Commentaar
Jlicutue jTciiisdic (firwranl
.ANVAL OP GOA
Indische troepen rukken
'ortugese enclaves binnen
Verlovingsringen niet uitgewisseld
Brandstichting bij Rio
Circustent brandend
ingestort: 320 doden
Tsjombe voor gesprek
naar basis Kitona?
Laatste verzet
in Katanga
gebroken
)61 MAANDAG 18 DECEMBER 1961
I KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
j 2.55 per maand; 0,59 per week.
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
POSTREKENING: 58936.
F. DIEMER
Dr. E. DIEMER
CHRIST ELI J K-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvasticlj Is ahtblmn
mgn iurt ia Ugljeospotf
Tweeënveertigste jaargang no. 12357
Trefwoord
„TROUW"
ran toepassing
Zie pagina 3
JET ONBEGRIJPELIJKE is gebeurd.
Nehroe, de „apostel van de vreed
rie evolutie", zoals de „Times" hem
nochtend noemde, heeft een gewapen-
fe aanval op de Portugese enclaves Goa,
jamao en Dioe bevolen. In de vroege
htend (het was toen bij ons zondag-
lond acht uur) rukten Indische ge-
^chtseenheden de drie enclaves binnen
een eind te maken aan 450 jaar
Portugees gezag over deze op het Indi
sche continent gelegen gebieden.
Berichten over eventuele vorderingen
van de troepen van Neliroe zijn nog
niet binnengekomen, maar aangenomen
wordt, dat de strijd spoedig beslecht zal
zijn, aangezien niet alleen het Indische
leger, maar ook de marine en luchtmacht
aan de operaties deelnemen.
neuws in
jéén oogopslag
Indische troepen, ruim
15.000 man sterk zijn de
'ortugese enclaves Goa,
laman en Dioe binnenge-
■okken. Zij zijn in gevech
ten gewikkeld met Portu-
;ese troepen. Het radiosta-
van Goa en olieop-
lagplaatsen zouden zijn
[ebombardeerd. Amerika
Engeland hebben laten
reten de invasie te be
keuren, de Sow. jetunie
[heeft India alle steun toe-
;zegd.
.Volgens berichten van
jde zijde der Ver. Naties
'hebben de V.N.-strijd-
jkrachten in Elizabethstad
'de laatste tegenstand van
de Katangaanse gendarme-
ine nu gebroken. Dit ge
schiedde na zware gevech
ten om strategisch belang
rijke punten. President
'sjombe is bereid tot een
ontmoeting met premier
Adoela van de centrale
Kongolese regering, in
aanwezigheid van onderse
cretaris Ralph Bunche van
de V.N. en de Amerikaanse
ambassadeur in Leopold-
stad, Gullion.
Meer dan 300 mensen
a om het leven gekomen
de Braziliaanse plaats
Niteroi, toen tijdens een
circusvoorstelling het ny-
ondoek van de aan 2500
nensen plaats biedende
int brandend op de me-
ligte viel. Het aantal ge
wonden bedraagt meer dan
iOO van wie velen zeer
imstig.
I President en mevrouw
Kennedy zijn in Washing-
duHton teruggekeerd van een
loernee door Venezuela en
Columbia. Ondanks de
;rbOi°mbere voorspellingen is
ie tocht rustig verlopen.
Kennedy heeft een over-
lenkomst van tien miljoen
lollar getekend voor de
van woningen in
Venezuela.
ft Waarnemers in Djakar-
ROUa achten het niet uitge-
iloten dat president Soe-
:arno in zijn rede van
norgen de Nederlanders
hien ultimatum zal stellen
roor het verlaten van
lieuw-Guinea. Minister
v ioebandrio heeft ver-
hi ilaard. dat er voor Indo-
lesië geen ander middel
3 neer is dan militair ge
veld.
In een oproep van het
joureed moderamen van de
enerale synode der Ned.
lervormde kerk gericht
ot overheid en volk word t
aangedrongen zelf
ot een initiatief over te
aan waardoor ons volk
I ou kunnen geraken uit de
i mpasse waarin het zich
dru^,v hans bevindt als gevolg
J?n de kwestie Nieuw-
«uinea.
'rins Bernhard gast
loofdredacteuren
Bernhard heeft zaterdag in
Amstelhotel in Amsterdam
izeten aan een lunch welke
werd aangeboden door hel
rlands genootschap van hoofd-
:uren. Aan deze lunch zaten
aan de particulier secretaris
de Koningin, mr. J. van der
i en de particulier secretaris
Prins dr. F. A. de Graaff.
de lunch heeft de Prins een
'ie gehouden over het ont-
de ontwikkeling en de werk-
van de door hem gepresi-
Bilderbergconferenties.
Het is dan ook begrijpelijk dat de „Times" over Nehroe schrijft: „Hij
heeft zedepreken en lezingen gehouden en vermaningen tot de wereld
gericht en nu toont hij zich bereid, geweld te gebruiken om zijn doel
einden te bereiken en met minder rechtvaardiging dan sommigen van hen,
die hij meende te moeten berispen".
Voordat Nehroe het bevel tot de aan
val gaf, hebben de Verenigde Naties, de
Amerikanen en de Britten nog alle
mogelijke moeite gedaan om het ge
bruik van geweld te voorkomen. Ook
Portugal heeft de Indische 'premier
aangeboden, onderhandelingen te ope
nen over een vreedzame regeling van
de moeilijkheden tussen beide landen,
maar Nehroe liet weten dat hij niet
meer wenste te onderhandelen, dat zijn
geduld was uitgeput en dat er nu maar
eens voor goed een einde moest komen
aan de koloniale status van drie Indi
sche gebiedsdelen.
In de loop van zaterdag en zondag lok
ten Indische militairen incidenten uit in
het grensgebied en zo begon dan van
ochtend vroeg (Indische tijd) de strijd,
die (zoals de „Daily Telegraph" schrijft)
als daad van brutale verovering de ge
respecteerde naam van Nehroe blijvend
zal besmeuren.
De Indische troepen worden gesteund
door artillerie, tanks, gevechtswagens en
vliegtuigen. De actie wordt echter voor
namelijk uitgevoerd door troepen te vel
de. De luchtmacht en de marine zouden
in reserve worden gehouden om een
eventuele tegenactie van Portugal tegen
Indisch gebied te voorkomen. Gevreesd
werd namelijk dat een aanval was be
raamd op grote steden als Bombay. Van
ochtend werd gemeld dat het vliegveld
van Goa was gebombardeerd en dat er
geen vliegtuigen meer konden opstijgen.
Een toestel, dat bijna gereed was om
met evacués naar Portugal te vertrek
ken, werd getroffen. Het aantal slacht
offers is niet bekend.
De regering van Portugal heeft de in
ternering gelast van alle Indische staats
burgers in alle gebiedsdelen. De ordei
V ij f tigduizendste
kinderbijbel
Op het zendingscentrum van de Gere
formeerde Kerken te Baarn is enkele
dagen geleden een gift van acht gulden
ontvangen, afkomstig van vier kinderen
te 's-Hertogenbosch, die het mogelijk
maakt de vijftigduizendste kinderbijbel
gratis in Indonesië te verspreiden. Hier
mede is een mijlpaal bereikt in de actie
van het centrum om jongeren en ouderen
in Indonesië van kinderbijbels te voor
zien. In het geheel werd f400.000 bijeen
gebracht. In Djakarta liggen nog tiendui
zenden kinderbijbels op verspreiding te
wachten.
geldt voor duizenden Indische handela
ren in Afrika en Azië. Het feit, dat geen
snelle overwinningen door Indische troe
pen worden gemeld, zou er op kunnen
wijzen, dat de Portugese militairen fel
verzet bieden, met name in Goa, het
grootste en belangrijkste Portugese ge
bied op het Indische continent. Portugal
overweegt voorts een beroep op de Vei
ligheidsraad te doen en op het 300 jaar
oude verdrag met Engeland. De verbin
dingen tussen Portugal en Goa zijn ver
broken. Het enige contact bestaat nog
met het fregat, dat voor de kust van G^«
ligt en dat reeds door Indische vliegtui
gen zou zijn aangevallen. Ook het radio
station van Goa en enkele olie-opslag
plaatsen zouden zijn gebombardeerd.
(Zie ook pagina 5).
Parachutisten zoeken
naar capsule
Drie kikvorsmannen van de Ameri
kaanse luchtmacht zijn giternacht per
parachute in de Grote Oceaan ten Noor-
de i van de Hawaii-eilanden gesprongen
om de capsule van de Discoverer 36 te
bergen.
De Agena het tweede deel van de
raket die de kun. tmaan in zijn baan
heeft gebracht cirkelt nog om de
aarde met een experimentele detector
voor kernexplosies in de ruimte aan
boord, zo heeft een woordvoerder van
de luchtmacht meegedeeld.
De uitgestote capsule van de Discove
rer 36 heeft het record van de afgelegde
afstand vanuit de ruimte teruggekeerde
voorwerpen verbeterd, aldus de woord
voerder. Ze kwam terug na een afstand
van meer dan 2.700.000 kilometer in de
ruimte te hebben afgelegd. De capsule
is gedurende 98 uur en 29 minuten in
een satellietbaan geweest en heeft 64
keer om onze planeet gecirkeld.
Mariniers verdwaald
maar teruggevonden
Een patrouille van zeven mariniers on
der tweede luitenant W. A. Rooseboom
was sinds vrijdag vermist op het eiland
Waigeo bewesten de Vogelkop van Ne
derlands Nieuw-Guinea, maar is later
teruggevonden.
Zy was verdwaald.
Er deden zich geen persoonlijke onge
lukken voor en het zoeken met helikop
ters, schepen cn troepen is gestaakt.
Bij Conington aan de trein
verbinding Londen-Edinburg
zijn in een dichte mist twee goe
derentreinen op elkaar gereden.
Later zijn nog twee treinen op
de ravage ingereden. Drie perso
nen werden gewond. Vijftig wa
gons en drie lokomotieven wer
den uit de rails gedrukt!
Zevende kernproef
De V.S. hebben zondag hun zevende
ondergrondse kernproef in de huidige
serie op het proefterrein in Nevada ge
nomen. De explosie was van geringe
kracht. Volgens eoen woordvoerder van
de commissie voor atoomenergie was de
kracht een stuk beneden het equivalent
van 5000 ton tnt.
TN een circustent in Niterio bij Rio
de Janeiro is gisteren brand uit
gebroken. Bij deze ergste circus-
brand uit de geschiedenis (er waren
meer dan 2500 mensen in de tent)
jVTADAT de Kongolese premier
t Adoela de Amerikaanse ambas
sadeur Gullion, die de opdracht
heeft te bemiddelen tussen Kongo
Katanga, had meegedeeld, dat hij
bereid is te onderhandelen met
Tsjombe, heeft Gullion Tsjombe la
ten weten, dat president Kennedy
hoopt, dat de Katangaanse premier
zich „binnen enige uren" naar
V.N.-basis Kitona in de provincie
Leopoldstad zal willen begeven.
Daar zouden de onderhandelingen
tussen de twee leiders moeten plaats
vinden. De veiligheid van Tsjombe
zou gewaarborgd worden.
Inmiddels is vernomen, dat de V.N.
troepen de laatste tegenstand van de
Katangaanse gendarmerie in Elisa
bethstad hebben gebroken. De beslis
sende overwinning werd voorafgegaar
door zware gevechten, soms van man
tegen man.
De V.N. in Elisabethstad hadden de
Union Minière een ultimatum gesteld,
dat een einde moest worden gemaakt aan
het motiervuur vanuit de installaties van
deze maatschappij. Anders zouden de ge-
eigende maatregelen genomen moeten
worden. Na een luchtaanval op de in
stallatie, bereikte een verzoek van Spaak
het V.N.-commando, dat daarna opdracht
heeft gegeven alles in het werk te stol
len, om te helpen bij evacuatie van vrou
wen en kinderen.
De Belgische minister van buitenland
se zaken had secretaris-generaal Oe
Thant verzocht om de „essentiële begin
selen van menselijkheid in Katanga" tt
doen eerbiedigen. Daarop vroeg Oe Thant
het V.N.-commando in Elisabethstad te
trachten een tijdelijke wapenstilstand te
bewerkstelligen teneinde de evacuatie
mogelijk te maken.
President Tsjombe bevindt zich nog
steeds in Elisabethstad, nadat hij er is
teruggekeerd van een reis naar de Rho-
desische grens, waar hij geheime bespre
kingen heeft gevoerd. Tsjombe had alle
hoop, dat de gevechtsacties gestaakt zou
den worden als gevolg van de diploma
tieke druk, die er op de V.N. wordt uit
geoefend. Hij verklaarde zich bereid tot
een ontmoeting met Adoela en onder
secretaris Bunche van de V.N., wanneer
dit onderhoud zou kunnen plaats vinden
in tegenwoordigheid van de Amerikaan
se speciale adviseur Gullion.
Tsjombe had alle vertrouwen in pre
sident Kennedy om een staken van het
vuren in Katanga te bewerkstelligen en
vóór Kerstmis de rust in Kongo te her
stellen.
Intussen heeft president Joeloe van
voormalig Frans Kongo de Veiligheids
raad van de V.N. verzocht een spoedzit
ting te houden om bevel te geven tot
een bestand in Katanga. Tegelijkertijd
deed Joeloe een beroep op premier Mac-
millan cn president De Gaulle om zijn
verzoek te steunen. De adviescommissie
van de V.N. voor Kongo heeft zaterdag
met algemene stemmen de maatregelen
goedgekeurd, door secretaris-generaal Oe
Thant in Katanga genomen. De commis
sie beval voorts aan geen bestand te
doen afkondigen.
De Noorse wal visvloot heeft voor het
begin van het officiële vangseizoen op 12
december meer potvissen gevangen dan
de vloten van andere landen, namelijk
22.348 vaten spermolie (tegen vorig jaar
vóór 28 december beginnende 31.350).
kwamen ongeveer 320 mensen, voor
het merendeel kinderen, om het le
ven. Ruim vijfhonderd anderen wer
den gewond.
Halverwege de voorstelling vatte de
tent vlam en stortte onmiddellijk bran
dend neer. De toeschouwers hadden geen
kans om weg te komen. Zij werden
door het brandende doek bedolven. An
dere toesohouwers werden door de me
nigte die naar de uitgang opdrong onder
de voet gelopen.
Er zijn verschillende lezingen over d
oorzaak van d ebrand. Men acht H
mogelijkheid niet uitgesloten, dat ee
vonk uit een locomotief op het licv
ontvlambare nylon doek van de tent
terecht is gekomen. Volgens anderen i
de zon die op het doek brandde de oor
zaak geweest. De autoriteiten daarenteae-
menen dat er brandstichting in het spel
is geweest.
De medische autoriteiten hébben
de radio dringend verzocht om genees
middelen, bloed/plasma en glucose vooi
de behandeling van de slachtoffers met
brandwonden, Alle artsen en verpleeg
sters ui tde staat Rio de Janeiro zijn naar
de plaats des onheils gedirigeerd.
De lijken werden met vrachtauto's
de stedelijke morgue gebracht. Daar
-tonden 2 000 mensen te wachten op de
identifioatie van de slachtoffers.
Het circus, dat deze ramp overkomen
is, is hel .Noordamerikaanse circus", van
de Braziliaanse gebroeders Estanovltch.
Tweemaal eerder heeft het een tent-
brand beleefd, maar ln belde gevallen
waren de gevolgen niet ernstig.
Gisteravond zijn
lampjes van de ru
langs de Berlijnse r
1 het eerst de
800 kerstbomen
gaan branden.
Hebt U
„Dat zit zo'
al?
Zie bon op de advertentiepagina's
JVEHROE VAN INDIA is niet als zijn
grote voorganger Gandhi. Was deze
de man van de geweldloosheid, Nehroe
is op diselfde ogcnb"k bezig met kracht
van geweld het kleine Goa onder de voet
te lopen.
Het is een wel zeer teleurstellende erva
ring, die onvermijdelijk Nehroe een heel
eind ach'erop moet brengen in de inter
nationale waardering. Het betekent een
vlek on zijn bewind, d'e als zodanig lang
zal blijven spreken en n'et nr»er uit de
herinnering zal verdwijnen. Hij, anders
sterk in het houden van zedepreken, heeft,
overigens n'et voor het eerst, de ernstige
schijn gewekt van wel sterk te zijn in het
moraliseren, doch bij voorkeur wanneer
dit in zijn pol'Mcke kraam te pas komt.
Hij kan name'ük ook anders.
Hoe dit ontreden enigszins te verklaren?
De off'c'ëlc motivering helpt ons niet
verder. Daarin kond'gen, naar oud gebruik
in dergelijke gevallen, de Indiërs z'ch aan
als de bevrijders van de bevolking van
Goa. In werkelijkheid behoefde de bevol
king van Goa helemaal n'et te worden
bevrijd. Zij bad het in a"c opzlch'cn goed
en onder India kan zij er slechts op ach
teruit gaan.
Neen, de dienere motivering moet een
andere zijn. Zij is er stell'g, maar heeft,
hoe vreemd he* klinken moge, met Goa
zelf wellicht niets uitstaande. Ver weg
van Goa, aan de noordgrenzen van China,
morrelen de rode Chinezen aan de gren
zen en overschrijden deze zelfs. Nehroe
kan er we'nig tegen doen. Hij tracht rood
China in de V.N. te krijgen, opdat hij het
daar de les kan lezen.
In wezen s*aat hij tamelijk machteloos.
Die machteloosheid is he"l zijn volk een
doom in het oog. Het Chinese optreden
heeft onder de bevolking van India geleid
tot een nationale herleving, d'e echter
geen uitweg kan vinden in de richting als
het meest voor de hand zon ligeen, in de
richting van Ch'na dus. Wel heeft die
nationale herleving, veroorzaakt dus door
het confct me* China, temeer oog gekre
gen voor het feit dat, heel ergens anders
in Ind'a, nog enkele brokjes grond liggen,
waarop India aanspraak zou kunnen ma
ken. En zo wordt dan het is een oud
recept de aandacht van het door het
agress'eve Ch'na vemntrus*e Indiase volk
afgeleid naar het in het geheel niet agres
sieve. doch temeer van agressiviteit be
schuldigde Goa.
Kan Nehroe zich tegenover Ch'na geen
landsverdediger betonen, hij wil la*cn zien
dat hii, zii het onder hem passende om-
s*and'ghcden, wel een bevriider kan zijn.
Zelfs als er in feite heel weinig te be
vrijden valt.
Het. zal hem in werkelijkheid n'et veel
verder brengen. Heel spoedig zal hij hel
kleine Goa in zijn macht hebben. Maar
de Chinezen blijven morrelen aan zijn
grenzen. Wat heeft hij dan ziin volk te
bieden? Tegelijk ech*er zal hij heel veel
internationale sympathie, waarop hij an
ders had mogen rekenen, hebben verspeeld.
Men snreekt verder van een weerslag op
de situa*ie Nederland-ïndones'ë-Nieuw-
Guinca. Het is inderdaad mogelijk, dat,
na het Indiase voorbeeld, Soekarno de
handen vrijer meen* te hebben. Na zich
zelf agressief te hebben betoond, kan
Nehroe straks moeilijk Soekarno weerhou
den. Er is in*ussen wel enig verschil.
Reeds zijn de proporties anders. Maar daar
is verder de pol'Mck van Nederland, die
zich ondersche'dt van die van Portugal.
Portugal wenste aan Goa vast te houden,
zag dit land n'e' meer als een kolon'c doch
als een provincie, al stond het open voor
overleg. Nederland wenst n'e* vast te hou
den aan Nieuw-Guinea, heeft integendeel
nog onlangs ten overstaan van heel de we
reld blijk gegeven van zijn bereidheid,
rich doch dan ten gunste van de in
heemse bevolking en n'et van gegadigden
elders uit het geb'cd terug te trekken.
Wie in zulk een situatie tot geweld zou
overgaan, zou zich schuldig maken aan
een gedraging waar*egcn de laakbaarheid
van Nehroe's optreden tegen Goa, hoe be
treurenswaardig op 7.ich"cif, nog zou ver
bleken. Het is goed ook dit maar duidelijk
te stellen.
needs zondag kreeg de winter geheel
Nederland in zijn greep want ook in
Zeeland kwam het kwik zondag niet
boven het vriespunt. Vanmorgen werd
hier in het westen 6 tot 7 graden en in
Twente 10 graden vorst gemeten. Het
koudst is het momenteel in midden
Europa, waar in zuidoost-Duitsland en
Oostenrijk plaatselijk ruim 20 graden
vorst voorkwam. Boven Skandinavië is
zachtere lucht doorgedrongen, met tem
peraturen om het vriespunt. Ons land
ligt niet ver van een sterk hogedruk-
centrum, waardoor de barometer een
voor december bijzonder hoge stand
heeft gekregen. Hierdoor blijft de wind
zwak en is het overdag fraai zonnig win
terweer. Ook morgen komt in deze si
tuatie nog geen verandering. Komende
nacht mag opnieuw 6 tot 8 graden vorst
worden verwacht. Na het midden van d<
week zal de vorst in west- en midden
Europa wellicht iets gaan afnemen.
De Bilt verwacht tot dinsdagavond:
Droog weer met weinig ot geen bewol-
MEESTERWERKEN VAN Z TOT A Wflnlï wind. Vamuchl m.llge, mor
Tendens: stijgend
gen overdag matige tot lichte vorst. (Op
gemaakt 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Dinsdag: Zon op 8.45, onder 16.29; Maan
op 15.18, onder 5.27 uur.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
19 December: 0.49 v.m., 1.14 n.m.
Gehuld in warme bontjassen
zijn de prinsessen Beatrix en
Irene, die in Athene de zestigste
verjaardag van koning Paul en
de verloving van diens oudste
dochter prinses Sophia met prins
Juan Carlos van Swnie meege
vierd hebben, zr.terd igavcnd op
«-üiiphol teruggekeerd.
De familie Vetalo (vader, moeder en
zeven kinderen) te Oud-Beijerland is
dakloos geworden, toen de door hen be
woonde woonwagen kantelde en in
brand geraakte als gevolg van het om
vallen van een oliestel. De inboedel van
de woonwagen is geheel verloren ge-
gaan, evenals een bedrag van ongeveer
/"'EHULD IN warme bont-#
jassen zijn de prinsessen'
Beatrix en Irene, die in
Athene de 60e verjaardag
van koning Paul en de ver
loving van diens oudste
dochter, Prinses Sophia, met
Prins Juan Carlos van Spanje
hebben bijgewoond, zaterdag
avond tegen acht uur met
het Comet-lijntoestel van de
Olympic Airways op het
koude Schiphol teruggekeerd.
De terugreis liep via Zü-
rich en Frankfort. De eerste
klasse afdeling van het Co-
met straaltoestel was in
Athene voor een 20-tal ko
ninklijke gasten .gereser
veerd, allen prinsen cn prin
sessen, die naar Duitsland,
Nederland en Scandinavië
terugkeerden. In Ziirich
gingen de eersten van boord,
in Frankfort alle anderen
met uitzondering van de
twee Nederlandse prinsessen,
die tot het eindpunt Am
sterdam meevlogen. Vol
gens de heer Ad Brokx,
hoofdvertegenwoordiger van
Olympic Airways in Neder
land, die de reis meemaakte,
heerste er in het koninklijk
gezelschap een bijzonder on
gedwongen en prettige sfeer.
vliegtuigtrap waren afge
daald, stapten de twee prin
sessen in de bij de machine
gereedstaande hofauto, waar
in zij terstond naar Soestdijk
reden.
Een woordvoerder van het
Griekse hof maakte zaterdag
bekend, dat de verlovings
ringen op het feest niet zijn
uitgewisseld. Hiervoor werd
geen reden genoemd. Vol
gens het Grieks-orthodoxe
ritueel is het uitwisselen van
verlovingsringen gebruike
lijk, in rooms-katholieke
kringen echter niet.
Zoals bekend, behoort dc
Griekse prinses tot de Grieks-
orthodoxe kerk cn is prins
Juan rooms-katholiek. De
woordvoerder verklaarde, dat
dc verlovingsringen gebruikt
zullen worden als trouw
ringen.
