FAK FAK
r
rustig ofschoon
in frontlijn
Aan een baai, tegen .een steile
berghelling aangedrukt ligt Fak
Fak, een dorp van 1800 inwo
ners maar wereldnieuws gewor
den door de Indonesische infil
traties. Tegen de einder, aan de
overkant van de baai, ziet men
de contouren van Poeloe Pan-
dhang. En verder, maar toch
niet meer dan zo'n 120 km. ver
weg, ligt Ceram, door Indonesië
gebruikt als uitvalspoort naar
Nieuw-Guinea.
DRAGERS
VAN HET
GEZAG
MANNEN VAN DE LANDMACHT
IN ACTIE IN DE RUSH
Waarnemend resident J. J. W.
Dubois vertegenwoordigt in het
Fakfakse het burgerlijk gezag.
Majoor F. van Ginkel, j
z oenscommandant.
Fotoreportage
van
Link van Bruggen
Twee beelden die duidelijk weergeven dat er in Fak Fak sprake is
an Indonesische invloeden. Zevenhonderd van de 1800 inwoners van
het dorp zijn van Indonesische oorsprong.
stuursambtenaar er nog aan toe:
„Niet de dieven, want die hebben
we hier niet."
Zo paniekerig het voor Indone
sië praktisch onbereikbare Hol-
landia is, zo rustig is het in het
in de „frontlijn" liggende Fak
Fak. Met de Radja Ampat Archi
pel voor de Vogelkop is de Zuid
kust een bijna natuurlijke invals
poort voor infiltranten. Ceram,
waar de Zuid-Molukker dr. So-
moukil nog steeds in de bergen
vecht, ligt slechts honderdtwintig
kilometer van Fak Fak vandaan.
De Kei Eilanden en de Aroe
Eilanden zijn Indonesische uit
valsbases geworden, ook al heeft
geen enkele infiltratie tot nog toe
enig succes opgeleverd.
's AVONDS precies om tien
uur in Fak Fak de taptoe
wordt geblazen, begint het
vreemdste concert dat ik ooit heb
gehoord. Honden janken en huile
balken met de verdragende trom
petklanken mee, de taptoe bijna
tot een „Last Post" makend. Het
zijn kamponghonden: grommerig,
langharig, kefferig en slim. In
Fak Fak en naaste omgeving zijn
er niet minder dan vijfentwintig
duizend, waarvan de helft zwer
vend en dolend is.
In verschillende- plaatsen in Nieuw-
Guinea is sprake van een hondenplaag.
Het wemelt er van viervoeters, die
geen eigenaar hebben, of waarvan de
„baas" verhuisd is, of met verlof is
gegaan, 't Laatste heeft uiteraard
vooral betrekking op de Europeanen,
op wier erf zich ook altijd wel een
paar honden bevinden. Misschien is
een oude en nog steeds van kracht
zijnde Molukse keur hier wel schuld
aan, omdat deze inhoudt dat ambte
naren die verhuizen, eventueel wel
een paard, doch nooit een hond op
kosten van het RijK mogen
nemen. De rust in Fak Fak is nóg meer
In Fak Fak worden de honden voor- in 't oog springend, als men be-
lopip de honden gelaten. denkt dat er op 't ogenblik (mo-
Men wil ze wel afschieten, maar ment van schrijven) een vijftigtal
durft eigenlijk niet. Hoe licht met de modernste wapens uitgerus-
ricocheert een kogel op de hoekige te, Indonesische parachutisten op
stenen, die zich overal op de wegen nog geen dertig kilometer afstand
bevinden? Hoe gauw wordt een hond zit. De Europeanen hier vrou-
geraakt, waarvan het verscheiden een wen en kinderen meegerekend iets
heel gezin dagenlang terneerdrukt? meer dan tweehonderd hebben
volledig vertrouwen in de mannen
Rustig van Oranje Gelderland, die onder
bevel van garnizoenscommandant
„Het zijn de honden, die me majoor F. van Ginkel tot taak heb-
's nachts deuren en ramen doen ben de burgerbevolking te bescher-
sluiten", zegt de waarnemend resi- men-
dent van de afdeUng Fak Fak de H<,, leven he, steU ,egen een
«Il Üi, jarenlang ta berghelling aangedrukte plaatsje
ihpnHp he 6aat gewoon door. In de pittoreske
Handelsstraat met zijn dicht aan
eengeregen rij van Chinese toko's
de enige straat in heel Nieuw-
Guinea, die Indonesisch aandoet
stijgt de penetrante geur van noot
muskaat en foelie op. Hele gezin
nen zijn doende de palla te drogen
en te kloppen. De bloedrode foelie,
die niet meer is dan het vlees van
de nootmuskaat, ligt overal in de
zon te broeien. Kamponghoofden en
handelaars zijn er schatrijk van
geworden sommigen behoren tot
het gilde van miljonairs evenals
van krokodillenhuid, gomcopal, co
pra, hout, schelpen, hars (damar)
en zeekomkommers.
De drie jeeps, die rammelend
door het plaatsje rijden, zijn door
de met stenen aangestampte we
gen onderhevig aan veel malheur.
De hele dag ronken ze tegen de
hellingen op, of zakken gierend
de pas gebouwde aanlegstei
ger. De enige verbinding met de
buitenwereld is het vaartuig, of het
met groot geweld uit een ravijn op
stijgend Beaver-watervliegtuigje
Per week geeft het slechts aan to
taal negen personen een doorver
binding naar Biak, waarbij het sys
teem van vliegen op dat van het
juderwetse boompje-beestje-huisje
lijkt.
De CRIB
tij in Nieuw-Guinea. Verwonderlijk
is dit niet, want er wonen zeven
honderd Indonesiërs in het acht
tienhonderd zielen tellende plaatsje.
De meesten verblijven er al sinds
jaar en dag. Him ouders of groot
ouders zijn op de dicht bij Indone
sië liggende Zuidkust neergestreken.
Ze drijven er toko's of restaurants,
of zijn als werknemer in het ar
beidsproces ingeschakeld.
De nog niet zo lang geleden op
gerichte partij heet GRIB (Gera-
kan Rakjat Irian Barat is Volksbe
weging West-Irian), en staat onder
voorzitterschap van de Papoea Ga-
liem Reasa .Hij is echter een stro
figuur, daar de grote man op de
achtergrond de Indonesiër Daeng
Patta is.
De GRIB telt driehonderd min of
meer officiële leden, van wie hon
derd Papoea heten te zijn. In hoe
verre dit juist is, kan niet worden
gecontroleerd. Vast staat dat de
partij, die aansluiting bij Indone
sië wenst, zich bijzonder rustig
houdt. Aan te nemen valt verder
dat de GRIB voor 't merendeel op
wankele figuren drijft, die uit puur
opportunisme (gezag en goed be
paalde banen onder een eventueel
Indonesisch bewind) het spoor van
Daeng Patta zijn gaan volgen.
Dat verschillende leden zich be
paald niet gelukkig voelen, blijkt wel
uit de woorden, die één van hen tot
mij sprak:
„Zolang de Nederlanders hier zijn,
behoeven we niets te vrezen. Als er
echter een overdracht plaats vindt,
die de onmiddellijke terugtrekking
van de troepen hier betekent, is het
misschien beter ons de eerste dagen
in de bush te verbergen. We vrezen
namelijk dat er Papoea's zijn, die ons
dan als verraders zullen zien, en we
weten zeker dat er verschillende fi
guren zijn, die niet zullen schromen
hun gram op ons te halen".
Een en ander klopt volkomen met men
bereid zijn voor de Nederlandse laar, wiens rechten in oud adatge-
le ervaringen, welke door het be
stuur worden opgedaan. De resi
dent zowel als het H.P.B. (hoofd
plaatselijk bestuur) hebben heel
wat moeite gehad pro-Nederlandse
Papoea's ervan te overtuigen dat
een niet-subversieve, pro-Indonesi
sche partij binnen het kader van
het democratische bestel een nor-
zaak te vechten zodra er infil
traties aan de Zuidkust zijn, ko-
van diverse kanten aanbiedin-
binnen hebben tevens ver
bruik wortelen, zijn kaarten iiog
niet op tafel heeft gegooid, neemt
men algemeen aan dat hij niet zal
aarzelen politieke inzichten, welke
Fak Fak met dicht naast elkaar de Chinese toko's. Op dit ogenblik hebben
de mariniers de straat geheel nodig.
Sergeant-majoor der mariniers A.
45 jaren de oudste in Nieuw-Guinea dienende senior-onderofficier
gesprek met een Papoea-gids.
klaard dat ook de Nederlanders schadelijk voor zijn zakelijke be-
hun vijanden zullen z\jn, als dezen langen zijn, overboord te gooien,
hen aan Djakarta verkopen. Op 't ogenblik speelt hij dan ook
met de mond met de Nederlanders
Roembati mee- Indien het getij echter keert,
n. man jif> behoort hij tot één van de eersten,
In J, t """S"1 d" het de driekleur, die
lil de Indonesische gemeenschap thans not boven Fak Fak waait,
voor goed zal vergeten.
Het is duidelijk: zowel politiek als
militair ligt Fak Fak in het frontge
bied. Aan de oppervlakte merkt men
er echter weinig van want, anders dan
in Hollandia, zijn degenen die in de
buitenplaatsen verblijven, nog altijd
door idealen geboeid. De op 't punt
van beginnen staande bouw van een
gouvernementshotel gaat gewoon
door Aan de plannen voor de aanleg
van een vliegveld wordt rustig verder
gewerkt, ook al zal dit project mil
joenen gaan kosten.
Dat men ook praktisch is in FakFak
drong in volle omvang tot me door,
toen ik op 'n zoele avond de bran
ding beneden bij de rotsen plotseling
met donderend lawaai uit elkaar
hoorde slaan, terwijl het zelfde met
de nakomende rollers gebeurde.
,J5indelijk zei een Europeaan, die
naast me op de galerij zat. ,,'t Werd
der Klei ui» RoMerdar», ,'Jd' Tot seVtemb*r houden we nu
v d< d.
in moesson. Infiltraties per prauw zijn
in deze periode niet meer mogelijk".
