Jücuiue geiltsdje (üouranl
N-leger legt wapens
neer in Katanga
Commentaar
Schoenen verslijten is nuttig werk
Mongi Slim
voorzitter
lercn-
gekozen als
Assemblee
ACHT
(Ufa)
ONTWAPENING IN
PUNTEN
President Tsjombe heeft op het
vliegveld van Ndola een commu
niqué uitgegeven, waarin deze bepa
lingen werden gemaakt. De overeen
komst is getekend door Khiari, de
leider van de V.N.-delegatie, en door
Tsjombe zelf. Voorts wordt een com
missie van vier man opgericht, die
de naleving van de overeenkomst
moet controleren.
De overeenkomst zal uiteindelijk
goedgekeurd moeten worden door
het secretariaat van de V.N. in
New York.
Zweden zal in antwoord op een verzoek
•an de V.N., vier straaljagers naar Kongo
sturen. De autoriteiten van het voorma
lige Frans Kongo hebben overigens be
vestigd. dat de Zweedse burger* het land
zullen moeten verlaten, als Zweden zijn
militairen niet uit de V.N.-strijdmacht in
Katanga terugtrekt Er wonen ongeveer
honderd Zweden, voor het merendeel
leden van de evangelische zending, die
sinds vijftig jaar in Kongo werkzaam is.
Na de regering van Frans Kongo heeft
ook het Afrikaanse nationale congres van
Noord-Rhodesië zijn steun betuigd aan
president Tsjombe. Deze partij beschul
digt de V.N. ervan, dat zij op grote schaal
op beestachtige wijze Katanganen om
het leven brengt
Het V.N.-hospitaal in Elisabefihstad is
gisteren overvallen. De Kataanganen heb
ben vijf functionarissen van de medische
dienst gevangen genomen. De gewonden
zijn later naar een veiliger plaats over
gebracht
de Bantoestam, nadrukkelijk hedhte eco
nomische cn culturele banden wil tus
sen de gebieden van de voormalige Bel
gische Kongo. Zonder „bepaalde invloed
rijke leden van de Verenigde Naties" zou
het land zeker vermoedelijk reeds lange
tijd geleden zijn evenwicht herkregen
hebben, zou de conferentie van Tanana
rive met tastbare resultaten geëindigd zijn
en zou Katanga op het ogenblik niet de
verschrikkingen van een vetwoede oor
log moeten doorstaan."
Percentage kasreserve
blijft onveranderd
De Nederlandsche Bank heeft besloten
het kasreservepercentage voor het tijd
vak van 22 september tot en met 21 ok
tober onveranderd vast te stellen op acht.
58936
De Tunesiër Mongi Slim is, over
eenkomstig de verwachtingen, geko
zen tot voorzitter van de Algemene
Vergadering der Verenigde Naties.
Hij is de eerste Afrikaanse politicus
die deze functie te vervullen krijgt.
Slim kreeg 96 van de 97 stemmen. Er
Er ,0n verder teen bericht™ Mimen- was c houding en de Israëlische
gekomen over gevechten in Katanga.
Maar. terwijl Tsjombe het resultaat van delegatie was wegens een feestdag
de bestandsbesprekingen voorlas, be- afwezig. Of Slim nu ook waarnemend
prTiï'" »U" administratief hoofd van de V.N. aal
volk voor op een mogelyke oorlog tegen
Katanga. Het nationale Kongolese leger worden de functie waarnemend
ls in staat van paraatheid gebracht. Tal I secretaris-generaal is niet voorzien
van westerse diplomaten in Leopoldstad v»i{
geloven, dat. setts al keurt het secrets- j- 15 cen °',en vr,,«- ZM
riaat het voorlopig verdrag goed, de een- hij er koel tegenover te staan.
trale regering, onder druk van de Loe-
moemblstische fractie, dit niet zal acccp-
Open brief
De regering van Katanga heeft een open
brief aan de Verenigde Naties doen toe
komen. waarin gezegd wordt, dat ,,de
eenheid van Kongo niets is dan een be
drieglijk sprookje, een holle gedachte,
ïen denkbeeldig visioen."
De brief is via de officiële kanalen in
Brazzaville gepubliceerd.
„Uit naam van welke ijdele gedachten
vil men Katanga thans dwingen deel uit
te maken van een verenigde republiek,
die niet op volkenkundige, ideologische
of taalkundige grondslag berust?", aldus
de brief.
Hieraan werd toegevoegd, dat Katan
ga, dat hoofdzakelijk bevolkt wordt door
Op Schiphol kwam gisteren een
charter-vliegtuig vit Vancouver
aanwaarmee 118 Amerikanen en
hvn kinderen voor een bezoek aan
ons land waren overgekomen. De
stewardessen hadden „de handen
vol" bij de ontvangst.
Slim aanvaardde zijn ambt met een
enkel woord ter herdenking van Ham-
marskjöld. Tevens wees hij er op, dat
een der grootste taken van de Algemene
Vergadering is een „apocalyptisch con
flict" te voorkomen. ,,Er is geen probleem
dat niet door de hardnekkige pogingen
van mensen van goede wil kan worden
opgelost", aldus de nieuwe voorzitter.
Hij noemde als belangrijkste kwesties
voor de Assemblée de ontwapening en
de noodzaak van beëindiging der kern
proeven.
In de vergadering van gisteren werden
ook de dertien landen gekozen, die vice-
voorzitters moeten leveren. Hiertoe be
hoort ook Nederland. De vice-voorzit-
ters vormen met de voorzitter en de
zeven commissievoorzitters, die even
eens werden benoemd, de agendacommis-,
sie. De Algemene Vergadering beperkte
zich verder in hoofdzaak tot verschil
lende toespraken die aan Hammars-
kjöld en zijn verscheiden waren gewijd.
De Veiligheidsraad komt waarschijn
lijk zaterdag bijeen om de verzoeken
om toelating tot de V.N. (Mauretanië,
Mongolië en Sierra Leone) in overwe
ging te nemen. De Algemene Vergade
ring heeft als vijf permanente leden van
de Veiligheidsraad Amerika. Engeland,
Frankrijk, Rusland en Nationalistisch
China herkozen.
De onder-secretarissen-generaal heb
ben zich bezig gehouden met de toestand
die is ontstaan door de dood van Ham-
marskjöld. Zij voerden besprekingen met
afgevaardigden van de Latijnsameri-
kaanse, Aziatische, Afrikaanse cn West-
europese landen en Zuid-Slavië. Voor-
r bekend werd niet overlegd met
gedelegeerden van communistische lan
den, die de enige schijnen te zijn die de
leiding in handen van een driemanschap
willen leggen.
De staatsbegrafenis van Dag Ham-
marskjöld zal op 29 septen^ber te Upp
sala plaats vinden. In de Lutherse
kathedraal aldaar zal een rouwdienst
worden gehouden, die zal worden bij
gewoond door koning Gustaaf en ko
ningin Louise.
De Amerikaanse ambassadeur Adlal
Stevenson heeft gisteren voorgesteld
Hammarskjöld te begraven op grond
gebied van de Verenigde Naties in New
York, wanneer zijn familie hiermee i
stemt. Het staat echter wel vast dat dit
plan niet gerealiseerd zal worden.
Hij stelde de Assemblée verder t
een gedenkteken voor Hammarskjöld op
te richten.
Halve gebr. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Ganqetje 14
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1961
ADVERTENTIES: 0,30 per millimeter.
Familieberichten 0,18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
CHRISTEUJK-NATIONAAL DAGBLAD
vStont*a&ticli is ftfceblewti
0190 bert ia UfheospatT
T weeën veertigste jaargang no. 12283
Taal ran Troonrede!
Tevredenheid
(verheugenis)
Zie pagina 9
oningin Juliana en prins Bern
ard brachten gisteren een kort
ezoek aan president De Gaulle.
ra de lunch namen de Koningin
1 de prins afscheid van het
ranse staatshoofd en zijn echt-
enote (geheel links f.
lieuws in
één oogopslag
Tussen Katanga en de
Ver. Naties is een voor
lopige wapenstilstands
overeenkomst gesloten,
maar in Leopoldstad ver
luidt, dat de troepen van
de centrale Kongolese re
gering zo spoedig moge
lijk de aanval op de af-
gescheiden staat zullen
J beginnen,
In een gezamenlijke be-
I ginselverklaring hebben
de Ver. Staten en de
Sow jetunie acht punten
omtrent ontwapening
(waarover zij het eens
zijn) neergelegd. Maar zij
hebben geen overeenstem
ming bereikt omtrent de
samensteHing van een
commissie, die de onder
handelingen moet gaan
voeren.
Met 96 van de 97 stem
men is de Tunesiër Mon
gi Slim gekozen tot voor
zitter van de Algemene
Vergadering der Ver. Na
ties. Het is nog niet be
kend, of Slim ook tijde
lijk zal optreden als secre
taris-generaal.
Nu de nodige besluiten
zijn genomen, welke de
bijzondere omstandighe
den vereisten (vooral de
openbare orde in Algerije
en in Frankrijk zelf)
heeft president De Gaulle
besloten per 30 september
afstand te doen van de
speciale volmachten,
waarmede hij sedert de
mislukte militaire op
stand in Algerije van eind
april regeert.
De CDU heeft de SPD
van WiUy Brandt gepolst
over een eventueel samen
gaan in de nieuwe rege
ring. Adenauerheeft het
verzoek van zijn partij
zich weer ter beschikking
te stellen als bondskanse
lier ingewilligd, maar te
vens verklaard, dat hij
niet de gehele periode
van vier jaar zal uitdie
nen.
De federatie van
schoenwinkeliersvereni -
gingen heeft de komende
oktobermaand uitgeroe
pen tot schoenenmaand
Zij wil door reclame en
bijzondere acties het Ne
derlandse publiek het be
lang van een goede
schoen voor de voetge
zondheid duidelijk maken.
Het comité Melkfonds
Unicef organiseert van 22
september tot en met 14
oktober een grootscheepse
actie ten behoeve van het
kinderfonds der V.N.
voor de aankoop van
melkpoeder. De Neder
landse veehouders heb
ben reeds een kwart mil
joen gulden bijeenge
bracht.
De generale synode
van de Geref. kerken
heeft met teleursteUing
en droefheid kennis ge
nomen van de afwijzing
der synode van de Geref.
kerken (vrijgemaakt) op
het verzoek tot samen-
spreking. In deze geest
zal een brief aan de sy
node der vrijgemaakte
kerken worden gezonden.
Koninklijk paar
lunchte met
De Gaulle
Koningin Juliana en prins Bernhard
hebben president De Gaulle gisteren een
beleefdheidsbezoek gebracht. Aanvanke
lijk was het plan dat het Koninklijk paar
de Nederlandse troepen in La Courtine
zou inspecteren en de gast van president
De Gaulle zou zijn. De troepen zijn ech
ter eerder uit La Courtine teruggeroepen.
Men besloot het bezoek aan Parijs te
handhaven.
Koningin Juliana en prins Bernhard
kwamen woensdagochtend omstreeks half
een op het vliegveld Orly aan. Zij reis
den met een Fokker Friendship, die door
de Prins werd bestuurd.
De officiële ontvangst, met het spelen
van de volksliederen, had plaats bij aan
komst op het Elysée, het presidentieel
paleis. Op het vliegveld was de Franse
minister van buitenlandse zaken Couve
de Murville aanwezig. Het Koninklijk
paar was niet vergezeld van politieke
persoonlijkheden uiit Den Haag. en de
conversatie met generaal De Gaulle droeg
een algemeen karakter. Na de lunch ge
bruikten Koningin en Prins en president
De Gaulle de koffie op het terras van het
Elysée.
Het bezoek aan Parijs heeft anderhalf
uur geduurd.
TJET 4000 inwoners tellende
plattelandsstadje Wind
sor in de staat Vermont is
een schoenenparadijs. De
kinderen weten dat, hoe snel
ler zij hun schoenen verslij
ten, des te eerder zij een
paar nieuwe krijgen.
In Windsor staat het
schoenenlaboratorium van de
Goodyear banden- en rub
ber-maatschappij. Aangezien
de techniek nog een machi
ne moet opleveren, die snel
ler schoenen kan verslijten
dan jongens dit kunnen, ge
schiedt een groot deel van
de research op de speelter
reinen van de enige lagere
school, die het stadje kent.
Elk najaar ontvangen 50 tot
150 van de 540 leerlingen
een bon. die zonder betaling
in een schoenenwinkel voor
een paar schoenen kan wor
den ingeruild. Vandaar gaan
de kinderen naar de enige
schoenmaker van de stad.
die hakken en zolen ver
vangt door materiaal, dat
getest moet worden. Soms is
het een nieuw experimen
teel produkt. Soms het pro-
dukt van de concurrent.
En de kinderen kunnen
hun gang gaan. Hoe slechter
zij hun schoenen behandelen,
des te beter.
Gewoonlijk heeft een kind
twee a vier maanden nodig
om een paar schoenen af tc
dragen. Maar dikwijls wor
den deze kinderen als na een
paar weken bij de schoen
maker geroepen voor de ver
zoling met ander materiaal.
De schoenmaker verzamelt
de schoenen en stuurt ze
naar het lab, waar de tech
nici met hun onderzoek be
ginnen. De jongens uit de
vierde en vijfde klas zijn de
meest gevraagden voor de
proeven, maar onlangs plaat
sten de jongens uit de zes
de klas de experts voor een
raadsel. Maand na maand
kwamen hun linkerschoenen
tot op de draad versleten te
rug. De hoofdonderwijzer
had de oplossing. Het was
cen nieuw spel, waarbij met
de fiets op topsnelheid wordt
gereden cn plotseling ge
remd moet worden, zonder
gebruik te maken van de
remmen, maar door de lin
kerschoen hard tegen de
spaken van het wiel te druk
ken.
AL IS HET beter dan niets, meer dan
een bestand is hetgeen in Kongo werd
bereikt toch niet. Als om elk misverstand
hieromtrent te voorkomen volharden par
tijen in krijgshaftige taal. Adoela van de
centrale Kongolese regering en Tsjombe
van Katanga staan in feite nog even on
verdroten tegenover elkaar.
Het punt van geschil is dan ook niet op
gelost. Nog steeds draait het om de vraag:
zal de staat Kongo unitaristisch dan wel
federalistisch moeten zijn? Zal Katanga
in de staat Kongo moeten opgaan of zal
het in ruime mate zelfstandigheid mo
gen behouden?
Zoals men weet, was het laatste streven
van de secretaris-generaal der V.N. erop
gericht geweest, in deze eindelijk, zij het
met de inzet van zijn apparaat, 'n oplossing
te forceren. Tsjombe zou tot andere ge
dachten gebracht dienen te worden. Leek
aanvankelijk deze opzet niet zonder suc
ces, spoedig moest worden vastgesteld,
dat Tsjombe's verweer, waarin hij van
uit Rhodesia werd gesteund, toch krach
tiger was dan aanvankelijk vermoed. De
laatste handeling van de secretaris-gene
raal had ten doel om zoals hij zo vaak
had gedaan door de inzet van zijn per
soon erger te voorkomen. Het maakte zijn
plotselinge dood te tragischer.
Het dan nu bereikte bestand houdt in,
dat de strijdbijl wel niet is begraven,
maar toch. zij het voorlopig, neergelegd.
Gesprekken en onderhandelingen zullen
ln de plaats moeten treden van de wapens.
Het zal moeilijk zijn. In die streken is de
greep naar het wapen snel gedaan. Stam-
oorlogen zijn er van ouds gex'oerd en te
vrezen is. dat op de geprikkelde stem
ming de dood van de secretaris-generaal
onvoldoende vertederende Invloed heeft
geoefend. Daarvoor is de kloof te diep.
daarvoor heeft men in het jongste ver
leden elkaar te diep gekrenkt cn gegriefd.
Voor een mogelijke verzoening lijken nog
nauwelijks kansen aanwezig.
Tenzij men dit bestand toch als de san-
wijziging van zulk een mogelijkheid meent
te mogen zien. Want het moge dan naar
zijn aard een betrekkelijke waarde heb
ben. een bestand is het niettemin. Het
betekent een op-de-plaats-rust, en dat is
in die roerige wereld reeds iets.
De V.N. wacht er in de komende dagen
een onverminderd zware taak. Er zal In
hoge mate overredingskunst moeten wor
den beoefend.
De figuur van Hammarskjöld. een per
soonlijkheid met zo grote diplomatieke
gaven, zal er smartelijk worden gemist.
Tenware nieuwe gezichten er kunnen be
reiken waarin anderen, die misschien
reeds al te diep in de problematiek waren
gestoken geraakt, niet waren geslaagd.
De problematiek zelf is gebleven. Om bij
dit bestand te zeggen: ziezo, dat was dan
dat, is het in elk geval te vroeg.
„Tk zet er even. mijn havermout i». Het
is te warm.
Verklaring V.S. en Sowjetunie:
fISTERAVOND en vannacht trok een
onweersgebied over Nederland, dat
in hoofdzaak het midden en noorden van
het land beïnvloedde. Na het voorbijtrek
ken van de onweersstoring breidde een
hogedrukgebied. dat over Spanje en
Frankrijk is getrokken zich over Neder
land uit. Een volgend hogedrukgebied
beweegt zich via dc Azoren in de rich
ting van Spanje. Tussen de twee hoge-
drukgebieden bevindt zich boven de
Golf van Biscaje een kleine storing, die
vermoedelijk het weer bij ons morgen
niet zal beïnvloeden. Het ziet er naar uit
dat het morgen in dc nabijheid van het
hogedrukgebied rustig en droog weer zal
zijn met temperaturen iets boven nor
maal.
PLAATSELIJK MIST
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met enkele zonnige perlo
den en in de nacht en ochtend plaatselijk
mist of laaghangende bewolking. Dezelfde
Tendens stationair
of Iets hogere temperaturen. Zwakke
wind.
ZON EN MAAN
Zon op 6.24, onder 18.40 uur; maan op
17.58, onder 3.20 uur.
Volle maan 24 september, 12.34 uur.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
DE. V.S. en de Sowjetunie hebben gisteren een gezamenlijke verklaring
gepubliceerd, waarin acht beginselen over ontwapening zijn neer
gelegd. Er wordt verder in gezegd, dat alle staten behoren te streven naar
het oplossen van geschillen met vreedzame middelen. Deze verklaring ziet
men als een belangrijke stap in verband met een hervatting van de onder
handelingen over ontwapening tussen oost en west.
17" ATANGA en de Verenigde Naties hebben gisteren een voorlopige
tv wapenstilstandsovereenkomst getekend, die één minuut na midder
nacht is ingegaan. Behalve een staken van het vuren, voorziet de over
eenkomst in een uitwisseling van gevangenen, volledig staken van troepen
bewegingen en transport van wapens en munitie.
350.000 ARBEIDERS BIJ
GENERAL MOTORS
IN STAKING
De 280 leden tellende bedrijfs-advies-
raad van de United Auto Workers bij
General Motors waarin 350.000 G. M.-
arbeiders in alle delen van de Verenigde
Staten vertegenwoordigd zijn heeft
gisteravond besloten het werk nee
leggen om kracht bij te zetten aai
eisen ten aanzien van de plaatselijke
collectieve arbeidsovereenkomsten.
De raad heeft het hoofdbestuur van de
U.A.W. gevraagd machtiging voor deze
staking te verlenen.
Deze verrassende ontwikkeling kwam
na een dag. waarin G M. en U.A.W. c
eenstemming bereikt hadden over
voorwaarden voor een landelijke c
tqrwijl aanzienlijke vorderingen gemaakt
waren ten aanzien van de verscchillende
plaatselijke eisen.
Vorstelijk bezoek
vierde divisie
Er is nog geen overeenstemming be
reikt over de eventuele samenstelling
van een ontwapeningscommissie. De
ze kwestie zal aan de Algemene Ver
gadering van de V.N. worden voor
gelegd. In juli 1960 verlieten de afge
vaardigden 'van de vijf communisti
sche landen de ontwapeningsbespre
kingen, omdat zij een voortzetting
hiervan zinloos vonden, zolang het
Westen geen beginselverklaring had
gepubliceerd.
De gezamenlijke Amerikaans-Russi
sche verklaring omvat de volgende pun
ten:
1. Het doel van de onderhandelingen
is het bereiken van een algemene en
volledige ontwapening, gepaard gaande
met doeltreffende bepalingen voor hand
having van de vrede in overeenstem
ming met" het Handvest van de V.N.
2. De landen mogen slechts de be
schikking hebben over een strijdmacht
die noodzakelijk is voor handhaving van
de binnenlandse orde en veiligheid en
voor het in stand houden van een, in
onderling overleg te bepalen, strijd
macht van de V.N.
3. Hiertoe dient het plan voorzienin
gen te bevatten voor het afdanken van
de strijdkrachten, het vernietigen van
alle massale vernietigingswapenen, het
opheffen van militaire instituten en het
beëindigen van militaire uitgaven.
4. Het programma dient in fasen te
worden uitgevoerd, terwijl voor elke fase
een tijdslimiet zal worden gesteld. Elke
fase zal na afloop worden gecontroleerd
op naleving van de hierin genomen
maatregelen.
5. Alle maatregelen moeten worden
afgewogen, zodat geen enkele staat in
een bepaalde fase militair voordeel kan
behalen.
6. Alle ontwapeningsmaatregelen moe
ten onder doeltreffende internationale
controle worden uitgevoerd. Deze con
trole dient te geschieden binnen het ka
der van de V.N. Een dergelijke com
missie zal onbeperkt toegang hebben tot
alle militaire geheimen.
7. Naarmate de ontwapening voort
schrijdt, moeten maatregelen worden ge
nomen om instellingen, die de vrede be
vorderen, zoals de V.N.. te versterken.
Alle landen moeten mankracht voor een
internationaal vredesleger ter beschik
king stellen.
8. Men dient te streven naar ontwa
peningsmaatregelen, die de uitvoering
van een programma over volledige ont
wapening zullen vergemakkelijken.
In de inleiding van de verklaring
wordt gezegd, dat belde regeringen na
drukkelijk alle bepalingen van de reso
lutie over volledige ontwapening, die de
V.N. ln 1959 aanvaardde, onderschrijven.
De Sowjetunie en de Verenigde Staten
hebben besloten deze beginselen aan te
hevelen als „basis voor toekomstige mul
tilaterale onderhandelingen over ont
wapening." Zij doen een beroep op alle
landen om een vreedzame wereld te be
werkstelligen.
De beide regeringen hebben de Ver
enigde Naties formeel meegedeeld, dat
zij geen overeenstemming hebben be
reikt over de samenstelling van de com
missie. waarin de onderhandelingen
worden gevoerd.
Een Amerikaans voorstel de tien-
mogendhedencommissie nieuw leven ln
t'. blazen, werd door de Sowjetunie af
gewezen, evenals een voorstel om d»
grote vier aan te vullen met een voor
zitter en twee vice-voorzitters van drie
neutrale landen Deze voorzitters zouden
niet optreden als vertegenwoordigers
van hun regering, maar slechts goede
diensten moeten verlenen.
De V.S. hebben tevens voorgesteld de
tlen-mogendhedencommissie uit te brei
den met drie Aziatische, drie Afrikaan
se, drie Latijns-amerikaanse en 'n Euro
pees land, dat geen lid ls van de NAVO
of het Warschau-pact. Daarentegen ver
zetten de westelijke landen zich tegen
een Sowjet-voorstel, de ticn-mogendhe-
dencommlssie uit te breiden met vijf
niet-gebonden landen. Rusland verwierp
ook een voorstel om besprekingen te
voeren ln de 99 landen tellende ontwa
peningscommissie van de Verenigde Na
ties.
Infiltranten deden
slechte keus
Hoewel in het officiële communiqué
de landingsplaats van de Indonesische
infiltranten niet precies is bekend ge
maakt, schrijft de Nieuw-Guinea-Koerier,
dat de infiltranten waarschijnlijk geland
zijn in het gebied van de Mooi-stam.
Als dat zo is, dan hebben zij het slecht
getroffen, want de Mooi-bevolking is
vanouds zeer loyaal aan de overheid en
een der bevolkingsgroepen, die het minst
ontvankelijk is voor pogingen om poli
tieke onrust te - veroorzaken.
H.M. de Koningin en Z.K.H. de Prins
der Nederlanden zullen het bezoek aan
de vierde divisie, dat oorspronkelijk in
La Courtine zou plaatshebben. thans
brengen hier te landch op dinsdag 26
september, aldus meldt de Rijksvoor
lichtingsdienst.
