Engeland wordt aan de ontwikkeling
gewerkt. En ln Hilversum neemt Phi
lips laboratoriumproeven. Men is er
bezig met de bouw van vier proefauto-
maten, die in het openbare telefoonver
keer zullen worden ingeschakeld.
Daarom wordt er nog steeds gezocht
naar een oplossing, omdat de elektro
nische telefoon behalve een grotere
snelheid bij het tot stand komen van
gesprekken ook andere voordelen heeft
Wat niet wil zeggen dat de clektro-
mechanischc telefoon slechter zou zijn.
Ook die is snel en betrouwbaar. Zo
vergt de centrale-apparatuur per abon
né per jaar slechts een half uur onder
houd.
Echter: op de duur zal elektronische
apparatuur goedkoper zijn. Kostenbe
sparing zit voornamelijk in de lagere
produktiekosten van de elektronisch,
schakeleenheden en het feit dat de on
derdelen in enorme hoeveelheden goed
koper worden vervaardigd.
Een tweede overweging is dat men
elektrische centrales in een derde tot
een kwart van de ruimte kan onder
brengen, die men voor de elektro-me
chanisme nodig heeft. Ook het stroom
verbruik ligt lager; dit bedraagt onge
veer een kwart van het huidige ver
bruik.
Nog dertig jaar
Verder zijn met de elektronische tele
foon meer „trucs" mogelijk. Men kan
vrij eenvoudig een „geheugen" aan de
apparatuur toevoegen, net als bij de
computer. In Chicago was het voor de
nbonné mogelijk zelf zijn inkomende ge
sprekken op een ander nummer over te
zetten. In de conventionele centrale zou
zoiets uren soldeerwerk kosten.
Ook het onderhoud van de elektroni
sche apparatuur vraagt minder tijd
supervisie, want waar geen bewegende
delen zijn is geen slijtage.
Wanneer men ln Nederland elektro
nisch zal kunnen telefoneren ls niet be
kend. Een moeilijkheid ls dat de elek
tro-mechanische ccntrale-apparatuur ln
Nederland niet gemakkelijk ls te com
bineren met de elektronische. Boven
dien is die apparatuur ln Nederland
voor een groot deel vrü nieuw en gaat
zü zo'n dertig Jaar mee.
Niettemin heeft de P.T.T. grote be
langstelling voor het nieuwe commu
nicatiemiddel. En het is wel zekei
dat het drukknoptoestel en de elektro
nische centrale er zullen komen
Technici verwachten over dertig jaar
Warffum zal dan al weer geschiede
nis zijn.
Vier middelen In één labiel werken krachtigerj
zonder de ntaag ren streek te maker»!
De vier middelen, verenigd in CheJ
farine „4", helpen elkaar en werken
daardoor bijzonder weldadig tegen
pijn en griep. Eén der middelen
zorgt ervoor dat ook een gevoelige
maag niet van streek raakt.
6luin buiijt 20 hblttttn f 0.89
Muidigi itripvirpakking 40 toblittin f 1.60
w -Voordelige lluon 100 kbltUsa f 3.64
Film over telefoon
in première
Warffum 22.05.62 ls de titel van een
door Louis van Gasteren ter gelegen
heid van de vandaag voltooide automa
tisering van het Nederlandse telefoon
net vervaardigde documentaire, waar
van gisteren in het Amsterdamse Calyp
so-theater een voorpremière werd ge
geven. De openbare première heeft van
middag plaats gehad in Groningen.
Vanavond zal de negenentwintig minu
ten durende documentaire op de tele
visie worden vertoond.
Alle medewerkers aan de film de
vrouw van een banketbakker uit Maas
tricht. een onderwijzeres uit Gramsbcr-
een gebedsgenezer uit Den Haag,
kaashandelaar uit Alkmaar, een
journalist uit Rotterdam cn nog veel
meer me .sen die elke dag dankbaar
gebruik maken van het telecommuni
catiesysteem, woonden dc voorpre
mière bij.