Jlieuicc geihsctfe (Courant het is hamol "(ÖWy Luns sprak in N.-York met Indonesiërs Commentaar Transacties van achter het stuur In ieder geval geen vordering gemaakt Vier doden bij ongelukken Geleerden oneens over superbom Turks opperbevel eist coalitie Boete voor betaling te hoog aantal uurlonen 27.50 DINSDAG 24 OKTOBER 1961 KANTOREN: Steenstraat 37. TELEFOON: alle afdelingen 31441. KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u. ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal; 2,55 per maand; 0.59 per week. ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter. Familieberichten 0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting). POSTREKENING: 58936. Tweeënveertigste jaargang no. 12310 CHRISTELIJK-ISATIONAAL DAGBLAD .SUatvattlcl It «Mlma mijn lurt in ttffteaspni" Naam IRIAN" van Papoea zelf Bij terugkeer uit VS.: Geen commentaar (Van parlcmentsredactic) STER 14 INI STER mr. J. M. A. H. Luns heeft vanmorgen bij zijn terug- keer op Schiphol geen commentaar willen geven op een bericht lat hij woenslag jl. in zijn hotel te New York een ontmoeting zou ebben gehad met de Indonesische minister voor speciale zaken, ramin en de Indonesische ambassadeur in de Verenigde Staten, Hij wees er echter op dat het in V.N.-kringen niet ongebruikelijk s dat leden van delegaties tenminste sociaal contact onderhouden net delegaties uit landen die geen diplomatiek contact met elkaar lebben. Mr. Luns zei te hebben geconsta- 'teerd dat de positie van Nederland internationaal is versterkt. De good will voor het Nederlands initiatief met betrekking tot Nieuw-Guinea is zeer groot. Persoonlijk ben ik van i oordeel, aldus de bewindsman, dat ons initiatief zeer goed heeft ge- i werkt. Ik ben aangemoedigd door de j goede reacties. Mr. Luns wees er op, j dat de reacties, die over zijn voorstel zijn losgekomen, nog steeds als eer ste reacties moeten worden be schouwd. De definitieve reactie zal nas blijken in het debat dat de Alge mene Vergadering der Ver. Natiès •wer drie weken over de Nederland se resolutie zal houden en waarbij de' 'ieer Luns persoonlijk aanwezig zal zijn. „Ik ben echter van mening dat deze eerste reacties het Nederlandse initia tief ten volle hebben gerechtvaardigd,'' aldus minister Luns. Ook van de zijde van de Ver. Naties is begrip voor het Nederlandse standpunt gebleken. De minister wilde zich niet begeven in spe culaties over het debat dat de Algemene Vergadering over de resolutie zal hou den. Hij wilde evenmin zeggen wat Ne derland zal doen als de Assemblée aan dringt op onderhandelingen met Indo nesië. Wel zei hij met klem dat de Ne derlandse regering niet zal meegaan in een proces dat achter een facade van zelfbeschikking voor de Papoea's over dracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië beoogt Voor de Nederlandse regering staat bona fide uitoefening van het zelf beschikkingsrecht centraal. Albert Loethoeli, de leider Imjti het Afrikaanse nationale Iongres van Zuid-Afrika, is de Nobelprijs voor de vrede 1960 toegekend. Zie pagina 5). "Nieuws in één oogopslag Minister Luns gaf vandaag bij zijn terug keer op Schiphol geen commentaar op 't bericht dat hij in New York met Indonesiërs gesproken heeft. Volgens diploma tieke zegslieden heeft dit gesprek overigens weinig Nog steeds is niet be kend van welk kaliber de kernbom is geweest, die de Russen gisteren in de dampkring boven Nova Zembla tot ontploffing hebben gebracht. Vele deskundigen veronder stellen dat het een bom van 30 megaton is ge weest. De Sowjets deden een paar uur later een kleiner kernwapen ont ploffen. In Turkije hebben de strijdkrachten de vier po litieke partijen een ulti matum gesteld, waarin de politieke leiders wordt bevolen het nog vandaag eens te worden over een coalitieregering. Eerste eis is, dat generaal Gursel president zal zijn. Mocht de nieuwe regering in strijd handelen met de beginselen van de nieuwe grondwet, dan achten de strijdkrachten een tweede revolutie gerechtvaar digd. Dag Hammarskjöld is postuum de Nobelprijs voor de vrede toegekend. De prijs voor 1960 is ver leend aan de Zuidafrikaan Albert John Loethoeli wegens zijn activiteiten bij de bestrijding van de rassendiscriminatie. Naar aanleiding van het incident met de Ame rikaanse gezant Lightner hebben de Oostduitse autoriteiten besloten, dat leden van het geallieerde personeel, die Oost-Ber- lijn willen bezoeken, hun papieren moeten tonen aan de Volkspolizei. De Amerikaanse comman dant in West-Berlijn heeft bij zijn Russische collega geprotesteerd te gen het optreden van de volkspolitie. 9,Geen sprake van99 Op een vraag of de regering begint aan een bilateraal gesprek met Indo nesië, antwoordde mr. Luns dat Ne derland met een bilateraal gesprek onderhandelingen bedoelt, en daarvan is geen sprake, zei hij. De minister wees er nog op dat het resultaat van de besprekingen van de groep-Rijkens met Indonesische autoriteiten de Ne derlandse belangen bepaald niet dient. De heren Rijkens en Scholten spreken niet voor het Nederlandse zakenleven als zodanig. Wat betreft het standpunt van de anti-revolutio naire fractieleider, dr. Bruins Slot. sloot de minister zich aan bij de af keurende woorden van prof. De Quay. Mr. Luns zei erdoor te zijn getroffen dat de Algemene Vergadering nog steeds onder de indruk is van de dood van Hammarskjöld. Hij betwijfelde of de volkerenorganisatie versterkt uit de nieuwe constructie zal komen. Voor het Westen is zij evenwel aanvaardbaar. Ook was de minister getroffen door de ongerustheid over de hervatting van de atoombomproeven door Rusland. Van deze ongerustheid was hem geble ken in de gesprekken die hij gisteren nog met 18 gedelegeerden in New York heeft gehouden. Over het Nederlandse standpunt ten aanzien van de motie tegen Zuid-Afrika, zei de minister dat Nederland in het verleden de Zuidafri- kaanse apartheidspolitiek steeds heeft afgewezen. Het bericht, dat mr. Luns een gesprek met Indonesiërs zou hebben gehad, is afkomstiig van gezaghebbende diploma tieke kringen. De Indonesiërs zouden hem hebben voorgesteld buiten de Ver enigde Naties te onderhandelen ter op lossing van het explosieve geschil. Aldus meldt Ass. Press. De zegslieden zeiden dat Yamin, de Indonesische minister van speciale za ken (o.a. Nieuw-Guinea) en hoofd van het achtjarenplan, alsmede Zain, Indo nesisch ambassadeur te Washington, woensdag anderhalf uur lang een ge sprek met mr. Luns hebben gevoerd. Dit onderhoud was belegd door ambassadeur Dato Nik Ahmed Amil van Malaya. De zegslieden verklaarden dat de resultaten niet bemoedigend waren. Te Washington heeft ambassadeur Zain geweigerd zich uit te laten en Yamin verblijft thans te Jamin en Zain hebben mr. Luns me degedeeld, dat er geen vreedzame op lossing kon komen zonder deelneming van Indonesië, h-twelk aanspraak maakt op de soevereiniteit over het Nederland se gedeelte van het eiland omdat het deel heeft uitgemaakt van Nederlands- Indië en daarom erkend zon moeten wor den als onafscheidbaar deel van Indo- Volgens de zegslieden had. mr. Luns de Indonesische afgezanten te verstaan gegeven, dat het nutteloos was te spre ken daar er geen overeenstemming kon komen, indien de Indonesiërs ervan uitgingen, dat Indonesië een aanspraak op dit gebied heeft. Yamin en Zain zouden toen gedreigd hebben, dat een Nederlandse poging om westelijk Nieuw-Guinea van Indonesië te scheiden, de toestand zon kunnen verscherpen en tot een zware uitbarsting zou kunnen leiden Indien de situatie ge prikkeld wordt zou er „enig vuurwerk" kunnen komen, zeiden Yamin en Zain. Amerikaanse functionarissen bleken volkomen op de hoog"» te zijn van het Nederlands-Indonesische gesprek. Te Washington hebben Amerikaanse zegs lieden verklaard, dat zij de „hoop op onderhandelingen, ofwel tussen de beide landen of in de Verenigde Naties, niet op gegeven hebben, hoewel de toestand te leurstellend lijkt". Papoea's spraken Volgens sommige persberichten heeft de Papoea-bestuursambtenaar E. J. Bonay, die deel uitmaakte van de dele gatie uit de Nieuw-Guinea-Raad, vorige maand te Antwerpen contact gehad met Indonesische diplomaten. Aan dit ge sprek werd deelgenomen door de in Nederland studerende Papoea's F. Kiri- hio en S. Hindom. De Nederlandse rege ring was hierover tevoren niet ingelicht. Zij heeft er achteraf kennis van gekre gen. Het gesprek had blijkbaar de be doeling een uitwisseling van gedachten omtrent de toekomst van Ned. Nieuw- De 46-jarige mevrouw J. M. Pluijms- Willemse uit Amsterdam is gisteren op de Hoofdweg, hoek Jan van Galenstraat door een tegemoet komende personen auto aangereden. Zij was vrijwel op slag De 41-jarige verzekeringsagent G. J. H. Brevre uit Veenoord is gistermiddag op de Halerweg te Swiggelte bij het uit wijken voor een landbouwtrekker met zijn auto tegen een boom gereden. De heer Brevre was op slag dood. Te Minnertsga is gistermiddag de 25-jarige S. Sijbesma bij landbouwwerk zaamheden om het leven gekomen. De heer Sijbesma zou met een trekker een wagen met bieten van het land trekken, waarbij de trekker achterover sloeg. Hij raakte tussen de trekker en de bieten wagen bekneld en was op slag dood. Explosie proeffabriek Gistermiddag in een ziekenhuis te Sittard overleden de 40-jarige J. W. Schouten, die na de ontploffing in de proeffabriek, daarheen met zware verwondingen was overge bracht. De heer Schouten woonde in Maastricht, is het derde slachtoffer van de explosie. Twee explosies op één dag IVE geleerden zijn het er nog niet U over eens, of de Sowjetunie gis teren inderdaad reeds de 50 mega- ton-bom tot ontploffing heeft ge bracht, die zij vorige week met zo veel fanfare had aangekondigd voor 30 of 31 oktober. In Engeland, Japan en Zweden is men er vrijwel zeker van, dat dit vermoeden juist is, maar in andere landen zoals de Ver enigde Staten is men geneigd aan te nemen, dat het een bom van 20 of Op dit diagram uit de seismograaf van het observatorium in Uppsa la is onderaan duidelijk te zien welk een grote extra-uitslag de schrijfnaald gistermorgen had. /.MftVVAw* VMS V/i 30 megaton is geweest. Berichten, als zou de Russische minister van defensie, Malinofsky, een proefne ming met een 50 megaton-bom heb ben meegedeeld, werden niet be vestigd. In Washington werd van bevoegde zijde verklaard, dat er twee kernexplo sies werden gehouden in de omgeving van Nova Zembla. De eerste bom werd tot ontploffing gebracht in de atmosfeer (volgens Zweedse deskundigen op 50 tot 60 km hoogte) en had een zeer hoog ge halte, misschien zelf wel van 50 mega ton. De voorlopige analyses duiden er echter op, dat de bom waarschijnlijk een kracht van ten hoogste 30 megaton had. De tweede bom werd ongeveer twee uur later ten zuiden van het eiland Nova Zembla tot ontploffing gebracht. Deze bom was van een gering kaliber. Het kan nog wel vierentwintig uur du ren, voordat de Amerikaanse geleerden het kaliber van de eerste explosie met zekerheid hebben vastgesteld. In de Verenigde Staten is ook de me ning tegengesproken, dat de Russen zelf het grootste deel van de radio-actieve neerslag boven eigen grondgebied zal krijgen. Intussen is de radio-activiteit in verschillende delen van Noord-Zweden al honderd maal zo sterk geworden als in Zuid-Zweden. In Lapland was de radio-activiteit het meest toegenomen. Een poging om de politieke commissie van de Algemene Vergadering der V.N. onmiddellijk een uitspraak te laten doen over een motie, waarin de Sowjetunie wordt verzocht, af te zien van het voor nemen, e i 50 megatonbom tot ontplof fing te brengen, is door de landen van het Sowjetblok verijdeld. Er dreigde een dagenlang debat uit te groeien, waar door het effect van het optreden (der Skandinavische landen) werd weggeno- Het opperbevel van de Turkse strijdkrachten dreigt met een nieu we staatsgreep tenzij de vier politie ke partijen, die zonder beslissende overwinning uit de stembusstrijd te voorschijn zijn gekomen, beloven de wetten te handhaven van het mili taire regime, dat ex-premier Adnan Menderes uit het zadel gewipt heeft. De opperbevelhebbers van leger, ma rine en luchtmacht onder leiding van de chef van de generale staf Cevded Sunay, hebben de militaire junta van 22 officieren onder leiding van generaal Cemal Gursel gepasseerd en de partij leiders gelast vanmorgen een verklaring te ondertekenen. Dc economische politierechter heeft een Amsterdamse drukkerij een boete opgelegd van f 200 wegens het in het tijdvak van 26 juni tot 14 juli toekennen van een te hoog aantal uurlonen aan werknemers in ploegendienst bij de afdeling dag bladzetterij. Officier van justitie had vorige weck een boete van f 2000. waarvan f 1900,voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar ge- De Looncontroledienst heeft destijds een onderzoek ingesteld naar aanleiding van een klacht van het Algemeen Han delsblad dat de drukkerij (waar men o.a. voor het dagblad Trouw werkt) te hoge lonen zou uitbetalen. Dit zou de aanlei ding zijn geweest van een wilde staking bij het blad dat de klacht heeft inge- De officier van justitie zej destijds in zijn requisitoir dat hy naar aanleiding van deze zaak de Looncontroledienst op dracht zal geven een onderzoek in te stellen bij alle dagbladbedrijven, inclu sief het dagblad dat de aanklacht in diende. Het verweer van de raadsman van de drukkerij, mr. B. L. Burwinkel, die op grond van drie punten ontslag van rechts vervolging had gevraagd, werd verwor pen. Dat het tenlaste gelegde niet straf baar zou zijn omdat werkuren niet onder de arbeidsvoorwaarden mogen worden gerekend, verwierp de economische rech ter omdat de grafische c.a.o. zich niet alleen beperkt tot loonbedragen, maar ook loonuren bepaalt. Het verweer ge baseerd op de Grondwet, waarin is be- Cisteravond is prinses Margriet per KLM van Schiphol naar Parijs vertrokken, op doorreis naar Montpellier (Fr.) waar zij aan de universiteit gaat studeren. De Koningin ging de Prinses voor op de trap om in het toestel af scheid te nemen. paald dat alle burgers (zowel werknemer als werkgever) recht hebben op gelijke rechtsbescherming werd eveneens ver worpen omdat naar het oordeel van de rechter de rechtspositie van werkgever en werknemer in dit geval verschillend is. De drukkerij kan zich niet op over macht beroepen omdat het hier slechts een poging betreft om nadeel te ontgaan", aldus de rechter. De verklaring vermeldt de volgende punten: 1. Steun aan de kandidatuur van Gur sel voor het presidentschap; 2. De vorming van een nationale coali tieregering en trouw aan de hervor mingen van Ataturk: 3 Trouw aan de hervormingen, die door de revolutie van 27 mei 1960 tot stand zijn gekomen; 4 Gen gesol met de legerwetten; 5 Een virbod om de vonnissen tegen de leiders van het voormalige regi- me-Menderos tot een punt van dis cussie te makea en 3 De aanvaarding bij voorbaat van de wettigheid van een tweede revolutie indien in strijd met deze punten ge handeld zou worden. Het optreden van het opperbevel kwam na een gespannen debat met leden van de junta over de vraag of de uitslag van de fel omstreden verkiezing van 15 ok tober al dan niet aanvaard zou worden. Vijftienjarig meisje rookt marihuana De afdeling verdovende middelen van de Amsterdamse centrale recherche heeft eind vorige week een meisje van vijftien jaar aangehouden wegens heit in bezit hebben van een hoeveelheid marihuana- sigaretten. Het is de laatste jaren nog niet voorgekomen dat een kind van deze leeftijd met de afdeling verdovende middelen in aanraking kwam. Het meisje, de 15-jarige telefoniste V. B., had twintig marihuanasigaretten bij zioh. Ze zijn volgens haar verklaring afkomstig uit Surinaamse kringen in Amsterdam. Het meisje heeft enkele si garetten zelf gerookt. Het is niet onmo gelijk dat zij ook een rol wilde gaan spelen in de handel. Boter twee cent duurder door grote vraag Met ingang van heden is de prijs van verse boter met acht cent per kg (2 cent per pakje) verhoogd, zulks in verband met de grote vraag naar verse boter en de terugloop van de produk- tie. WITTE KRUIS X de echte PIJNSTILLER tegen hoofdpijn, kiespijn, griep, reumatische pijnen etc. landse zaken, zich fel heeft gekeerd te gen de Indiase minister van defensie. Krisjna Menon. Deze maakte geen onder scheid tussen de houding van de Ver enigde Staten en de Sowjetunie. terwijl het alleen laatstgenoemd land is, dat internationale afspraken heeft verbro ken. Dean zei, dat de toespraken van Menon vol onjuistheden zit, en niets tot de discussie hebben bijgedragen. Over de Russische mededeling, dat de proef met de 50 megatonbom het sluitstuk van de huidige serie Russische proeven zal zijn, zei Dean: „En daar moeten we hen zeker nog dankbaar voor zijn ook BOEK VAN BLOEMISTEN VOOR DE KONINGIN Een deputatie van de vereniging „De Nederlandse Bloemisterij" heeft vanmor gen op paleis Soestdijk aan de Koningin exemplaar van het gedenkboek „De bloemisterij in Nederland" aangeboden, dit ter gelegenheid van het 50-jarig be staan van de organisatie. hamoi creme die uw huid en uw teint de ideale verzorging geeft Schoonheid uit Zwitserland. TN DEZE DAGEN is het al weer vijf Jaar geleden, dat de hunkering naar vrij heid het Hongaarse volk ertoe bracht tegen de vreemde bezetter en tegen de eigen regering van stromannen ln verzei te komen. In Rusland scheen het bewind milder ta zijn geworden. Men scheen er zich te heb ben losgemaakt van Stallns wrede han delwijzen. Zelf hadden de Hongaren het verlangen naar vrijheid nimmer opge geven. We weten, hoe alles in bloed Is gesmoord, hoe de strijders van het verzet in gevan genissen werden geworpen, hoe velen van hen de niet te onderdrukken hunkering naar vriiheid met de dood hebben moe ten bekopen. Daarna is het Hongaarse volk weer terug gezonken in de bange nacht van vrij heidsberoving en is het opnieuw het lot gaan delen van die andere volken aehter het ijzeren gordijn, aan wie de s'mpele ontplooiing van mens en menselijkheid is ontzegd. Aan het lot, dat in het jaar 1956 reeds zo lang en zo hard was opgelegd, zijn op nieuw vijf lange jaren toegevoegd. Hoe veel zullen er nog volgen? Wij die van dc vrijheid genieten vergeten snel en te weinig lust het ons, te denken aan al die motsen, voor wie het levfen zich moeizaam voortsleept. Of is het in feite niet beschamend, dat er juist vijf jaren na de wreed neergeslagen greep naar de vrijheid een sportuitwissellng plaats heeft tussen Nederland en Hon garije en er een grootscheepse voetbal wedstrijd is gespeeld? Wie had dit kun nen vermoeden in die dagen van intens en oprecht medeleven, waarin de machte loze verontwaardiging in ons allen leefde? Te gemakkelijk leggen wij ons neer bij wat onvermijdelijk heet. Te gemakkelijk werken wij eraan mede, dat, zoals het dan heet, het leven zijn loop herneemt. Hel herneemt zijn loop n'et voor wie de vrij heid missen om zichzelf te zijn, om iets van hun bestaan te maken, om hun kin deren op te voeden en groot te brengen naar eigen dierbare overtuiging. Wat zou de volken onder druk nog kun nen bemoedigen? Misschien dat de vrije wereld het communistische geweld weer staat en het een halt toeroept? Wij zul len het hopen, al zal ook dit de onder drukte volken niet binnen afzienbare tijd kunnen helpen. Er moge bemoediging voor hen uitgaan van de wetenschap, dat in deze dagen vele miljoenen overal ter wereld aan hen den ken Er moge ln het bijzonder troost voor hen liggen in de stCun der volharding die voor hen wordt afgebeden. Crita} „17 slaat expres niet op uw vinger, om dat ik er zo graag een verband om wil doen, hè?" JPen nieuwe oceaandepressie i« bü Ier- *-J land opnieuw zeer diep geworden. Deze trekt, evenals de vorige stormde- pressieechter in noordelijke richting en zal morgen reeds in de buurt van IJsland z\jn aangekomen. Krachtige zuidweste lijke winden voeren aan de flank van de depressie zachte en vochtige lucht naar West-Europa maar achter de depressie om stroomt belangrijk koudere polaire lucht aan. Het koufront zal ons land de komende 24 uur bereiken, maar waar schijnlijk dicht bij of boven ons land tot stilstand komen ten gevolge van de na dering van nieuwe randstoringen van het depressie gebied. Er moet dan ook het komende etmaal op veel bewolking wor den gerekend met af en toe enige regen of motregen en een matige tot krachtige wind tussen zuidwest en zuid, het blijft zacht met in de nacht temperaturen ver boven normaal. De Bilt verwacht tot woensdagavond: Overwegend zwaar bewolkt met vooral in het westen van het land af en te» enige regen. Matige tot krachtige wind tussen zuidwest en zuid. Zacht weer (Opgemaakt om 11.15 uur.) ZON EN MAAN Woensdag 25 oktober: zon op 7.21, onder 17.26. Maan op 18.50, onder 8.53 31 okt. laatste kwartier. '75 77- Tendens stationair HET WEER IN El ROPA 'iapporten hedenmorgen zeven uur li li is li I^AAST „drive ^"-restau rants-, -bioscopen en -winkels, is er voor de Ameri kaanse automobilist sinds kort een nieuwe vorm van service: de zgn. ..autobanker", die in gebruik is gesteld in een „drive in"-bank in Waukesha. Door een vernuftig systeem, waarbij t.v„ luidsprekende te lefoons en een buizenpost in één handig apparaat zijn sa mengevoegd, kan de klant dc meeste transacties van achter het stuurwiel op honder den meters van de loketbe ambte verrichten: geld wis selen, cheques en andere do cumenten uitwisselen. De man achter het loket en de auto- De klant in Waukesha wordt, zodra hij de bank bin nenrijdt, naar een van de vier roestvrije apparaten geleid. Hij drukt op een signaaiknop en waarschuwt hiermee de beambte. Hierdoor wordt te vens de t.v.-camera op bem Met enkele drukknoppen wordt vervolgens een klep in het apparaat geopend, waarin de klant zijn cheque, spaar- bankboek, geld of documen ten kan deponeren. De be ambte sluit de klep automa tisch en de gehele inhoud wordt verder per buispost ge transporteerd. Dc transactie, die de auto mobilist geheel op het Lv.- scherm kan volgen, duurt ge middeld een minuut. Hoewel het nieuwe systeem pas sinds kort in gebruik Is, lijkt het vooral van betekenis op die plaatsen, die weinig parkeerruimte bieden. ia s 10 11 7 10

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 1