r
Onstuimige groei van
een nieuw medium
Wonderlijke zaken bij de
toekenning van de Edison
aan Bernard Haitink
IK e ,1 1
fp - Tf
1
wl
rN -v
r P V
TOISON D OR
1
Op Grand Gala du Disque
i m m
is' s
I F 1 I
w w m
m m
8 1&: 8
g S m
SS®
eaeeg
Tien jaar televisie
J >-/$
(h -
Operaseizoen begon met
„Die Lustigen Weiber
Eerst drie uur
per week
fèlèhïsïa,
Baas Peet en
Compagnon
ZATERDAG 30 SEPTEMBER 1961
JIDEREEN heeft het gisteravond via radio en televisie kunnen mee-
maken: in het Concertgebouw te Amsterdam werd ter ere van de Grand
j Gila du disque een „klassieke avond" gegeven. Er waren prachtige boeket-
ten langs het podium, het Concertgebouworkest onder Bernard Haitink
Sfeelde, twee wereldvermaarde kunstenaars solieerden, nl. de sopraan
U Elisabeth Schwarzkopf en de pianist Robert Casadesus. Dat zag er alle-
\naal heel bijzonder, heel feestelijk uit en dat gebeurde dan ook ter ere
!»ran de uitreiking van de zeven Edisons, de onderscheidingen, die worden
jtoegekend aan de beste artistieke prestatie op de grammofoonplaat.
Scholten, staatssecretaris
v., reikte met een kort toepas-
:lyk woord aan vier van de zeven be-
inden het bronzen beeldje, gemaakt
- Mr.
Dam-vrauy 152
(Eerste publicatie)
,j Zwai: 1, 2, 6, 7, 9, 11, 16, 20, 21, 24,
V26. 30, '.4,
Wit: Zk 28. 31, 33, 37, 38, 39, 41, 42,
é43, 44, 4t
Aan e opeenhoping der zwarte
an zijn korte vleugel is dui
delijk ee zeker verloop van de op-
r. lossing z:htbaar. Wie nu denkt dat
^eze oplcsing gemakkelijk is te vin
den vergt zich want dit probleem
behoort it de klasse „zwaargewicht".
h| De aulur J. J. van Tol te Rotter
dam hee: hier nog een extra verras-
gling actór de hand.
s
ii ithaak-vraug 15 2
al Destand der stukken in het minia-
.«uurre van Carl Schlechter was: wit,
s Kf!, Dh6, Pd2 en f2; zwart, Kcl, pi
;2 ei c3. Mat in twee, luidde onze
iri£g. De sleutelzet geeft een extra
lichtveld: 1. Dh6a6! Er zijn drie
rianten: 1Kcl—b2, 2. Pf2—d3
it. 1Kclxd2, 2. Da6h6 mat
vitch back). 1c3xd2, 2. Da6
ïl mat.
n Rritltfi'
4jDe oplossing van het tegenspelpro-
eem is. dat Noord onmiddellijk met
Hhoppenheer moet nemen en ruiten 3
oet naspelen, in de hoop, dat partner
5 itenaas heeft! Heeft Zuid ruitenaas
et, dan is het spel toch niet down
„'spelen, zodat Noord deze kans moet
I men. In de praktijk deed Noord het
ed en West ging één down!
k'Dit was de kaartverdeling na de 3e
Jet is duidelijk, dat 5 klaveren niet
■1 ideale eindcontract voor Oost-
iept is. 3 Sant-Atout of 4 schoppen
j re heel wat eenvoudiger geweest!
jrvan uitgaande, dat de snit op
'Poppenheer zou mislukken, zag West
r Iter nog een goede kans om het spel
icfnaken, door uit de hand een kleine
loppen te spelen. Want indien Noord
t onmiddellijk schoppenheer legt. is
0p!spel gewonnen. West neemt in de
cjtamy met schoppen 8. incasseert
lg/)ppenaas en gooit op hartenaas de
schoppen weg!!
CIJierna kan West niet meer dan 2
gen in ruiten verliezen en het con-
ft wordt gemaakt!
v' JACK DIAMOND
Aardrijkskundige
verbindings-puzzel
,e Joor tussenvoeging van één letter
Jnen de woorden uit de eerste rij
i die van de tweede rij tot een Ne-
-afl. aardrijkskundige plaatsnaam
'nfden verbonden. De gebruikte ver-
udingsletters van boven naar be-
'nTen gelezen vormen de naam van
ul gemeente in Zuid-Holland.
Je woorden van de eerste rij staan
juiste volgorde.
•pU op ar
Si ter aas
1 hoorn recht
los eer
meer er
nieuw pel
west al
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Dobo. 2. Oder, 3. beek. 4. orka.
door Pieter d'Hont. uit, tw. aan Elisabeth
Schwarzkopf (voor de opname vai
Goetheliederen van Wolf), aan Robert
Casadesus (voor de opname van Beetho-
vens Vijfde Pianoconcert, waarbij het
Concertgebouworkest onder Hans Ros-
baud begeleidde), aan Thurston Dart
(voor de opname van Handels Water Mu
sic, door zijn ensemble gespeeld), en
Bernard Haitink (voor de opname van
de Symphonische Etudes van Hendrik
Andriessen, gespeeld door het Concert
gebouworkest onder zijn leiding).
De andere bekroonden waren Joan
Sutherland (voor de plaat The Art of the
Primadonnna het Amadcus Kwartet
(voor de plaat van Beethovens kwartetten
op. 59 nr. 1 en 3) en aan Gcorg Soltl (voor
de opname van Wagners Opera Tristan
und Isolde). Een eervolle vermelding
kreeg de plaat ..Musiquc insolite", een op
name van allerlei speeluren.
De avond
Voordat wij nu over de mérites
deze prijs iets zeggen, zullen wij eerst het
verslag van deze avond doen. Welnu
het Concertgebouworkest onder Haitink
zette in met de Partita van Hans Herake-
mans. een sombere vertaling van Ravels
taal. Wij hadden liever Hendrik Andries-
sens Symphonische Etudes op dit speciale
concert gehoord: het is een beter werk
dan de Partita en paste op deze plaats.
De weergave zou, dunkt ons, van een
lichtere klank geprofiteerd hebben, maar
Haitink pleegt hot orkest nog al zwaar
te houden.
Elisabeth Schwarzkopf was de „konin
gin van de avond". Haar allure op het
podium, de wijze waarop zij het applaus
in ontvangst nam en proefde het
school op zich. Zij zong een aria uit Mo-
zarts Cos! fan tutte en de „Roscnarla"
uit Mozarts Nozze dl Figaro en daarna
Mozarts lied „Ximmt meincn Dank"
op deze situatie zeer toepasselijk. Ach
vocaal was het nog prachtig, maar vooral
haar kunstenaarschap was boven alle lof
verheven.
Robert Casadesus ten slotte speelde het
Vijfde Pianoconcert van Beethoven
geladen, glashelder en voornaam, zoals
zijn pianistiek pleegt lc zijn. Hier hoorde
men een van de grootste pianisten van
onze tijd. Het was alleen jammer dat
Hans Rosbaud niet op de plaats van Hai
tink stond. Want dan was de begeleiding
wel anders uitgevallen!
Op één na
En nu de bekroningen: Wij kunnen het
volkomen eens zijn met de toekenning
van de prijzen, op één na. De overige zes
verdienen ze ten volle, zowel door hun
eigen onbetwiste kunstenaarschap als
door de kwaliteit van de betreffende op
name. Maar tegen écn moeten wij protes
teren en dat is nog wel tegen de Edison
aan Bernard Haitink toegekend. Wat Is
nl. het geval? Er bestaat een plaat van
het gezelschap Alma Musica, in Rudolf
Esc-bers Le Tombeau de Ravel. Maar om-
t er nog een kleine ruimte over was,
;rd toen Hendrik Andriesscns Symfo
nische Etudes erachter gezet. Moet nu dit
kleine stuk ie van een plaat bekroond
worden en Alma Musica, die dan toch do
plaat maakte, niet?
Bovendien is deze bekroning nog af
gedwongen. Want oorspronkelijk zou deze
..klassieke avond" van de „Grand Gala
du Disque" in de Scheveningse Kurzaal
gegeven worden en' wel door het Resl-
dentie-Orkest onder Willem van Otterloo
Maar door het geharrewar van de organi
satie van deze Grand Gala kon op de
definitieve avond het Residentie-Orkest
niet spelen (de datum werd plotseling
verschoven!) en toen sprong hot Concert
gebouworkest in naar ons ter ore
kwam op voorwaarde van een Edison-
prijs!
Hiermee heeft het Amsterdamse orkest
iohzelf en zijn dirigent een slechte dienst
ewezen. Bernard Haitink zal zijn kwali
teiten als leider van dit orkest nog moe
ten bewijzen wij persoonlijk slaan ze
voorlopig nog niet hoog aan en een
bekroning in dit stadium is voorbarig en
daarmee dom. Haitink wordt met alle
geweld gepousseerd naar de hoogste top.
die hijzelf een ongemakkelijke en hele
maal niet vertrouwde plaats vindt. Zijn
greep op het orkest is nog lang niet vast
men hoorde dit gisteravond aan tal
van rafels in het orkestspel, aan tal van
overbodige gebaren in zijn directie. Neen
zonder slaap te verwekken!
met een Edison voor Haitink had mcr.
moeten wachten.
Waarom dan de prijs niet aan het on
overtroffen ensemble van Alma Musica
gegeven? Het werk van Eschcr behoort
tot de beste hedendaagse Nederlandse
muziekliteratuur, de weergave is subliem.
En waarom niet voet bjj stuk gehouden
cn toch niet de Edison toegekend aan
Willem van Otterloo en het Residentie
orkest? Welke waarde moet men dan
aan zo'n „Prlx de disqne" toekennen?
Ddra. H. E. Kokee-van den Berge
hc
If
teravond te Amsterdam het nieuwe
seizoen feestelijk geopend met de
première van Otto Nicolai's „Die
lustigen Weiber van Windsor". Tal
rijke bekende persoonlijkheden uit
de muziekwereld woonden deze
avond bij. De zaal was niet geheel
gevuld, maar dat zal wel anders zijn,
wanneer dit meesterwerk van deze
zeer begaafde romanticus de volgen
de week in abonnementsvoorstelling
gaat.
Tekstdichter Mosenthal heeft- op
gelukkige wijze Shakespeare's „Merry
Wives" tot tekstboek van deze komische
opera omgewerkt. Nicólai, die zelf het
plan ontwierp en het scenario samen
stelde, toont zich in zijn dagboek zeei
dankbaar voor de gelukkige samenwer
king met Mosenthal. Voordat het werl
in 1849 onder leiding van de componist
te Berlijn zijn première beleefde, had
Nicolai enige tegenslagen te verwerken
gekregen. De directeur van het theater
te Wenen, die bij contract voor 1846
opera besteld had, weigerde
verwacht de opvoering, toen het 3
zijn voltooiing naderde. Twee maanden
de succesvolle Berlijnse première
overleed Nicolai plotseling op 39-jarigo
leeftijd.
Toch hebben noch de tegenslagen noch
de naderende dood schaduwen gewor
pen op dit van levenslust en humor tin
telende werk. Zeker, de compositie be
zit enkele conventionele cn vale bladzij
den, maar meestentijds worden we opge
nomen in een stroom van heerlijke me
lodieën. kostelijke persoonstyperingen.
frisse orkestratie en rake scenische
vondsten.
Het benkendst is wel het briefduet.
waarmee het werk na de tot repertoire-
nummer geworden ouverture opent. Maar
ook het duet van Falstaff en Fluth in
het tweede bedrijf, van Anna en Fentoo
als Titania en Oberon en eigenlijk dat he
le derde bedrijf is het beluisteren cn
bekijken meer dan waard.
de opvoering zelf kunnen we
matig enthousiast zün. Dat
achten, zo-
En dat zal In de eerste plaats een finan
ciële kwestie zijn Er was eigenlijk
maar één medewerker van waarlijk in
ternationale allure: Arnold van Mil. die
met zün fraaie stem wonderen doet en
een onvergetelüke Falstaff-flguur op de
planken zet.
Hü is met Conchita Gaston (Frau
Reich» ook de enige, die over het te hard
spelende orkest verstaanbaar en goed
hoorbaar is. Deze Conchita Gaston is
een ons tot nog toe onbekende, nieuwo
kracht uit het Tableau de la Troupe, die
met haar welluidende alt, duidelijke
dictie en levendig spel een belangrijke
aanwinst kan worden genoemd. Zowel
Erna Spoorenberg (Frau Fluth) als Ar
jan Blanken (Fentoo' zijn sympathieke
vocalisten, die echtcraiét het stcmvdliffiie
bezitten om deze rollen,deyiQfüge kracht
en overtuiging te geven. Paolo Gorin vol
deed wel als Fluth. Wilma Driessen zong
de Anna heel verdienstelijk, maar de mys
terieuze stemming van de maannacht in
het derde bedrijf wist zij toch niet op te
roepen. In dc kleinere rollen viel ons do
fraaie vocaliteit van Piet van den Berg
op (Reich). De twee afgewezen minnaars
van Anna (Chris Remmer en Peter van
der Bilt) gaven elk in hun soort een go«»-
de typering.
Naast het vocale is ook het orkestrale
element een zwak punt van de Neder
landse Opera. Vooral wanneer een diri
gent voor het orkest staat, die te weinig
affiniteit voor dit operagenre heeft. Jo
hannes den Hertog neemt alles te ernstig
cn te zwaar. Het tempo dat Erna Spoo
renberg in het briefduet hoorbaar wild»
bereiken wijst hij bewust af en herhaal
delijk waren er ook elders grote ongo-
iijkheden. omdat vocalisten èn koor (m.t.
terecht) de gang van zaken te traag von
den. De sprankeling cn tinteling gaat zj
verloren.
Aan het toneelbeeld was veel werk
besteed. Regisseur Wolf-Dieter Ludwig
bereikte met de decors cn costuums
Ruordi Barth en het ballet een
levendig geheel. De uitvoerenden had
den verschillende open doekjes in'onl
angst tc nemen en aan het slot ont
braken uiteraard de bloemenhulde cn
het applaus niet.
Dr. W. J. Schmidt
stifthouders
ftot inde punt verzorgd!
'P Pipi«r M Bo«lc N.V. Amitardu»
rPlEN jaar televisieis dat wel
1- een reden voor herdenking?
voor het houden van een plechtige
samenkomst met autoriteiten, het
aanbieden van een gala-avond, het
verzorgen van een hele reeks top-
programma's?
Dat is het, want de ene tien ja
ren zijn de andere niet In deze tien
jaren televisie is een zo ongehoord
snelle ontwikkeling van een nieuw
medium werkelijkheid geworden,
dat het een bijna uniek verschijn
sel in de samenleving mag worden
genoemd.
..Alles heeft zijn tijd van groei
nodig", is een veelgehoorde beproef
de uitdrukking, waarin de welwil
lendheid van het grote publiek je
gens iets geheel nieuws wordt ge
demonstreerd. Niet alzo echter dc
televisie, het troetelkind van de hui
dige sametileving, dat van het begin
af de allure aannam, zichzelf over
het hoofd te willen groeien en nau
welijks ingetoomd kan worden.
Voor de meeste kijkers-van-nu is
het begin van de Nederlandse tele
visie in nevelen van het verleden
verborgen. Daarbij zegt men: „is dat
dan pas tien jaar geleden?"
Het was in 1948 toen er voor het eerst
over het verschijnsel televisie in ons
land werd geschreven: de N.V. Philips
had toen een fabrieksmachtiging gekre
gen voor fabrieksuitzendingen. Dat be
tekende. dat speciaal daarvoor geno
digden wel eens mochten kijken naar
het merkwaardige gebeuren, dat er er
gens boven in een der Eindhovense ge
bouwen iemand sprak of zong en dat
men dat dan beneden op een glazen
scherm kon zien. Kort daarna mochten
de eerste experimentele uitzendingen
gebeuren: zij werden opgevangen door
enkele deskundigen, die de ontwikke
ling en de mogelijkheden van het nieu
we medium bestudeerden en daartoe
een ontvangapparaat thuis hadden.
In oktober van dat jaar stelden dc
ministers van onderwijs, kunsten en we
tenschappen en van verkeer en water
staat een televisiecommissie in, welke
in april 1949 een rapport van bevindin
gen uitbracht
De kranten schreven er wel over en
misschien hebt u er destijds over ge
lezen, maar erg veel indruk maakten
al deze voorbereidingen niet: Nederland
wist niet wat televisie was en maaklo
zich er nog niet warm voor.
Besprekingen
Zo werd het januari 1951, eer het tot
besprekingen kwam tussen industrie en
omroepverenigingen over inrichting van
Studio's cn aanschaffing van technische
apparatuur. In juni volgde het eerste
televisiedebat in dc Tweede Kamer,
PTT en NOZEMA brachten rapporten
uit aan de overheid betreffende de tech
nische mogelijkheden van uitzendingen
en op 31 mei werd de Stichtingsacte
..Nederlandse Televisie Stichting"
Hilversum verleden.
En nog altüd wms het allemaal 3
den ongemerkt veeleisend cn behoorlijk
ch.
gaat dat met dc nieuwe dingen in
een tijd van hoogconjunctuur cn ver
bijsterende technische vindingen die
elkaar voor het normale bevattingsver
mogen al tc snel opvolgen.
Maandag zullen wc even stilstaan bij
dat vrolijke herdenkingsfeit: tien Jaar
televisie. Dinsdag zullen we het alweer
spel. Nog altijd waa de Nederlandse 'U" 10 dat im-
huiskamer niet ingeateld op bet be- mcrs' M"r toch. wat 15 er. met en door
negende beeld en het glaren scherm, die te'evisre in dere tien Jaren enorm
De teJeviaiecocnmissie werd bedankt v gebeurd
voor haar bemoe.cmseen en ontbonden. L,u" m"r rv"> dcn-
aan de pers werd bencht. dat er «poe- d' vele hoogbejaarden cn de
dig begonnen zou kunnen worden met zieken, die dank zij deze tech-
het uitzenden van experimentele tele- n,,chc ontwikkeling als het ware bui-
visie ten hun kamer kunnen komen,aan de
voorlichting en de ontspanning welke
Daartoe verscheen van overhelds- het lichte scherm in zovele stille ver-
wege op 29 september dc Televisie- trekken heeft gebracht
beschikking 1951, o m. Inhoudende Dat wc niet met alles content kun-
ecn zendmachtiging voor drie uren nen zjjni dat er te wensen cn tc kri-
per weck, verleend aan de NTS voor tiseren blijft, is niet erg. Dat houdt
twee jaren. Ingaande 1 oktober 1951. de belangstelling en het werk leven-
En zo ging, op 2 oktober d.a.v., dc ^'8- ten slotte we hebben im-
eerste televisie-uitzending, een vrolijk mers ..pas tien jaar" televisie!
en feestelijk programma, dc ether in.
Ineens keek Nederland op: nu ging het
Men praatte over televisie, men vroeg
elkaar: „Heb je het al gezien?" en de
belangstelling begon zich te ontwikke
len. Nog datzelfde jaar, op 17 december,
werd de Televisieraad geïnstalleerd en
voorzitter was wijlen prof. P. S. Ger-
brandy.
vanavond
11V gaan kijken
Nu begonnen in de huiskamers heel
langzaamaan de eerste ontvangtoestel
len tc verschijnen. Een televisietoestel
werd toen nog als bijzondere luxe be
schouwd en het waren welgestelde Ne
derlanders, die zich er een aanschaften.
Op 31 december 1951 waren er in totaal
ongeveer 500 ontvangers geplaatst
Hoe snel het precies ging met dc aan
was van toestellen in die eerste jaren
is niet meer precies na te gaan, want
pas na het van kracht worden van de
wet op het kijkgeld (1 januari 1956»
werd men verplicht ieder toestel dat
gekocht werd aan te geven cn kon dus
een nauwkeurige registratie beginnen.
Vast staat, dat er op 31 december
1955 plm. 30.000 toestellen in gebruik
waren en op 30 april 1956 55.364.
Intussen echter was er al heel wat ge
beurd met de Nederlandse televisie.
Noemen we een paar hoogtepunten, dan
komt vooraan de eerste officieuze Euro-
vi«e-uitzending: de kroningsplechtighe-
,den in Londep op 2 juni 1953. Op 1 ja
nuari 1954 werd de Televisieraad opge
heven, nadat op 1 oktober daaraan
Na het NTS-journaal begint de
AVRO met een nieuwe, vrolijke film-
serie in vele afleveringen, getiteld
„Mijn zuster Eileen". Om kwart voor
9 aansluiting met het Kurhaus 111
Scheveningen voor een directe repor
tage van het Grand gala du disque,
die tussen 9.25 en 10 uur onderbroken
wordt voor uitzending van het 4e deel
van de dctective-seric „Dc andere".
vanavond
Een ouverture van Borodjin cn het
vioolconcert van Katsjatocrian wor
den tussen 8 cn 9 uur uitgevoerd voor
de KRO door het omroeporkest, ge
leid door Maurits van den Berg jr.
Om 9.10 uur gaat het klankbeeld over
de 90-jarige schrijver Stijn Streuvcls
de ether in cn om 9.40 uur een ver
korte i Franse) uitvoering van de ope
ra „La belle Hélènc" van Offenbach.
Religieuze werken van Haydn worden
na 11 uur besproken en uitgevoerd.
Dc VARA zendt van kwart voor 9
tot 11.15 uur een reportage van het
„Grand gala du disque" dut in Sche
veningen wordt gehouden, uit. Om
11.25 uur de slotuitzending „Hoogge
ëerd publiek" met een hele rij arties
ten van vroeger en nu.
Programma voor morgen
ZONDAü 1 OKTOBER 1961
- 8.33 Gevar
afgaande het "experimentele karakter 10j» P":
dc uitzendingen in definitieve tele- SSS" 5
Commentaar»
Plechtigheid
in Zweden
S~hPNlEUW hebben wij gisteren via
radio en televisie getuige kunnen
zijn van een wereldgebeurtenis, zij het
ditmaal van ernstige aard: de teraar
debestelling nan Dag Hammarskjoeld,
de overleden secretaris-generaal van
de Ver. Naties.
In een gezamenlijk programma
hoorden wc over de zender Hilver
sum I een duidelijk verslag en op
het beeldscherm zagen wij de rouw
dienst. dc droeve tocht door Upsala
cn de bijzetting in het familiegraf van
een :o node gemiste en dicp-betreurde
politicus.
Door eenvoud indrukwekkend was
deze staatsbegrafenis, die wij. vooral
t'ia het scherm van zo dichtbij mee
maakten. De beelden uit Zweden wa
ren bijzonder zuiver en helder en de
camera's deden uitstekend werk.
sporlbcr 12 2J Orgclspd
13.07 Dc toestand in dc wcrel
13.17 Medcd ot gn
alle weggebruikers
Bockbcspr 14.40
ie. VARA: 17:00 M
17.30 V d Jeugd 17.50 Nws, sportultol en
14.40 Volkaliede?enr 18.30
progr
20.00 Nws 20.05
visie was overgegaan.!
Eurovisie werd nu langzamerhand
ook rijp om officieel te zijn en met het
oog daarop werd ten hoogste 12 uren
per maand zendtijd voor Eurovisie toe
gestaan. Het was op 6 juni 1954. dat een "Tpfio"l8 30 Korte Ncd Hcrv kerkdienst
reportage van het Narcissenfeest in IKOR: 19.00 v d jeugd 19 30 De
Montreux als eerste officiële Eurovisie- Muzikale"!.^
uitzending op het scherm kwam in de wit. tioorspéT' 2L36 Gram* 21AÏ" In" het
deelnemende landen. Nederland telde voetgpoor der wetonsdhap. documentair
toen ongeveer 16.000 ontvangtoestellen, jba!' Medcd 'cnmsportuitsi *23.oo intern
volksliederen 23.15 Gram 23.S3>—24.00 Nws.
Hilversum II, 298 m. 1007 kc/s. kro:
8 00 Nws 8.15 Gram 3.2Ó Plcchllec Hoog
mis. NCRV: 9.30 Nws cn waterst 9.45
Van toe af ging het snel voorwaarts Gram. convent van kerken-, io.oo
met de ontplooiing van de Nederlandse ctxr Gercf kerkdienst. now: 11,30 Orgel
televisie. Allengs v«™*crderde het SVi&Ju co'SSft.MOreS"K&
aantal zenduren cn daarmede de scha- te muz 12J3 De_ kerk zOt^ GJJ.
Snel voorwaarts
NTS
Gevar progr 13.30 V
"S
Terwijl Baas Peet tervville van juffrouw La Rue
i oude Tom een verwoede strijd met de andere
hurders voerde, vond Jiij toch altijd tijd voor de
kinderen. Vanaf de dag van zijn komst, hadden zij
hem ieder ogenblik voor de voeten gelopen. Ze wil
den spelen met zijn hond en zijn kat, ze wilden zijn
curiositeiten zien en zijn zonderlinge verhalen
horen, 's Zondagsmiddags wandelde hij gewoonlijk
langs de rivierkant, op de voet gevolgd door een
half dozijn kinderen, die onder zijn leiding van
alles verzamelden, mooie schelpen, bijzondere
stukjes steen of grappige krabbetjes.
Tegenover volwassenen was Baas Peet vaak
verlegen en onhandig, maar tegenover kinderen
had hij zijn eigen taal. Zij begrepen hem en hij op
zijn beurt beschouwde alles wat zij zeiden en wat
zij deden, met ernst cn toegewijde aandacht.
Echter de voortdurende druk en de steeds
vermeerderende vragen van zoveel mensen waren
:eer vermoeiend en hij zou deze inspanning niet
•erdragen hebben, wanneer z'n leven door dit alles
niet zo geheel nieuw en zo belangrijk geworden
vas. Voordat hij het zelf wist, was hij van een stuk
wrakhout dat zich liet meedrijven met eb en vloed,
veranderd in een mens die een taak had in deze
wereld, welke alleen door hem en door geen ander
vervuld kon worden. Hij had één gelukkige eigen
schap. Wanneer lawaai en spanning te groot wer
den. kon hij zich terugtrekken in een volledige ver
getelheid. Op zulke ogenblikken sloot hij zijn ge
zonde oog, dompelde zich onder in volmaakte
zwijgzaamheid en kwam na enkele ogenblikken te
rug tot de werkelijkheid met ontspannen spieren en
een nieuwe gemoedsrust.
Toen hij zijn nieuwe woning gemeubileerd had
en het werk in de winkel een aanvang zou nemen,
gebruikte hij zijn vrije tijd om kennis te maken
met zijn huurders.
Het duurde niet lang, of hij begreep dat het
huisgezin der Kurtzen het meest veelbelovend was.
Van hen werd dan ook verteld, dat zij betere dagen
gekend hebben. Enkele jaren geleden waren zij
can het platteland naar de stad gekomen terwille
fan hun oudste zoon, die zich niettegenstaande het
ALICE HEGAN RICE
VERTALING VAN DIET KRAMER
feit dat hij toen nog in de korte broek was. geroe
pen voelde tot het ambt van geestelijke. Om aan
deze roep te voldoen had Kurtz zijn vrij zorgeloos
bestaan van kleine boer verwisseld voor dat van
stadsnachtwaker. Zijn vrouw deed afstand van
haar bloementuin cn haar hoenderpark, terwijl
Jake en Lucy oude kleren en nog oudere schoenen
droegen, opdat Jasper keurig gekleed naar het
verre doel. naar zijn hoge roeping kon schrijden.
Al deze opofferingen waren niet vergeefs geweest,
wanneer men tenminste de buren en bekenden,
die beweerden Jaspers karakter te kennen, geloven
wilde. De algemene opinie was. dat hij het ver zou
brengen en Mom Zender, de enige die van de pu
blieke mening afweek, voegde daar aan toe dat zij
hoopte dat hij het ,.ver van hier" zou brengen.
Jasper was nu zeventien jaar. Hij moest nog één
jaar op het gymnasium blijven en zou dan naar
de Theologische Hogeschool gaan.
Hoewel Baas Peet Jaspers verdiensten heel goed
zag, prefereerde hij de onberekenbare Jake, die
met Marlène Zender bijna al het kattekwaad. dat
in de Bocht gebeurde, op zijn geweten had. Jakc
was stug en zwijgzaam, maar hij had iets zeer be
trouwbaars en onder het masker van zijn ruwheid
verborg hij een goedhartigheid, die in strijd was
met de spottende uitdrukking van zijn ogen.
Het was op een zaterdagavond ongeveer een
maand na zijn aankomst dat Baas Peet zijn eerste
visite bij de familie Kurtz aflegde.
„Kom er in!" zei juffrouw Kurtz gastvrij. „De
kinderen zijn juist aan het repeteren voor het kerk
koor. U heeft hen nog nooit horen zingen en spelen,
is het wel?"
Baas Peet vertelde haar niet, dat dit twijfelach
tige genoegen iedere avond zijn deel was geweest.
Hij kreeg een stoel tussen zijn gastvrouw en zijn
gastheer en keek met vleiende belangstelling naar
wat Kurtz gewoonlijk aanduidde met de naam „on
ze nakomelingen".
„Hebben wij geen recht om trots te zijn?" zei
de moeder bijna uitdagend, terwijl ze keek naar
Jasper met zijn viool, naar Luey met haar psal
menboek en naar Jake, die een soort bastaard In
strument bespeelde.
Ik zeg vaak tegen vader: Onze Lieve Heer heeft
Zijn volle deel aan ons gedaan met ons drie zulke
begaafde kinderen te geven."
„Het is de moeite van het arm-zijn waard",
gromde de vader vanuit de diepte der oude leun
stoel. „Bovendien: armoede is een beproeving, die
ons gezonden wordt om te zien of wij wel waard
zijn gered te worden."
„Wat voor een soort instrument heb jij daar?"
vroeg hij Jake.
„Ik weet niet hoe ik het noemen moet", zei de
jongen met een glundere lach. „Ik vond op de vuil
nisbelt een stuk van een banjo en een ingedeukte
mandoline en daar heb ik één ding van gemaakt
Je zou het een banjoline kunnen noemen."
„Geweldig handig", bewonderde Baas Peet ter
wijl hij het zonderlinge voorwerp in zijn handen
nam.
..Wacht maar eerst tot u hem hoort spelen", zei
de trotse moeder.
Na verscheidene malen vals begonnen tc zijn,
geraakte het drietal eindelijk op dc goede weg en
zij zouden tot het bittere einde zijn voortgegaan,
wanneer mijnheer Kurtz er niet op gestaan had.
dat Lucy voor hen het lied: „Gewassen in het bloed
van het Lam" zou zingch.
(Wordt vervolgd).
kering van de programma's
en omroepverenigingen.
Op 1 januari 1956 kregen
journaal; de zendmachtiging van de fcz-.g 10i«*oo 'sport"l6.30Ve*pcr«"''aCDR;
NTS, telkens bü «tukjes en beetjes 17.oj Ncd Hcrv kerkdiciut
verlenrd werd nu onbenerkt ver- 8 00 Hc, g< cn schip, kritieken, NckV
i j u' i P 19.00 Nv\-, uit d. kerken 19 05 Samenxang
leend. het aantal zenduren was 10. 1930 Gemeenschap der Heiligen, l«in£
en het kükgeid werd voor het eerst KRO i9 u N a 2000 Teyibemanning,
rehrven hoorspel 20.40 Nederlandse itdjes cn mi-
gcnescn. ...n„ lodicljss Z\ 10 Kampvuren lang» dc Even-
Meidra kreeg nu ook hel IKOR aaI. te/mg 21 jo Gram 2200 Gevar progr
regelmatig zendtyd toegewezen cn in 22 AkiTc voor God. lezing 22.30 Nwi
novembervM dal |u, i.m Wrl ÊooA^
kerkgenootschap voor het eerst uit. gebed 23.15 Brabant» kamcrork 23.55-24 00
Op 1 april 1959 breidde het aantal KTeIcvl«leprogr. NTS: 19.30 Wcekjoumaal
zenduren zich uit tot 15, op 1 januari 20.00 sport In beeld. NCRV: 20:» Liin
1960 tot 18, op 1 oktober 1960 tot 22 en zondcr^lcngtc. ecdramatlM;,-
discussie.
aan de 26 uren per week.
Maar intussen is er nog veel meer
gebeurd: het zenderpark voor de Ne
derlandse televisie is voltooid. De ene
stcunzender na de andere is met feeste
lijk vertoon in gebruik genomen en met
de officiële ingebruikstelling van de
nieuwe zender IJssclstein door H.M. de vpRÓ'^Mboo' Tc^'w*
Koningin op 17 januari j.l. werd het overdenking VARA: :o 20 Zv.tig
sluitstuk van de zenderbouw bereikt -or fSSSJAx
Als wc nu zeggen, dat in deze acht of- Zd„g 12.10 Land- en tumbouwmedcd 12 33
ficiële televisiejaren ook „de ene studio y°or het platteland 12 38 Gram 13.00 Nws
na dc andere" in gebruik werd geno- jj J* wïkken* cnwegTnczing* 4*00°Me*-
dan lijkt dit heel wat in tegen- zo-sopraan cn piano 14.30 Een peréoonlljka
Programma voor maandag
MAANDAG 2 OKTOBER 1961
Hilversum I, 402 m. 716 kc/s. VARA:
7.10 Gym 7 20 Gram 7.23 Gram
g i(j Cr#m fi00 Gym
Waterst.)
*Un.
d vrouw 9.10 Gram 1
stelling tot de feitelijke toestand, want
noorspel 15.30 Wal
18.00 C
n»t d, studioruimlc i, het no,' altijd '«"t;
treurig gesteld. Laten we hopen, dat de '.8.00
komende tien jaren daarin grondige
herziening zullen brengcnl
En nu, tien jaren na die befaamde
•eerste uitzending" van xpc-rum ntelc l.'.'hn" '.''"'l». .1!) 'n a gn n', cub".
18.20 Act 18.30
aan haring 1
Crlethuyaen 1930
DU «w« ZO.05 Cabaret 20 3»
Quiz 21 28 Lichte mur 21 55 Act progr
22 30 Nws 22.40 Omr ork 23.33—24.00 Nws.
Hilversum II. 298 m. 1007 kc/s. NCRV:
7.00 Nwa cn SOS-brr 7.:o Gram 7.20
Sportult*l 730 Gra,n 7.50 Meditatie 8.00
Nws 8 15 Radlokrant 8.35 Gram 9 00 V d
zieken 9,36 Gram 9.40 V d vrouw 10 10
Gram 10 20 Theologische etherleergang
1105 Gram .2 00 Idem 12.25 Voor boer en
tuinder 12 30 Land- en tulnbouwmedcd
12.33 Lichte mux 12 25 Voor boer en tuin
der 12.30 Land- rn tuinbouwmedert 12 32
Lichte mm 12 53 Gram of act l ioo Nwa
13.15 Lichte muz 13 43 Gram 14 05 School-
Promenade-ork en aol 15.1»
18.00 Bttbel-
17 00 V d
i 17.15 V
televisie, is er wel ontzettend veel
anderd. Televisie is een begrip gewor
den, een volksgoed. Ook op dc eenvou
digste daken rijzen de antennes op en ci
zijn nog maar heel weinig landgenoten, 2ok»'l'S*
die nog nooit televisie hebben gezien.
Neon, geheimen heeft het schielijk op
geschoten nieuwe medium niet meer
voor ons. Het aantal geregistreerde ont
vangtoestellen loopt naar het miljoen.
Niemand kijkt er meer van op, wan
neer binnen- en buitenlandse reporta
ges van evenementen of plechtigheden
zomaar in beeld de huiskamer binnen- Beunsbêr 17 45 R,
komen. Guinea: oude mytnei
Wc zijn kort geleden een ogenblikje
extra geïnteresseerd geweest in het
eerste relais met Moskou, wc zullen
in de niet zo verre toekoms
enthousiast zijn over het v
eerste relais over de oceanen rei- ^rdenk
kend maar dat alles zal, in onze revue 23 40^ Het
gehaaste tijd, spoedig als .gewoon" 2355—24 00 xw.
aanvaard worden. Telerlsleprogr nts 20.00 Journaal
weerorverx 20»- E.imver»lag reeep
We zijn allang niet meer verbaasd :o-jarig bettaan NT»-, vpno 20 vj Ter
over wat daar allemaal op dc beeldbuis J!'1 G|!J".kJlra-a,JP 11 00 Chany
kan verschijnen, integendeel, we wor- Kuaatprogr.
Jeugd 17.30 Gram 17.41
igsult/ Ned N'ieuw-
in een nieuw kleed.
Muziek-
ingellc in Eipcranto
21 45 Mtdi*ch« .-abrlc. 22 1»
