Jlietime £riltsrije Courant
Gesprek Kennedy met
Gromyko was „nuttig"
Commentaar
Gasflessen 50 meter de lucht in
n
Maar resultaten zijn
aan te wijzen
niet
Rechter stelt beslissing
over Preston Cobb uit
Papoea's naar Indonesië
leiden is enige kans
Ging Soebandrio om na
gesprek met Rijkens?
ZATERDAG 7 OKTOBER 1961
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENST: bezorging 1819 u.
ABONNEMENTEN: 730 per kwartaal:
2.53 per maand; (OM per week
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter
Familieberichten fo.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
POSTREKENING: 58938-
Tweeënveertigste jaargang no. 12296
CHRISTELIJK-NATIOISAAL DAGBLAD
Dr. E. D1EMER
.Stantaoitich It ghfblrtrt
mgn bert ia Ufljenspatf
Koop
kinderzeeels,
Zie pagina 9
TTET GESPREK dat president Kennedy gisteren met de Russische
AA minister van buitenlandse zaken Gromyko heeft gehad is nuttig
geweest. Het heeft zich waarschijnlijk geconcentreerd op de pro
blemen rondom de Berüjnse crisis, maar feitelijke gegevens ont
breken, er zijn zelfs geen afspraken voor een nieuwe ontmoeting
tussen Gromyko en Rusk gemaakt. In Londen werd vernomen, dat
ten behoeve van de eventuele onderhandelingen met Rusland over
een regeling Van de Berlijnse kwestie vermoedelijk een nieuwe con
ferentie van de westerse ministers van buitenlandse zaken zal worden
van de geallieerde politiek ten aanzien van Berlijn in het voornemen
gehouden. Overigens is ontkend dat er vérstrekkende wijzigingen
zouden liggen.
Op dezelfde dag dat president Ken-
|nedy en Gromyko spraken over de
berlijnse problemen heeft premier
Chroesjtsjef een telegram aan Ulbricht
gestuurd, waarin hij zegt dat Oost-
duit.se maatregelen om effectieve con
trole over haar grenzen te krijgen, een
aanzienlijke bijdrage betekent voor
de zaak van de vrede.
Dit telegram was ter gelegenheid van
de twaalfde verjaardag van het Oost-
duitse regime. Hij voorspelt verder, dat
binnenkort een Duits vredesverdrag ge
sloten zal worden, maar van een datum
wordt niet gerept.
Communistisch China zegt hetzelfde in
een boodschap aan de Oostduitse rege
ring, met dit verschil, dat Amerika en
zijn bondgenoten de ondertekening van
een dergelijk verdrag hardnekkig blijven
tegenwerken en West-Berlijn illegaal
blijven bezetten.
Als voornaamste gast bij de festivitei
ten in Oost-Duitsland is gisteren de Rus
sische vice-prgmier Mikoyan in Oost-
Berlijn aangekomen. Hij verklaarde, dat
het sluiten van een Duits vredesverdrag'
geen enkele staat schade kan berokkenen
en dat het nü toch echt wel tijd is een
einde te maken aan de tweede wereld
oorlog. Het is de eerste maal. dat een
Russische delegatie tegenwoordig is bij
de viering van de verjaardag van het
Oostduitse regime.
Ulbricht noemde het van belang, dat
de vier bezttingsmachten voor de onder
tekening van een vredesverdrag in af
zonderlijke onderhandelingen overeen
stemming bereiken over West-Berlijn. De
resultaten van deze onderhandelingen
kunnen dan in een vredesverdrag worden
Vastgelegd.
HIJ vervolgde, dat een vredesverdrag
de noodzakelijke basis is voor ontwape
ning van geheel Duitsland en de vorming
van een militair neutraal Duitsland. Het
zou niet alleen de Oder-Neisse grens,
maar ook de grens tussen Oost- en West-
Duitslapd vastleggen, waarna de D.D.R
het recht zal hebben de verbindingswe
gen tussen West-Berlijn en West-Duits-
land te controleren.
Berlijnse crisis. Men neemt aan. dat dit
uiteindelijk zou kunnen leiden tot onder
handelingen tussen de twee delen van
Duitsland over de toegang tot Berlijn.
De Westduitse regering wenste op deze
berichten geen commentaar te geven.
Burgemeester Brandt, die op het ogen-
ik in de V.S. vertoeft om een vrijheids
prijs in ontvangst te nemen, heeft in een
raaggesprek voor de teleyisie verklaard,
at er van Duits standpunt gezien, geen
bezwaar is tegen het treffen van een
schikking voor bepaalde technische en
praktische zaken tussen Oost- en West-
Duitsland.
Hij ging verder, dat het niet in het
belang van Duitsland is, de twee delen
van het volk geheel gescheiden te hou
den. De Westduitsers zouden zich, vol
gens Brandt, niet verzetten, wanneer
er een toenadering kon zijn in het
kader van vier-mogendhedenbeslissin
gen.
De pr(js, die Brandt in ontvangst neemt,
een bronzen plaquette, ingesteld door
het Freedom House en uit te reiken aan
diegenen, die zich verdienstelijk maken
voor de „verdediging van de vrijheid en
het verzet tegen het totalitarisme". De
onderscheiding is eerder toegekend aan
Sir Winston Churchill, de Hongaarse
vrijheidsstrijders. Spaak en de Zuidafri-
kaanse schrijver Alan Patton.
Dit is Birma's permanente af
gevaardigde bij de Verenigde
NatiesOe Thant, die wellicht de
voorlopige opvolger zal
worden van de in Katanga ver-
jon gelukte algemeen secretaris
van de V.N. Dag Hammarskjoeld.
Alj waarnemend secretaris-ge
neraal zou Oe Thant dan de
ambtstermijn
Kjoeld afliep.
van Hammars*
Nieuws in
één oogopslag
Het al eerder aange
kondigde gesprek tussen
de Amerikaanse president
Kennedy en de Russische
minister van buitenland
se zaken. Gromyko, heeft
gisteravond in het Witte
Huis in Washington
plaatsgehad. Dat dit ge
sprek gehouden kon wor
den, wordt als een goed
teken beschouwd. Wat er
gezegd is, wordt (nog) niet
bekendgemaakt.
De Indonesische mi
nister van buitenlandse
zaken, Soebandrio. wijst
volgens diplomaten in
Washington het nieuwe
Nederlandse plan voor
Nieuw-Guinea af. Aan
vankelijk had hij er op
in willen gaan, maar na
een gesprek met twee za
kenlieden van de groep-
Rijkens zou hij tot andere
gedachten zijn gekomen.
De beide Nederlanders
zouden Soebandrio heb
ben duidelijk gemaakt dat
het Ned. voorstel geen
ruimte bood voor de door
Indonesië gewenste over
dracht van Nieuw-Guinea
binnen een jaar.
Amerika zou van plan
zijn. militaire hulp (o.a.
in de vorm van troepen)
naar Zuid-Vietnam te
sturen om dit land te hel
pen tegen de regelmatige
communistische aanvallen.
De beslissin gover een
nieuw proces tegen de in
Georgia (V.S.) ter dood
veroordeelde jongen Pres
ton Cobb is gisteren uit
gesteld. De advocaten
«rijgen tot 26 oktober ge
legenheid, verklaringen in
te leveren. Daarna krijgt
de rechter nog een maand
bedenktijd.
Als door een wonder
ontsapte gistermiddag in
Rotterdam een groepje
mensen aan een wisse
dood. toen op een open
terrein langs het Groe-
nendaal een acetyleenfles
explodeerde, die even te
voren van een vrachtauto
was gevallen.
De eerste Nederlandse
boring op zee bij Kijk
duin is wel een tech
nisch succes geweest,
maar aardolie is er niet
gevonden. Als het weer
gunstig is. zal de boorto
ren Triton een dezer da
gen naar Rotterdam wor
den teruggesleept.
Onderhandelingen
Bondskanselier Adenauer heeft in een
persoonlijke boodschap aan president
Kennedy z|Jn standpunt uiteengezet over
de crisis om Berlijn en eventuele onder
handelingen tussen oost en west. Deze
boodschap Is overhandigd, voordat de
Amerikaanse president z|jn onderhand
met Gromyko bad.
Het Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken heeft overigens ont
kend. dat de regering in Bonn zou z|jn
benaderd over rechtstreekse onderhande
lingen tussen Oost- en West Duitsland
over de toegangsrechten van de weste
lijke mogendheden tot West-Berl|jn.
In tegenstelling hiermee berichten be
voegde Westduitse kringen, dat West-
Duitsland bereid is. de „bestuurlijke en
technische" betrekkingen met Oost-Duits
land uit te breiden. Hiermee wil men een
bijdrage leveren tot een oplossing van de
(Advertentie)
Alb.&Urus
ER'JEN
Van buitenlandse
arbeidskrachten
vrij
rii veel terug
Van de 919 ongeschoolde Italiaanse ar
beiders, die tot nu toe naar Amsterdam
zijn gekomen, zijn er inmiddels 213 (23 2
pet.) naar hun vaderland teruggekeerd,
zowel op eigen verzoek als gedwongen
omdat ze zich niet konden aanpassen of
wegens hun gedragingen. Het arbeids
bureau heeft 1.344 aanvragen voor Italia
nen ontvangen, zodat er nu nog een
vraag open staat van circa 400.
De vraag naar geschoolde Spaanse ar
beiders bedraagt 331. Van de 98 Span
jaarden, die naar Amsterdam kwamen,
werken er 75 bij de Ford-fabrieken, de
overigen bij diverse metaalindustrieën.
Er zijn er negen teruggestuurd naar
Spanje en een is verdronken bij het
zwemmen in Zandvoort.
Nederlanders bij
de zitting
DE BESLISSING over een nieuw
proces voor de vijftienjarige
negerjongen Preston Cobb, die we
gens moord ter dood is veroordeeld,
is uitgesteld. Na anderhalf uur gaf
rechter Gesorge S. Carpenter de
advocaten tot 26 oktober de tijd hun
verklaringen over bewijsmateriaal
in te dienen. Hij voegde hieraan toe,
dat hij hen zo nodig meer tijd zal
geven. De zitting van gisteren werd
onder anderen bijgewoond door mr.
B. W. van Houten en mevrouw dr.
F. T. Diemer-Lindeboom, die namens
't Nederlandse Preston-Cobb-comité
•n Amerika verblijven.
Als de stukken eenmaal binnen zijn
heeft de rechetr nog dertig dagen de tijd
om te beslissen of hij een nieuw proces
zal toestaan. In afwachting daarvan blijft
Cobb in hechtenis. Hij zal dus waarschijn
lijk ook zijn zestiende verjaardag (4 de
cember) in het huis van bewaring door
brengen.
De openbare aanklager, George D.
Lawrence, vroeg de rechter geen nieuw
proces te bevelen, omdat Donald L Hollo-
l -
cll, die als advocaat voor Cobb optrad,
iet door de jongen of zijn moeder was
gevraagd voor hem op te treden, maar oo
verzoek van de Nationale vereniging ter
behartiging van de belangen van kleur
lingen. Mr. Hollowell noemde dit een
formele kwestie. Bovendien had mevrouw
Cobb een medefirmant van hem wel de
gelijk verzocht haar zoon rechtskundige
bijstand te verlenen.
Na afloop van de zitting verlieten me-
ouw Diemor en mr. Van Houten de zaal
in gezelschap van mevrouw Cobb. Z|)
verklaarden dat z|J alles willen weten
haar worsteling om een gezin mei
negen kinderen groot te brengen haar
tan is overleden van een loon van
.15 dollar per uur, dat z|j met boeren
arbeid verdient.
Mevrouw Diemer zeide desgevraagd,
dat haar landgenoten de zaak Cobb moei
lijk kunnen verenigen met de verklaring
de Verenigde Naties over de rechten
het kind, die door alle landen is aan-
Zij voegde eraan toe: In ons land is
niet mogelijk wat de staat Georgia pro
beert te doen. Wij schaften de doodstraf
1870 af, maar zelfs als we die nog had
den, dan zou deze niet toegepast worden
n kind. Mevrouw Diemer vroeg zich
verder af of de gerechtelijke autoriteiten
wel voldoende rekening hadden gehouden
met factoren als het overlijden van Pres-
tons vader (de jongen was toen nog een
baby) en de zware omstandigheden waar
onder moeder Cobb haar negen kinderen
moest grootbrengen.
van Houten noemde het onjuist een
kind naar de elektrische stoel te brengen,
alleen al omdat het niet voldoende kan
beseffen wat het doet. „Als een kind tn
Nederland iets verkeerds heeft gedaan
ordt er niet alleen een grondig onder
zoek ingesteld, maar ook naar de achter
gronden die van invloed kunnen z|jn ge-
Nederlands schip
Thea gezonken
Het 500 ton metende Nederlandse mo
torschip Thea is gisteren in de binnen
haven van Brurvsbuttekoog in aanvaring
gekomen met het ruim 11500 ton me
tende Britse schip Joya McCancc. De
"ITiea is gezonken. Het verkeer in het
kanaal wordt hierdoor echter niet be
lemmerd.
De Thea. die eigendom is van de Gro
ningse rederij H. Oldenburg en R Sier-
lading kali op weg
Overtuiging van prof. Duynstee
T/'OOR DE Katholieke jonge werk
geversvereniging heeft prof. mr
J. F. J. M. Duynstee. hoogleraar aar
de r.k. universiteit van Nijmegen, gis
teren in Amsterdam gesproken over
Nieuw-Guinea. Hij stelde primair da'
het landsbelang, naar de overtuiging
van talloze Nederlanders, een op
lossing eist van het geschil met In
donesië op een ook voor de Papoea's
aanvaardbare cn fatsoenlijke manier
„Dit is niet alleen het landsbelang in
een enge zin, het is tevens een we-
DIDLOMATIEKE zegslieden in
New York hebben gisteren ver
klaard dat Indonesië eerst van plan
was positief te reageren op het
nieuwe Nederlandse voorstel voor
een beheerschap van de V.N. over
westelijk Nieuw-Guinea. Men zou
van gedachten zijn veranderd naar
aanleiding van een mededeling in
New York van twee Nederlandse
zakenlieden.
De zakenlieden zouden z|jn mr. E. van
(Advertentie)
Konijnenburg, vice-president van de
K.L.M., en dr. P. Rijkens, vroeger presi
dent-directeur van Unilever.
Volgens de diplomaten zou de Indonesi
sche minister van buitenlandse zaken
Soebandrio aanvankelijk hebben
■ogen het voorstel met instemming te
begroeten, omdat het zou kunnen leiden
:en overdracht van het gebied
Indonesië door Nederland na een periode
ui ongeveer een jaar.
Nadat Soebandrio echter van de twee
Nederlanders had vernomen dat het Ne
derlandse voorstel daarvoor niet de ge
legenheid bood. zou hij hebben besloten
het voorstel af te wijzen, wanneet
maandag in de Algemene Vergadering
de V.N. het woord krijgt in het algc-
e politieke debat.
reldbelang. daar het fataal ware als
loor deze zaak Indonesië in een meer
jxtremc richting gedreven werd," al-
Jus prof. Duynstee.
Hij zeide onder meer: „Het voorstel
van de regering brengt niet een oplos
sing van het geschil met Indonesië. In
tegendeel. het maakt deze oplossing
veel moeilijker.
Men bewijst de Papoea's alleen dan
een werkelijke dienst, als men kan be
reiken vooreerst dat de thans begonnen
ontwikkeling voortgaat gedurende
zo alng mogelijke tijd maar op basis
van samenwerking tussen Nederland, In
donesië en de Papoea's. Een overgangs
fase die niet voorbereidt op het leven
van de Papoea's binnen Indonesië, i
voorbaat tot mislukking gedoemd. Om
gekeerd. datgene wat opgebouwd is.
zou grondig worden verstoord als Ne
derland zijn aandeel in de avergangsfa-
se niet zou kannen blijven geven. De
grondslag van een oplossing moet
zoening tussen Nederland en Indonesië
zijn," zo besloot prof. Duynstee.
^EVEN OKTOBER 1961
*-* het gaat eindelijk op de
herfst lijken. „Schik eens een
eindje op", heeft de zomer ge
zegd, toen hij, een beetje buiten
adem, op het laatste nippertje
in het land kwam. De herfst
had geen bezwaar, zijn tijd zou
nog wel komen, de winter is
nog ver, nu kunnen de mensen
nog wel op de banken genieten
van de pittige lucht die met
het najaar zelfs tot in de grote
stad weet door te dringen
Tweeduizend Indonesiërs
uit Nieuw-Guinea
Tweeduizend Indonesiërs, die gewerkt
hebben bij de Nederlandsehe Nieu*
Guinee Petroleum Mij., zullen binnen
kort teruggestuurd worden. Zondag j
wordt te Sorong de Maetsuycker ver- J
wacht en een week later de Nipah. Door I
de sterke vermindering van de oliewin
ning is er sinds geruime tijd voor hen
geen werk meer. Duizend Indonesiërs
zijn reeds tevoren teruggekeerd. Zij gaan
vrijwillig en hebben van de maatschappij
ruime uitkeringen gekregen. Z|j vertrek
ken over het algemeen met enorme kis
ten goederen zoals ijskasten, radio's,
scooters en meubilair. Voor hun huizen
te Sorong staan reeds grote gepakte krat
ten gereed, aldus Ass. Press.
duidelijk is afhankelijk van toenade
ring tussen de beide Duitslanden. Op hun
beurt kunnen Rusland en Amerika aan
deze laatste toenadering iets doen. Aan
te nemen valt dat zij het doen ook.
Nu pleegt diplomatie vindingrijk te zijn.
Waarop zat het, voor wat betreft de toe
nadering tussen de beide Duitslanden,
vast? Op de weigering van West-Duits-
land en Oost-Duitsland ie erkennen. Die
weigering mocht begrijpelijk heten. Wat
er in Oost-Duitsland aan regering is, re
geert alleen onder toezicht van Rusland
cn zonder dat de bevolking kans heeft
gehad, zich uit te spreken.
Intussen, de regering regeert cr. Wat zij
doet, draagt daarvan althans uiterlijke
kenmerken. Dat is een werkelijkheid, zij
het niet voldoende om West-Duitsland
tot haar erkenning te bewegen. Men
schijnt nu deze uitweg te zoeken, dat het
weliswaar niet komt tot een erkenning
in gebruikelijke zin, maar tot een vorm
van eerbiediging.
Dit zou een tussenvorm kunnen zijn tus
sen erkenning en ontkenning, tussen zien
en voorbijzien, tussen eren en negeren.
Trouwens, er werd reeds handel gedre
ven tussen de beide Duilslanden. In het
particuliere vlak waren er al contacten
te over, die overigens de laatste tijd wel
zullen hebben geleden onder de politieke
machteloosheid. Er wordt dan nu gerept
van contacten in de bestuurlijke cn tech
nische sfeer. Wat dit betekent is nog niet
duidelijk, maar het duidt in elk geval
op een tussenvorm, die dan nu wordt
gezocht.
Onder deze omstandigheden Is het ge
lukkig dat nog altijd Adenauer in West-
Duitsland de grote man is. Met zijn rccle
kijk op de dingen, met zijn realisme, is
hij de aangewezene om de vereiste soe
pelheid te betrachten. Hij is bovendien de
aangewezene van wie het volk het neemt.
Het komt neer op een Westduitse con
cessie. Maar wordt zij werkelijkheid, dan
krijgt ook Oost-Duitsland minder dan
het verlangt. Wat er aan overeenkomst
gesloten gaat worden, zal, zo schijnt het
in de bedoeling te liggen, in bijzondere
zin een aangelegenheid worden van de
vier grote mogendheden, ja de overeen
komst zal bij de Verenigde Naties wor
den gedeponeerd.
Ook dit laatste ligt voor de hand. Het
Westen zal het niet kunnen hebben, dat
straks de toegang naar Berlijn afhanke
lijk wordt van Oostduitse willekeur. De
status van Berlijn moet ongerept blijven.
Veel zal er veranderen, het wezenlijke
blijft ongewijzigd. De ontmoeting tussen
Kennedy en Gromyko wijst erop dat aan
de toenadering tussen West en Oost min
der in de weg staat dan het geval is
geweest.
/~\KTOBhR kenmerkt zich tot dusver k
door zeer hoge dag- en nachttempe-
ra turen. Vrijdag werd in Oost-Brabant
nog 25 graden C. gemeten, hier in het
westen 22 d 23 graden. Hoewel wat min
der warme lucht wordt aangevoerd,
vooraf gegaan door een zwak storings
front met plaatselijk wat lichte regen,
toch zal dc temperatuur voorlopig boven
normaal blijven, met ook morgen mari-
ma, die nog dicht bü 18 graden zullen
komen.
Boren Engeland ligt een depressie die
in betekenis afnaamt en in de richtinf,
van Schotland trekt. Voorlopig blijven
wij in een Zuid-westelijke luchlsti
Tendenslangzaam dalend.
De Biït verwacht tot morgenavond:
dan opklaringen, maar ook
Verhuur van
KLIM- STEIGER
MATERIAAL
Het best gesorteerd in:
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
Leidse verfhandel „de Valk" n.v.
LAMMERMARKT 3 Verkoop uitsluitend engros LEIDEN. Tel 83»09
plaatselUk enkele buien. Matige,
waarin de kans op een bui aanwezig is. de kust vrU krachtige zuidwestelijke
waarin ook zonnige perioden voor- wind. De zelfde temperaturen als van-
kust daag of iets lagere.
komen. Het
heeft nr>g steeds een opvallend hoge
temperatuur van 17 graden, evenals in
augustus.
F. T. S. Lc-Wcrie, beeldhouwer te Voor
burg (29 jaaa-) is door de jury voorge
dragen voor de gouden erepenning van
de Pnx dc Rome in de afdeling vrije
beeldhouwkunst. Opgegeven was het on
derwerp Anadna opgerezen uit haar
slaap nadat zij door Theseus heimelijk
verlaten was. De zilveren erepenning
Is bestemd voor mevrouw N. J. Jcllcs-
Schepcrs uit Amsterdam.
ALS_
DOOR een wonder is
agen op het Groenendaal in
niemand gedood of ge- een bocht dertien acetyleen-
gasflesscn verloor. Een fles uit de buurt gehouden,
kwam op zijn neus terecht
en ging daardoor branden.
wond toen gistermiddag in
Rotterdam twee gasflessen
de lucht in vlogen. Eén vloog
rakelings langs een hoog
flatgebouw, de andere over Hij rolde onder een gepar-
er van de Maasbruggen meter omhoog en raakte toen inmiddels ook de andere fles
efd stilgelegd en iedereén een tweede geparkeerde auto, uit dc bak gesprongen. Deze
die ernstig werd beschadigd.
De stukken kapok die uit
de fles vlogen
vloog
tiental politie-
stonden stoven plotseling
LPG-gasstation. Slechts keerde personenauto, die weg achter hun auto's toen
echter door de zeer snel ge
volgde men dc fles die
vier een van de der In de richting van
schadigde auto's waren de alarmeerde brandweer ge- flessen begon te sissen en de flatgebou1
twee vernielde en enkele be-
i tien i
balans van deze gebeurtenis, blust werd. De gasfles werd lucht in vloog. Dat er op dit ncndaal suisde. De afstand
fifi moment geen slachtoffers
zijn gevallen is waarschijn- de fles belandde op het trot
was, in een linnen bak met lijk te danken aan het feit toir om daar opnieu'
erkeer dat de fles niet barstte
andere richting uit,
LPG-gasstation.
overal neer Vlak erbij kwam hij neer.
Tot vijf uur hebben brand
weermannen deze fles, ge
er- hurkt achter een zandkist.
hel natgehoudcn. Tot deze tijd
aan het Groe- heeft al het verkeer moeten
achten. De dertien flessen
water gelegd.
de chauffeur van een vracht- op het Groenendaal niet scheurde. Het ding steeg 50
as gelukkig net te groot en zijn vermoedelijk
vrachtauto gerold, doordat
een zij niet, zoals de andere, in
rekken lagen. Zij lagen los
ZON EN MAAN
Zondag 8 oktober: zon op 6.52, onder
18.03; maan op 5.07 onder 17.55.
Maandag 9 oktober: Zon op 6.53, on
der 18.01maan op 6.13, onder 18.12.
Op 9 oktober nieuwe maan.
Temper
8UI10D
*z
It IlS
It
21 IX o.x
