France start 3 februari
voor reis naar de VS
Erhard waarschuwt
Westduitsers
Leibbrand nu
in staat van
beschuldiging
Portugese rebellen aan
grens gearresteerd
Hoe vrijheid leren gebruiken?
Jn een &onte h#
Reflexen bij insecten
5
ffc
Wil hen kater
besparen
De Westduitse minister van eco
nomische zaken Ludwig Erhard
heeft in een radiorede verklaard,
„dat hij het Duitse volk gaarne de
kater wil besparen, die zonder
enige twijfel zal volgen in dien het
het geluk, dat het thans nog in
handen heeft, door de vingers laat
glippen".
Grotere concurrentie en hogere kos
ten veroorzaken reeds winstdalingen"
waarschuwde de minister. „Anderzijds
nemen de besparingen niet voldoende
snel toe om het vereiste kapitaal voor
nieuwe investeringen en rationalisatie
bijeen te brengen. De recente verhogin
gen door uurlonen overtreffen de pro-
duktiviteitsstijging reeds met 200 pro-
cent.
„Laat iedereen zichzelf afvragen or
een verdere verkorting van de arbeids
uren in het licht van de grotere uitga
ven voor nationale taken van de groot
ste urgentie het juiste middel is om hel
welzijn van het individu en de natie te
dienen", zei hij.
„Het is prachtig te weten, dat ieder
een alles kan eten wat hij wil, maai
doorvoedheid als geestelijke houding
van een natie kan slechts tot ongeluk
leiden", aldus Erhard.
Minister Erhard zei echter ook
Met die man wil
hij drinken....
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Dean Rusk en Anatoly
Dobrynin, de rtieuwe sowjetambassa-
deur in de Verenigde Staten, zullen vol
gens „Newsweek" zeker één onderwerp
hebben, waarover zij zullen kunnen
spreken.
Toen beide mannen elkaar enkele
jaren geleden bij de Ver. Naties ont
moetten, verzocht Dobrynin Rusk, die
toen aan de Rockefeller stichting ver
bonden was, een bezoek aan Rusland
te brengen.
„Indien ik ga", zo moet Rusk toen
gezegd hebben, is de enige man, die ik
daar wil ontmoeten degene die Stalin
overtuigd heeft, dat de Ver. Staten niet
zouden reageren op de communistische
agressie in Korea. Ik ben de man, die
president Truman verteld heeft, dat de
Chinezen nooit aan de Koreaanse oor
lóg zouden deelnemen. Ik geloof, dat wij
eens een borrel met elkaar moeten
drinken.
Verkeer in Münehen
chaos door sneeuw
Soldaten van do Bundeswehr en vrij
willigers uit de burgerbevolking ziin gis
teren opseroenen om hulo te bieden bii
het ruimen van de 45 cm dikke laag
sneeuw die West-Duitslands op een na
grootste stad, Münehen, bedekt.
Toen het stadsbestuur een beroep deed
op hulp van het leger, sneeuwde het nog
steeds. De sneeuwval had toen een volle
dag en nacht geduurd. Op dat ogenblik
waren reeds 800 gemeentearbeiders en
een duizendtal vrijwilligers bezig met
Verkeersopstoppingen in het centrum
van de stad blokkeerden sneeuwploegen
en vrachtwagens die de tonnen sneeuw
moesten afvoeren Tal van fabrieken,
kantoren en winkels zaten in de och
tenduren zonder personeel en de ver
voersdiensten raakten ver achter op hun
Tijschema's-
Cubaans protest
bij regering VS
Cuba heeft bij de Amerikaanse re
gering geprotesteerd tegen de „vele
honderden schendingen" van Cuba's
luchtruim en wateren door Amerikaanse
vliegtuigen en schepen.
De nota werd door de Tsjechoslowaak-
se ambassadeur te Washington, Miloslal
Ruzek, overhandigd aan de Amerikaanse
onderminister van buitenlandse zaken
Robert F. Woodward.
De Tsjechische ambassadeur sprak
een half uur met Woodward, die de Inter-
amerikaanse aangelegenheden behandelt.
Hij beloofde de zaak te zullen onder
zoeken.
De Cubaanse belangen in Washington
worden sinds het verbreken van de be-
trekkipgen tussen beide landen behartigd
door Tsjechoslowakije.
Castro heeft de Verenigde Staten her
haaldelijk beschuldigd van voorberei
dingen voor een nieuwe aanval op Cuba.
Hij heeft op nieuwjaarsdag te Havanna
in een rede verklaard, dat de zware
bewapening van Cuba een gevolg is van
het Amerikaanse imperialisme. Castro
krijgt grote hoeveelheden wapens uit de
landen van het Russische blok.
Sow jet «el ukwensen
voor Finland
een nieuwjaarswens aan de Finse
president. Kekkonen. heeft premier
Chroesjtsjef verklaard, dat in 1961 het
vertrouwen en de vriendschap tussen de
Sowjetunie en Finland nog groter zijn
geworden, alius is in Helsinki officieel
medegedeeld. In zijn nieuwjaarsbood
schap legde de Sowjetpremier er de na
druk op, dat het Russische volk een ho
ge dunk heeft van president Kekkn
nens „persoonlijke bijdrage aan de ont
wikkeling van samenwerking op basis
van goede nabuurschap".
President Bresjnef van de Sowjetunie
sprak in zijn nieuwjaarswens voor de
Finse president de hoop uit. dat de
veiligheid van Noord-Europa zal toene-
Communist uit bond
Britse elektriciens
De 240 000 leden tellende Britse bond
van elektriciens heeft gisteravond de
waarnemend algemeen secretaris, Robert
Mclennan, een communist, ontslagen.
Mclennan werd vorig jaar door het hoog
gerechtshof schuldig bevonden aan knoei
erijen bij vakbondsverkiezingen. Het
bondsbestuur, dat thans voor de eerste
maal sedert jaren uit niet-communisten
bestaat, besloot te streven naar heropne
ming in het vakbondscongres en in de
Labourpartij. De bond van elektriciens
was wegens communistische sympathieën
uit beide organen gestoten.
trouwen te hebben in de economische
toekomst van West-Duitsland. „Een
overzicht van de economische situatie
der Bondsrepubliek doet mij geloven
dat de positieve elementen de negatieve
factoren verre in de schaduw stellen",
zei hij. „Zij, die verwachten, dat de ge
weldige hausse onverminderd zal voort
duren, zullen zich echter moeten verzoe
nen met de gedachte, dat zij zal af
zwakken."
Erhard zei, dat de gestadige opgang
in de Duitse economie in de afgelo
pen 14 jaar heeft aangetoond, dat de
„economie zich losgemaakt heeft van
het ritme der conjunctuurgevolgen met
zijn afwisselende periodes van hausse
„Maar dit", aldus Erhard, „zal na
tuurlijk niet beletten dat bepaalde sec
toren van de economie de gunst of on
gunst van de hausse zullen ervaren."
Lager douanetarief
landbouwprodukten
De Franse douanetarieven op de In-
roer van landbouwprodukten uit de
leden-landen van de E-E.G. zijn met in
gang van 1 januari 1962 met 10 pet. ver
laagd. Het decreet, dat in verband hier
mede door de Franse regering is uitge
vaardigd, is in overeenstemming met de
artikelen 14 en 23 van het Verdrag
De maatregel betekent de vierde
laging van de tarieven op de invoer
landbouwprodukten uit de landen
de E.E.G. sedert 1 januari 1959. De eerste
twee verlagingen, evenals de vierde van
toepassing op alle landbouwprodukten,
bedroegen elk 10 pet. De derde van 5 pet.
betrof alleen niet-vrijgemaakte land
bouwprodukten.
De douanetarieven op de invoer van
industriële produkten zijn voor de vierde
achtereenvolgende maal met 10 pet.
laagd.
De invoertarieven bedragen thans op
basis van de tarieven die op 1 januari
1957 van kracht waren:
1) Voor vrijgemaakte landbouwpro
dukten 70 pet.
2) Voor niet-vrijgemaakte landbouw
produkten 65 pet.
3) Voor industriële produkten 60 pet.
NAVO-oefeningen in
West-Duitsland
De bevelhebber der NAVO-strijdkrach-
ten in Europa, generaal Lauris Norstad.
heeft medegedeeld, dat tussen 16 januari
en 12 februari een militaire oefening zal
worden gehouden, om de versterking
van de NAVO-striidkrachten in Europa
met Amerikaanse troepen op de proef
te stellen.
Omstreeks zesduizend manschappen
zullen per vliegtuig naar West-Duitsland
worden overgebracht voor een '„defen
sieve oefening" met de troepen van het
centraal-Europese NAVO-commando. In
het kader hiervan zullen onder meer
drie gevechtsgroepen infanterie tactische
oefeningen houden.
De openbare aanklager in Stutt
gart heeft tegen de internationale
verkeersdeskundige professor dr.
Kurt Leibbrand (47) wie des
tijds ook door Haagse instanties
om advies is gevraagd bij het
gerecht een aanklacht uitgebracht
van moord in 26 gevallen en poging
tot moord in ten minste vijf ge
vallen.
Leibbrand zou ln augustus 1944 In Zuid-
Frankrijk bevel gegeven hebben tot het
doodschieten van Italiaanse arbeiders
die werkten voor de spoorwegcompagnie
van de wehrmacht waarvan Leibbrand
de leiding had. Dit zou vanuit een hin
derlaag z{jn geschied, zonder oorlogsnood-
zaak of vorm van proces. Minstens 26
Italianen zouden door machinegeweer-
vuur om het leven gekomen zijn. Van de
overigen zouden minstens vijf, enkele met
verwondingen, hebben kunnen ontkomen,
aldus de aanklacht.
Leibbrand. die aan de technische hoge
school van Zürich doceerde maar voor de
duur van de strafprocedure met verlof is,
werd 23 juli 1961 op het vliegveld van
Frankfort aangehouden in verband met
het reeds tegen hem ingestelde onder
zoek. Op 22 augustus verklaarden Leib-
brands advocaten dat hij zich in de zin
van de aanklacht niet schuldig gevoelde.
Hij had slechts het van hogere instantie
gekregen bevel tot het doodschieten van
de Italianen aan zijn compagnie doorgege
ven. Op 8 september werd Leibbrand te
gen borgstelling vrijgelaten.
Het Zuidslavische bureau voor de
statistiek heeft bekendgemaakt, dat
er op 1 januari 1962 naar schatting
18.725.000 Zuidslaviërs waren.
Een grote brug over de riuier Marecchia (Midden-Italië) werd door ae gezwollen stroom gedeeltelijk weg
geslagen. Een kleine auto, die juist passeerde, werd meegesleurd. De bestuurder moest drie uur doorbrengen
in het wrak van zijn auto en kon toen door de politie worden gered. Hij was ongedeerd. Hij zag uit zijn
benarde positie nog drie motorrijders verongeluk ken, die te laat ontdekten, dat de brug verdwenen was.
Met vruchtensapclubvoor tieners
Het pronkjuweel van de Franse
scheepsbouw, het snelle lijnschip
„France", zal op 3 februari zijn
eerste reis naar New York maken.
Het schip, dat het modernste zo
wel op het gebied van de scheeps
bouw als van het continentale
hotelwezen vertegenwoordigt, ver
schijnt op een tijdstip, waarop an
dere grote scheepvaartmaatschap
pijen de bouw van nieuwe schepen
uitstellen tot zij met meer zeker
heid het antwoord zullen kunnen
geven op de vraag, welke invloed
het steeds toenemende luchtvaart-
verkeer op hun bedrijf zal hebben.
Maar de ..France" zal stoutmoedig
schuimend spoor van kielwater door de
oceaan trekken alle concurrentie ten
spijt. Haar rederij, de Compagnie Ge
nerale Transatlantique. verwacht in eer
amortisatieperiode van 25 jaar winst te
maken.
Deze maatschappij legt grote nadruk
op de levensvreugdelijke aspecten var
het reizen en tot dusverre heeft deze be-
drijfstactiek haar geen windeieren ge-
Bij de bouw van de „France" hebben
koel-zakelijke en geenszins sentimentele
overwegingen voorgezeten.
Moderne materialen en de toepassing
m moderne methoden hebben het een
;er hoge jaarlijkse capaciteit gegeven
ij een nieuw, laag brandstofverbruik en
lage kosten aan arbeidskrachten per
passagier.
De rederij vergelijkt de 350 meter
lange „France" het langste schip ter
wereld gaarne met de 315 meter lange
Liberté, de koningin van de na-oorlogse
Franse vloot, die de vorige maand i:
verkocht om op de tentoonstelling te
Seattle te dienen als drijvend hotel.
Het verlies van de „Normandië". die
bijna even lang was als de ..France" door
een brand, dit dit schip aan de kade
te New York in 1942, toen het nog
jaren oud was, vernielde, heeft de
Franse maatschappij de hele na-oorlogse
periode pijnlijk gevoeld.
BEMANNING
De bemanning van de ..France" zal
/en groot zUn als die van de „Liberté",
ongeveer 1.000 koppen. Maar de
„France zal 500 passagiers meer kunnen
vervoeren, nl. 2.000 tegen 1.500 van de
„Liberté". Het geheim is het vervallen
van de tweede klasse. Zij heeft slechts
een eerste klasse voor 500 passagiers
en een toeristenklasse voor 1.500.
De „France" is met 66.000 bruto ton
slechts matig zwaarder dan de „Liberté"
met haar 52 000. maar heeft een topsnel
heid van ongeveer 35 knonon tegenover
de „Liberté" en zal 50 minder
brandstof verbruiken. Dit is hoofdzake
lijk bereikt door toepassing van lichtere
metalen, waar dat mogelijk was. en gro
ter efficiency in romp en krachtinstal
latie.
De „France" zal de plaats innemen
in zowel de „Liberté" als de 45.000 ton
metende „Ile de France", die in 1959 als
oud ijzer is verkocht, en per jaar meer
passagiers vervoeren dan deze beide
schepen tezamen.
Verwacht wordt, dat het nieuwe schip
winst zal opleveren bij gemiddelde be
zetting van 75% van zijn capaciteit. Dit
lijkt hoog, maar volgens functionarissen
van de maatschappij zal het op de route
New York gedurende vijf maanden van
het jaar tot volle capaciteit bezet zijn en
zal dit eveneens het geval zijn op kruis
tochten buiten het seizoen.
I 288 miljoen gulden heeft gekost,
hebben ook tot het besluit de „Fran
ce" te bouwen bijgedragen. Het
moest een drijvende tentoonstelling
worden van al het beste, dat Frank
rijk kan bieden, van electronische
en metallurgische producten tot
champagne en muziek van Ravèl.
Deze dingen en een zodanige dienstre
geling. dat de weekeinden binnen de
reistijd vallen, moeten zowel zakenlieden
als toeristen aantrekken. Een zakenman
zal niet meer dan twee werkdagen of
twee en een halve dag verliezen tijdens
elk 1
beide richtingen.
In snelheid kan de „France" niet te
gen de vliegtuigen concurreren maar
wel wat dc tarieven betreft, het mini
mum tarief voor de eerste klasse is 428
voor de toeristenklasse 228 dollar,
beide enkele reis. Op retourbiljetten
wordt 25% reductie gegeven en voor die
prijzen krijgt de passagier een groot aan
tal vakantiegenoegens en een rustige reis
om ervan te genieten. Het schip heeft
overdekte en openlucht zwembaden, een
kegelbaan, grote en kleine zalen voor
concerten en bals. een schouwburg, bars.
.vruchtensapclub" voor tieners,
speelkamers voor kinderen en t v. eigen
programma's van het schip en program-
De rustgevende stabiliteit van het
«chip wordt volgens functionarissen van
de rederU verzekerd door dc lengte van
het schip het overbrugt constant drie
golfbergen en twee stel horizontale
stabilisators onder water.
Regering eert overste Da Fonseea
In Lissabon is gisteren een
rouwdienst gehouden ter ere van
de onderminister van het leger,
luitenant-kolonel Da Fonseea,
die bij het onderdrukken van de
opstandige beweging te Beja
door een mitrailleursalvo om het
leven kwam. De Portugese rege
ring liet bekendmaken, dat thans
vrijwel alle opstandelingen gear
resteerd zijn. De gearresteerden
zullen niet met de doodstraf be
straft worden.
De aanval op de kazerne in Beja
zou geleid zijn door vier legerofficie-
Alle overige opstandelingen \va-
burgers, onder wie de rooms-ka-
tholieke jeugdleider Manuel Serra,
die door de politie gezocht wordt,
sinds hij twee maanden geleden uit
Brazilië naar Portugal terugkeerde.
Serra is nu aangehouden bij de Spaan-
grens, die hij met vier zwaar be
wapende metgezellen wilde passeren.
De andere leider, kapitein Gomes,
werd bij het gevecht van maandag
zwaar gewond. Hij was maandagnacht
met drie andere officieren bij de ka
zernepoort verschenen, die onmiddellijk
werd geopend, toen de wacht twee offi
cieren van zijn regiment herkende. On
geveer twintig burgers drongen zich te
pel, waar het stoffelijk overschot sinds
maandag lag opgebaard. Vele leden der
regering en de voornaamste officieren
van de strijdkrachten woonden later de
begrafenis van de onderminister 'bij.
Medeplichtigen
Het R.K. blad A Voz schreef gisteren,
dat ongetwijfeld velen, in het land me
deplichtig zijn aan de actie in Beia.
„Iedereen", aldus het blad, „weet, dat
de vijanden van het volk en van de re
gering hoge posten bezetten op militair,
administratief en onderwijsgebied." Een
ander blad sprak van misdadige actie
van een kleine groep communistische
agenten.
Van gerechtelijke zijde werd meege
deeld, dat overlevenden van de opstand
lange gevangenisstraffen zullen krijgen
en niet de doodstraf. De straffen zullen
variëren van vier tot twintig jaar, plus
het verlies van politieke rechten
controle door de politie. Dit kan
onbepaalde duur zijn.
Politie-autoriteiten vermoeden, dat de
plannen voor de overval ontworpen zijn
door Manuel Serra. Na de mislukte sa
menzwering tegen Salazar van maart
1959, zocht Serra een goed heenkoi
op de Cubaanse ambassade. Hij wist
het gebouw te verlaten zonder herkend
te worden en week uit naar Brazilië.
De politie zocht hem, nadat bekend
was geworden dat hij naar Portugal
was teruggekeerd.
PROF. Dr. A. CHORUS
TT/IJ leven in een crisis van de
opvoeding - dat is een gemeen
plaats. Wat betekent die crisis? Een
korte vergelijking met de situatie in
het verleden kan ons hier helpen.
Vroeger werd het kind als kind niet
gewaardeerd, niet in zijn eigen
waarde en betekenis gezien. Zoals
we op schilderijen uit vroeger eeu
wen kinderen altijd als kleine man
netjes en vrouwtjes in ..volwassen
klederdracht zien rondlopen, zo zag
men steeds slechts in het kind een
volwassene in zakformaat.
Daaruit is ook dat verschrikkelij
ke moraliseren te verklaren: men
denke aan de versjes van Van Al
phen: „Mijn spelen is leren „de
plicht is de vriend met ijzeren
hand" en zo meer. Dat behoorde
nog bij het beste van die tijd. Zie
naar deze aanhaling uit een school-
gezang, dat gezongen werd bij het
uit- en aangaan der school:
Wat wij dan ooit begeren
tn onze vroege jeugd
de school is ons verlangen
als oefenplaats der deugd.
Het kind als fase in de ontwikke
ling. die haar eigen waarde heeft, zag
men niet. Gelukkig is dat nu voorbij,
voorbij met de merkwaardige hypo
crisie van de volwassene tegenover
het kind.
Men is de betekenis van de ontwik
keling als zodanig gaan inzien. Een
kind moet goed kind geweest zijn. wil
het een goed volwassene kunnen wor
den Een kind. dat zijn leven als grijs
aard moet beginnen, zal nooit een rijp
mens kunnen worden.
Maar met deze ontwikkeling is ge
paard gegaan een geleidelijke desin
tegratie van het gezin en een aantas
ting van het gezag, vooral het vader
lijk gezae. Daarmede hebben we twee
belangrijke kanten van de huidige cri
sis in de opvoeding en in onze gehele
cultuur.
1. De natuurlijke, onopzettelijke op-
voedlngskrachteii worden zwakker of
vallen weg. Onder onopzettelijke op
voeding versta ik die opvoeding, wel
ke plaats grijpt door het milieu, door
zijn zo-zijn, zijn natuurlijke hoedanig
heden en ook door de instinctieve ze
kerheden. waarmede de mens in zo'n
situatie handelt.
2. De gezagscrisis: het gezag als
drager van zekerheid en gemeen
schapsgeest wordt betwijfeld en be
kritiseerd.
Zien we thans slechts naar het eer
ste punt, dan valt op, dat tegenover
de natuurlijke opvoedingskrachten de
planmatige staan. De opvoeding, die
uitgaat van rationeel overleg, die een
plan ontwerpt en tracht uit te voeren,
dat is de „geplande" opvoeding. Wij,
opvoeders, bepalen daarbij wat er ge
beurt, wij beslissen over doel en mid
delen.
In de loop der eeuwen is er een
duidelijke verschuiving opgetreden:
vroeger, en nu nog in de primitieve
gemeenschap, verliep de opvoeding ge
heel of grotendeels onopzettelijk; mi
lieu. gemeenschap, gezamenlijk werk
en spel - zorgden voor een vanzelf
sprekende opvoeding. Sinds enkele
eeuwen is in Europa het rationeel-
planmatige ook in de opvoeding sterk
naar voren gekomen. Dat betekende
dal de ouders en opvoeders meer vrij
heid kregen; dat bracht mede, dat op
voeding niet meer een min of meer
automatisch verlopende gemeen
schapsaanpassing betekende voor het
kind. maar dat het kon worden: het
kind Ieren zijn vrijheid gebruiken. En
dat is ware, menselijke, humane op
voeding, dat is ook wezenlijk christe
lijk. Maar een verschuiving van zulke
wezenlijke kanten van het mensenle
ven heeft nooit alleen maar dié ge
volgen, welke wij wensen. Er kwamen
geheel andere, zoals deze: vele plan
nenmakers rezen op, die nu eens en
voor goed uitmaakten hoe men zijn
kinderen moest opvoeden. Er ontston
den de wildste theorieën. Het meest
sorekende voorbeeld is Rousseau, de
Frans-Zwitserse romanticus, die zijn
Kapitein Gomes ging met enkele
in zijn volgelingen naar de kamer van
de commandant, *najoor Martins. Deze
echter vlugger met zijn geweer dan
Gomes en schoot de rebellenleider neer.
Martins zag kans de kazerne te verla
ten en waarschuwde de republikeinse
garde, die spoedig de kazerne wist te
bezetten.
Schout-bij-nacht Tomas, het Portugese
staatshoofd, heeft de omgekomen over
ste Da Fonseea postuum de Orde van
de Toren en het Zwaard, de hooeste
Portugese onderscheiding, verleend. Pre
mier Salazar en alle leden van het ka
binet brachten een bezoek aan de ka-
In 1961 zijn ruim 200.000
vluchtelingen uit Oost-
naar West-Duitsland ge
vlucht, maar het totaal
ligt ongetwijfeld veel ho
ger dan het officieel aan
tal ingeschrevenen. On
danks de oprichting van
de muur was het aantal
hoger dan in 1960. name
lijk 207.026 tegen 199.188
Sinds 13 augustus is hei
aantal vluchtelingen wel
scherp gedaald. In de
cember werden er slechts
2420 geregistreerd, het
laagste maandcijfer in
1961.
I Een staking bij twee
van de grootste buson
dernemingen in New
York dwong gisteren 1.3
miljoen gebruikers naar
andere middelen van ver
voer uit te zien. Er ont
stond een ware stormloop
op de ondergrondse en op
taxi's.
I In België hebben zich
tijdens het Nieuwjaars-
weekeinde 526 verkeers
ongevallen voorgedaan,
waarvan het grootste
deel te wijten was aan de
gladde wegen. Zeven
personen werden gedood
en bijna 70 zwaar ge
wond.
De afdeling bescherming
burgerbevolking van het
Pentagon heeft bepaald,
dat de voor de handel ge
fabriceerde schuilplaat
sen tegen kernneerslag
op zijn minst honderd
maal zo veilig moeten
zijn tegen dodelijke stra
ling als de onbeschermde
buitenwereld. Dit is een
van de minimumeisen,
die de afdeling stelt aan
fabrikanten van schuil
plaatsen en aannemers
die de goedkeuring var
de regering op hun ont
werpen willen verkrij
gen. Het doel van het
stellen van deze tech
nische eisen is, officiële
normen vast te stellen,
die de basis zullen vor
men voor het doeltref
fend construeren van ge
zinsschuilplaatsen. In een
memorandum worden bij
zonderheden gegeven
over ruimte, ventilatie,
bouw, brandveiligheid,
watervoorziening, sani
tair en andere noodzake
lijke dingen. Schuilplaat
ten, in te richten door
doe-het-zelvers, moeten
met bijzondere zorg zijn
ontworpen, zodat iemand
met redelijke intelligen
tie ze in een normaal
tijdsbestek, zonder grote
terenslagen en met nor
maal beschikbare gereed
schappen in elkaar kan
zetten.
Tijdens een Nieuwjaars
bijeenkomst met het per
soneel heeft de rectie
van de Nederlandse Dok
en Scheepsbouwmaat
schappij meegedeeld, dat
in principe besloten is
om in de komende jaren
over te gaan tot de bouw
van het grootst gegraven
dok in Nederland, be
stemd voor de bouw en
reparatie van schepen
met een draagvermogen
van niet minder dan
150.000 ton.
I In de Kopenhaagse voor
stad Frederiksberg Is het
maandag tot ongeregeld
heden gekomen naar aan
leiding van de opvoering
van het toneelstuk Draak
van Morele Herbewane-
ning. Betogers noemden
leidei
de groi
nationalistisch-Cbi-
nese oud-premier Ho
Hng-Tsiin. een „Chinese
Fichmann" en een oor
logsmisdadiger. De voor
stelling moest worden
gestaakt.
788) We hebben een vorige maal
laten zien dat zich bij ons allerlei
reflexen voltrekken, waardoor we
voor de Instandhouding van het le
ven van een groot aantal zorgen
zijn bevrfjd. Iets dergelijks vindt
uiteraard, en in versterkte mate,
ook in de dierenwereld plaats. Van
een vlieg die over 6 poten beschikt,
kunnen we bijvoorbeeld onmogelijk
verwachten dat hij zijn aandacht
richt op de bewegingen van al de
ze onderdanen Eer insect beschikt
voor de loopbeweging dan ook over
reflexen die de samenwerking van
de drie paar poten regelen. Lopen
de voorste poten,
dan ontstaat een
gecoördineerde be-
weging tussen al
le poten. Dit kan
duidelijk worden
aangetoond door
een segment van
een insect van de
rest van het li
chaam te isoleren,
dit met een pincet beet te pakken
en dc poten over een oppervlakte
te slepen. ZIJ gaan dan rhytmisch
stappen uitvoeren, want wrijving
wekt in de geïsoleerde poten re-
flectorische gangbeweglng op, een
gangbeweging die echter gecoördl
neerd Is met de bewegingen der
andere poten, althans indien he'
geïsoleerde paar aan het llchaarr
is verbonden
Dergelijke coördinerende reflexer
zijn ook bij de regenworm bekend
Frledlander heeft een regenworm
in het midden doorgesneden en bel
de lichaamshelften door een draad
lus verbonden. Toen dit preparan'
op vochtig flltreerpapier werd ge
bracht, bleek het zich te gedrage»
als een gaaf en normaal dier, wani
de losgesneden achterhelft maakte
tijdens het kruipen normale krulp-
beweglngen die volkomen waren af
gestemd op dc bewegingen die de
TOCH IS
WHET TM
voorste lichaamshelft had gemaakt
Nn zijn de krulpbcwegingen van
een worm vrij Ingewikkeld, want In
de eerste plaats plant een kring
spier-beweging zich van segment tot
segment voort (het dier maakt zich
dus dunner en daardoor langer) en
in de tweede plaats volgt een sa
mentrekken in de lengterichting.
Door deze laatste samentrekking
zou de vooruitgeschoven kop dus
weer terug moeten trekken, maar
kleine weerhaak les beletten dit. Het
gevolg hiervan Is, dat de volgende
segmenten naar voren worden ge
trokken.
BU de In tweeën
gesneden worm ging
het niet anders. Het
voorstuk voerde,
door combinatie van
samentrekking der
kringspieren en sa
mentrekking in de
lengterichting. de
normale kruipbewe-
glng uit en toen de
laatste phase, dus verkorting der
lengtespieren, tot aan de wand was
genaderd, werd aan de draadlus en
daardoor aan de voorste segmenten
van het losgesneden deel getrokken.
Dit was een reflectorlschc prikkel
die verkorting der kringspieren ten
gevolge had, het achterstuk werd
dus langer en ging naar voren. Ten.
gevolge van de wrijving op het nat
te flltreerpapier werd de verkor
tingsreflex in werking gesteld en al
dus liep de beweging die de worm
bij de kop had ingezet normaal door
'n het geamputeerde achterlijf.
En dan nu het antwoord aan een
-zer die wilde weten of de „steen-
•les" In een horloge werkelltk kost
baar »Hn HM hsn«t er na»"nrlHV
•sn af. wat men kostbaar noemt,
maar meer dan een naar cent kos
ten ze In leder geval niet.
Daarover een volgend* keer!
DE SCHRIJVER
Prof. dr. A. Chorus (1909)
Studeerde psychologie in Nijme
gen rn Utrecht, promoveerde in
1010. werd lector in de ontwik
kelingspsychologie te Nijmegen
en is sinds 1947 hoogleraar in de
psychologie te Leiden. Hij is
o.m. oprichter van de Rijk«-
p-vchologi«che dienst en direc
teur van het P-ichologisrh In
stituut der Lcidsc universiteit.
Prof. Chorus heeft verscheidene
itiblikat
op zijn
vijf kinderen achtereenvolgens
het vondelingengesticht dirigeerde en
zo tijd overhield om dikke boeken
over de opvoeding te schrijven, hoe
het daarmee allemaal moest - let wel
voor de opvoeding van de kinderen
van Anderen.
Men kan erom lachen, maar felt M.
dat vele van die opvattingen van
Rousseau nu nog onze °pvoed?)* „m
palen. Dat die opvattingen daarom
ook deugdelijk zijn is niet zo 'e«fr.
Vervolgens vloeide uit die verschui
ving ook een sterke tendens tot staats
opvoeding voort: men lette maar eens
op de bedoelingen van de_Fr?"se
volutionairen ten dezen. En „lc_hYns
staats-opvoeding: niet gemecnschaps-
onvoeding. wat iets heel anders is.
Die meerdere vrijheid der opvoeders
was dus een groot goed maar een
precair bezit. Immers, die vrijheid
moet door de opvoeders zelf K°edge-
bruikt worden om het hun kinderen te
leren Zodra nu de opvoeding echt
„gepland" an worden, zodra komt
het kind ook in het centrum van de
aandacht te staan. En dat is eerst
recht in de twintigste eeuw het geval
geworden. Riep in het be*11} d|Pf
eeuw de Zweedse pedagoge Ellen Key
niet al uit: dit zal de eeuw van het
kind worden!
Maar dat in het centrum komen
van het kind is nu juist het gevaar
lijke - want de ontwikkeling van het
kind. zoals van elk levend wezen,
moet zich niet voortdurend in het vol
le daglicht afspelen. Men moet bij
een groeiende plant niet naar de wor
tels willen kiiken. Dat gebeurt nu al
te gemakkelijk. Alles wat het kind
doet is interessant, alles bijzonder, al
les veelbelovend, alles creatief. Het
gevolc? Niet het leren gebruiken van
de vrijheid, maar het voorgoed over
het paard tillen van het kind en de
jonge mens - die nooit meer zijn even
wicht kan hervinden. Want. dat is wel
duidelijk: vrijheid Is steeds geba
seerd op een evenwicht van krachten
In de mens.
We zien dan ook in onze tijd heel
veel verschijnselen, die erop wijzen,
dat de kinderen hun evenwicht al
vroeg verloren hebben, en vooral door
toedoen van die volwassene, die het
kind al maar aangaapt en bewondert
en vleit en ln de beugel tilt maar aan
de andere kant weer eruit.
Zie naar de Verenigde Staten met
hun grote jeugdcriminaliteit. Zie naar
de vele gevallen waarin kinderen
schromelijk verwaarloosd worden en
van de andere kant buitengewoon ver
wend. En die verwaarloosde en ver
wende kinderen zijn dan later weer de
ondankbare kinderen. En zulke kinde
ren hebben de ouders dan niet meer
graag en zo is een stad als Wenen al
od weg om de kinder-vijandige stad
nummer één te worden. Daar gaat
men zo gebukt onder het gewicht van
al de plannen en regels, die men
moet kennen con een kind goed op te
voeden, dat men er maar liever niet
meer aan begint. Kinderen worden
daar als huis-last, verkeers-obstakel en
zo meer gezien: ze moeten er in de
tweede tramwagen, waar ook de hon
den 'n mogen.
Kijk in uw omgeving: overal wor
den He gezinnen talrijk, die „het hun
kinderen beter kunnen geven" dan de
ouders het zelf vroeger hadden. Wat
bezielt vele van zulke ouders? „Zij
zullen dat alles niet moeten missen;
zij moeten alles van het beste heb
ben" enzovoort. Dat zijn de wel of
niet uitgesproken deviezen. En dan
maar verwennen: alle lasten, alle
moeiten wegnemen. De lievelingen
woeden door vader naar school ge
bracht die dan naar ziin werk ver
der gaat - want die kinderen kunnen
zich toch geen platvoeten gaan lopen.
Speelgoed? Alles wat ze wensen - al
moeten wc er krom voor liggen. En
het is ontroerend om die ouders dan
te zien plezier hebben aan die gewel
dige pop, die kijkt, slaapt cn haar be
hoefte kan doen, en waar «IJ mee spe
len In hun kinderen.
Deze kinderen leren echter alleen
maar eisen van anderen; zii leren al
lerminst hun vrijheid gebruiken. Want
dat houdt juist in: zichzelf eisen te le
ren stellen, beheersing en verantwoor
delijkheid te Ieren, te gaan beseffen,
dat beloning alleen volgt op inspan
ning en overwonnen weerstanden - dat
houdt kortom in: zichzelf te handha
ven tegen de weerstanden in en bui
ten ons, geen speelbal te zijn van in
drukken en ogenbliksimpulsen.
Dat moet men leren en dat kost
moeite en strijd, elke dag Wie dat
niet 'eert. en dat zijn vele onzer he
dendaagse kinderen, die zullen als
slappelingen in het latere leven staan;
die /uilen verbitterd worden en die
zullen ondankbaar zijn tegenover hun
ouders - en ln zekere zin terecht, want
van hen hebben ze niet het belangrijk
ste geleerd: dat de vrijheid gewonnen
wordt door dagelijkse strijd aan haar
grenzen. Dan wordt maar al te vaak
het woord van Vondel bewaarheid: de
kleinen treden op het kleed, de gro-
»cn treden op het hart.
Eerste incident
bij de „muur"
in nieuwe jaar
Aan het stilzwijgende bestand, dat ge
durende de Kerstdagen en Oud- en
Nieuwjaar langs de rode muur door
Berlijn geheerst heeft, is maandagavond
een einde gekomen, toen de Oostduitse
grenswacht zonder enige reden enkele
kruidenierszaken in Luebars ln Noord-
Berlijn met stenen bekogelde.
De Westberlijnse politie antwoordde
met zeven traangasgranaten, die een
einde maakten aan de bekogeling In
het westen werd niemand gewond
Op een ander punt langs de grens. In
Spandau (Britse sector), ontsnapten later
twee VoPo's door de prikkeldraadver
sperring. De machinepistolen van de
beide mannen gingen per ongeluk af
toen zij door het prikkeldraad kropen,
maar het vuur werd niet beantwoord.
