Ds. P.VAN VLIET
1 s:rie en jan i
GEESTELIJK
LEVEN
zendingspredikant in Algiers
Hoe komt men tot verantwoordelijk ouderschap
Wat zegt de bijbel
ervan
r:
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
zondagsblad!
ZATERDAG 9 DECEMBER 196*
Een bommetje", zegt de kleine meid
Veel meer
spanningen
dan op Java
Ze zien er fijn uit!
(Van c
speciale verslaggever Link van Bruggen)
Algiers, december
Dominee P. van Vliet, missionair predikant van de Ge
reformeerde Kerk van Rotterdam, werkt sinds juli van A)gertfe "d3/ laatste^nog
dit jaar onder de mohammedanen in Algiers. H(j bezet wereldoorlog^
een eenzame póst, een post vol spanning en dreiging ook,
doch zending noch missie laten zich hierdoor beïnvloeden, op
De apostolaire roeping om het Evangelie te brengen
moet onder de moeilijkste omstandigheden gevolgd in dehuidi-
worden. Ook daar, waar terreur heerst, waar moord en Se, onrustige tijden niet bevorder-
1S voor de uitbreiding van
doodslag aan de orde van de dag zyn, waar niemand vrq- het Evangelie.
Dominee Van Vliet arbeidt in
een wijk. die onderdeel van de
Kasbah is. Het geweld van de
gebeurtenissen heeft de Europe-
anen daar bijna allen bewogen te
vertrekken, 's Zondags trekt het
gezamenlijke bijeenkomst op één
van de Pinksterdagen.
Als protestantse kerken werken
thans uitsluitend de Methodisten
en de ..Eglise Réformée de Fran-
onder de mohammedanen in
de Tweede
Wereldoorlog, doch de zendings-
taak wordt steeds sterker gevoeld.
Duidelijk is wel dat een beroep
op een Nederlandse zendeling me
de door de omstandigheden in de
hand is gewerkt. Een Fransman
uit durft te spreken.
Ge zegt maar een beetje met alsof ze 't over een stuk speelgoed
«igen woorden wat de 41-jarige heeft: Een bommetje.."
De predikant, die
predikant u vertejt. Ge zijt u i
- - - -- - r - 1931 tcj ei een bedehui s dan ook m aar
bewust dat het gemakkelijker 1958 zendeling op Java is geweest. nig mensen Protestanten uit
- grote stroom dère" UklS'komin
geen einde kennen. Ge hebt ook moeite ontworstelen. Hij
diepe bewondering voor de man. Lever over z'n
die tegenover u zit, omdat hij het waarvoor hij
veel gemakkelijker kan hebben.
„Bijzondere sfeer"
dat hij biddend
steun verricht.
..De Morgenlandzending, die ii
Praat vaarlijke ligging heet te hebben.
Voorbereidingen
Ps. P. tan Vliet, missionair predi
kant van de Gereformeerde Kerk
tan Rotterdam, die op het zen-
dingsveld in Algerije uerkt.
pakketten aan de kerk gebonden
zijn. Er is een bekeerde Arabier,
die preekt, en er zijp ook jeugd
clubs. De man doet het fantas
tisch. Toen hij christen werd,
hebben zijn ouders hem bijna
doodgeslagen, wat ik alleen maar
vertel om de situatie hier te te
kenen. Met de Franse protestan
ten heb ik al veel contact. Het is
de bedoeling dat ik ook voor hen
zal gaan preken".
Dominee Van Vliet, die juist
van de particuliere synode van
de „Eglise Réformée" is terugge
keerd. spreekt vol enthousiasme
over de reveil, die in deze kerk
waarneembaar is. Op 't stuk
van de zending is men bepaald
diligent geworden. Men ziet in
dat men, naast het sociale verk
van de CIMADE - een hulporga
nisatie van Franse jongeren -
ook geestelijke arbeid dient te
verrichten. Samen met de Metho
disten heeft de „Eglise Réfor
mée" thans het ..Centre Chré-
tienne d'Etude Moghrébine" op
gericht, teneinde o.m. de Islam
van Noord-Afrika te bestuderen.
Actiever
Zwitserland. Frankrijk
land gevestigd is. heeft het eigen
lijke beroep op me gedaan", ver
klaart hij. „Er wordt na
c. mengewerkt met de „Eg
rie ii forn?ée de France", ook
aard met de Gereformeerde Kerk
van Rotterdam, waar ik altiid od
ikend. Hier. in Noord-
Neder- taken bezig", brengt de predikant misschien wel twee jaar duren,
1 Isla
Ook op andere terreinen is de
„Eglise Réformée" actiever ge
worden. Hoewel er nog liberale
Kinae- viaarf hiï
D, situatie hier schept £!n"ej.r
iftijd plezierig
bijzondere
ders dan op Java,
-- moet ik Arabisch leren. »=«,.-
Eglise Ré- ste valt beslist niet mee. Het zal
voor ik het behoorlijk spreek. Op predikanten zijn. zoekt
bovendien 't ogenblik heb ik toegang tot
aansluiting bij de ker-
driehonderd Arabische ge- kenorde van Calvijn. Op de sy-
;n, die via levensmiddelen- node is vooral getracht het tot
een formaliteit vervallen ambt
van ouderling weer nieuw leven
in te blazen. Men denkt in de
richting van het geven van be
voegdheid voor de bediening van
het Woord en de Sacramenten,
daar waar de pastorale taak niet
kan worden vervuld. In afgele
gen gemeenschappen van protes
tanten staat nu eenmaal niet al
tijd een predikant, terwijl er
slechts zelden één kan komen.
„Sinds kort." zegt de Neder
landse predikant, „heb ik ook
nog een taak onderhanden, die
ik hier eigenlijk pas heb gezien.
Op 12 november ben ik met een
veertiendaagse kerkdienst voor
Nederlanders begonnen. Er zijn
in totaal zo'n tweehonderd land-
genoten in Algerije, van wie ver- -ö
schillenden het op prijs stellen
regelmatig onder het gehoor van
een Nederlandse dominee te ko- <i
men". <r
Om verpleegsters voor het zen-
dingsveld ta recruteren zal de S
president van de CIMADE, ds.
Beaumont, binnenkort naar Ne-
derland gaan. Volgens dominee
Van Vliet geldt het verpleegsters-
tekort in Nederland niet in de
eerste plaats het zendingsterrein.
Er zouden genoeg gediplomeer-
de, jonge vrouwen zijn. die hier
hun beste krachten zouden willen c
beproeven. Alleen: het Franse
verpleegstersdiploma is bij de
wet verplicht. Voor een korte
omscholingscursus zouden echter t
al voorzieningen zijn getroffen.
70 OVER bergen en dalen van allerlei verwikkelingen,
teleurstellingen, verrassingen, méé- en tegenvallers
groeien we naar de trouwdag toe. En als die dan aange
broken is, zijn we het roerend eens: het bruidspaar ziet
er fijn uit!
Misschien zal een buitenstaander dat niet vinden. De
moderne mens is zo verwend op het gebied van bruidspa
ren! De meest koninklijke schrijden op onze televisiescher
men voorbij en doen ons van stap tot stap vóór, hoe het
eigenlijk wel behoort. We zien hen pal in het gezicht. We
lezen hun ontroering af op momenten, die hun persoonlijk
eigendom behoorden te blijven men zou bijna wensen
dat de televisiegoochelaars op zo'n ogenblik óók eens
staakten!
Uit de praktijk van een
MAATSCHAPPELIJK
WERKSTER
- -»•
i huis zijn t
aan veel' Z,J 1 mel aan al zekere mejuffrouw Robert. een
centrum in
Dr. FAGLEY IN NEW DELHI
EN ONDERTUSSEN verga
pen we ons aan schatten
van juwelen en bloemen, aan
de flonkering van gewaden en
uniformen. Daarbij leggen Sarie
en Jan het voor de buitenstaan-
der maar armzalig af.
Ze kunnen ook geen indruk maken i
der éclatante paren. Zie die stoeten
japonnen zelf vervaardigden of kochten, al dan niet rekening
houdend met de mogelijkheid om ze later tot uitgaansjurken
om te bouwen. Zie de plechtige bruidegoms, die zich vol
maakt thuisvoelen in hun opgedofte staat, omdat ze zó bij
allerlei gelegenheden uitgedost zijn. Werkelijk, ook zij steken
Sarie en Jan de loef af.
^"ELFS DE huurlingen winnen het van hen. Bruidegoms
t-1 compleet met vest, grijze hoed en zwarte schoenen vanaf
36.scherp concurrerende prijzen met bruidjes wij
verhuren bruidsjaponnen geheel naar maat in dromen van
zijde en kant omstuwd door snoezige bruidsmeisjes, koene
bruidsjonkertjes, gezwaluwstaarte, gerokte, gesmokingde va
ders, ooms, vrienden en passend opgetuigde moeders, tantes
en vriendinnen. Ja. zeker, laat het maar een ééndagsgala zijn,
we zullen er geen onvriendelijk woord over zeggen, want het
is een bijbelse notie dat de bruid zich versiert voor haar
bruidegom. En elke buitenstaander hoeft ontegenzeggelijk ge
lijk: ze zien er allemaal boeiender, statiger, liefelijker uit.
Maar mogen we toch van Sarie en Jan zeggen dat we hen
fijn vinden?!
Misschien zegt die buitenstaander nu wel schimpend: ze
zijn niet eens in 't wit en 't zwart. Gelijk hebt U. Sarie's
baby is al te dicht in de buurt om nog aan enig ander wit te
denken dan aan dat van luiers en wasmiddelen (zie de adver
tentiekolommen!) en Jan deelt het algemeen gevoelen van
de volkswijk dat het zwart bij doojen behoort, en hij voelt
zich meer dan springlevend. Maar toch heeft ook deze bruid
zich versierd. Ziet U wel dat ze haar vurige rode haardos in
tijdelijk-permanente (o grillige tegenspraak) krullen heeft la
ten dwingen. En ziet U wel dat ze een nieuwe rode jurk heeft
aangedaan Goed, best, die had ook iets minder opvallend
kunnen zijn, en die had in elk geval wat minder moeten
vloeken naast het korenblauw van Jan's pak. Hoewel: papa
vers en korenbloemen behoren die niet samen?
les. (Een flauwe glimlach) Als
de kleine meid. nu tweeeneenhalf r, -dl%
h»ort. zegt "ft*
WAT DOET GIJ
VOOR MIJ
nodig, omdat
kwam dat ze maar weinig op
schoot. Het vorige jaar heb ik
eerst een oriëntatiereis naar de
ze contreien gemaakt. Op grond
hiervan hebben m'n vrouw en ik
besloten naar Algerije te gaan.'
iets anders.
fijn uitzien denken 1
toch
Een rechter en een fabrikant
brachten samen een bezoek aan
Korea. Op een van hun laatste
tochten zagen ze tot hun grote
verrassing hoe een krachtige
jongeman de ploeg voorttrok op grootste'
Mission Roland
jarenlang een heet hangijzer
In Noord-Afrika, aldus ds. Van de discussies in kringen van
het. in 't bijzonder in Algerije, - Wereldraad van Kerken
is altijd veel met kleine, particu- V**r*e"
liero genootschappen gewerkt. De paalde uitspraken hebben
een akker, terwijl een oudere
man deze bestuurde.
Na dit merkwaardige tafe
reeltje gefotografeerd te hebben
zei de rechter tot de tolk: „Die
mensen zijn zeker erg arm?"
„Ja" antwoordde deze, „dat is
Chi-Noui en zijn zoon. Door
hard werken en heel zuinig le
ven, slaagden zij er eindelijk
in zich een os aan te schaffen
voor het zware werk. Maar
toen moest er een kerk komen.
Ze wilden ook zo graag daar
voor iets offeren. Maar geld
hadden ze niet. Toen verkoch
ten zij hun os en gaven het
ontvangen bedrag voor de kerk
bouw. Daarom trekt de zoon
na de ploeg". „Wat een offer!"
riep de fabrikant uit. „Dat vin
den ze zelf niet", verzekerde
de tolk. „Integendeel. Ze zeg
gen: wat een geluk, dat we
Juist de os hadden en deze kon
den verkopen. Nu konden we
ook ons deel voor de kerkbouw
bijdragen."
De heren waren diep onder
de indruk.
In hun hart brandde de
▼raag: „Wat doet gij voor
Mij?"
(„De Kerkklok", Maarssen.)
NEW DELHI, november slaagde er in het gevaarlijke echter dat daar de levensstan-
onderwerp van de bevolkingsex- daard verhoogd moet worden, ter-
fVan onze kerkredacteur) plosie uit de discussie over gc- w'^ ,er "?ds
„Geboortebeperking" is reeds boortebeperking te halen en te tüh
i b 1 1— plaatsen in het licht van het
verantwoordelijk ouderschap.
Kerken. Be- juist op dit punt zag hij dat
u"uu~" de verschillende inzichten
reeds sprake
"ring. Hij verzette zich
tegen de gedachte dat
als overal ter wereld maar ge
boerd wordt, zoals in Nederland,
de aarde voldoende voedsel zal
bieden. Men kan nu eenmaal het
het verleden heel wat stof tot de protestantse groepen elkaar klimaat van Nederland niet
land. die in Tizi-Ouzou onder de discussie opgeworpen. Natuur- beginnen te naderen, zodat hij
Kj>byl«i zjjn arbeid verricht. Een ijjk kwam ook dit onderwent zelfs kon spreken over
op deze derde assemblee in „consensus" op dit punt.
New Delhi aan de orde.
in coördinerende zin, is i
de definitie: Dit komt uit in
biddend nemen van besluiten die
rekening houden met de rechten
van ieder knul op liefde -en jsorg
in de volste zin van deze woor
den, met de rechten van de moe
der-vrouw op zowel lichamelijke
als geestelijke gezondheid en met
andere delen van de aarde
men. zei hij. Ook verwachtte hij
niets van de gedachte om men
sen straks te laten emigreren
naar andere groene planeten. In
de eerste plaats kost een derge
lijke emigratie zoiets als meer
dan 10 miljoen gulden per passa-
5 gier, maar tijdens de reis zal er
een rigoereuze geboortebeperking
nodig zijn. omdat de reis naar de
dichtstbijzijnde ster nog altijd 350
jaar zal duren.
de economische en sociale facto
ren die het gezinsleven
geving mÈ
palen."
Hij ontliep niet de bekende tek- cultus
sten in de bijbel waarin wordt ge-
Consensus
Opmerkelijk daarom is zijn uit-
het gezin woont, be- spraak in dit land waar door de
heen de vruchtbaarheids-
o enorm sterk is geweest
overal langs de
Wat zegt de bijbel
genlngen.
maar door Neen"» Dan is dit zeSd- dat de men8 de aarde moet gen de vruchtbaarheidssymbolen
maar door. ween. Dan is a.i bevolken en zich moet vermenig- n «niroi» n„i.
vuldigen. maar stelde, dat zij niet
betekenen dat de aarde overvol
moet worden, zodat de mens in 0
plaats van de aarde te onderwer- vruchtbaarheid door een beperking
Kunt u in een gesprek
uit de bijbel belichten wat deze naar bijbel-uitspraken. Wat
zegt over een verschijnsel als het
spiritisme, over het vagevuur,
over het vasten, over hoogmoed,
over het duizendjarige rijk, over
bekering, berouw, erfzonde, kin
derdoop, over de Drieëenheid,
over het Schriftgezag en ga zo
weldra niet meer zonder kunt.
Het behandelt 102 onderwerpen onderworpen wordt
kort en duidelijk met verwijzing gevolgen van de bevolkingsexplo-
staan, dat geen enkele ont
stelde. dat zij niet wikkelingshulp op den duur succes
5«an hebben, als zij niet gepaard
gaat met een reductie
gemak bij gesprekken met uw In zijn rede verzette deze pre-
kinderen, hoe bruikbaar voor le- dikant zich vooral tegen een
den van jeugdverenigingen. Een 6r°ot aantal stellingen die
ken Een boekje om steeds bij de vsn de'welvaartsgrens automak
hand te hebben. Lijsten voorm tisch een beperking
de omvang van de gezin
nen. Tegelijkertijd kan geen enke
le vorm van geboortebeperking
Kans van slagen hebben als zij
niet gepaard gaat met een poging
om het land tot een hogere ont
houden. wikkeling te brengen.
- Fagley ziet een nieuwe consen-
is in protestantse kringen over
dit onderwerp. In de allereerste
snel vinden boorten met zich mee brengt. De plaats ziet hij dat wij steeds be-
moeilijkheid voor het oosten is ter de bijbelse uitspraak gaan be
grijpen van de uitdrukking dat
..de twee één vlees" zullen zijn,
zoals dat in de bijbel heet. Deze
uitdrukking spreekt van een ver
eniging van twee mensen naar li
chaam. ziel en geest. die door
God zelf tot stand wordt gebracht.
Daarmee wordt het huwelijk uit
de natuurlijke in de geestelijke
sfeer getrokken. Man en vrouw
worden niet gedwongen om zich
voort te planten door de wetten
van de natuur zoals lagere, dier
lijke wezens. Ouderschap wordt
een kwestie van een vrije, ethi
sche keus.
In de tweede plaats komt men
meer en meer tot de ontdekking
dat een gevolg'van dit jJÉfen vlees"
zijn is dat de huwelijksgemeen
schap en ouderschap niet -^wee
van elkaar afhankelijke zaken
zijn, maar twee zaken die los
van elkaar waarde hebben. Meer
en meer breekt het besef door dat
sex een geschenk van God is, dat
evenwel voor zelfzuchtige doelein
den misbruikt kan worden.
In de derde plaats komt Fagley
dan tot de conclusie dat verant
woordelijk ouderschap beschreven
kan worden, zoals wij dat in het
begin van dit artikel hebben ge
daan.
Middelen
Maar hoe komt men tot een
verantwoordelijk ouderschap;
welke middelen mag men daarbij
gebruiken? Volgens deze Ameri
kaan moet men als eis stellen dat
zij voor zowel man als vrouw aan
vaardbaar zijn en dat ze geen ge
vaar opleveren noch voor de
vrouw noch voor mogelijke kinde
ren die in de toekomst geboren
fantelijke ogen, die trots zeggen: „Zie ik er niet knap uit?"
Waakzame ogen, die al maar heen en weer -flitsen om te kij-
ken of alles wel tot in de puntjes verloopt. Heerszuchtige
ogen, die van plan zijn hun eigen zinnetje door te zetten en
arme huwelijkspartner, die er zo vierkant invliegt. Bereke-
<x nende ogen, voor wie het huwelijk misschien slechts een mid-
del tot een gans ander doel is. En gelukkige ogen. die toch
"2 popperig en glazig aandoen omdat ze enkel zwijmelen in het
moment en hoe zullen die staan als dit plechtige ogenblik
voorbij is?
j* Sarie en Jan kijken anders. In hun (Ogen flitst en tintelt
het. Ze genieten mateloos van hun trouwdag dat is duide-
5 lijk. Ze zijn ongelofelijk gelukkig dat is ook duidelijk,
•{r Maar ze hebben een plan. Samen een plan voor de toekomst,
jj Het ia alsof ze samen levend water drinken om dan een hele
r lange reis te maken. En bij dat levende water denk ik op-
6 nieuw in bijbelse termen.
Hiermee nadert mijn verhaal over Sarie en Jan zijn eind.
j* Herinnert U het zich nog: jaren later heeft een der jeugdlei-
ders hen opnieuw ontmoet. Een stad is zo groot en je raakt
elkander kwijt. Maar die jeugdleider kon rapporteren: zij le-
ven tjpg. Ik schrijf het met grote letters. En ik wens het elk
.bruidspaar van 1961 of van daarvoor en daarna toe!
kunnen worden. Abortus wordt ten
sterkste afgewezen en met be
zorgdheid wordt gesproken over
vrijwillige sterilisatie.
Fagley meent dat de landen
van het oosten geholpen moeten
worden op dit punt. In het westen
is men al te lauw, omdat men
daar zelfs in landen als Italië,
Spanje en Portugal er reeds in
geslaagd is het geboorteoverschot
te verkleinen. Het probleem is
in de oosterse onderontwikkelde
landen het grootst. De westerse
medicinale wetenschap is er in ge
slaagd het sterftecijfer in deze
landen drastisch te verlagen,
maar moet nu ook hulp bieden
om te komen tot een verlaging
van het steeds stijgende geboorte-
WIJKPREDIKANT
overschot, immers in de jaren tus-ie
sen 1890 en 1990 zal de wereld
bevolking zich verdubbelen, maar
vier vijfde van deze verdubbeling:
zal opgevangen moeten worden in
Azië.
Fagley ziet geen heil in
Verenigde Naties op dit punt, noch
verwacht hij directe hulp van de
Wereldgezondheidsorganisatie. Hij
roept daarom die landen die hulp
willen bieden, zoals bijvoorbeeld
de Scandinavische landen, op om
samen met de landen die gehol
pen willen worden, zoals India en
Pakistan, een internationale stich
ting te vormen die de mogelijkhe
den van verdere technische sa
menwerking kan bestuderen.
Ver. Naties moeten actie tegen Katanga verklaren -
Gewapend optreden dienstbaar aan vreedzame oplos
sing - De gevaren, die in Kongo dreigen.
DE STRIJD in (en waar
schijnlijk ook om) Katanga
Is begonnen. De krachtmeting
tassen de gendarmerie van pre
mier Tsjombe en de eenheden
van het VN-leger is ln volle
gang. Het hoogtepunt van de
strijd was op het ogenblik, dat
we dit schreven, nog niet be
reikt. Klaarblijkelijk wachtte
men in VN-kringen, tol voldoen
de versterkingen zouden zijn
aangevoerd. Zulks ter voorko
ming van een fiasco, mis zich
ln september heeft voorge
daan. toen de VN een mislukte
poging deden, premier Tsjom
be een toontje lager te laten
itngen. Intussen was het bij
het achrljven van drie regels
nog niet duidelijk, met welk
doel de militaire operaties te
gen Katanga «IJn bevolen. Aan
secretaris-generaal Oe Thant
werden plannen toegeschreven,
die towel een militair als een
KUtlek karakter iouden hebben:
t onder VN-controle brengen
van de provincie Katanga en
het naar voren halen van ande
re politieke leiders. Hoe dit
laatste ook zij. het moet voor
Iedereen daldelijk zijn, dat de
militaire actie van de VN niet
in de eerste plaats bedoeld mag
zijn om Katanga te onderwer
pen aan het gezag van de cen
trale regering In Leopoldstad.
do-h slechts dienstbaar mag wor
den gemaakt aan een hernieuwd
streven, op vreedzame wijze
tot oplossing vsn de Kongolese
binnenlandse problemen te ge
raken. Dit klinkt wat para
doxaal, maar het een sluit het
ander niet uit. Tenzij premier
Tsjombe blijft vasthouden aan
de fictie van een afgescheiden
Katanga en ook nu nog niet
voor rede vatbaar blijkt te zijn.
Hoog spol
Dit laatste is toch wel steeds
de grote fout van premier
Tsjombe geweest. Hij heeft
aangemoedigd door enkele
schijnsuccessen steeds hoog
spel gespeeld. Het is lang gord
gegaan, bijna anderhalf jaar.
En het heeft er op geleken, dat
hij het pleit zou winnen: dat
hij er in zou slagen, een grote
mate van autonomie te verkrij
gen voor de provincie, waarvan
hij premier is. Op het beslissen
de ogenblik heeft Tsjombe ech
ter steeds het onderste uit de
kan willen nemen, met het ge
vaar, dat hij het deksel op de
neus zou kriigen. Het spelen
vgn hoog spel heeft trouwens
maar twee mogelijkheden: men
wint alles of men verliest al
les, een tussenoplossing is er
En voor Tsjombe lijkt het
tijdstip te zijn aangebroken,
dat h(j bi één slag aliea gaat
verliezen, wat hij ln de afgelo
pen anderhalf Jaar meende te
hebben gewonnen. Dat zou jam
mer zijn, niet alleen voor Tsjom
be. die veel voor Katanga ge
daan heeft, maar vooral voor
de bevolking van de provincie,
die het alachtoffer sou kunnen
tig is geweest. Toen de onaf
hankelijkheid van Kongo werd
geproclameerd, was Katanga
een Kongolese provincie. Hier
zien we ook het verschil met
Nieuw-Guinea, dat bij de over
dracht van de souvereiniteit
over het vroegere Nederlands-
Indië aan de Republik Indone
sia uitdrukkelijk van deze over
dracht werd uitgezonderd.
Katanga was en Is een Kon
golese provincie, een deel van
de republiek Kongo. Tijdens
de rondetafelconferentie ln Brus
sel heeft Tsjombe gepleit voor
een federale opzet van deze re
publiek, maar tenslotte heeft
hij zoals andere Kongolese
politici dat deden zich neer
gelegd bij het besluit, dat Kon
go een eenbeidaataat
worden van de halsstarrige
weigering der Katangaanse po
litieke leiders, de onjuiste en
onwezenlijke afscheiding
Katanga ongedaan "I
Begrip
Als we de huidige situatie in
Katanga juist willen beoorde
len. dienen we uit te gaan van
het vaststaande feit. dat de af
scheiding van Katanga onwet-
Een Katangaanse gendarme
ln een gevechtswagen, kort
voordat zware gevechten uit
braken In Elisabethstad.
Op het ogenblik, dat Tsjombe
van dc door Loemoemba ver
oorzaakte verwarring gebruik
maakte om de afscheiding van
de provincie Katanga te procla
meren. ontmoette deze daad
veel begrip, ook al was men er
overal van overtuigd, dat deze
fictieve afscheiding op den duur
onhoudbaar zou blijken te zijn.
Dit laatste mag ten overvloede
worden afgeleid uit het feit,
dat vrijwel geen enkel land Ka-
tanga als souvereine staat heeft
erkend. De proclamatie van de
afscheiding van Katanga was
begrijpelijk in de omstandighe
den, waaronder zij geschiedde,
ook al was zij moeilijk te ver
dedigen. Later, toen de rol van
Loemoemba was uitgespeeld
nemen, dat een periode van or
de en rust zou aanbreken, bleef
Tsjombe weigefen. zijn mede
werking te verlenen.
Hij nam wel deel aan bespre
kingen met andere Kongolese
politieke leiders over de vor
ming van een Kongolese fede
ratie of confederatie van sta
ten. maar hij etste daarbij voor
Katanga een rol op. die ln fei
te de afscheiding van deze pro
vincie van de Kongolese repu
bliek zou bestendigen.
Erkend
Erkende Tsjombe in wezen
bij de onderhandelingen op Ma
dagascar en in Cocquilhatstad
reeds, dat Katanga deel uit
maakte van de republiek Kon
go. dit was in nog sterkere
mate het geval, toen deze zo
mer het Kongolese parlement
in Leopoldstad bijeen zou ko
men om een regering van na
tionale eenheid aan te wijzen,
die geheel Kongo (dus ook Ka-
tanga en de in handen van de
loemoembisten zijnde Oostpro
vincie en Kivoe) zou vertegen
woordigen. Het heeft er toen
nl. geruime tijd op geleken, dat
Tsjombe de Katangaanse afge
vaardigden in het centrale Kon
golese parlement zou toestaan,
naar Leopoldstad te reizen om
hun stem uit te brengen. Het
was toen de bedoeling, dat ook
premier Tsjombe en andere Ka
tangaanse leiders een plaats in
kabinet zouden
het
krijgen.
Korte tijd voordat het parle
ment in Leopoldstad bijeen
kwam, besloot Tsjombe echter,
zich van medewerking te ont
houden. En zo was men in Leo
poldstad aangewezen op samen
werking met de pro-commnnls-
tlsche loemocmbistische leiders
uit Stanlcystad. die een ter
reurbewind uitoefenden in Oost
provincie en Klvoe.
Conclusies
Uit de handelwijze van Tsjom
be kunnen twee conclusies
worden getrokken: in de eerste
plaats levert zij het bewijs, dat
de premier wel degelijk beseft,
dat Katanga een Kongolese
provincie is. die vorig jaar af
gevaardigden heeft gekozen
naar het centrale parlement; en
voorts, dat de regering, die
thans in Leopoldstad aan het
bewind is. gevormd kon wor
den (of beter nog: moest wor
den). omdat Tsjombe's afge
vaardigden verstek hebben laten
gaan, toen zij een beslissende
invloed hadden kunnen uitoe
fenen.
Tsjombe heeft met zijn wei
gerachtige houding niet alleen
bereikt, dat Kongo niet de rege
ring kreeg, die het had moeten
hebben: hij was er ook oor
zaak van, dat het parlement
ln Leopoldstad besloot, dat zo
spoedig mogelijk een eind moest
worden gemaakt aan de af
scheiding van de provincie Ka-
tanga. En daarmee begonnen
de moeilijkheden.
Burgeroorlog
Sinds die parlcmentszitting
heeft de centrale regering te
Leopoldstad het ongedaan ma
ken van de afscheiding van Ka-
tanga op haar programma
staan. Het is echter ook steeds
duidelijk geweest, dat dit niet
met vreedzame middelen zou
kunnen geschieden, maar dat
geweld gebruikt moest worden,
zolang premier Tsjombe zou
blijven weigeren, op de een of
andere wijze zijn medewerking
te verlenen. Dat zou geleid heb
ben tot een burgeroorlog, die
Kongo opnieuw in een enorme
chaos zou hebben gestort en
die naar alle waarschijnlijkheid
de loemoembisten in het gehele
land aan de macht zou hebben
gebracht. De troepen van de
Verenigde Naties zijn o.a. naar
Kongo gezonden om een burger
oorlog te voorkomen. Van het
begin af aan hebben de VN-een-
heden in Katanga er dan ook
gestreefd, deze opdracht
uit te i
Men zal zich her-
Zweedse militairen nemen
posities ln tegenover de Ka
tangaanse gendarmerie, ge
reed om terug te schieten,
als z(j worden aangevallen.
inneren, dat ook Loemoemba
meer dan een jaar geleden al
gepoogd heeft, met geweld een
einde aan de afscheiding van
Katanga te maken. Ook toen
hebben de VN-autoriteiten
maatregelen genomen om te
verhinderen, dat dit voornemen
werd uitgevoerd.
En ln dc afgelopen maanden
Is het streven van de vertegen
woordigers van de VN er steeds
weer op gericht geweest, de
Katangaanse leiders te overre
den om met de centrale rege
ring te Leopoldstad ln contact
te treden over een regeling van
de politieke moeilijkheden.
Excuus
De VN-vertegenwoordigers wa
ren volkomen afhankelijk van
de medewerking van Tsjombe,
wilden zij er in kunnen slagen,
een aanval van het Kongolese
leger op Katanga te voorkomen.
De centrale regering te Leo
poldstad stond onder zware po
litieke druk van de zijde van
de loemoembisten onder leiding
van de pro-Russische Gizenga
(vice-premier van de centrale
regering!). Zij kon haar optre
den tegen Tsjombe niet einde
loos blijven uitstellen, zonder
haar eigen gezag te ondermij
nen. Bovendien bleek, dat de
aan het gezag van Leopoldstad
onttrokken troepen van Gizenga
een excuus zochten om op eigen
houtje een veroveringsoorlog te
gen Katanga te beginnen om
zo de invloed van de loemoem-
uit te breiden. In de afgelopen
weken hebben Gizenga's mili
tairen reeds pogingen in die
richting ondernomen. Ook Mo-
boetoe's troepen zijn toen nood
gedwongen in actie gekomen en
een burgeroorlog op grote schaal
dreigde onvermijdelijk te wor-
Hct materiaal voor een heil
loos avontuur lag aan de gren
zen van Katanga klaar en
zoals we in het begin van dit
artikel al schreven de enigen,
die van de te verwachten moei
lijkheden zouden profiteren, zou
den de pro-communlstlsche po
litici ln Stanleystad zijn ge
weest.
Chaos
Men moet de houding van de
Katangaanse leiders en de reac
tie daarop van de voornaamste
vertegenwoordigers van de Ver.
Naties dan ook voor een be
langrijk deel tegen deze ach
tergrond zien. Het gaat niet al
leen om de vraag, of Katanga
nog langer tijd moet worden
gegeven om zijn onwettige en
onwezenijk verzet tegen de
centrale regering te Leopold
stad op te geven.
We dienen duidelijk te stellen,
dat het voortbestaan van Kon
go als een onafhankelijke repu
bliek (en niet als een onder
communistische leiding staande
politiestaat) thans meer dan
ooit op het spel staat. Deze re
publiek dreigt opnieuw Ineen te
storten, met alle gevaren die
daaraan verbonden zijn, ook
wat enmenning van buiten af be
treft. En ook Katanga kan daar
geen enkel belang bij hebben.
