De Matthaus Passion UIT DE TIJDSCHRIFTEN Grootse gebeurtenis in de stad van Reinaert IN DE HULSTER BASILIEK Oostduitse communisten Nieuw perspectief van jonge schrijvers ZONDAGSBLAD ZATERDAG 14 APRIL 1962 Kees Stolwijk, die voor hel tweede jaar de Mntthaus- Passion in de Hulster basi liek leidde. wen hun „eigen landje" van de Ee tot Hontenisse, en van Hulst tot aan Cadzand als een deel van Nederland. Het is maar jammer, dat de Nederlanders in overgrote meer derheid, van hoog tot laag, zich zo weinig met dat landje hebben bemoeid en het nog vaak voor een onaantrekkelijk buitengewest houden. Maar het land en zijn joviale bewoners verdienen deze geringschatting zeker niet. Dat z« zich al lang meer op België dan op het noorden heb ben georiënteerd, lijkt, gezien het in stand gehouden isolement en de' geestelijke verwantschap met de zuiderburen, zo vreemd niet. De hoteleigenaar, ergens aan de ze zijde van de grens, die het tegen ons in de tijd van de Bel- tische dynastieke narigheid, voor eopold als zijn eigen koning op nam. is van die drang-naar-het- zuiden een extreem, doch geen alleenstaand voorbeeld. In het zuid-oosten van dit door de majesteitelijke Schelde afge scheiden en door de natuur be- weldadigde landje ontwaart men. van Absdale (in het westen) of De Gids herdenkt Achterberg Het maartnummer van De Gids ls hoofdzakelijk gewijd aan de na gedachtenis van Gerrit Achter berg. Hoornik publiceert twee na gelaten gedichten, waarvan ik het vers Herfst citeer. De stof roept tot de stof zich te vereeuwigen. Ik roep u aan. mij uit de gouden ledige, kooi te ontslaan. Het gedicht N V. is door Dolf Verspoor in het Frans vertaald; Tom Kerber bracht het verse Quantiteit in het Duits over en James S. Holmes vertaalde het beroemde grafschrift in het En gels: Progressed from death in death, until he died. The names he had acquired now laid aside. Save for this stone, on which is written: the poet of the verse that did not fade. Het moeilijke gedicht Stand beeld is in het Spaans vertaald door Francisco Carrasquer. Na twee opstellen over de dode dich ter. een door Piet Calis en een door Maurits Mok. volgt Dekker, Roel Houwink. A. Roland Holst. Victor van Vries land, S. Vestdijk, Anthonie Don ker. P. J. Meertens, A. Middel dorp. Paul Rodenko. Guus Söte- mann. Bert Voeten. Simon Vin kenoog en James Brockway. Op deze wijze is een waardevol ge heel verkregen, dat aan dit num mer een bijzondere betekenis ver leent. Verder bevat dit nummer ge dichten van Sybren Polet. een open brief van Ed Hoornik aan Bertus Aafjes, een gedeelte van een Indisch verhaal door A. Al berts en een kroniek van de bui tenlandse politiek door A. L. Con- C. R. Nieuw-Namen (in het oosten) ko mende. in de verte de omtrekken waaruit een witte piek opsteekt van een groen-omrande korf. Dat is het oude vestingsstadje Hulst, gevat in hoge. zo goed als ongerepte wallen en bastions, met vier rijen bomen beplant. De rij zige piek is de slanke vieringto ren van de St. Willebrord-basi- liek. Over die spits, wit van nieuwheid, is nogal wat te doen geweest. Toen de oprukkende Pool se bevrijders de oude hadden weggeschoten, waren vele Hulste naars en Vlamingen ervan over tuigd, dat het basement later weer een gothische piek zou te dragen krijgen. Naar de geest kregen zij hun zin, naar de stren ge vorm niet. De modern den kende kunstenaar ontwierp Uniek uitzicht Het uitzicht vanaf de wallen op stad en kerk. anderzijds over het vruchtbare, bomenrijke land van Reinaert, is uniek. De maan kan dit alles in heldere nachten verheerlijken tot een tafereel van onwerkelijke schoonheid. Het is gelukkig, dat ook nog andere Nederlanders daar weet van hebben. Behalve de zaken lieden. de overwippende Zuidbe- velanders en de geestdriftige ont dekkers. die telkens weer terug keren. ondervindt Hulst in de we ken vóór Pasen een invasie, die het nauwelijks aan kan. Dat is ter gelegenheid van de jaarlijk se Matthaus-Passion uitvoering in de basiliek. Dan komen het Rotterdams Philharmonisch or kest. het Toonkunstkoor. knapen en solisten in vele bussen naar Hulst, om Bachs mees werk tot klinken te brengen. Van overal Van alle kanten, vooral uit Zeeland en België, stromen dan de liefhebbers toe. Het Is eigenlijk een Zeenwse aangelegen heid. waarvoor de gemeente Hulst en de provincie subsidie verle nen. Ze doen dit graag, omdat deze uitvoering, een artistieke ge beurtenis van de eerste orde. Zeeland aan het Nederlandse cul turele leven deel doet hebben. De betekenis hiervan kan niet ge makkelijk worden onderschat. Maar het kost de ijverige orga nisatoren heel wat hoofdbrekens om de weg blijvend vrij te hou den van financiële versperringen. Zeeuws-Vla anderen leeft, met twee Passionen <de andere is in Aardenburg) rijkelijk boven zijn stand. Weliswaar dient het aan grenzende gebied over de grens ook in aanmerking te worden ge nomen. maar het aandeel, dat Belgisch Vlaanderen in de plaat- senbezettmg neemt. is. hoewel nog altijd belangrijk, door opko mende concurrentie van de naast liggende grote steden niet meer zo zeker als voorheen. Om meer dan één reden zijn deze uitvoe ringen (het was dit jaar de veer tiende al) echter zó interessant, dat de instandhouding een rijks bijdrage alleszins waard is. Indrukwekkend Wie de Hulster kerk betreedt, wordt* dadelijk getroffen door de Indrukwekkende gothische ruim te. De vijftiende eeuwse Antwerp se meesters Evert Spoorwater, Herman en Domien de Waghe- makere bouwden hier na elkaar, doch in één geest, een bijzonder harmonisch, tot aanbidding stem mend geheel. Het doorzicht on der het zware kruistorenbasement op het hoogkoor, de aanblik van uit het triforium (de zogenaamde nonnengang) op het langschip zijn onvergetelijk. De Hulstenaars zijn met recht trots op hun kerk. die. na de omvangrijke, kostbare restaura tie in de dertiger jaren, de ere naam ..basilica minor" ontving. Oorspronkelijk was de kerk uiteraard voor de rooms-katholie- ke eredienst bestemd. Na de ver overing van de stad door Mau rits. kregen de protestanten er de beschikking Oecumenisch bewogen dirigent ziet wijd perspectief stedelijke conservatorium vergden veel van zyn tijd en krachten. In middels is die reeks nog met het Utrechtse Toonkunstkoor verlengd. ..Mijn hart gaat uit naar de koordirectie", vertelde hij ons. Het is mogelijk koorzang haast tot beroepspeil op te trekken, i '-symfonie-orkesten I Zeeuws-V laanderen, psychologisch veel kan dal „j,, DV repetiïi r m aar a v00r hem een ontspanning. Dit sterk afwisselende werk vindt hij haast nog prettiger dan de uit voeringen zélf. Hij houdt van al le stijlen, wordt er. als sensibel kunstenaar, gemakkelijk door in beslag genomen. Maar de lucide met elkaar maken dan men, oppervlakkig oor delend. allicht zou vermoeden. Verleden jaar voor het eerst, voerde piet Eduard Flipse .Torn'Va'mS' 1 construeren op de puinhopen neel geredigeerd artikel (...Toen van het Philharmo- monisch-Toonkunst- koor de algemene leiding. Deze ver andering hield ver band met de fusie tussen het Toon kunstkoor met het vroeger deelnemen de Rotterdams Phil harmonisch Koor. Het is niet bij één keer gebleven. Ook oecumenisch, stelt de eenheid i Wijd perspectief De gelovige rooms-katholiek Kees Stolwijk houdt van het wij de perspectief. Zijn horizon valt niet samen met de grenzen van eigen Kerk. Hij voelt sterk dit jaar dirigeerde Kees Stolwijk weer de Passion-uitvoe ringen in Hulst, Schiedam en Rot terdam. Het Toonkunst- koor kon op als een De praktijk heeft, door de jaren heen, vanzelf de meest voordelige opstelling geleerd. Het gehele mannenkoor staat onder de vie ringtoren, de dames flankeren roemruchte traditie daarvóór, links en rechts het or- bogen. Namen als kest. De jongens uit Rotterdam Cornells, Glastra van Loon en Baar- spul, verleenden het, tot ver in het land. glans en dis tinctie. Daartegen- van Hugo Claus. Ivo Micbels, l Harry Mullsch en Simon Vin- kenoog. Het wordt uitgegeven door De Bezige Bij te Amster- dam (resp. Ontwikkeling, Ant- I werpen). Men kan er zich niet op abonneren, zodat de num- I mers los in de handel zijn. De I uitgeverij beschouwt het blijk baar als een periodiek verzamel- I werk, dat ln een (wat de vorm I betreft) overeenkomstige serie .betere" poeketbooks tegen de- I zelfde prijs van 4.50 meegaat, I Het tweede nummer bevat o.a. een autobiografisch aandoende I novelle van Willem Frederlk I Hermans, ln zijn bekende ijzer harde stijl en handelend over I een bezoek aan een gekleurd fa- I milieHd, die in Parijs een offi ciële luxueuze sbiecuré uitoefent. Het verhaal (of moet 'men Verschillen Als men het jongste van Maatstaf hiernaast (uitg. Daamen N.V.. Den Haag), duidelijk de verschillen met Randstad. Dit laatste is nadruk kelijk internationaal georiën teerd. Men voelt daar het heden daagse Europa aan de pols, al thans het Europa zoals dat ver tegenwoordigd wordt door een de redacteur van Maatstaf mij verzocht... heb ik die uitnodi ging gaarne aanvaard... Niets kon mij immers welkomer zijn dan...). H. M. van Randwijk schrijft over De Nederlands-In donesische Tragedie, naar het mij voorkomt eenzijdig onvrien delijk tegenover Nederland daarom is het stuk ook goed geschreven. A. Marja behandelt Nijhoff als Kriticus (waarom geen kus?) en citeert beïnvloed. Stol wijk werd dus ge confronteerd met twee tradities, die tevens verschil lende opvattingen inhielden. Voor komende reakties als: „wij deden het vroeger anders" en „onze diri gent dacht er zus - of - zó over", beantwoordde hij wijselijk met het kerk "te Roer mond" is verzoek: „Laat mü nou m'n gang Goudse St Janskerk zijn wereld- beroemde ramen-collectie niet aan gaan. Hij houdt eigen die echt-vaderlandse steden wed- lijk helemaal niet van opvattingen, ijver te danken? De een wilde het ,.je probeert een kunstwerk zo goed mogelijk te vertolken door je te leven en van Br. Leanders ..Zingende Jeugd" uit Hulst, hebben hun I Sen maar het'o^nt" om^ plaats bij het orgel in de noorde- f^enf deze begaafde auteur geen lijke transept-arm. Het ruimte-ef- ^rent dezebegaafde auteur geen ff jL ffli dank verongelijkt voelen en het uni- stond, dafhet zij „„^«n ideïa! I S'Veb Rotterdam, PM- zen te véél en te weinig nagalm. I vertrouwen in ge had, ik vertrouw niets" (bl. 12). ..RessentimentWat is harmonisch Koor Alle medewerkenden vinden het alleen door ^Flipse heerlijk, hier te zingen en te spe- l^üjl sag ien- om de klank en de (zoals moristisch stolwijk het uitdmktl grandioze maar eenmaal'leef tijd die ik verknoei met De Hulster basiliek is niet de hebben wat ik nodig heb, nooit enige roomse kerk. waar de lu- of nimmer kan worden goedge- therse Matthaus-Passion. zij het maakt" (M.20). dan (zoals trouwens overal) bui- De novelle heet ..Het grote ten liturgisch verband, in klank opgaat. Ook in de Heilig Hart- kerk te Roermond is zo'n traditie ontstaan. Daar ontbreekt echter de massale inval van zangers en speellieden uit het noorden. ter toch werk van de psalmberijming heeft kunnen deelnemen, nog ge zwegen van Het Heilig Hout. Tijdgeest geestelijke avant-gar de. Maatstaf spiegelt in de eer dat ik ste plaats het Nederlandse let- dat alle terkundige en algemene geestes leven. Dat is uiteraard makker. Als het waar is dat men via de literatuur de tijdgeest in ac tie ziet. dan kan geen christen nalaten kennis te nemen van de hedendaagse uitingen, zoals die met name in Randstad voorko men. Vandaag is het nog een avant-garde, morgen zijn deze gedachten en overtuigingen ge meengoed. Literatuur is wereld geen christelijke i rijker dan de ander Steeds vinniger Men mag hopen, dat Hulst dit opmerkelijke muzikale evene- als een blijvend bezit, tel- I weer zal kunnen' beleven. medelijden", met wie is niet duidelijk, tenzij hier zelfmeelij is bedoeld. De rassenkwestie is zeker niet het hoofdthema. Her mans is overigens schrijver; er staat haal geen woord te veel en ieder woord is raak. Dit kfcn niet wor den nagevolgd: dit is een gave. Er zijn foto's van *de onlangs literatuur is. die op gelijk gestorven dichter Gerrit Achter- de evangelische boodschap berg. gedichten tot zijn nage dachtenis en een nagelaten vers Anti-Materie. Vestdijk herdenkt deze merkwaardige en met nie mand te verwisselen figuur J. W. tolkt, dienen toch zeker de lezer en de criticus uiterst wakker te zijn. De christelijke invloed op het openbare leven geraakt in een volledige likwidatie. Niet verder kijken dan het eigen kringetje is ook Zo dreigt ook de concurrentie In het Passkmen-ultvoeringsbe- drijf steeds vinniger Evenredig hiermee stijgen eisen van het verwende publiek. Tevreden JOHAN VAN WOLFSWINKEL Stolwijk is nu over zijn ruim worden, tweehonderd zangers tellende koor tevreden. Het materiaal en de geoefendheid zijn van die aard. risen nu irci nmiuuo l"""1--' uj_ dat met middelmatige uitvoerin- clsen kan steQen gen geen genoegen meer neem». Kees Stolwijk is De componist heeft van deze Woerdenaar van hausse zelfs niet kunnen dromen, geboorte. Hij stu deerde aan het Toch staat de Hulster uitvoer- Utrechtse conserva- ing in één opzicht (bijna) alléén, torium. waar het Niet om de plaats of de volks- orgel zijn hoofdin- verhuizing. die er tweemaal voor strument en Hen- nodig is of om de hoge kwaliteit, ink Andriessen zijn Ook Aardenburg. ln het westen, hoofdleraar was. j kent een soortgelijke traditie. Na het diploma Maar Piet van Egmond voert trokken Hein Jor- zijn schare aan in de Hervormde dans en Paul van domkerk. Eduard Flipse deed het Kempen de boven- echter twaalf jaren achtereen in bouw van de di- een roomse basiliek. Wie ook rigeerbekwaamheid maar enigszins bekend is met de op. Deze werd nog eigenaardige bezwaren, die zich verstevigd door hierbij voordoen en dus vooraf twee meestercur- moeten worden ondervangen, kan sussen onder Van de uitzonderlijke betekenis van Kempen in Siena dit evenement begrijpen en aan- Stolwijk bespeelde voelen Het is in dit geval nood- al op zijn twaalfde zakelijk, dat gedurende enkele jaar het orgel in de uren aan deze, de rooms-katho- R.K. kerk van zijn lieke eredienst gewijde ruimte de geboorteplaats. Als status van concertzaal wordt ver- volwaardig vakman leend De bisschop van Breda gaf werkte hij. in de er destijds zijn speciale toestem- functie van orga- ming voor Misschien heeft het nist-dirigent, negen oecumenische verleden van de jaar in Roosendaal kerk dat fiat nog wel bevorderd. tot 1961. in de kerk aan het Haag se Bezuidenhout. Zijn steeds Maar dit blijvend. In de franse tijd begon een zeldzame si- multaanperiode, waarbij de room sen het koor, de protestanten het schip met de beu ken gingen gebrui- Zo trekken orkest, koor, solisten en de "jongens van de Rotterdam se St. Willibrordskerk (Beukelg- dijk) jaar op jaar naar Hulst, om velen kostbare schoonheid 8en- jes. het"Residentie- Terloops zij opgemerkt, dat het koor, de grote met de afstand tussen gothische Rotterdamse com- bouw en barok-muziek nogal mee- binatie, bovendien valt. Beide stijlen hebben, over het hoofdleraar- de renaissance heen. artistiek en schap aan het Maas- Albert Verwey in dezelfde geest als hij heeft gedaan in de inlei ding tot de bloemlezing uit Ver- wey's dichtwerk, die reeds in de ze courant is besproken. W. A. r P Smit herdenkt Verwey als daarbij als bulldozers. bcheldpoezie z'Jn „onvergetelijke meester" r ppn ovprigens Stijf w- i conventio- Het gedicht „Schuim" van Hans Magnus Enzensberger, vertaald door- Hans Sleutelaar, I geeft acht bladzijden scheld- 1 poëzie. Het is niet een esthetisch schelden. zoals destijds het I scheldproza van de jonge Van Deyssel. maar een existentieel i schelden. Als men bedenkt dat deze man als vijftienjarige jon gen bij de Volkssturm moest i vechten en volwassen werd in I ïfi de godenschemering van het ïw I ^erde vaR deze universele Hl I machteloze woede te begrijpen. Hj Dr. E. Verbeek schrijft C. RIJNSDORP herschreven literatuurgeschiedenis correspondent in Bonn) Tot de ..De betekenis van de patho- grafie": de beschrijving van het ziek-zijn in de totaliteit van bepaalde artistieke persoonlijk- (Van Een letterkundig „Kollektiv" alles en iedereen is in de z.g. Duitse Demokratischc Republiek. Duitsland in het een of andere „Kollektiv" ingedeeld onder lei ding van Kurt Böttcher heeft bij de „Volksuitgeverij" in Weimar een „Deutsches Schrlftstellerlexi- kon von den Anfangen bis rur Gegenwart" uitgebracht. Dit le- heden. zoals b.v. Rimbaud. Kaf- I de communistische Oostzone ka en Gérard de Nerval. Jan Diels vertaalde het Franse to- neelstuk Les batisseurs de l'Empire, „De grondleggers van het rijk", van Boris Vian (1920- i j959). De vertaler noemt het een werk. waarin „het irratio nele op absurde wijze gerationa- liseerd wordt". Het is een ge- I slaagde preek in toneelvorm over de tekst: „We leven in een I krankzinnige wereld." Het vraaggesprek van Alberto Mo- I ravia met de actrice Claudia I Cardinale (vertaald door Frits Onderdijk) gaat uitsluitend over I haar lichamelijke kenmerken. I I Nieuwe wegen voor het inter- I view. Constant (schuilnaam I voor Nieuwenhuys. geb. 1922. I initialen worden niet vermeld) .schrijft een merkwaardig, fan- tastisch maar ook profetisch stuk over New-Babylon. de sa- I menleving en de mens van de toekomst. Als geestesuiting lijkt I mij dit uitermate belangrijk, omdat hier niet meer gemop perd of gescholden wordt, of i aangenaam wordt verpoosd bij het uitsluitend-lichamelijke, maar omdat hier wordt ge- i tracht een nieuwe wereld te 1 „goed-burgerlijken", om zo uit te drukken, wor den o.a. gerekend Ingeborg Bach- mann. Max Frisch, Erich Kast- ner, Hcinrich Boll. Leonhard Frank, Erich Maria Remarque, de „christelijk- katholieke huma nist" Reinhold Schneider, Giinter Weissenborn, Stefan Zwelg en Carl Zuckmayer („te veel ero tiek", zegt de lexicon). ..Slecht-burgerlijken" zijn Ilse .icon Is, uit de fCchtshock des Aichinger (^eR^iUng communisten in het andere Duits land achter de muur en het prik- i de gevoelens van hopeloosheid angst, waaraan de kapitalistische ereld heet te lagoreren), Ste keldraad. de door de partijleiding fan Andres^ Evijandig^ jegens pro- vastgestelde richtlijn voor de be studering der literatuur. Vandaar. dat het lexicon zich voornamelijk bezighoudt met de moderne literatuur, ofschoon na tuurlijk een Lessing, een Schiller en een Goethe niet zomaar naar het literaire Siberië kunnen wor den verbannen. gressieve ideefti). Werner Ber- gengruen (volksvreemd). Gerd Gaiser, Friednch DUrenmatt, Hermann Hesse en Manfred Haus- Volkomen verdoemd evenals GOETHE, GROOTSTE Goethe is ook voor de leden van het „Kollektiv" toch nog „Duits- lands grootste dichter" gebleven. ken Na de restauratie eindigde een lange merkwaardige sa menwerking. De roomsen kre gen hun oude kerk bezit, de protestan ten werden met een de aangrenzende Markt-zijdc schade loos gesteld. Als muzikale, wij dingsvolle gebeur tenis is de jaarlijk se verklanking van de Matthaus-Passi on in Hulst natuur lijk niet iets bij zonders. Vele gro tere en kleinere steden bezitten al sinds jaren een der gelijke traditie. Hun aantal neemt zelfs nog toe. omdat steeds meer bestu- ters in drie categorieën. Daar zijn natuurlijk in de eerste plaats de socialistische (lees: marxistische). n de dichters en schrijvers die"in de jj|tisoh"cijfer communistische Oostzone leven of ,,iphigenie" is ontdekken, het or- Passions-uit voering aan het culturele woonplaats ver plicht te zijn. We prijzen hun onder nemingslust en ide alisme en zullen er daarom geen kwaad van zeggen. Heeft «fit ter ïijde) de Hoewel het vergelijken van li teraire voortbrengselen, die bo vendien tot verschillende genres behoren altijd een hachelijke zaak la, kan een treffende overeen komst in gesteldheid en bedoe ling van twee schrijvers daartoe toch een gerede aanleiding vor men. Een van het haast gemeen goed geworden „moderne levens gevoel" afwijkende visie treft zo wel in de bundel korte verhalen Drempelvrees van de acteur Pe ter van Gestel, als in de korte ro man De rokken van Joy Scheep maker van Gerrit Krol 1). Peter van Gestel - Drempelvrees Gerrit Krol - De rokken van Joy Scheepmaker AtuSi,si?"hët gezeefde iu-m zeer oude tijden en overschad door de buik van een reusachtige 000000 kikker die niet bewoog. loerde en knipoogde Koster bij een vierkante heldere sitieve en poel op de hei. „Hij zag het fan- vertellen tastische leven vergroot, of ver- hebben dt kleind, steden van een verzonken lexicon op Hauptmanns „compro- Reineke Fuchs" schilderde Goe- de ..corruptie van de hofadel de hoge geestelijkheid" (wat in de Oostzone met een goed socia- wordt beloond), daarentegen een ilijk- ten slotte kan ook "niet alles wat een Kleist. werking van de slagen is niet zo funest dat de geslagenen zich ge laten verder laten leven zonder enige wil er verder van te maken wat er van te maken is. Peter van Gestel demonstreert dat het duidelijkst in het verhaal middagen. De jongen uit het verhaal er zijn geweest, zal ik het pas be seffen." m i Krol kent dezelfde beperkingen je joy Scheepmaker staat onder voor zijn hoofdfiguur, een jonge- dezelfde vitale spanning: ..Na man die zojuist uit militaire dienst tuurlijk. zij zou hem teisteren. is gekomen. In zijn geboortestad dat was bev het verhaal dreigt hij even ten onder te gaan werd een avontuur het trieste uiterlijk van alle schien ten onder ging. mistendenzen" gedurende - overschaduwd Wereldoorlog en de nazitijd. Ook schrijft, dat - ichtige wijlen Thomas Mann is onder de volste, eerlijkste Kraus socialistisch-acceptabele dichters gisch-labielste '--r-- -- .,le^z,on terechtgekomen. Geprezen wordt door de Pruisisc met een vertrokken gezicht en la- zijn beschrijving van het verval rijp werd gemaakt voor de zeii- ter begreep hij inderdaad iets der burgerlijke klasse" (daartoe moord". Von Kleist heeft helaas "an de Paasidee. tc behoren is een schandaal in de weg naar de andere, de Dro- Ook de verhouding tot het meiS- Oost-Duitsland». Verder naar kon wordcn verwacht - Bert Brecht. Anna Seghers en Johan- Becher. een stuk of leter met een Heinrich von het lexicon der karakter- aar ook ideolo- ;isch-iabielste dichtergenieën de Pruisische feodale klasse de zelf- „.-e, „andere, de pro gressieve omhoog-strevende klas- niet gevonden. En zo gaat het verder eigenlijk al: dit „jbonren rials Alexander Abusch „Deutsches SchrKtstellerlexikon' ouders bij een auto-ongeluk het leven zijn gekomen. In een soort roes. maar tegelijk ook met een nieuwe helderheid begif tigd gaat hij naar de rouwkamer waar hij zich rekenschap geven van de verhouding d: tel vergapen zich namelijk niet tussen beide partijen bestond. hij Wat in de korte verhalen en in de roman opvalt, is wat men zou kunnen noemen een moderne in stelling. maar dan met duidelijke grenzen Zowel Krol als Van Ges zijn kracht tegen- i kam- Drenthc reinigt dat zijn beide dingen. groot genoeg aanval over te ga Seertocht ij zich is verdrietig voor de gelovige cht te christen, dat de Paasmorgen de banale functie krijgt toebedeeld profane verrijzenis geen reden om het te ontwij- Ondanks alle bedenkingen er- 'öude"gëdachtenT"Het vaarl me" '»dl.w.el dal "L i (plaatsvervangend minister-presi- dent). Otto Gotschkc (secretaris van Ulbrichts „staatsraad") en Alfred Kurella. Dan nog P. H Freyer. die een toneelstuk schreef over de „smerige oorlog" die de verhaal Franse bourgeoisie in Vietnam voerde, Erwin Strittmaier die •aarin de communisten beginnen de Duitse Hteratuurgeschiedenl» naar hun hand te zetten, door een „Kollektiv" van partij-auteurs, die zich niet ontzien te bekennen, dat hun keuze is geschied op grond partijdigheid en partijtrouw. H. VAN BALKUM tische) uitbuiters-maatschappij. de (kapitalis- Dit betekent, dat praktisch de ge- afgetekende uitzichten. Het levens lot wordt wel aanvaard als een toeslaande ma cl. maar da uit gaat BH. ,.j~ ..Zijn keel werd dik. dat ding is telkens scherp stond hem tegen en hij probeerde heid glimlachen. Ik had nog zoveel ~- de literaire verbeel- in een intense gespannen een sober woordgebruik met intense kracht de willen vragen. Wanneer de tijd te- bedoelingen rugkeert naar alle momenten die Op de Paasmorgen staat Kraus 1) Drempelvrees, door Peter van Gestel. De rokken van Joy Scheepmaker, door Gerrit Krol. Uitgave Em. QueridoT verij te Amsterdam. Dan komen in de tweede cate gorie de burgerlijken. van wie uitgë- nng ,*ts lrr>ed* te de burgerlijken, die niet deugen. hele Duitse literatuur van haar be gin tot het heden wordt verdoemd. Aan de hand van dit lexicon moet In de Oostzone de literatuur geschiedenis worden gedoceerd en

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 20