DESIRÉE,
Een heldenstrijd
öJom\
v
e mu
Kosmann's Roman
L
HOOGSEIZOEN
centurio's
met tweeërlei wapenen
vrouw «ksven vo,«c"' de
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 5 MEI 1962
publiek vinden. Van het eerste deel werden 450.000
exemplaren verkocht. Het tweede deel bracht het op
mepct verknentp hoplc in Wp<f-rjllitclanrl 3*1-500 exemplaren en het derde deel maar tot 278.500.
meebl veritütme ooe* m vvesi-uuiisiana Al met al is de volledige uitgave van „08/15" op ovei
lllllllllllllllllllllllllllinilllllllllllllllllilllIllliUlimilllllllUIIIIIIIIIIIIIIIUIIIlinillUllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII de 1000 000 exemplaren gekomen.
Erich Maria Remarquea „Are de Triomphe", dat
(Van onze correspondent in Bonn)
Spiegel" heeft zich de moeite gegeven i
H/ n p Wkhandli hield- cii,er8 zUn gecompileerd uit de opgaven van wat de non-fiction betreft - inforrr
DnHse bockhandel de boek-detailhandel. de pocket-edities en de z.g. boe- memoiren-literatuur etc. - volgen op
erkocht. ken-gemeenschappen. ter- Graber und Gelehrten" en Sauerbr
eens een Duits boek. Het is de historische roman hieronder) vermelde cijfers stammen van de enquête"
S°fnkt" Fr" ~nrlikS'
1.988.000 exemplaren van verkocht.
Van C. W. Cerams (Marek) boek „Götter, Graber
und Gelehrten" werden 1.309.000 exempt, verkocht.
Pas op de derde plaats in de bestsellerlijst kwam
een boek van een Duitse auteur, n.l. Hugo Hartungs
„Ich denke oft an Piroschka" (1.170.000 exemplaren). 0
Daarna kwam dr. Ferdinand Sauerbruchs auto- tabele 780.000 exemplaren bracht. Het boek werd
biografie „Das war mein Leben" met 1.157.000 «ezet in
exemplaren, gevolgd door de Oostenrijker Franz anderhalf
i Theodor Pleviers „Stalingrad" 287.000.
NON-FICTION
OPVALLEND
i-fiction betreft informatieve boeken.
Cerams „Göt-
luerbruchs „Das war
mein Leben":
Werner Keller: „Und die Bibel hat doch recht"
(500.000 exemplaren), het gebedboek „Jugend vor
tv Gott" (eveneens 500.000 exemplaren). Hans-Ulrich Ru-
d?i„J2s.!f e*?artm Baue,rs dels „Trotzdem" (450.000). Klaus Mehnerts „Der
Sovjetmensch" (423.000), Jilrgen Thorwalds „Das
Jahrhundert der Chirurgen" (414.000), Herrmann
respek*
i het
Michael Grzi-
Werfel met zijn boek „Veruntreuter Himmcl" met ^frl5)cï,succls1 voor. dt We8lduit8® televisie aanleiding mek (vader Bernhard is directeur van de Frankfurtse
1.000.000 exemplaren.
GEKOCHT
werd haar filmserie te maken of dat het hoge
koopcijfer werd bereikt dank zij de televisiefilms. Het
laatste is het waarschijnlijkst.
In dat verband spreekt het verkoopsucces van
Thomas Manns „Bekentnisse des Hochstaplers
dierentuin mHP
over dieren) „Serengeti darf nicht sterben'r met
300.000 exempla
televisie-„star" met zijn praatjes
ierenffeti Harf nirht Rtprhon" me)
De oorlog der Camisards
i zijn gekocht. Of zij ook werkelijk zijn
Deze miljoi
dat de boeke J I PI
gelezen is moeilijker vast te stellen. Interessant 1
dat verband zijn een vergelijkende statistiek derge
nen, die als koper voor zichzelf of als ontvanger van
een boek-geschenk Cerams „Götter, Graber und Ge
lehrten" (of welk ander boek ook) ook werkelijk heb-
Ook Fritz Martinis „Deutsche Literaturgeschichte" e
-cijfers bewijzen niets enders ï=KE.5f
GERING
Interessant is voorts, dat de verschillende delen van Als de gekochte boeken voor het merendeel lnder-
Hans Hellmut Kirsts trilogie „08/15", waarin hij de daad ook werden gelezen, heeft het Westdultse pu-
s- i bepaald een goed
tot respektievelijk 173.000 en 100.000 exemplaren. En
van de pocketboek-editie van Vater Zilles tekeningen,
die in het Derde Rijk waren verboden, werden 250.000
exemplaren verkocht.
ben gelezen. Een dergelijke lees-statistiek bestaat in „Untertanengeist" der Duitsers'
West-Duitsland evenwel niet. Het nieuwsweekblad „der de mate een geringe afname
De nieuwe verzenbundel van
Remco Campert, Dit gebeur
de overal (Uitgeverij De Bezi
ge Bij, Amsterdam) las uw re
censent vlak na het jongste pro
zawerk van Simon Vinkenoog,
Hoogseizoen, welk boek (een
roman is het niet) elders in de
ze kolommen wordt besproken.
Men heeft hier te doen met
BUNDEL YAN
REMCO CAMPERT
Niets.
mMjisen van eenzelfde geestes- Ik zi't by de kachel, die uit is. Door Het kale park
Een ted*!} mijn hoofd van alle een zwarte paraplu,
gedachten daaronder een vrouw:
wacht. Waarop?
- een teken van leven,
niet meer, niet minder.
Het enige onderscheid is dat
Campert een nog iets zakelijker Gp blz. 12 zegt de didhter:
en nuchterder manier van con- de buitenlandse gast
stateren heeft dan Vinkenoog; met de sluwe ogen van klein
hij kan met minder woorden toe, g€jd
zoals bijv. blijkt uit het volgende vertelt wapenfeiten, niemand
generatiegenoten, kennen elkaar
goed en noemen elkaar in hun
werk. Ze leiden eenzelfde soort Öp de naclit o7 "cm de das.
leven en verkeren in dezelfde
milieus. Ze spreken dezelfde
taal.
Als je honger hebt
en niets te eten
en niemand wil je meer lenen
wat doe je dan?
versfragment:
reportage van SIMON VINKENOOG
De nieuwe roman van SI- houding van een farizeeër past
i Vinkenoog, Hoogseizoen lier allerminst. Maar wat mij
de passiviteit, alsof het
leefd worden de enige vorm
van leven is én de enige mó
gelijkheid om' het leven
Amsterdam), is geen
ie gebruikelijke zin,
verwarde reportage
stuk eigen leven, ee
vensbiecht. Om het manuscript verstaan. Natuurlijk
af te ronden heeft de auteur passiviteit niet volstrekt,
aan het eind enkele bladzijden ders
wartaal geschreven, om dan te
eindigen met een halve pagina
lyrisch proza, die een samen
vatting wil geven van de gees
telijke situatie van waaruit het - -
boek geschreven en beëindigd e™ge houvast, de enige orde,
Is. die hem van vele genoten on-
- derscheidt. En nu geen enke-
1',:".".jsssr™%s ie h<"c
W,J weerhoudt, vertelt hij dan ook
uw® alles wat hij beleeft, met bij-
'eer zonderheden die een ander on
willekeurig zou verzwijgen.
Men signaleert bij Vinkenoog,
op een andere manier dan bij
Nel Noordzij, een bijna patho-
i hij niet schrijven.
Enige orde
Dit moeten-schrijven is zijn
Zolang te water (1954)
belden (1957) geeft dit
boek niets nieuws. Het is weer
voornamelijk een verslag van
zijn erotische ervaringen, zijn
intense deelneming aan hel
de Amsterdamse bohème, door-
ui* logische openbaringsdrang, die
m'i een teken des tijds lijkt
te zijn. Natuurlijk is dit alli
in India. Vast
Iln"Lh*„VU.U„rIiiS.-d,at vi"k?"°°e gevoerd, want eerlijkheid
"n dat de literatuur betekent niet dat
hij niet laten kan zijn
ervaringen te rapporteren. Is
hij geconcentreerd op wat hij
hier b.v. aan zijn verslag van
een bezoek aan het Parijse
kerkhof Père Lachaise. Men
kan het zo stellen dat Vinken
oog een zoeker is naar de zin
van het leven, maar dit hiet
doet door studie en actief na
denken, maar experimenteel,
door het leven als een expe
riment te beschouwen en zich
in het leven maar te laten
gaan. „Ik wacht op de dingen
die komen gaan. op alles dat
bij het oude blijft, en het nieu
we waarvan niemand de draag
kracht beseft" (bl. 10). „De
enige zekerheid: ik leef. Ik
overleef" (bl. 123). De maat-
schappelijken kunnen hem niet
boeien. „Ik probeer het nog
eens opnieuw uit te leggen,
dat ik deze jongens aardiger
vind om mee om te gaan. dan
domme mensen in een tram op
weg naar hun werk" (bl. 31).
..Niet dat zij (zijn slag men
sen) het licht haatten. maar
ïiet licht maakt oud. het laat
hen koud. Ze haatten ook de
wereld niet, ze hadden er niets
mee te maken. Ze waren ook
niet te onderscheiden van an
deren..." (bl. 115).
niets zou mogen verzwij
gen. Het ziekelijke treedt ge
loof ik daar in, waar niets
meer gesuggereerd wordt.
Niks
SIMON VINKENOOG
..Ik wil niks,
zeker" zegt een van zijn vrien
den (bl. 116». Bij hun experi-
menteel zich-laten-drijv«
nen zij niet buiten elka;
kaleidoscoop
eet niks Ordenen i
n de stof. compo
neren. is er dan ook niet bij.
Inzover is deze schrijfwijze
verklaarbaar, omdat ze past
oij de levenshouding die hier
riemelen zetekend wordt. Verwarde ge
slachten. verwarring van dag
nacht, verwarring van tij
de verhoudingen in alle denk
bare combinaties MPMHH
Ijes en vrouwtjes door elkaar delijke levenspartners
heen. Kinderen worden niet daaruit ontstane vei
geboren of „men laat ze ko- gen, leiden in de beschrijving
men". Soms wordt er
trouwd, meestal niet.
weet alles van elkaar.
zijn nachtdieren
leven pas op na middernacht.
Een enkele keer lijkt
wereldje
verdwaald PHMBBBi
samenleving, waar veel
dronken wordt
middelen geen
Deze grote literatuur, want
aarlijk groot auteur neemt
distantie en houdt het wereld-
Ji.. ie dat hij tot onderwerp koos
wat groter kind :>P armslengte van zich af.
overigens is deze Evenmin als in Nel Noordzij's
veel ge- gedichten is in Vinkenoogs
verdovende prozawerk afstand tussen hem
uitzondering en zijn stof. Vandaar dat ilr
niet op kinderen be- van reportage sprak; kunst is
rekend. Het is een van de uit
wassen van een grote,
kerstende stad na
reldoorlogen en in ei
dreigingen. Ook als
de wereld van de ..squares'
behoort kan men veel begrij- Hoogseizoen,
pen en verklaren, want de
het niet. al heeft Vinkenoog
igetwijfeld het talent dat
?e we- hem tot het scheppen van
tijd vol kunst in staat zou stellen, ge
tuige menige passage uit zijn
prozawerk met inbegrip van
C. RIJNSDORP
luistert.
Beeldend
Ook hier, zo in het voorbijgaan,
een beeldend detail Hier vindt
men een van de sterkste punten
van de hedendaagse poëzie. Vroe
ger waren beschrijvingen in de
poëzie stilzwijgend verplicht. Nu
is men niet op schilderen of be
schrijven uit, maar men doet
het soms ondanks zichzelfde
visie is de dichter dan te sterk
geworden. Ook zijn de dichters
van vandaag sterk in de korte
kernachtige en beeldende beschrij
ving van de geestelijke situr*:-
waarin zij leven. „Zelfmoord
heiden zijn uit de mode", leest
men op bl. 9. Em op bL 56 staat
te lezen:
Mijn tijd,
een tijd van ondergang en
overgang,
de dauw die we nu trappen
is vanmiddag verdampt
de weg die we nu lopen
wordt straks verlegd
de nesten die we nu bouwen
worden morgen geslecht.
REMCO CAMPERT
om me aan de tand te voe
len over wandaden, al of niet
door mij begaan" (bl. 7). „De
grote rust wil maar niet over me
komen, tevredenheid met wat ik
heb" (bl. 23).
Ik heb veel moeten lopen en
drinken
om deze lucide staat van staar-
zin te bereiken,
kaal op de aarde staan in de
kale nacht,
geen kind, geen kraai, de kreet
van de ruimte,
het krijsen van de planeten: zo
onzinnig moet ik eindigen.
Ik zou de dood liever voor zijn,
maar zo sluw als de dood
is er niet één.
Wel is het bestaan „huivering,
wekkend lekker" (bl. 13), en
„als niemand mijn bril stukslaat,
/kan ik nog jaren mee" (bl. 17),
maar op bl. 18 lezen we een gebed
tegen wil en dank, een smeekbe
de zonder adres, waarin zich de
grond van 's dichters gemoed uit-
Een boeiende,
maar ook ver
schrikkelijke epi
sode uit de ge
schiedenis van
het Franse pro
testantisme wordt
gevormd door de,
oorlog der Cami
sards in het be
gin der achttien
de eeuw. De op
heffing van het
Edict van Nan
tes (1685) was
oorzaak, dat tien
duizenden huge
noten dewijk'na-
men naar Zwit
serland en de
protestantse lan-
den van West-
Europa, maar
ook oorzaak, dat
vele duizenden
voor de schijn
het roomse geloof
aannamen doch
innerlijk trouw
bleven aan wat
ze voelden als de
hoogste waar
heid- In 't ge
heim werd het kerkelijk leven
voortgezet en werden de kin-
vóór
Een andere maal wordt, ge- I
hoorzaam aan de inspiratie van
de Geest, een aanval gedaan op I
stad over een open vlakte
poort, waarbij de tak-
tieöc van Jozua jegens het gar-
nizoen van Ai (Jozua 8) wordt I
toegepast.
Het profetisme of illumisme
speelt een overwegende rol in I
het optreden der benden. De
Geest spreekt door de profeten,
soms rechtstreeks door de aan-
voerders, soms door kindermon- I
den, niet alleen betreffende het I
moment en de methode van de
strijd, maar ook voor de verde- I
ling van de buit, het doden of I
sparen der gevangenen. Trou-
wens, dat laatste was zeldzaam.
Als regel werden gevangenen, I
zelfs gewonden, afgemaakt. Er I
was voor de Camisards in him
werden verbrand; verraders met
de dood gestraft. Vrouwen en
kinderen werden niet altijd ge- I
spaard. als het ganse dorp ver- I
raderlijk te werk gegaan was.
Ook hierbij dreef hen geen
wreedheid, maar de oud-testa- I
mentische regel.
Zuiverheid
JEAN-PIERRE CHABROL
Vloeken, onkuise taal. diefstal, I
werden streng gestraft. Van de
buit mocht niemand iets voor I
zichzelf achterhouden; het was I
alles gemeenschappelijk eigen
dom. Meermalen werden gouden
en zilveren rituële sieraden om- I
geen prak-
deren opgevoed bij de open lars die behaive krijgsman ook tisch nut hadden, maar alleen
Bijbel. En het wonder ge- diplomaat ~~-u-1-
Cavalier wist aartbidding vroegen, als
beurde; het woord van Mme te paaien met beloften, die nooit schilderij van Titiaan, de H.
de Maintenon- zo de ouders ingewisseld zijn, kwam weldra Maagd voorstellend, werden ver-
de Maintenon. „zo de ouders eimJe El^ge geïsoleerde af. nietigd. ongeacht hun waarde. I
al huichelaars zijn, de kinde- deiingen bleven de strijd voort- Alvorens een krijgstocht te be- I
ren zullen katholiek zijn" ging zetten tot 1714, maar konden het ginnen, werd een eredienst ge-
houden en werden publieke pc- I
in beden uitgesproken. Extatische
eon. tonelen waren daarbij niet zeld-
crete vorm de heugenis i
niet in vervulling. Het jonge
geslacht was vuriger van geest
dan de ouderen en verleven-
1961 verschenen en geschreven gelederen moesten verlaten
--- -»""-ban te brengen over het I
van de zijde der Roomse kerk ^".plerre ^ab^l stVm- «ei- --- -
en der burgerlijke en militai- mend uit een oud Cevenols ge- leg"\ APet™ een Gideonsbende
slacht, dat zijn aandeel heeft "o*1 •W"1. v°?r de u
geleverd an de bloedige offers, Soms bloeit verdraagzaamheid
---r «enjen« geestelijke situatie de spreekt:
de geestelijke situatie hoofdschotel. Het gaat m dit
soort verzen doorgaans over de O red mij, iemand
rn0d^^ «x™ al d®z® vervloekte woorden,
het eerste citaat bleek. De dich- j j
ter, hoe jong ook nog - hij is dle niem^ goed doen en
van 1929 begint op zijn leven niemand schade.
terug te zien. Hij constateert dat mij van het verval,
„de jaren van het Indiaantje spe- het vuilnis en de brandnetels
len" nog niet voorbij zijn. Beel- der melancholie.
den uit zijn kinderjaren komen Bewaar mij voor de winter en
fragmentarisch naar boven. stale„ adem_
„De mean loopt een eindje met doodsbed.
ons mee", Stuur mV tvdig pyromanen,
zei ik tegen mijn moeder,
als ik 's avonds aan haar hand
wandelde door het vredige
Den Haag. troost heten. Wanneer wij ons la-
Ik had speelgoedbeesten ten drijven zullen wij de zdn van
Maar evenmin als de moment- en vriendelijke ooms. het leven zeker niet vinden.
Weerstand
De reacties aan de kant der
vervolgden waren verschillend.
Sommigen, vooral onder de
oudere generatie, opgevoed door
geordende predikanten, prezen
lijdzaamheid aan. La Colombe,
de duif, was hun zinnebeeld.
Anderen, de grote meerderheid,
leefden in
aandeel helft '"Scht
geievero au ue bloedige offers.
leidt op lijn eigen wijze de her.
innerina ter,,, tot de tiid van de gistraat, bij Wie Samuel hi
bnertog "tèréï tot'dTtSd 'van de fiSSS"! ÏSïïS K
psalmen in de nacht. Ilijft kamoliS maer wlrdt d<5r I
m" V: I
sche wereld en predikten
stand en wraak. Er vo
zich diverse legertjes, die ope
reerden in verschillende (g|
der Cevennen, het bolwerk
het protestantisme. Bekende lei
ders waren Roland Laporte en
Een vondst
De auteur stelt het nu voor,
alsof bij de modernisering van
een oude hoeve in een spleet tus
sen twee muren een manuscript
oud-testunenti- is, gunden, dat niets anders is
brieven ge-
alle partijen geacht,
vaar dreigt voor hem, weet 5
muel alle krachten te mobilise
ren om hem te bevrijden.
Een oase
:ling bri<
le jonge
wctfi- -V -IV verzamel
vormden wisaeld hiasen de
die ope- "J" 1benevens
verschillende defên dagboekbladen geschreven
de jonge man en tenslotti
de kopie van officiële stukken.
De 17-jarige jongen heeft ge- Finètte \rooraï
imd r"" '"""'.loi-m. j mcne vuur<u
In de2e stugg® rotsen, 1^
Samuel ?een tere Plantie8 gedijen, is
oase- de idyüe tussen Samu- I
el en Finette. Het was een goe- I
de gedachte "an rhohmi
Jean Cavalier. Veel boeken zijn hoorzaa:
de influistenn-
Eigen toestand
De doorleefde jaren „komen
C. RIJNSDORP.
geschreven over deze helden-
strijd, die twee jaar heeft ge
duurd (1702-1704), dank zij ook
de omstandigheid, dat
XIV gewikkeld was in ae moei
ten van de Spaanse Successie
oorlog en eerst een te geringe
troepenmacht ter repressie naar
de Cevennen zond. Toen hij het
opperbevel opdroeg
:eiharde gevoelens der anderen.
rinette vooral spreekt zich in
haar primitieve briefjes uit als
Op een bijeenkomst van pro
testantse auteurs zei Okke Ja
ger onlangs dat hij wel eens een
roman zou willen lezen over
een goed huwelijk.
Daar zit geen brood in, zei
een van zijn collega's, die ken
nelijk de bespreking wat op
gang wilde brengen. Vergeet in romanvorm over mensen die op die éne kaart
niet hoeveel wij als auteurs aan dreigen onder te gaan aan een
danken hebben, of andere sexuele afwijking.
gen van de Gee^ die hem de bl- brïid uit h« Hooglied. Een I
h'hif'miim.ik" schaduw valt over haar geluk,
j beurtenissen die hij meemaak- alï hun verktotenia onvruchtbaar I
Louis te te boeks.aven. aangesien hil en het gesjacht dreigt uit
immers, els utaotrferln*, had D;n wordt eeif zus.
geleerd de pen te hantereb. Ook Ur van Ki„ette aa„ Samuel ,ot
vrouw, heeft, m wat onbeholpen ln d d bijbelse aarts-
xxL. x,Cu vorm, haar aandeel geleverd. vaders I
ni'vü- Chabrol heeft de taal en ztijl vaaers- I
van de tijd en de streek ge- fcindindruk
bruikt. wat een verklarende
-1 woordenlijst aan het eind van Getrouw aan de historie. I
I het hoek nodig maakt Om de e- m0e5t het boek triest eindigen; 1
zer niet al te zeer af te schrik- Cavalier Ingepalmd door DeVl-
I ke" ,;r de hedendaagse spelling lars, Roland gesneuveld, de ove-
I gevolgd. Naast het lexicon vindt tigc leiders gedood of uitgewe- I
de leter ook een reelu aanteke. ken. Samuels schrijfdrang ge-
pingen, die uit de stukken de doo«d. Dit droeve slot neeïnt I
I historische getrouwheid van het niet weg. dat de lezer dank-
verhaal aantonen. baarheid gevoelt jegens de
schrijver, die in dit werk zijn I
I Olifi-TAmónti'crli hart heeft gelegd. Door figuren. I
I vua i esramennscn mjdden de beweging staan- 1
over een „masochistische" man van veertig 'EPS' I
y SSSiSSS»Xifi 5»««V8i.as:1
Gideonsbende, die op de Midia- mjsards van binnen "üif'ieëe- i
meten loatrekt. Het getal speelt l^cnd ^aak 'wS I
geen overwegentlero!. KrijgdU- kronietan.uj h.S^Sin hh'l I
de zonde
Literatnur, al of niet geschre
ven door een christen, is on
denkbaar zonder de zonde.
Ik moest hieraan terugden
ken, toen ik de jongste roman
zijn geoorloofd, zelfs gebo-
Iden. Hun nauwkeurige kennis 0,.._
van het gevechtsterrein, van de d*
gehele streek vol ravijnen jn larecht „5,
Hoofdpersoon
goed geschreven
Zogt, dichter en museumdirec
teur, die er (ten onrechte) van
verdacht wordt een kind te hebben
Alfred Kossmann las. Het vermoord,
zoveelste psychiatrisch rapport Het verhaal
bieden hun aantekening, moet ik na herle-
overtrokken en verte- zing tot de conclusie komen dat
kend beeld van het leven. „De Misdaad" van Alfred Koss-
Met name jongeren die blijkens mann van geroutineerd vakman- „otien m«.m hPn naarhii t*n
,P7P ervaringen van de boekhandel dit schap getuigt, dat hij mij echter I f-e^e' teSRll d* solda^n eoht
deze korte, genre lectuur als toonaangevend met heeft overtuigd van de S' ®n menselijke exaltatie onder-
t beschouwen moeten wel tot de „waarheid" van zijn roman en fn scheiden? Men kan wel de
slotsom komen dat er tegenwoor- dat ik het verhaal onsmakelijk
dig bijna geen „normale" mensen vind. Aan een verklaring van het
meer op de wereld rondlopen. z.g. „Masochisme" heb ik. wat
Het is best mogelijk dat Koss- betreft genoeg aan Prisma's
mann ernstig studie heeft ge- Vreemde woordenboek,
maakt van het masochisme. Maar
P. J. RISSEEUW
vals. Geestesinspiratie I
ïlijke exaltatie onder-
te scneioen Men kan wel de au-
^bapen de woestijn. teUr verwijten, dat hij niet de I
Een enkele maal werd een list kunst der beperking verstaat.
vragen we ons af. kunnen
De dageraad
De dageraad, door Elle Wie
drie hoofdstuk-
^"h,1? •d«u™ :'ü'KÖ,7m^
een vrlege" i,fe™d,„ d,e lS ovlz'h"t°ïr,A>~,ri
zo een en ander heeft meege- over net men8el
maakt, in het tweede door een
journalist die er door een broer
de verdachte op uit is gezon-
"h« 'n^Suiirb'SS ""«""T V"! Alfred
weinig. Kossmann. De Misdaad. Queri-
De uitzichtloosheid van dit genre
do's U.M. Amsterdam.
literatuur is duidelijk in het oog
versmaad. Dan wordt van te vo- De vierhonderd bladzijden
Iren het moment van de aanval «en te veel inspanning va
aan de troepencommandant aan- moderne lezer, vooral als niet
gekondigd op bevel van de
Ifeet. de geestelijke leider der
Camisardenbende. De militaire vrouwen in hun geloofsstrijd
leider brengt tegenwerpingen in. bestaat. Bestaat ze wel. dan is I
maar zijn woord wordt afgewe- d® lektuur van dit boek als een
I zen. Wat geschiedt? De gewaar- versterkend bad.
schuwde officier is zo van w
C. de Boer Jr., ogen
Leo Zogt zelf. Ook de dus
ta
Okke Jager i
streek, dat op het bepaalde uur
2) Prisma Vreemde woorden- I het dorp leeg wordt gevonden;
>ek, 4e druk, Prisma-pocket 132, des konin«s soldaten hetoben
ffppn et ri it) annsnHnrM
DR. M. C. V. D. PANNE 1
Dit diep tragische verhaal, dat
de gruwelen van de laatste we
reldoorlog in herinnering
handelt over de executie
kapitein van de Britse legeronder-
nog ni«..
flap onthult iets kenmerkends lukkig) vele taboes in protestants
over mr. L. Zogt. „De hoofdper- christelijke kringen zijn en wor-
soon is een masochistische man den opgeruimd, die lange tijd een
c van veertig, wiens afwijkende se- onmiskenbare huichelachtigheid
roept, xuele instelling hem in vreemde in de hand hebben gewerkt, staan
Jean-Plerre Chabrol. Lee fous I
geen strijd aangedurfd. de Dleu. Uitgave GaUlmard.
situaties en conflicten brengt.'
rMisschien v^eet u zo precies
defen, die zich in JPaïestina be- u'etl -v!-*
vinden om, wat de Engelse rege
ring noemt „de orde te bewaren".
Aangrijpend weet de schrijver te
schetsen hoe deze vrijheidsstrij
der John Dawson genaamd
die zich echter als terrorist zou
hebben gedragen, zijn laatste
uren door worstelt in tegenwoor
digheid van zijn beul, de jonge
Israëlische verzetsstrijder Elisha.
De persoonlijke haat die Elisha ket g®,val,
tegen Dawson koestert blijkt ten- H""r u,anf m'
slotte de reden te zijn waarom
juist deze Israëliër het slachtof
fer wil doden. Langzaam kruipen
.^masochistisch'
kent. Geneer u niet. In Prisma's
Vreemde woordenboek kunt u le-
Masochisme, het zich lat<
Oostenrijks romanschrijver, gest.
1895. die zulk een geval be
schreef.) Masochist: lijder aan
masochisme".
In het verhaal van Kossmann
wat kwaadaar
diger, want mr. Zogt is ook behept
met de neiging anderen uit zinne
lijke lust te pijnigen.
vele jongere en ook wel oudere
protestantse auteurs voor de ge-
bete- wetensvraag: wat nu?
Ik zou nog altijd willen pleiten
voor een gezond realisme, met de
Bijbel als voorbeeld.
Ik denk aan wat Wapenaar in
1936. in een kring van geestver
wanten op Woudschoten zei. toen
hij sprak over „De oude strijd":
..Een christen-auteur moge zo
realistisch zijn als zijn visie op
de tegenwoordige verwording dit
vereist, maar hij getuige van
lo'. |L„ centurions) B.en Phul. be,int hij met de be- blijkt hoe hun moreel door de In-
Lartéquy. Uitgave schrijving van de karakters en dochinese heropvoeding is aange-
De centurio'
door Jean Lartéquy. Uitgave schrijving van de karakters en dochinese heropvoeding
Elsevier, Amsterdam, vertaling het verleden van de mannen, die tast. Ze zijn onbegrepen vreem-
Flddelanr. verdcr M W
in het boek t
open hemel, opengebroken de stri'jd van
Gods hartebloed. Wapenaar o-raehnTl.tin i
Op koele, uiterst knappe wijze protestantse auteurs
door Gods h.rt«bl«d.i' W,prn.ar p;ra7h'iü,;e~ talidScffn.T'iïlï
de laatste zijn geneest de Algerije. Het is een knap,
hun vrouwen.
commandanten. Er
blijft voor hen dan ook niets an
ders over dan. wanneer de ge
vechten in Algerije goed losbre-
Alle opzettelijkheid
andere schaadt. Niet een aantal teksten Ulll# v«.. ut
ichtheid van een Jean Lartéquy. die hetgeen hij parachutisten
het geding. Dat schrijft k»CoHh,«
Elisha op de lippen sterft ..afwijkende" sexuele instelling. do®h de totale gerichtheid
„.Tl-„u Ho. In de wijze waarop hy dit doet roman is hier in het geding Dat ®n beschrijft zelf van kamp niet zonder effect blijkt t-
ik hom een zeker menselijk M "(5- denkelijker
de wijzers van de klok naar het observeert Alfred Kossmann niet den opzettelijk te evangeliseren in k
uur van de terechtstelling, vijf aiieen - v
uur in de morgen. Met de
van Elisha op de lippen
Dawson nadat een kogel uit het
pistool van de beul zijn hart had
doorboord.
Dat de schrijver tot een der
grootsten van deze tijd gerekend
moet worden, zoals het Franse
blad Le Monde beweert, kan he
laas uit dit boek een vertaling
van het Franse L'Aube niet
worden afgeleid.
mededogen niet durven ontzeg
gen, maar mijn hoofdbezwaar te- tants
gen dit genro boeken, dat door y®1
jongere auteurs aan de lopende
band wordt geschreven is. dat de
ze schrijvers blijkbaar hoofdzake
lijk geobsedeerd worden door de
sexualiteit. Zij zetten bijna alles ke mij" aanleiding gaf
doet dat op de manier, die
in de filmkunst aanduidt
„flash back". JB
Het is in dit deel dat de schrij- ken. bij te tekènën.
^^^^1 suSksyC. n,,au, Ke- yer voorldu<fend wijst op de gro- In het laatste deel wordt ver-
t® ra- schreven. uit drie delen bestaand «cvaarhjke kracht van het teld van de bloedige en meedo-
actueel karakter communi8tlschc systeem. Een genloze strijd in Noord-Afrika
kracht, die tijdens de „heropvoe- (met als intermezzo de gevcch-
ding" van de gevangen genomen ten naar aanleiding van de Suez-
1-7» Parachutisten in een Vietminh- kwestie). De moreelsaantasting
t o1" kamP niet zonder effect blijkt t- van de para's neemt steeds be-
t meegemaakt als ziin H®nir«oiiiT„r
g. In protes- ottcter^ ®n iater^ als oorlogscorres- Tenslotte trekt de schrijver in laatst krijgt men de indruk met
tussen een legioen van verdoemden te
h- C11 de ge- maken te hebben. Vooral dit slot-
vechten, die daarop in Algerije deel (het actueelst) is sterk ge
schreven.
Tenslotte^ trekt de schrij
met nadruk wor" rigens gefingeerde) groep Franse do strain IndochinarallC'
zouden ontstaan.
den gezegd. Een goed vakman para's, die in
knoeit niet, noch met sex, noch is gewikkeld met de Vietminh.
met bijbelteksten. Terwijl hij vertelt van de voor In het tweede deel van ,,De Kortom: Jean Lartéquy heeft
Terugkerende tot de roman wel- de Fransen zo teleurstellende ge- centurio's" zijn de parachutisten met „De centurio's" een knap
de val van Dien met verlof in Frankrijk. Daar stuk werk geleverd.
deze vechten (o.rr
