de dokter
Na oproep
caricatuur
is beeld van
verdwenen
Russen en Tsjechen over
verlangen naar vrede
Planning bij scholenbouw
welhaast onmogelijk
Een woord voor vandaag
aan woord
Problemen rond de
K.I. bij de mens
ANDERZIJDS
ENKEL VLUCHTHAVEN?
In zijn rubriek „Van week tot
week" in het Gereformeerd Week
blad gaat prof. dr. H. N. Ridder
bos in op de overgang van de ge
schorste gereformeerde vrijge
maaktepredikant ds. F. Boonstra
naar de Gereformeerde Kerken:
IJOEWEL DE FINESSES van de
zaak my niet bekend zijn, heb
ik uit de persberichten er dit van
begrepen, dat tegen de wil van een
deel van de gemeente en van ds.
Boonstra in, de kandidaatstelling
van ambtsdragers een zodanig een
zijdig" karakter droeg, dat men
daarin niet meer kon berusten. Ds.
Boonstra heeft toen bepaalde eisen
gesteld, die door de kerkeraad ..ul
timatief' genoemd werden en voor
deze kerkeraad de grond vormden
de predikant te schorsen. De situa
tie is duidelijk. Ds. Boonstra
met de Geref. Kerken voorstaan.
Zijn kerkeraad is van een ander
gevoelen en zorgt bij.de kandidaat
stelling van ambtsdragers, dat er
geen anti-Assen-broeders op het
kussen komen te zitten. De predi
kant wordt op deze wijze in de ker
keraad van medestanders geïso
leerd. Zijn positie wordt onhoud
baar en na geschorst te zijn we
gens zijn verzet hiertegen komt hij
tot ons over.
Laat mij beginnen te zeggen, dat
ik veel begrip heb voor de zéér
moeilijke positie van de over de
botte weigering van de synode van
Assen bezwaarde vrijgemaakte pre
dikanten. Vooral wanneer zij in ge
meenten dienen, die achter deze sy
nodale beslissing staan. Zij worden
geduld, men wil geen martelaren
maken, maar zij worden tevens ge
ïsoleerd. Zij geraken tenslotte, vroeg
of laat, in een gewetensconflict en
keren tot ons terug. Daarom geloof
ik ook, dat wij verplicht zijn deze
broeders met bereidwilligheid te
aanvaarden, gelijk ik dan ook
van harte hoop, dat ds. Boonstra
spoedig de gelegenheid zal ontvan
gen het ambt onder ons te bekle
den.
Toch ligt er voor mijn besef ook
een probleem in deze telkens her
haalde gang van zaken. Zijn wij
enkel uitwijkhaven, de laatste, doch
altijd weer wijd geopende deur om
te ontsnappen, als men helemaal
vastgeraakt is in de netten van
het sectarisme? Ik bedoel niet, dat
de velen die zich, als ds. Boon
stra. niet met de gang van zaken
in de vrijgemaakte kerk kunnen
verenigen, beter zouden doen maar
terstond tot ons over te komen. Ik
heb er. tot op zekere hoogte en al
thans van hun standpunt bezien,
respect voor als zij zeggen: wij wil
len in onze eigen kerk het zuur
deeg zijn voor een betere verstand
houding. Maar wat ik moeilijk te
verstaan vind is, dat in deze ker
ken zelf het ondubbelzinnige en
krachtige geluid bijna niet gehoord
wordt, dat het zo niet langer mag
en kan en dat het niet verantwoord
is nog langer kerk tegenover kerk
te stellen. O, zeker, er zijn wel
kritische stemmen, er is naast het
..synodale" geluid ook „Contact"
en „Opbouw" en hoe al deze pu-
blikaties heten mogen. Maar wie
daarin wel eens leest, bemerkt al
spoedig, dat men, om deze kritiek
te kunnen spuien en daarvoor ge
hoor te kunnen vinden, tegelijker
tijd ook de gereformeerde kerken
de volle laag moet geven, als op
zijn minst tooh nog even „slecht'
als de eigen Synode. En toch blijkt
dan telkens weer, als men voor de
reële consequenties van zijn eigen
kerkelijk standpunt geplaatst wordt
(dat niet slechts standpunt tegen
over standpunt, maar kerk tegen
over kerk stelt), dat de gerefor
meerde synodale bedeling on
danks alle bezwaren die men er te
gen heeft niet te verwerpelijk
is om zich eindelijk weer vrij te
gevoelen.
Nogmaals, ik zal de moeilijkhe
den van degenen, die in dit con
flict leven niet onderschatten en het
zal ons niet moeilijk vallen dege
nen, die daardoor gekweld worden,
van harte te aanvaarden. Maar kun
nen de velen, die de onverzoenlijk
heid van hun kerk wellicht even
sterk afkeuren aLs wij, begrijpen,
dat wij de hereniging met onze ker
ken liever niet enkel als „laatste
remedie" beschouwd zien, maar
veeleer als een zaak, die het waard
is er onbewimpeld het pleit voor te
voeren? En dat het ons daarom be
vreemdt, dat de bewijzen van het
eerste telkens en telkens zich aan
ons voordoen, maar dat wij van het
laatste nog maar zo angstig wei
nig vernemen?
„De achttien
lieten zich horen
(Van een
Chr. Vredesconferentie op Kerk en Wereld
(Van een onzer medewerkers)
„Kerk en Wereld" te Drieber
gen telde in het afgelopen week
eind enkele belangrijke buiten
landse deelnemers onder hen, die
de eerste Chr. Vredesconferentie
in Nederland bijwoonden. Deze
Oost-West-conferentie, door de
Nederlandse afdeling van de
Chr. Praagse Vredesconferentie
in samenwerking met „Kerk en
Wereld" belegd, was een eerste
uitvloeisel van het besluit te
Praag in het vorig jaar genomen
om het werk te decentraliseren en
in regionale conferenties voort te
zetten. Nederland had daarvan
de primeur, dergelijke conferen
ties over het vredesvraagstuk
staan op stapel in West-Duits-
land, de D.D.R. en Engeland.
Zaterdagmorgen arriveerden uit Mos
kou voor deze conferentie aartsbis
schop Johann Wendland, exarch
den-Éuropa, zijn secretaris de jurist
N. A. Klapowski en prof. dr. Alexander
Shiskhin, hoogleraar aan de Theologi
sche Hogeschool der Russ. Orth. Kerk
in Leningrad. Voorts kwamen
Tsjechoslowakije de predikanten
Ondrejowitoh en J. N. Ondra, welke
laatste de secretaris-generaal var
Chr. Praagse Vredesconferentie is.
kaar leven der volken.
De Praagse Vredesconferentie wil
geen oecumene van de oostelijke landen
zijn tegenover de Wereldraad van Ker
ken. Haar eerste oogmerk is de bewa
ring en versterking van de vrede, dc
oecumene is voor haar een extra ge
schenk en vrucht op het vredesAverk.
Binnenkort zullen tussen de Praagse
Vredesconferentie en de Wereldraad
van Kerken trouwens besprekingen be
ginnen. die de mogell Ikheden van sa
menwerking zullen onderzoeken.
In de komende week zullen de Rus
sische en Tsjechische gasten nog diver
se ontmoetingen hebben ln ons land.
Zo hield prof. Shiskhin een gastcollege
bij prof. dr. J. de Graaf aan de Rijks
universiteit te Utrecht, waarbij de Ne
derlandse hoogleraar zijn Russische
collega vertaalde. Aartsbisschop Wend
land sprak tot de studenten van het
Theol. Seminarium der Ned. Herv.
Kerk Hydepark en tot de leerlingen
van de academie ,,De Horst". Deze
week volgen nog ontmoetingen met dr.
E. Emmen, secr.-generaal van de Ned.
Herv. kerk, die samen met prof. Wend
land deel uitmaakt van het presidium
der Europese kerkenconferentie van Ny-
borg. Ook aan mgr A. Rinkel, aartsbis
schop van de Oud-Ka th. Kerk te
Utrecht zal aartsbisschop Wendland
een bezoek brengen. Met deze kerk
„De achttien" hebben zich op
een persconferentie laten horen.
Wie dit zijn, is voor niemand
meer een vraag, die het laatste
jaar een beetje heeft meege
leefd met wat er in de Hervorm
de- en de Gereformeerde Kerk Niet alleen
gebeurd is ten opzichte van el
kaar. Negen predikanten van elk
dezer kerken hebben een oproep
doen uitgaan tot het kerkvolk van
weerskanten, waarin zij consta
teerden dat de gedeeldheid tussen
beide kerken onduldbaar is. Op
de persconferentie te Utrecht wa
ren vijftien van de achttien do
minees aanwezig en het meren
deel heeft er ook iets gezegd op
vragen, die vanuit de kring der
talrijke bezoekers op de achttien
werden afgevuurd.
Ds. F. J. Pop, voorzitter van Kerk
en Wereld te Driebergen verhaalde hoe
deze actie ontstaan is. Bijna twee jaar
geleden kwam men voor een gecom
bineerde bespreking der redacties van
de evangeliesatiebladen De Open Deur
(hervormd) en Onderweg (gerefor
meerd) byeen. Men betreurde de ver
deeldheid der kerkzoals deze o.a.
blijkt uit de veelheid van evangeli
satiebladen. Na herhaalde ontmoetin
gen groeide de overtuiging dat het niet
langer verantwoord zou zijn niets te
doen aan de verdeeldheid van de ge
reformeerde en de hervormde kerk.
Voor de oproep bleek een klankbo
dem te bestaan. Er kwamen vijfdui
zend adhesiebetuigingen binnen (ver
moedelijk uit beide kerken ongeveer
evenveel, mogelijk van hervormde zij
de iefs meer). Het boekje „Van ker
ken tot kerk", dat als leidraad voor
gespreksgroepen is uitgegeven, was
binnen zes weken uitverkocht (10.000
exemplaren), zodat aanstonds een
tweede druk moest verschijnen.
Eerst zoeken is
de juiste weg
tert dat de Kamper hoogleraar zich wel
wat te gemakkelijk had afgemaakt van
allerlei vragen. b.v. aangaande de tucht.
Voor deze en ook voor vele andere pro-
blemen („de industrialisering van de
verslaggevers) mens, de bewapening, de vrije tijd") heeft
dentenkringen in diverse universiteits-RWl
steden. Woensdag hopen de gasten deel zich niet in profertieën verliezen. ..Wij
te nemen aan de oecumenische studen- hebben de overtuiging dat er misschien
tendienst in de Janskerk te Utrecht. 'veel meer gebeuren gaat dan wij kunnen
heeft de Rus s.-Orthodoxe Kerk korte-
lings de intercommunie aangegaan.
Als groot bewonderaar van Van Gogh
J zal de aartsbisschop ook het Kröller-
MüUer-museum op de Hooge Veluwe
bezoeken.
Ds Ondra sprak zondagavond ln de
H Noorderkerk te Haarlem, waar hem
"Namens *de Rims. Örth. Kerk sprak Drof. Rasker vertaalde. Voorts staat
le aartsbisschop een begroetings- een ontmoeting op het program met het
woord, waarin hij er zijn vreugde I ministerie van predikanten der herv.
over uitsprak, dat zijn kerk deze dele- gemeente te Amsterdam en met stu-
gatie naar Holland had afgevaardigd,
een land. dat hij een hof van Eden
roemde, en dat hij trouwens reeds voor
de A'ierde maal bezocht. Ons doel met
de Praagse Chr. Vredesconferentie, al
dus de aartsbisschop, is alle christenen
tan alle confessies uit alle landen ter
wereld te verenigen voor het ambt. dat
de verzoening predikt <2 Kor. 5:18). Haar
stem richt zich tot de mensen en tot
God. Tot God met gebed, tot de men
sen met overtuiging. Wij, orthodoxe
christenen uit de Sovjetunie, bidden vu
rig met u. christen-broeders, dat Gods
genade en een durende vrede met alle
volkeren moge zijn.
Nadat de aartsbisschop bij klenren-
tUa'« fi>n boeiend inzicht had gegeven
vertelde
ln.
i zijn academie, die
oorlog totaal verwoest was op drie
ren en een houten kruis na. De staat
was behulpzaam bij de wederopbouw
en nu \-olgen ca 200 studenten de op
leiding, waarvan er ln doorsnee 85 pro-
rent de kerk gaan dienen. De laatste
Jaren zijn er meer dan 100 theologen
aan de hogeschool gepromoveerd. De
bibliotheek omvat reeds weer 300.000
werken.
Ds. Ondra. die zondagmorgen voor-
ging in een kerkdienst voor de deelne
mers. zette de centrale gedachte van
de Praagse Vredesconferentie uiteen.
Deze grondgedachte rust in de mens
wording van God. die niet buiten de
wereld is omgegaan, maar als het wa
re in de modder van de wereld is ge
schied. God bemoeit zich ook met vuile
zaken onder de mensen en daarom
moeten wij de Heer daarin navolgen en
ons inlaten met de mens van heden in
zijn angst en moeite, nu de wereld aan
de afgrond van een algehele vernieti
ging wankelt. De Chr. Vredesconferen
tie van Praag houdt het oog gericht op
de bijbelse belofte van de sjaloom. de
vrede als rechte toestand voor God.
Als tussenfase werkt zij voor de men
selijke vrede, omdat het nu gaat om
zijn of niet-zijn van de mensheid, ZIJ
pleit voor co-existentie, het naast el
kander leven der volkeren, maar zij
Dr. J. M. van Minnen, gereformeerd
atudentenpredikamt te Utrecht, vertelde
iets over de reacties. Niemand var
achttien had verwacht, dat er zulk
grote stroom van beschouwingen ir
pers aan gewijd zou worden. Vrijwel
alle reacties waren positief. Althans in
deze zin dat de oproep van de achttien
nergens gebagatelliseerd werd.
Een andere reactie was de hernieuwde
ijver van kerkeraden om samen te spre
ken met andere kerken. Zo zijn er dui
zenden mensen mee bezig. Dat is op zich
zelf een verheugende zaak. De achttier
werden dikwijls uitgenodigd voor spreek
beurten, maar zij menen dat dit niet .de
stijl is waarin het Averk verricht moet
worden. Men wil niets forceren. Pasklare
antwoorden op de vele vragen, die de
actie heeft opgeroepen, zijn trouwens
niet a'oorhanden. Ook op kerkelijke ver
gaderingen wilde men geen dwang uit
oefenen. al vond dr. Van Minnen het ver
blijdend dat de synode van de gerefor
meerde kerken (op een desbetreffende
vraag uit Kootwijkerbroek) zich waar
derend over deze deze actie uitliet.
Het is in ieder geval zó, dat tal van
hervormden en gereformeerden op een
nieuwe manier tegen elkaar aankijken.
Men heeft teveel op de caricatuur van
elkaar gelet. Het stemt de achttien tot
dankbaarheid dat zij door hun appèl
Geen derde kerk
elkaar hard nodig.
Christus Is mot s(i» kerk bos* k-JJ Vf" """i I» van Mn
MnHnrhnH niinnn w, kerk verklaarde de gereformeerde pre
dikant E. Pylman te Wassenaar. Voorlo
pig hebben we alleen een negatief ideaal:
et verwerpen van bepaalde toestanden.
Nederland, niet alleen
de hervormde en gereformeerde kerk.
Wat de achttien zeer beslist niet willen
de overgang van een groep gerefor
meerden naar de hervormde kerk, of om
gekeerd, noch een uittreden \-an bepaal
de groepen uit beide kerken die dan sa-
derde kerk zouden vormen.
Wanneer op grond van onze actie som
migen van kerk zouden A'eranderen, zou
den wy dit jammer Artnd'en! Aldus dr.
Vlijm.
Zoals men weet wordt er op 26 mei te
Utrecht een congres gehouden over deze
zaak. Aanvankelijk zou dit in de Dom
kerk gebeuren („WU verkozen deze oude
kerk omdat wU allerminst de kerkhisto
rie willen A-erloochenen", zei dr. Vlijm):
komen zÓA-eel bezoekers dat het
congres nu in de Beatrix- en Irenehai
van de jaarbeurs plaats vindt. Prof. dr.
H. Berkhof te Leiden en prof. mr. W. F.
de Gaay Fortman te 's GraA-enhage voe
tiet woord.
Eenheid
Iemand vroeg hoe men toch dacht
eenheid te bewerkstelligea. waarin
ook de vrijzinnigen een plaats zouden
vinden, die de belijdenis niet kunnen on
derschrijven.
Hierop antwoordde ds. M. Groenen berg
hervormd predikant te Utrecht, dait bij
streven naar eenheid de belijdenis na
tuurlijk óók in discussie komt. Dan blijkt
dat men gezamenlijk tegenover dezelfde
problemen staat. Men vindt geen enkele
kerk meer, die klaar is met de belijde
nis.
i Houte, adjunct-directeur
gestelde vraag typisch het kerkpolitiek
verleden verraadt, waarbij men op grond
van stemmenverhoudingen bepaalde groe
pen de deur uitzet. Maar de Waarheid
waarvoor we staan, is toch geen waar
heid die gestold ligt in een historische
formule. De Waarheid is een existentiële
doorleving van de mens, die zich op zijn
plaats gesteld weet door Koning Jezus.
Ds. G. Toornvliet, gereformeerd ra
diopredikant te Blocmendaal, wees er
op hoe men er steeds van uitgaat dat
kerken elkaar eerst moe«n vinden op
het punt A-an de waarheid; dan komt
pas de eenheid. Deze methode zei
hy is ernaast. Wanneer wU de een
heid niet betrachten staan wtf de Heili
ge Geest in de weg. Want pas in de
weg A an de eenheid wil de Geest ons
voeren naar de Avaarheld. Éérst elkaar
zoeken is dus de juiste weg.
Ook anderen
Het had ds. A J. Jorissen, jeugdpredi-
kant voor de jongerenorganisaties van de
gereformeerde bond in de hen'ormde
kerk, teleurgesteld dat de christelijke ge
reformeerden niet betrokken waren bij
deze aotie. Zij zijn toch ook in 1834 afge
scheiden van de hervormde kerk.
Pop achtte hot inderdaad veel
waard indien men de christelijke gerefor
meerden erbij betrokken had. Zoals hij
ook de remonstrants-gereformeenden
wenste in te schakelen. Het valt echter
mee om de hele gereformeerde ker-
kenfamilie aa-eer om één tafel te krijgen.
Maar zeker gaat het in Nederland niet
om hervormd en gereformeerd doch om
élle volgelingen van Jezus Christus. En
aangezien de eerste ontmoeting hervormd-
gereformeerd was, heeft men gemeend
alvast het meest voor de hand liggende
Negatief ideaal
Op een vraag hoe men over de kritiek
van prof. dr. H. N. Ridderbos te Kampen
(in het Gereformeerde Weekblad) dacht,
antwoordde de gereformeerde studenten
predikant ds. H. M. Kuitert te Amster
dam. dat men deze kritiek waarderen
kon. ..De geest van deze lieden beziele
ons", had prof. Ridderbos geschreven en
dit leek de achttien een waardevolle
.kreet".
Aan de andere kant leek het ds. Kui-
pro-existentie, het vóór el-
Bcroo pi n asnerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Krimpen a. d. Lek: J. Kruyt
te Lexmond.
Aangenomen naar Hasselt: C. Treure te
Hillegcrsberg. die bedankte voor Boven-
HardinxA-eld.
Beroepbaarstelling. De heer P. Feonstra
kond. Tussen Dijken te Hollum (Ame
land). ia beroepbaar.
GEREFORMEERDE KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Winschoten: H. van Om
men »e Oud-Loosdrecht,
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt voor Waardenburg: A. Hofman
te 7,eistvan Alblasserdam: F. Mallan
te VeenendaaL
De voorjaarsbeurs van Utrecht
ïeqft ook de onderwijswereld
iets te bieden. Niet slechts wordt
er meubilair tentoongesteld, ook
worden elke dag lezingen gehou
den. In een eerste inleiding
maakte de gemeentelijke inspec
teur van het onderwijs de heer
B. Swanenburg gisteren een aan
tal kritische opmerkingen over
de scholenbouw.
Hij noemde de scholenbouw een
moeilijk probleem, omdat men gedwon
gen is. in snel tempo zeer veel scholen
te bouwen op een moment, dat het on
derwijs nog in beweging is en duidelijk
pedagogische eisen nog allerminst vast
liggen. Bovendien is de bevolking in de
grote steden zo weinig stabiel, en ver
ouderen nieuwe wijken in een dermate
snel tempo. dat scholenbouwkundige
olanning een welhaast hachelijke zaak
lijkt.
Als men de school alleen maar ziet
als een gebouw waarin de kinderen les
krijgen, zijn de problemen niet zo groot.
Het wordt echter heel wat moeilijker,
als men de school beschouwt als een in
stituut waar de kinderen worden ge
vormd in de ruimste betekenis van het
woord. In dit verband merkte de heer
Swanenberg op. dat hij het gevoel heeft,
dat men eigenlijk nog aan het experi
menteren is en dat het stadium nog
niet is bereikt, waarin de opleiding leer
krachten aflevert die met een modern
gebouw raad weten. Als voorbeeld noem
de hij het spcel-werklokaal voor de jong
ste leerlingen van de lagere scholen.
Het is voor de heer Swanenburg name
lijk de vraag, of het gebruik dat thans
in de reeel van deze lokalen wordt ge
maakt. bij de huidige didactiek ook wer
kelijk verantwoord is als het gaat om
de vorming van de kleuter.
Bij het lager onderwijs begint men,
als er een school moet worden ontwor
pen. volgens de heer Swanenburg. veel
te weinig met een programma van ei
sen. Hij zei. dat het nijverheidsonder
wijs in dit opzicht veel verder is. Daar
begint men met een lokalenpli
construeerd. De heer Swanenburg meent,
da', men bij het lager onderwijs in om
gekeerde richting werkt: Men zet een
school op voor een bepaald aantal
leerlingen en wat men in de lokalen
gaat doen komt nauwelijks ter sprake.
Over de bouwkundig-architectonische
eisen van het bouwbesluit, waarin on
der meer wordt bepaald dat het licht
door twee wanden moet vallen, zei de
heer Swanenburg. dat men door deze
eisen zover is gegaan, dat sommise mo
derne scholen de naam van kijkkasten
hebben gekregen. Hij gelooft, dat hier
teveel van het goede wordt geboden.
De kinderen zitten vaak met hun ogen
te knipperen en vragen of de gordijnen
niet dicht mogen. Aan de openheid is
bovendien het nadeel verbonden, dat het
gevoel van veiligheid en geborgenheid
verloren dreigt te gaan. een bezwaar,
dat naar het oordeel van de heer Swa
nenburg ZAvaarder gaat wegen naarma
te het kind jonger is.
Met betrekking tot de plaats van de
school merkte de heer Swanenburg ten
slotte nog op. dat het ernaar uitziet,
dat in bepaalde betrekkelijk nieuwe wij
ken van sommige grote en middelgrote
steden, mede doordat de geboortepiek
door de lagere school is heengeschoven,
een teveel aan schoollokalen gaat ont
staan. Hij meent dat een wijk binnen
tien jaar reeds zodanig verouderd kan
zijn. dat er aanzienlijk minder kinderen
in de leerplichtige leeftijd vallen dan
toen de wijk voor het eerst werd be
volkt. Of hier een aanleiding kan liggen,
iets krapper permanent te bouwen en
de aanvankelijke toeloop met noodloka-
len op te vangen, durfde de heer Swa
nenburg echter niet zonder meer te zeg
gen.
HER EN DER
Geen revolutie
Veel wend er nog gezegd over de moei
lijkheid voor de gereformeerden om gees
telijk contact te hebben met vrijzinnigen.
Vier predikanten uit de Zaanstreek, alle
gereformeerd, stelden hier vragen over.
Ds. IV. van Boefjen, gereformeerd evan-
gelisatiepredikant te Amsterdam-Zuid,
zei dat contact met vrijzinnigen hem ten
zeerste had verrast en beschaamd. „Ik
geneer mU ervoor hoe ik lange tijd de
vrijzinnigen heb beschouwd en ik aarzel
niet te zeggen dat er van gereformeerde
zUde over de hervormde kerk Avel din
gen gepubliceerd zijn, die tegen de leugen
in liggen!"
Aan het eind van de conferentie achtte
ds. G. P. Klijn van De Open Deur het
nodig om tegen de kerkbodepers waar
van diverse stellig n iet-geestverwante
vertegenwoordigers aanwezig waren
te zeggen, dat men niet bang moet zijn
voor een beetje revolutie in de kerk. Te
New Delhi is ook gezegd dat men plaat
selijk maar eens moet beginnen wat te
doen voor de eenheid.
Ds. Pop keerde zich tegen deze uitla
ting. Het woord „revolutie" vond hy vol
komen misplaatst. ,Wij zijn ervan over
tuigd dat we ons bewegen in de kerke
lijke weg en wij wensen ook beslist niets
anders. Het is ons er ook niet om begon
nen de mensen méé te krijgen, maar wel
hierom: hoe krijgen we de mensen, die
geheel verschillend reageren op het evan
gelie eens bij elkaar dat ze elkander le
ren verstaan!"
De christen die slechts een greintje zelfkennis bezit, zal zich
zelf bij het lezen van de lijdensgeschiedenis meermalen op de
weg van de Olijfberg naar Golgotha ontmoeten en in allerlei1
gedaanten. De dagen die aan de kruisiging voorafgaan, be
wijzen hoe zwak de sterkste mens kan worden op het ogenblik
waarop hij sterk moet en wil zijn. Als Christus met zijn discwl
pelen het laatste avondmaal heeft gevierd en zij „na de lof- j
zang gezongen te hebben" naar de Olijfberg vertrekken, zegt
Hij hun hun zwakheid aan. „Gij allen zult aan Mij aanstoot
nemen in deze nacht" (Mattheus 26:31).
De verontwaardiging is groot. Wij, aanstoot nemen aan U
Hoe kan de Heer dat denken! Nooit en te nimmer. Wij. U
verloochenen? Petrus is boud in zijn compientaar. ,JZelfs al
moest ik met U stervenWe weten wat er is gebeurd.
Eer de haan die nacht had gekraaid had Petrus, die sterke
Petrus, die Rots, driemaal zijn Heer verloochend.
Petrusverontwaardiging moeten we ons maar goed voor
ogen houden! Wij, Heer, U verloochenen? Op de fabriek, op
het kantoor, in de werkplaats beweren, dat we U niet kennen
Eer de haan Laat het ons er toe brengen elke dag opnieuw I
te bidden: Heer, sterk ons, opdat wij U niet zullen ver- j
loochenen.
Hervormden en gereformeerden
in Espel samen onder een dak
In de afgelopen week werd in
Espel in de Noordoostpolder het
nieuwe protestantse kerkcen
trum in gebruik genomen dat
door hervormden en gerefor
meerden sainen is gesticht. Het
is het eerste kerkgebouw dat bei
de kerken tegelijkertijd zal die
nen. De openingsdienst stond dan
ook onder leiding van zowel de
hervormde als de gereformeerde
predikant.
Tijdens een korte plechtigheid
op het Janskerkhof in Utrecht
heeft de praeses van de Utrecht
se Studenten Weerbaarheid, de
heer N. de Voogd, aan de com
mandant van het 12e butaljon
garde-regiment jagers, overste
E. H. Neppelenbroek, een havik
aangeboden vanwege het feit,
dat er tussen de studenten en
dit garde-regiment een histo
rische band bestaat. Het is de
bedoeling, dat men met deze
havik ook de jacht zal gaan be
oefenen. Daarvoor is de jager
scherpschutter hoe kan het
zo? Vogelaar opgeleid. U ziet
hem hier met de havik.
De hervormde predikant, ds. A. J.
van der Linden, sprak naar aanleiding
van de vlucht van Jacob uit zijn ouder
lijk huis over het ogenblik waarop de- j
ze jonge man de plaats, waar hij de en- j
gelen heeft gezien, een „huis Gods"
noemt.
De gereformeerde predikant, ds. B.
Oosterhoff, ging uit van de psalmwoor- 1
den: „Gaat rondom Sion en trekt er
omheen, telt haar torens, richt uw aan
dacht op haar voormuur, doorwandelt
haar paleizen, opdat gij het aan het vol
gende geslacht kunt vertellen: Waarlijk
zo is God onze God, voor eeuwig en al- j
toos, tot de dood toe zal hij ons leiden."
Na de officiële kerkdienst werd nog 1
een bijeenkomst gehouden waar velen
het woord voerden. De hervormde jeugd
bood een klok aan en de gereformeerde
jeugd bloemen. Zowel kerkelijk als bur
gerlijke vertegenwoordigers spraken en
ook de pastoor Joh. Pieper bracht zijn
gelukAvensen over en sprak de hoop uit j
dat op den duur ook samenwerking mo-
gelijk zou zijn in breder dan slechts her
vormd-gereformeerd verband.
Commissioner Becquet
overleden
De dood heeft het internationale Le
ger des Heils een van zijn bekendste
zendingsspecialisten ontnomen. De Belg
Henri Leon Becquet, die met zijn vrouw
het Leger des Heilswerk in de Con
go heeft opgebouwd overleed vorige
week. Hij heeft in de Congo onder
zijn leiding meer dan zevenhonderd za
len scholen en tehuizen gesticht. Bec
quet was opgeklommen tot commissio
ner, een van de hoogste rangen bij het
Leger des Heils. België had hem be
noemd tot Chevalier de l'Ordre de la
Couronne. Het Leger des Heils zelf be
noemde hem tot lid van de Orde van
de Stichter uit waardering voor zijn ve
le werk. Vorig jaar bracht hij nog een
bezoek aan ons land.
Gereformeerde bonden
A'ieren samen Pasen j
De gereformeerde vrouwen- en man-
nenbond en de beide jeugdbonden heb-
ben besloten ook dit jaar weer gezamen- I
lijk Pasen te vieren Om te voorkomen
dat iedere vereniging een eigen paas-
feest organiseert en de ene feestelijke
bijeenkomst de andere volgt in de week
voor Pasen, hebben de bonden samen
een liturgie voor een gemeenschappelij
ke bijeenkomst opgesteld. Met een klei-
ne wijziging kan de bijeenkomst ook een
dienst worden Voor de gehele plaatselij
ke gemeente. In de liturgie een paar
maal een korte dialoog opgenomen tus
sen twee stemmen en voorts, declama
tie, liederen voor samenzang, solozang
en een stebimenspel.
Geref. Gemeenten
benoemen evangelist
De Gereformeerde Gemeenten hebben
de Rotterdammer W. van Kranenburg
benoemd tot evangelist voor het werk
in België. Hij wordt de opvolger van
evangelist Polder die reeds enige jaren
lang het werk in Merksem bij Antwer
pen heeft geleid. Tevens is als assistent
van de evangelist benoemd de heer
Van Wingerden te Gouda. Het ligt in de I
bedoeling dat zeer binnenkort een be
gin gemaakt zal worden met de ver
bouwing van een huis dat door de Gere
formeerde Gemeenten in Merksem is
aangekocht. Op de benedenverdieping
zal een kerkzaal worden ingericht.
„Vragen op medisch gebied zenden aan de redactie van ons
blad met linksboven op de envelops „Medische rubriek".
Antwoord op vragen van algemeen belang wordt wekelijks
In deze rubriek gegeven, vragen waarvan de beantwoording
niet langa deze weg gewenst Is, geschiedt per brief."
\TU de kunstmatige inseminatie^bevruchting)
bij de mens in verschillende landen een plaats
begint in te nemen en ook Nederlandse artsen
zich voor deze zaak hebben ingezet, begint zij zo
langzamerhand onder de Nederlandse bevolking
bekendheid te krijgen. Het is dan ook van groot
belang na te gaan, of deze methode tot opheffing
van de kinderloosheid aanvaardbaar is, opdat niet
gedachtenloos of met te weinig kennis van zaken
tot toepassing van dit middel wordt overgegaan.
Zo licht ziet men, nu de kunstmatige inseminatie
in de veeteelt snel een algemeen aanvaarde me
thod e geworden is. over het hoofd, dat toepassing
van dezelfde techniek by de mens een geheel
ander karakter heeft.
Zoals wel bekend zal zijn. wordt onder kunstma
tige inseminatie verstaan het met behulp van in
strumenten inbrengen van sperma (zaad) .vóór of
in de baarmoeder, in de verwachting, dat hierdoor
een bevruchting tot stand zal komen.
De bevruchting als kunstmatige bestuiving bij plan
ten is overbekend en gebruikelijk. De wind of de bij
verrichten hierbij „pendeldiensten". In de veeteelt
is de kunstmatige inseminatie (afgekort: K.I.) te
genwoordig algemeen gebruikelijk. Niet alleen de be
wuste keuze van het dier, goede exemplaren voor
de teelt of het uitschakelen door castratie, maar
ook de vergemakkelijking van de bevruchtigingspro-
cedure spelen hierbij een rol van doorslaggevende
betekenis.
Keren wij terug naar de mens, dan blijkt de toe
passing toch niet van al te recente datum. Uit de
achttiende en negentiende eeuw zijn geslaagde ge
vallen van K.I. bekend, terwijl in de tweede
uit de school als het ware wordt ge- dan ooit tevoren.
Dc onderwijscommissie A-an de ..Natio
nale commissie tegen liet alcoholis
me". het overkoepelend orgaan van
de drankbestrijding ln Nederland,
deelt mede dat ditmaal aan haar Jaar- oorlog door het Amerikaanse opperbevel zaad van
ÜJkse kleur- teken- en opstelwed-j soldaten, die reeds lange tijd in de Pacific dienden,
strijd reeds meer dan 100.000 leerlln-, ner vliegtuig overgestuurd werd naar Amerika om
gen van lagere scholen hebben deel- de echtgenoten, die sterk naar kinderen verlangden.
aantal dat groter is ermede te bevruchten. De K.I. is naar voren geko-
imen niet als vervanging van de normale bevruch
ting, maar als een hulpmiddel indien een huwelijk
kinderloos blijft. Indien het sperma afkomstig is van
de echtgenoot, spreekt men van homologe insemi
natie (afgekort: K.I.E.). Is het sperma afkomstig
van een andere man, dan spreekt men van hetero-
loge inseminatie of donorinseminatie (afgekort:
K.I.D.).
Wat de ingreep zelf betreft: deze is een medische
behandeling, welke, indien toelaatbaar, door een
arts dient te worden uitgevoerd. De handeling is.
zuiver medisch gezien, niet ingrijpend, gemakkelijk,
en heeft een redelijke kans van slagen.
Tot dusverre geschiedt de K.I.D. in Nederland
slechts op zeer beperkte schaal. De juiste cijfers
van het aantal kinderen, dat is geboren tengevolge
van kunstmatige inseminatie met zaad van een do
nor. zijn niet te verkrijgen als gevolg van de ge
heimhouding. welke met betrekking tot de K.I. in
acht wordt genomen. Zeker is echter, dat Nederland
laag geplaatst is op de ranglijst van landen waar
deze methode ingang heeft gevonden. Er is in Ne
derland maar een klein aantal artsen, die hun mede
werking verlenen aan deze vorm van bevruchting. Of
dit in de toekomst zo zal blijven is een vraag, ge
zien de bekendheid die de kunstmatige inseminatie
in brede lagen van de be%-olking krijgt. De vraag
naar toepassing van de K.I.D. zal daardoor onge-
twiifeld gaan toenemen.
Het aantal kinderen, dat geboren is na een kunst
matige inseminatie met het zaad van de echtgenoot,
is evenmin bekend, maar met zekerheid kan worden
aangenomen, dat de K.I.E. meer wordt toegepast
dan de K.I.D.. omdat tegen de K.I.E. veel minder
bezwaren bestaan.
Het vraagstuk van de K.I. bij de mens is niet al
leen een actueel vraagstuk, maar tevens een ernstig
vraagstuk, waarvoor niet gemakkelijk een oplossing
te geven is. Aan de ene kant staat het leed van
een echtpaar, dat ongewild kinderloos blijft een
leed dat door zeer velen moeilijk is te dragen
aan de andere kant staan de problemen, die worden
opgeroepen, indien door een technisch zo gemakke
lijke ingreep als de kunstmatige inseminatie een
kind wordt geboren. Deze problemen liggen A'ooral
op levensbesc' ouwelijk en medisch-ethisch terrein.
De homologe inseminatie, dus bevruchting met
zaad van de echtgenoot, werpt in het algemeen geen
bijzondere ethische problemen op. Dezelfde ethische
grondgedachten, die het huwelijk beheersen, komen
hier ter sprake. Het kind staat in dezelfde verhou
dingen tot de man en de vromv. Zij zijn beiden de
natuurlijke ouders en het kind is in alle opzichten
hun eigen kind. Het is niet anders dan een tege
moetkoming met technische hulpmiddelen aan be
zwaren, die de normale huwelijksontplooiing in de
weg staan en die darrmee, evenals sommige chi
rurgische ingrepen, het huwelijksgeluk en de huwe
lijksopdracht beA'orderen. Wel zal men van teA-oren
zich goed moeten bezinnen op de gevolgen van de
ingreep. De psychische geaardheid van de aanstaan
de ouders en de stabiliteit van het huwelijk zullen
in de overwegingen moeten worden betrokken. Even
tuele spanningen in het huwelijk zullen moeten wor
den onderzocht op hun oorzaak, terwijl verder even
tuele erfelijke afwijkingen bij de echtgenoten of hun
families niet aan de aandacht mogen ontsnappen.
Wat de heterologe inseminatie betreft: hiertegen
bestaan veel meer en veel ingewikkelder bezwaren,
die volgende week in deze rubriek beschreven zul
len worden.
