Russin zonder echtgenoot
naar Moskou teruggekeerd
Commentaar
Jlieume £rihsrl)e (üburant
Meer optimisme in
Berlijnse kwestie
Nederland vraagt
VN-commissie
Driebaanswegen zijn niet zo veilig
li lli
Mr. De Zaayer: Afschuwelijke tragedie
Asielaanvrage groeide uit
tot diplomatieke rel
,95
!,5C
,75
,75
DINSDAG 10 OKTOBER 1961
3BER
KANTOREN: Steenstraat 37
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENST: bezorging 1819 u.
ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
2,25 per maand; 0,59 per week.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
POSTREKENING: 58936.
Tweeënveertigste jaargang no. 12298
CHRISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stnntvasticti is aheblroeti
01911 bert io trgljcospatf
100.000 haren
Zie pagina 5
E BAK!
BAKI
.EN:
ed,
(Van onze speciale verslaggever)
\f A AND AG A VOND HALF ELF. Een meer dan tien uur over tijd zijnde
-*■ Toepolof verlaat met brullende motoren de startbaan van Schiphol.
In die machine, temidden van dertig andere passagiers, een bleke, ge
schokte, Russische vrouw. Irena Alexsejowna Golub is haar
vierendertig jaar en ze woont in Swerdlowsk. Woont ze er nog? De Russen
weten het, maar ze zwijgen. Zoals ze ook zwijgen over de motieven, die
mevrouw Golub leidden, toen ze na een dag, die een hellevaart voor haar
moet zijn geweest, voor haar vaderland in plaats van haar man koos. Me
vrouw Irene Alexsejowna Golub keerde naar het Rode Paradijs terug....
Een enkele zin, zonder ook maar
een spoor van een climax, zorgde
gisteren voor een diplomatiek inci
dent zonder weerga. Op Schiphol
werd gevochten. Men kon van een
belegering, zelfs van barricaden
spreken. Journalisten, radio-repor
ters en camera-mensen waren van
heinde en ver gekomen. Het Neder
landse kabinet in de persoon van
minister-president De Qauy was er
bij betrokken, de Sowj et-ambassade
in Den Haag. de Koninklijke Mare
chaussee, de Binnenlandse Veilig
heids Dienst, de vreemdelingenpoli
tie, enfin: wie en wat al niet.
eze
ij me!
De Russische chemicus Alexej ?oe men de feiten ook bekijkt,
Golub heeft tevergeefs getracht vrü. "nvoudig. Mevrouw Golub maakte
vrouw alsnog Ie bewegen in J"r d"' uil
tm;e Nederland te fclfts*, N.d!r,.„d ond,rn,n
»ijn vro
het vrij
biet gel
kantoor van de Russische
luchtvaartmaatschappij op
Schiphol,
Nieuws in
lingen
Russisch
studiereis door
- Nederland ondernam. De heer Golub, vijf-
i±°g™ tnder,,t
kreeg er vorige week vrudag plotseling
genoeg van. Hij klopte aan bü het bureau
Leldseplein van de Amsterdamse politie
en vroeg om politiek asiel. Mevrouw
Golub zou aanvankelijk hetzelfde doen.
doch keerde op het laatste moment naar
haar reisgezelschap terug. Sindsdien stond
ze onder strenge, Russische bewaking (ze
werd onmiddellijk naar de Sowjet-ain-
bassade overgebracht), doch de vreemde
lingenpolitie had inmiddels in de hotel
kamer, die ze bewoonde, haar paspoort
en dat van haar man in beslag genomen.
Nadat de Russische ambassade zich za
terdag over deze affaire met het minis
terie van buitenlandse zaken in verbin
ding had gesteld, werd gistermorgen de
terugtocht naar Moskou ondernomen. Op
het bureau van de Koninklijke Mare
chaussee op Schiphol zou mevrouw
Golub haar pas kunnen terugkrijgen. Uit
één oogopslag
De Russische mevrouw
Golub is, na uren van
dramatische spanning, gis
teravond van Schiphol
naar haar vaderland ver
trokken. Haar man bleef
achter: hij vroeg politiek
asiel.. Zij heeft, na korts-
achtig overleg op hoog
niveau, in vrijheid haar
besluit kunnen nemen.
Gistermiddag leidde deze
zaak tot een handgemeen
tussen de Koninklijke ma
rechaussee en het perso
neel van de Russische am
bassade.
Minister Subandrio
heeft de Nederlandse
voorstellen met betrek
king tot Nieuw-Guinea
radikaal van de hand ge
wezen. Minister Luns is
van oordeel, dat deze af
wijzing een weinig op
bouwende benadering in
houdt van het probleem.
Nederland heeft bij het
secretariaat van de Ver.
Naties e^n ontwerp-reso-
lutie ingediend, waarin de
Algemene Vergadering
wordt verzocht een com
missie voor Nieuw-Guinea
in te stellen.
Naar het oordeel van
de Amerikaanse ambas
sadeur by de Ver. Naties,
Stevenson, zijn de kansen
op een vreedzame regeling
voor de kwestie-Berlijn
groot. De Russische mi
nister Gromyko heeft
zich in dezelfde geest uit
gelaten. Ook zou men wat
dichter zijn bij de oplos
sing van het vraagstuk
van de opvolging van
Hammarskjöld.
Het nieuwe bewind in
Syrië heeft officieel ver
zocht het land toe te la
ten als lid van de Ver.
Naties. De tweehonderd
Syrische leden van het
parlement van de Ver.
Arabische Republiek heb
ben hun ontslag aangebo
den. Een commissie van
deskundigen zal de eco
nomische vraagstukken
van het land gaan bestu
deren.
Een commissie uit de
ai Amerikaanse Senaat is tot
de conclusie gekomen dat
de Russen goede redenen
hadden voor de moord op
de Deen Bang Jensen, die
C november 1959 dood in
een park van New York
Leidt! werd aangetroffen. Hij
was de man die weigerde
gegevens te verstrekken
over de vraaggesprekken
met Hongaarse vluchtelin
gen, om welke redenen
bij de Ver- Naties werd
ontslagen.
eigener beweging en onder vier ogen
de Russin echter moeten verklaren dat
ze vrijwillig de terugreis naar Moskou
aanvaardde. Mensenroof en die moge
lijkheid zat er in is ten slotte
Nederland niet toegestaan.
Hoe de rel begon? Hoe het
hoogtepunt het andere leek te over
treffen? Een meer dan tien uur
overspannend chronologisch over
zicht vertelt het hele verhaal.
12.15 UUR: „SU 042" staat op het ver-
trekbord in hal nummer twee op Schip
hol. Het Russische reisgezelschap, dat ons
land bezocht, zit in de wachtkamer op
het startsein te wachten, maar mevrouw
Golub moet nog arriveren. „Drie kwar
tier vertraging", wordt met krijt op het
bord geschreven.
13.20 UUR: Een grote, zwarte CD-auto
stopt voor de ingang van de hal. De Rus
sische ambassadeur in Nederland, Pono-
marenko, stapt er uit, mevrouw Golub
en enkele leden van de veiligheidsdienst
van de Sowjet-ambassade. Mevrouw
Golub is lijkbleek, zegt geen woord, en
wordt tussen haar landgenoten in naar
de doorlaatpost van de Koninklijke
Marechaussee geleid. De dienstdoende
adjudant Veltman vraagt mevrouw
Golub hem naar zijn bureau te volgen,
teneinde haar paspoort in ontvangst te
nemen. De Russin geeft gevolg aan dit
verzoek, maar als ze in het kamertje
staat, dringen Ponomarenko en vier van
zijn trawanten plotseling naar voren.
Enkele aanwezige wachtmeesters trach
ten hen tegen te houden, maar dit lukt
(Zie vervolg pagina 7)
Zowel de Russische minister
buitenlandse zaken Gromyko als de
Amerikaanse ambassadeur bij de
Verenigde Naties Stevenson hebben
gisteravond uiting gegeven aan hun
optimisme ten aanzien van de mo
gelijkheid van een vreedzame oplos
sing voor de Berlijnse kwestie.
agtaal
Na een onderhoud van ruim ander
half uur zei Stevenson dat de kan
sen op een vreedzame regeling groot
zijn. Gromyko liet zich op eenzelfde
wijze uit. Ook zou men wat dichter
bij de oplossing van het probleem
van de benoeming van een nieuwe
secretaris-generaal van de Verenigde
Naties zijn gekomen.
regelen genomen, die erop gericht /.yn,
invloed uit te kunnen oefenen op de be
sprekingen die mogelyk over het Duitse
probleem gehouden worden. Officieel
werd meegedeeld, dat Tsjechoslowaküe
de souvereiniteit van Oost-Duitsland zal
verdedigen en alles zal doen om de vrede
te handhaven.
Deze verklaring zou een bevestiging
kunnen zijn van berichten, als zouden
eenheden van het Tsjechoslowaakso leger
kort geleden Oost-Duitsland zijn binnen
getrokken om de Russische troepen te
versterken. Het Westduitse ministerie
van defensie maakte bekend, dat ook
Poolse troepen in Oost-Duiitsiland gele
gerd zijn om mee te doen aan de groot
ste manoeuvres sinds de oprichting van
het Warschau-pact.
De Russische minister van buitenland
se zaken, Gromyko zal vanavond een
onderhoud hebben met zijn Britse ambt
genoot lord Home. Dit gesprek zal waar
schijnlijk over Berlijn gaan, terwijl Home
ongetwijfeld Ingelicht zal worden over
(Zie vervolg op pag. 9)
Het handgemeen tussen leden van
de Russische ambassade en de
Koninklijke marechaussee op
Schiphol. De Nederlandse rege
ring heeft tegen het Russische op
treden officieel geprotesteerd.
Adjudant Veldtman van de mare
chaussee. die bij het gevecht met
de Russen werd gewond.
Het is tien uur in de avond als eindelijk mevrouw Golub op weg gaat
naar het Russische vliegtuig dat haar naar het vaderland terug zal bren
gen. De Sowjet-ambassadeur in Den Haag, de heer P. K. Ponomarenko,
begeleidt haar naar de al urenlang gereedstaande Toepolef. Voor en
achter hen de mannen van de marechaussee. Einde van een menselijk
drama
(Van onze parlementsrcdactie)
ONGEVEER op het moment, dat de Indonesische minister van buiten
landse zaken Subandrio in de Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties een lange redevoering hield, waarin hij de Nederlandse
voorstellen over de toekomst van Nieuw-Guinea radicaal verwierp, heeft
Nederland bij het secretariaat van de volkerenorganisatie een ontwerp
resolutie gedeponeerd, waarin de Algemene Vergadering wordt gevraagd,
een commissie voor Nieuw-Guinea in te stellen.
Nederland wil de samenstelling
van deze commissie aan het beleid
van de V.N. overlaten. De commis
sie zou moeten onderzoeken, welke
mogelijkheden er zijn om de Pa
poea's het zelfbeschikkingsrecht toe
te kennen. Zij zou daarbij vooral de
politieke, economische, sociale en
opvoedkundige toestanden in het ge
bied in ogenschouw moeten nemen.
Verder zou zij de mening van de be
volking over haar huidige en toe
komstige situatie moeten peilen.
De commissie zou voorts moeten na
gaan of het mogelijk is. onder toezicht
van de Verenigde Naties een volksstem
ming in Nieuw-Guinea te houden. Ten
slotte zou zij moeten onderzoeken of
het wenselijk en mogelijk is, het gebied
gedurende een overgangsperiode geheel
of gedeeltelijk onder het bestuur van
een internationaal ontwikkelingsfrgaan
te brengen, opgericht en geleid door de
Verenigde Naties.
De commissie zou volgens de ontwerp
resolutie volgend jaar aan de zeventiende
zitting van de algemene vergadering ver
slag moeten uitbrengen. De secretaris
generaal van de VN zou het benodigde
personeel en administratieve faciliteiten
ter beschikking van de commissie moe
ten stellen.
Zowel de ontwerp-resolutüe als het
memorandum, dat gelijktijdig door de
Nederlandse regering is overgelegd, ko-
nauwkeurig overeen met de voor
stellen, die minister Luns op 26 septem
ber in zijn rede aan de Algemene verga
dering heeft gedaan.
Van Indonesië wordt In beide stukken
geen melding gemaakt. Wel wordt erop
gewezen, dat Nederlands enig doel is de
Papoea's zelfbeschikking te verlenen en
ons land daartoe zijn huidige be
voegdheden gaarne laat uitoefenen door
Internationale organisatie of een ge
zagsorgaan met uitvoerende bevoegd
heid. opgericht en geleld door de VN
In het memorandum wordt nog
benadrukt, dat Nederland zijn soe
vereiniteit op de kortst mogelijke
termijn wil beëindigen, dat wil zeg
gen, zodra het recht van de bevol
king op zelfbeschikking behoorlijk
is gewaarborgd.
In acht punten zette dr. Suban
drio het Indonesische standpunt ten
aanzien van Nieuw-Guinea aan de
(Zie verder pagina 7)
teren op Schiphol te zien werd gegeven.
Het gold de vraag of een enkele simpele
mens erin slagen zou, zich te ontworste
len aan het almachtige staatsapparaat, op
zijn beurt beheerst door de alles bevoog
dende partij.
Een man had er zich aan weten te ont
trekken. Zijn vrouw, voor de keuze ge
plaatst, heeft zich ntet vrij weten te ma
ken van het knellende en beknellende
systeem, waarin de enkeling opgaat en
vermalen wordt.
Staande op de grens van vrijheid en on
vrijheid, met aan de ene kant van de
grenslijn haar echtgenoot, aan wie zij zich
voor Hef en leed verbonden had. viel haar
beslissing toch voor de onvrijheid. Een
vrije keus mocht het nauwelijks heten.
Leefden in Rusland niet ook nog haar
ouders en wellicht andere verwanten naar
den bloede? Als afwezig heeft zij zieh laten
leiden naar het vliegtuig, dat haar zou
wegvoeren. Reeds is zij ginds.
Pijnlijke tafrelen zijn aan de beslissing
zelve voorafgegaan. Onverkwikkelijke
tonelen hebben zich afgespeeld. Wel bij
zonder weinig waren de Russen zeker van
hun zaak. Niet durfden zij het risico aan,
dat de vrouw ook maar enkele ogenblik
ken zonder een hunner gelaten zou wor
den. Zo is het systeem: het kan zich niet
ren de Russen zeker van hun zaak dat zij
tot handgemeen zijn overgegaan. Een
vreemde situatie, alsof op eigen Neder
landse grond niet langer het eigen Neder
landse gezag gelden zou.
Mogen wij Nederlanders misschien op
eigen gebied nog van onze menselijke
vrijheden gebruik maken? Onder het zon
derlinge voorbeeld van de ambassadeur
werd hier op Nederlandse bodem wel
vreemd gehandeld.
Blijft de menselijke tragiek In deze smar
telijke zaak. Voor de schijn heeft het
starre systeem van onvrijheid het op
nieuw gewonnen. Is de vrouw niet mee
gegaan? Maar er Is even een sluier opge
licht van de druk waaronder levensbeslis
singen moeten worden genomen. Het sy
steem heeft gewonnen, maar de mens
heeft verloren. En daarmede is het sy
steem zelf veroordeeld. ZeHcn Is het,
door deze affaire die zich in het hart van
ons land heeft voorgedaan, ons zo duide
lijk en onverholen aangezegd.
(MM)
„Nu kun je die nieuwe rolschaatsen, die
je zo graag wilde hebben, verder wel
vergeten, Tommy"-,
fkKTOBER blijft zich vastklampen
zeer hoge temperaturen. Vergezeld
van enige bewolking, maar vrijwel zon
der regen, drong gisteren opnieuw zach
te Oceaanl ucht Nederland binnen, waar
bij in Brabant al weer 19 graden werd
gemeten. Vanmorgen was het al vroeg
zonnig en de temperatuur kan ook hier
in het westen tot ongeveer 20 graden
Celsius stijgen, hetgeen zo ver in okto
ber een hele luxe mag worden genoemd.
Nog warmer is het in Frankrijk waar 23
tot 25 graden wordt gemeten. Een zwak
front ligt boven de Britse eilanden en zal „ro„
morgen later de bewolking iets kunnen
doen toenemen, maar de regenkansen
blijven dc eerste dagen klein. Niet alleen AanhoIf
overdag, manr ook de naehttemperaturen A»nhoudend "clit.
liggen gemiddeld 4 d 5 graden boven
normaal. Een dag als die van vandaag
mag als een verlengstuk van de teleur- Woensdag 11 oktober: zon op 6.57, on-
stellende zomer worden gezien want niet der 17.56; maan op 8.27, onder 19.05 uur.
alleen september, maar ook oktober is 17 okt, eerste kwartier.
het weer in europa
Rapporten hedenmorgen zeven uur
D« Bilt verwacht tot woensdagavond:
Droog weer en perioden met zonne-
He rdndn|.„n,M -vhUn. Matige, aan de kust tUdelUk
dein Niet alleen k/»c.ht,*f luldvv"1 en zuid.
ZON EN MAAN
WITTE KRUIS
y de echte
PIJNSTILLER
tegen hoofdpijnkiespijn.
griep, reumatische pijnen cte
(Van onze verkeersredacteur)
„Ruim alle driebaanswegi
Leg geen nieuwe driebaanswegen
aan. Maak van bestaande driebaans
wegen, ondanks verlies aan capaci
teit, tweebaanswegen". Met dit be
roep op de overheid opende de voor
zitter van het verbond voor veilig
verkeer, jhr. Th. Röell, vanmiddag
in Leiden de laatste, door hem te lei
den jaarvergadering.
Prof. mr. A. D. Belinfante, hoog
leraar aan de gemeentelijke universi
teit van Amsterdam, zaJ morgen,
eveneens in Leiden, over zijn ervarin
gen bij het ontwerpen
verkeerswetgeving spreken. De dag
van morgen geldt ook als een dag van
nationale bezinning op de verkeers
onveiligheid. Prinses Wilhelmina was
in 1959 de initiatiefneemster.
Jhr. Röell betoogde dat hel capacl-
teitsverlies na de verandering van een
driebaans- in een tweebaansweg ruim
schoots zou opwegen tegen de winst aan
veiligheid. Op driebaanswegen worden
weggebruikers steeds weer verleid tot
het maken van levensgevaarlijke inhaal
manoeuvres. met alle desastreuze gevol
gen van dien.
Eén van elke 218 Nederlanders, stelde
de voorzitter van het Verbond voor vei
lig verkeer, wordt op t' ogenblik direct
getroffen door het leed. dat 1900
keersdoden cn 48.000 verkeersgewonden
met zich meebrengen. Om van de on
peilbare smart van de duizenden indi
rect getroffen nabestaanden dan maar
te zwijgen.
Progressief toenemende motorisering
en zowel relatief als absoluut toenemen
de verkeersonveiligheid riepen om actie.
Verheugd was jhr. Röell over het voor
nemen van dc minister van verkeer en
waterstaat alle bevoegdheden tot snel
heidsbeperking aan zich tc trekken. De
buitenlander kende de borden „70 km"
niet. Het verdiende aanbeveling door
middel van vooraankondigingen achter
eenvolgende borden met bijv. 100. 90. 80
en 70 km snelheidslimieten kenbaar te
maken.
Ofschoon het bromfietsprobleem niet
ernstiger is dan het ganse verkeerspro
bleem betoogde de voorzitter, wenst het
verbond toch aan tc dringen op rijbe
wijzen voor bromfietsen. Op ccn aan
bieding van het verbond mogelijkheden
voor eenvoudige examens te scheppen,
was nog niet ingegaan.
Jhr. Röell was nog van mening dat
verkeersveiligheid alleen verkrijgbaar la
door investeringen. Deze moesten niet
alleen de aanleg en de behakening van
wegen gelden, maar ook de w-etahanil-
having. zomede de mentale training en
vorming van de weggebruiker. In Oos
tenrijk bijv. werd per hoofd van de be
volking liefst 41 keer meer ln de ver-
keers veiligheid* voorlichting gestoken
dan ln Nederland.
D. Helder
Ypcnbuxg
Eelde
De Bilt
buisbruclc
gh bew.
gh. bew.
h. bew.