Jlietttue £rilisrije (tfouranl
V.N.'-beheer over Nieuw-Guinea
Commentaar
Minister Luns komt met ingrijpend voorstel in assemblee:
Internat, ambtenaren
Spoedige ontwikkeling
Duidelijke waarborgen
Streefdata
Sowjetunie wil vrijheid
Berlijn garanderen
4,5 miljoen liter benzine
dreigde te ontploffen
ft
utoua
Kettingreactie na de Groningse beeldenstorm
nlri
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1961
KANTOREN Steenstraat 37
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
POSTREKENING: 58936
KLACHTENDIENST bezorging 1819 u
ABONNEMENTEN f 7.50 Der kwartaal
f 2.55 per maand; f 0.59 oer week
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter
Familieberichten f 0.18 per millimeter
'Bij contract belangrijke korting)
Tweeënveertigste jaargang no. 12288
CHRISTELIJKJ/ATIONAAL DAGBLAD
„Stantoastlcfi It abfblmn
myn bert ia tegtjeosport"
VOETGANGERS:
Zó moet het nü
Zie pagina 9
Nieuws in
één oogopslag
1 Minister Luns heeft in
de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties
voorgesteld, dat de volke
renorganisatie het bestuur
over geheel Nicuw-Guinea
in handen neemt. De cen
trale voorwaarde, die Ne
derland hierbij blijft stel
len is. dat het recht van de
l bevolking op zelfbeschik-
j king afdoende wordt ge
waarborgd.
Indonesië heeft al laten
weten, dat het Nederland
se voorstel onaanvaard
baar is, en dat er van zelf
beschikkingsrecht geen
sprake kan zijn, omdat het
gebied onder de Indone
sische soevereiniteit zou
vallen en dus alleen maar
aan Indonesië kan worden
overgedragen.
De Rus Gromyko ver
klaarde in de V.N.-Assem-
blée, dat de Sowjetunie be
reid is, de vrijheid en wel
vaart van de West-Berlij-
ners te verzekeren. Maar
hij zei er niet bij hoe zün
land dat wil doen.
Wegens het „smokke
len van mensen uit Oost-
Duitsland" is de 56-jarige
Nederlander H. J. P. M.
Pierrot in Oost-Berlijn tot
drie-en-een-half jaar ge
vangenisstraf en ver
beurdverklaring van zijn
auto veroordeeld.
Meer en meer gaan de
omroepverenigingen ertoe
over. rekening te houden
met de veranderde luister
gewoonten door de snelle
toeneming van het aantal
TV-kijkers. Ook de NCRV
zal zich in het komende
winterseizoen wat de ra
dioprogramma's betreft,
daarbij sterker aanpassen.
De Belgische (r.k.)
premier Lefèvre heeft een
scherpe aanval gedaan op
de eisen van de Waaise
socialisten voor het invoe
ren van een federaal stel
sel in België. Hij vroeg
zich af of het federalisme
in België niet de nieuwe
vorm van onverdraag
zaamheid wordt, die zo
vele rampen heeft veroor
zaakt in de geschiedenis
van West-Europa.
Nadat gevechtswagens
op het toneel van de
„strijd" waren verschenen,
hebben de vrije boeren
van Koekoek de witte
vlag gehesen. Zij tracht
ten gisteren de weg Apel
doornZwolle tussen
Vaassen en Epe te blok
keren, waar het Konink
lijk paar gisteren moest
passeren.
Het Verbond voor Vei
lig Verkeer gaat volgende
week voorlichting geven
inzake de bescherming van
oversteekplaatsen, met een
grootscheepse zebra-cam
pagne.
NEDERLAND is bereid liet bestuur en de ont
wikkeling van Nederlands Nieuw-Guinea
onder liet „actieve toezicht" van de Verenigde
Naties te brengen, op voorwaarde dat aan liet zelf
beschikkingsrecht van de Papoea's geen afbreuk
H wordt gedaan.
Zijn huidige bevoegdheden met betrekking tot Nieuw-
Guinea wil ons land overdragen aan een op te richten
organisatie of internationaal gezagsorgaan van de V.N.
Dit lichaam zou (lot op 't ogenblik van de zelfbeschik
king) als „ontwikkelingsautoriteit" onder supervisie van
de Algemene Vergadering der V.N. met 't internationale
bestuur van Nieuw-Guinea moeten worden belast en ge
leidelijk de Nederlandse werkzaamheden en verantwoor
delijkbeden moeten overnemen.
Dit is de kern van de voorstellen die de minister van buitenlandse zaken,
mr. J. M. A. H. Luns, gisteren in de volkerenorganisatie heeft gedaan om
tot een „vroegtijdige beëindiging" van het Nederlands bestuur in Nieuw-
Guinea te komen.
Mocht de Algemene Vergadering inderdaad tot de oprichting van een
internationale ontwikkelingsautoriteit voor Nieuw-Guinea besluiten, dan
blijft Nederland niettemin bereid zijn huidige financiële bijdrage aan het
gebiedsdeel (30 miljoen dollar per jaar) voort te zetten gedurende een
nader te bepalen periode. Aan de Nederlandse bestuursambtenaren die op
het ogenblik nog in Nieuw-Guinea dienen (ongeveer 2800), zal onze rege
ring verzoeken zo lang als noodzakelijk is in functie te blijven en wel als
„internationale ambtenaren", aldus minister Luns.
Volgens de bewindsman kunnen de Nederlandse voorstellen, als ze worden
goedgekeurd, niet alleen leiden tot een vroegtijdige beëindiging van het Ne
derlandse bestuur in Nieuw-Guinea, maar ook tot een spoedige ontwikkeling
van dit gebiedsdeel, terwijl tegelijkertijd wordt voorzien in een bona-fide
waarborg voor het recht van de bevolking op zelfbeschikking.
Het zelfbeschikkingsrecht van de Papoea's stelde de minister in zijn rede
centraal. Hij baseerde zich daarbij op de tekst van de vorig jaar door de
volkerenorganisatie aanvaarde resolutie, waarin beherende mogendheden
werd verzocht onmiddellijk stappen te ondernemen om zo snel mogelijk alle
bevoegdheden aan de bevolking zelf over te dragen.
Nederland, aldus de minister, is bereid een beslissing van de Algemene Vergade
ring te aanvaarden, die „duidelijke waarborgen" voor het zelfbeschikkingsrecht
geeft. Zodra die waarborgen er zjjn, is Nederland bereid zyn soevereiniteit over
Nieuw-Guinea óp de kortst mogelijke termijn te beëindigen en aan de bevolking
af te staan. De V.N.-ontwikkelingsautoriteit. waaraan het internationale bestuur van
Nieuw-Guinea eventueel zal worden opgedragen en die dan dient te worden uitge
rust met uitvoerende bevoegdheden, zal na een geleidelijke overname van Neder
landse werkzaamheden en verantwoordelijkheden de Papoea's kunnen voorbereiden
op „spoedige zelfbeschikking onder stabiele omstandigheden".
De ontwikkelingsautoriteit zou vol
gens mr. Luns zo nodig kunnen worden
opgericht door een overeenkomst tus
sen de V.N. en Nederland. De verant
woordelijkheid voor de economische,
sociale en opvoedkundige ontwikkeling
zou terstond aan de uitvoerende auto
riteit moeten worden toevertrouwd. In
ternationale deskundigen zouden kun
nen worden gerecruteerd in overeen
stemming met de regels, die gelden voor
het personeel voor technische bijstand
van de V.N.
Als de Algemene Vergadering tot op
richting van een ontwikkelingsautoriteit
voor N.-Guineo besluit, zou ze gelijk
tijdig kunnen beslissen dat na raad
pleging van de bevolking tussentijdse
èn definitieve streefdata worden vastge
steld voor de zelfbeschikking en de ver-
vrijetijdsverf kwaliteitsverf
FLEXA verkrijgbaar bij
Nieuwe Rijn 4f
VERFHANDEL
OEGSTGEEST
KEMPENAERSTR 71
TELEFOON 31705
FLEXA-Dealer
Fa. H. Schutte Zn
dere overdracht
de bewoners van
V.N.-commissie
De minister kondigde de Nederland
se voorstellen aan als „een geheel nieu
we conceptie in de geschiedenis van
de dekolonialisatie". In verband daar
mee gaf hij de Algemene Vergadering
in overweging om, alvorens een defini
tieve beslissing te nemen, een speciale
V.N.-commissie in te stellen die zou moe
ten nagaan of de internationalisatie
plannen te verwezenlijken zijn en die
zich in N.-Guinea van de bestaande toe
standen en van de meningen en wen
sen van de bevolking op de hoogte zou
moeten stellen.
Deze commissie zou o.m. ter plaatse
de mogelijkheden moeten onderzoeken
voor het organiseren van een vroegtij
dige volksstemming onder toezicht van
de V.N. teneinde de verlangens van de
bevolking vast te stellen. Op grond van
haar bevindingen zou ze verder tussen
tijdse en definitieve streefdata voor zelf
beschikking en overdracht van bevoegd
heden aan de bevolking moeten voor
stellen. als dit tenminste wenselijk en
uitvoerbaar is.
De commissie zou haar rapport, ver
gezeld van aanbevelingen, moeten aan
bieden aan de volgende zitting van de
Algemene Vergadering. Te zijner tijd
zal de Nederlandse V.N.-delegatie he'
Initiatief nemen om de A V. in staat te
stellen over deze voorstellen te beslis
:cn. zo besloot mr. Luns.
De minister heeft, vóór hij zijn Nw.-
Guinea-voorstellen ter tafel bracht df
nagedachtenis van wijlen secretaris-ge
neraal Hammarskjöld geëerd en voor
Berlijn een oplossing gevraagd, die het
zelfbeschikkingsrecht van de West-Ber
lijners erkent.
Het inladen van „gewonden" in
een helikopter, voor de officieren
rondom en ook voor de Prins een
gewone oefening, bracht de
Koningin diep onder de indruk,
toen zij gisteren een bezoek
bracht aan de Vierde Divisie in
Epe en Vaassen.
Nederlander in
West-Berli jn in
arrest gesteld
De politi ein West-Berlijn heeft giste
ren de 31-jarige Nederlander H. van R
uit Roermond gearresteerd. De man, die
uit de Oostzone naar West-Berlijn vlucht
te, is in 1959 uit Nederland in een ge
leende auto naar de Oostzone vertrok-
Het opsporingsbericht dat de Neder
landse politie via Interpol liet vensprei-
den, heeft gisteren geleid tot de arres
tatie van de man. Via Interpol heeft de
Westberlijnse politie de politie te Roer
mond van de arrestaitie op de hoogte ge
steld
BRANDARIS SLUIT
IN EGYPTE
De vertegenwoordigers van Bran-daris
in Egypte, de gebr Xenakis, hebben hun
zaak gesloten en zijn naar Europa ver
trokken Het hoofdkantoor van Bnanda-
ris te Amsterdam heelt een plaatselijk
advocaat benoemd vor afwikkeling van
de zaken.
Gromyko in V .N .-Assemblee:
^EST-BERLIJN is een broeinest
van groot oorlogsgevaar gewor
den, een actieve vulkaan, die kan ont
ploffen. De westelijke mogendheden
willen, dat de vrijheid en welvaart
van de Wcstberlijners wordt verze
kerd, maar dat willen wij ook, dat
hebbén wij talloze malen gezegd, en
herhalen het nu nogmaals, dat willen
wij ook.
Deze woorden sprak de Russische
minister van buitenlandse zaken, An-
dr°i Gromyko, naar aanleiding van dp
kwestie-Berlijn in de Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties.
Beweringen dat de vrije toegang tot
West-Berlijn wordt bedreigd zijn „een
grove verdraaiing van het Sowj et-
standpunt. Verwezenlijking van onze
voorstellen voor 'n vredesverdrag be
tekent niet het afsluiten van de toe
gangswegen tot West-Berlijn of een
blokkade, zoals sommigen zeggen".
Wanneer geen overeenstemming wordt
bereikt met de westelijke mogendheden
zal de Sowjetunie een vredesverdrag
met Oost-Duitsland sluiten. Het ontwerp
voor een Duits vredesverdrag is twee
Jaar geleden aan de betrokken regerin
gen overhandigd. Zij hebben ruimschoots
de tijd gehad het tc bestuderen en een
vredesconferentie bijeen te roepen
In eerste instantie dient de Veiligheids
raad zich bezig te houden met de pro
blemen die door de dood van Hammar
skjöld zijn ontstaan, aldus Gromyko.
(Zoals bekend streven de westelijke
mogendheden naar een voorlopige oplos
sing door middel van de Algemene Ver
gadering, waar de Sowjetunie geen veto
heeft).
Beweringen dat het Russische plan.
de uitvoerende macht in handen van een
driemanschap te leggen de Verenigde-
Naties zou verlammen zijn „absurd"
..Het zou slechts de basis van de poli
tiek, de Verenigde Naties ondergeschikt
te maken aan de beperkte zelfzuchtige
belangen van dc militaire blokken, ver
nietigen. Maar dit zou men nauwelijks
kunnen betreuren", aldus de Sowjet-
(Zie vervolg op pagim» 4)
W"L
ONBEVANGEN KENNIS neemt
_n de belangrijke rede. welke onze
minister van buitenlandse zaken heeft
gehouden voor de algemene vergadering
der Verenigde Naties, zal moeten erken
nen, dat daarin de lijnen van de Neder
landse politiek ten aanzien van Nieuw-
Guinea logisch worden doorgetrokken.
Kern van de Nederlandse politiek blijft
een onverkort vasthouden van het stand
punt der zelfbeschikking. Daarin mag
niet worden getornd cn bestendiging van
Nederlands soevereiniteit tot op dit ogen
blik heeft uitsluitend ten doel, deze zclf-
besch'kklng voor de bevolking van Nw.-
Guinea ongerept te garanderen. Op deze
garantie van de zelfbeschikking komt het
aan en zal het blijven aankomen.
Nu Is, zoals bekend. N'euw-Guinca meer
cn meer tot een object geworden van de
Internationale belangstelling. Indonesië
heeft dit bevorderd. Fr is een tijd geweest,
dat wij deze internationale belangstelling
voor Nieuw-Guinea meenden te moeten
betreuren. Zij was trouwens niet altijd
gezond. Trouwens vandaag .nog zouden
wij er de voorkeur aan geven, dat Neder
land zelfstandig in de gelegenheid zou
zijn. overeenkomstig zijn belofte, Nieuw-
Guinea naar de zelfbeschikking te leiden.
Die gelegenheid is ons al minder ge
schonken. Dit was tot op zekere hoogte
betreurenswaard. Doch niet meer dan tot
op zekere hoogte. Inmiddels immers is het
beginsel van de zelfbeschikking, zoals Ne
derland dit voor Nieuw-Guinea op het oog
had. meer cn meer het beginsel geworden
van dc volkerengemeenschap, in het bij
zonder van de Verenigde Naties. Nog geen
jaar geleden heeft dc algemene vergade
ring der Verenigde Naties zich bij over
grote meerderheid voor dit beginsel uit
gesproken.
Nu deze belangrijke uitspraak is gedaan,
behoeft Nederland internationale belang
stelling voor Nieuw-Guinea niet langer
uitsluitend jammer te vinden. De gedaeh-
tcnwerelden toch lopen hier parallel. Het
beginsel waaraan dc Verenigde Naties zieh
willen houden is hetzelfde als waaraan
Nederland zich voor Nieuw-Guinea heeft
verpand. Tegen „internationalisering"
kunnen nu minder bedenkingen bestaan.
Richt de internationale belangstelling zich
op Nieuw-Guinea. welnu Nederland is be
reid. dc V.N. in Nieuw-Guinea te betrek
ken en de hulp van de V.N. in dc verwe
zenlijking van dc doeleinden met betrek
king tot Nieuw-Guinea in te roepen.
IIoc dit laatste dan nader is gedacht, gc-
'uigt stellig van een knappe conceptie. Wij
herinneren eraan, dat Nederlands soeve
reiniteit over Nieuw-Guinea ten doel heeft
het recht op zelfbeschikking voor Nieuw-
Guinea tc garanderen. Welnu, wordt deze
garantie door geen instelling minder dan
de V.N, overgenomen, dan behoeft Neder
land met het afstaan van de soevereini
teit aan dc bevolking van Nicuw-Guinea
niet langer te wachten.
Betekent dit nu, dat Nicuw-Guinea ver
der wel op eigen benen kan staan? Uiter
aard n'ct. In dit verband doet Nederland
aan de V.N. liet voorstel om tc komen tot
het in het leven roepen van een bijzonder
internationaal gezagsorgaan, dat als zo
danig in Nieuw-Guinea de noodzakelijke
stabiliteit brengt cn onder gunstiger om
standigheden een spoedige zelfbeschik
king kan bevorderen.
Het betekent voorts evenmin, dat Neder
land zich nu verder wel van N'euw-Gui
nca kan onttrekken. Nederland is voor
nemens. dezelfde financiële inbreng als
thans gebruikelijk voort te zetten, en het
ligt in de bedoeling, dat het Nederlandse
ambtenarenkorps aanblijft.
(Zie vervolg op pag. 9)
Amerinkaanse tanker in brand
gevlogen en ontploft. Tenminste een
persoon kwam om het leven en 21 an
deren werden gewond. Honderden
brandweerlieden vochten wanhopig
tegen de vuurzee, om te voorkomen,
dat de bij de stad oDgcslagen tanks
met in totaal meer dan 45 miljoen
liter vliegtuigbenzine zouden ontplof
fen.
Gisteravond brak het brandende
schip in tweeën en zonk. maar de olie
bleef op het water doorbranden. Men
vreesde dat de vlammen door het op
komende tij naar de olietanks zouden
worden gestuwd. Daarom spoot de
brandweer tonnen chemicaliën over de
tanks om het gevaar te verminderen.
De dode is geïdentificeerd als een
lid van de bemanning. Toen de brand
uitbrak bevonden zich achttien man
aan boord. Het staat wel vast. dat en
kelen van hen de boot niet tijdig heb
ben kunnen verlaten
De brand schijnt t
i ontstaan door
dat een visser een lantaarn uit zijn han
den Het vallen, waardoor de benzine die
op het water dreef, vlam vatte. De tan
ker (de 16.500 ton metende Potomac) die
bezig was vliegtuigbenzine te lossen,
dreef in minder dan geen tijd in de vlam
men. de explosie die volgde, was onver
mijdelijk.
JN WEST-EUROPA is de luchtdruk
het afgelopen etmaal belangrijk ge
daald. De dalingen hingen samen met
het naderbij komen van een front be
horende by een depressie ten zuiden
van IJsland. Het front bracht bijna
overal op de Britse eilanden regen.
Boven Frankrijk ontstond in de war
me lucht aan de voorzijde uan het
front een storing die op verscheidene
plaatsen onweer bracht. De komende
2436 uur komt ons land in het sto-
ingsgebied te liggen, zodat
69^7
Tendenslangzaan, dalend.
regen moet worden verwacht. Daarbij Overwegend matige wind In hoofdzaak
zullen de temperaturen lager worden, tussen zuid cn zuidwest. Lagere tempe-
ook al blijft de wind uit richtingen raturen overdag. (Opgemaakt 11.15 uur).
tussen zuid en zuidwest waaien. Alles
ZON EN MAAN
Donderdag: zon op 6.34. onder 18.26
uur; maan op 20.55. onder 11.16 uur.
Laatste kwartier 2 oktober.
MENSEN DIE
HET GOED
BEKUKEN
KIEZEN
ARISTONA
Vrijdag 29 september
Reportage vanuit het Kurhaus
GRAND GALA DU DISQUE
wandelde.
A TENSEN zün doorgaans nogal tüd berichten op over gelük- die uitingen van neo-nazisme
L x moeilijk te begrijpen tn hun soortige misdragingen. konden in de meeste gevallen
daden en zo heeft iedereen zich Dat wordt dan blijkbaar een (ook al weer gelukkig) tot meisje
dit weekeinde verwonderd af- soort kettingreactie. Toen en- een overigens afkeurenswaard!- hem. waar ze hem raken kon- stuk gerukt
gevraagd, wat die vandalen er kele Duitse jongens hakenkrui- ge jeugdbaldadlgheld worden den uit louter baldadigheid, daders In ei
ruggebracht. voordat de omstanders zich
Zou In bet Groningse geval In hadden kunnen mengen.
andalisme van jeug- En nu komt uit NUmegen de reageerd op
nu precies n^ee voor hadden om sen en anti-Joodse leuzi
al die kostbare beelden In synagogen b-gnnnen te kladde-
scherven tc gooien. Zou dit al- ren. ging een golf van anti-se
leen vernielzucht zün? Psycho- mitisme over heel dc wereld
logen weten daarop misschien Overal werden hakenkruisen
het antwoord. reverfd en men vreesde zelfs
Maar zodra dergelijke zaken voor nieuwe uitbarstingen van
In dc publiciteit komen, duiken rassenhaat. Gelukkig U dat aeh-
ms in de weer gezien tegen stenaar Sleghera uit Velp en dat
jongen, die daar met zjjn eigendom is van de gemeente
sloegen NUmegen, werd van het voet
door onbekende
ijver gegooid.
Nu we het toch over ketting
reacties hebben; hebt u al ge-
actie „Dat zit
O kunt een fraai boek
soort vervolg dan al- teraf nogal meegevallen. En brachten, hebben
tlge leeglopers sprake zijn. De vetting-reactle. Daar is In de
<tad Groningen heeft tn leder nacht van maandag op dinsdag ri:k.„ T' u
„v.l U maltin mi, nnim- In hil Kionmbnrjirpark 'Uk" "«pi
probleem cn toen wU er. niet bronzen pauw vernield
lang geladen, een b-zoek beeld, dat vUf jaar g l
i troep werd vervaardigd door de kun-
bet abonnee-aantal hoger te
maken. Op de advertentie-pa
gina's leest u er alles over.
HET WEER RN
Rapporten hedenmorgc
EUROPA
fï
Eiodh
Zd.Llmb
Helsinki
windstil
ono 1
windstil
16 II 0.1
14 10 0.1
22 10 0.3
