P
issen van een
loen
El
Geen kilogewicht weegt precies 1 kg.
die een kapitaaltje bij eikaar reed
IN DEN HAAG TELT ELK STOFJE MEE
19(.
ZONDAGS
BLAD
Hieuw? Ccitisrljc (ffoumn
ZATERDAG 13 JANUARI 1962
Eenmaal liei hij zich verleiden
Toen rondom de jaarwisse-
van 7-ling duizenden genoten van het
traatjijsvermaak, kon men wel geen
L 344dag de krant opslaan, of men
stuitte op de naam Martha de
g;uerHiyrjes-Wieringa, die pittige Frie-
ne°snse vrouw- die overal waar kor-
B -hate"baanwedstr'jden grehouden
ifsprajwerden en ziJ aan start ver"
k ojscheen, met de eerste prijs ging
strijken.
ntelbé Dit deed onze gedachten te
en. Bruggaan naar de winter van
?gen h945-'46, waarin de 23-jarige Jan
^leijJongert soortgelijke kunstjes
rstr- 'uithaalde en bij het invallen
zonivan de dooi het kapitaaltje van
5500.bij elkaar gereden
had. En nadat nog enkele win
ters verstreken waren, zag hij
het zelfs haast verdubbeld!
Gars
jk 3 Circa 14 dagen geleden hebben
»e hem nog eens opgezocht, niet
iript Enkhuizen, waar hij destijds
troonde, maar in Medemblik waar
n Zt'iwe aanvankelijk tot onze ver
den pondering vernamen dat hij
fan Videze winter nog geen voet op het
DonkfJs had gezet.
..Man", zei hij, terwijl hij zijn
ig LJgeelk°Peren' lokken op een jon-
tgheidgensachtige manier weggraaide,
tie. zodat zijn bruine glinsterogen ons
15 Qongehinderd konden toelachen. ,.ik
Bijw barst van het werk". En om dat
/erbo n°g eens duidelijk te onderstrepen
d -j-n gaf hij met zijn forse hand een
C C formidabele klap op een van z'n
jen. 'jdijen- die omhuld waren met een
nog nieuwe of beter: wéér een
gzn ;nieuwe overall. Want al is Jan
iel '^Jongert dan sinds enige tijd eige-
tenteJllaar van een scheepswerf en
'daarmee werkgever, hij last en
•es en ■sc'laaft en fraist nog net
zo hard als toen hij nog een baas
i, diende daar hij geen raad met
inlii opdrachten weet. Gesteld al.
zond Niel gemakkelijk
het eti Jan oongert had allerminst een
isjes ^gemakkelijke jeugd. In 1922 gebo-
;n te Rotterdam, mèar al gauw
iet zijn ouders verhuisd naar
oord-Holland, moest hij na de la-
school direct de handen uit
louwen steken. In 1937 kwam
/oor 2.per week bij de
a Schild in dienst, een Enk-
;r smid die lang niet zuinig
hem omsprong. Toen hij het
goed en wel bekeken had,
'eranderde hij eens van patroon,
•ezocht tevens een avondschool
jebrei^0 toog daarna naar Grootebroek.
De nu 40-jarige Jan Jongere, die
onmogelijk meer tijd kan t in
den om nog eens een baantje
ling
inëzeftij
het werk ging bij
scheepsmakerij van Botman,
zich voornamelijk toelegde op
bouwen van tuindersschuiten,
boeide de jonge Jongert veel
er dan de smederij. Hij had nu
'eenmaal het eerste levenslicht
anschouwd tussen de schepen
de Maasstad, in Enkhuizen
hij met de schepen opge-
d en hij hield van de water-
;ant als geen ander.
'npriaL. Toch hij ook bij deze baas
a tnP'et *e lan2 blijven hangen. Hij
'ilde nog andere vaartuigen le-
bouw-n. Zodoende kwam hij
in E ikhuizen terecht en wel
'P de Scheepswerf v.h. Vooruit,
Rijnschepen werden ge-
- ™,u*d tot 600 ton.
'.M Nadat hij hier eenmaal lekker
r' 'ingeschoten, brak de oorlog
n moest hij weldra zijn
'achten in dienst stellen van het
Duizendjarig Rijk waartoe hij
n een machinefabriek te Miin-
.chen aan de slag kon. Dat vond
'moti*hij wel niet zo bar interessant,
5nder|doch hij leerde er behalve Duits
strekq,
de schaatssport, die hij al van
kindsbeen af graag beoefend had.
De strenge winter van '45-'46
bood hem daartoe meteen weer
de gelegenheid. En met name
wedstrijden op de korte baan (160
meter) hadden zijn grote belangd
stelling. Immers, juist op de kor
te baan voelde hij zich sterk,
daar het snelle starten en gauw-
op gang komen hem bijzonder
goed lagen. Hij won dan ook de
ene wedstrijd na de andere en
legde aldus beslag op een paar
aardige losse centen.
Helaas ging er in het prille
voorjaar van 1946 iets mis. Jong
en eerzuchtig als hij was, wilde
hij gaarne delen in de grotere
prijzen der prominenten, waartoe
hij in die dagen, ondanks zijn op
merkelijke successen, nog niet be
hoorde. Maar Jan Jongert had te
véél haast en hij mócht nog niet
zo'n haast hebben. Althans niet
volgens één dier prominenten, die
evenmin van eerzucht gespeend
bleek. Bij wedstrijden in Werver-
schoot. al weer op de 160 meter,
ging het nl. ten slotte tussen die
rijder en hem om de eerste en
de tweede prijs. De eerste prijs
zou 60.bedragen, maar als
Jan Jongert zijn grootste concur
rent de eer gunde, zouden hem
100.inplaats van 60.in
handen worden gestopt.
,,En ik was zo stom", zo ver
telde hij ons thans, ,,op het voor
stel in te gaan. Ik liet me ver
leiden door het geld
„Maar toen we eenmaal samen
de strijd aanbonden, had ik on
gemerkt al gauw zo'n ontzettende
gang. dat ik eigenlijk geen kans
meer zag om m'n maat gelegen
heid te geven als eerste te eindi
gen. Ik kón eenvoudig niet meer
verliezen zonder dat het in de ga
ten liep. In m'n wanhoop liet ik
me toen maar vallen, doch het
opzettelijke lag er blijkbaar zo
dik bovenop, dat ik meteen werd
geschorst. Nergens in Nederland
«nocht ik van de K.N.S.B. meer
aan wedstrijden deelnemen. Ik
had het dus wel hevig voor me
zelf verknald en het huilen stond
me heel wat nader dan het la-
Volgende winter
De volgende winter drongen m'n
vrienden er krachtig op aan, dat
ik eens met de heren van de
1Verk van groot kaliber
bouiv van een oud sch
olietanker.
K.N.S.B. ging praten. Ik schaam
de me evenwel nog altijd te erg
om die stap te ondernemen. ,,Ga
dan in elk geval eens naar de
Ijsbond Hollands Noorderkwar
tier", zeiden diezelfde vrienden
toen. Na lang aarzelen heb ik
dat gedaan, 't Was een heel zwa
re gang voor me. Ik moest alles
opbiechten bij de heren Trouw en
Werkman te Amsterdam, hoofd
bestuursleden van genoemde dis-
trictsbond. En nadat ik, na een
ganse middag confereren, beloofd
had een dergelijk grapje nimmer
meer te zullen uithalen, mocht ik
gelukkig weer uitkomen op wed
strijden althans in dc provin
cies N.- en Zuid-Holland en
Utrecht. Van de wedstrijden te
Assen, waar ieder jaar als er ijs
was het Nederlands kampioen
schap verreden werd, bleef ik
nochtans voorlopig uitgesloten.
Maar #ie, zoals het me eerst
had tegen gezeten, zat het me nu
mee. En wel doordat de ijsclub
te Assen en die in De Kaag ruzie
met elkaar kregen. De ijsclub
van de Kaag had nl. vroegtijdig
aan de K.N.S.B. verzocht, ook
eens een winter de kortebaanwed-
strijden om het kampioenschap
van Nederland te mogen orga
niseren. Dit had de K.N.S.B. min
of meer toegezegd. Toen echter
puntje bij paaltje kwam, was het
toch weer Assen, waar die wed
strijden werden verreden. Hier
over was men in De Kaag zó ge
belgd, dat de Kager IJsclub op
korte termijn soortgelijke wed
strijden uitschreef, doch nu op de
200 inplaats van op de 160 me
ter. En het wonder gebeurde: ik.
Jan Jongert, sleepte de eerste
prijs in de wacht, nog voor Kees
van Eijkeren uit Badhoevedorp,
die kort te voren in Assen het
Nederlands kampioenschap op de
160 meter gewonnen had en in
voorgaande jaren ook al die ti
tel had veroverd. Kees werd in
De Kaag dus no 2, terwijl Theo
Janmaat uit Nederhorst den
Berg en Gerrit Portengen, af
komstig uit de buurt van Amster
dam, de 3e en 4e prijs verover-
Medaille
Nou, Je snapt, dat daarover
wat gepraat werd! Jan Jongert
had het bestaan Kees van Eijke
ren te verslaan. En de prijzen
van De Kaag waren veel hoger
dan in Assen. Ik ging met 500
schuiven in Assen was de eer
ste prijs maar 100 en de ande
ren met respect, 125, 50 en
25. Bovendien kreeg ik nog een
gouden medaille, zo groot als een
rijksdaalder, terwijl de gouden
medaille van Assen nooit groter
dan een gulden was geweest!
Vol goede moed schreef ik nu
in voor een wedstrijd te Alblas-
serdam. Resultaat was de eerste
prijs, zijnde ƒ300. Daarop reed
inzicht van zijn schee ps-
atsen dc busis legde.
ik In Halfweg (Nhld) en op
nieuw haalde ik de eerste prijs:
400. Vervolgens rijden in Groot
Ammers. Nieuwerkerk. Maasland,
Bergambacht, Ammerstol enz. enz
En ook daar overal de eerste
prijs. Niet alleen tot m'n eigen
vreugde, maar tevens tot die van
zekere Bas Pot nu ir. Pot van
de bekende scheepswerf te Al-
blasserdam die ik toevallig in
de bus leerde kennen, toen hij
als Delfts student op weg was
naar huis. Ik vertelde hem na
melijk wie ik was en dat ik even
eens naar Alblasserdam moest om
daar deel te nemen aan wedstrij
den. Maar toen hoorde ik van hem
dat ik me in de datum had ver
gist. Ik was één dag te vroeg...
Blijkbaar zag hij aan m'n ge
zicht, dat dit een geduchte strop
voor me betekende, want terstond
nodigde hij me uit, de komende
nacht bij hem door te brengen,
hetgeen ik natuurlijk graag ac
cepteerde.
Te gast
Zoals al gezegd, kwam ik te Al
blasserdam ook weer als no 1 uit
de bus en dat vond Bas zó fijn,
dat ik nóg 14 dagen bij hem mocht
blijven- logeren. Veel studeren
kon hij toch niet wegens schaar
ste van brandstoffen waarmee we
toen nog steeds te kampen had
den en daarom trokken we er
overdag samen nogal eens op uit
als er ergens wedstrijden waren,
'k Had het ook 's avonds reuze
naar m'n zin in die mooie villa,
met een badkamer die groter was
dan een normaal woonvertrek,
zodat de veertien dagen om wa
ren vóór ik het wist.
Na alle ijspret moest ik natuur
lijk weer aan het werk. Eerst
ging ik eens in Amsterdam wat
voor me zelf rommelen. Maar
daar ik geen enkele vestigings
vergunning had gooide ik het op
een akkoordje met een smid in
de Utrechtsedwarsstraat, van
wie ik een deel van zijn werk
plaats ter beschikking kreeg. Als
ik dan maar een oogje in het zeil
hield, wanneer hij er niet was. Ik
kocht enkele machinerieën, een
lasapparaat en nog wat andere
spullen, om aldus te trachten als
zelfstandige een boterham te ver
dienen. Dat liep al gauw erg
gesmeerd, daar ik veel laswerk
kreeg van de expeditieonderne
mingen, Tempo en A.B.C. Haar
bestelwagentjes werden namelijk,
wegens gebrek aan transportmid
delen, herhaaldelijk zo overbelast,
dat telkens de veren en assen bra
ken. Maar niettemin moest ik
vrij spoedig een punt zetten ach
ter die werkzaamheden.
Dat kwam door die rare smid,
die er nogal eens graag uitliep
om een kroegje binnen te schie
ten. Soms stuurde ik zijn klanten
dan voorlopig maar terug, om hem
eerst te gaan halen, 't Is wel ge
beurd dat ik de bakfiets voor hem
moest meenemen om dat hij niet
meer lopen kon. En ook hielp ik
z'n klanten wel, waardoor m'n
kop helemaal omliep. Toen er
daarbij nog klachten van de om
wonenden kwamen, dat het licht
in hun huiskamers al maar ging
stuurden en dit alleen verholpen
kon worden als ik een grote trans
formator liet plaatsen van tien
duizend gulden, heb ik er de
brui aan gegeven.
Ik ging op zoek naar bedrijfs
ruimte elders en vond die in een
chemische fabriek aan de Nieuwe
Uilenburgerstraat, voor welke
fabriek ik al veel werk had ge
maakt. Hier ging ik verder met
lassen, vooral ketels en tanks, en
in 1948 was ik zo ver, dat ik kon
gaan trouwen met een boeren
dochter uit Enkhuizen: Hilda, An
na Langedijk. Mijn schoonvader
kocht in Enkhuizen een aardig
woninkje voor ons. Doch dat be
tekende tevens, dat ik m'n werk
zaamheden in Amstrdam eraan
moest geven, 'k Kreeg een baan
tje op de papierfabriek te Enk
huizen voor 42 per week, of wel
een loonsverlaging van meer dan
50 procent. Dat vond ik verschrik
kelijk, want ik wilde vóóruit en
niet achteruit. Ik heb het op die
papierfabriek dan ook maar 4
maanden uitgehouden en vond
daarna werk op de schuitenma
kerij der Gebrs. Bokman te Bo-
venkarspel, waar ik gedurende
3% jaar veel nieuwe ervaring op
't gebied van de scheepsbouw op
deed. Vervolgens ben ik nog werk
zaam geweest bij een coöperatie
te Grootebroek die deed in land
bouwmachines, en in 1953 zag ik
mede door de schaatssport
kans te Opperdoes een oude schui
tenmakerij annex reparatieïnrich-
ting voor landbouw werktuigen en
motoren over te nemen.
Reeds na een jaar bouwde ik
geheel alleen m'n eerste boot, een
tuindersschuit. En toen met
slechts de hulp van een klein
tufndersknechtje, een 10 meter
lang vaartuig, bestemd om in Lo-
bith vrouwen van Rijnschippers
naar de wal te brengen wanneer
ze boodschappen moesten doen.
Dit vaartuig doet nog altijd dienst
en verkeert nog in prima staat,
zodat het zonder opscheppen een
succes mocht worden genoemd.
Maar vraag niet hoeveel uren ik
daaraan heb besteed, 'k Begon
's ochtends om half 7 en 's avonds
om 11 uur hield ik pas op met
werken. Dat ging zo 3 maanden
achtereen door. Toen was het kar
wei af.
Gevolg was echter, dat op een
goede dag de Rotterdamse Ship-
chandler Paul bij me binnenstap
te, met het verzoek, ook voor
hem zo'n vaartuig te bouwen.
Over de prijs waren we 't gauw
eens. En nadat ik zijn opdracht
had uitgevoerd en hij de boot had
beproefd, bestelde hij nog 9 van
die vaartuigen: Ook die heb ik
gebouwd en tot beider genoegen,
'k Had die man nooit eerder ge
zien, maar ik heb leuk zaken met
hem gedaan.En na hem volgden
weer nieuwe opdrachtgevers.
Maar met dat al werd het in Op
perdoes zo'n benauwde situatie,
dat ik naar een ruimte moest
gaan uitkijken, 't Was er zo'n
bekrompen toestand, dat ik de
ijzeren scheepsplaten, nadat ze
per schip waren aangevoerd,
eerst in het water moest laten
zakken om ze de werkplaats bin
nen te kunnen halen.
'en tan de vele bootjes, wam
ree de ex-schaatskampioen d
aandacht wist te trekken.
Te klein
Eindelijk na er 7 jaar gevestigd
te zijn geweest, kon ik Opper
does verwisselen met Medemblik,
dat als industriekern werd aange
wezen. Ik kreeg hier goedkoop
grond en een flinke premie op dc
bouw, wat het me mogelijk maak
te deze scheepswerf op te richten.
Er werd o.m. een loods gebouwd
van 550 m2, waarmee ik aanvan
kelijk heel gelukkig was. Doch
nu reeds, na een goed jaar. is
m'n werkruimte al weer te klein.
Ik heb hier een prachtig patrouil-
'•vaartuig gebouwd voor de dou
ane te Trinidad. 3 motorkruisers
van 12 meter lengte, een jacht
van circa 12 meter, een motor-vlet
van 10,5 meter en op 't ogenblik
ben ik o.a. bezig aan een jacht
van 13 meter voor oen rijke Zwit
ser. Allemaal mooi werk. maar ik
zou veel grotere opdrachten kun
nen krijgen, als ik maar meer
ruimte had. En mensen! Want
de vraag naar Kotters bijvoor
beeld wordt met den dag groter.
Enfin, voorlopig ga ik uitbreiden
met een apart timmerbedrijf,
omdat dat jacht voor Zwitserland
3 slaapplaatsen een teak
houten betimmering moet krijgen.
En tot dusver heb ik uitsluitend
ijzer verwerkt.
Nee, ontwerpen van schepen
doe ik niet zelf. Dat laat ik doen
door een bureau in Amsterdam,
dat op zijn beurt overleg pleegt
met de opdrachtgever. Zo be
moei ik me ook niet met het
transport van dat Zwitserse jacht
dat eerst over water naar Bazel
moet worden gebracht.maar dan
nog 150 km. over land vervoerd
moet worden. Mijn taak Is slechts
een gegarandeerd goed schip te
bouwen. Dat is mijn eerzucht van
vandaag. Zoals het eenmaal m'n
eerzucht was, zoveel mogelijk
eerste prijzen weg te slepen op
de gladde ijzers...
ook alles
ijschol^achines er
vlugge daarbij I
het onderhoud
van de werktuigen
pas kwamen. Duit-
zo goed als niet,
te meer defecte machi-
lij zo spoedig mogelijk
weer aan het draaien moest zien
elekflte krijgen. Hij haalde ze ..daar-
fiem#°m" op z'n dooie gemak uit el-
burg! ^aar. zette ze weer in elkaar,
13gj( gooide ze opnieuw uit elkaar,
c hu in kortom hij deed
plast* best, omdat hij
■te b«mpe opdeed, die
appejkend te pas
:r veel kennis
?m later uitste
komen. Welis
waar nog niet aanstonds in 1945,
het jaar dat hij zijn vaderland
uc, terugzag en aan het werk ging bij
ledeJde Electromotorenfabriek De Vier
het Frederiksplein te Amster
dam. maar lang zou het toch niet
Schaatssport
Hoewel hij daar in Amsterdam
met plezier van wal stak in
Jis het kader van de wederopbouw!
had hij zijn hart toch ook nog
aan een andere Uefde verpand:
lier
Niemand hoeft ongerust te
zjjn, maar tóch: er bestaat
in ons land geen kilogram
gewicht van een kilogram
precies. Zelfs niet de stan
daard, zorgvuldig opgeborgen
in de kluis van het laborato
rium van technische fysica
van de Delftse T.H. Die is
zwaarder. Maar geen nood: er
is bekend hoevéél te zwaar. Om
precies te zijn 0,085 milligram.
De standaard, dat is de natio
nale standaard. Een kleine cilin
der van platina iridium, die acht
jaar geleden in gebruik werd ge
nomen. De oude van samengeweld
platina-spons, die 20 jaar lang
dienst had gedaan werd toen af
gedankt, omdat hij metrologisch
niet betrouwbaar genoeg was ge
bleken.
Nog onlangs is hij uit de
kluis gehaald om er standaar
den van lagere rang mee te ve-
rifirëen. Dat gebeurt eens in de
tien jaar. Op het kantoor van
de hoofddirectie IJkwezen aan
de Haagse Stadhouderslaan
werden de metingen verricht.
Met de 'grootste nauwkeurigheid,
zoals er élke meting met de
grootste zorg wordt uitgevoerd.
In de meetkamer staan er de
apparaten voor, achter dubbele
deuren en muren. In glazen kas
ten. in een temperatuur die
zorgvuldig op 20 graden Celsius
stofvrij. Want ieder stofje al
gauw een duizendste milligram
betekent onnauwkeurigheid
in de uitslag.
Bediening van de apparaten
geschiedt omzichtig. Immers een
zucht veroorzaakt al storing in
de weegschaal, de uitstraling
van lichaamswarmte eveneens
Om die invloeden radicaal uit
de weg te ruimen, heeft het Ne
derlandse ijkwezen een nieuwe
kostbare weegapparatuur aan
geschaft. Als enige in Europa
gebruiken Nederlandse ijkers een
weegschaal, die op afstand elek
trisch wordt bediend. Op afstand
worden de gewichten geplaatst,
op afstand wordt de weegschaal
in- en buiten werking gesteld,
op afstand ook wordt de uitslag
afgelezen.
Controle
Iedere tien jaar wordt de na
tionale standaard uit de kluis
gehaald om er de standaarden,
die bij de dienst van het ijkwe
zen in gebruik zijn mee te con
troleren. En ongeveer iedere vijf
jaar worden dc standaarden
van dc drie basiskantoren (Den
Haag, Amsterdam en Arnhem)
en de overige bij het IJkwezen
in gebruik zijnde standaarden
aan een onderzoek onderworpen.
Maanden zijn de ijkers
daarmee bezig. De weegope
ratie kost bergen voorberei
ding. De gewichten moeten
en, daarna
gaan ze in een alcoholbad
om vervolgens gedurende
lange tijd te worden ge
droogd.
Dan pas komen ze op de
weegschaal. IJkers voeren
daarbij ingewikkelde bere
keningen uit. correcties op
miniscuul kleine foutjes van
het apparaat. Rekening moet
ook worden gehouden met
de luchtverplaatsing. Net
als water ondervinden de
gewichten namelijk een op
waartse kracht van de lucht
en dat maakt gauw een ver
schil van 90 milligram uit..
Dat is voor ijkers een niet te
accepteren fout. Voor hen tellen
duizendste milligrammen. Of
juister: 0,007 milligram. Dat is
de grens. Er is geen weegappa
raat in Nederlai»d dat nauwkeu-,
riger meet. Alleen in Parijs «Sè
vres) en Engeland (Teddington)
staat een apparaat waarop tot
op één duizendste milligram
nauwkeurig kan worden afgele-
Correcties
De 160 man van de dienst,
verspreid over de hoofddirectie
in Den Haag en tien ijkkanto-
ren in ons land, keuren en her
keuren dag in dag uit alles
waarmee in Nederland gewogen
en gemeten wordt, van winkel
schalen tot gasmeters en ben
zinepompen. Ze corrigeren zono
dig gewichten, die niet binnen
dc gestelde grenzen van de toe
laatbare fouten blijven. Ze keu
ren af wat kennelijk ondeugde
lijk en niet te herstellen is.
Zo wordt er voor gewaakt dat
als u uw pond suiker, uw kilo
aardappelen koopt, u ook wer
kelijk een pond of een kilogram
krijgt. Natuurlijk, als de Ijkers
niet op één duizendste milligram
nauwkeurig kunnen wegen, dan
uw groentehandelaar zeker niet.
BIJ hem liggen de foutjes wel
licht op het vljfhonderddulzend-
voudlge! Maar wie valt daar
over? Uw aardappelen zijn geen
uranium, uw suiker is geen
Belangrijk is dat het ijkwezen
ervoor waakt dat geen grove
fouten worden gemaakt en daar
waar dit nodig is zelfs een on
juistheid van 0,007 milligram
weet te signaleren.
Nederlandse ijkers gebruiken
enigen in Europa een weeg-
ullatie, die op afstand elek-
:h wordt bediend. Hier ziet
appara
eUig
opgeborgen achter dubbele deu
ren en muren bij de hoofd-
1 directie IJkwezen in Den Hung
at. Op de voorgrond de
t „kijker" waarmee de uitslag
van de installatie kan worden
afgelezen.
Maten, volumen, gewichten.
Ieder kind kan dit vertellen: de
internationale standaarden lig
gen in Sèvres bij Parijs. Of die
dan wél helemaal juist zijn?
Vertrouwt u er maar niet te
veel op! De standaard-meter,
de standaard-liter, de standaard
kilogram van nu. ze zijn lang
niet meer dezelfde als die van
1799. Of liever: ze zijn het wél.
maar dan alleen omdat men dat
maar aanneemt.
Overigens: er bestaat op de
hele wereld geen enkele natio
nale standaard, die precies ge
lijk is aan de internationale.
IJkers zeggen: geen twee stan
daarden zijn gelijk.
Tijdens de Franse revolutie,
dat weet óók ieder kind. zijn
die standaarden er gekomen.
Talleyrand, president van de
Nationale Vergadering, liet toen
door de Academie des Sciences
een - commissie benoemen om
een einde te maken aan de
chaos op het gebied van ma
ten en gewichten.
Het resultaat was de een
heid van lengte: de meter.
En hij werd gedefinieerd als
het tienmiljocnste deel van
het aardmeridiaankwadrant
tussen Noordpool en eve
naar. De graadmetingen
werden verricht tussen Duin
kerken en Barcelona. De een
heid van volume werd afge
leid van de eenheid van
lengte; de eenheid van mas
sa van de eenheid van vo
lume.
Later eind 1960 is
die meter-definitie veran
derd. Op de elfde Conferen
ce General des Poids et Me-
sures in Parijs werd ge
zegd: stel dat de internatio
nale standaard-meter zoek
raakt; hoe kunnen we deze
dan weer reproduceren?
Gevolg: er werd afgestapt
van de in de praktijk moeilijk
uit te voeren meridiaan-meting.
Een nieuw systeem (dat in het
laboratorium kon worden toege
past) werd bekrachtigd. Eén
meter werd: 1650.763,73 golf
lengten in vacuum van de oran
je-rode spectraallijn, die wordt
uitgezonden door het krypton
Grenzen
Als gelden het hoogwaardige
diamanten zo worden Neder
lands standaarden door het ijk
wezen bewaard. Omringd met
zorgen en beschermd tegen
schadelijke invloeden. Zo nu en
dan worden ze uit dc kluis ge
haald om er standaarden van
lagere rang mee te controleren.
Zoals dit jaar het' kilogram.
i geducht in de gaten!
Het hoofdkantoor tan
wezen aan ilr Haags* Stad
houderslaan, waar de wegingen