POLITIEK bracht
Ik öa niet teleur&estelk Ijeen
GENERATIEVORMING
EN JAN
GEESTELIJK
LEVEN.
het
groene eiland in de greep van Rome
6 0
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1961'
De positie van de protestantse kerken In Ierland
Het mag niet en dus
In b«t Jongste nummer van ..Jong Gereformeerd" schrijft
mevrouw Gr. Gilhuis—Smi Uk amp hoe ril eens als een
nog Jong mevrouwtje uitgenodigd was op de gecombi
neerde vergadering van j v. en m.v. Ze moest spreken
over .Onze lectuur". Leider van de bijeenkomst was
de gerijpte bovenmeester van de geheide stempel
oompleet met vadermoordenaar, sik en lorgnet plus
het vaderlijke overwicht.
Zij vervolgt dam ..Toen viel de naam van een boek dat
in die dagen nogal in discussie was om zijn .realisme".
Mocht Je
(Van een onzer medewerkers)
TF^IE xich een beeld wil vor-
men van de huidige situatie
""'.'"ÜLI der protestantse kerken
Ierland, zal van dit land, da'
ons eigenlijk alleen bekend is
om z'n regen, niet snel een bevredigende indruk krijgen. Ieder die de
overtocht naar dit mistige en mystieke eiland waagt, om er de mensen
zelf aan het woord te laten, komt er al na 24 uur achter, dat er geen
niet al te trots te kijken. Overigens twee Ieren zijn te vinden, die het eens zijn over deze ongetwijfeld
er het te weten, want ik had het ingewikkelde kwestie. De bewering dat het heden moet worden gezien
bwk alat arieitnl a» wr ..md.. totar ontmoMl. vanuit het VMlcden. gtldt wel byzonder voor Ierland. De wonderlijke
verdeling van het groene eiland in Eire en Noord-Ierland zal mer
begrijpen, wanneer men iets weet van de historische achtergrond.
niet graag zien dat Jullie een dergelijk boek lazen. Kijk
eens. ik heb het natuurlijk gelezen, en mevrouw Gil
huis vanzelfsprekend ook. omdat wij voorlichting moe
waren beïnvloed, zodat ze een
eigen keltische vorm gaven aan
het kerkelijk ritueel.
Patrick bracht deze ongeroma-
niseerde vorm naar Ierland, en
kringvergadering
konden maar een paar woorden wisselen. „Weet u nog
van dat boek", fluisterde se mij ondeugend toe, „waar
tegen meester die avond toen u bij ons was zo waar
schuwde Nou. we hebben het na die avond zowat
allemaal gelezen
"Vaannee we maar willen zeggen: Laat uw „neen" geen
Ja" worden. NegaUvisme negatief ontvangen leidt tot
Iets positiefs in de verkeerde zin van het woord.
Uw „neen" worde geen „ja".
nemers naar New Delhi moeten zenden. Samengevat
kwam zijn redenering hierop neer: ,.Er is op zichzelf
niets op tegen, maar ik zeg toch ronduit een krachtig
..neen" tegen dit voorstel". De predikant voerde geen
enkels reden aan om zijn „neen" te ondersteunen. Het
kwam dan ook niet voort uit verstandelijke overwe
gingen.
Ik herinner me nog hoe een collega en ik reageerden. We
keken elkaar aan met stomme verbazing. En ik ben
ervan overtuigd dat jongeren van onze tijd beslist een
dergelijk „neon" niet zouden hebben aanvaard. Wie zo
„neen" zegt. drijft anderen tot „Ja". Want de conclusie
is maar al te gemakkelijk dat als er geen gronden zijn
voor „neen", er dus wel gronden moeten zijn om .ja"
te zeggen. Natuurlijk is dat niet zo. Maar het gevoels
matige. „onredelijke" „neen", heeft nu eenmaal een
even „onredelijk" .ja" tot gevolg
Een ongemotiveerd of te snel neen" kan gevaarlijker
worden dan een Ja". Wie verkeerd Ja" zegt kan men
sen in zijn kielzog meeslepen, maar wie verkeerd
..neen" zegt kan mensen een volkomen verkeerde weg
opdrijven en dan alleen, zonder de geestelijke steun
van ouderen.
zendeling stierf als bisschop
Armagh, de stad in het westen, wijze
waar nu nog de primaat van de ligen"
omvang aan.
Het is begrijpelijk dat de levens
deze „eilanden der Hei-
lijzonder fel en ingeto-
Daar staan we dan eindelijk
in Dublin, de zo Engels aan
doende stad met haar vele ker
ken. Maar in plaats van een goe
de indruk wordt de verwarring
alleen maar
zijn zetel heeft.
Geschil
het heidendom rondom
Bovendien was door 't ontbre
ken van enige samenbindende
kracht, de onderlinge verdeeld-
heid groot. Op de lange duur zijn
.ft» dtdt tormannen, de overwin-
ui, wuiu. Ut verwarring Atiamiscne oceaan raakte wat „verwonnen Zit
n maar «roter. Opvattingen geïsoleerd, toen 't contact met „ifl, ïn beschlvina V!
0,ne°.vVJX7eren°d",eeriïï! ffS8"' WWd' XT onderdrukte' vo
pinies van de leren die men dat daar de Noormannen Frank- .11. b.i i«
dat daar de Noormannen Frank-
tegen, rijk begonnen aan te vallen.
_het Toen in de tijden na St. Patrick
de door Rome voorgeschreven
p organisatie en liturgie
Nieuwe invasie
en opinies
ontmoet spreken elkaar
of zijn voor bewoners
continent niet te rijmen. Ook met
betrekking tot de vraag welke
rol de protestanten hebben ge- zijn intrede deed, ontstond
speeld 'O de strijd om de Ierse schil tussen Benedictijnse orden
onafhankelijkheid, wordt noch van Rome enerzijds, en de reeds tt die in 1179 Dublin
door protestanten, noch door lang gevestigde Ierse orden an- - uuoun
rooms-katholieken een objectief derzijds over de tonsuur en de
standpunt ingenomen. De rooms- „heidense wijze waarop de Paas-
1 die
>egin
katholieken, "die door de protes-zondag werd'berekend." ~Het eïn- grote^drama daVin^cU*"
tantse minderheid in bepaalde de van het keltisch christendom nis bekend staat als „De Ierse
vaU pim. 650, als eerst in het kwestie Voortaan is de Ierse
Een volgende invasie
de Engelse koning Hendrik
ie in 1179 Dublin en omge
ving door verovering in bezit
kreeg. Dit feit vormt het bej
van Engelse invloed,
grote drama dat in de geschiede-
tijden werden onderdrukt, r
geneigd de protestantse prestaties zuiden de keltische
wat te geringschatten, wat on- vangen worden door Romaanse. alY
juist is, maar waarvoor men en als dit bevestigd wordt
toch begrip kan hebben. Ander- de synode van Whytby in 66
rijds is ook door protestantse Tegenwoordig maakt de Church Tand
x_.i j nog aansprak qpr
schrijvers als Young en Lecky. of Ireland 1
het fanatieke optreden tegen de dat zij de erfgename
rooms-katholieken scherp
geschiedenis niet te begrljj
als we de Engelse er niet bij be-
°P trekken. De Engelse vorsten heb
ben getracht hun positie in Ier-
e versterken. Het meeste
behaalde wel Hendrik VIII.
strijd raakte
rechte Toen hij
Eigen karakter
zendeling haar patroon
Van r.k. zijde wordt
steld. dat Patrick als bisschop
de oud-
hem. Om het verzet
Dr. BUSKES MET EMERITAAT
De Ierse Republiek dateert pas
van 1921. Hoewel de kinderschoe
nen al ontgroeid, is zij nog zo
zeer bezig om een eigen karak
ter te vormen, dat het moeilijk
is, ln deze snelle en steeds snel- tM UCk iCjOC Vum. «au
lere ontwikkeling ons een beeld de band met Rome" ln' de 16de de' koning boorde','
te vormen dat enigszins harmo- eeuw werd verbroken. Deze pro-
Dit hartstochtelijk leven- blemen zijn des te ingewikkelder,
omdat de overlevering veelal in
is opgesteld.
van de godsdienst de politiek
d® economie te betrekken, dat VolRsvlrhuLringln
we ook op die terreinen enigszins ieerde Ierland ee
thuis dienen te zijn. Daarom la- van rust waar
ten we hier een summier
zicht over de historie van wciueu
land voorafgaan. Vaak moet de schaD
Engelse geschiedenis aan«»h»»M p
worden, als achtergrond
St. Patrick
Als de nevels van de Ierse
Ds. Buskes gaat met emeritaat. Iedere ingewijde ln het kérke- in Amsterdam afscheid. Zijn iaat- ,ef«Bden opgetrokken,
lijk leven wist dat het er van moest komen. Naar leeftijd la hij preek was één klaagzang. Heel vinden we als grote en baast le
er nog niet aan toe. Hij is pas. Maar sijn hart dat altijd «0 nederig zei deze man dat hij he- gendarische figuur St. Patrick,
intens geklopt heeft voor mensen zonder de Heiland, heeft het ifit de heU,«® d,e het christendom
begeven. Dese kleine en helemaal niet knappe man moest sich moeten «aan Ik ben blij dat God n**r *er,and bracht. Wat dreef
al enige Jaren geleden terugtrekken uit sijn wijk. Nog enkele ja- naast teleurstellingen veel zegen deie bisschop ertoe om juist ln
ren heeft hij het vol gehouden als ziekenhuispredikant. Maar nu heeft gegeven, dat er mensen deze moerassige uithoek van
bij zelfs geen trappen meer mag klimmen, nu de dokter hem door mijn prediking tot God rijn FnroB. het -vanrelle te hren-
het fietsen verboden heeft, nu hij telkens weer absent moest gekomen. p m.
zijn, omdat iljn willend hart het werk niet meer aan kan, heeft
hij het beter geoordeeld om uit de actieve dienst te treden. Een tV^At hïï
dl„?kani hU „o, wel, da. w». hij d»,r d, l,r.» heen hat Haf ste T
heeft gedaan: preken, r.n dat zal bij blijven doen. In het uur
dat wij ln sijn studeerkamer doorbrachten werd toch nog weer
ln Ierland geweest zijn, die
vla de handelswegen door het
christendom bereikt waren.
een nieuwe afspraak gemaakt. Zo lang hij kan blijft hij preken. n
Morgen neemt hij afscheid uit de actieve dienst van de kerk, "5I a'"-®' daarvan zal hij blij-
1 van het oude evangelie 1
Indrukwekkend va
is het zendingswerk
Vanuit het westen ei
ropa gekerstend. Terwijl onze
lage landen vanuit Engeland be-
invloed werden, richtten de Ier
se zendelingen zich op Schotland.
Wales. IJsland en de Skandina-
vische landen.
Tegen 800 begonnen de Noor
mannen het land te teisteren.
Veel van al wat door eeuwen
lange vlijt was gebouwd, werd
in puin en as veranderd. Maar
elke plundertocht staken de
en toch 't hoofd weer omhooi
Bij de volgende vloedgolf trol
Maar zo sterk het verlangen
naar hervorming onder het volk
in Engeland was, evenzo krach
tig was de wens van de Ieren
om bij het oude te blijven. Zelfs
toen aartsbisschop Browne van
Dublin het bevel gaf. dat van
alle kansels de koninklijke opper-
Zendingswerk
eeweest* macht moest worden gepredikt.
Een andere oorzaak
maar hij blijft ln dienst van zijn Heer.
'tor ^f/„Una' kloosters bestonden die zende- als naalden oprijzen, ten teken eigen keltische taal. het Gaelic,
ü"*"1 opleidden. Het opmerkelij- dat men stand gehouden heeft, spraken en de nieuw ingevoerde
Kan mj zeggen. ,JK ga met te- ke Van deze centra was, dat ze Soms sloten de monniken zich Engelse liturgie niet konden vol
de wereld af. De gen. Lang niet genoeg Anglicaan-
lië,
Bretagne,
Vertalen
Buskes, dr. Buskes eigenlijk, moeten we experimenteren met leurgesteld heen.'
maar voor velen is hij gewoon a||e risico's daaraan verbonden."
„Buskes", is een merkwaardige,
voor sommigen zelfs tegenstrijdi
ge persoonLijkheid. Hij is de do
minee die met Geelkerken mee- 4
gmg en geschorst werd door de Een van die experimenten be-
gereformeerde synode van Assen- treft de vertaling van het evange-
1926. Na de oorlog is hij de Par- lie. We kunnen al die ouda ter
tij van de Arbeid-dominee gewor- men niet meer gebruiken. De
den. Maar altijd was hij in aUes mensen begrijpen ze niet meer.
wat hij deed de evangelist, de Maar ook dat is veel moeilijker
man die maar een boodschap dan voorheen. Ik heb zelf wel
wilde hebben, namelijk het evan- eens. bekent hij eerlijk, het evan
gelie van de gestorven en opge- gelie proberen te vertalen in de
stane Heiland. Bij alles wat hij taal en de levenssfeer van de ar-
deed. bij daden die velen niet be- beider. Maar soms ontdekte ik
grepen, was dat evangelie toch al- dan naderhand dat ik zo gespro-
tijd weer het ..Leitmotiv" van ken had dat de arbeider het evan-
z:jn leven. *eU« was gaan zien als een om-
lijsting van zijn eigen aociale 1de-
Ju ut daarom htbben u-ij ia «SJF? ds°.":!*
ons laatste gesprek hem niet ge
niet door Romeinse beschaving voorgoed
evangelie
Het woord generatievorming is heel ongebruikelijk en kan,
zonder nadere toelichting, diverse betekenissen hebben.
Dat is merkwaardig. Het woord gezinsvorming heeft reeds
lang burgerrecht onder ons verkregen. Dit jaar is een speciaal
lummer van het gereformeerd tijdschrift Bezinning gewijd aan
Verantwoorde Gezinsvorming. In de komende herfst hopen wij
-rFA,—r weer een Gezinsweek mee te maken. Naast het gezin kennen
vraagd naar zijn rerhourlinp tot j^oud van het evangelie", bena- wij kerk, staat en maatschappij, met welke vier banden toch dertiger"jaren.
Gereformeerde Kerken (hij bleef drukte ds. Buskes nog eens met ie hele menselijke samenleving in kaart gebracht lijkt te zijn. getal na 1945.
in rijn hart gereformeerd) en kracht, „het gaat om Christuj. (yat betekent dan die generatievorming?
ook niet naar zijn politieke be- En dan probeerde lk het weer
slissing. We vroegen hem een- S^beerwe» »e^hett»M!erntot>BiJ Dat het waarschijn- ken van een kader, een élite, een
voudig iet, te eertellen ooer de ral we lijk ook de ,„k. to onbekend is, -
frmw blijven „n hm «Tufdi». üf» kier.sn dk» genera-
de hedendaagse Calvinistische Ne- het water, het
derlandse literatuur en critiek zich opnemen
toest aan de esthetische beg
len van Calvijn. Men vindt cr
kleine groep voortrekkers
trent het begin van deze
ger jaren, bloei 1
aeren een ne koerswijzigingen, het beleid. schrift daarna Onwaartse Weven
1. dat zich de leiding, het scheppend werk tenslottenal945 0ntmoetinB. dat
Parallel met de hier geschetste
ontwikkelingsgang afwikkeling
schijnt het wel. naarmate men
dichter het heden nadert is de
geschiedenis van het christelijke
literaire tijdschrift: Ons
Kerkgang
1 te denken.
boodschapT eon'^prolp" tót bi<ai' voltrok. H,d het begrip hen bezig
ruig. Die mag otót ontbreken Het "kouden dan hadden zij het
zonder extra-aandacht toch wel van de vorige generatie kan
„In zekere zin Is de positie JtJ
de kerk nu moeilijker", meende no-
hij. We kunnen een achteruitgang dat Christus nog <k
beapeuren van het directe kerk- weer citeerde hij die tekst uit moeite
is moeilijk, verzuchtte ds. Buskes fr^®Vwaarop het moet steunen
jjjfi nn n mt Ta tt ""1 het wil stimuleren. Was het
ger al
moeten beseffen schappij ondergebracht. In het po- zakken misschien wel wat te vol
dezelfde ia." En litieke veld zouden rij er ook ter- K--"
in Amsterdam rijn de kerken gieren dezelfde", die morgen de Kuyper werd gevolgd door de ge-
nof vol. Maar dat wil niet zeg- tc)tst zal zijn van rijn afscheids- neratie-Colijn, deze
gen dat er minder belangstelling
Welvaart
jczock botókont oiel d.t d« mon- En nog hm kwnm die tckrt
„n onverschillig ttjn geworden k
Bijna evenveel mensen volgen de
radiokerkdiensten, dacht hij. als d'"l« probleem dat de prediking
•r naar de kerk gaan. He', wordt In onxe dagen moet overwinnen,
ook steeds moeilijker om zalen Da| de wetTMrt. De
de genera tie-Schouten
teel zijn wij. al was de sprong verwacht elementen in zich 'dra-
wel wat groter, bij de generatie- gen kan en moeilijk in
1. De
Zijlstra. De vorming H
nieuwe generatie is in het politie
ke veld in hoofdzaak toever
trouwd aan de kiesverenigingen
Al hebben wij met generatie-
thode is vast te leggen.
Deze laatste, indirecte, metho
de heeft in dit bestek onze aan
dacht Het is ons niet te doen om
politieke of kerkelijke kader
dat de christen-litera- Kolfslag op
izame was temidden
van zijn volk, men leeft ook nu
als vreemden onder elkaar.
Er liggen factoren voor deze on
bevredigende gang van zaken
aan beide kanten, bij de huidige
ze' leidi
te krijgen Verleden *1** v., -o-ht ming^he^
week was het Concertgebouw nog net te goed. „Ik vocht toch V)
wel vol.
koanat
maar het waren meest kerkmen
sen. We vergissen
:.r.v-
op zich la
rtlesten. 0,,^ de welvaart niet het probleem oorlog geleden heeft, te "maken
erkmen- ,ta d menoen die J®"1 met de generatievorming?
w-iv,p«nh ,ii„ Wli 'lellen de vraag niet reto-
dat we met dergelijke bij- menen dat ze «o welvarend zijn riïch mMr zakelijk Wij weten
eenkomsten een direct evangeli- dat *e geen dokter meer nodig daar nog zo weinig van. Maar zo-
aaUewerk doen. Een uitzonde- hebbwi". „j* voor die wel- veel is zeker, er is daar iets aan
saw
dacht dat naar die )e het bereikt hebt VTaag je Je enkele uitzonderingen niet te
vorming iets breders en anders op vorming in de eerste plaats.
d zijn dezegelukkig nooit te isole- fo'ns'dle
ng zoekt. Ook hier ziet
eds verdergaand specialis
me bij de literatuur en vervlak
king. massale tendenzen. bij de
lezers, die hoe langer hoe meer
consumenten worden. Een ten-
als
tenminste deugen.
Ti de culturele vor-
de ming* die hoe langer hoe meer in
een ongelukkige impasse dreigt te
geraken.
de hele linie doorzet. Hm£d€r„
eigen kring ontmoet. d*
vaak tijdsverschijnsel. Christe- v°udl««n
Verkenning van dit front
Voordat wij allerlei details na
der bezien, lijkt het ons wense
lijk, de positie in het heden zo
kc. u.c. duidelijk mogelijk te schetsen,
wetói» efficient "»"bd het v"'ed'" P"""1
vroeger neutraal geheten,
stormachtige groei der corr
catiemiddclen, de, wonderlijk ge-
Maar dat wil niet zeggen dat gezocht in een goede
kerkelijken worden meegetrokken
at'n CtCarré van*^ 'woorT^We- d!S Buskcs pessimistisch
raS". Hut fenér.liccrcnd ,c-' Mernd h. Het te»endccl U nu.
sproken meent ds Buskes da', de Wie zegt dat in onze tijd de men-
tijd van de massale samenkom- Qjet meer open staan voor
stan voorbij ia. het evangelie heeft het mis. Dan
Wat er dan wel moet ge ben ren* sou onze tijd sterker zijn dan
Eerlijk gaf deze man die op sijn Christus Ook nu la Christus nog
evangelisatiewerk veel segen dezelfde. Alleen wordt ln kerke- Het is nu eerst wel va»»
beeft reten. toe. „Ik weet bet ujke kring te wetnlg rekening ge- ^^bepaling. hoe' gebrekkig
■let". „Voor e oorlog wist Ik het houden met Christus. Nog msar ook, kan ons daarbij van dienst
■og wei. mi r na niet meer. Na onlangs nam een predikant hier ujn. Genera'uevorming iahetkwe-
cauemiaaeien, ae. wonaeriux ge- 7,7,
noeg, daarmee parallel lopende hebben in de laatste vijftig jaar
vereenzaming, de nieuwe bindin- vee,1 ««wonnen, veel verloren. Zo-
Ken en tegelijk de ontbinding.
de. helaas vaak contrasterende heeft ook alles in eigen huis
ijnpo. achtergrond vormt.
pul aire politiek, inde doorbraak. f bij eigen kring te beginnen:
enz. Maar nog weinig in de zaak hebben nagenoeg geen oor-
zelf. dat is bij de generatievor
Een heel belangrijk, maar
verwaarloosd front
geraakt. Wel verschijnt nog tal
van verhalen en leesstof naar
oud patroon en vindt zijn weg
naar een dankbaar publiek. Maar
die bron is gedoemd te verdro-
gen. Men kan niet het verleden
ïenstelijke navolging. Maar wat blijven navolgen. Niet alleen is
het onmogelijk, het zou ook on
wezenlijk en ongezond worden.
Dat wij een nieuwe literatuur
verlangen is geen zucht om alleen
maar met de tijd mee te gaan.
Rijnjdorp Met de tijd mee willen gaan is
dan maar modieus willen
in
op dit gebied uit nieuwe en nood
zakelijke impulsen leeft, mag uit
zondering heten. 1).
In dit verband wijzen wij ook
op het veel te weinig_ geraad
pleegde boek van
se geestelijken waren bereid naar
Ierland te gaan om te trach
ten de kudde zonder herder te
doen kiezen voor de Reformatie.
Zelfs de oude Engelse adel in
Ierland die stamde uit de dagen
van Hendrik II, was zo belust op
zelfstandigheid, en was zó door
de Ierse cultuur beïnvloed wat
wel pleit voor de kracht daar
van dat ze weinig enthousias
me toonde.
Door de zeer felle Roomse vor
stin Maria, die de bijnaam „de
Bloedige" kreeg, werd de her-
die tij
dens Hendrik gevlucht waren, te
rug. De band met Rome was
weer als vanouds. Toen deze door
haar opvolgster Elisabeth weer
verbroken werd, bleven de Ieren
de paus trouw, al was het al
leen maar uit haat tegen de En-
fielsen. En zo zien we dan, dat
erland, dat in de eerste eeuwen
zeer los stond van Rome. hoe
wel de pausen vaak de Engelse
zijde kozen, uit afkeer
de
Opstand
Catharina van Aragon,
ge- daarop een breuk met Ro-
tot stand bracht, wenste
zelfstandige positie
ste Ierse kerk niet zo groot ge- de Ieren "tekuimen breken," brêid-
weest is. en dat de genoemde de Hendrik zijn macht uit. Zodra
aanspraken ongeldig zijn. omdat het Ierse volk
argwanende houdu^;
Immers, in het „Ierse Parle-
Toen in 1558 Hendriks dochter
Elisabeth aan de regering
kwam, kreeg Engeland een felle
voorvechtster voor het protes
tantisme, want Elisabeth had al
leen dank zij de wetten der re
formatie op kunnen volgen. Ook
in Ierland trachtte zij het nieu
we geloof in te voeren. Om haar
maatregelen kracht bij te zetten
liet zij een wet aannemen, dat
de Ierse adel die de nieuwe leer
niet zou accepteren de kans liep
het grondbezit kwijt te raken.
de Ieren gekant te-
Ook
-NHVH de
gebeden als zodanig zou worden
genoemd, bleek dat de geestelij
ken weliswaar de reformatori
sche koers volgden, maar dat de
grote massa in het geheel niet
in beweging was te krijgen. Al
leen een aantal bisschoppen die
fel^ anti waren, gingen in balling-
Naar Rome
gen de door Elisabeth in 1591 ge
stichte universiteit. Trinity Col
lege, dat als een bolwerk van
Engels protestantisme werd be
schouwd.
Rooms-katholieken weiden niet
geweerd, maar ze konden er
geen graad behalen. Ondanks
deze discriminatie werd Trinity
door hen wel bezocht, en hoewel
deze universiteit slechts uit de
protestantse minderheid van het
volk hoogleraren kon aantrekken,
werd het een zeer bloeiende in
stelling, waarvan vooral de me
dische faculteit grote faam heeft
St. Brigid Cathedral, behorenda
tot het bisdom ran Kildare, één
der belangrijkste plaatsen voor
het Keltisch Christendom, vlak
St. Patricks dood. Na da
afschaffing van de Church of
Ireland als staatskerk, in 1870,
kwam dese kathedraal, met haar
oude klooster weer tol bloei, I
verworven en behouden tot ln t
ze tijd toe.
De Ieren, die dit alles
godsdienstige en politieke bedrei
ging zagen, organiseerden
opstand die voor hen voo:
eindigde met de garantie
1603, dat ze hun land mochtei
houden, en eigen godsdienst
oefenen. Deze tolerantie was e
ter weer spoedig verdwenen dool
de hebzucht der Engelse groot,
grondbezitters. Zij, of beter ge-i
zegd, hun rentmeesters zijn hel
geweest, die door afpersing en ge.
sar de haat tussen rooms-katho
lieken en protestanten deden toe
nemen. en het verlangen naai
een zelfstandig Eire deden ont
staan.
Samenwerking
Wanneer wij in aanmerking ne
men, dat de eigenlijke oorzaken
van de godsdienstige controvers«
op politiek en sociaal terrein la
gen, hoeft het feit dat rooms-ka
tholieken en protestanten in de
ze tijd zo vreedzaam naast el
kaar leven ons niet te verwon
deren. Nu heden ten dage de oor-
zaken van de haat zijn wegge
vallen, blijkt dat de godsdiensti
ge tegenstellingen op zichzelf ge
nomen. niet fel geweest zijn. Uil
vele gesprekken kregen wij d«
indruk, dat de Ieren tegenwoor
dig meer geneigd zijn tot sa
menwerking ook al noodge
dwongen, ter verbetering van hun
economische positie dan tol
onderlinge verdeeldheid. On
danks eeuwenlange strijd, bloed
vergieten en armoede, heeft de
optimistische kijk op een geluk
kiger toekomst het uitgehouden.
het
Het nut van slagerijen
het feit. dat de
zelfs de geestelijke
toen ronde torens, die nog steeds spits leiders, merendeels slechts de
een groeiend probleem
Uit de praktijk van een
MAATSCHAPPELIJK
WERKSTER
bovenal een in
veer afstaan en
zich daarin verantwoordelijk we-
groeiende groep in de twinti- wenselijk en natuurlijk. Maar het
lartepunt ligt in de eigen tijd,
.«r men de verbinding niet mis-
•n mag.
Wat moeten en wat
kunnen wij doen
C1 Dat brengt ons terug bij de ge-
Tijd- neratievorming. Daar schort iets.
Het lijkt wel alsof het toenemen
en de groei van de communica
tiemiddelen (TV, pocketboeken,
gen waarop hef recht heeft en om rnaar twee van de actueeLste
enkele opmerking bij gwn tlendep VJm de >1>onnees b„it le noemen) een tekere_passiviteit,
zelfs, heeft doen qnL
staan. Generatievorming is als de
golfslag op een groot water, als
het ritme in de ontplooiing van
het menselijk leven. Dat ritme
lijkt ongelijk en slap geworden te
zijn. En de nuchtere vraag als
ze maar nuchter is komt in
ons op: is daar niets tegen te
bü 'hVt" publiek «KTSK doe,n? An:w5T,'nm,le° wU d,"°»
invloed hebben?
Vragen waarop een gedetail-
vervlak. I««rd wetenschappelijk antwoord
ver vmik- j„„1, j.„_» ♦-
onderzoek dient gegeven
worden. Daartoe hebben wij so-
psychologen Maar
een algemeen at-
woord dat allen aanspreekt, een
men geletterden, specialis-
leken. Het een hoeft daar
bij op het ander niet te wachten.
allen aangaat.
Wij moeten, meer dan vroeger,
met deze dingen bezig zijn. Wij
volle inzet, denkend
kend. En biddend.
C. OUBOTER
1) Dr. W. J. C. Buitendijk
heeft ln het Tijdschrift voor
Chr. Gymn. en M.O. dese smak
aan de orde gesteld. Men lese
de No. 8 van 4 en II maart,
1. 22 en 29 april, 6 mei en 3
juni van dit Jaar.
S) C. Rijnsdorp In drie Etap
pen, Burn, Bosch en Keuning,
aangetekend zijn nm hun huwelijksplannen vaster vorm te
geven, kwam de kink in de kabel. Die gedenkwaardige och
tend wandelde ik door de wijk, en opeens ontmoette ik de
toekomstige bruid. Maar dan in een vorm waarin ik haar
tot ditsver niet had leren kennen, 'n Beetje pips en 'n tikje
grauwig; helemaal niet het fleurige kind dat ik gewend was.
Ik miste trouwens ook direct haar zonnige lach toen ze me
in 't oog kreeg. Ze keek sikkeneurig en ontevreden.
é"\P hetzelfde moment reali-
seerde ik me trouwens dat
-half elf in de morgen 'n raar
tijdstip is voor een dienst
doend morgenhitje om door
haar- woonwijk te slenteren.
Eén van beide: ze behoorde -
ettelijke kilometers verderop huishoudelijke plichten te vervul
len, of ze was ziek en moest dan met het oog op alle werk
neemsters controlerende instanties thuis zitten. Het aller
gekste was evenwel dat ze me met een lauwe groet probeerde
voorbij te gaan. net alsof ze me nauwelijks kende en alsof ik
nooit complete achterkamers voor haar had veroverd.
„Zeg eens!'' zei ik derhalve „Stop Jij eens, Sarie!" en
ik versperde haamde weg. Pal voor 'n slagerswinkel, waar ziel
togende karbonades, worsten en andere vleesproducten meteen
'n aandachtig toeziend publiek gingen vormen. Ik zegende trou-
wens het feit dat ik Sarie juist daar ontmoette, want voor slage-
rijen plegen zelden of nooit nieuwsgierige passanten te pauseren.
Die staan liever stil voor interessanter vitrines en dus kun je
nergens zo goed praten als voor 'n slagersetalage. Beter nog i
dan voor 'n gewoon huis, want daar kunnen ze je dan via het
open raam woord voor woord volgen.
SARIE stopte gedwee, maar daarmee was ook alles gezegd,
want haar ogen stonden boos en haar lippen zaten kwaad-
aardig op mekaar en haar hele houding deed aan 'n nijdig ste
kelvarkentje denken. Nu is dat zo normaal als 't maar kan bij
jongens en meisjes van 'n jaar of zeventien, die op een of ande-
I re manier in de puree zitten, en
dat deze pose me intimideerde.
„Wat is er met jou aan de hand?" vervolgde ik dus.
„Ach, niks!" zei Sarie en keek belangstellend langs me
heen. als 'n poes die een gaatje zoekt om "n lastige hond te ont
snappen. Maar het was tenslotte al winst dat ze iets gezegd had.
U kent de Blikstaartjes nu ook wel voldoende om te weten dat
ze woordenrijk zijn, en zodra ze hun tong maar beginnen te roe
ren. krijgen ze daar weer zelf schik in en komt het hele verhaal
vast wel los.
„O gelukkig: niks!" echode ik derhalve haar na. en tracht
te haar intonatie te imiteren, wat me overigens niet lukte. Tege
lijk ging ik in haar gezichtsveld staan, zodat haar blik wel op
m'n jasknopen moest stuiten. Eén tel trachtte ze daar geïnteres
seerd naar te turen, en toen sloeg ze haar ogen op en keek me
aan. Het was heel gek: er rolde plechtstatig 'n dikke traan langs
haar neusje, en tegelijk schoot ze opeens in de lach.
„U bent 'n rare!" constateerde ze deskundig.
1 vele predi-
1 ze dén
ken 't alleen maar; daarom alleen reeds zou men de volkswijk
verkiezen boven alle gevestigde parochies in den lande.
„Dat past dan goed", peinsde ik, „Want jij bent er ook een!
Wie loopt nou 's morgens om half elf over dc Pompeniersweg en
<1 zet 'n gezicht als een oorwurm! En dat terwijl alle kranten stik- i
vol advertenties staan van „meisjes, kom bij ons, hoog loon,
-veel vrije tijd en niks te doen!" Ik dacht dat je ergens werkte!"
Ik paste wel op 'n directe vraag te stellen in verband met die
d werkkring: ik weet veel te goed dat men zo af en toe de kerk
voor een geheimzinnige trawant van het arbeidsbureau en de 1
reeds genoemde controlerende instanties houdt!
5 „Ik werk niet meer!" zei Sarie. Haar lach was alweer ver-
j dwenen, en een volgende traan glibberde naar beneden. De co-
c teletten en biefstukjes werden al meer geïnteresseerd, en ik
voelde dat dit toch niet de meest geschikte plaats was voor ver- j
dere bijzonderheden. „Meid!" zei ik ..Loop even mee naar
het wijkgebouw. Je hebt 'n kop koffie nodig. En als jij 'm niet 1
nodig hebt, dan ik wel." 1
jv Ze ztapte meteen met me mee. en aangezien de slagerij geen
tweehonderd meter van het clubhuis staat, zaten we 'n minuutje j
1 ook echt niet zeggen
I.J.
later voor de zoveelste maal in de spreekkamer.En Sarie schonk
de koffie in, die daar altijd op dorstige zielen staat te wachten.
WIJKPREDIKANT
