Nog elf dagen, dan verdwijnt de
laatste blauwe tram
Leiden-Den Haag
Wassenaar met
via Voorschoten
50 NZH-bussen
en
Requiem van Strategier
oorspronkelijkheid
mist
Buslus tussen Sleutel- en Hofstad
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 31 OKTOBER 1961
Agenda voor Leiden
en Den Haag
Dinsdag
Den Burcht, 2—5.30 en 7.30—10 uur n.m.
Verwarmings- en wasapparatenshow fa.
A. Zwart.
Schouwburg, 8 uur: Hoofdstad Ope
rette met Schuberts „Das Dreimaderl-
haus".
Gulden Vlies, 8 uur: Vereniging tot be
vordering van de welsprekendheid.
Rijksmuseum van Oudheden, 8 uur: Dr.
J. W. Salomonson over „Twee zilveren
penningen met opschrift".
Rehoboth, Rapenburg 10, 26 uur en
810 uur nm.: Bazaar t.b.v. Herv. wijk-
gemeente Rembrandtwiik.
Pieterskerk, 7 uur: Hervormingsdienst,
ds. W. J. H. Hubeek.
Lutherse kerk, 7.30 uur: Hervormings
dienst, ds. H. J. A. Haan.
Restaurant Van der Heijden, 8 uur:
Buitengew. ledenverg. „Ons Doel".
LFC-terrein, 7 uur n.m.: Westelijk za
terdagelftalWestelijk amateurelftal.
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15
uur: Theatre du Vieux Colombier met
„Monsieur Chasse".
Diligentia, 8.15 uur: Museum Kamer
orkest ol.v. Dirk J. Balfoort; solist: Rudy
de Heus, piano.
Woensdag
Academisch Ziekenhuis, 1.051.25 uur:
Middagpauzebijeenkomst.
Gulden Vlies, 2 uur: Bridge-drive Ned.
Vereniging van Huisvrouwen.
Restaurant Van der Heijden, 12.30 uur:
Lunch Ned. Maatschappij voor Nijver
heid en Handel, dr. E. B. J. Postma over
„Nijenrode en het Bedrijfsleven".
Rehoboth, Rapenburg 10, 210 uur
n.m.: Bazaar t.b.v. Herv. wijkgemeente
Rembrandtwijk.
Wijkgebouw Pniël, Middelstegracht 60.
J5 en 710 uur: Bazaar Herv. wijk
gemeente.
Den Burcht, 2—5,30 en 7.30—10 uur n.m.
Verwarmings- en wasapparatenshow fa.
A, Zwart.
Chr. Geref. kerk: Dankdag voor het
gewas, 3 u. onderwerp „Dankt den Here",
8 u. onderwerp „Wat God vraagt van
land en Kerk".
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15
uur: Ned. Comedie met „Meneer gaat
op Jacht".
Gebouw K. en W„ 8.15 uur: Residentie
orkest o.l.v. Willem van Otterloo; soliste-
Hilga Pilarczyk, sopraan.
Donderdag
Wijkgebouw Pniël, Middelstegracht 60.
2—5 en 7—10 uur mm.: Bazaar Herv.
wijkgemeente.
Gulden Vlies, 8 uur: Ohr. plattelands
vrouwen- en meisjesbond, mevr. Meer
burg over reis naar Italië.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Residentie Or
kest o.l.v. Willem van Otterloo; soliste:
Hilga Pilarczyk, sopraan.
Gulden Vlies, 8 uur: Vereniging voor
Pedagogiek, film „De straf gaat door" en
forum olv. dr. J. v. d. Grient, Oegstgeest.
Kantine Mare 28a, 8 uur: Receptie
schaakvereniging Leithen, t.g.v. 25-jarig
jubileum.
Oud-Poelgeest, 2 uur; Viering derde
lustrumfeest stichting „Oud-Poelgeest",
spreker dr Eberhard Muller, Bad Boll.
Prytaneumzolder. 12.15 uur; LAK-zol-
dertoneel, fragmenten uit „Reigen" van
A. Sohaitzler.
Academie, groot auditorium 7.30 uur:
Leids universitair Debatgenootschap „Pro
Valeriusstraat, 9 uur: Opening open
bare houten kleuterschool door wethou
der J. C .van Sohaik.
Gebouw Jan Vossenteeg 17, 8 uur:
Spreekbeurt ds. J. A. Smink.
Leiderdorp, raadhuis, 7.46 uur:
Raadsvergadering.
Den Haag, Kon. Schouwburg. 8.15
uur: Haagsohe Comedie met Het Prieel.
Diligentia, 8 uur: Miklós Ivanich, piano.
Mauritshuis, 8.15 uur: Ensemble Sette-
Vr«dag
Academie, 4 uur: Ambtsaanvaarding
prof. Woltjer, hoogleraar in faculteit
wis- en natuurkunde (astro- en plasma
fysica).
Stadhuis, 2 uur: Ontvangst t.g.v. 19e
lustrum „Pro Patria"; 2.45 uur: Défilé.
Sociëteit Minerva, 3-30 uur: Receptie
bestuur „Pro Patria".
Schouwburg, 2.30 uur: K. en O. en
L.J.A., Theatre du vieux Colombier,
„l'Ecole des Femmes" van Molière.
Filmzaal academie, 12.20 uur; LAK-
pauzefilms.
Academie, groot auditorium, 12-30—1.15
uur: Liederenrecital Roos Boelsma, mmv.
Felix de Nobel, piano, voor het LAX.
Leidse Volkshuis, 8 uur: Feestavond
werkgemeenschap „De Ratel".
Oegstgeest, zijzaal Vrijz. Herv.
Kerk, W. de Zwijgerlaan, 8 uur: Evan
geliesamenkomst, ds. W. Harkema, Bap
tistenpredikant uit Den Haag, over*
„Het is tijd om God te zoeken".
Oegstgeest, Endegeest, 7.30 uur:
Zanguitvoering.
Den Haag, Kon. Sohouwburg, 8-15
uur: Haagsche Comedie met „Een mal
Diligentia, 8 uur: Hans Henkemans,
Stadsgehoorzaal, 3 uur: Scapinoballet
voor de jeugd.
De Burcht, 8 uur: Toneelvereniging
„D.O.B." met „Allerzielen" van Herman
Heijermans.
Antonius clubhuis, 8 uur: Feestavond
p.v. Nekobu.
Gouda, Hervormd Centrum „De Ha
ven". Oosthaven 31, 2.30 u.: Kamerkies
kring Leiden CHU, mr, H. K. J. Beer-
nink over „Actuele problemen".
Den Haag, Kon Schouwburg, 3 uur:
Haagsche Comedie met „Esmoreit", 815
uur: Haagsche Comedie met „Bittere Ho-
Gebouw X en W., 8.15 uur; Residentie
Orkest o.l.v. Willem van Otterloo; so
list; Hans Richter-Haase, piano.
Diligentia, 8 uur: Nel Oo9thout, decla
matie.
Films
Casino (2.30, 7 en 9.15 uur).: zondag tot
en met woensdag, 2.30.: Rusty's ver
jaardag (alle leeftijden); verder.: Kapo
<18 jaar).
Geleuit Haarlemmerstraat,
maar er komt geen bus
BEGINT de winterdienst van de N.Z.H. in de regel in oktober, dit jaar
moest van deze lijn worden afgeweken en gaat de dienst in op zondag
12 november. Formeel is het dus zo, dat omstreeks middernacht van zater
dag 11 november de laatste tram van Leiden naar Den Haag zal vertrek
ken. De voornaamste oorzaak van deze verschuiving is, dat de omzetting
van de tramdienst in een busdienst pas een feit kan worden als het grote
garagecomplex aan de Rijusburgerweg te Leiden klaar is. Aan dit complex
wordt op het ogenblik de laatste hand gelegd. Het is een garage van enkele
honderden meters lengte, die plaats biedt aan 140 bussen. Voor de ver
vanging van de trams moesten 50 bussen worden aangeschaft. Ook moest
bij het bepalen van de datum rekening worden gehouden met de over
neming van de HTM-lijn Leiden-Wassenaar-Den Haag; op deze lyn gaat
de N.Z.H. straks ook met bussen rijden. Met de ingebruikneming van de
nieuwe garage aan de Rijnsburgerweg komt die aan de Haagse Schouw
te vervallen. Voor de gele tram komt wat de Leidse Haarlemmerstraat
betreft niets in de plaats. „Daar valt niet met bussen te rijden", verklaarde
de heer Hortensius, directeur van de N.Z.H.
De N.Z.H. gaat dus met ingang van
12 november de diensten van Leiden
Den Haag geheel verzorgen. Een
direct gevolg daarvan is, dat de beide
lijnen Leiden, Voorschoten, Leidschen-
dam, Voorburg, Den Haag Bezuldenhout
Leiden, Wassenaar. Den Haag (H.
Spoor) worden gekoppeld.
In de groep Leiden worden aan de reeds
bestaande autobuslijnen de volgende toe
gevoegd:
Leiden-Wassenaar-Den Haag (H.
Spoor)
2. Leiden (station)-Voorschoten-Leid-
schendam-Voorburg-Den Haag (Be-
zuidenhout)
Wassenaar Deylerweg-Rozenplein) -
Den Haag (H. Spoor);
Leiden (station)-De Virik-Voorscho
ten (dorp)-Wassenaar Van Oldenbar-
neveldweg)
Lusrit
Makèn wij nu een „lusrit" v:
Haag naar Leiden via Wassenaar en van
Leiden naar Den Haag via Voorschoten,
dan krijgen wij de volgende route.
Stationsplein H. Spoor Den Haag,
Rijswijkseplein, Weteringkade, Rijnstraat,
kruising Bezuidenhoutseweg, Konings
kade, Leidsestraatweg, Jozelf Israëlslaan,
Benoordenhoutseweg, Zijdelaan over
viaduct Rijksweg (in Wassenaar).
Landscheidingsweg, Wittenburgerweg,
Stoeplaan, Groot Hasebroekseweg, Pape
gaaienlaan, Backershagenlaan, Prinsen-
weg, Van Oldenbarneveldweg, Van Zuy-
■an Nijeveltstraat, Deylerweg, Rozen-
weg, Rijksweg, oostelijke parallelweg v.
Rijksweg tot benzinestation-rijksweg tot
(in O e g s t g e e s t de afrit van 't viaduct
Rijnzichtweg, Rijnzichtweg, Leidsebuurt.
Geversstraat, Leidsestraatweg (in Lel
den) Rijnsburgerweg.
Vervolgens: (in Leiden) Stations
plein, Stationsweg, Steenstraat, Prinsesse-
kade. Kort Rapenburg, Breestraat, Kore-
vaarstraat, Lammenschansweg in
Voorschoten en Leidschendam
parallel aan de trambaan in Voor
burg evenzo tot de Laan van N.O. Einde,
voorts Laan van N.O. Einde, Van Arem-
bergelaan, Kon. Wilhelminalaan (in Den
g) Pr. Beatrixlaan, Jul. van Stol
berglaan, Eerste Van den Boschstraat.
Bezuidenhoutseweg, Koningskade, Leid
sestraatweg.
In de andere richting komt een aantal
afwijkingen voor, namelijk:
n H a a g Leidsestraatweg, Boslaan,
kruising Bezuidenhoutseweg, Rerste
Van den Boschstraat;
i d e n: Lammenschansweg tot na
viaduct bij station Leiden-Zuid, Kamer-
li ngh Onneslaan, Korevaarstraat;
assenaar: rijksweg, westelijke
parallelweg en Stoeplaan, Kerkeboslaan,
Rijksweg;
>n Haag: Rijswijkseplein, Oranje
laan, Stationsweg, Stationsplein.
De lijn Den Haag-Wassenaar (Deyler
weg. Rozenplein) heeft dezelfde route
als de reeds genoemde lijn.
Proeflijn
Een nieuwe lyn is die van Lelden naar
Wassenaar via Voorschoten. De directie
van de N.Z.H. beschouwt deze als een
proeflijn. Zy kan niet bevestigen, dat
hieraan grote behoefte zou bestaan; zij
kan het evenmin ontkennen. Voorlopig
zal deze Hjn er een jaar z\jn.
De route: Stationsplein Leiden, Sta
tionsweg, Steenstraat, Prinsessekade, Kort
Rapenburg, Noordeinde, Haagweg (in
Voorschoten), Korte Vink, Leidse-
Lido (2.30, 7 en 9.15 uur):. Een taxi
aar Tobroek (18 jaar).
Luxor (2.30, 7 en 9.15 uur).: Fernandel
rooit het wel (alle leeftijden).
Rex (2 30, 7.15 en 9.15 uur): Revak de
rebel <14 jaar); donderdag.: Voor liefde
geschapen.
Studio (2.30, 7 en 9.15 uur).: De wet
der wildernis (alle leeftijden).
Trianon (2 en 7.30 uur)Porgy and Bess
(14 jaar).
Apotheek
Geopend voor spoedeisende gevallen
apotheek Reijst, Steenstraat 35, tel. 20136
Tentoonstellingen
Academiegebouw, Marxistische Docu
menten (tot 3 november).
öoerhaavezalen (35 en 310 uui
n.m.): Expositie schilderijen, aquarellen
en tekeningen van Kees Buurman er
Kees de Jager (tot 3 november).
Leeszaal en bibliotheek Reuvens, Bree
straat 27. maandag en woensdag van 1
tot 5.30 en van 7 tot 9 uur; dinsdag vai
1 tot 5.30 uur; vrijdag van 10 tot 5.30 ei
van 7 tot 9 uur; zaterdag van 105.30 u.
weg, Kon. Julianalaan, Wijngaardenlaan,
Papelaan (in Wassenaar), Papeweg.
kruising rijksweg, Lange Kerkdam, Van
Oldenbarneveldweg.
De bussen van Leiden naar Den Haag
ia Wassenaar gaan om de dertig
minuten rijden, die van Wassenaar naar
Den Haag om het kwartier.
De lusroute maakt het mogelijk, tussen
Leiden en Den Haag via Voorscho-
een kwartierdienst te onderhouden.
Voor de morgen- en middag-spitsuren zal
deze frequentie tot een bus om de VA
minuut worden opgevoerd. In de avond-
In Oegstgeest: Leidsebuurt en
Endegeest.
In Leiden: Rijnsburgerweg bij War-
monderweg, Rijnsburgerweg bij Acade
misch Ziekenhuis, Stationsweg, halver
wege Breestraat, Korevaarstraat, Lam
menschansweg ter hoogte van perceel
nr. 34 (in de andere richting Kamerlingh
Onneslaan t.h.v. perceel nr. 30), Lammen
schansweg t.h.v. perceel nr. 66 (in de
andere richting Kamerlingh Onneslaan
t.h.v. perceel nr. 53), station Lammen
schansweg, Kersenstraat, Voorschoter-
weg, Rooseveltstraat.
In Voorschoten: zilverfabriek,
Krimdijk, Vernèdepark, Kon. Julianalaan,
Zuid bij de Papelaan, De gouden Leeuw.
Kniplaan.
In Leidschendam: Schakenbos,
Boslaan, Rozenrust, Kon. Julianaplein.
Damlaan.
In Voorburg: Damsigt, Parkweg
resp. viaduct, Rembrandtlaan, dorp
(remise), Van Arembergelaan resp. Kon.
Wilhelminalaan.
In D e n H a a g: Pr. Beatrixlaan, Eerste
Van den Boschstraat, Bezuidenhoutseweg
bij Schenkweg, Leidsestraatweg.
Wat Leiden betreft moet nog worden
meegedeeld, dat de Turfmarkt eveneens
een halte krijgt, en wel voor de bus van
de Breestraat in de richting van hel
station. Een moeilijkheid vormt echter de
vrijdag. Zolang de veemarkt op haar
oude plaats wordt gehouden, zal op die
dag in deze omgeving van eenrichting
verkeer dat de gemeente binnenkort
wil gaan invoeren geen sprake kunnen
zijn. Dan zal men aan de Steenstraat ter
hoogte van Lldo moeten wachten. Op de
Breestraat komt de halte voor de bus in
de richting van het station ter hoogte
van Peek en Cloppenburg.
De nieuwe lijn (Leiden—Voorschoten
Wassenaar) is van de volgende halte
plaatsen voorzien: tot de Korte Vink de
halten van de bestaande lijn, vervolgens
aan de Leidseweg (tussen Korte Vink en
zilverfabriek) drie halten, van zilverfa
briek tot en met Kon. Julianalaan de
zelfde halten als van de reeds genoemde
lijn, van Kon. Julianalaan to*. Papelaan
dezelfde halten als van de bestaande lyn
en in Wassenaar aan de Lange Kerkdam
en de Van Oldenbarneveldweg.
Lagere tarieven
De tarieven moesten met het oog op de
komende wijziging vanzelfsprekend ook
onder de loep worden genomen.
De H.T.M. geeft abonnementen en
schoolabonnementen uit die ook geldig
zijn op één stadslijn in Den Haag. Deze
combinatie vervalt uiteraard. Ook ver
koopt de N.Z.H. geen langlopende abon
nementen (kwartaal, half jaar en jaar).
Als gevolg van de gewijzigde route
komen de plaatsbewijzen naar cn van
de H.TJH.-halte Lage Morsweg
(Oegstgeest, by de rijksweg) te verval
len. De bus kan aan de rijksweg pas
stoppen voorby de brug bij RhUnhof.
Vergelijkt men de H.T.M.- en N.Z.H.-
tarieven met elkaar, dan zie*, men in de
189 relaties die bij de enkele reizen
voorkomen, de vergelijking als volgt uit
vallen: 2 ritten N.Z.H. 5 cent hoger dan
H.T.M, 18 N.Z.H. gelijk aan H.T.M., 105
N.Z.H. 5 cent lager dan H.T.M., 53 N.Z.H.
10 cent lager dan H.T.M. en 11 N.Z.H. 15
cent lager dan H.T.M.
De twee relaties die duurder worden,
zijn: remise Wassenaar—Rijnsburgerweg
Lelden en remise Wassenaar-Station N.S.
Leiden.
De retours in de 189 relaties geven het
volgende beeld: 2 N.Z.H. gelijk aan
H.T.M., 5 N.Z.H. 5 cent lager dan H.T.M.,
32 10 cent lager, 82 15 cent lager, 23
20 cent lager, 22 25 cent lager, 15 3
cent lager, 6 35 cent lager, 2 40 cent
De twee relaties die 40 cent goedkoper
worden zijn: Nachtegaallaan Wassenaar
Korevaarstraat Lelden en Wlldrust Was
senaarKorevaarstraat Leiden.
Het spreek*, vanzelf, dat deze lagere
prijzen per enkele reis van invloed zijn
op de abonnementen.
Het voorgebouw
Zoals gezegd, komen het voorgebouw
en de garage aan de Rijnsburgerweg
spoedig klaar. Het voongebofiw bevat
op de begane grond een onderhouds
werkplaats, was- en kleedlokaal met
douches, trappehuis, toiletten, de en
tree van de recreatie-afdeling, de entree
van de werkplaats, een schilderswerk
plaats, een regel- en pompen kamer, een
bergruimte, het kantoor van de chef
werkplaats, het kantoor van de maga
zijnbeheerder. het magazijn en de gara
ge voor de dienstauto.
Op de verdieping: het schaftlokaal, een
hal, een buffet met bergruimte, toiletten,
de ontspanningszaal en een woonhuis.
De zaal zal aan verschillende perso
neelsverenigingen de mogelijkheid tot
vergaderen bieden. Hij is voorzien van
een buffet, dat tevens grenst aan het
schaftlokaal. De bovenwoning met
ruime woonkamer, gang. drie slaapka
mers, keuken, balkon, toilet en douche
is bestemd voor de ahef van de werk-
De garage behoort tot de grootste van
het land. De bussen kunnen er royaal in
draaien.
De N.Z.H. beschikt nog over negen
tramstellen van drie wagens; ze zijn
al verkocht voordat ze uit de circulatie
worden genomen, en wel aan een metaal-
handel in Amsterdam. De rails in de
sdhillende gemeenten zullen voorz
ze niet in de bestrating liggen de zg.
veldsporen spoedig na de opheffing
van de tram worden verwijderd.
Nog geen eeuw
Voor de N.Z.H. zal 12 november
1961 een dag zijn die in haar geschie
denis ongetwijfeld op een of andere
wijze wordt gemarkeerd ails de eer
ste dag waarop zij geen tram meer
dienst had. Voor de H.T.M. is deze
dag van minder gewicht, aangezien
alleen haar terrein in Leiden,
Wassenaar en slechts een deeltje
Den Haag heeft prijsgegeven. Voor
de betrokken gemeenten is 12 nov.
echter weer volop gedenkwaardig;
dan verdwijnt een vervoermiddel dal
in niet onbelangrijke mate het stads
en dorpsbeeld heeft bepaald.
De hele tramgeschiedenis heeft zich in
minder dan een eeuw afgespeeld. Op
4 september 1879 kwamen de eerste rails
in Leiden aan. De tram bezorgde aar
kelijk vele mensen zorgen; hij was
toppunt van moderniteit in die rustige
lawaailoze samenleving.
De vraag komt onwillekeurig boven,
hoe lang de bus het zal volhouden en
welk vervoermiddel eens zijn rol zal
overnemen. Een aardig puzzeltje
de technische toekomstkijkers! Laten
wij hopen, dat bij zijn eventuele af
scheid in ieder geval niet behoeft te
worden gezegd, dat door zijn komst de
ongelukkencurve zich nog onrustbaren
der ging ontwikkelen.
Aan dat laatste denk je haast auto
matisch, als Je je voorstelt, hoe "By
beeld de Breestraat steeds meer dooï
rydende en stoppende bussen wordt be
heerst. De tram ging de laatste tyd
door voor gevaariyk. Hoe dichter bU
zyn opheffing, hoe gevaariyker het log
ge, van geen wyken wetende monster
werd. In de volksmond althans. Zullen
de „meegaande" bussen, die onbetwist
baar het grote voordeel hebben dat hun
baan en railsloze straat is, het be
ter doen?
Een blik in de nieuwe N.Z.H.-
garage aan de Rijnsburgerweg
te Leiden, die tot de grootste
van het land behoort. De bussen
kunnen er royaal in draaien.
(Foto N. v. d. Horst)
ren zal een dertlg-minutendienst worden
gereden. Op de nieuwe iyn Leiden-Voor-
schoten-Wassenaar gaat de bus om het
Rayon Leiden
Er komen verder in het rayon Leiden
nog enige veranderingen voor. De stads-
lijnen hebben geen wijziging ondergaan.
De dertig-minutendienst over Valkenburg
wordt er een van veertig minuten. Het
trajectgedeelte Lelden-RUnsburg van deze
lijn komt te vervallen.
Op de lijn naar Noordwykerhout wordt
de hele dag een dertig-minutendienst on
derhouden. Aan deze lijn wordt het tra
ject Lelden-RUnsburg v.v. gekoppeld.. De
lijnen naar Katwyk en Noordwyk blij
ven ongewijzigd, alsmede de lijnen iD
het rayon Leidcn-Haarlem.
De halteplaatsen
Maken wij de rit Den Haag-Leiden via
Wassenaar en Leiden-Den Haag via Voor
schoten nog eens dan passeren wij de
volgende halteplaatsen:
In Den Haag: Stationsplein, Lek
straat, Rijnstraat, station S.S., Leidse
straatweg, Benoordenhoutseweg bij Mau
vestraat, Benoordenhoutseweg bij Wil
lem Witsenplein en Benoordenhoutseweg
(Clingendaal), Zijdelaan resp. viaduct.
Mogelijk worden nog enkele halten
toegevoegd:
In Wassenaar: Landscheidingsweg,
Wittenburgerweg, Wittenburgerweg bij
Beukenhorstlaan, Wittenburgerweg bij
Stoeplaan, Stoeplaan (Kieviet),
Haesebroekseweg bij Nachtegaallaan,
Papegaaienlaan, Backershagenlaan bU
Schouwlaan, Prinsenweg bij Jonkerlaan,
Prinsenweg bij Burchtlaan, Van Olden
barneveldweg. Deylerweg bij lus, Deyler
weg, Rozenplein (oostelijke parallelweg
bij benzinestation (in de richting Den
Haag uiteraard de westelijke parallelweg)
rijksweg in omgeving begraafplaats
Rhynhof, Haagse Schouw.
Ned. Madrigaalkoor in Leiden
HET Nederlands Madrigaallkoor heeft zich terecht de reputatie
ven in staat en bereid te zijn tot ongewone programma's. Het goed
bezette concert van gisteravond in de Stadsgehoorzaal was geheel gewijd
aan zelden of nog niet gehoorde werken van Gesualdo, H. Andriessen,
Strategier en Poulenc. Geen geringe opgave dus voor koor en dirigent,
Herman Strategier. Des te meer lof voor het welslagen van deze interes
sante avond, die werkelijk op hoog peil stond1
kroonde Requim, dat zijn première
beleefde.
Het feit, dat een concert gewijd aan
teksten, die betrekking hebben op het
lijden van Jezus, en aan die van de do
denmis, misschien beter in de lijdenstijd
zou passen dan aan het eind van oktober,
doet daanaast weinig ter zake. De drie
zeer expressieve, door veel chromatiek
echter heel moeilijk zuiver te intoneren
Responsoriën van de laat-16de eeuwse
componist Gesualdo, voor koor a cappella,
hielden een goede traditie hoog, die
eigenlijk in de naam van dit numeriek
beperkte, doch naar hoedanigheid uit
stekende koor draagt: madrigaalkoor, en
niet oratorium-vereniging.
Dat de intonatiemoeilijkheden aan het
begin van de avond niet alle werden
overwonnen en bovendien de dynamische
schakeringen in deze geladen werken wel
iets duidelijker op de voorgrond hadden
mogen staan, deed weinig af aan onze
waardering voor deze uitstekende keuze.
Twee Nederlandse werken uit de
sfeer der religieuze rooms-katho-
lieke muziek vroegen vervolgens
onze aandacht: de Miroir de peine"
op teksten van Ghéon, door H An
driessen, voor sopraansolo en strijk
orkest, en Strategiers onlangs be-
De vijf mystieke liederen over Jezus'
lijden en sterven van Andriessen klinken
niet slecht, geheel gehouden in een wat
vage imppressionistische klanksfeer: doch
ze vertonen wel gemis aan inventie en
worden spoedig eentonig.
Henriëtte Sengers, die onverwachts
Corry Bijster moest vervangen, vervulde
de solopartij op bewonderenswaardige
wijze, met fraaie dictie cn veel begrip,
doch uiteraard had haar de tijd ontbroken
deze muziek geheel „in de stem" te bren
gen. Niettemin een lofwaadige prestatie!
Het door een prijs van het minis
terie van O., K. en W. bekroondt
Requiem van Strategier werd niet
zonder spanning en onder belang
stelling van enige vooraanstaande
figuren uit het kunst- en muziek
leven tegemoet gezien. We willen
gaarne voorop stellen, dat dit werk
voor driestemmig koor en klein or
kest (in dit geval het Utrechts Stede
lijk Orkest, dat deze taak uitstekend
vervulde) zowel voor de uitvoeren
den als voor de toehoorder gemak
kelijk te benaderen is en dus als li
turgische muziek grote voordelen
bezit. Het klinkt goed, het leent zich
tot geregeld gebruik, als eventueel
representatief voorbeeld van
derne rooms-katholieke kerkmuziek
komt het echter nauwelijks in aan
merking.
De contrapuntische vaardigheid van d<
componist is onbetwistbaar, doch zijn
vasthouden aan de meest starre diatoniek,
zijn voortdurend terugkeren tot de klas
sieke tonaliteit van a kl. t., de vele
ciaties die deze muziek wekt met Mahler,
en vele anderen, de ritmitsche eei
migheid (uitgezonderd misschien hel of
fertorium), kort gezegd het volkomen
gebrek aan oorspronkelijkheid en
kelijke emotie, het bezorgde ons ec
leurstelling die door de goede uitvoering
niet werd goedgemaakt.
Dit Requiem, waaraan om ons nu
wel duidelijke redenen het Dies Irao
ontbreekt, had ook wel 60 jaar ge
leden geschreven kunnen zijn; dit is
op zichzelf nog geen veroordeling,
doch om een werk dan nog tot uiting
van eigen tijd en eigen levensgevoel,
tot een authentiek kunstwerk, te ma
ken, is ware genialiteit nodig die
Strategier toch waarschijnlijk niet
bezit.
Het reeds verleden jaar door dit
koor hier uitgevoerde Stabat Mater
van Poulenc is weliswaar ook nogal
Lente in de herfst
De herfst heeft nu toch echt wel
zijn intrede gedaan. 's Morgens
hangen de mistige spinncwebben
te glinsteren in de zachte stralen
van de nog doorbrekende zon,
's middags gaan vroeg de lichten
in huizen en kantoren aan en
's avonds zeggen we, na 'n wand-
ling of fietstocht door straten be
dekt met afgevallen bladeren, b(j
onze thuiskomst: ,,'t Is toch al fris,
buiten". Ja, zo nu en dan denken
we alweer aan de vrolijke en stem
mige feestdagen, die ons in decem
ber te wachten staan.
De heer L. t'an Laar, Oudenhof-
laan 10 in Leiden, verging het
evenzo. Weliswaar dacht hü dank
baar aan het zachte najaarsweer,
waarvan allerwegen werd genoten,
doch dat hij in zijn tuin een lichte
voorjaarsbode zou ontdekken was
iets, waarvan hij niet had durven
Toen h\j dezer dagen bezig was
met het snoeien van de grote ap
pelboom, die hij in rijn tuin heeft
staan, kwamen er drie takken naar
beneden die waren getooid met
kleurige bloesem. De heer Van
Laar zocht ze zorgvuldig büeen en
zette ze in een vaasje in de huis-
Voorjaar in de herfst, zonnestra
len en tere bloesem in een tijd,
waarin wii natte stormvlagen,
nachtvorst, nog naar mottenballen
geurende) winterjassen en kaal na-
jaarslicht verwachten
Overigens ontdekte een van de
kennissen van de heer Van Laar,
de heer C. de Geus, Marelaan 12,
voor de tweede maal in het seizoen
jonge frambozen aan de takken
van zijn struik.
Onderzoek Leidse
woningen: f45.000
Zoals in de nota van B. en W. inzak*
het saneringsvraagstuk is opgemerkt,
moet als een belangrijk onderdeel van
de voorbereidende werkzaamheden voor
toekomstige sanering van vervallen
stadsgedeelten worden beschouwd een
kwaliteitsonderzoek van de bestaande
bebouwing aldaar. Aangezien het nood
zakelijk is een overzicht van de gehele
bebouwing in een saneringsgebied te
verkrijgen om een stedebouwkundig plan
gereed te maken waarbij rekening wordt
gehouden met de mogelijkheid bepaalde
opstallen te handhaven, zal een dergelijk
onderzoek alle panden in dat gebied moe
ten omvatten. Het overzicht is eveneens
nodig om de urgentiegraad van de voor
sanering in aanmerking komende gebie
den te kunnen bepalen.
Zoals blijkt uit een rapport van de di
recteur van gemeentewerken zullen by
het onderzoek volgens globale schatting
ongeveer 10.000 woningen en andere pan
den zyn betrokken, die gelegen zyn in
toekomstige saneringsgebieden, voor
namelijk binnen de singels. Er zal zo
veel mogeUjk in volgorde van sanerings
urgentie worden gewerkt, hetgeen be
tekent, dat de gebieden met de grootst*
concentratie slechte woningen het eerst
worden onderzocht. Dit gedeelte van h*t
onderzoek zal na een voorbereidings
tijd van 88 k 10 maanden een tydi-
duur van ongeveer 2Mi jaar vergen. La
ter zullen nog ongeveer 15.000 buiten
de saneringsgebieden gelegen woningen
kunnen worden onderzocht.
Voor de uitvoering van het onderzoek
zullen enkele technische ambtenaren
van de afdeling volkshuisvesting van d*
dienst van Gemeentewerken moeten wor
den ingeschakeld. Verder zal een tiental
woningopnemers moeten worden aange
trokken. Voorlopig is een bedrag van
f 45.000 nodig.
Zie voor stadsnieuwe i
i ook pagina 4 en 13 j
Lezers schrijven ons:
God kan vrede brengen
Een bezorgde moeder uit in uw blad
e wens om voor de vrede te bidden en
dan nog wel het „Onze Vader". Dan zal
er vrede komen, want God laat zich in
Zijn edelmoedigheid niet overtreffen. En
dan schrUft zij: allen die in God geloven
van goede wille zijn.
Bij mij rijzen de volgende gedachten:
le. Dit klinkt humanistisch.
2e. Weet u dat het „Onze Vader" het
volmaaktste gebed is, dat de Heiland op
aarde met Zijn discipelen heeft gebeden?
3e. Weet u niet, dat al deze dingen
MOETEN geschieden, namelijk oorlog,
geruchten van oorlog, enz. enz. en nog
het einde er niet?
Leest u maar Mattheüs 24, 2 Petrus 8
a de Openbaring van Johannes.
Gods lankmoedigheid raakt eenmaal
•n einde, mede gezien het grote onrecht
onder de mensheid en de grote afval
onder de volkeren ook in Nederland
:ens de bakermat van de reformatie).
Bezorgde moeder, bidt dat uw vlucht
niet geschiede 's winters noch op een
sabbath.
Leiden P. v. d. K.
(Advertentie)
ZOEKT U EEN SCHOORSTEEN-
KLOK, WANDKLOK of WEKKER
V. d. WATER
HAARLEMMERSTRAAT 207
heeft het.
De beste merken.
JUNGHANS, KIENZLE, MAUTHE
conventioneel van middelen, het ge
bruikt deze middelen veel drama
tischer, veel ongegeneerder ook, het
schuwt eventuele banaliteit niet en
weet, in de loop van de compositie,
bij componist en hoorder een geest
drift te wekken die ondanks alles,
ondanks zeer versleten formules
zelfs, aan dit Stabat Mater een
authentiek karakter verleent.
De sopraansolo werd op zeer lofwaar
dige wijze, gezien ook de korte voorbe
reiding, door de koorsopraan Elly Hil-
linga gezongen met fraai timbre en
goede techniek. De uitvoering, waarvan
we het hcrhalingskarakter geenszins be
treuren, ontving een zeer uitbundig ap
plaus; de soliste werd met bloemen ge
huldigd.
De blazers van het orkest verdienen
zeker een woord van extra lof voot
hun spel in het Requiem en in het Sta
bat Mater
Dr. J. van der Veen
