CURIE
MARIE SKLODOWSKA
Het meisje uit de Fretastraatló
Herinneringen in Warschau's MUZEUM
TECHNIKI
Ma-Ri-
Kü-Ri
•M
■.a
a-iffT* i
v 1
alm-till 1.1
1
EU WE LE1DSCHE COURANT
11
MAANDAG 6 NOVEMBER 1961
Onze medewerker, Anthony van Kampen, vernam onge
veer een jaar geleden, door een merkwaardige samenloop
van omstandigheden, dat in Warschau nog het laatste in
leven zijnde rechtstreekse familielid van Madame Curie
woonde, haar 94 jaar oude zuster Helena. Hij vernam dit
van een secretaresse, werkzaam aan de Nederlandse am
bassade te Warschau, mej. Regula Götz.
Hij vernam nog meer: de zeer bejaarde zuster van Madame
Curie had enkele jaren daarvoor haar memoires geschre
ven en die in de vorm van een boekje in Warschau het
licht doen zien. Deze memoires waren inmiddels in het
Nederlands door Regula Götz vertaald. Van Kampen be
sloot zo spoedig mogelijk persoonlijk contact met deze
zusier van Madame Curie op te nemen, teneinde uit haar
mond de herinneringen te vernemen, die ze nog aan haar
wereldberoemde zuster had. Door gebrek aan tijd werd
dat plan echter uitgesteld. Ook het voornemen, Helena
Szalay-Sklodowska in februari van dit jaar te bezoeken
kon, wegens andere verplichtingen van de schrijver, geen
doorgang vinden. Het plan werd eindelijk, kort geleden,
gerealiseerd. Maar toen was onze medewerker te last om
Helena nog in leven aan te treffen. In februari van dit jaar
overleed ze te Warschau, 94 jaar oud.
Hij was echter zo fortuinlijk de kleindochter van Helena,
mevrouw Staniszkis, die haar grootmoeder jarenlang ver
zorgde, bereid te vinden hem te ontvangen en hem alle
gewenste informaties te verstrekken.
In Warschau aangekomen zocht hij deze kleindochter op,
die hem inderdaad een aantal bijzonder exclusieve mede
delingen deed over het leven der zusters Sklodowska, in
het bijzonder over Maria („Madame Curie") en Helena zelf.
Voorts bleek deze kleindochter bereid hem een collectie
nooit eerder gepubliceerde foto's uit het familie-archief af
te staan, en ten slotte schonk ze hem een door Helena zelf
opgestelde autobiografie.
In twee reportages vertelt Anthony van Kampen over zijn
ervaringen in het oude huis van de laatste der Sklodowka's,
waar de geest van Helena nog rondwaarde, en waar hij in
feite getuige was van datgene, wat hij zelf noemt: het
einde van een tijdperk. Een tijdperk, dat met de dood van
„Madame Curie" en haar zuster Helena werd afgesloten.
De bij deze twee artikelen afgedrukte foto's zijn uit het
familie-archief van de Sklodowska's en als zodanig van
grote historische waarde. Ze behoren tot het weinige, dat
in het door de Duitsêrs bezette Polen bewaard bleef.
'N*
Madame Curie als jong
meisje in Warschau
FRETASTRAAT No. 16.
Een groot huis in een der drukste
straten van het oude (maar nieuw
gebouwde) stadsgedeelte van War
schau. Fretastraat no. 16, een per
ceel, dat zich in niets onderscheidt
van de andere percelen daar: strak
van lijn, grijs, sober. Er hangt een
bord aan de gevel, dat vertelt dat
er een afdeling van de Poolse
Academie in is gevestigd, iets als
een tropeninstituut.
Maar er is ook nog een andere
mededeling op die gevel, en die is
ingebouwd. Hij sal daar zijn, zolang
die muren in de Fretastraat ver
rijzen- Hjj bericht dat hier, op deze
plaats, in het jaar 1867, op de 7e
november, Maria Sklodowska werd
geboren. Naast de gevel van no. 16
is nog een derde inscriptie. Die
deelt mee, dat deze straat, deze
huizen, door barbaren werden ver
woest. Door Duitse barbaren.
In de dagen dat ik in Warschau
verbleef, stond ik driemaal voor
no. 16 in de Fretastraat. En een
maal ging ik naar binnen. In een
der bureaus gelijkvloers zat een
jong meisje, wie ik vroeg of er in
dit gebouw nog iets anders was, dat
herinnerde aan Maria Sklodowska.
Ze schudde ontkennend. Er was
niets anders dan de plaat aan de
gevel, zei ze. Maar ergens anders
in Warschau moest nog wel wat
zijn, dat aan Madame Curie her
innerde.
En dat is dan alles wat Freta
straat no. 16 te bieden heeft aan de
herinnering aan Maria Sklodowska.
En toch stond hier het geboorte
huis van de vrouw, wier naam een
maal over de wereld ging als de
voornaamste vrouw van haar tijd.
Maria Sklodowska, een Pools meis
je, dat dank zij een geniaal ver
stand en een enorme energie letter
lijk een weldoenster der mensheid
werd. Maria Sklodowska, ontdek-
ster van het radium, dat ongetelde lijk werd. Een indrukwekkend
mannen, vrouwen en kinderen het voorbeeld van wetenschap en men
ieven redde of dat leven deed ver- gelijkheid- Haar leven? Een moder-
lengen. Een Pools kind, dat eerst nc legende. Getiteld: „Madame
wereldberoemd en daarna onsterfe- Culie".
deerd door de barbaren. Op al die
foto's mensen met een uitgesproken
eigen stijl. Elk, heel jong al een per-
fyJADAME CURIE, daar geboren
tweemaal bezitster van de No
belprijs. Overleden de 4e juli 1934 te
Sancellemoz in Zwitserland als
slachtoffer van haar eigen ontdek
king: datzelfde radium. Het leven
van een heldin.
Hoe begint zo'n „legende"?
het Polen van de
in het dorp Skio
de provincie Lomza,
■jan de Sklodowska's.
sen, boeren en hand-
Zó: ergens
achttiende eeu\
dy, gelegen in
stond de wieg
Eenvoudige me
werkslieden.
In het begin
an de negentiende
i Josef Sklodowska,
die een opvallende belangstelling voor
studie heeft. Dat is de grootvader,
die als eerste van de familie de uni
versiteit van Warschau gaat bezoe
ken. Na zijn studie wijdt hij zich
aan het onderwijs en wordt direc
teur van een school: eerst in Sied-
Ice, daarna in Lublin. Zijn oudste
zoon, Wladyslaw, blijkt begaafd en
begeeft zich eveneens in het onder
wijs. In Warschau. Hij wordt aan
gesteld als leraar in mathematica en
physica op een HBS. Hij trouwt met
een meisje Bronislawa Boguska, die
tlerares aan een meisjesschool is.
Die school stond in de Fretastraat in
het hart van het oude Warschau.
Ze kregen 5 kinderen: Sophia, die op
14-jarige leeftijd tijdens een typhus-
epidemie stierf. Een zoon, Josef, die
medicus werd en directeur van het
K ndeke Jezus Ziekenhuis te Warschau.
Gestorven 1937. Bronia, de dochter die
ar;s werd. Tevens directrice van een
sanatorium voor tbc-lijders, dat ze sa
men met haar man, dr. Kazimierz
Dluski. in de stad Zakopane heeft ge
sticht Bronia, de
Stichtster van het
Radium Instituut in
Warschau. Ze stierf
in 1939. Helena, on
derwijzeres en
schoolinspectrice in
Warschau Overle
den 6 februari 196L
Dit jaar dus.
En nog een doch
ter. Maria. Later:
Madame Curie.
Een gezin, deel
uitmakend van de
Poolse intelligent
sia van die tijd.
Een tijd van Rus
sische onderdruk
king. Een tijd van
verzet met name
door die intelligentsia. Alle dochters en
de zoon van het echtpaar Sklodowska
willen studeren. Die wens is normaal.
Men leeft in dat milieu alleen voor stu
die.
Maar sr zijn moeilijkheden op gelde
lijk gebied. Die problemen nemen ern
stige vormen aan, als de vader komt
t« overlijden. Daar komt dan nog bij,
dat de universiteit van Warschau geen
vrouwen toelaat. Het is geen bezwaar
voor Bronia, die naar Parijs vertrekt
om daar. aan de Sorbonne. te gaan
studeren in de medicijnen. Wie het be
taalt? Haar zuster Maria, die na het
gymnasium te hebben afgelopen be
sluit gouvernante te worden. Met als
Kaar Parijs
Als Bronia met haaf studie gereed
is en trouwt, reist ook Maria, de jeug
dige ex-gouvernante, naar Parijs. Nu
is het haar beurt. Nu zal de zuster
haar helpen. Het lijkt als men het
spoor van dat leven terug volgt, alle
maal haast een plan, een systeem. Het
lijkt allemaal getimed en gepland. Het
een volgde als het ware logisch uit het
andere voort.
In Parijs komt Marie in contact met
Pierre Curie, een jonge wetenschaps
man, met wie ze later trouwt.
Maar voor het zover is, voltrekt zich
het wonder. Nog tijdens haar studie
aan de universiteit vraagt ze zich af,
hoe de buitengewone kracht van de
uitstralingen van uranium en thorium,
die zich in mineralen bevinden, te ver
klaren is. Welke substantie kan dat
toch zijn, daar ze alle scheikundige
elementen, die in die tijd bekend zijn,
onderzocht hee.ft Er leeft een ge
dachte in haar, die alleen in een ge
niaal brein kan opkomen. Deze: de
mineralen bevatten zonder twijfel een
radioactief element dat tevens een on
bekend element moet zijn. Met andere
woorden: een nieuwe stof. Dit is het
begin: een gedachte, een vermoeden.
Nee. geen vermoeden, een zekerheid.
Het begin van een studie, die jaren
zal duren en die zich afspeelt in on-
haar leven. Ze werkt zo hard. dat die
genen, die haar bezig zien, vrezen dat
ze het physiek niet zal halen. Maar z
haalt het. Ze trouwt In 1895 met Pier
re. In '97 wordt de eerste dochter ge
boren die ze Irène noemen. Ze zal de
geniale capaciteiten zowel van haar
vader als haar moeder erven, en vele
jaren later, samen met haar echtgenoot
Frederic Joliot, ook een Nobelprijs
Het jaar 1898 brengt de overwin
ning. Marie en Pierre stellen twee
nieuwe, tot dat ogenblik onbekende
radioactieve elementen vaat. Ze moe
ten een naam hebben: het ene
wordt genoemd Polonium (naar Po
len, bet verre vaderland van Marle),
het andere Radium.
Na 4 jaar werk zijn ze er ln ge
slaagd 1 decigram radium af te
schelden uit een aantal wagonladin
gen uraanpek-erts, dat voor dit doel
gratis door Oostenrijk was afge
staan, en 't atoomgewicht van 't
nieuwe element te bepalen. Het che
mische werk ls praktisch door Marie
alleen gedaan.
Het ls een glorieuze overwinning,
hoewel men van glorie in die tijd bij
de Curie's weinig merkt. Integendeel,
hun inkomen is zo gering, dat Marie
in 1900 verplicht ls een betrekking als
lerares aan de hogere normaalschool
voor meisjes te Sèvres te aanvaarden.
Omdat men ten
slotte leven moet
Ze doet het ook, om
haar man, Piere, de
gelegenheid te ge
ven ongestoord zijn
wetenschappelijke
proeven voort te
kunnen zetten. Al
door is deze lijn
in haar leven te
onderkennen: het
werk en het offer.
Beide vindt ze van
zelfsprekend. Om
dat ze aldus de zin,
het doel van het le
ven ziet
In het boek „Wie is deze
vrouw?" schrijft Oskar Jan
Tauschinski: In de indrukwek
kende oude porceleinen tempel in
Tan-Yan-Fu staat een Chinese
priester naast een Europeaan.
Het is niet onze gewoonte vreem
delingen de heiligdommen te la
ten zien zegt hij. Maar
wij, Chinezen, beoefenen vijfdui
zend jaar lang de wetenschap en
de kunst. En aangezien u een ge
leerd en kunstzinnig vreemdeling
schijnt te zijn, zal ik u de galerij
laten zien waar de portretten han
gen van de grote weldoeners der
mensheid
De twee mannen treden de ho
ge zaal binnen.
Dit is Confucius, de heilige,
die de mensen de enige troost
heeft geschonken, die werkelijk
troost is: het geloof van een le
ven na de dood begint de pries
ter. En dit hier is Lao-Tse, de
wijze. Hij heeft ons Tao, de baan,
en Te, de rechte weg, gewezen.
En dit is Li-Tai-Po, de dichter.
Hij heeft het ongrijpbare in woor
den gegrepen en het onuitspreke
lijke in verzen uitgesproken....
Ze gaan van de ene beeltenis
naar de andere en de Europese
kunsthistoricus ziet alleen maar
glimlachende gezichten met
scheefstaande ogen.
Plotseling blijft hij voor een
»ceilderij staan. Het stelt een
Europese vrouw voor, een kleine,
oude dame, wier trekken hem be
kend zijn. Maar toch vraagt hij:
En wie is deze vrouw?
De priester glimlacht ondoot-
grondelijk, net als de beeltenissen
m zijn galerij. Minacht hij de
vreemdeling om zijn onkunde, of
had hij van zo'n barbaar niets an
ders verwacht? Dan zegt hij'
Wij Chinezen, vereren deze
vrouw als een van de grootste
weldoensters van het menselijk
geslacht, hoewel de hemelen het
in hun ondoorgrondelijkheid zo
hebben bestierd, dat ze niet in
het Hemelse Rijk, maar in uu>
duistere werelddeel geboren is.
Maar haar naam is echt Chinees.
Ze heet: Ma-Ri-Ku-Ri -
Als de oorlog voorbij is, staat ze het
jne gram radium dat ze in al die ja
ren heeft afgescheiden, af aan het Ra
dium Instituut. In 1920 biedt een
Amerikaans comité haar dan het geld
aan voor een tweede gram. Ze geeft
het direct door aan het laboratorium.
Er volgt een reis van Marie
rika.
voorstelbaar primitieve omstandighe
den. Ze is doodarm en wordt door
weinigen geholpen. Wel door Pierre
Curie, eerst haar vriend en collega,
later haar man. Ze heeft nauwelijks
geld om voor de meest noodzakelijke
levensbehoeften te zorgen. Dat is ech
ter bijzaak voor Mane Sklodowska.
Ze werkt in een laboratorium, dat in
feite alleen maar een oude. tochUge
schuur' is. Het interesseert haar niet.
De bittere kou die ze lijdt in dat hol
vergeet ze door de gloed van haar we
tenschappelijke inspiratie. Want ze
heeft geloof, ze bezit een volledig ver
trouwen in datgene wat ze najaagt. De
ontdekking van een nieuwe stof.
Ze krijgt, cum laude. de doc
torstitel. In datzelfde jaar erkent de
wetenschappelijke wereld haar: de No
belprijs voor natuurkunde gaat voor
de helft naar het echtpaar Curie. De
andere helft gaat naar Bccquerel.
een Frans geleerde die eveneens pio
nierswerk ten opzichte van 't ..onder
zoek dat de Curies thans beëindigd
hebben, verrichtte.
Gunt de wereld haar de
deel
uitsluitend doel: haar zuster
inia te kunnen laten studeren aan
Sorbonne te Parijs. Men vindt het
Fretastraat 16 i
die wereld niet. Ze is nu 44
ervaart met verwondering de
vijandschap die tegen haar, de buiten
landse losbreekt. Ze is in die periode
eenzaam en weerloos, omdat ze deze
reaotie niet begrijpt. Ze begrijpt niet
waarom haar „lage" afkomst haar
verweten wordt. Nog minder waarom
ze „vreemdelinge" wordt genoemd,
„Russin", „Duitse", .Jodin". Het
voornaamste verwijt is dat ze Poolse
Er werken echter ook andere posi
tieve krachten en tenslotte gaan de
vijanden overstag. Men moet zich
wel gewonnen geven aan het werk van
de-ze „Poolse", die zich steeds op de
achtergrond houdt, die iedere vorm
i publiciteit schuwt, en die uitslui-
neemt haar beide kinderen
Irène en Eve mee. Ze wordt met
grandioze eerbewijzen overladen en
ontvangen als beroemdste vrouw van
haar tijd.
De laatste Jaren: werk op labors-
toire Curie, waar ze met name het
werk van talrijke Franse en buiten
landse onderzoekers steunde en inspi
reerde. Tot haar leerlingen behoorden
haar dochter, Irène en Frederic Jo
liot. Belden trouwden in 1928. Het
echtpaar zette het werk van de moe
der voort, werk dat zich bepaalde tot
het onderzoek der atoomkernen. In '34
ontdekten ze het verschijnsel, dat ze
kunstmatige radio-activiteit noemden.
De moeder mocht de ontdekking be
leven.
In 1935 verkregen de Jollots de No
belprijs voor scheikunde. Maar dat
heeft Marie niet meer beleefd. Ze
was een jaar eerder aan zware anae-
mie overleden, als gevolg van radio
actieve stralingen waaraan ze een le
ven lang had blootgestaan.
Haar dochter Eve beschrijft de be
grafenis als volgt: donderdag 6 juli
1934. om twaalf uur 's middags,
neemt madame Curie, zonder lijkre
denen, zonder lijkkoets, zonder poli
tieke of officiële persoonlijkheden, be
scheiden haar plaatj in het tehuis
dowska gooien in de open groeve een
handvol aarde uit Polen. De grafsteen
heeft een opschrift erbij gekregen:
Marie Curie Sklodowska 1867—1934.
Een jaar later brengt het boek. dat
zij nog nad voltooid eer ze heenging,
een laatste boodschap van haar over
aan de „geliefden der natuurkunde".
In het Radium Instituut, waar haar
werk wordt voortgezet, heeft het enor
me boek in de lichte bibliotheek een
plaata gekregen naeat andere weten
schappelijke werken. Op de grijze
omslag staat de naam van de auteur
„Mad. Pierre Curie. Professor aan de
Sorbonne. Nobelprijs voor fysica, No-
belpr"
die tijd. Pools leerd
ga Slkorska. Veel brieven:
vader aan zijn dochter. Brieven ge
schreven els gedichten. De tafel van
thuis, op drie poten en van kleurige
steen. Vervaardigd In Palermo. Een
grote zilveren bokaal van haar vader,
gekregen
ling en.
Dan Parijs. Foto's van een Jong
meisje, met een streng, ernstig ge
zicht. Van haar mede-studenten en
enkele professoren. Dan: Pierre als
jongen van 17. Een romantisch ge
zicht, haast een artiest om te zien.
Met scherpe ogen. Pierre'e notitie# op
de technische school. En: de eerste
briefjes van Pierre aan Marie. Fo
to's van het uranium dat ze bewerk
te en haar eerste publicatie, in 1898.
Haar dissertatie, gedateerd 1903:
„Recherches sur les Substances Ra
dioactive*" par Mme. Sklodowska Cu
rie. Parijs 1904. Foto's van ..en. die
een rol speelden in haar leven: Lord
Kelvin, Albert Einstein, Perrin, Lan-
gevin. Haar ongelooflijk primitieve
Parijse „laboratorium" met de eer
ste, even primitieve, apparaten: een
elektrometer. een bunsen-brander.
Ik vraag me af: was dit het begin
van de atoombom? Een vraag, die
men beter kan vergeten. Ik vergeet
haar bij de eerste aandoenlijke fo
to's van de dochters: Irène en Eve.
Het doet haar niet». Ze blijft zich
zelf en vindt dit alles in wezen tijd
verlies. In 1929 krijgt ze opnieuw
een gram radium uit Amerika, en
weer gaat het naar het Radium In
stituut te Warschau, dat daar door
haar zuster Bronia ln het weer vrije
Polen ls gesticht.
Bet einde
Manuscripten en artikelen ln we
tenschappelijke bladen. En steeds
foto's, opnamen van een oü-
der wordende, vermagerende vrouw.
Alleen de ogen blijven hetzelfde. Groot,
klaar, soms stralend. De ogen van een
zieneres. Foto's in Amerika. Marie sa
men met Einstein. In Londen. In En
geland. En aan de fronten van de eer
ste wereldoorlog tussen de soldaten.
Achter me de zachte voetstappen
van de ambtenaar, die me aldoor
volgt. Eenmaal tikt hij
rug t~ -
tot de wereld ln de vorm van het
uranium een geschenk, waarvan
de waarde onmeetbaar la. En ze
bleef de meest besehelden vrouw ln
die wereld. Ze was In leder op
richt een weldoenster, een engel
der mensheid. Die slch onttrok aan
elk eerbetoon. Ze was dieper In de
geheimen der wetenschap doorge
drongen dan wie ook ln baar Ujd,
maar wist niet wat IJdelheid was.
Ik denk dat dit meisje, deie
vrouw, geboren Fretastraat no 16,
een groots, Indrukwekkend, univer
seel voorbeeld ls van een mens.
Hoe een mens kan rijn, als hij be
ven slch self uitstijgt. Tot voor
beeld van de rest van jlle mens
heid. Er behoeft niet aan te wor
den getwijfeld, dat haar legende
voor alle tijden la.
Volgende artikel
in de serie
Polonaise *61
HET LEVEN VAN HELENA
De
En
telkena opvalt: ln iedere pu-
blikatie wordt door haar met nadruk
vermeld dat haar werk tevens dat van
Pierre, haar man is. De naam van
Pierre altijd onderstreept.
Tenslotte: een vitrine met een visi
tekaartje van haar, een pennemes, een
briefopener, een paar paperclips, een
bril (van ijzer), een inktkoker, een
stukje half verbruikt gum, een paar
linealen. Daarnaast dan nog een laat
ste foto van een oude, ln het zwart
geklede vrouw, ernatig, verstild, maar
met nog diezelfde prachtige ogen. Nog
wat internationale correspondentie en
aantekeningen, notities voor 'n lezing
in Warschau gehouden ln 1932. Michal
Kaseja, de ambtenaar, neemt me mee
naar zijn kantoortje. Ik geloof dat hij
graag wil weten waarom ik daar zo
lang wat.
Opnieuw vertelt hij me. dat Ik de
tweede Nederlander ben die is komen
kijken naar Madame Curie.
Hij spreekt over haar alsof ze nog
leeft, alsof ze nog 'n realiteit ls. Als
of ze zo deze kamer binnen zou kun
nen steppen.
Dan staat Michal Kaseja op. Hij
5aat weg. en komt terug met een
andrecorder. Als hij hem aanzet hoor
ik een harde, bijna mannelijke stem.
Maar het ia de stem van een vrouw.
Marie en Helena, gefotografeerd
direct na hun schooltijd in
Warschau
haar werk leeft.
i °P
woordlgheid van hen, die haar
stonden, van haar vrienden, van de
medewerkers die haar liefhadden
Haar kist wordt geplaatst op die van
Pierre Curie. Bronia en Joseph SklO'
Ze schuwt ook iedeie vorm van eer.
Desondanks aanvaardt ze in het jaar
1905 als eerste vrouwelijke hoogleraar
haar ambt aan de Sorbonne te Parijs.
Is ze gelukkig? Misschien Maar zo ja,
dan is het slechts kort. In 1906 een
jaar later dus, sterft Pierre als slacht
offer van een dodelijke aanrijding.
Men geeft haar de leiding van Pier
re's laboratorium, terwijl haar even
eens de voor Pierre gecreëerde leer
stoel aan de universiteit wordt toever
trouwd. De jaren daarna: in 1910
wordt haar het Legioen van Eer aan
geboden. Ze weigert de onderschei
ding. gelijk Pierre al voor haar deed.
Zijn motief: geef me een laboratorium
in plaats van 'n onderscheiding. Ir,
1911 wordt haar de Nobelprijs voor
Scheikunde uitgereikt. In juli 1914 gaat
een oud Ideaal van haar in vervulling:
de ingebruikname van een modern.
Instituut i
de universiteit.
De eerste wereldoorlog breekt uit.
Marie, de .Poolse vreemdelinge orga
niseert de radiologische dienst voor
het Franse leger en begeeft zich per
soonlijk herhaaldelijk naar het front.
Madame Curie en haar docht et
lren$. Eeri Jojo uil 1921
Ziedaar, in ruwe trekken, een mo
derne wetenschappelijke legende. Een
legende, die in Polen voortleeft, om
dat ze een PooIec was, en omdat
Polen trots ls op Madame Curie. Om-
dat Polen haar ziet als een nationaal
bezit.
Muzeum Techniki
Ik vond niets ln dat huis, in de
Fietastraat 16. Waar zou ik wel Iets
kunnen vinden? Er moesten in dit
Warschau toch meer herinneringen
aan naar zijn? Ik wilde iets tast
baars zien van dat leven, van die le
gende. Omdat dit leven me uiterma
te intrigeerde, boeide, fascineerde.
Ik vond dat tastbare. Het bleek
zich te bevinden in „Muzeum Technl-
ki", het Technische Museum van
Warschau, ergens in het hoogste ge-
het meisje uit de Fretastraat.
Het bevond zich allemaal in een
zaal. Een ambtenaar en een secre
taresse leidden me rond. Ik was de
-nige bezoeker, die middag. Toen lk
m'n naam in net gastenboek schreef,
vroeg ik of er wel eens meer Neder
landers kwamen. Ja. er was er een
paar jaar geleden één geweest IV
ben er enkele uren gebleven en in
die uren ging iets van het leven van
Mane Curie voor me open. Ik zag de
eerste foto's van de vier zusters en
de broer, antieke familie-opname, def
tig en barok Ook het oude huis in
de Fre|*iUaat, thans weggebombar-
leefde. De opname hebben
jaar geleden hier gemaakt. Nu Is He
lena dood, We hebben het nog Juist
bijtijds gedaan. Een historisch bezit.
De stem van een groot Pools geslacht.
Ik ben er met m'n gedachten nau
welijks bij. Ik kan die laatste vitrine
um Woman", omgaven ln de laatste
dagen van haar leven. Die bril, die
Pierre Curie, op 35-jarige
leeftijd
RIJNSBURG
Flora in oktober
De maand oktober Is voor de R|jna-
burgse kwekers niet al te best geweest
De omzet van veiling „Flora" lag althans
rond 50.000 beneden die van oktober
'60 terwijl de aanvoer Juist bUna 20 pet
meer was. Dat betekent dat de gemid
delde prijs van de chrysanten, het voor
naamste produkt ln oktober, zeer aan-
slenlljk lager was.
Nog steeds heeft de handel weinig be
langstelling voor chrysanten. Vooral in
het Westland schijnen enorme hoeveel
heden te worden aangevoerd en na de
upleving aan het eind van de vorige
week en het begin van deze week zak
ten de prijzen woensdag j.l. weer naar
een middelmatig niveau. Voor Troschry-
«anten had men 4070 ct per bos over
en aangezien alles wat nu onder de klok
komt onder glas is geteeld, kan dit be
slist geen vette prijs worden genoemd.
Enkele bijzondere kleurtjes, die men no
dig heeft om te mengen, brengen wal
•neer op. De donkerbruine Crimson, de
rose Bilandel doen tussen 75 en 110 ct
ucr bos. Wat hoger dan het gemiddelde
staan ook genoteerd Golden Glint, Oran
je Zon. Indianapolis.
Opvallend is. dat ook typische lata
soorten als Bachus en Golden Seal al in
redelijke porties onder de klok ver
schijnen. Door het mooie weer van dit
najaar is het gewas kennelijk harder ge
groeid dan normaal.
Ook met de geplozen chrysanten is hel
niet wild. White Joy. Bornholm. Me
daillon en Evelyn Bush brengen tussen
de 8 en 16 ct per stuk op. Indianapolis
ontmoet wat meer belangstelling eo
wordt afgedrukt voor 2026 ct. Een zeer
goede prijs wordt genoteerd voor extra
grote Crimsom in uitstekende kwaliteit:
45—55 pet per stuk.
Tot en met woensdag varen ook de
anjers duur Vrijdag echter kon men
voor een dubbeltje al een aardige anjer
kopen cn dat is bijna de helft minder
dan de prijs van woensdag De aanvoer
is niet bijzonder groot; de prijzen va
riëren tussen 7 en 14 ct per stuk
Rozen (Baccara en Pink Sensation#
gaan van dc hand voor 1433 ct per
stuk. Duisburg brengt minder op. 6—14
ct per stuk. Fresia's zijn er vrij veel.
De prijs is niet dsverend: lc kwaliteit
55—75 ct per bos, met haakjes 35—50 ct
per bos en 2e soort 15—25 ct per bos.
Lelies variëren van 5056 ct per kelk
en Gcrbera's worden afgedrukt voor
1229 ct per stuk.
Overzicht groenteveiling
Er ls over dc afgelopen week weinig
nieuws te melden Dc aanvoer was ge
ring, het prijspeil kon gehandhaafd wor
den of hier en daar iets verbeteren.
Er kwamen regelmatig enkele par
tijen waspecn. De handel was rustig. De
prijzen varieerden van 1H4 tot 24 cent
per kg. Naar uien was goede vraag. De
priJ» schommelde, al naar kwaliteit en
sortering, tussen 15 cn 21 cent per kg.
De aanvoer van soepgroenten was ge
ring cn niet altijd van goede kwaliteit.
De selderij ging weg tussen 2 cn 3 cent.
peterselie tussen 2'-- en 7 cent per bos.
was deze week een iets grotere
oer var andijvie die een willige
vraag ontmoette. Aanvankelijk notecr-
we van 11 tot 14 cent, Inter in dc
week liep de prijs op tot 15Vfc per kg
De aanvoer van groene kool was niet
groot De vraag was willig, zodat de
prijs hoger kwam te liggen dan dc vo
rige weck en schommelde tussen 10 en
13Vi cent. Naar bospeen ls nog sleeds
;oede vraag met als gevolg aantrekke-
|ke prijzen tussen 39 cn 50 cent
Rode kool ging ook vlot weg tegen
prijzen tussen 10 en 13 cent per kg
Bloemkool ia duur. De goede kwaliteit
ging van de hand voor 58 tot 65 cent per
stuk.
A j; 1 T :7
"t
