Coventry heeft
een hart
weer
GEESTELIJK
LEVEN..
Gereformeerde jubilea volgen elkaar op
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 19 MEI 19fl«
Basil Spence wilde een kathedraal houwen
In de schaduw
Opnieuw is er een boek verschenen van Catherine Mars
hall dat te zijner tijd zijn weg ook wel naar Neder
land en misschien naar de Nederlandse taal zal vin
den. Voor wie vergeten is wie zij is: Catherine Mar
shall was de vrouw van de jong overleden bekende
presbyteriaanse predikant van Washington. Peter
Marshall, wiens opmerkelijk leven verfilmd werd.
Zij was een rustige vrouw, die haar eigen leven leef
de in de schaduw van haar man.
Totdat de boom werd omgekapt en deze vrouw in het
zonlicht kwam te staan. Haar biografie over het le
ven van haar man trok overal in de wereld grote be
langstelling. En sindsdien heeft zij boeken gepubli
ceerd die geheel er op gericht zijn om de kernbood
schap van haar man verder uit te dragen. Die bood
schap kan eigenlijk in drie woorden worden samen
geperst: „God is werkelijkheid."
Heeft mevrouw Marshall voorheen geweten welke ga
ven in haar schuilden? Was de schaduw van haar
man zo intens dat zij haar eigen gaven op dit ge
bied niet besefte? Pas toen haar steun werd wegge
nomen bleek haar eigen kracht.
Zijn wij ons eigenlijk wel bewust welke talenten de
Schepper ons gegeven heeft? Het is mogelijk zo in
de schaduw van een ander te leven dat onze eigen
talenten geen kans krijgen te ontbotten.
Wij zijn vaak niet onszelf, maar worden gevormd door
onze omgeving. De romans uit het veneden konden
zo sentimenteel schrijven over de jonge man die door
slechte vrienden op het slechte pad kwam. We zijn
geneigd nu te lachen om dergelijke geschriften. We
zijn dan tevens geneigd te vergeten dat er een diepe
waarheid schuilt in wat in die verhalen vaak grotesk
was overtrokken.
Onze omgeving maakt ons en het zijn heus niet altijd
de slechte vrienden die zorgen dat wij niet tot ons
levensdoel komen. Het kan zijn dat onze omgeving
geen gevoel heeft voor bepaalde talenten die terug
gedrongen worden en niet tot ontwikkeling komen.
Het kan zijn dat onze omgeving ook geen behoefte
heeft aan onze bijzondere gaven die God ons meegaf.
Dan mist ons leven het doel waartoe zij geschapen
zijn. En een van de Hebreeuwse woorden voor zon
digen betekent letterlijk: het doel missen.
Ik bgsef dat ik bezig ben dit probleem te overtrekken.
Lang niet altijd is het zonde dat wij in de schaduw
van een ander leven Vaak heeft God ons daar ge
plaatst. omdat wij nog niet tegen het felle zonlicht
kunnen, dat zou onze prille krachten doen verdorren.
Het kan echter ook zijn dat wij onszelf in die scha
duw houden. Dat wij geestelijk „haantje aan het spe
len zijn" in ons vertrouwen op de geestelijke kracht
van een ander. Dan zijn wij afhankelijk van hem. En
God wil dat wij alleen afhankelijk zijn van Hem.
(Van een speciale correspondent)
LONDEN, mei.
..Een groots laboratorium-experiment voor
het Koninkrijk Gods" zo noemt de proost
van de nieuwe anglicaanse kathedraal te Co
ventry, die op 25 mei zal worden ingewijd in
aanwezigheid van koningin Elizabeth, het
„evangelisch offensief" dat met de ingebruik
stelling der kathedraal zal worden ingezet.
Een andere anglicaanse priester was van me
ning: „De Heilige Geest heeft het bisdom
Coventry bij het nekvel gegrepen". Uit deze
gemeenzaam en modern aandoende termino
logie blijkt wel hoezeer de Kerk van Enge
land bezield wordt door de hoop, dat de vol
komen ontraditionele, modernistische architec
tuur van Coventry's bisschopskerk symbolisch
zal blijken voor het kerkelijk leven in Enge
land, ja, voor dat in heel de wereld.
vooral de indus
triestad Coventry die de
laag kreeg, zozeer, dat
het volledig verwoesten
nieuw werkwoord
het Duitse vocabulair twerd toe
gevoegd: „coventrieren" T
wordt heel
de ruimte van het
volle kerkschip, van de
voor zijbeuken haast on-
ste- merkbaar geschei-
aan den door onwezen-
lijk-slanke pilaren,
Op deze foto is goed t
s aangebouwd tegen de
In golf door een reusachtig gobelin, dat
aanvallende bommen- „Christus in majesteit" voorstelt.
werpers ging de stad ten onder Het meet 21 bij 12 meter, werd
november 1940 brandde
1433 voltooide Kathedraal
Michael volledig uit:
op 14 ontworpen door de wereldbe-
Jroemde schilder-beeldhouwer Gra
ham Sutherland (zelf rooms-
katholiek) en geweven
l en de slanke toren bleven Franse weverscentrum Aubus-
Na de jeugd en de vrouwen nu de mannen
De ruïnes bleven liggen tot
de oorlog, cn in 1949 werd er -
prijsvraag uitgeschreven, waar:
Sutherland roomt zelf het
gobelin „de moeilijkste taak,
maar ook het grootste werk van
mijn kunstenaarsbestaan". De
werd kosten, 250.000, werden betaald
uit de gift van
door 219 architecten
deelgenomen. Het ontwerp van
de Edinburghse architect Basil
Spence (thans Sir Basil Spence)
')or de selectiecommissie
als het beste aanvaard, de kunstenaar. De tien ramen,
en daarmee kon Spence's levens-
droom in vervulling gaan. Want worpen
toen hij, twee dagen
(bijna 25.000 leden). Men
de Vrouwenverenigingen tc
Utrecht attendeerde de presi
de
ecu halve eeuw bestond,
dente, mevrouw Ridderbos, op 2elfde verschijnsel
de veranderingen, die in de baar. En wanneer
lutate vijfentwintig j„r in M
gereformeerde verenigingsleven verenigingen gevierd wordt (op
wuraeemkaar werden. Vóór Jg» «-.f
zaak op de verenigingen ais
zelf. Thans moet men niet alleen weldig dankbaar
de leden oproepen tot activiteit,
lij de Bond voor Gereformeer- maar men dient er tevens mee
Jeugdorganisatie, die onlangs te rekenen dat de .studiezin
niinderd is. Het schetsenmate-
riaal behoort „aansprekend" te
weldra het zijn en bondig. En bij de keuze
•echten in deze arbeid ontvangen.
Dat kwam de Gereformeerde
Kerken ten goede.
de Bond der onderwerpen moet naast de De predikant
Gereformeerde Mannen- vaste bestanddelen wat meer n 1
actuele en luchtiger stof komen.
sigenlijk hetzelfde kunnen zeg
de oorlog lag er een sterke na- gen.
druk op het verstandelijk bezig 'D* de i
zijn, het zich bezinnen, het stu- eigenlijk ^l besloten
deren. Vandaag wil men wat verlede de doelstelling 1
De bond is in Rotterdam tot le-
gekomen op 24 februari 1922.
ut van Overschie, ds.
der Boom, trad als
eerste voorzitter op. Wanneer
straks op de bondsdag namens
de generale synode door ds.
D. Kuiper een gelukwens w
leden in hoofdzaak betrekt uit de uitgesproken, is dat stellig in 41UttVl MR
oudere generatie. Jongeren die prijzende zin. Maar ds. Van der die de Anglicaanse Kerk uit het
met enthousiasme aan het jeugd- Boom en de andere werkers van Rooms verleden d<
werk hebben deelgenomen, zijn het eerste uur (één ervan, de heeft meegedragen.
elke kant, werden ont-
r_n uitgevoerd door het
D-dag, Royal College of Art; het gewel-
dige glazen scherm tegenover het
gobelin, dat het kerkschip van
het voorportaal scheidt, stelt,
naar het ontwerp van Sir Basil
Spence, oud- en. nieuwtestamenti
sche en Britse heiligen voor.
Bij wijze van anglicaanse va-
jaar tijds riatie op de rooms-katholieke
- - „acht staties van het kruis", het
lijden van Christus voorstellen
de, zijn onder acht van de tien
...w* kameraad op de stran
den van Normandië in stelling
lag, vroeg deze hem: „Wat is je
grootste ambitie in het leven?"
En Spence antwoordde, als was
het de gewoonste zaak ter we
reld: „Een kathedraal bouwen!"
In juni 1954 ging de eerste spa
de de grond in en in 8 jaar tijds
werd het grote werk voltooid. Zo
als de bouw oneindig veel snel
ler ging dan in de middeleeuwen,
lie bloeitijd van de kathedraal-
bouw, zo is ook de architectuur ramen in steen gebeeldhouwde
wordt traditie gespeend, zij het met be-
houd van dc mystieke atmosfeer,
Zorlf „i ,hol
doen. Men mag zich niet wil
loos laten meeslepen met de de bond, heeft hét in de te
stroming van de tijd,
men moet er toch wel rekening aflerTgeldt
mee houden. En al blijft de bij-
schijnen „schetsen-pocket'
de bond zó geformuleerd: „Voor
goddelijke
de he-er M. van der Ven tc Rotter
dam, maakt nog steeds deel van
„de jongeman- het bestuur uit) moesten heel
nenvereniging" te stichten, zijn weerbaar zijn. Want dc mannen-
ereniging word niet vanzelfspre-
alle middeleeuwse bidboog- spreuken aangebracht, woorden
door Christus zelf gesproken, zo
als: „Kom tot Mij, allen die ver-
Rooms vërledén' dë "eeuwen door mbeid en beladen zijt4en „Vrees
niet, ik ben de Eerste en de Laat
ste".
Rusttuin
Priesterkerk
dracht: Onderzoekt de Schriften".
Sc Maar die opdracht houdt tegelij-
belstudie centraal staan, het is hertijd in. „dat wij geroepen zijn
seker nodig dat in het vereni
gingsleven gestreefd wordt
dienstbetoon,
aan broers en zusters
zelfde huis, maar ook
die buiten staan."
slechts hier en daar geslaagd.
De mannenvereniging wordt in de kend aanvaard.
Gereformeerde Kerken gezien als
kerkopbouwend werk. Daarom
valt het te betreuren,
werk ^achteruitloopt. -
het-
Bij Patrimonium en de A.R.
dat dit kiesverenigingen maakte men
Bond zich bezorgd over mogelijke con-
Gereformeerde Mannenver- currentie. Hoewel soms dezelfde
Zuster Gon in Londen
Dienstbetoon
duizend leden
een ledental
Het aantal
staat
uim elfduizend maatschappij nam men v«
ïigingen hand- jongelingsbond over), heeft
Tot goed begrip van wat er De nieuwe kathedraal staat
in Coventry gebeurt, moet men haaks op de dakloze schulp der
in het oog houden dat de Ang- 0ude kathedraal, waarin binnen
licaanse Kerk een „priester- de muren een iirusttuin" is aan-
kerk" is, georganiseerd op het ne s
bisschopsprincipe. De kerkleer
is overwegend protestants,
maar organisatievorm en ere-
de dienst omdat het een staats- rustende aanvaarding verstüde
jectie der menselijke angst uit
haar kerkboek wil verbannen.
Als kunstwerk is deze beelden
groep, het laatste werk van de
onlangs gestorven beeldhouwer
Sir Jacob Epstein, ontegenzeg
gelijk indrukwekkend.
Zo vormen oude en nieuwe ka
thedraal, in de symboliek der
Anglicaanse Kerk gezien als zin
nebeelden van menselijke drang
tot zelfvernietiging en goddelijke,
uit zondeval telkens weer opsprui-
tende genade, één onafscheidelijk
geheel, niet alleen als kathe
drale kerk voor de dagelijkse ere
dienst, maar misschien'meer nog
als centrum voor gemeenschaps
leven, behoed en gestimuleerd
door de kerk als moeder der ge
lovigen.
Want onder het kerkschip zijn
tal van bidkapellen en zalen aan
gebracht, en de kerk wordt aan
één zijde geflankeerd door de
„Gilde-kapel", aan de andere
door de „Kapel der Eenheid". En
tegen de kerk aan is een „Es-
presso-toar" gebouwd, waar ieder
die wil voor een verversing kan
binnenlopen, priesters en kerke-
werkers daardoor gelegenheid ge
vende voor terloops gegeven en
zo nodig voortgezette zielszorg.
„Verzoening"
Maar bovenal ziet de Angli
caanse Kerk in de nieuwe kathe
draal een „werktuig ter verzoe
ning": verzoening tussen de nog
De hoofdingang van de nieuwe
kathedraal, geflankeerd door het
beeld van St. Michael en de duivel,
het laatste levenswerk van de
grote beeldhouwer Sir Jacob Ep
stein. Rechts de „Gilde-kupel".
gescheiden levende kerken, ver
zoening ook tussen de landen on
derling, zodat het mensdom reeds
in deze bedeling „de oorlog niet
meer zal leren".
Een aantal jonge Duitsers heeft
vrijwillig een paar door het bom
bardement verwoeste sacristieën
gerestaureerd, de Duitse regering
heeft in de bouwkosten, die
ruim 13 miljoen belopen,
42.500 bijgedragen, en de Duit
se Evangelische Kerken hebben
50.000 geschonken voor de ge
brandschilderde ramen in de
„Kapel der Eenheid". Van de to
tale bouwkosten is ongeveer 10
miljoen vergoed door de Commis
sie voor Oorlogsschade. En in
1960 bracht de Evangelische Bis
schop van Berlijn, dr. Otto Dibe-
lius, een bezoek aan Coventry,
waar hij het „Internationaal Cen
trum" opende met de woorden:
„Ik bid dat deze plaats der her
eniging op gewijde grond zich
moge uitspreiden over Europa en
de hele wereld vullen met een
nieuw gevoel van broederschap,
hoop en liefde".
De nieuwe Kathedraal van
St. Michael is een vorstelijk
bouwwerk van baanbrekend ont
werp. Maar of een Nederlander,
die leeft uit de Geest van Genève,
zich daar thuis zal voelen, op die
vraag zou ik niet graag „Ja!"
durven zeggen.
haafde zich. Hieruit volgt dat het de terreinen toch zoveel mogelijk
Zuster Gon In Londen, door
Infer Austveg en Ruth Nissen-
Drejer. Vertaling uit het Noors
EriSS
misschien liever
De heer Hogeweg ziet een mo
gelijkheid voor dienstbetoon in
activiteiten ten opzichte van zie
ken en eenzamen, in het zoeken
benaderen van geloofsgenoten
rlvlèrc i
i Voorhoeve. Zwolle.
Zuster Gon in Londen is het
verhaal
vrouw met een sterk geloofsle
ven. Haar ervaringen in de we
reldstad Londen en in Noorwegen
gemakkelijk zijn van
d»"om door de
mijden. bitdl
.ch bewust m.ken h,t terrein »te
heeft
gemiddeld aantal leden per
enigmg minder is geworden. Dat
werkt niet animerend.
Verliezen inhalen
afgeperkt. De nadruk viel bij de
mannenverenigingen steeds
„Schrift en belijdenis"
vandaag nog uit in de naam var
talrijke plaatselijke verenigingen!
Door kwaad gerucht in dc
De mijlpaal van veertig jaar eerste jaren en door goed go
mannenbond bereikt, rucht wist de bbnd zich te hand- uv
haven. Een gevoelige aderlating waarde
An^ordinó V» i i rlftrtu Irarbeaban
kerk is zijn ze vastgelegd
parlementaire wetten herin
neren sterk aan die van Rome.
dat komt Alleen is ,de voertaal Engels,
Tegen de muur, die de hoofd
en kent men niet het misoffer ingang flankeert, zijn twee
De datum
en de Maria-verering. En hoe
wel de paus niet als kerkelijk
opperheer erkend wordt, hecht geDracnt,
de Anglicaanse Kerk toch gro-
modrrno ionize van ae laaK Qle men neer* De'
sterk «eloifsle. ;™«ende zendins en evangelisa-
Intussen wordt het
worden door de schrijfsters op leiding van de diverse bonden bond
verdienstelijke
ven. Het is jammer dat het ver
haal hier en daar wat traag is
maar over het algemeen is „Zus
ter Gon in Londen" een gezond
l kunnen bevelen, in de
niet gemakkelijker op. Het be
proefde systeem van weleer
de beginselstudie was goed
hanteerbaar. Wanneer de bónd
zorgde voor studiemateriaal
i schetsen, liep de
goéde aanleiding I
krach- onderging hij" door de kerkschei
ring Veel trouwe ieden gingen
heen. Ds. IJ. van der Zee. die
thans aftreedt als bondsvoorzit- streeks tot op Petrus, en daar-
groeiende ter, wist de organisatie door de mee op Christus, is terug te
dat de moeilijke na-oorlogse jaren te voeren,
leiden. Mede door het stichten
van een eigen bondsbureau di
recteur de heer A. Span te
Huis ter Heide, loopt de organi
satie perfect. Zij is financieel ge
in brons gegoten beelden aan-
voorstellende
aartsengel Michael die triom-
ten te verzamelen
we starf. Want méér dan bij
rige jubilea toen men steed:
gewagen kon
gaat het
verliezen worden ingehaald.
Intussen zal de komende bonds
dag zeker niet in mineur staan.
Zelfs niet nu hij zo kort valt na
de grootse viering HtfHl
groeiende vrouwenbond zond.
In elke anglicaanse kerk,
dus ook in de kathedraal va:
Michael, is het altaar het
eredienst. En daar
het bewijs, dat feert over de duivel in de vorm
van een moderne mens die ge
ketend is door zijn eigen be
perkingen. Ook hierin ontwaart
men de voortschrijdende (of
moet men zeggen: terugvallen
de?) dogma vorming der Angli-
Kerk, die ,,de duivel en
persconferentie heeft dc
:raal
land
de Ame
zijn
sistenten opbelde
posterijen, die toch al zo
gclegenheidszcgels uitgaven,
maar eens een postzegel nioei
wijden aan de wederkomst
Om
lijd l
het beeld als „leermeester zijn ganse werk" als i
Ie posterijen, dal hij
wilde denken, maar
dat liij dan toch wel de juiste
datum en de. plaats zou moeten
welen. Op dat moment hing de
man aan de andere kant van de
lijn op.
De persconferentie kreeg echter
nog een staartje, want prompt ont
ving de directeur-generaal tiental
len brieven inet tijd en plaats van
wederkomst. De dagen varieerden
tussen een julidag van dit jaar
cn het jaar 2061. Niet twee schrij
vers kwamen echter met dezelfde
Laos geen verloren zaok Kennedy's beleid nu
niet door woorden maar door daden beheerst.
D'
"^E moeilijkheden in Laos zijn
bepaald niet uit de lucht ko
men vallen. Bestand ^schendin
gen waren niet van de lucht, de
regeringstroepen moesten se
dert vorig jaar verschillende
keren belangrijke posten prijs
geven en konden weinig of niets
doen tegen infiltraties van de
zijde van de pro-communistische
Pathet Lao. Er werd onderhan
deld. er werd geprotesteerd,
maar de zaken bleven in Laos
gewoon doorgaan. Het was, of
niemand er zich veel zorgen
over maakte, of Laos voor het
Westen een afgeschreven gebied
was. waar hoogstens nog een
neulralistisch bewind onder lei
ding van prins Soevannah Phoc-
ma een totale communistische
overhecrslug zou kunnen voor
komen. De onderhandelingen le
verden geen resultaat op. om
dat de pro-westerse regering
in Vientiane <>p beslissende
ogenblikken het verbond met
neutralisten en communistlseh-
gez Inden niet aandurfde. En
hoe de Verenigde Staten ook
druk uitoefenden op prins Boen
Oem. het hoofd van deze rege
ring van nationale eenheid, het
mocht niet baten. Hetgeen niet
verwonderlijk is. als men de
feiten ziet tegen de achter
grond van de gebeurtenissen
van de afgelopen iveken-
POVER
Het is wel een pover figuur,
dat dc Verenigde Staten in La
os hebben geslagen, afgezien
dan van het feit. dat de Laoti-
anen zelf de zaak helemaal
hebben laten zitten. Aanvanke
lijk verklaarde president Ken
nedy. dat zijn land niet zou
toestaan, dat Laos een prooi
den. Als iemand a!s Kennedy
een dergelijke verklaring af
legt. moet hij ook wezenlijk
plan zijn. de consequenties
wing te trekken. Toen Kennedy
vorig jaar dit dreigement liet
horen, kon iedereen, die begrip
had voor de hachelijke positie,
waarin de vrije Wereld zich in
Laos bevond, zijn verklaring
van harte toejuichen. Des te
groter was echter de ontgooche
len z. toen bleek, dat Kennedy
op het beslissende ogenblik
daartoe uitgedaagd door de
Sowjetunie zijn woorden niet
in daden durfde omzetten.
GEVOLGEN
Dit falen van Kennedy kwam
dubbel hard aan. omdat het dc
Amerikaanse buitenlandse poli
tiek van haar kracht beroofde
cn wat voor Laos zelf het be
langrijkste was, omdat dc pro-
westerse regering van het land.
die wat lichtvaardig op een
Amerikaans ingrijpen had ge
rekend, met de rug tegen de
rode muur kwam te staan. Met
Russische vliegtuigen werden
Russische wapens aangevoerd
in de t lakte der Kruiken en
van Noord-Vietnam uit trok een
georganiseerd leger Laos in
om de beide opstandige groe
pen in het land te steunen in
de strijd om de macht. En voor
een voldongen feit geplaatst,
waaraan het meende niets meer
tc kunnen veranderen, zonder
een oorlog op grote schaal te
riskeren, ging Amerika naar
een bestand streven en na
dat dit tot stand was gekomen
gebruikte het zijn invloed
om dc regering van prins Boen
Oem te bewegen, mede te wer
ken aan dc vorming van een
nationaal kabinet, waarin alle
drie dc strijdende groeperingen
zouden zijn vertegenwoordigd.
UITSPRAAK
Hierin is totdusver geen ver
andering gekomen. Ook na de
val van Nam Tha en andere ge
bieden. beperkten de Verenigde
Staten zich er toe, aan te drin
gen op het ongedaan maken van
de best andsschendingen en het
hervatten van de onderhandelin
gen tussen de drie prinsen, te
weten Boen Oem. Soevannah
Phoema en Soevannoe Vong. de
leider van de pro-communisti
sche Pathet Lao. Tot een Ame
rikaanse of Zoavo-interventie
werd ook nu niet besloten en in
Washington werd slechts mede
gedeeld. dat een dergelijke stap
slechts als een laatste redmid
del zou worden beschouwd. Een
dergelijke uitspraak bindt de
Verenigde Staten niet in die ma
te aan de militaire ontwikkelin
gen in Laos. als de verklaring
van president Kennedy van vo
rig jaar dat deed. En als ge
volg daarvan behoeft dan ook
niet te worden gevreesd, dat
er zich spoedig een situatie kan
voordoen, waarin Kennedy in
een even hachelijke positie komt
te verkeren als vorig jaar. toen
hij zijn woorden niet in daden
durfde omzetten. De belagers
van Laos. of zij nu in Moskou,
in Peking, in Hanoi of in de
Vlakte der Kruiken aan de
touwtjes trekken, weten dat
rechtstreekse interventie ten-
stolte een laatste redmiddel kan
DADEN
Verblijdend is de verandering,
die zich in dc afgelopen maan
den geleidelijk heeft voltrokken
in de gedachtengang van Kenne
dy en de mensen, die hem da
gelijks van advies dienen. Met
instemming hebben wc gerui
me tijd geleden al geconsta
teerd, dat Kennedy er mee had
opgehouden, wereldpolitiek te
bedrijven door het afleggen van
van vastberadenheid getuigende
verklaringen in het Witte Huis.
die ook wel eens waar gemaakt
moeten worden. Het beleid van
de Verenigde Staten wordt thans
niet langer door woorden, maar
door daden beheerst. Toen de
situatie in het aan Laos gren
zende Zuid-Vletnam gevaarlijk
begon te worden, zond Kennedy
zonder enige fanfare troepen
en oorlogsmateriaal naar dit
land. met de vaste bedoeling,
onder geen enkele voorwaarde
toe tc staan, dat het ln handen
van de communisten uit het
noorden komt. Hetzelfde is
thans met Thailand het geval:
Kennedy heeft geen dreigement
laten horen, maar heeft slechts
medegedeeld, dat Amerikaanse
mariniers in Thailand aan land
zouden gaan toen deze troe
pen al onderweg waren..
CONTROLE
Intussen ziet de toestand in
Laos er niet rooskleurig uit. In
de gegeven omstandigheden kun
nen de Verenigde Staten en hun
bondgenoten in de Zuidoost-Azia
tische verdragsorganisatie
(Zoavo) niet veel meer doen
dan het ongedaan maken van
de bestandsschendingen eisen en
alsnog aansturen op het be
reiken van een politiek akkoord,
waardoor wellicht een eind ge
maakt zou kunnen worden aan
de rode buitenlandse inmen
ging in Laos. Maar zelfs als dit
laatste gebeurt, is er nog geen
enkele garantie, dat de vrede
ken. waarmede het op
blik te kampen heeft en dat
Thailand dan zonder zorgen de
toekomst tegemoet kan zien. Zo
lang een politiek akkoord onge
daan gemaakt kan worden door
subversieve acties van een der
partijen in casu de Pathet
Lao die ongestraft steun van
buiten af kan blijven ontvangen,
heeft het betrekkelijk weinig
waarde. Een dergelijk akkoord
zou dan ook op naleving gecon
troleerd moeten worden door
een VN-legergroep, zoals er één
in Palestina is gelegerd. De be
staande bestandscommissie
heeft haar ongeschiktheid al
voldoende bewezen.
Dit is generaal Kong Le. de
vroegere parachutisten-kapitein,
die met de communisten samen
werkt om het pro-Westerse be
wind in Laos ten val te bren
gen. Hier ziet men hem in
Praag. Blijkbaar heeft hij het
daar goed naar zijn zin.
FASE
Als er geen behoorlijke con
trole op naleving van een po
litiek akkoord mogelijk blijkt
te zijn. zai er in de situatie in
Laos geen gunstige verande
ring mogelijk zijn en zal het
gevaar voor de aangrenzende
landen Thailand en Zuid-Viet-
nam (om over Cambodja nog
maar te zwijgen) alleen nog
maar groter worden. En aan
gezien aangenomen moet wor
den. dat een dergelijke contro
le er niet zal komen, dienen de
Verenigde Staten en hun bond
genoten bij het bepalen t-an
hun militaire strategie in Zuid-
oost-AzIë er in alle omstandig
heden zonder meer van uit te
gaan, dat met het bereiken van
een bevriezing van dc toestand
in Laos slechts een fase in de
communistische expansie-strijd
is afgesloten en dat op een
kwade dag. die niet eens ver
in het verschiet hoeft te lig
gen. een nieuwe en wellicht be
slissende fase kan beginnen.
Vandaar dat het noodzakelijk
zal zijn, in Zuld-Vietnam en
Thailand geen enkel risico te
lopen, door tc gaan met het
versterken en verbeteren van
de eigen strijdkrachten van die
landen en een belangrijke kern
van een soort Zoavo-strijdmacht
in die gebieden tc handhaven
om de belagers duidelijk tc ma
ken. dat zij niet alleen met de
Thaiiandsc en/of Zuidvietna-
mese troepen te maken krijgen.
CHINA
Het is geen opwekkend be4ld.
iat de situatie in Zuidoost-Azië
ons te zien geeft. Temeer, waar
we Laos ook moeten bezien te
gen de achtergrond van de Rus-
sisch-Chinese tegenstellingen.
Wat het bestand in Laos be
treft, hebben de Amerikanen
met de Russen te maken, om
dat die de pro-communistische
groeperingen in Laos tijdens dc
besprekingen in Genève hebben
vertegenwoordigd. Maar als het
er op aan komt. blijken de Rus
sen in Laos bijzonder weinig te
zeggen te hebben en lijken de
Chinese communisten er de la
kens uit te delen via hun va
zalstaat Noord-Vietnam. Toen
de strijd in Laos vorig jaar zijn
hoogtepunt bereikte, was er
nog reden om aan te nemen
dat de Russen achter de scher
men aan de touwtjes trokken.
Thans lijken de rollen te zijn
omgedraaid en ziet het er naar
uit, dat de Chinese communis
ten de leiding van de zaken in
Zuidoost-Azië weer van Moskou
hebben overgenomen (en be-
Kaald niet met instemming van
et Kremlin). Dit betekent, dat
Amerikaanse cn andere strijd
krachten zich in geval van een
conflict niet tegenover de Sow
jetunie, maar tegenover de
Chinese communisten geplaatst
zien, met alle risico's, die daar
aan verbonden zijn.
LACHENDE DERDE
De jongste ontwikkelingen
zijn koren op dc molen van de
Sowjetunie. Dat geldt voor de
gebeurtenissen in Laos. Zuld-
Vietnam en Thailand, maar ook
voor de moeilijkheden tussen
rood-China en India en tussen
laatstgenoemd land en Pakis
tan. Langzamerhand kan
Chroesjtsjef in Zuidoost-Azië
weer de rol van dc lachende
derde op zich nemen, dc Ame
rikanen en Chinese communis
ten tegen elkaar uitspelend. Het
is dan ook begrijpeljk. dat
Kennedy wat Laos betreft na
zijn weinig gelukkig optreden
van het vorige jaar bijzonder
voorzichtig te werk gaat. Hij
zal er goed aan doen. dc Rus
sen tc dwingen, met betrekking
tot Laos kleur te bekennen.
Slaagt hij daar niet tijdig in.
dan staat de vrije wereld in
Zuidoost-Azië voor een serie on
aangename gebeurtenissen en
zullen de Amerikanen hun in
spanningen om Zuid-Vietnam
en Thailand tc behouden, nog
belangrijk moeten vergroten.
