SCHOENMAKER
SPAANSE DIERENLIEFDE
Hij hield zich niet bij zijn leest
werd gangmaker
voor het
vreemdelingen
verkeer
in De Rijp
is ver te zoeken
H,
MW.
-.1 Ï..-.LS
NIEUWE BOEKEN
PHOENIX-POCKETS
ZATERDAG 7 OKTOBER 1951
Hieuw? Cci!»5rl)i- (fionrnn
hij ook niet, „want dat zou het uitzicht op de
fraaie wolken par tij en, die het decorum van het
landschap een extra accent geven, alleen maar
belemmeren".
beperken tot de week- ten te vertellen van de Knevelaar, rij ma
ends, daar de schoen- het Jodenkerkhof. Schermertilje, woord
makerij toch ook draai- Siberië, de Vroege Zomer en hoe 1654 nL niet minder dan 80 ha-
ende moest worden ge- al die Percelen verder mogen he- ringbuizen, waarnaast nog diverse
houden. ten' waar'angs de boottocht leid- andere schepen. Vandaar dat het
de. Het was ook in deze omgeving, wapen van De Rijp gekozen
Met dat al Is deze dat in 1575 de molenmaker- inge- 1606 twee gekroonde harir
zomer wel voldoende nieur Jan Adriaenszoon Leeghwa- vertoont, zulks in navolging
aat #»r ml t,er werd geboren, een van de Enkhuizen, dat destijds de groot-
ezen, aai er aeei droogleggers. die ons land heeft ste haringvloot van Holland had
meer natuurliefhebbers voortgebracht. En er werd aan
zijn dan men denkt, herinnerd, hoe vóór het droogval-
Want menigeen, die lou- len van Beemster en Schermer de
ter aan boord stapte koopvaardij- en vissersschepen via
met de gedachte „Laat de Zuiderzee tot in het hartje van
Iir nnv »n. vnnr f i 2<5 Noord-Holland konden varen, om
v J v er hun overzeese goederen, hun van de bisschop van Utrecht, ter
lol nebben Kwam ty- haring uit de Noordzee en hun P'aatse een houten kapel gesticht,
dens zo'n tocht tot de walvisprodukten van Groenland die
I twee gekroonde haringen
loont, zulks i
huizen, dat i
land heeft ste haringvloot
J en een wapen met drie haringen
heeft.
Hoe oud is de kerk precies, wil
men wellicht nog weten.
In 1467 werd, met goedkeuring
wonderlijke ontdekking, te lossen. Wie
dat hU Iets aanschouw- weten moest straks maa
de, zoals het buiten- het Museum gaan kijken
werd
1529 werd vergroot
Bavenkerk droeg. In 1635
ze afgebroken en vervangen
nog groter en geheel van
ling
i oe is het gegaan deze
zomer?", vroegen we Cor
Heijnis, de 49-jarige schoen
maker van De Rijp, die het
verleden jaar al in zijn hoofd
kreeg om als gangmaker
voor het vreemdelingenver
keer te gaan optreden, maar
er dit jaar pas goed in wist
te komen.
Hij schakelde zijn nogal lawaaie
rige slijpmachine onmiddellijk uit,
stapte met zijn reuzegestalte uit
de kleine werkplaats in de aan
grenzende winkel, waar hij zijn
knots van een tabakspijp bedacht
zaam op de toonbank legde en zei:
,.Nu is september haast ten einde
en ik krijg nóg dagelijks mensen,
die bij mij de boot in willen. Maar
voor twee of drie personen kan ik
natuurlijk geen vaartocht maken.
Dan zou er dik geld bij moeten.
De weekends echter ben ik tot
dusver blijven doorvaren, omdat
die nog wel de moeite loonden. En
als oktober zo mooi blijft als sep
tember, sta er dan niet verbaasd
van te kijken, dat ik in de wijn
maand ook nog klanten genoeg
krijg, die van de pracht van het
Noordhollandse polderlandschap
willen genieten..."
Rijk aan historie
De Rijp is maar een heel klein
dorpje van 1600 zielen, gelegen in
een drassig gebied tussen de
Beemster en de Schermer twee
polders, die al eeuwen geleden
aan het water werden ontrukt.
Doch hoe klein de gemeente ook
zijn moge, ze bezit een indrukwek
kend stuk vaderlandse historie,
waarvan èn de Hervormde kerk.
èn het raadhuis èn sinds kort
ook een klein museum getuigen.
En het is nu de grote verdienste
van die forse, ruige schoenmaker,
dat hij met zijn vaarlochteninitia-
tief al duizenden landgenoten met
de neus op die ongetwijfeld boeien
de historie wist te drukken.
Toch was dit eigenlijk zijn op
zet niet. Want die ruim 300 jaar
oude kruiskerk met haar 23 glas-
in-lood-ramen liep hij, net als I
haast alle inwoners van De Rijp,
veelal gedachteloos voorbij. Ook
die fraaie trapgevels, die oude op
haalbrug en wat dies meer zij
spraken weinig tot zijn verbeel
ding. Des te meer echter de glan
zende vaarten, waarin ontelbare
hofsteden weerspiegelden en
waarlangs het vee graasde van
het prille voorjaar tot soms diep
in de herfst. Waar talloze molens
lustig draaiden en voortdurend
eenden, reigers en futen op de
wieken gingen. Het waren déze na
tuurtaferelen, die hem als kind al
sterk bekoorden en hem als jonge
boerenknecht soms volkomen in
hun ban sloegen.
Na ongeluk
Toen kreeg Cor Heljnis een on
geluk. Bij het voetballen brak hij
een heupbeen. En hij zou voor de
rest van zijn leven genoodzaakt
worden, met een zilveren pen in
dat lichaamsdeel rond te stappen.
Van het zware werk op de akker
of het hooiland kon geen sprake
meer zijn. Dus bekwaamde hij
zich in het schoenmakersvak, doch
van de schoonheid van de polder
kreeg hij nu alleen nog maar op
zondagen iets te zien.
Juist deze rantsoenering echter
deed hem nóg meer de ogen open
gaan voor de onweerstaanbare
pracht van de natuur.* Steeds be
ter begon hij te beseffen, hoe wei
nig intensief de gemiddelde va
kantieganger daarvan weet te ge
nieten. En zo groeide langzaam
maar zeker bij hem het idee. dat
het toch heel anders zou kunnen.
Totdat hij het vorig jaar de stou
te schoenen aantrok en eens con
tact zocht met een bouwonderne
mer, die over een platboomde
achuit beschikte.
„Als we daarmee nu eens rond-
vaarttochten gingen houden", zo
zei Cor Heijnis. „Amsterdam houdt
ze in zijn grachten. Rotterdam in
zijn havens en Volendam op het
iJsselmeer. Waarom De Rijp niet
door de vaarten in de omtrek? Dan
Cor Heijnis in zijn schoenmakers-
rkplaalsmet twee sgn. baard-
tinkammetjes in de handen, wel
ke kammetjes dateren uit de zt
tiende eeuw en waarvan hij
verscheidene, al dan niet bescha
digd, aantrof in de bagger, die
an tijd tot tijd uit de vaarten
wordt gehaald.
land hem nog nimmer °uda Hervormde kerk, die dank fjeen opgetrokken kerk
geschonken had. Daar «J haar vele en kostbare glazen ««P* JSl
v,u als nr. 3 genoteerd staat op de
lijst van Monumentenzorg
piloten van de K.L.M.,
die na afloop spontaan verklaar
den, een uur lang In een volmaakt
nieuwe wereld te hebben vertoefd.
Daar waren grote zakenmensen,
die ofschoon gewend met de H.A.L.
de Atlantische Oceaan
loven. En
stelling luisterden zij, naar wat Zo
merdijk of Heijnis allemaal wis-
Pronkjuweel
Dat Cor Heijnis met deze mede- werd met de herbouw*
T
H-V.-v if'
woonhuizen, 160 pakhui
zen. 2 hennepmolens en de Doops
gezinde kerk. Het in 1630 gebouw
de raadhuis bleef gelukkig ge
spaard. In het zelfde jaar 1654
werd met de herbouw van de Her
ken, toch hun ogen niet konden ge- delingen waarlijk niet overdreef vormde kerk begonnen en kon deze
veel belang- bleek ons, nadat we zelf die kerk de huidige Hervormde kerk
en d,t museum goed en wel had- Jjl«M 'KÉ
den betreden. Vooral die kerk is
een pronkjuweel. „En helaas"
zo zei de koster „haast zo goed van Cor Heijnis uitvoerig verhalen
els alleen not maat dal." Want ÏKKÜïSÖ "f u vl»ï
eenmaal in «ie veertien m™, KóeièrTfeftpaarden vaart, die wijs-
"Sr.1 u "•ohijnen inet te luisteren,
wordt er nog slechts een gods- En hij Vfertelt zo interessant van
dlenstoefenlng gehouden, daar de het museum, dat niemand der
belangstelling dèèrvoor tot bijna tochtgenoten er aan denkt, dat
gebruik worden geno-
Het zijn ook deze dingen,
nihil is gedaald. Als t
architectonisch zo goed ingerichte
- 'na 'VS
mL hsu
Op deze wijze slaagt
vloêdlge kunstschatten,* welke voudlSe schoenmaker e
uitstekend bewaard zijn gebleven, jachtende
die eigenlijk nergens meer tijd
heeft, een morgen of een
op het heden en op wat vroeg
Zo Is er een raam „Mozes
de put", dat Mozes laat zien,
ringd door vrouwen
kleding, de dochters
dianitische priester Jetro,
er enkelen bezig zijn haar scha>
pen te drenken. Dit raam, des- ®f 'aa* onherroepelijk komt...
tijds geschonken door de burgers
van De Rijp, onderscheidt zich
door bijzonder fraaie tinten.
.De Rijper reders schonken in
1655 als raam een fijn gepenseeld
zeetafereel, voorstellende de ha
ringvloot, begeleid door een oor
logsschip en vissende onder de En
gelse kust.
En zo schonken ook boeren een
raam; en de stad Amsterdam, als
mede Purmerend, Monnikendam.
Enkhuizen, Alkmaar. Hoorn,
Edam en Medemblik. Alle ramen,
die stuk voor stuk de grootheid
van het verleden demonstreren.
Veel meer nog zou er van die
jx te vertellen zijn.
Stierenvechters
hebben maling
aan buitenlandse
proiestbrieven
Dit varken wordt liefdevol vetge
mest omte worden verloot!
Op een nummertje voor 1 peseta
kunnen 150 kilo's varkensvlees
voor u besproken
Joetl, door Sacha Burgi
gave H. P. Leopolds Ult_
MIJ. N.V. Den Haag, tekeningen Rênsi. die
Jenny Dalenoord.
nóg zouden we er niet in slagen,
er een juiste indruk van te geven.
Men moet ze zien! Geduldig zien!
En hier en daar horen toelichten,
opdat belangrijke details de lief-
toch nog de* het
Uit- goede maatjes: natuurlijk met
Itgevero- zijn moeder Henoet, zijn vader
Rensi, die pottenbakker is, zijn
zus Wepa, die getrouwd is met
opperkok Anii en een schattige
Joeti is de nooioiiguur in net baby Fefi heeft, zijn grote,
feliiknamige kinderboek van sterke broer Anhor, die soldaat
acna Burger. Het verhaal speelt iSi zijn zusje Sachmet. die zo
zich af in het Egypte ten tijde goed de was kan doen, zijn broer
van de farao's. De schrijfster tje Haja, die goed met dieren kan
toont in haar bock aan, dat er omgaan, met Ftah-hotep de dikke
genlijk geen verschil is tussen fluit- en lierspeler, met Hora-men
2 hedendaagse jeugd en die uit het kwieke zoontje van de bur-
de tijd van het oude Egypte. De gemeester, kortom: met iedereen.
de tijd van het oude Egypte. De gemeester, kortom: met iedereen.
nog vermelden, kinderen zijn in de loop der tij- ja, zelfs met Apai, de praatzieke
de kerk is bin- den hetzelfde gebleven: aardig, buurvrouw.
nengegaan, de aandacht onmiddel- behulpzaam, ondeugend nieuws- Natuurlijk is men ook wel eens
dat
Bot en de ingang van de kerk v
De Rijp hangt een model t
een oorlogsschip
lijk getrokken wordt door
groot model van een oorlogsschip
uit de zeventiende eeuw, welk mo
del boven de ingang is opgehan
gen. Het is een oude symboliek
van de veiligheid, waarvan vissers dorp huppelt,
en kooplieden zich tijdens hun zee
reizen verzekerd konden weten, als
gierig, trouwhartig enz. boos op Joeti. Dat is dan,
Joeti is een fijn knulletje van neer hij meestal samen met Ho-
een jaar of vijf, dat onbezorgd ra-men, kattekwaad heeft uitge-
door het warme zand van zijn haald of wanneer hij een geheim
de Nijl gelegen geboorte- heeft verklapt. Maar lang kan
Met iedereen is hij
weer iets héél a
Het begin
pers werd lHMHHH
nis gesteld, er sijpelde ook wat
van door naar elders en al gauw
was er toen een begin. Maar naar
mate het enthousiasme bij Cor
Heijnis steeg, zonk het terug bij
de bouwondernemer, omdat deze
in verband met zijn werkzaamhe
den toch dagelijks in de polders
placht te vertoeven. Alle organi
satie kwam op die manier uitslui
tend op de schouders van de
schoenmaker te drukken en dat
was de reden, dat de ontwikkeling
van „het bedrijf" niet zo vlot ver
liep, als hij zich had voorgesteld.
„Volgend jaar schaf ik zelf een
schuit aan", nam Cor Heijnis zich
voor „een flinke motorschuit
met zo'n veertig plaatsen".
Voor vierduizend gulden kwam er
inderdaad een. een schuit, die be
halve van de streekpers ook be
langstelling kreeg van diverse an
dere bladen. En nu begon het eerst
recht te lopen naar het kleine
sluisje tegenover de kerk, waar
de boot aan de ketting1 lag. De
sneeuwbal ging aan het rollen en
rolde weldra zó lekker, dat de
schoenmaker een kapitien moest
engageren: de doorgewinterde Cor
Zomerdijk, die er al veertig ja
ren als binnenschipper op had zit
ten en er nog best zin in had, op
zijn oude dag te gaan spelevaren.
Zo kon Cor Heijnis zijn vaarlust
i i l !l-
niet kwaad zijn op dit brui
ne knulletje met zijn lachend ge
zicht en glinsterende kraaloog
jes.
Sacha Burger heeft gezorgd
voor een vlot geschreven boek,
dat (volgens de omslag) be
stemd is voor kinderen van twaalf
jaar en ouder. En dan zullen we
de enkele taal- en zetfoutjes maar
over het hoofd zien. Wat we ech
ter beslist niet over het hoofd mo-
dit boek verluchtigen.
Leven en laten leven. Uitgave
Stichting „Van Maas tot Schel
de", Eindhoven.
Tussen Maas en Schelde ligt
een belangrijk deel van Zuid-Ne
derland. Met de brochure „Leven
en laten leven" richt de liberale
stichting „Van Maas tot Schelde"
zich tot de bevolking van dit zui
delijk landsdeel. Het is de bedoe
ling, met de brochure propaganda
te maken voor de V.V.D.. die in
de zuidelijke provincies betrekke
lijk weinig aanhang heeft.
Aan de hand van voorbeelden
uit het Brabantse en Limburgse
maatschappelijk leven, wordt op
vlotte wijze een uiteenzetting ge
geven van wat de V.V.D. wil.
Doeve heeft gezorgd voor een
groot aantal illustraties, die ech-
Spanje is een land, dat zich
nu niet bepaald onderscheidt
door een bijzondere voorliefde
voor dieren. Niet zelden ziet
men, hoe boeren hun ezels
mishandelen of hoe kinderen
stenen werpen naar misera
bele straathonden, zonder dat
iemand hen tot de orde roept.
Eveneens is het moeilijk,
een Spanjaard aan zijn ver
stand te brengen, dat de stie
regevechten wreed en on
christelijk zijn. Hij redeneert:
„Een dier is „maar" een dier.
De dieren zijn er om voor ons
te werken of om ons tot voed
sel te dienen. En do stieren
zijn er om ons te vermaken."
Natuurlijk bestaat ook in dit
land een officiële wet die
dierenmishandeling straft. Te
gen de stieregevechten kant
zich fel de Katholieke kerk,
echter zonder resultaat. Zo Is
het dc geestelijken verboden,
„corrida's" bij te wonen.
de Spaanse burgers op te wékken. Erger: men merkt het niet een»
opZou iemand het in zijn hoofd halen, bij een politieagent aan
gifte te doen van het geval, dan zou deze uiterst verwonderd
de aangever aankijken, om dan met een schouderophalen een
oppervlakkige aantekening te maken, vast van plan, deze niet
zijn chef te rapporteren.
Weinig aanhangers
De Spaanse Vereniging voor Dierenbescherming telt weinig
aanhangers. De voorzitter, generaal Kindclan, heeft te kampen
met onbegrip voor zijn werkzaamheden, alsmede met financiële
moeilijkheden. De donateurs moet men met een lantaarntje zoeken!
De vereniging laat voortdurend sterke protesten horen tegen de
„corrida's", die een uitvloeisel zijn van het ontbreken van gevoel
voor alles wat dier is. Radio Barcelona stelt haar een uur zend
tijd per week beschikbaar voor propaganda. Dit kan echter wel
beschouwd worden als een druppel op een gloeiende plaat
Nationale liefhebberij
De strijd tussen mens en stier is een soort „sport", een
nationale liefhebberij die de Spanjaard als het ware aan
geboren is. De nationale Bond van Stierenvechters ontvangt
geregeld stapels protestbrieven, voornamelijk van buitenlandse
verenigingen voor dierenbescherming. Maar de torero's leggen
deze met een glimlach terzijde. Immers, zij verdienen (meer
dan) een vette boterham met dit beroep. Terwijl het Spaanse
volk hen op handen draagt„Zou men in den vreemde nou
heus van ons verwachten", zo roepen zij uit, „dat wij het bijltje
er bij neerleggen
Wie zal de slier hij de horens vallen? De dorpelingen vermaken
zich met hel dier te plagen, het grootste feest dat men zich jaarljjks
indenken kan.
Van uitgeversmaatschappij W.
ter net tevtê on He ririr.tnrJn de Haan N.V. te Zeist hebben wij Nederlandse bewerking -
"t wed"r«n <n)«lc .Pho.n„-Pock«, r.mlMm
h ^H i/l nnpn X ontvangen in de bekende verzorg-
STJL&iïS.™mr.dPiS,dSÏS d« U',VO"i"'
vergaande „verzuiling" in het
i Leeuwen dan-
Prof. dr. E. J. Dijkstcrhuls en
prof. dr. R. J. Forbes schreven
leschiedenis van natuurwe-
technick onder de tl-
Links van de oude ophaalbrug ligt de boot ton Cor Heijnis afgemeerd. Rechts
De Rijp, dat aan de catastrofale brand van 1654 ontsnapte.
de uitvoering.
veigaauue „vercutting in nei on- w M E. van Leeuwen dan- Bei
derwijs ontbreken uiteraard niet. *en ™ij ..Nieuwe romanciers uit lfnacnaP
Men schrijft wel: „In het liberale Nederland en Vlaanderen De --Ovt-,
denken ziet men de samenleving a"«fur kreeg in 1900 de Prijs der "■|"™d
,U organUch „h«i. w..rv,„ "rlT ïlM
tm jitoderng architectuur "D« b" d'
Nederland bewerkt door C.
de groei en de expansie wel ge
leid dienen te wórden, maar on
der eerbiediging van de indivldu-
I BB omvattende twee
deeltje» in deze pocket-serie.
Twee deeltjes omvat eveneens
ele rechten van de staatsburger". J- A. C. Peeters
maar vat in werkelijkheid dit or- J- van Nieuwenhuizen.
ganisme toch wel zeer eenzijdig Van E. O. Relschauer. voortref-
vertaald door v^rte.
gewerkte druk is uitgekomen
Alle
felijk kenner van deze materie, is treerd.
geheel herziene en bij
druk is uitgekomen,
tgaven zijn fraai geillu»
