Jlicutue GTourmit een overijlde actie in eschil over N.-Guinea flmtona [i] Commentaar Opnieuw krachtig beroep van Oe Thant: Nederland reageert reeds positief Indonesië wacht op Ned. invitatie? Indon. commandeur marine gesneuveld? Sultan Hamid Gerrit - 56 j. Achterberg - overleden 55L!DOIVDEIU)AG 18 JANUARI 1962 TELEFOON: alle afdelingen 31441. KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u. ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter. Familieberichten 0,18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting). POSTREKENING: 58936. ABONNEMENTEN: 7,50 per kwartaal; 2,55 per maand; 0.59 per week. KANTOREN: Steenstraat 37. Tweeënveertigste jaargang no. 12381 CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD „Stantvaiticli U abcblrvta mgn htrt io Irgtjf aspttt" Kamer bezorgd over verheer Zie pag. 7 OE THANT i... vreedzame oplossing.... Iieuvvs in AR één oogopslag 9 De secrabariis-igeneraai dieir Vier. Naties, Oe Thant, i heefit opaiiiteuiw een beroep i gecla-ain op die regieringen vam Nederland en Indone sië zich ite onthouden van élite overijlde actie in heit geschil om Nieuw-Guinea. Nederland heeft op dit be roep reeds positief gerea geerd. Een Nederlandse pater Is door Indonesische diiplo- malten in Bonn benaderd Iom te trachten een gesprek tussen de ministers De Quay en Duns aan de ene en een Indonesische diplo maat aan die andere zijde lm Den Haaig ite arrange ren. In Djafcamta is officieel verklaard, dart comman deur Sudarso, plaatsver vangend chef-staf van de Indonesische marine, wordt vermist. Hij voerde het be vél over de motortorpedo boot, die door de Neder landse marine voor Nieuw- Guinea in de grond werd I geboord. I Morgenochtend: verga- I dert in Den Haag de vaste Tweede-Kamercommissie voor buitenlandse zaken bespreking van de brief, die minister ^presi dent De Quay haar heeft gezonden. Indien het over- I leg ndet bevredigend ver- I loopt is het niet uitgaslo- I ten, dart or een openbaar 1 debat in de Kamer zal I wonden gehouden. De Ka- I mar wenst eveneens op- 1 héllderiinig over de tegen- I Strijdiilge berichten udit Hol- 1 landia over heit treffen. I Hedenmiddag reeds kwam daarover een nota van mi- I nister Visser. Gisteren is in Oud- Leusden, 56 jaar oud, overleden de bekende dichter Gerrit Achterberg. Volgens waarnemers in Leopoldstad is de moord op de zeventien missiona rissen en seminaristen in j Kongolo gepleegd door de- i zelfdie legereenheid die in november jl. in Kimdoe de Italiaanse Vliegers om het j leven heeft gebracht. De groep zou word/en geleid J door een aanhanger van Gizenga. Twee der ver moorde patere waren Ne derlanders. Amerika is van plan, om dezer dagen te trach ten een radiozender op de I maan te plaatsen. j Op voorwaarde dat ver- kier, ngen zuilen worden gehouden zodra de ordie is hersteld, hebben de chefs van staven van die Domini caanse land-, zee- en lucht macht zich gesteld achter die nieuwe junta, die de maehit van president Bala- guier heeft overgenomen. De Tweede Kamer stemt in met de oprichting van een research-instirtuut, dat zich zal bezighouden met alle facetten van de verkeersveiligheid. Kamer leden pleiten voorts voor invoering vam een rijbe wijs voor bromfietsers, ge combineerd met een een voudig rijexamen. TAE SECRETARIS-GENERAAL van de Verenigde Naties, Oe Thant, heeft in gelijke bewoordingen president Sukarno en minister-presi dent prof. dr. J. El de Quay gevraagd zich te onthouden van onbezonnen (volgens andere vertaling: overijlde) daden en tevens de vaste vertegen woordigers hunner landen bij de V.N. opdracht te geven met hem over de mogelijkheden van een vreedzame oplossing te spreken. Van de zijde van het ministerie van buitenlandse zaken werd desgevraagd meegedeeld, dat op het telegram van secretaris-generaal Oe Thans een positief cn spoedig antwoord zou worden gegeven. Wanneer precies het antwoord zou wor den verzonden, kon men nog niet meedelen. Oe Thant ontbood de vaste verte-, resolutie, maar Nederland genwoordigers van Indonesië en Ne derland ieder afzonderlijk om hen formeel op de hoogte te stellen van zijn telegrammen. Tevoren sprak Oe Thant met het hoofd van de Amerikaanse verte genwoordiging Adlai Stevensón, ver volgens sprak hij drie kwartier met de Indonesische vertegenwoordiger Sukardjo Wirjopranoto en acht mi nuten met de Nederlandse vertegen woordiger, mr, C. W. A. Schürmann. Sukardjo vertelde naderhand, dat hij geen instructies had om de door Oe Thant voorgestelde besprekin gen te beginnen. „Wij zullen enkele dagen moeten wachten"', voegde hij daaraan toe. Indonesië neemt volgens Sukardjo een soepele houding aan, maar is al leen voor onderhandelingen ip grond slag van overdracht van het omstre den gebiedsdeel aan Indonesië. Op de vraag of Indonesië erop stond, dat de Nederlanders vóór het begin onderhandelingen de toezegging zou den geven dat het gebied zou worden overdragen, antwoordde hij: „Min of meer." Over het voorstel van Oe Thant zeide hij: „Het is de ndiase resolutie". (Deze hield in dat de Algemene Ver gadering van de VN bij Nederland en Indonesië zou aandringen op onder handelingen overeenkomstig het hand vest der VN. Indonesië steunt deze erte gen. De resolutie werd verworpen Red.) Stevenson had Oe Thant op de hoogte gesteld van de pogingen der Verenigde Staten om beide partijen tot elkaar te brengen. Oe Thant zal morgen ten huize van Stevenson te New York een onderhoud hebben met president Kennedy der Ver enigde Staten, waarbij ongetwijfeld Ne derlands Nieuw-Guinea ter sprake komt. Amerika prijst Oe Thant De Verenigde Staten hebben Oe Thant geprezen omdat hij nu zijn diensten als vredestichter heeft aangeboden. He Amerikaanse ministerie van buitenland se zaken verklaarde: ,X>e voorwaarden votr een vreedzame oplossing bestaan ongetwijfeld". Op de jaarlijkse conferentie van Brit se diplomaten in Azië te Singapore heeft de vrees voor een oorlog over Nieuw- Guinea alle andere aangelegenheden op de achtergrond gedrongen, aldus de I Straits Times. Nederland zal wellicht om bases verzoeken in geval van een conflict met Indonesië. De regering van Singapore, die zich geheel achter Indo nesië geschaard heeft, zal waarschijnlijk geen toestemming verlenen voor ver voer van Nederlandse militaire voorra den over de haven en het vliegveld van Singapore, aldus het blad. Toch maar oorlog Te Djakarta verklaarde een Indone sisch woordvoerder na afloop van de vergadering van het kernkabinet gister morgen: „Als Oe Thant geen formule voor een oplossing kan vinden, wordt een inval noodzakelijk. Het kabinet helt steeds meer over naar de overtuiging, dat oorlog onvermijdelijk zal zijn. Ne derlands weigering om te praten met dc bestuursoverdracht als uitgangspunt en het marine-incident hebben het kabinet overtuigd, dat het Nederland ernst is met zijn militante houding. Dit heeft een einde gemaakt aan de tweespalt in het kernkabinet tussen hen, die eerst nog met Nederland wensten te praten en zy, die eisten, dat men nu maar naar de wapenen moet grijpen. Het kabinet heeft echter nog geen tijdsgrens vastge steld voor een beslissing." Mensen die in nauwe aanraking staan met leden van het kernkabinet, zeiden dat volgens het kernkabinet alleen Oe Thans nog een formule zal kunnen vin- De Indonesische ambassadeur in India, Mukarto Notowidigdo, heeft verklaard dat elke inmenging in een oorlog tussen Nederland en Indonesië onvermijdelijk tot een wereldoorlog zou leiden. Geen enkel land zou zo dwaas zijn zich ii conflict te mengen. Dan zou Indonesië namelijk gedwongen worden zich tot een of ander land te wenden om hulp. zeide hij. De militaire commandant van Zuid- Celebes. heeft volgens radiio-Djakarta verklaard dat de voorbereidingen de „bevrijdiing" van Nieuw-Guinea thans zijn voltooid. Volgens hertzelfde bericht is de gouverneur van de Molukken. Mo- Voor vervolg zie pagina Pater v. Hees zoekt uitweg... UATER N. VAN HEES heeft vorige week te Brussel, niet op zijn verzoek, een ontmoeting gehad met een aantal Indonesische diplomaten uit Bonn met wie hij nog steeds dagelijks telefonisch in contact is. Hij heeft zijn bevindingen medegedeeld aan minister-president prof. dr. J. E. de Quay en heeft uit de besprekingen de indruk gekregen dat er in In donesië nog steeds een gematigde meerderheid is, die een vreedzame op lossing inzake Nederlands Nieuw-Guinea werist, doch dat deze dreigt overstemd te worden. Indonesië zou wachten op een Nederlandse uit nodiging. President en mevrouw Kennedy bij het verlaten van de r.k. kerk in Middleburg (Virginia), w zij een dienst hebben bijge woond. Mevrouw Kennedy, als altijd modieus gekleed, droeg mantel van luipaard, met bijpassende baret. Hy is redacteur van het rooms-katho- liehe weekblad De Linie en deed zyn me dedelingen aan Reuter. Onjuist is het volgens hem, dat dit onderhoud van hem is uitgegaan, want hy acht e endergelijk initiatief van particulieren verkeerd. Dit is uitgegaan, want hij acht een dergelijk plomaten. Deze hadden hem op de hoog te gesteld van de huidige zienswijze te Djakarta en hy heeft hieruit de indruk gekregen, dat de gematigde groep nog in de meerderheid is." Maar er is een gevaar —en dat wordt dagelijks groter dat Indonesië zal toegeven aan de niet-aflatende sterke aandrang van het Russische blok om de kwestie te be slechten door militair geweld. Dan zon den de heethoofden de leiding hebben en zou geheel Indonesië in de invloeus- sfeer van Rusland komen", aldus pater Van Hees. Op de vraag waarom de diplomaten zich ln het bijzonder tot hem zouden hebben gewend, zeide hy, dat zij aanwe zig waren geweest bij het debat in de Tweede Kamer over Nieuw-Guinea. Zij hadden hem daar gezien en hadden zijn priesterboordje opgemerkt. De diploma ten zelden dat zij zijn verklaring in zyn weekblad over de Indonesische positie zeer accuraat achtten. Zy wilden graag op de hoogte worden gehouden van het politieke denken over Nieuw-Guinea in Nederland en wilden een toelichting hebben op het parlementaire debat. Hy ontkende krachtig dat hij „een on officiële bemiddelaar" was tussen pre mier De Quay, minister Luns en Indo nesische diplomaten. Hij was overtuigd, dat beide partijen samen moesten worden gebracht en daar de huidige .geheime diplomatie" van de Nederlandse regering niet veel resultaat scheen te hebben, ge loofde hij dat het voor beide partijen nuttig was te weten, waaraan zij toe waren. Daarom had hij premier De Quay op de hoogte gebracht van de essentie van zijn onderhoud met de In donesische diplomaten te Brussel. Tot nu toe was er geen reactie geweest. Pator Van Hees zeide te geloven, dat de Indonesische diplomaten hem ook als „eonitactmain" hadden uitgezocht omdat zij meenden, dart de r.k. premier en r.k. minister van buitenlandse zaken meer vertrouwen in hem als r.k. priester zou den hebben dan in een lid van de partij van de arbeid, <Jie in de oppositie is. Hy noemde het juist dat de minister president gezegd had dat hij en minister Luns bereid zouden zijn een Indonesisch diplomaat in Den Haag te ontvangen, als Indonesië dit verzocht. Maar dat was de grote moeilijkheid „De Nederlanders willen dat de Indonesiërs een gesprek vragen en de Indonesiërs willen uitge nodigd worden De hele zaak Is In feite i psychologische en ik ben er zeker i dat als w(j aan dit element van ge zicht redden kunnen ontkomen, het op een of andere wijze mogelyk zou zjjn het juiste klimaat voor uiteindelijke onder handelingen te scheppen", zeide pater Van Hees. Met de Zuiderkruis zijn gisteren een aantal repatrianten uit Nieuw- Guinea in Amsterdam aangekomen. De ernst van de situatie belet de broertjes Hettinga niet, nieuwsgierig hun nieuwe wereld in te kijken. EEN woordvoerder van de Indonesische marinestaf heeft hedenmorgen te Djakarta bekendgemaakt, dat de plaatsvervangende chef-staf van de Indonesische marine, commandeur Sudarso, na het treffen tussen Ne derlandse en Indonesische oorlosschepen als vermist is opgegeven. Sudarso voerde het bevel over de motortorpedoboot Madian Tutul, die tot zinken is gebracht Het is te Djakarta nog niet bekend of de 35-jarige Sudarso ge sneuveld is dan wel krijgsgevangen gemaakt. De woordvoerder verklaarde dat de aanwezigheid van de plaatsvervan gend ohof-staf aan boord van het In donesische schip een bewijs vormt dat de Indonesische bodems geen agres sieve bedoelingen hadden. Het is denkbaar, zo voegde hij eraan toe, dat zo'n kleine groep onder rechtstreeks bevel van de plaatsvervangend chef staf zou kunnen worden geplaatst als men met een zo veel sterkere vyand te maken heeft. De woordvoerder zeide voorts, dat de Indonesische schepen een „routine-patrouilletocht" hadden ge maakt. Volgens een officiële bekendmaking te Djakarta voerde Sudarso in het treffen geen invasiestrijdmacht aan. maar hij was aldus de bekendmaking uit gekozen om in geval van een landing een grotere strijdmacht aan te voeren. Een tweede Indonesische boot was in brand gevlogen, doch het is nog niet be kend hoe groot de schade was. De Indonesische marine verklaarde nog, dat de Nederlanders de aanvallende partij zijn geweest. Het Indonesische smaldeel, dat alleen uit motortorpedo boten met luchtafweergeschut bestond, werd aangevallen door een veel sterker Eurovisie Zaterdag 20 januari (ifdilin 12.M Intern. Hahnenkammrennen - Kitzbühel h«r*n>s «7.35 Biljarten - Düsseldorf Zondag 21 januari(,i»|0m 13.2$ Intern. Hahnenkammrennen Kitzbühel haren) smaldeel, bestaande uit een torpedoboot- jager, een fregat en een bommenwerper. Volgens deze verklaring werd het ge vecht geleverd op 20 zeemijlen ten zui den van Nieuw-Guinea" hetgeen ei delijk op wijst dat de vijand onze terri toriale wateren was binnengedrongen (dit was dus op 52 zeemijlen afstand de Indonesische Aroe-eilanden). Nederlandse optreden is lafhartig. Wan neer wij onze order tot militaire frontatie uitvoeren, zal onze zeemacht zich concentreren op de waterer West-Irian en de vyandelijke bodems vernietigen". Uit welingelichte bron te Djakarta verneemt Ass. Press dat de Indonesi sche uvlitaire autoriteiten sultan Ha mid vau Pontianak hebben gearres teerd in verband met de laatste bom aanslag op Soekarno. Volgens zegs lieden is het aantal arrestaties opgelo pen tot zestien van een totaal achttien personen, die voor arrestatie in aanmerking komen. Van militaire zijde was noch een bevestiging noch een ontkenning te verkrijgen. "OEHALVE NIEUW-GUINEA is er meer in de wereld. Het beslag dat, geheel begrijpelijk, het betreurenswaardige con flict tussen Indonesië en Nederland op onze belangstelling legt, mag daaraan niet voorbij doen zien. Voor vandaag zouden wij de aandacht willen vragen voor het geen zich blijkbaar afspeelt in de com munistische wereld, nader te Moskou. Daar is kennelijk nog steeds wat we kun nen aanduiden als het conflict tussen Chroesjtsjef cn Molotof. Het is niet meer een conflict tussen twee personen, het is er een tussen twee beschouwingen in de wereldpolitiek. Kan Chroesjtsjef onder de communisten geacht worden dc gedachte van een min of meer vreedzame coëxis tentie met de niet-communisten voor te staan, Molotof moet worden gezien als een typische representant van de commu nistische onverzoenlijkheid. Het merkwaardige van dit conflict is nu ook dit, dat het voortduurt. Tijdens het jongste grote communistische Partijcon gres heeft Molotof kunnen horen, dat hij in ongenade gevallen was. Wat later volg de zijn ontbieding uit Wenen, waar hij. feitelijk reeds verbannen, een positie be kleedde in het atoombureau. Nadere, in Rusland zelf tegen hem te ne men maatregelen werden verwacht. Ge heel in afwijking daarvan kwam de me dedeling. dat hi.i naar zijn post te Wenen zou terugkeren. Dit laatste echter is nooit geschied. En in de. als bekend, niet vrije, Russische pers is thans weer een fel artikel tegen hem verschenen. Kortom, een ook voor Russische verhoudingen wel merkwaardige situatie. Geen w onder dan ook, dat het Westen bin nen Rusland een machtsstrijd vermoedt. Chroesjtsjef en Molotof zijn tegenstanders. Molotof leeft nog in de traditie van Sta lin. een traditie die Chroesjtsjef gepoogd heeft te laten verdwijnen. De moeite nu die hij heeft om zich van Molotof te ont doen, bewijst dat onder de Russische machthebbers de geest van Stalin nog niet Is gestorven. Stalin zelf placht destijds met zijn tegen standers korte metten te maken. Chroesj tsjef wil dat niet. Hij. voorstander van coëxistentie, is ook in dit opzicht gema tigder. Het maakt het zicht zo moeilijker, maar het valt, welke bezwaren men tegen hem hebben moet in hem te waarderen. Molotof, zelf volgeling van de strenge Stalin, profiteert ervan. Misschien ook kan Chroesjtsjef zich geen krachtig ingrijpen veroorloven. Het ligt voor de hand, dat het Westen van wat er van dit conflict naar buiten komt met aandacht kennis neemt. Molotof heeft in zijn reizen uit cn in Rusland iets van een weerhaan. De bewegingsvrijheid die hij nog heeft vormt het uiterlijke ken teken van hetgeen in Rusland zelf aan de gang is. (JUTA) „V moet die voorschriften niet lezen. Als u dat wel doet, dan wordt uw bos wandeling grondig bedorven. (Van een onder redacteuren) T^EN DER GROOTSTE dichters -Tj van Nederland, Gerrit Achter berg, is in zijn woning in Oud-Leus den, gisteravond op 56-jarige leef tijd overleden. Met Achterberg is niet alleen een der vooraanstaandste, maar ook een der een zaamste figuren uit de Nederlandse let terkunde heengegaan. Aan die vereenzaming ligt niet alleen zijn geïsoleerde leven, maar ook zijn moeilijk verstaanbare werk ten grond slag. Overigens vond zijn werk vooral nn de laatste oorlog terdege erken ning. Menige bundel verzen heeft vele herdrukken bereikt. „En Jezus schreef in het zand" (uit 1944) verwierf zelfs de F. C. Hooftprijs. Voor „Hoonte" (1949) ontving Achterberg de poëzieprijs van de gemeente Amsterdam. In 1953 schreef hij iri opdracht van de minister van on derwijs. kunsten en wetenschappen „Bal lade van de gasfitter". Twee jaar ge leden ontving hij voor zijn gehele oeuvre van de Jan Campertstichting de Constan- tijn Huygensprijs. Al zijn werk behandelde één thema, dat van de gestorven geliefde. Met vir tuositeit wis: de dichter dit schier ein deloos te variëren en met rijke gedach ten aan te vullen. Een veelal weemoe dige ondertoon kenmerkte zijn werk, dat slechts te verstaan was uit de don kerste periode van zijn leven en dan nog maar ten dele. Veel is er over Ach terberg geschreven veel goeds ook maar belangrijker is. dat zijn werk werd gelezen. Temeer daar zijn christelijke levensvisie uit bijna heel zijn oeuvre straalde. Daardoor is hy voor velen een verryking van hun bestaan geworden. Achterberg kwam indertijd voort uit de kring der protestants-christelijke jon geren. die verzameld waren rond het tijd schrift „Opwaartsche wegen", maar de buteerde in 1926 in „Elseviers maand schrift". Zijn oeuvre omvat onder meer „Afvaart" <1931), „Reiziger doet Golgo tha" (1943), „Schaatsenrijden, „Meisje". „Morendo" en „Sintels" (1944). waarna na de oorlog verschenen „Sphinx", „Li miet", „Energie", „Stof", „Existentie" en „Radar". Weer later kwam „Woord en Mascotte" (1950). waarna volgden ..Oude Cryptogamen" (1951) en „Molière" (1952). ..Cenotaaf'. „Ode aan Den Haag" en „Ballade van de gasfitter" kwamen in 1953. In hetzelfde jaar kwam ook „Auto droom" en „Cryptogamen 3" van de pers ZUn laatste werk verscheen enkele maanden geleden onder de titel „Ver geetboek". precies dertig Jaar na zijn eerste bundel „Afvaart", die een geluk kig begin was dat hem met zUn ander werk vrywaart voor het vergeetboek. Stationair J?EN OUD depressiegebied is geleide- lijk verder opvullend over het noor delijk deel van de Noordzee naar Noor wegen getrokken. Een randstoring er van bewoog van de Golf van Biscaye in noordoostelijke richting. Deze bracht in hoofdzaak in het zuidoosten van ons land weer enige regen. Inmiddels heeft een zwakke rug van hoge luchtdruk zich van de Oceaan naar de Britse eilanden verplaatst, hetgeen daar flinke opklaringen brengt. Dit pebied met op klaringen zal ons land komende nacht en morgenochtend passeren, waardoor de minimumtemperaturen lager zullen zyn dan afgelopen nacht. Morgen za\ HET WEER IN in de loop uan de dag de invloed van nieuwe storingsgebieden op de Oceaan, D «ij die zich tamelijk snel in oostelijke rich- Rapporten hedenmorgen ting uitbreidenook in Engeland merk baar worden, waarbij de zuidwestelijke winden weer gaan aanwakkeren en de kans op regen weer groter wordt. De Bilt verwacht tot morgenavond: In het zuiden en zuidoosten van het v^^bur land afwiseslend bewolkt, elders opkla- v' i&s ringen. Zwakke tot matige wind uit telde zuidelijke richting. Dezelfde temperatn- S^8'!* ren als vandaag. E^ih" ZON EN MAAN H^lsm)? Vrijdag zon op 8.39. onder 17.04 uur, Stocich maan op 16-08, onder 7.27 uur; 20 januari volle maan EUROPA Weer»- 4ï Ten p. d Ctstfldh 2 ik is ii BELGISCH DISCONTO VERLAAGD Het Belgisch bankdlsconto voor alle doeleinden behalve voor de nitvoer is met ingang van 18 januari van 44 tol ft verlaagd, dat voor de uitvoer 34 tot 34 pet. De stand van het schatkistpapier 15 (8) januari in miljoenen guldens: Promessen 701,3 (776,1), biljetten 2478,2 Kopenh Aberdeer Londen Nice MOnchec Madrid Msllorcs Lissabon eh bcw. ?h bcw.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 1