TIEN JAAR
GEESTELIJK
LEVEN
emancipatie van de
gereformeerde gezindte
Engelsen gaven doodsteek
aan eenheid op Ceylon
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 6 JANUARI 1962
C. S.F. R. wil uit liet zoutvat
Over de muur
Volgens het Oostduitse communisme is de Berlijnse
muur zo hoog dat men er noch met de hulp van
God, noch met die van de duivel over heen kan ko
men. Deze boute en godslasterlijke uitspraak lag op
ons bureau naast een Westduits persbericht. Daarin
staat dat sinds 13 augustus van het vorig jaar 10.000
Oostduitsers over de muur wisten te ontsnappen uit
*s wereld grootste concentratiekamp.
Het communistisch dagblad „Neues Deutschland"
reageerde op een nieuwjaarsboodschap van bisschop
Dibelius. Hij had de 18de psalm geciteerd, waarin
staat: ..En met mijn God spring ik over een muur."
De geestelijke leider schonk speciaal aandacht aan de
muur door Berlijn die gezinnen uiteen heeft ge
scheurd.
Het blad zei sarcastisch: ..Onze muren, in tegenstel
ling tot die van Jericho, zijn zo hoog en sterk, dat
hulp van God noch van de duivel kunnen baten er
overheen te komen." Het blad scheen de 10.000 vluch
telingen vergeten te zijn.
We griezelen van een dergelijke uitspraak. Hier is
een mens aan het woord, die moedwillig de ogen sluit
voor de werkelijkheid. En we denken aan Nebuchad-
nezar, die slechts zei: ..Zie de stad die ik gebouwd
heb," en voor straf werd hij zeven jaar krankzinnig.
Of we denken aan Herodes, van wie gezegd werd:
..Een stem van God en niet van mensen," en hij
werd door de wormen gegeten.
Laat God een dergelijke uitspraak, die de heiligheid
van Zijn naam aantast, zo maar over Zich heen gaan?
Of strafte God alleen maar in het verleden? Vergeet
niet dat God zijn boeken niet sluit aan het einde
het jaar. Hij sluit
Dag des heils.
In psalm twee lezen we: „Die in de hemel zetelt,
lacht. De Here spot met hen. Dan spreekt Hij tot hen
in Zijn toom en verschrikt hen in Zijn gramschap."
God heeft zo Zijn eigen manier om de mensen te la
ten zien dat Hij nog altijd heerst. Oost-Duitsland
bouwt een muur ..sterker dan Jericho," en toch ont
snappen 10.000 mensen. En honderdduizend anderen
krijgen de kracht om achter die muur toch als een
christen te leven. Want hoe hoog die muur ook is,
Gods Geest komt er over om de Zijnen te versterken.
Maar de dag van het grote saldo is nog niet ge
komen. Die komt pas als werkelijkheid is geworden
wat God de Vader zegt tot God de Zoon in diezelfde
psalm twee: ..Vraag mij en Ik zal volken geven tot
uw erfdeel, de einden der aarde tot uw bezit." Pas
als Christus dat zal vragen, zullen de boeken worden
opengemaakt. Maar Christus heeft het nog niet ge
vraagd. Integendeel. Hij vraagt nog steeds: „Kom tot
Mij." De dag des heils is nog niet ten einde, voor u
niet, voor mij niet en ook voor de journalist van
„Neues Deutschland" niet.
aan het einde van de dag, de
(Van onze kerkredacteur) zij de grondbeginselen van^de
Brachten de jaren veertig een omwenteling in de Nederlandse Hervormde tij^KGlpj mfg^weT'konden on-
Kerk; leidden de jaren vijftig de Gereformeerde Kerken op nieuwe wegen; het derpchrijven. Zo ontstond daar
een groep, die al spoedig de bij-
kon wel eens zijn dat de jaren zestig een vernieuwing zullen brengen van wat naam ,,Zand(t)mannetjes" kreeg,
wij doorgaans noemen de gereformeerde gezindte. Dat is duidelijk geworden, Door persoonlijke vriendschaps
toen enkele weken geleden een kleine, maar groeiende studentenvereniging £^^tenei|eu^^t%ikaarrekennen
haar tweede lustrum vierde. Het was de Civitas Studiosorum in Fundamento en kwamen zij samen op de ge-
R«formato, de C.S.F.R. Het belangrijkste lustnunfeit was de uitgave van een m ^rgaSeiên'm
klein boekje „Zicht", dat overzicht, toezicht, inzicht, en rondzicht geeft op deze de Veluwe. Deze plaatsnaam fun-
nog jonge organisatie, maar tegelijkertijd doorzicht tot wat in deze sector van het^blacf ^Wapenveld'het Vo£
de gereformeerde gezindte op het ogenblik aan het veranderen is. gaan van de reünistenvereniging
uit deze kring. Die eerste ont
moeting versterkte het besef dat
v De C.S.F.R. recruteert haar Ie- de mogelijkheid van gezamenlijke
den hoofdzakelijk uit de kringen ,wor?en ?„r
werden disputen georganiseerd en
van de Gereformeerde Bond in de conferenties belegd, maar de
Nederlandse Hervormde Kerk en groei was in het begin niet spec-
de Gereformeerde Gemeenten, taculair. Tijdens het eerste lus-
trum vroeg men zich zelfs al of
Het zijn jonge mensen uit de de orgariiSatie maar niet moest
kring van de agrariërs en „klei- worden opgeheven,
ne luiden" die percentsgewijze De grote groei begon in 1956i
tot nu toe minder academici ge- een groei die nog steeds voort-
leverd heeft dan iedere andere Saat €n zelfs in een versneld
M^oritempo. Groot is de vereniging nog
kring m protestants Nederland. niet^et ha„ jfc feden,
Van deze kleine luiden hebben maar juist het feit dat zij pioniers
jonge mensen eindelijk de weg zijn uit een kring die vroeger nau-
naar de universiteit en hogeschool welijks studenten leverde, maakt
gevonden. Voor 1940 was hun de invloed vrn C.S.F.R. bijzonder
aantal heel gering en dan nog groot op haar eigen achterland,
waren het hoofdzakelijk theologen. Tevens is zij een nieuwe stem
die eigen ontmoetingsmogelijkhe- met een nieuw geluid in de chris-
den bezaten, schrijft A. G. Balke telijke studentenwereld van van-
in zijn eerste inleidend hoofdstuk daag.
dit nieuwe boekje van 64 keu- AcHtCrlSfld
Wie zijn lid van de CSFR
Het boekje „Zicht" geeft tevens een
statistiek waaruit blijkt uit welke kerken
de C.S.FJL haar leden recruteert. De
statistiek slaat tevens op de oud-leden.
Ned. Herv. Kerk (Geref. Bond
hoofdzakelijk) 45%
Gereformeerde Gemeenten 37
Oud-Geref. Gemeenten 5
Christ. Geref. Kerken 4
Geref. Gemeenten in Ncd4
Gereformeerde Kerken 1
Andere groeperingen 4„
rige, moderne pagina's, die noch
IfKL'tS zijn artikel „Toelicht" be.
maar iets gemeen schijnen te
hebben met de uitgaven van „ou- schrijft ïr. R. Plomp het „achter-
de schrijvers", die in deze kringen land" waaruit deze jongeren
zo geliefd zijn. voortkomen: „Voorop zou lk wii-
De C.S.F.R. dankte haar be- ieQ stellen de grote aandacht
staan aan de ontmoeting van een
aantal jonge studenten uit de Ge- voor de vraa& van de persoonlij-
reformeerde Gemeenten in Delft, ke verhouding tot God... Deze
Al spoedig sloten enkele jongeren gaat gepaard met een schaars-
rRof.e?dr™cShhbeij hSTaM ^sreker-
datzelfde jaar 1949 vroegen vier heid- Velen zijn heilbegerig, maar
S.S.R.-leden, zich in Utrecht af of durven zich de beloften van het
De toekomst ia voor de kerke
lijke eenheid op Ceylon niet floris
sant. Dat ia althans de opinie van
het officiële blad van de Kerk van
Zuid-Indla, waar men er wel In is
geslaagd om verschillende kerken
bUeen te brengen. De kerkelijke
eenheid op Ceylon Is ln gevaar
gebracht door de recente beslissing
van Canterbury, dat de Anglicaanse
Kerk slechte de volle avondmaals-
gemeenschsp met deze nieuwe kerk
Waarheden
De waarheden al* koeien doen
het ook nog goed op de preekstoel.
„Gemeente wjj leven in een moei
lijke tijd", of tegenwoordig: „wij
leven in een veranderende wereld".
Daar k(jk je erht van op.
Plechtstatig begon de vroegere
bekende vrijzinnige d». G. Huls
man een oudejaarsprrrk„Mijne
vrienden, nu i* het ontroerende
ogenblik daar, dat het verledm
achter ons ligt en de toekomst vóór
ons". De meeste kerkgangers kre-
ge al een brok in hun keel, maar
een paar spotvogels stootten elkaar
aan. „Hulsman heeft een helder
ogenblik", seiden ze.
UI. de Jong)
wenst als alle predikanten van
nlet-episcopaalse kerken tot pries
ter worden gewijd.
Vijf kerken, waaronder de Angli
caanse. Presbyteriaanse Kerk en
de methodisten, hadden na jaren
lange besprekingen elkaar op Cey
lon gevonden. Er was een vorm
gevonden, waarbij predikanten niet
opnieuw gewijd behoefden te wor
den tot priester, maar de episco-
palen, die zoveel waarde hechten
aan de apostolische successie, die
door handopleggen wordt doorge
geven, toch tevreden waren ge
steld.
In 1958 zag de toekomst er roos
kleurig uit. In dat jaar kwamen
de anglicanen en episcopaten van
de gehele wereld voor hun Lam-
bethconferentie bijeen. De Ceylone-
zen konden met een rustig hart
naar huis gaan, want de hoogste
autoriteit in de Anglicaanse kerk
had uitgesproken, dat volledige
avondmaalsgemeenschap met de
nieuwe fusie-kerk mogelijk was.
Eind vorig jaar kwam de kwes
tie echter aan de orde in het huis
van afgevaardigden van de Angli
caanse Kerk van Canterbury. Daar
werd een amendement aangenomen
waarin werd uitgesproken, dat
eerst zekerheid moest worden ge
geven over de wijding van de met-
anglicaanse predikanten. De eis
was. dat zij opnieuw tot priester
moesten worden gewijd. Men wei-
De schrijver in het Indiase blad
zegt: „De dubbelzinnigheid van de
openingsdienst, waarin alle geeste
lijken worden aanvaard, was de
kern van het Ceylon-plan. Als deze
dubbelzinnigheid niet langer open
zou zijn naar een van beide kan
ten, zouden öf de Anglicanen óf de
niet-anglicanen het plan opgeven.
Canterbury wil die dubbelzinnig
heid naar anglicaanse kant afslui
ten, maar zonder dit aspect kunnen
de onderhandelaars niet met dit
plan bU hun kerken aankomen".
Hij vervolgt: „Nu Canterbury
deze uitspraak heeft gedaan is het
de vraag of de anglicanen van
Ceylon, die altüd naar Canterbury
hebben geluisterd, nog wel mee
willen doen. Het ziet er naar uit,
dat de uitspraak van Canterbury
de doodsteek heeft gegeven aan
het plan om op Ceylon tot kerke
lijke eenheid te komen."
Universiteiten cn hogescholen
groeien, getuigt deze foto tan
een nieuw laboratorium van de
Technische Hogeschool in Delft.
Maar niet slechts de gebouwen
groeien, ook het aantal studenten
neemt toe dat in deze gebouwen
wordt opgeleid. En tussen deze
studenten treft men tegenwoordig
de gereformeerde gezindte, die
naarstig zoeken naar een eigen
levensstijl rn een eigen antwoord
op de problemen die deze nieuwe
wereld in het bijzonder voor hen
evangelie niet toe tc eigenen en
blijven zo jaren ln de „bekom
mernis" leven...
Ondanks de vaak herhaalde
klachten over de geesteloosheid
van deze tijd, houdt men zich
echter weinig met de vragen van
de kerk in haar geheel tezig, ter
wijl over de zin van evangelisatie-
arbeid nauwelijks wordt gedacht.
Vergeleken met de andere secto
ren van de gereformeerde ge
zindte is de belangstelling voor
het werk van de zending gering.
Het isolement wordt gekozen, om
dat men daarin nog de beste mo
gelijkheid ziet om de leer der va
deren onverminkt te bewaren. De
moderne cultuuruitingen worden
veelal zonder meer afgewezen."
Deze pentekening toont voor
welke problemen de jongeren uit
deze kring aan de universiteiten
kwamen te staan. Er ontstond
een duidelijke botsing van twee
„werelden" in hun leven en noch
hun ouders, noch hun dominee's
waren in staat hen daadwerkelijk
te helpen. Zij moesten elkaar tot
een voet en een hand zijn en heb
ben dat geprobeerd in de
C.S.F.R., niet om krampachtig
vast te houden aan het verleden,
zoals in deze kring maar al te
vaak gebeurt, maar om in ge
hoorzaamheid aan de bijbel eigen,
nieuwe wegen te vinden.
Zij traden deze voor hen geheel
nieuwe wereld binnen met een
aanleg om theocratisch te den
ken. Zij ontdekten dat de houding
van „wereldmljdlng" onaanvaard
baar was. Zij ontdekten dat zij
een taak hadden in de wereld; de
sending kwam bi deze tien jaar
binnen hun gezichtsveld en ook
de evangelisatie.
Contacten
Natuurlijk is in de afgelopen
jaren door velen de vraag ge
steld, waarom deze jongeren zich
niet aansloten bij bestaande chris
telijke studentenorganisaties. J.
A. B. Jongeneel stelt die vraag in
een artikel „Rondzicht". Deze stu
denten voelden zich vaak niet
thuis in de S.S.R.. omdat zij daar
„tot hun verbazing" ontdekten
„dat de antithese in levensstijl in
de S.S.R. niet alleen vervaagd,
maar op sommige gebieden bijna
geheel weggevaagd blijkt te zijn."
Men voelt enige innerlijke bezwa
ren tegen de Calvinistische Stu
dentenbeweging (C.S.B.) omdat
deze zich zo zeer „oriënteert op
Kuyper en wat anderen na hem
in zijn lijn hebben gedacht, dat
niet altijd even duidelijk de be
reidheid blijkt om ook andere
stemmen aan het woord te laten."
Het is opmerkelijk dat uit dit
nieuwe boekje blijkt dat de Ne
derlandse Christen Studentenver
eniging (N.C.S.V.) eigenlijk hele
maal buiten het gezichtsveld van
deze studenten- ligt. Slechts een
maal wordt deze naam genoemd
en dan nog maar terloops. Over
contact met de vrijzinnige studen
ten wordt met geen woord gerept.
Het meeste blijkt deze nieuwe or
ganisatie nog gemeenschap te voe
len met de eveneens na de oorlog
in Angelsaksische kringen ontsta
ne Inter-Varsity Fellowship, een
sterk evangeliserende studenten
beweging aan Engelse en Ameri
kaanse universiteiten. De C.S.F.R.
voelt zich door haar geloofsbele
ving aangetrokken.
De tienjarige wil contact met
anderen. De jongeren uit deze ge
reformeerde gezindte willen in
een daadwerkelijk gesprek komen
met andere christen-studenten.
Daarom zal binnenkort een
C.S.F.R.-lid toetreden tot het al
gemeen bestuur van de C.S.B. en
ziet het er naar uit dat de
C.S.F.R. als organisatie ook lid
zal worden van de Nederlandse
Studenten Zendingscommissie.'
Derde weg
Het Is duidelijk dat deze nieu
we studenten, die eigenlijk voor
het eerst de weg naar de univer
siteit hebben gevonden en daar
een achterland vertegenwoordigen,
dat nog niet zijn stem kon laten
horen, eigen wegen willen zoeken.
Zij kunnen niet opgaan in het be
staande, zij willen ook ntet blij
ven bij hun traditie, die steeds
zo sterk introvert is geweest.
Misschien blijkt de nieuwe be
zinning nog wel het beste uit wat
in dit boekje geschreven wordt
over het „christelijk organisatie-
leven". Deze studenten denken
van huis uit theocratisch. „Komt
deze aanleg niet enigszins aan
zijn trekken, als we de opvatting
hebben.' dat het God niet gaat om
christelijke volksdelen, maar om
heel het volk?" vraagt drs. G.
van Leyenhorst in zijn artikel
over „Wat heeft de C.S.F.R. ons
gegeven?"
Deze jongeren zijn wat huiverig
voor een al te sterke beklemto
ning van de gedachte dat Chris»
tus de Heer van de wereld is en
dot daarom juist christelijke or
ganisaties verwerpelijk moeten
zijn, omdat wij als christen een
taak hebben in het bestaande, in
het geheel, een uitspraak die wij
van een van de Indiase gedele
geerden hoorden op de derde as
semblee van de Wereldraad van
Kerken in New Delhi.
Maar zij weigeren evenmin, uit
het feit dat in hun achterland zo
sterk de verdorvenheid van de
wereld en van de mens beklem
toond werd, de conclusie te trek
ken dat christelijke organisaties
een noodzaak zijn. Van Leyen
horst schrijft dan ook vragender
wijs: „Het zal toch met de on
macht van de christelijke partij
en in de hand werken, als we
stellen dat er in de niet-confessio-
nele partijen wel eens meer chris
telijke elementen aanwezig kon
den zijn dan wij doorgaans me
nen? Hier wil maar mee gezegd
zijn dat we op moeten passen te
veel inherente waarde aan chris
telijke organisaties toe te ken
nen." Voor deze studenten zijn
dergelijke christelijke organisa
ties geen verwerpelijk kwaad,
maar ook geen geestelijke nood
zaak. Zij zijn en blijven voor hen
noodoplossingen, die niet noodza
kelijkerwijs geïdentificeerd behoe-
Het universitair onderzoek
staat niet stil. Steeds nieuwe ge
bouwen moeten in gebruik ge
nomen worden om de techniek
en de wetenschap een stap verder
te brengen. In deze nieuwe gebou
wen van de Technische Hogeschool
te Delft leerden jongeren uit de
Gereformeerde Gemeenten elkaar
kennen. Zij weigerden de univer
siteit tot jieutraalgebied te ver
klaren, maar ontdekten vanuit de
ruimte die in Christus is, nieuwe
ruimten, zoals drs. G. van Leyen
horst schrijft in de lustrum-uitga
ve van C.S.F.R.: „Ziclu". Voor
deze studenten ging de kerkdeur
niet dicht, toen de deur van de
collegezaal open ging.
(Foto KLM-Aerocarto)
Nieuwe wegen
De aandacht in onze tijd is een
beetje afgewend van de gerefor- j
meerde gezindte en vooral van i
de gereformeerde gezindte, zoals
die zich in de Gereformeerde
Bond. en de Gereformeerde Ge
meenten openbaart. De ogen zijn
vooral gericht op het komend ge
sprek tussen hervormden en gere
formeerden. Maar de C.S.F.R. is
er een bewijs van dat er iets aan
het veranderen is in een gemeen
schap van christenen die, volgens
de wat hoogmoedige inzichten
van sommigen, in een straalja
ger tijdperk nog probeert te le
ven in termen van de trekschuit.
Het is duidelijk uit het boekje
..Zicht" dat al is de aandacht
van vele christenen dan op hel
ogenblik geconcentreerd op de i
verhouding van de twee grootste j
protestantse kerken van ons
land met belangstelling ge-
volgd zal moeten worden wat er
geschiedt in deze kleine organisa
tie die w%l eens de voorzangers
konden worden van een groep
christenen in ons land. die tot nu
toe eigenlijk nog maar nauwe
lijks meezongen in het kerkelijk
koor, want de jongeren van
C.S.F.R. willen uit het zoutvat
van zelf verkozen isolement om
een zoutend zout te worden.
,Uit de Volkswijk'
verhuisde naar
pagina twee
De rubriek van onze „Wijk-
predikant" „Uit de volks
wijk" vindt u voortaan niet
meer op deze pagina van het
Zondagsblad, maar iedere
donderdag op pagina twee
van de gewone krant.
Leven en laten leven: een vlag, die de lading niet
dekt - Liefde kan niet van één kant komen
HET JAAR 1962 U begonnen
met nieuwe pogingen van
de grote mogendheden, tot een
gesprek over het Duitse pro
bleem te komen. De Ameri
kaanse ambassadeur Llewelyn
Thompson heeft in Moskou
reeds besprekingen gevoerd met
Andrei Gromyko. de Russische
minister van buitenlandse zaken
en volgens de New York Times
souden de Amerikanen thans
reeds reden hebben om aan te
nemen, dat er met de Russen te
praten valt over een oplossing
van de Berlijnse crisis op basis
van de oovattlng ..leven en la
ten leven". Het lijkt wanneer
dit Inderdaad juist is alle-
rechten in West-Berlljn. einde
lijk rast in een deel van de we
reld. waar gemakkelijk een ca
tastrofale botsing van de grote
wereldmachten iou kunnen ont
staan. In werkelijkheid iou een
dergelijke regeling geen oplos
sing tljn. wanneer lij op ilrh-
self iou staan. ZIJ iou dan hele
maal niet io geruststellend illn.
omdat de westelijke mogendhe
den «ich slechts ronden neer
leggen bij enkele reer belang
rijke voldongen feiten en daar
tegenover niets souden krij
gen, wat rij nog niet bezaten.
Bovendien souden de Russen
als in het verleden telkenmale
het geval is geweest op elk
voor hen gewenst ogenblik ee»
nieuwe Berlijnse crisis kunnen
veroorsaken. Dat is de praktijk
van een politiek van „leven cn
laten leven" tegenover de Sow-
jetunie. Een politiek, die overi
gens door Chroesjtajef self
wordt gepropageerd. Hetgeen op
ilchzelf al te denken moet ge-
Geen reden
ZONDER de motleven van pre
sident De Gaulle tot de on
ze te maken hebben wij begrip
voor zijn weigering, rechtstreek
se onderhandelingen met de
Sowjetunie te beginnen over een
regeling van de crisis in Ber
lijn. De westelijke mogendheden
hebben geen enkele reden met
de Russen over de kunstmatig
veroorzaakte crisis ln de vroe
gere Duitse hoofdstad te praten,
zolang dezen het alleen maar
willen hebben over de (volgens
hen niet meer bestaande) rech
ten van de westelijke mogend
heden in het westelijke deel
van die stad. Als er dan al over
Berliin gesproken moet worden,
dan dient dat in de eerste plaats
le wereld hebben geschokt en
die een werkelijke oplossing van
het Duitse probleem (waarvan
de Berlijnse crisis een welis
waar belangrijk onderdeel
is) vrijwel onmogelijk hebben
gemaakt.
Alarmerend
■L*-1 gesprek mogelijk iou «IJn,
iou er aan de regeling van het
reeds bijna zeventien Jaar be
staande Duitse vraagstuk nog
niets iljn -edaan. En dat wordt
hoe langer hoe meer een alar
merend verschijnsel. Bestond
het Duitse probleem alleen tus
sen de Sowjetunie en de weste
lijke mogendheden, dan zou een
politiek van „leven en laten le
ven" wellicht tijdelijk enige
verademing kunnen brengen.
Maar het is niet alleen een Rus
sisch probleem, of een kwestie,
waar de westelijke mogendhe
den mee ln hnn maag zitten.
Het Is ln de eerste plaats en
wordt steeds meer: een vraag
stuk van de Duitsers, die door
prikkeldraadversperringen en
muren met geweld van elkaar
gescheiden worden gehouden.
En de definitieve verdeling van
Duitsland, die geconcludeerd
zou moeten worden uit het in
slaan van de weg van „leven en
laten leven", zou het Duitse
probleem in de toekomst wei
eens een nieuw gevaarlijk ka
rakter kunnen geven.
Als
VTTANNEER het werkelijk mo-
gelijk zou zijn, in de inter
nationale politiek de leuze ..le
ven en laten leven" in praktijk
te brengen, zou er veel voor te
zeggen zijn, daar spoedig een
begin mee te maken. Maar dan
zou weldra het Duitse probleem
niet meer bestaan, dan zouden
de Oosteuropese landen, binnen
afzienbare tijd geen Russische
vazalstaten meer zijn. dan zou
den in landen ais Laos, Zuid-
Vietnam, Kongo en Cuba geen
situaties meer kunnen ontstaan,
die een directe bedreiging vor
men van wat wij met wereld
vrede plegen aan te duiden, dan
zou de Sowjetunie onmiddellijk
een einde moeten maken aan
haar streven naar wereldover
heersing. dan zou er spoedig een
verdrag gesloten moeten worden
tot het verbieden van proeven
met kernwapens, tot instelling
van een controle-apparaat ter
voorkoming van een verra
de aanval, tot afschaffing
kernwapens en de enorme
strijdkrachten, die vrijwel alle
landen ter wereld op de been
houden of moeten houden, dan
zou er sprake kunnen zijn van
een werkelijke coëxistentie, van
een vreedzaam naast elkaar be
staan van twee geheel verschil
lende maatschappelijke syste
men en dan zou er ook nog een
vreedzame wedijver tussen die
beide systemen mogelijk zijn.
Maar dan zou de Sowjetunie op
houden communistisch te zijn
omdat zij alle beginselen, waar
door zij zich sedert 1917 heeft la
ten leiden, overboord zou moe
ten gooien.
Interview
DAAROM moeten de Amerika
nen zich nog eens terdege
realiseren zoals een groot
man als John Foster Dulles het
in zijn tijd terecht deed dat
een politiek van „leven en laten
leven" tegenover de Russen
voor het Westen zou neerkomen
op het voorbereiden van zijn
eigen begrafenis. W'e kunnen ons
dan ook sleeht voorstellen, dat
president Kennedy inderdaad
dez? leus tot het voornaamste
kenmerk van zijn buitenlandse
politiek heeft gemrakt. Heeft
bij zelf niet In bet interview
met Chroesjtsjefs schoonzoon
(hoofdredacteur van het Russi
sche regeringsblad Izwestla)
duidelijk gesteld, dat de oor
zaak van alle moeilijl-' "en tus
sen Oost en West. tussen de
Sowjetunie en de Verenigde Sta
ten in het bijzonder Is gelegen
in het feit, dat de Russen de
verovering van de wereld
door het communisme in hun
rode vaandel hebben geschre-
Vanzelfsprekend zal de presi
dent nu niet zo lichtvaardig te
werk gaan, dat hij voortaan de
betrekkingen tussen zijn land en
dat van Chroesjtsjef alleen gaat
zien in het licht van het „leven
en laten leven". Maar de moge
lijkheid is niet uitgesloten, dat
hij in het geval van Berlijn de
ze weg van de minste weerstand
zal willen bewandelen. En' dat
zou bijzonder jammer, ja be
treurenswaardig zijn.
Twee kanten
YTOOR het bedrijven van een
politiek van „leven en laten
leven" zijn twee partijen nodig,
die beide van harte bereid zijn,
hieraan hun medewerking te
verlenen. De liefde kan ook hier
niet van een kant komen. Zolang
de Russen die van de andere
kant laten komen en zelf hier
van misbruik bliiven maken om
hun bekende doeleinden nog
sneller te kunnen verwezenlijken
dan zij reeds dachten te kunnen
doen, is het bijzonder gevaarlijk
een dergelijke liefdesverhoud'ng
aan tc gaan, laat staan in
stand te houden. De mislukte
vrijages uit het jongste verle
den, die afwisselend gekenmerkt
werden door liefkozingen en
dreigementen, spreken in dit op
zicht toch wel een eigen taal.
Onopgelost
AFGEZIEN van het feit. dat
een regeling van de Berlijn
se crisis op basis van „leven en
laten leven" alleen maar de Rus
sische doeleinden kan dienen
(ock al zullen Chroesjtsjef en de
zijnen doen, alsof ze er met te
genzin mee instemmen) mogen
de Verenigde Staten er niet aan
meewerken, omdat zij de Duit
se kwestie onopgelost laat en
integendeel een oplossing er
van volslagen onmogelijk zou
maken. En nu kan men natuur
lijk zeggen, dat het de eigen
schuld van de Duitsers is. dat
hun land verdeeld zal blijven,
of dat althans het uitzicht op
hereniging naar menselijke
maatstaven gerekend geheel
verdwijnt. Maar dan begrijpt
gaat
het hier
Het Is niet om de Duitsers een
lezier te doen, dal het Westen
blijven aandringen op
Gevaarlijk
spoedige regeling van het Duit
se probleem. Het Is ook niet om
dat Adenauer er van tijd tot tijd
in Bonn zo sterk op aandringt,
dat dc westelijke mogendheden
op hereniging van Duitsland zul
len blijven aansturen, het is ook
niet omdat W'est-Duitsland lang
zamerhand een onmisbare bond
genoot in de Navo is gewor
den, dat een definitieve oplos
sing van het Duitse probleem
moet worden nagestreefd. Het
Is louter in het belang van de
westelijke wereld, van de ande
re niet-communistische landen,
maar óók van de Sowjetunie zelf
dat een voor allen, maar in de
eerste plaats voor de Duitsers,
aanvaardbare regeling wordt
uitgewerkt.
Ambassadeur Thompson, die
ln Moskon bet terrein
verkent
DE SCHEIDING van Duitsland
in twee afzonderlijke staten
is onwezenlijk en op wat lan
gere duur ook gevaarlijk. Aan
het einde van de tweede wereld
oorlog hebben de geallieerde mo
gendheden (waartoe toen ook de
Russen behoorden) in een over
eenkomst vastgelegd, dat zij ge
zamenlijk een vredesverdrag zou
den sluiten met een door mid
del van vrije cn geheime verkie
zingen te vormen regering voor
geheel Duitsland. Dat de Rus
sen zich niet aan deze afspraak
hebben gehouden, is niet alleen
een gevolg van het feit, dat zij
het zich niet konden veroorlo
ven. het door hen bezette deel
van het land prijs te geven, uit
vrees voor de gevolgen, die een
dergelijke stap in de Oosteurope
se satellietstaten zou veroorza
ken. In nog sterkere mate heb
ben de Sowjets hun destijds ge
dane belofte gebroken, omdat zij
de Sowjetzone van Duitsland als
uitgangspunt voor een verdere
opmars in Europa willen ge
bruiken. Via de Sowjetzone wil
len zij zich van de macht in ge
heel Duitsland meester maken
en al weten zij zo langzamer
hand wel, dat zij daar bijzonder
moeilijk in zullen slagen, zij
hebben de moed toch nog steeds
niet opgegeven. Dat is hun op
vatting over „leVen en laten le-
Krachten
DE TIJD staat echter niet stil.
In West-Dultsland maken na
tionalistische tendenzen zich al
meer en meer meester van de
binnenlandse politiek en van ge-
dachtenw-ereld van de politici,
van wie verwacht wordt, dat zij
de Duitsers ln de komende ja
ren leiding zullen geven. Ook ln
dc Sowjetzone kan een explosie
ve situatie ontstaan, nu dc vei
ligheidsklep In Oost-Bcrliin bij
na hermetisch is afgesloten.
En naarmate dc nationalisti
sche krachten in de Bondsrepu
bliek de overhand gaan krijgen
en het gevaar van een uitbars
ting ln dc Sowjetzone toeneemt,
stijet ook de kans, dat er in
Duitsland dingen gaan gebeu-
