Ilieuitie (ümimnt
Plan van Rusk voor
Berlijn is uitgelekt
pl<
Commentaar
erijnen raken
geduld kwijt
Washington protesteert in Bonn
Von Brentano naar
VS met boodschap
Alg
Indonesiërs verdeeld
[an-Bunker
over
Gratie-verzoek
voor Jouhaud
Auto sleurt douanier
met opzet mee
MAANDAG 16 APRIL 1962
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
Familieberichten 0,18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
POSTREKENING: 58936.
Drieënveertigste jaargang no. 12456
CHRISTELIJK-1SATIONAAL DAGBLAD
„Stantvasticfi is qheblt»en
myn hert ia Icgtjcnspocf
DEAN RUSK
Vieuws in
één oogopslag
In Bonn zal een onder
zoek worden ingesteld
naair het „lek" waardoor
het Amerikaanse plan in
zake Berlijn voorlijdig in
de openbaarheid is geko
men. In Washington is
scherp tegen diirt voorval
geprotesteerd. Officieel is
in Bonn ontkend, d^t er
opzet in het spel is ge
weest om de besprekingen,
die minister Rusk vandaag
met de Russische ambas
sadeur Dobrynin zou be
ginnen, te torpederen.
9 De Nederlandse ambas
sadeur in Washington, ar.
Van Roijen, is gistermid
dag van Schiphol, voor
wen van (geheime) instruc
ties, naar zijn standplaats
teruggekeerd. Een der In
donesische afgevaardigden
bij het geheime Neder
lands-Indonesische voor
overleg, Tjondronegoro,
heeft verklaard, dat Ne
derland wel spreekt over
de zelfbeschikking van de
Papoea's, maar dat het
zichzelf tracht te handha-
De Algerijnse regering
in ballingschap heeft de
Franse regering gewaar
schuwd. dat deze week de
beslissing moet vallen in
de strijd tegen de OAS.
Gisteren heeft een com
mando van het Geheime
Leger kans gezien vijf uur
lang het postkantoor van
Oran bezet te houden. Uit
de Sahara is vijftien ton
aan explosieven verdwe
nen, voldoende om alle
olie-installaties te vernie
tigen.
TAE vroegere Westduitse tninister van buitenlandse zaken, dr. Heinrich
von Brentano, thans leider van de C.D.U.-C.S.U.-fractie in de Bonds
dag, zal met een speciale boodschap van bondskanselier Adenauer naar
Washington vliegen om overleg te plegen met de Amerikaanse regering
inzake het uitlekken van het jongste Amerikaanse plan ter oplossing van
de kwestie-Berlijn, dat vandaag ter tafel zal worden gebracht bij de her
vatting van de Amerikaans-Russische besprekingen over Berlijn in Wash
ington. Geruchten in Bonn willen dat von Brentano een der felste tegen
standers van de erkenning van het Oostduitse bewind zelf de oorzaak
zou zijn geweest van het uitlekken van de Amerikaanse voorstellen, die
onder meer de „indirecte erkenning" van het communistische regime in
Oost-Duitsland inhouden. Men neemt aan dat er in Westduitse regerings
kringen ernstige ontstemming heerst over het plan van de Amerikanen.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft zaterdag de
Duitse ambassadeur in Washington
Grewe ontboden en ernstig geprotes
teerd tegen de bekendmaking van de
Amerikaanse voorstellen, hetgeen
men in Washington beschouwt als
schending van vertrouwen. De woord
voerder van de Westduitse regering
heeft medegedeeld dat er een onder
zoek zal worden ingesteld naar het
lek. Hij sprak met klem tegen dat
de regering zelf de voorstelllen heeft
laten uitlekken en ontkende datWest-
Duitsland wantrouwend zou staan te
genover de Amerikaanse politiek in
zake Berlijn.
Het nieuws over de Amerikaanse voor
stellen, die de goedkeuring van West-
Duitsland behoeven en daarom aan de re
gering te Bonn zijn voorgelegd, is zater
dag gepubliceerd door de New York Ti
mes op gezag van zijn correspondent te
Bonn. Dean Rusk, de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken zou van
daag met de Russische ambassadeur in
Washington, Dobrynin, over de voorstel
len spreken. De voorstellen zouden be
helzen het sluiten van een niet-aanvals-
verdrag tussen NAVO en het Pact van
Warschau, het voorkomen van verdere
verspreiding vah kernwapens, de instel
ling van gemengde Oost- en Westduitse
commissies voor handel, cultuur en ver
keer en de instelling van een internatio
naal gezagsorgaan voor de toegangswe
gen tot Berlijn vanuit West-Duitsland.
waarin ook Oost-Duitsland zitting moet
krijgen.
Voor vervolg zie pagina 4
Waarschuwing aan Pompidou
TAE nieuwe Franse premier, Georges Pompidou, heeft van de Al-
A-J gerijnse leiders in Tunis de waarschuwing ontvangen, dat het
nog maar kort dag is, voordat het verzet van de Europeanen in
Algerije moet zijn gebroken. De komende week zou de beslissing
moeten brengen in de strijd tegen de OAS. Een desbetreffende ver
klaring werd gepubliceerd aan de vooravond van een belangrijke
zitting van de Algerijnse regering in ballingschap. Het probleem
de OAS neemt op de agenda de voornaamste plaats in.
Erg hard schieten de Fransen bij de
bestrijding van de OAS inderdaad niet
op. Gisteren heeft een OAS-commando
van honderd man vijf uur lang het post
kantoor van Oran bezet gehouden, dat
door Franse troepen werd bewaakt. De
commando's schoten op twee helikopters
en een bommenwerper, die boven het ge
bouwencomplex rondcirkelden. De Fran
se troepen trokken zich terug, omdat de
militaire leiders hun mannen niet ge-
isoleerd in het centrum van het Europese
stadsgedeelte wilden achterlaten. Boven
dien stonden de troepen tegenover eer
overmacht. In deze dagen worden de
steden van Algerije getroffen door alge
mene stakingen op last van OAS en al:
protest tegen de ter dood veroordeling
van ex-igen©raal Jouhaud (zie ook elders
in dit nummer).
Sabotage
In de Sahara werden uitgebreide
voorzorgsmaatregelen genomen tegen
mogelijke sabotage door de O.A.S. Er
zijn vijftien ton explosieven verdwenen,
voldoende om alle olieboorinstallaties
en oliebronnen onherstelbaar te bescha
digen.
Pompidou, die zaterdag door De
Gaulle tot premier, als opvolger van
Debré, is aangewezen, heeft op de sleu
telposities de figuren uit het kabinet
Debré gehandhaafd. Een bredere poli
tieke basis heeft hij echter niet kunnen
bereiken. De radicaal-socialisten van
Edgar Faure wensten niet mee te doen.
Overigens is men' van mening, dat
Debré alleen maar is afgetreden omdat
De Gaulle hem tot vice-president wil
benoemen.
Als zodanig zou hij voorbestemd zijn,
De Gaulle als president op te volgen.
Hiervoor is echter een wijziging van de
grondwet noodzakelijk.
Bel-Ofast
lelfstrijkende wondershirt
in 2 wereldmerken
Kerko 15.90
Adelborst 13.'®
„WEET JE
WIE
ER KOMEN?"
Als u uvr vrouw enthousiast
opbelt om haar te vertellen,
dat goede vrienden uit het
buitenland over zijn en op be
zoek komen, dan hoeft ze niet
in paniek te raken. U gaat dan
gezellig met elkaar ergens eten
en iedereen kan zich dan volop
wijden aan het uitwisselen van
nieuwtjes en gedachten. Het
hele Horecabedrijf staat tot
uw beschikking om er een fan
tastisch geslaagde avond van
te maken! Blijven die buiten
landse vrienden langer, verrae
hen dan met Horeca-cheques
waarmee zij in elk Nederlands
Horecabedrijf betalen kunnen.
Chequeboekjes f 10.- of
f 25.-, in coupures van f 2.50,
kunt u bestellen bij het Be
drijfschap Horeca, Koninginne
gracht 58-59, Den Haag.
(giro 63.53.00;
vermelden:
Cheque
boekje).
9 De 17-jarige student Geurts uit Echt
is zaterdagnacht door een trein gedood
op het baanvak Maastricht—Roermond
onder de gemeente Echt. Waarschijn
lijk is hij met zijn fiets bij het over
steken van de door knipperlicht bevei
ligde spoorwegovergang aangereden
Koningin Juliana en de prinsessen
Beatrix en Irene zagen zaterdag
in Amsterdam een voorstelling
van John Errol's Kinderen van
het laatste kwartier". Het stuk
werd opgevoerd door het gezel
schap Caribiton. bestaande uit in
Nederland studerende Surina-
mers en Antillianen. Een foto van
de pauze: prinses Beatrix in vro
lijk gesvrek met een der speelsters.
Dr. Van Roijen zwijgt
SOEDJARWO TJONDRONEGORO, een der Indonesische deelnemers aan
het afgebroken gesprek met de Nederlanders in Washington, heeft
het plan Bunker, dat voorziet in een geleidelijke terugtrekking van de
Nederlanders van Nieuw-Guinea binnen twee jaar „een harde slag voor de
Nederlanders" genoemd. De partij van Adam Malik, de voornaamste Indo
nesische deelnemer aan het gesprek, daarentegen heeft het plan geken
schetst als „een poging van de imperialisten om concessies van Indonesië
te verkrijgen".
De links gerichte Moerba heeft erop
aangedrongen, dat de regering in Dja
karta overdracht in dit jaar zal eisen,
daar het plan Bunker een vreemde
macht de zeggenschap over Nieuw-
Guinea in handen zou spelen.
Tjondronegoro heeft nog verklaard (in
een lezing voor studenten), dat de Ne
derlandse politiek die van een „wreker"
Hij vertelde, dat hij en Malik met
Nederlandse vertetgenwoordigers
Schürmann en Van Roijen, tot grote ver
bazing van Bunker, in het Engels en het
Nederlands hadden gescherst. maar dat
aan de conferentietafel de besprekingen
plotseling stokten en men uiteen moest
gaan.
Volgens de Indonesische diplomaat
heeft Nederland het wel over het ver
lenen van zelfbeschikking aan de Pa
poea's, maar tracht het slechts zich zelf
te handhaven. Verdeling van een na
was tegen de beginselen van de V<
enlgde Naties en Indonesië zou de vi
tiging van een Papoeastaat niet i
dogen.
Wat de Nederlands-Indonesische
derhandelingen betreft, heeft een i
Nederlandse deelnemers, de ambassa
deur in Washington, dr. ,J. H. van
Roijen, gisteren bij zijn vertrek van
Schiphol (hij ging weer naar zijn
standplaats, na de afgelopen week be
sprekingen met de regering te hebben
gevoerd) geweigerd te zeggen of,
wanneer en waar de onderhandelingen
zullen worden voortgezet.
Hij kon ook geen verklaring afleg
gen, maar volstond met de opmer
king „Ik geloof in het algemeen, dat
als je het leven niet constructief en
met vertrouwen tegemoet treedt, je
weinig kunt bereiken, ook voor je
medemensen (de Papoea's?)''.
Soebandrio, de Indonesische minister
van buitenlandse zaken, zou zaterdag in
een gesprek met de Australische ambas-
saaeur in Indonesië, sir Patrick Shaw,
gezegd hebben, dat de volgende stap van
Nederlandse zijde moet komen, nu In
donesië het plan Bunker in beginsel
had aanvaard. Tevens zou hij hebben
opgemerkt, dat zijn land, in afwachting
van onderhandelingen, voortgaat met de
voorbereiding van de „bevrijding van
West-Irian".
Kennelijk in het kader daarvan heeft
men in een rado-uitzending de inheemse
politie van Nieuw-Guinea opgeroepen
„voor het te laat is" hun verdiensten te
ionen voor het vaderland ter bevrijding
van West-Irian van het Nederlandse ko
lonialisme. „Het is nu tijd om op te
treden. Denk aan de duizenden van uw
broeders die door de Nederlanders in
de gevanigenis zijn gezet. Sta nu op en
kom in opstand."
De Russische hulpverlening aan In
donesië schijnt thans versneld te worden.
Naar schatting heeft men al twintig
lange-afstandsbommenwerpers ontvan
gen, evenals straaljagers cn varend ma
terieel.
Koninklijk paar
naar Oostenrijk
Naar van bevoegde züde vernomen
wordt, zullen de Koningin en de Prins
van 21 tot 24 mei een staatsbezoek aan
Oostenrijk brengen. De prinsessen Bea
trix en Ireno zullen het koninklijk paar
naar Wenen vergezellen.
Vorig jaar heeft de bondspresident van
Oostenrijk, dr. A. Scharf, een officieel
bezoek aan Nederland gebracht, dat
eveneens drie dagen heeft geduurd.
Van de drie demonstraties rond
om de kwestie-Nieuw-Guinea
waren er zaterdagmiddag twee
in Den Haag. Links: 2000 man
op de bijeenkomst van „Door de
eeuwen trouw" in K. en W.
(„Weg met Bunker" „Leve
Luns"). Rechts: 250 pacifisten
voorzien van tientallen span
doeken („Een dode Papoea heeft
niets aan zelfbeschikking....")
op het Binnenhof. De protest
mars van het station Staats
spoor naar het Binnenhof en de
demonstratie daar verliepen
ordelijk; de politie achtte sit-
down-demonstraties en spreek
koren ongewenst. De P.v.d.A.
verzamelde intussen 15.000 de
monstranten in Amsterdam.
(Verslagen op pagina 9).
De verdedigers van ex-generaal
•Edmond Jouhaud hebben medegedeeld,
dat zij president De Gaulle zullen ver
zoeken gratie aan hun cliënt te verle
nen. Jouhaud werd vorige week ter
dood veroordeeld wegens zijn aandeel
ln de militaire opstand in Algiers van
vorig jaar en zijn rol bij het Franse
geheime leger (OAS.). Zij doen hun
verzoek tegen de zin van de voormalige
generaal van de luchtmacht. Inmiddels
hebben de verdedigers audiëntie bij het
staatshoofd aangevraagd.
Jouhaud zal nu niet voor 't einde van
de Paasweek kunnen worden terechtge
steld, aangezien de Hoge Raad van de
magistratuur die zijn oordeel over het
gratieverzoek moet geven, niet voor Pa
sen zal bijeenkomen. Deze raad wordt
voorgezeten door president De Gaulle.
aan wie de eindbeslissing is.
In Algiers bleven veel winkels en res
taurants zaterdag dicht als protest tegen
het doodvonnis van Jouhaud. De uit
spraak van het gerechtshof heeft overi
gens in Algerije dit weekeinde niet tot
ernstige ongeregeldheden geleid.
Dat is
GOOD WILL
Zie pagina 2
QPENBAARHEID is veelal een groot
goed. maar kan nadelig zijn in haar
uitwerking. In de diplomatie ervaart men
het. Perioden van overwegend geheime en
van overwegend openbare diplomatie ple
gen elkaar af te wisselen. Kwalijke ge
volgen van geheime diplomatie roepen
gewoonlijk de wens op naar algemene
kenbaarheid. Maar op haar beurt staat ook
de openbaarheid niet zelden aan bruik
bare resultaten in de weg.
Het is een boeiend spel, dat dan onder
omstandigheden nog meer gecompliceerd
wordt, wanneer de openbaarheid met bij
oogmerken wordt ingeschakeld, met de
duidelijke bedoeling namelijk om een ver
nuftig plan, dat men niet wenst, te doen
mislukken.
Dit laatste is nu het geval met het plan,
dat de Amerikaanse regering moeizaam
heeft opgesteld ter bespreking met do
Russische regeering. Het gaat over Berlijn.
Wat Berlijn betreft verkeert de wereld
ln een periode van windstilte. De tijd lijkt
lang geleden waarin Chroesjtsjef zijn
dreigende taal liet horen. Kennedy heeft
laten merken, dat hij daarvan misschien
wel onder de indruk, echter niet over
stuur Is geraakt. De driestheid van
Chroesjtsjef had hem slechts vastberade
ner gemaakt. Chroesjtsjef zelf. een realist,
heeft daarop ingebonden, met het gevolg
dat het probleem-Berlijn minder actueel
lijkt.
Nu is het niet zo vreemd, dat Amerika
dit de juiste tijd lijkt om voor wat Ber
lijn aangaat toch wat dichter bij een op
lossing te komen. Perioden van crisis le
nen zich daartoe minder. Onlangs heeft,
zij het voor een ander complex van vraag
stukken. Kennedy de vaardige opmerking
gemaakt, dat de zomertijd de juiste is om
het dak te repareren, straks regent het
weer cn dan komt men er niet toe, hoe
wel juist dan het dak heel behoort te zijn.
De oplossing van het probleem-Berlijn is
bijzonder moeilijk. Het gaat niet maar
tussen Amerika en Rusland, maar even
eens zijn de beide Duitslanden in het ge
ding. Nu heeft Croesjtsjef al eens laten
blijken, dat hij zich om de gevoelens van
de Oostduitse communisten, als het hem
pas geeft, niet bijster bekommert. Dan
laat Kennedy zich meer aan Adenauer
gelegen liggen.
Trouwens, in de westelijke wereld liggen
ook voor wat Berlijn betreft de standpun
ten nogal uitéén. De Gaulle staat in
het algemeen afwijzend tegenover praten
met Rusland. En West-Duitsland voelt
niets voor een regeling, die iets van een
erkenning van Oost-Duitsland inhoudt.
Toch heeft het jongste Amerikaanse plan
iets van zulk een erkenning. Amerika wil
eindelijk eens uit deze Impasse en is
daarom bereid tot een compromis, mits
het de situatie enigermate blijvend regelt.
Dat zulk een regeling in West-Duitsland
op bezwaren stuit, is te verwachten. Hoe
aan die bezwaren uitdrukking te geven?
Het is een plan van Amerika aan Rusland,
zij het dat daarvan ook aan West-Duits
land mededeling was gedaan. Met de dui
delijke bedoeling het plan zodoende te
torpederen is het nu vanuit Bonn wereld
kundig gemaakt, stellig in de verwach
ting dat de openbare mening zich zo
krachtig ertegen zal keren dat 't moeilijk
nog tc aanvaarden valt. Tegen een plan
immers kan men zich gemakkelijker keren
dan tegen een eenmaal aanvaard voorstel.
Te Bonn wordt nu ijverig naar het lek
gesperd. Men meent reeds een zondebok
te hebben, als zodanig wordt de vorige
minister Von Brentano genoemd. Het zoe
ken is begrijpelijk maar veel zin heeft
het al niet meer. Tegen de bedoelingen in
is het plan nu ter kennis van een ieder
gekomen en een ieder kan er zijn eigen
mening over geven. Dit is een mogelijk
heid die niemand zich meer ontzegt.
Openbaarheid is veelal een groot goed. In
dit geval het is in de geschiedenis van
de diplomatie niet het eerste is de
openbaarmaking van een als geheim be
doeld plan kennelijk geschiedt ter bestrij
ding van het plan.
Is het nu om hals gebracht nog voordat
het is ingediend? Men moet afwachten,
maar het heeft er alle schijn van.
TIJDENS het weekeinde werd het
in West-Europa beheerst door
koude oostelijke luchtstroming, die aan
wezig was tussen een krachtig hoge-
drukgebied boven Scandinavië enerzijds
en een lagedrukgebied boven de Mid
dellandse Zee anderzijds. Het lagedruk
gebied verandert sinds zondag van plaats
en beweegt daarbij naar het noordwesten
van Engeland. Het wordt gevolgd door
een in betekenis toenemend hogedruk-
gebied bij de Alpen. Samenhangend
hiermee nemen de oostelijke winden ln
onze omgeving verder in kracht af en
maken vervolgens plaats voor zuidelijke
winden. Aanvankelijk kan het lagedruk- onder^lji
gebied nog aanleiding geven tot enige 20 april V.M
regen, later zijn enkele zonnige perio- nr-r wrr-rn r™ i?*Tr»r\r»A
den mogelijk. De temperatuur komt op niil WEEK LN EUROPA
'm h°<>" n""au- Rapporten hedenmorgen zeven uur
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk plaatselijk enige regen,
later enkele opklaringen. Overwegend sutioi
matige wind tussen oost en zuid. Iets
hogere middagtemperaturen.
Tendens dalend
ZON EN MAAN
Dinsdag: zon 5.41-19.40. Maan 16.55,
D. Helde
Y pontourj
Zd.-Llmb.
Helsinki
Stockh.
Een Nederlandse douane-ambte
naar, de 43-jarige heer R. Spin uit
Beek, is zaterdagmiddag het slacht
offer geworden van het onbeschaam
de optreden van de bestuurder van
Nederlandse personenauto,
een gegeven moment kwam een
auto met twee inzittenden uit Duits
land bij Wyler de grens over. De wagen
stopte en de heer Spin vroeg de inzit
tenden of zij nog iets aan te geven had
den. De bestuurder van de wagen gaf
toen plotseling gas. De heer Spin werd
door de wagen meegesleurd. De inzit
tenden duwden hem er na honderd me
ter af.
De heer Spin liep een hersenschud
ding en enkele andere verwondingen op
en moest worden opgenomen in een
ziekenhuis. Collega's van de heer Spin
en enkele bewoners van Wyler zetten
nog een vervolging in, maar ze kónden
de auto, die in de richting Beek ver
dween, niet meer inhalen.
Naar aanleiding van het incident is
een onderzoek ingesteld door de ge
meentepolitie van Nijmegen. De politie
heeft reeds gistermorgen iemand aange
houden, maar deze bleek niet de juiste
te zijn. Wel heeft de politie hierdoor
enige verdere aanwijzingen gekregen.
Rome
Madrï'd
Ma Hor ca
I. i-i.-.n
Sh. bew,
eh bow!
