i>
Slotconcert in de Hervormde
kerk te Leiderdorp
verval strafgevangenis
komt op het witte doek
Carlisle wellicht toch
naar Nederland
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
T
EUWE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1961
Eerste Nederlandse verzetsfilm
(Van onze speclaale verslaggever)
|ERT HAANSTRA, maker van de succesfilms „Fanfare" en „De zaak gaat
I één van de grootste K.P.-stonts uit de oorlog, de overval op de Leeuwarder
gfgevangenis, verfilmen. Met de voorbereidende werkzaamheden is de meest
kroonde. Nederlandse cineast al enkele jaren bezig. Het ligt in de bedoeling met
opnamen In maart van het volgend jaar te beginnen, terwyl het gerede produkt
|aar 1962 op het witte doek zal moeten verschijnen. Veel zal echter afhangen van
I verloop van de aanvrage voor subsidie, die bü het produktlefonds voor Neder-
i films is Ingediend.
•derland heeft nog altijd geen verzets-
van speelrolprent-allure. De buiten-
e filmmagnaten, die zich van onder
fragmenten uit de oorlogstijd
meester gemaakt, zijn er nooit
lagd het keiharde werk van
franje te ontdoen, terwijl
sel eerder dan waarheid de leidende
?n. Mocht Haanstra. die op-
luw Rudy Meyer voor de produktie ii
arm genomen heeft, er zelfs na zeven-
p jaar in slagen een waarheidsgetrouw
ild van het Nederlandse verzet op een
Ir kilometer celluloid te vereeuwigen,
t wordt, hoe dan ook. in een grote
feite voorzien.
Oud plan
tiet lang nadat Haanstra zijn film
feifare" in de bioscoop had gebracht,
(elde hij al met de gedachte van een
I Nederland gewijde verzetsfilm. Het
e en de overval op de Leeuwarder
sfgevangenis te verfilmen, schijnt var
iL. de Jong, directeur van het Rijks-
htuut voor Oorlogsdocumentatie te
Geassisteerd door Willem van Maa-
I schreef Haanstra een scenario, doch
I had een vorm, die uiteindelijk niet
digde. Een bewerking door dr. De
diens assistent, de heer B. A.
lukte ook niet helemaal,
lanstra heeft het zichzelf niet ge-
ckelijk gemaakt. Tegenover de
P-ers, die de overval pleegden, zo-
'e de gevangenen, die werden bevrijd,
t hij zich verplicht het filmverhaal
er enige opsmuk te brengen. Ook
i de karakters der mannen wil hij
t doen wedervaren, temeer daar ac-
hun rol moeten gaan vervullen (het
pvankelijke plan om de betrokkenen
i te schakelen, moest van de hand
gewezen, omdat de leeftijden niet
n overeenstemming met de werke-
jheid zijn).
IÉÈ i gesprekken met bevrijders
bevrijden zijn al op de band vast-
|egd. Dank zij een grote hoeveelheid
tumentatie-materiaal, om. een in op-
jcht van de Provinciale Leiding der
lese K.P. samengesteld speciaal album.
D ook een tot in de kleinste details
Bwkeurig reconstructie-beeld worden
regen.
Driest
5e overval op de Leeuwarder strafge-
jigenis geldt als één van de meest spec-
iulaire en drieste daden van verzet,
Uce tijdens de oorlog in Nederland zijn
pleegd. Geen druppel bloed vloeide er
of door, ofschoon de actie uit wanhoop
rd géboren, terwijl er met zware ver-
f»n gerekend werd.
it zijn de feiten, waarbij we, ter voor-
ming van alle moeilijkheden, geen na-
ii zullen noemen:
!n november 1944 had de SD hard in
euwarden toegeslagen. Een groot aan-
vooraanstaande verzetslieden was ge-
pgen gezet, en door middel van gru-
V'jke verhoren trachtte men het hele
lergrondse werk op te rollen. Een
■fje van één van de gevangenen dat
Ir een bewaker naar buiten was ge-
pkkeld, luidde o.m.: „Als ik weer zo'n
moor moet meemaken, sta ik niet
kr mezelf in".
segin december besloot de Friese K.P -
fling tot een doldriest plan. Uit de
Bar bewaakte Leeuwarder strafgevan-
Us moesten 39 verzetsmannen worden
nijd, en onmiddellijk daarna bij bur
rs worden ondergebracht. Twintig
P.-ers moesten de stunt uitvoeren. On
itgestelde plaatsen moesten handlan-
fs staan, die de bevrijden naar hun on-
hluikadres moesten begeleiden,
peer belangrijk was dat er geen schot
(oht vallen. Niet ver van de gevangenis
s een groep Duitsers gelegerd, die
|im kon slaan.
„Gevorderd"
5p de avond van de achtste december
trok een met machine-geweren gewa-
|»de afdeling K.P.-ers een tijdelijk „ge
roerd" pand, dat tegenover de ingang
D de gevangenis was gelegen. Een an
te afdeling, die met revolvers en sten-
lis was uitgerust, verschool zich in het
hikgewas bij de hoofdtoegangsdeur.
Pm half zes werd de gevangeniswacht
gebeld met de mededeling dat de po-
Ie drie gevangenen zou aflev.eren. Een
K.P.-ers met drie mede-verzetsstrijders
als gevangenen tussen zich in. Door het
luikje werd een origineel insluitingsbevel
overhandigd. De deur ging daarop open
en dicht voor de K.P. uiteraard.
Voor de wachtslieden ook maar
konden zeggen, keken ze in de lopen
de pseudo-politie-agenten en de pseudo-
gevangenen. Met het administratief per
soneel gebeurde precies het zelfde, en
later ook met de brigadier, de bewakers
en zelfs de onder-directeur. Er w
toen al vijftien K.P.-ers in de gevangenis,
want de deur was inmiddels nog een keer
open en dicht gegaan om de in het struik
gewas verborgen verzetsstrijders binnen
te laten.
Hoewel er bewakers waren, die in het
complot zaten, moesten enkele van
collega's onder bedreiging aan het werk
worden gezet. Ze moesten met de groot
ste spoed negenendertig, met name ge
noemde gevangenen in het voorportaal
verzamelen, onder wie twee, die in het
aangrenzende gebouw van de Bijzondere
Strafgevangenis zaten.
Bijiia niet
Bij elkaar ging er een minuut of dertig
mee heen, en even dreigde het helemaal
mis te gaan. Een groepje SD-ers wilde
namelijk twee gevangenen afleveren, en
trommelde luid tierend op de buitendeur.
Na kort overleg werd deze ontgrendeld.
Het onthaal werd een slechts seconden
durende overmeestering, die de Duitsers
met een opengevallen mond van verba
zing aanvaardden.
Groepje na groepje werd toen snel de
gevangenis uitgeleid. Niet negenendertig,
maar tweeënveertig ingeslotenen herkre
gen de vrijheid, want in de verwarring
had men drie cellen te veel ontsloten.
Toen tien minuten na het vertrek v
de laatste KP.-er een SD-officier de
Leeuwarder strafgevangenis betrad, vond
hij de deur open en de wachtlokalen ver
laten. In de cellen trof hij de brigadier,
dé onder-directeur, bewakers en mannen
van z'n eigen dienst aan.
Het groot alarm, dat werd geslagen,
bleef zonder resultaat. De vogels waren
gevlogen naar de zioh in Leeuwarden be
vindende, voorlopige oftderduik-adressen.
ook de drie gevangenen, op wie niet ge
rekend was. De buit bedroeg bovendien
nog wapens en SD-uniformen, waarvoor
de plotseling voor de deur staande Duit
sers hadden gezorgd
58936
is het nummer van onze postreke
ning. Als u daarop vóór 1 okt. het
abonnementsgeld voor het 4e kwar
taal 1961 7.50 overschrijft, dan
voorkomt u dat er bij u een kwi
tantie wordt aangeboden en het
is gemakkelijk voor onze,admini
stratie.
Wilt u er vooral op letten dat het
juiste adres waar de krant be
zorgd wordt op het strookje wordt
vermeld?
De betaling kan ook geschieden
aan ons loket: Steenstraat 37.
Bij voorbaat vriendelijk dank voor
uw medewerking.
DE ADMINISTRATIE
VOETBAL
Swansea speelt tegen
Oostduitse club
De voetbalwedstrijd voor de eerste
ronde van de Europese cup voor beker
winnaars tussen Swansea Town uit Wa
rn de Oostduitse club Motor Jena
zal doorgang kunnen vinden. De spelers
an Motor Jena, die geen visum kregen
oor het Verenigd Koninkrijk, hebben
.oorgesteld de wedstrijd elders te spe
len. Swansea Town heeft daarop per
telegram de suggestie gedaan de ont
moeting in Dublin (Ierse Vrijstaat) te
laten plaatsvinden.
Op deze tekening met bijschriften is schematisch duidelijk aangegeven wat radio-actieve neerslag of FALL
OUT nu eigenlijk is en hoever verwijderd van het explosiepunt deze gevaarlijke neerslag, waartegen men
zich echter met betrekkelijk eenvoudige middelen afdoende vermag te beschermen, kan neerkomen.
De tekeningen geven ook aan, dat het voornamelijk de windrichting is, die de koers van deze FALLOUT
bepaalt. Tijdig waarschuwen voor FALLOUT is bijna altijd mogelijk.
HET LAATSTE CONCERT van de Lei-
derdorpse zomerserie trok gister
avond een aan- en ópmerkelijk groter
publiek dan zyn karig bedachte voor
gangers. Addle de Jong betuigde daar
over voor het begin zijn voldoening. Nu
zou die drukkere toeloop met recht en
reden kunnen worden gecommentarieerd.
Maar we doen dit hier niet, vanwege de
plaatsruimte en houden het daarom
maar op de magnetische kracht, die
medewerkend koor pleegt uit te oefenen.
Het bedoelde vocale ensemble was het
Delfts Hervormd Jeugdkoor, dat, met
frisse prettig welluidende stemmen rijk
voorzien en onder de zorgzame, verant
woorde leiding van Hugo Beute staande,
in 't algemeen een zeer goede indruk
maakte. Niet alles, wat dit koor zong.
kon in gelijke mate onze bewondering
Beute heeft de neiging, de melodische
beweging, ten bate van de expressie, te
onderbreken. Hij geeft hieraan weliswaar
niet altijd toe. Zo liep een Benedictus
van Bruckner mild-vloeiend, waardoor
de devotie, door de stemmen en harmo
nieën uitgedrukt, ons in fraaie vertolking
aansprak. Ook twee zeer bekende Pa-
lestrina-stukken (Popule Meus en Ado-
ramus te), waarvan het uitvoeringspro
cédé door talloze reproducties wel veilig
is komen vast te staan, voldeden feitelijk
in ieder opzicht.
Maar „O crux" plaatste voor de typi
sche Palestrina-moeilijkheden, waarbij
gemiddelde koren het gevoel hebben,
elk houvast te missen, vooral de steun
van het (hier niet onwrikbare, maar
zwevende) tonale centrum. In deze weer
gave ontbraken, denkelijk door die oor
zaak, ineens de glans en de soepelheid.
Schuberts Sanctus, heel zuiver gezon
gen, werd echter het ergst verknipt,
omdat de dirigent te sterk interpunc-
teerde en Rathbone's populair geworden
„Rejoice in the Lord" miste de stuwende
gloed, die met name de beide hoekdelen,
als het goed is, tot een levende klank-
stroom maakt Mede hierdoor bleef het
Engelse voorkomen tot de taal van de
tekst beperkt.
Haydns „Danklied zu Gott" éen vrij
simpel achttiende-eeuws stuk, werd rein
1 klankvol gezongen.
De dirigent bewees met Mendelssohns
innige gelukzalige aria. (uit Elias) „Dann
werden die Gerechten leuchten", een
goed gevormde, fraaie metalig-glanzen
de stem, voldoende stijlgevoel en een
gevoelige, maar nog niet alle finesses
treffende voordracht te bezitten.
Addie de Jong speelde het preludium
in G van Bach en de fuga la gigue).
waarbij, in het laatste werk, zijn jeugdige
gedrevenheid tot een briljant-jolig re
sultaat voerde. In een ander geval (Men-
delssohns Con moto Maestoso, uit de
derde sonate) viel zijn muzikaal élan niet
minder op, maar hier bleek tevens een,
al vaker opgemerkte, schichtigheid, die
het werk een niveau lager trok.
Een uitstekende begeleider toonde hij
ch in eigen werk. de driedelige Geli-
neau-sonate, waarvan de solo-partij
(voor trombone) door de aanvankelijk
wat schokkerig en toononzeker, later
vast en muzikaal doordacht blazende
Arie Plomp werd voorgedragen. De so
nate in de snelle delen, wat de verhou
ding' der beide partijen betreft, goed
geproportioneerd, boeit echter bovenal
"I, waar de constructie overtuigt en
de klank verovert Het middendeel is
knap geschreven (zoals trouwens het ge
hele werk), maar is muzikaal weinig-
De avond werd besloten met de uit
voering van Gezang 136, waarbij het
koor de beide eerste coupletten (in de
bewerking van Hugo Disier) zong en de
aanwezigen, om beurten vrouwen er
mannen, en in samenzang, verder mee
werkten.
Joh. van Wolfswinkel
Bureau Sociale Zorg
In verband met het overlijden van de
heer A. van Winkel dient te worden
voorzien in de door dat overlijden ont
stane vacature van een lid van hot Bu-
•au Sociale Zorg.
Op aanbeveling van het Bureau So
ciale Zorg dragen B. en W. het volgende
dubbel/tal voor:
1. de heer J. Rietveld, Hoofdstraat 163:
2. de heer A. S Schalkers, Hoofdstr 230.
In verband met het inwerkingtreden
van hert nieuwe reglement voor hot Bu
reau Sociale Zorg, op 1 januari 1961. zal
het aantal leden dienen te worden u''.ge
breid van 7 tot 9. Voorts zal dan tevens
de secretaris, die thans lid van het Bu
reau Sociale Zorg is. als lid aftreden
verder alleen een adviserende stem heb
ben.
De volgende dubbeltallen worden
voorgedragen:
I. 1. de heer J. J. Boon, Dr. De Bruij-
nestraat 16; 2. de heer S. Cuiper, M. P.
Splinterlaan 92;
II. 1. de heer C. J. J. v. d. Meer, Wil
lem de Zwijgerlaan 37; 2. de heer W. P.
J. Helversteyn, M. P. Splinterlaan 57;
III. 1. de heer C. Gordijn, Acacialaan
24; 2.*de heer G. Filippo, Resedastraat 53.
Raad vergadert vrijdag
Vrijdagavond om kiwart voor acht ver
gadert: de gemeenteraad van Leiderdorp.
De agenda vermeldt onder meer de vol
gende punten: verhuur van lokaliteiten
het gebouw van de openbare lagere
sahool aan de Muziekschool Leiderdorp;
aanvaarding van een schenking van de
Vereniging voor Neutraal Kleuteronder
wijs; aanschaffing van een houten keet
ten behoeve van gemeentewerken; hu-
een ruimte ten behoeve van het
bergen van tuingereedschappen: onbe
woonbaar-verklaring van de woningen
Achthovenerweg 56 en 58. Hoofdstraat
ïn Jaagpad 71 en 72; overneming
grond van enige mede-eigenaren
de Doeslaan; verlenen van medo-
werking op grond van artikel 72 e.v der
Lager-onderwijswet 1920 aan de Verenl-
glng voor Chr. Lager, ulo cn Bewaar
school te Leiderdorp ten behoeve ,van
het aanschaffen van diverse leer- on
hulpmiddelen; verlenen van medewer
king op grond van artikel 72 e.v. de La
ger-onderwijswet 1920 aan de Vereniging
voor Chr. Lager-, ulo en Bewaarschool
te Leiderdorp ten behoeve van het aan
schaffen van schoolmeubilair; verlenen
H medewerking op grond van artikel
v. der Lager-onderwijswet 1920 aan
de Vereniging voor Ohr. Uitgebreid La
ger Onderwijs te Leiderdorp ten behoe-
het aanschaffen van schoolmeu
bilair en leermiddelen: benoemen va»
enige leden van het Bureau Sociale
Zorg; sluiting.
Overneming grond
De Doeslaan, eigendom van de ge
meente, is voor enige tientallen vier
kante meters mede-eigendom van der
den. Mede-eigenaren van de Doeslaan
zyn de heer J. Borst voor 15 ca. n
van Osnabrugge-van Oeffelen
i en de heer J Hanegraaff voo
ca. De mede-eigenaren zijn bereid de
grond om niet aan de gemeente ovt
dragen, mits de kosten van de c
dracht voor rekening van de gemeente
komen. De kosten van overdracht
den geraamd op f 125.
Burgerlijke stand
GEBOREN: Cornelis Johannes zn
C J Zaal en J J Brussee, M P Splinter
laan 68: Eddy Willem Peter, zn van C
W Demmenie en M Borreman, Jaagpad
43: Bob. zn van B Ophoff en E Top. Ju-
llanastraat 13; Jacob zn van A Verbeek
J L Weesjes. Tuinstraat 8; Emille
Belynda, dr van M Duiker en A W C
Mijs, M P Splinterlaan 81; Johanna Ca
rolina. dr van W van Tongeren en J
Ketel. Pinksterbloem 98.
ONDERTROUWD: Willem Filippo. 21
jr, draglinemachinist. Leiden, en Maria
de Ridder 20 jaar, werkster, Hubrecht-
plein 4
GETROUWD: Gerrit Regterschot. 56
jaar, opzichter rijkswaterstaat, Leider
dorp, cn Willemijntje Versteegt. 42 jaar,
rijksambtenaar, 's-Gravenhage: Johan-
de Lange, 28 jaar, schoorsteenbou-
Hoofgdstraat 142, en Geertruida
Alida Dozij, 25 jaar, zonder beroep. Lei
den.
SUCCES VOOR DE K.N.Z.B.
De kans is groot dat de Australische
zwemcoach Forbes Carlisle volgend jaar
voor een periode van zes maanden in
Nederland zal komen werken. Nauwe
lijks een dag nadat uit Sydney werd ge
meld dat Carlisle zich niet dadelijk vooi
enkele jaren uil verbinden als toptral-
ner van de KNZB. doch wel Iets vooi
een voorlopige „proeftijd" voelt, heeft
het bestuur van de zwembond besloten
op deze suggestie van de Australiër in
Vrijwel gelijkluidend met het voorstel
dat Carlisle in tweede instantie is ge
daan. heeft de KNZB hem thans
geboden met zijn echtgenote naar
derland te komen om van maart tot
september 1962, in een experimentele
LISSE
Veertig jaar schoon gemaakt
Mej. B. Kooijman alhier heeft het feit
mogen herdenken, dat zij 40 jaar in dienst
is geweest bij de Prot. Coöp. „Ons Be
lang" voor het onderhoud van de winkels.
Bestuur en raad van commissarissen heb
ben van hun belangstelling voor deze
trouwe dienst blijk gegeven. Haar arbeid
wordt bijzonder gewaardeerd.
Evangelisatiekring
Dinsdag hoopt voor de evangelisatie
kring in De Witte Zwaan te spreken de
heer Ed. Pera uit Den Haag: aanvang
Bijzondere jeugddienst
Zondagmorgen wordt in de Geref. kerk
een bijzondere jeugddienst gehouden.
Voorganger zal zijn ds. K. Schouten; me
dewerking wordt verleend door de heer
Bosveld, trompettist van.de Kon. Mili
taire KapeL
Diensten Geref. Kerk
In de middagdienst van de Geref. Kerk
te Lisse zal zondag a.s. niet voorgaan ds.
K. Schouten doch ds. L. Berger te Half
weg; aanvang 5 uur.
Bloembollenveiling H.B.G.
Het word* nu goed merkbaar aan
bloembollenveiling H.B.G. te Lisse, dat
het seizoen voorbij is en de export zo
goed als in kannen en kruiken is. De
aanvoer van „leverbaar" is nu sterk af
genomen. In hoofdzaak zijn het nog res
tanten van de export. De nog aangevoer
de tulpen brengen hoge prijzen op. Iris
sen komen nu in flinke hoeveelheden
worden vlot verkocht
De plantgoedveilingen worden iedere
week groter in aanvoer. Beste partijen
van goede handelssoorten brengen goede
prijzen op. Ook het telgoed zift 10 en uit
schot zün leverbaar; vooral de broeisoor-
ten brengen beste prijzen op.
Bijzondere jeugddienst
Morgenochtend om 10 uur worwjit in
de Gereformeerde kerk een jeugddienst
gehouden. De jeugd verleent medewer
king door Schriftlezing, declamatie, wis
selzang en bij het verzamelen van de
gaven voor het jeugdwerk. Aan het or
gel Ab Helmus. Trompettist J. H. Bos
veld uit Den Haag (lid van die Konin
klijke Militaire Kapel) zal eveneens
medewerken.
Visserijgolfjes
Stralend weer op zeemaar
slechte visserij
VAN 54 tot 57 graden was het mooi
mooi weer op zee. De haringvang-
i waren echter slecht. Slechts tien
procent van de schepen kwam tot vang-
van 50 tot 200 manden. De VL 142
Voorwaarts deed een trek van 60 man
den haring, de KW 99 Maria Th®resia
ing In twee trekken 120 manden ha
ring. de VL 84 Jan Senior ln twee trek
ken 80 manden haring. De Nelly kwam
In twee trekken tot tachtig manden ha
ring, de Oceaan 5 had een dagvangst van
100 manden haring
De trawlers en kotters om de Noord
vingen op 57.30 80 tot 260 manden ha
ng. makreel en schelvis per etmaal, de
HD 74 Michiel deed een trek van 200
manden makrel, de HD 79 Drie Gebroe
ders een trek van twee pakjes de IJM
18 Ariadne een trek van twee pakjes De
kotters op de kust vingen 120 tot 300
kilo bong en 10 tot 20 manden andere vis
?r etmaal.
De IJM 32 Sakina Martine en de KW
81 Alberta Hendrika zijn naar zee ver
trokken De Katwijkse vleetloggers vin
gen gemiddeld 5 karntjes, de Schevening-
se 26. Bij de trekkers kwam de KW 82
Stadt Enckhuysen er het besbe af
Wat er was
Aan de afslag in IJmuiden voerden 62
schepen 7689 kisten vis aan, waarvan 700
schelvis, 325 wijting, 110 gul en kabel
jauw, 2700 trawlharing 800 spanhnring,
200 kleine haring, 1000 makreel, 540
schol, 15 tartaot. 470 varia, 100 stuks ka
beljauw en 50 000 kilo tong. De VL 16
Voorloper had 500 kisten, de KW 39
34 Allan Water 940 kisten. 200 kleine
Wilhelmina Johanna 1750 kisten, dc IJM
kisten en 180 stuks kabeljauw, de KW
159 Marian Ellen 1100 kisten.
Tong was weer iets goedkoper, haring
en makreel kwamen niet hoger dan f 14.
Wijting en schelvis waren ook beslist
niet duur.
In Scheveningen was de aanvoer 50
schelvis. 200 wijting. 40 gul en kabel
jauw, 150 haring, 300 makreel. 200 schol
200 stuks kabeljauw 10.000 kilo tong. 6
kantjes groene haring, 300 kantjes
jonge haring.
periode van een half jaar dus. dc lei
ding van de Ned. topzwemslcrs cn
-zwemmers op zich to nemen. Een pre
cieze taakomschrijving zou natuurlijk
nog in overleg met Forbes Carlisle, die
zijn methodes op wetenschappelijke ba
st" heeft opgebouwd, moeten worden
opgesteld.
Het KNZB-bcstuur verwacht dat dc
financiële zijde van een overcenkoms
met Carlisle geen moeilijkheden zal op
leveren. De vergoeding, die hem naar
reis- en verblijfkosten zal worden aar
geboden, is relatief namelijk beduiden
minder dan het jaarsalaris, dat d
KNZB volgens Carlisle zou hebben vooi
gesteld. Het bestuur van dc Kon. Ne<
Zwembond heeft in zijn schrijven aa
de Australische „zwem-professor" c
hoop uitgesproken, dat dc eventue)
proeftijd naar genoegen van beide pa:
tijen zal zijn. opdat men het eens z-
kunnen worden over een verbintenis c
langere termijn met het oog op de Olyr
pische Spelen in oklo.
VOORHOUT
Aankoop «ronden aa
Jac. van Beierenweg
De raad van Voorhout kwam voor
tweede maal in de maand septemb
byèén. Als hoofdpunt prijkte op
agenda de grondaankoop van de laatt
vijf aangelanden aan de Jacoba v
Beierenweg, met wie lot nu toe ge>
overeenstemming wu bereikt, t.w.
A. Warmerdam, mevr. Warmerdam-
d. Salm. P. Warmerdam, n.v. C. C. v.
Vlugt en de n.v. Zonneveld en rhlllpf
Alvorens dit punt In behandeling te z
men, stelde burgemeester Smolders vo
de besprekingen in gesloten zitting -
honden, waarin de raad toestemde.
Een uut nam deze zitting in besl.
waarna wat de twee eerstgenoemde p»
»onen betreft, het voorstel van B. -
W. werd aangenomen. Door dit besl»
zal de oude stenen schuur van de ht
J. A Warmerdam, die 2 m. in het tal
van de nieuwe wng zou komen te sta;
worden afgebroken
Inzake dc aanikoop van grond van
volgende twee personen vond de ht
G. v. d Tang (CH) vooral in de laak
twee gevallen, de prijs voor de gro
droevig hoog. Hij kon het voorstel v
B. en W ntel deunen Burgemeesi
Smolders attendeerde er op, dat c
geval afzonderlijk moest worden bék
ken. Desondanks wenste de hoer v.
Tang stemming Vóór stemden de KV
fractie en de heer Warmerihovcm (vr
katholieke groeperingen) en tegen
heren Adr. Jansw (AR) en v. d. Tat
(CH) - 8 tegen De heer A. J. v.
Lans was met kennisgeving afwezig.
Het punt van de n.v. Zonneveld
Philippo zal later in bespreking wo
den gebracht.
Voorts stemde de read toe tn gron
verkoop aan L. P. N. v. d. Geer aan
Prof. Aribcrselaan en In de vaststellii
van een plan tot herziening van b
uitbreidingsplan, regelende de beste»
ming in hoofzaak van gnonden; gel eg
tussen Boekhoratlaan en Leidsevaa
Op oen vraag van de heer Buck, vo<
zitter van de KVP-fractie, antwoord
de voorzatter, dat B cn W ntiet v
zins zijn grond in dit plan aan te kop
er woningen te laten bouwen vo
niet-gemeen tcna ren
Ongelukken
In het middaguur reed de 58-jarige
Zurdlhook gisteren op zijn bromfiets 1
café „De Bonte Koe" het dorp in. 1
botste tegen een personenauto, bestuu
door de Noardwjjkei J. J. G. v. d.
die op de Imikerweghelft reed. De he
Zuidihoek kwam op de motohkaip i
reoht en liep een hersenschudding o
De bromfiets werd geheel vermeld.
Een autobus van de NZH zou in
avonduren de Nagelbrug oprijden to
de bestuurder van een auto nog pr
beerdé links van de bus de Hoofdstra
Voorhout in te rijden Dat dit ni
„net aan" ging ondervond deze bestuu
der de Voorhouter P J Th v. d.
Diens auto werd segropen door de bi
Persoonlijke ongelukken kwamen gelu
niet voor Wel was er 9chadc ai-
beide wagens
is. van Ommeren N.V. en Van Es
Ommeren zullen de vrachtagenturr
der Black Star Line Ltd., Accra. Tl
Burma Five Star Line. Rangoon en Zr
Israel Navigation C. Ltd.. Haifa, op 1 ol
tober overdragen aan Dammers va
der Heide 8t Co (Agenturen) N.V. (l.o
Rotterdam en De Vries Co. N.V. t
Amsterdam.
Twee tijdperken werden afgesloten - Periode Adenauer
zo goed als voorbij - Met Hammarskjöld verloren de Ver
enigde Naties baar bewegingsvrijheid - Nieuw wapen in
handen van Chroesjtsjef
Er zün ln de afgelopen week twee
Ujdperken afgesloten. De uitslag
van de Bondsdagverkiezingen in
West-Duitsland heeft definitief een
einde gemaakt aan wat we ge
makshalve willen noemen de pe
riode Adenauer F.n het onder mys
terieuze omstandigheden veronge
lukken van Dag Hammarsklöld.
de secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties betekent de afslui-
Hng van een tijdvak, waarin de
volkerenorganisatie door het per
soonlijk optreden van één man in
verschillende delen van de wereld
I met een politiemacht In actie kon
komen om de vrede te bewaren.
^Het einde van het Adcnauer-tijd-
L1 »erk wordt gekenmerkt door een
M] voorzichtig streven naar een wat
soepeler aanpak van het Duitse
LJ probleem een niet langer hard-
rsnekkig willen vasthouden aan de
argumenten uit de na-oorlorse ja-
ren. De afsluiting van de Ifam-
5 marskjöld-perlode valt samen
"J met een verhevigde druk van de
Sowjetnnie op de landen van de
B niet-eommunlstlsche wereld in een
B poging, alle Internationale prohle-
B men in het voordeel van het
B Kremlin te beslechten. De ver-
ivanglntr van Hammarsklöld door
een driemanschap Is hierbij een
belangrijk wapen ln de handen van
de Russische premier Chroesjtsjef.
Wat de Bondsdagverkiezingen be
treft is het duidelijk dat ook al
blijft Adenauer nog enige tijd aan
als bohctókanselier van een nog te
vormen coalitiekabinet zioh een
wijziging in de Westduitse politiek
tegenover het buitenland gaat vol
trekken We verklappen geen ge
heim als we zeggen, dat velen in
Adenauers CDU er al geruime tijd
aan toe waren, de bakens te ver
zetten. Daar komt nu nog bij. dat de
christendemocraten voortaan aan
gewezen zullen zijn op de mede
werking van een der beide andere
partijen, die er afwijkende eigen
ideeën op na houden en hun deel
nemen aan een eventueel coalitie
kabinet ongetwijfeld gehonoreerd
willen zien met *n op zekere pun
ten vrij belangrijke ombuiging van
de politiek van de CDU. Met welke
partij de christendemocraten in
zee zullen gaan is op het ogenblik
dat we dit schrijven nog een groot
raadseL
Socialisten
Aangenomen mag worden, dat
Adenauer's „uitstapje" naar de so
cialistische partij van Willy Brandt
vooral 'n tactische manoeuvre is
om de liberalen, die sinds het be
gin van deze week zeer hoog te
paard zitten, tot de werkelijkheid
terug te roepen. Het Is echter de
vraag, of de liberale leiders zich
veel van deze demarche van de
bondskanselier zullen aantrekken.
Zij houden reeds rekening mei de
mogelijkheid, dat zü niet aan een
coalitie met de CDU zullen deel
nemen. ook al sluiten zij de kans op
een samengaan van CDU en SPD
(socialistische partij) uit. En moch
ten de liberalen hun eisen niet ma
tigen (o. m. ten aanzien van het af
treden van Adenauer ten gunste
van Er hard)dan is het niet on
mogelijk, dat dc oude kanselier
voor een overgangsperiode een min
derheidskabinet vormt; een periode,
die niet lang zou kunnen duren of
hü zal wat steeds luider be
weerd wordt toch een verbond
met de socialisten sluiten.
Onontkoombaar
De nederlaag, die Adenauers par
tij heeft geleden, was niet onvermij
delijk. maar als gevolg van henaal-
de ontwikkelingen, die de CDU zelf
niet in de hand heeft gehad, was zij
ten slotte onontkoombaar We heb
ben er vorige week nog uitvoerig
op gewezen welke elementen de
doorslag zouden geven, als zich bij
de verkiezingen geen bijzondere
dingen meer zouden voordoen Die
elementen waren; het feit. dat de
socialisten al hun marxistische leu
zen hadden ingeslikt en met een
kandidaat voor de dag waren geko
men, die in partijpolitiek opzicht
nog een onbeschreven blad war. Het
was onder de gewijzigde omstan
digheden niet langer bezwaarlijk,
op de SPD te stemmen, omdat die
partij in wezen hetzelfde zeide na
te zullen streven als de CDU van
Adenauer. Daar is nog bijgekomen
de omstandigheid, dat de liberalen
veel stemmen hebben (terug1 ge
wonnen door al lang van tevoren
duidelijk te maken, dat zij geen po
litiek verbond met de socialisten
zouden sluiten, voor het geval dat
de christendemocraten er r.iet in
zouden slagen, de absolute meer
derheid in de Bondsdag te behou
den.
Districtszetels
Vergeleek men voor de verkiezin
gen van zondag jl. het aantal zetels,
dat de diverse partijen vla het dis
trictenstelsel en via het systeem van
de evenredige vertegenwoordiging
hadden verkregen, dan viel het on
middellijk op. dat dc CDU hel
voornamelük van de dlstrlrl«ver-
klezingen moest hebben en dal zij
betrekkelük weinig zetels had be
haald vla de op de partijlijsten uit
gebrachte „Zweltatlmmen". Bi) dc
socialisten cn de liberalen was het
omgekeerde het geval.
ZU moesten het vooral van de
partlUUsten hebben en niet van per
district uitgebrachte stemmen
We schreven het al: als er sprake
zou zijn van een CDU-nedt-rlaag,
dan zouden de zwaarste klappen
vallen ln de districten, waar
Adenauer vele jaren achtereen ge
profiteerd heeft van de stemmen
van andersdenkenden, wier partU
rn zeer vele districten geen voet
aan de grond loon krijgen. En als
men de uitslag van de zondag ge
houden verkiezingen beziet, dan is
het duidelijk, dat dit inderdaad he4
geval is geweest.
zich van det CDU hebben afgekeerd
en een andere partij hebben geko
zen Het houdt slechts in. da- kie
zers, die bij vorige' gelegenheden
hun stem aan de CDU hebben gege
ven, omdat socialisten en libsralen
zich blijkbaar niet bewust waren
van de grote verantwoordelijkheid,
die zij droegen .zich niet langer op
de CDU aangewezen gevoelden De
CDU heeft haar liberale en socia
listische franje verloren en het is
niet gewaagd te veronderstellen dat
de nederlaag van zondag jl niet
minder groot zou zün geweest als
Erhard in plaats van Adenauer de
grote trekpleister zou zün geweest.
Bovendien ls het toch ook zo. dat
Erhard samen met Adenauer de
verkiezingscampagne heeft geleid
en dat men bil wü*e van spreken
naast het portret van Adenauer dat
van zyn waarschünlijke opvolger
kon zien. Het lükt ons dan ook be
paald onjuist, de schuld voor de
nederlaag van de CDU op rekening
van de kanselier te schuiven De
partü profiteerde In het verleden
van de fouten van SPD en FDP en
dat kon dit jaar niet meer het ge
val zün
Nieuwe menden
Nu de CDU haar absolute meer
derheid in de Westduitse Bondsdag
verloren heeft, is een nieuw tijd
perk aangebroken, waarin binnen
afzienbare lijd de rol van Adenauer
is uitgespeeld en waarin nieuwe
mensen met nieuwe ideeën zullen
streven naar een nieuwe aanpak
van de oude problemen, welke de
tweede wereldoorlog heeft opge
roepen en die nog steeds niet zijn
opgelost De houding van de
Sowjetunie heeft er toe geleid, dat
bepaalde facetten van het Duitse
probleem om een andere aanpak
vragen zonder dat de voornaamste
principes, die in dc afgelopen
twaalf jaren hebben gegolden over
boord worden gegooid Van
Adenauer kon men moeilyk ver
wachten, dat hy daartoe bereid zou
zijn. tenzij hij er door de omstandig
heden toe gedwongen zou worden
In de laatste weken van de ver
kiezingscampagne heeft hij nog ge
probeerd. het roer om te gooien.
Maar het zette geen zoden meer
aan de dijk, omdat men terecht de
indruk kreeg, dat de kanselier
slechts een poging waagde, zijn
tegenstanders de wind uit de zeilen
Onnartijdig
Intussen heeft de Sowjetunie
als gevolg van het verongelukken
van Hammarskjöld weer eens op
een heel belangrijk punt haar zin
gekregen. Chroesjtsjef heeft er vo
rig jaar (met zijn schoen) op ge
hamerd. dat Hammarskjöld moest
aftreden 3ls secretaris-generaal van
de Verenigde Naties, omdat hij in
Kongo niet onpartijdig was geble
ven. Inderdaad had de Zweed
Chroesjtsjef in Kongo de voet
dwars gezet, maar dat kon alleen
maar. omdat hij zijn onpartijdigheid
naar twee kanten wilde demonstre
ren. Aangezien de Sowjetunie het
enige land was. dat een groot
scheepse poging waagde, geheel
Kongo in zijn macht te krijgen lag
het voor de hand. dat de Russen
Hammarskjöld tegenover zich zou
den vinden. De secretaris-generaal
stond vorig jaar geheel persoonlijk
de verovering van Kongo en andere
delen van Afrika door de Sowjet
unie in de weg
Hetzelfde dreigde te gebeuren In
andere werelddelen, waar de Rus
sen nog de nodige potjes op liet
vuur hebben staan. En daarom
moest Hammarskjöld verdwijnen en
werd een brute aanval gedaan op
zijn persoonlijke integriteit Het
pleitte echter voor de Zweed dat
hij er niet aan dacht, voor Chroesj
tsjef nlt de weg te gaan.
Vastbesloten
Toen Chroesjtsjef van hem eiste,
dat hij zou aftreden als secretaris
generaal van de Verenigde Naties
om plaats te maken voor een drie
manschap. bestaande uit een ver
tegenwoordiger van de westelijke
landen, een van de neutralistische
staten en een van het communisti
sche blok, weigerde hü vierkant
hier aan gevolg te geven Hij liet er
geen twüfel over bestaan, dat hü
niet bij de gratie van de grote mo
gendheden secretaris-generaal wil
de zijn. maar dat hij zich in de eer
ste plaats geroepen voelde, op te
komen voor de belangen van de tal
rijke kleinere landen, die lid van
de organisatie der Verenigde Naties
zijn. En zolang die landen niet te
kennen zouden geven, dat ook zij
zijn heengaan wensten, lag he' niet
in zijn bedoeling, het hoofd in de
schoot te leggen.
Hij stelde duidelijk, dat het de be
doeling van de Sowjetunie was. het
werk van de Ver. Naties ter hand
having van de wereldvrede te ver-
amtnen en hij sprak zün vaste voor
nemen uit. zijn ambtstermijn ten
volle uit te dienen, als hem daartoe
ie relegenheid zou worden ge
geven
NIvsterie
Tot 1963 zou Hammarskjöld heb
ben kunnen aanblijven als seercta-
ris-generaal. als zich geen bijzon
dere ontwikkelingen of gebeurte
nissen zouden voordoen He» heeft
echter niet zo mogen zyn De jtaat*-
lieden van de landen der vrije we
reld. die meenden nog voldoende
gelegenheid te hebben om een op
lossing voor de opvolging van Ham
marskjöld te vinden, zaten plotse
ling midden in een enorm probleem,
toen het vliegtuig, waarmede Ham
marskjöld naar Ndola in N -Rho-
desië reisde voor vredesbespre
kingen met premier Tsjombe van
de Kongolese provincie Katanga
onder mysterieuze omstandigheden
in de Afrikaanse rimboe veron
geluk te.
Dc mens wikte, maar God be
schikte eu wü kunnen ons alleen
maar afvragen, welke bedoeling Hij
met het plotseling wegnemen van
Hammarskjöld heeft gehad Het
lllkt. alsof de strijd tegen het god-
deloze communisme tevergeefs
wordt gevoerd. De positie van de
vrije wereld verzwakt zienderogen,
van een Internationale reehUorde Is
in feite geen sprake meer, want In
het internationale dlolomatleke en
politieke verkeer wint het recht
van het oerwoud steeds meer veld
Poging
Er worden nu pogingen In het
werk gesteld, te voorzien in een tij
delijke bezetting van de posf van
secrctoris-generaal. totdat een nieu
we secretaris-generaal kan worden
gekozen Vooral Noorwegen *n Ier
land hebben zich beijverd een
vorm te vinden waarin niet over
„de secretaris-generaal" word» ge
sproken. Dit om te voorkomen, dat
er nu reeds een fatale controverse
ontstaat over het Russische voorgtc)
voor een driemanschap inplaata van
één secretaris-generaal. De Assem-
blée zou dus hanrrende de aanbe
veling van de Veiligheidsraad be
treffende oen opvolger van de heer
Hammarskjöld een diplomaat
kunnen verzoeken, dc leiding van
het secretariaat van de Verenigde
Naties op zich te nemen Een defi
nitieve kandidaat was op het ogen
blik dat we dit schreven nog niet
aangeworen Gedacht wordt aan Oe
Thant. de Birmese vertegenwoordi
ger bij de Ver Naties. Mongi Slim.
dc nieuwe Tunesische voorzitter
van do VN-Assemblée en de Ier
Frederick Bola-nd dc voorganger
van Slim.
Het Is dc vraag, of Oc Than* van
zUn regering toestemming zal krij
gen, zich beschikbaar te stellen En
als ook Mongi Slim er dc voorkeur
aan geeft zich uitsluitend te wij
den aan zijn werk als voorzitter
van de Assemblée. Is het vrijwel
zeker, dat dc Ier Boland (die Ham-
marvkjöld volledig heeft gesteund
in diens verweer tegen de Sowjet
unie» met de opdracht zal worden
belast Het voordeel van een der
gelijke maatregel zou zijn. dat het
werk van het secretariaat in de
hand van één man zou blijven, ook
wanneer de Veiligheidsraad het niet
eens zou kunnen worden over de
opvolging van Hammarskjftld De
zaakwaarnemer zou op deze wijze
stilzwijgend als dc nieuwe secre
taris-generaal worden erkend Het
is evenwel de vraag, of alles zo ge-
makkelük zal verlopen. als het
thans nog lijkt te zullen gaan De
Russen zullen ongetwijfeld nog wel
iets ln petto hebben
