Jïieutue £riitsd)c GTimraitl
Twee jonge Nederlanders in
Sowjetunie gearresteerd
Commentaar
flmtoua
DEBAT OVER ROL
VAN ROOD CHINA
Zweed op weg naar Inca-schat
Politieman gesneuveld
in Nieuw-Guinea
Beschuldigd van spionage
voor de NAVO
Bescherming; in
oorlogstijd
De Gaulle zal ten val
worden gebracht"
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1961
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
POSTREKENING: 58936.
KLACHTENDIENSTbezorging 18—19 u.
ABONNEMENTEN7.50 per kwartaal
2,55 per maand; 0.59 per week.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter
<BU contract belangrijke korting)
Tweeënveertigste jaargang no. 12284
Directie: r. DIEMEB
Hoofdredacteur: tft. E. DIEMEB
CHRIST ELI JK-iS'AT ION A AL DAGBLAD
.5tont»Q4tict) B ahrbltora
01911 btrl ia UgjjtnspotT
(Advertentie)
DISCUS
HONDENBROOD
met meer vlees en vitaminen
VLIELAND
NIEUWE RUN 56
Moskou protesteert (na een maand)
De Parijse schoenontwerper Durer heeft zijn collectie voor het herfst-
winterseizoen bekend gemaakt. Hier één van zijn prestaties: Schotse
laarsjes „Til Berry" genaamd, met bijpassende grote tas.
tranten en een afdeling mobiele politie is de 48-jarige W. E.
Carli, hoofdagent van politie, gisteren dodelijk getroffen. Op vijftien
kilometer bezuiden Sorong zijn thans ook militairen in gevecht ge
komen met een groep infiltranten. De bevolking verleent grote
medewerking.
Dorpelingen hebben een gewonde In
donesiër naar de kazerne van de Ko
ninklijke Landmacht te Sorong gebracht.
Een officiële mededeling verklaart dat
militairen en mariniers de politie terzijde
staan in de strijd tegen „enkele dozijnen
infiltranten".
Een militaire wachtpost heeft gister
avond bij de steiger te Sorong het vuur
geopend op een verdacht persoon. De
man wist echter te ontkomen.
Nieuws in
een oosio
gopslag
De Algemene Vergade
ring der V.N. zal gaan spre
ken over de toelating van
communistisch China tot
de volkerenorganisatie.
Ook de kwestie-Hongarije
zal weer op de agenda
worden geplaatst, evenals
het Algerijnse vraagstuk.
Nadat een groep in uni
form van het Franse leger
geklede mannen de anten
ne had vernield, die de te
levisie-uitzendingen in Al
giers uit Frankrijk op
vangt, heeft ex-generaal
Salan een toespraak van
vijf minuten gehouden,
waarin hij president De
Gaulle ervan beschuldig
de de Europese inwoners
van Algerije te willen ver
kopen.
Bondskanselier Aden
auer en minister Strauss
gaan besprekingen voeren
met de liberalen over de
vorming van een coalitie
kabinet. Maandag zal
Adenauer spreken met de
socialistische leiders.
In Katanga rusten nu de
wapens, maar in Elisabeth-
stad heerst een onbehage
lijke rust, omdat de Ka-
tangaanse autoriteiten van
oordeel zijn. dat de V.N.
de wapenstilstand misbrui
ken om zich gereed te ma
ken voor een nieuw of
fensief.
Volgens mededelingen
van het rijksarbeidsbureau
is de bereidheid van de
Italianen om in ons land te
komen werken nog zeer
groot, ondanks de moeilijk
heden welke zich in Twen
te hebben voorgedaan.
Met ingang van de win-
terdienstregeling op 1 ok
tober zullen minder trei
nen gaan rijden. Op za
terdag zullen enkele fo
rensentreinen uitvallen.
Het toenemend personeels
tekort en de invoering van
de 45-urige werkweek voor
het N.S.-personeel maken
eveneens wijzigingen nood
zakelijk.
De winnaar van de
NCRV-wedstrijd in bijbel
kennis „Tot ziens in Jeru
zalem" is de heer J. D.
Mep pel ink uit Amsterdam.
Hij zal Nederland nu in de
Israëlische hoofdstad ver
tegenwoordigen tijdens de
internationale bübelquizz.
De generale synode van
de Geref. kerken heeft met
43 tegen 9 stemmen beslo
ten waarnemers te zenden
naar de assemblee van de
Wereldraad van kerken,
die in november in New
Delhi zal worden gehouden.
Twee jonge Nederlandse toeristen, die in Rusland reisden, zijn gearres
teerd en beschuldigd van spionage voor de NAVO. Het zijn de 25-jarige
Louw de Jager, pleegzoon van de burgemeester van Oost-Dongeradeel, de
heer F. Sytsma, en de 30-jarige Evert B. Reydon, zoon van ir. J. Reydon
uit Bussum.
Op de Nederlandse ambassade in Mos
kou is een officieel protest overhandigd.
Hierin wordt gezegd dat de twee toeris
ten hadden bekend in opdracht vai
Nederlandse geheime dienst Sowjetgebie-
den te hebben bezocht om inlichtingen
voor de N.A.V.O. te verzamelen. Bij hun
aanhouding hadden zij films en een
titieboek vol gegevens bij zich, aldus
werd van Russische zijde meegedeeld. Zij
bezaten ook „technisïhe apparaten 1
visuele waarneming (verrekijkers?)
voor het fotograferen van militaire ob-
De twee toeristen zouden verklaard
hebben voor hun vertrek naar Rusland
In Amsterdam, in tegenwoordigheid
N.AV.O.-vertegenwoordigers, te zijn op
geleid.
Het protest werd mondeling ter kennis
van de ambassade gebracht. Hierbij werd
medegedeeld, dat de mannen op 21 juli
in Oezjgorod waren aangekomen en zich
vandaar per auto naar Lwof, Kief, Char-
kof, Jalta en Odessa en toen weer via
Kief naar Oezjgorod hadden begeven.
Volgens de Russische woordvoerder wa
ren er talrijke films in beslag genomen,
die waren gevonden in zwembroeken die
speciaal hiervoor waren gemaakt
TEGENSPRAAK
Het ministerie van buitenlandse zaken
heeft medegedeeld: ,De Nederlandse
gering was absoluut onkundig van
verblijf van de heren De Jager en Reydon
in Rusland, totdat op 11 september de
stiefvader van de heer De Jager, die
reeds geruime tijd niets van hen had ge
hoord, verzooht of inlichtingen konden
worden ingewonnen. Dit heeft de am
bassade te Moskou gedaan. Daarop werd
geen antwoord ontvangen totdat op 20
september aan de Nederlandse ambassade
werd medegedeeld, dat de heren De Ja
ger en Reydon op 20 augustus in Trans-
Karpatië waren aangehouden. De Neder
landse ambassade heeft aanstonds aange-
De agenda commissie van de VN-as-
semblee heeft gisteren met vijftien
stemmen vóór, nul tegen en vijf ont
houdingen op voorstel van Nieuw-Zee-
land besloten, een debat over „de ver
tegenwoordiging van China ln de VN"
als agendapunt voor de Assemblee aan
te bevelen. Nederland stemde (evenals
de Ver Staten) voor.
De commissie beval voorts bespre
king aan van een door de Sowjetunie
voorgesteld punt, nl. „het herstel van de
wettige rechten van de Chinese volks
republiek in de VN".
Eerder had de commissie (met 15 te
gen 3 stemmen) besloten de Assemblee
san te bevelen, het vraagstuk Hongarije
op de agenda te plaatsen, evenals de
kwestie Angola, het Algerijnse pro
bleem. de klacht van Cuba tegen de
Ver. Staten en het mislukken van be
sprekingen over het staken van kern
proeven.
Wat dit laatste betreft maakte de In-
Advertentie)
diër Krisjna Menen bezwaar tegen een
Amerikaans voorstel, het debat over een
verbod van kernproeven los van de
kwestie van de algemene ontwapening
te combineren met dat over een Indisch
voorstel, de proeven met kernwapens
onmiddellijk op te schorten. Hij noemde
het Amerikaanse voorstel een produkt
van de koude oorlog en bleef er op staan,
dat beide voorstellen afzonderlijk be
handeld zullen worden.
De Rus Zorin verklaarde, tegen beide
voorstellen te zullen stemmen, daar zU
naar zijn mening onder de algemene
ontwapeningskwestie vallen.
De commissie nam daarna nog enkele
besluiten met betrekking tot de agenda.
Zo kwamen in aanmerking: de kwestie
Zuid-Tirol. de positie van Indiërs etc
m Zuid-Afrika en het rassenconflict in
dat land. De commissie stelde voorts de
20ste december vast als streefdatum voor
het einde van de zitting. De aanbevelin
gen van de commissie gaan naar de
assemblee. Zij kunnen slechts met twee
derde meerderheid ongedaan worden
gemaakt
CHINA
Wat China aangaat, kan er dinsdag
a.s. al het een en ander gebeuren, dat het
debat over de vertegenwoordiging van
dit land kan beïnvloeden. Dan moet de
Veiligheidsraad nl. beslissen over de toe
lating van Buiten-Mongolië (een vazal
staat tussen Rusland en China onder
Russische overheersing), Mauretanië en
Sierra Leone.
Verzet nationalistisch China (Formosa)
zich tegen de toelating van Bulten-Mon-
gollë (de V.S. zijn er voor), dan Is het
vrijwel zeker, dat een groot aantal Afri
kaanse en Aziatische landen zich voor
toelating van vertegenwoordigers van
Rood China ln de plaats van die van
Formosa zullen verklaren. De kansen op
toelating van het communistische regime
in Peking zouden daardoor sterk toene-
Vermelden we nog dat president
Kennedy maandag a.s. zijn reeds aange
kondigde rede voor de algemene verga
dering van de V.N. zal houden.
drongen op het mogelijk maken van het
verlenen van de gebruikelijke consulai
bUstand
ONTSTELTENIS
De arrestatie van de twee jongeman
nen heeft bij hun familie grote ontstelte
nis teweeg gebracht. Burgemeester Syts
ma vertelde dat zijn pleegzoon ongeveer
zes weken geleden, zeer tegen zijn zin,
met een vriend naar Rusland was
trokken. Op 11 september had hij het
ernstige vermoeden gekregen dat zijn
pleegzoon in moeilijkheden was gekomen,
waarna hij zich tot buitenlandse zaken
had gewend. De heer De Jager is leerling
van een zeevaartschool waar hy eergis
teren terug werd verwacht, daar toen de
De vader van de heer Reydon bleek
zeer geschrokken te zijn van het bericht
over de arrestatie van zijn zoon (een
scheepsmachlnlst). Hij had overigens met
zijn zoon, die gehuwd is en in Amster
dam woont, sinds een jaar geen contact
meer gehad. De heer Sytsma had op 6
augustus een brief uit Yalta ontvangen.
(Van een onzer redacteuren)
Ieder Nederlands gezin kan volgen
de week een envelop, afkomstig van
het ministerie van binnenlandse za
ken, in zijn brievenbus verwachten
met „Wenken voor de bescherming
van Uw gezin en Uzelf" in tijden
van oorlog. Het is de bedoeling dat
men deze „Wenken" eens rustig door
leest en vervolgens weer in de en
velop doet om deze dan op een vaste
plaats in zijn woning op te hangen.
Daarvoor dient namelijk het gat dat
in de envelop is aangebracht.
De toezending van deze „Wenken'* be
tekent het begin van een grote voor-
lichtingsactie inzake zelfbescherming
onder da Nederlandse burgerbevolking,
welke minister E. H. Toxopeus ongeveer
n jaar geleden aankondigde.
De actie die een lange tijd van voor
bereiding heeft gekost houdt generlei
verband met eventueel toegenomen oor
logsgevaar, doch wil eenvoudig voor
zien in een leemte die al jarenlang be.
stond: alle burgers op de hoogte te bren
gen van wat zij wel en niet moeten doen
ln tijden van gevaar.
Hedenavond om zeven uur zal minis
ter Toxopeus de voorlichtingscampagne
met een kort woord via de radio in
leiden; cm aaht uur geschiedt dat mid
dels de televisie.
Ongetwijfeld zullen er de nodige vra
gen rijzen bij het lezen van de „Wen
ken". Het blijft daarom hierbij niet al
léén over enige tijd ontvangt ieder ge
zin ook nog een brochure, waarin op
eenvoudige wijze de nodige nadere toe
lichting zal worden gegeven. Ook de
krant zaï in dezen zijn steentje trachten
bij te dragen.
(Zie ook pag. 9)
Daggeld verhoogd
Het tarief van daggeld is 22 september
jrhoogd van 1 tot lVi Op 15 septem-
;r van het van op
Het beroemde Scheveningse miniatuurstadje Madurodam heeft gisteren
de miljoenste bezoeker van 1961 enthousiast binnengehaald. Mevrouw
A. A. Schardijn en haar vijfjarig dochtertje Henny uit Den Haag werden
gewoon een beetje overrompeld door de ontvangst en alle cadeaus. Met
bloemen, een dameshorloge, een herenhorloge en een mooie trapauto
verlieten zij later het „stadje zonder zorgen".
59
Salan in tv.-rede in Algiers:
gisteravond een rede gehouden
voor de Algerijnse televisie, nadat
bij een bomontploffing de televisie
antenne die de uitzendingen uit
Frankrijk opvangt, was vernield.
Salan beschuldigde De Gaulle ervan
de Europese inwoners van Algerije
te willen „verkopen". „De Gaulle,
gij zijt het die moet verdwijnen, die
ten val gebracht zal worden", zo
zei hij.
De vroegere generaal werd enige
tijd geleden bij verstek ter dood ver
oordeeld voor zijn aandeel in de mis
lukte opstand van vijf generaals in
april van dit jaar. De omroeper kon
digde Salan aan als „de commandant" n°emd
van de O.A.S. (het geheime leger) ln
Algerije en het moederland".
sClkóeiv
In zijn vijf minuten durende toespraak
si Salan verder: „Wij moeten waak-
lam blijven en begrip hebben voor het
belang van het geheime leger in Alge
rije. Wij willen niet dat het F.L.N. (na
tionale bevrijdingsfront) zich installeert
1 het regeringspaleis".
Voordat Salan zijn toespraak begon
ad een groep van vijftien mannen, ge
kleed in uniformen van het Franse leger,
erval op de televisiezenders ge
daan. De bewakers werden overweldigd
zij alarm konden slaan. Op dat
nt was er juist een reportage aan
de gang van het bezoek dat president
De Gaulle gisteren aan het zuiden van
Frankrijk heeft gebracht.
In enkele departementen die De Gauile
zou bezoeken hadden boerenorganisatles
een beroep op de bevolking gedaan het
bezoek, uit protest tegen het landbouw
beleid van de regering, te boycotten. Er
werd evenwel geen gehoor aan gegeven,
in de meeste plaatsen stonden de
mensen rijen dik langs de route en werd
De Gaulle uitbundig toegejuicht.
De Gaulle zei erop te vertrouwen dat
een .Algerijns Algerije" mot Frankrijk
zal samenwerken en hij deed een beroep
op de leiders van de opstand „met andere
Algerijnen de volledige verantwoordelijk
heid voor de toekomst van hun land op
zloh te nemen".
Ten slotte vermelden we nog dat een
buitengewone krijgsraad te Parijs giste
ren zeven van de tweeëntwintig beklaag
den die terechtstonden op beschuldiging
van deelneming aan een samenzwering
tegen de staat, veroordeeld heeft tot ge
vangenisstraffen, variërend van tien tot
een jaar. De vijftien anderen werden
vrijgesproken.
De zwaarste straf (tien jaar) kregen ge
neraal Faure die de leider van de opstan
dige beweging in Frankrijk ten tijde van
de opstand In april te Algiers wordt ge-
kolonel Vaudrcy.
TAE ALGEMENE vergadering van de Ver-
enigde Naties zal ditmaal minder spec
taculair zijn dan vorig jaar. Toen was er
bijvoorbeeld het bezoek van Chroesjtsjef
met zijn vermaarde schoen-affaire. Hij
werd door de regering-Eisenhower vrij
wel in quarantaine gehouden, waarin
overigens voor hem ook publiciteit zat. Dit
jaar komt hij niet. Als reden is opge
geven, dat hij het te druk heeft met de
voorbereidingen van de communistische
partij vergadering. Ook anderen zullen af
wezig blijven. Vorig jaar was het zo, dat
de komst van de ene hoogwaardigheids
bekleder hel voor de anderen vrijwel nood
zakelijk maakte, eveneens te komen. Het
had iets van een kettingreactie. Dit zit er
nu niet in. Kennedy komt wel, hij spreekt
maandag.
Het Nederlandse volk heeft ditmaal bijzon
dere reden om uit te zien naar de toe
spraak van onze minister Luns. Deze toch
zal, naar valt aan te nemen, bij deze ge
legenheid de bijzonderheden over de
Nieuw-Guinea-politiek geven die de troon
rede ons en de wereld in het uitzicht
heeft gesteld. Die bijzonderheden kunnen
dan door onze Tweede Kamer nader be
sproken worden tijdens de algemene be-
raadsslagingen op 3 en 4 oktober.
Echter, al is dan ditmaal de algemene ver
gadering der V.N. althans voor het uiter
lijk minder tot de verbeelding sprekend,
de agenda is er bepaald niet onbelangrijk
door geworden. Het laat zich aanzien, dat
ditmaal de eventuele toelating van commu
nistisch China hoog genoteerd zal staan.
Gebleken is, dat er onder degenen die
tegen toelating van communistisch China
zijn zich bevinden die niet gekant zijn
tegen een publiek debat over deze zaak.
Dit laatste juichen wij toe. Aangenomen
mag worden, dat er tegen deze toelating
ernstige bedenkingen zijn aan te voeren
ze zijn trouwens ook wel bekend maar
dan is er ook geen reden het niet in het
openbaar te doen. Die bedenkingen kun
nen dan worden gewikt en.gewogen en het
is zelfs niet onmogelijk dat staten die nu
nog naar toelating neigen van de onwen
selijkheid overtuigd worden. Het blijft
met de kwestie van deze toelating een
moeilijke zaak. De bedenkingen zijn erns
tig. Rood China is agressief, de bevolking
krijgt geen redelijke kans zich uit te spre
ken. Het is alles waar. Het pijnlijke is, dat
nu reeds van de Verenigde Naties deel uit
maken staten van welke hetzelfde geldt.
Voorstanders van de toelating betogen wel,
dat men een toegelaten communistisch
China over de grieven te ernstiger kan
aanspreken, terwijl het thans nog vaak de
schijn wekt van zijn eigen eigenwillige
gang te gaan.
(rha)
„Ik ben het enige meisje op het verjaar
dagsfeestje van Tommy.... morgen."
MENSEN DIE
HET GOED
BEKIJKEN
KIEZEN
ARISTONA
Maandag 25 september
Bert Garthoff presenteert:
ANDERS DAN ANDEREN
"DOVEN het westen van Rusland hand-
13 haaft zich een omvangrijk hogedruk-
gebied, dat gevuld w met tamelijk koude
lucht, waarin de temperatuur in de nacht
tot om het vriespunt daalt. Het weer in
onze omgeving staat onder invloed van
een uitloper van dit hogedrukgebied. In
deze situatie komt weinig verandering.
Voor het gehele weekeinde wordt droog
en rustig weer verwacht. De komende
avond en nacht zal zich plaatselijk weer
mist vormen, die in de loop van de och
tend echter weer oplost. Hier en daar
kunnen wolkenvelden voorkomen.
De Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Droog weer met zonnige perioden maar
ook enkele wolkenvelden. In de nacht
en ochtend plaatselijk mist. Zwakke tot
matige oostelijke wind. Weinig veran
dering ln temperatuur. (Opgemaakt 11.15
uur).
Onveranderd interim
Koninklijke Olie
De raad van commissarissen en direc
teuren van de N.V. Koninklijke Neder-
landsche Petroleum Mij. hebben besloten
het interim-dividend over 1961 onver
anderd vast te stellen op f 2,25 per aan
deel.
Daarom gaat Mörner naar geschreven
J£EN SCHAT bestaande uit de Inca-Indianen het groot-
goud en edelstenen, die ste gedeelte van hun losgeld Ecuador terug, om zijn vijf- Vaiverde
eenc bedoeld was als losgeld begraven hebben, toen zij de expeditie met pakezels man uit
?room0°rd op hun keizer in door de grotendeels woeste ador, die op zijn beurt
1533 door dc Spaanse bezet- Llanganate-bergen, op 225 ki-
'■ïrs vernomen hadden. lometer ten zuidwesten van
„Ik weet zeker dat ik de Quito, de hoofdstad
de gevangen Inca kei
zer Atahualpa, zou door een
Zweedse ontdekkingsreiziger ters vernomen hadden,
de bergen van de provin
cie Tunguragua in Ecuador plaats heb gevonden waar Ecuador, op touw te zetten.
gelokaliseerd zijn.
De 34-jarige Stellan Mör
ner, Zweeds ingenieur, ama
teur-historicus en gentleman-
avonturier denkt dat hij de
I plaats gevonden heeft, waar zoeken".
goud begraven moet
zijn," vertelde Mörner- „Ik
weet niet of het goud er nog
zal zijn, maar ik ben vast Spaans document, de
plan dat te gaan onder- "V*lverde *lds
an een zekere maar niemand heeft ooit de
Spaanse krijgs- schat gevonden, die volgens
uit het le-eeuwse Ecu- de „gids" op de bodem van
die op zijn beurt weer ,ecn door men-enhanden ge-
over de schat gehoord bad maakt groen meer" moet
van zijn Indiaanse schoon- iggen.
vad"- ..Ik heb het groene meer
Vaiverde heeft de „gids" revonden" aldus Mörner.
en de schat in zijn testament Het meer is volgens Mör-
aan de koning van Spanje ner ongeveer 60 meter lang
nagelaten. en 30 meter breed maar nu
Door de eeuwen heen zijn droog, omdat de dam aan
verscheidene exp 'ities de een van de uiteinden het be-
Het document wordt toe- Llanganate-bergen ingegaan geven heeft.
Tendens: stijgend
ZON EN MAAN
Zaterdag: Zon op 6.26, onder 18.38 uur;
maan op 18.29, onder 4.42 uur. Volle maan
24 september.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
ii
Temper
foil*
L
II
D. Helder
Vpcnburg
Vllvs
Eelde
De Bilt
Twente
Elndh
mist
mist
mist
gh. bew.
w!
w 1
3
3
ïdstll
dstll
dstll
16 10 0
30 0 0
21 14 0
20 R 0
20 8 0
10 15 0
Zd.LIrrvb
Helsinki
Stockh.
O*lo
Kcipcnh
Aberdeen
Londen
Adam
Brussel
gh. bew.
zw bew
gh. bew.
zw bew
windstil
zzw 2
zzw 2
no 1
ono 6
windstil
windstil
windstil
ozo 1
20 15 0
14 .1 0
15 0 0
14 12 O
16 13 0
18 6 0
21 11 0
21 9 0
21 11 0
Grenoble
Vice
Berlijn
'•"r:.r.Kfur:
VÏUnchen
gh. bew
mist
zw bew
onbew
onbew
gh, bew
no 1
windstil
zw
n 5
0 2
windstil
21 13 0
26 12 0
2» 16 0
26 20 0
22 ft 0
25 18 0
24 10 0
ïenève
(nsbruck
Belgrado
\thene
<?h. bew
onbew
onbew
?h. bew
windstil
windstil
windstil
windstil
26 15 0
27 11 0
23 8 0
20 13 0
36 8 0
«adrl'd
Mallorca
Lissabon
onbew
onbew
onbew
onbew
1. bew
windstil
ono 3
n 2
windstil
nnw 4
32 16 0
27 13 0
27 14 0
29 14 0
29 17 0