m
Festival in München met
Strauss als middelpunt
1 stuk Palmolive
bij2tuben Colgate
Tandpasta
^hergolven]
Nieuw seriehoorspel
van Jan de Vries
IP mm
li w
s m
m
"Fl
Gij vrienden
tèlcGfiï#.
Tournee van Ned. Kamerorkest
in Amerika: reis van 13000 km
met 51 concerten in 9 weken
Baas Peet en
Compagnon
9
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1961
Dam-vraag 145
(Eerste publicatie)
'roblemen, gebaseerd op het slot-
:ief van Leo Springer, werden U
Is eerder voorgelegd en bent U
dit motief wel vertrouwd ge-
aarmede is nog niet het heden
ubliceerde probleem opgelost waar-
jenoemd motief verwerkt is.
et zal even tijd vergen voordat U
stand op het bord overhoudt.
F"
4. 6, 7, 8, W, 14, 16, 1-8, 19,
15, VI, 27, 82, 33, 34, 88, 89, 43,
Schaafavraag 145
(tand in de partij Bogoljubow—
anca was, wit: Kgl, Del, Tel
Pc5, pi c3, d4, f3, g2 en h2;
Kg8, Da7, Tc4 en c8, Pb5, pi a5,
e6, f7, g7 en h7. Zwart aan zet
als volgt: 1Pb5xd4! 2.
Tc8xc5! Met de bedoeling na
voort te zetten met 3
met winst van de toren op cl,
wit op kan geven. Dat deed
rouwens al na de tweede zet,
ook de andere mogelijkheid:
1—dl, Tc4xd4! 4. Tdlxd4, Tc5—
[strekt kansloos is.
Iruisu-oord-puzzel
IB HBB JIJ
BB B BB B
BB BB BB
BB B BB fl
BBB BE9B
pizontaal: 1. gevaarte, 4. muziek-
I 5. voorzetsel, 7. vod. 9. moham-
|ans leider van godsdienstoefe-
tn. 11. flauw, 12. voegwoord, 14.
|uig, 16. welaan, 18. titel (afk.),
(oorzetsel, 20. maanstand, 21. uit-
voedsel,. 23. voorzetsel, 25.
uift (afk. Lat.), 27. paard, 29.
31. achterdeel van de hals,
uipend dier, 35. water in N.-
37. oude rekening (afk.), 39.
^ord. 40. kleur.
'ticaal: 1. horizon, 2. muzieknoot,
i een hengel, 4. soort ge-
6. akelig, 7. lidwoord (Fr.), 8.
jielid. 9. vervoeging van een hulp-
Iwoord, 10. familielid, 11. vloei-
[13. adelijke titel in Engeland
15. soort kers, 17. bergweide,
ps omhulsel, 23. stad in Noor-
oude lengtemaat, 26. vlug.
29. algemeen kiesrecht
gebod, 32. bijwoord, 34:
£derd woord voor kwaad, 36.
de Ierse zee, 38. rivier in
[LOSSING VORIGE PUZZEL
Hzontaal: 1. berk-koper, 2. ideaal-
3. Lent-pi-nel, 4. dl-te-pe-Ans, 5.
te-A.M.-op, 6. rob-Nr-ha-Da, 7.
jnnanen, 8. IJlst-ale-om, 9. kea-
tticaal: 1. Bilderdijk, 2. edele-oele,
tite-Bo-sa. 4. katern-sta, 5. kap
pan, 6. olie-ah-alt, 7. Panama-
I. eden-odeon, 9, rel-span-me.
«lukt Op het Lljusheike
is de aahtjarige J. A. H van
i met zijn trapautootje te-
i passerende taoeotguthewatsb
i passerende vrachtauto gebotst
1 sloeg met het hoofd tegen het
1 en is later overleden
K1CHARD STRAUSS werd te
München geboren. Hij heeft er
gestudeerd en gewerkt als opera-
diirigewt. Na een roemrijke loopbaan
te Berlijn en te Wenen vestigde hij
zich niet ver van München, te Garr-
misch, waar hij zijn werkzame le
vensavond heeft doorgebracht. Geen
wonder dat de leiding van de Beier
se Staatsopera te München Richard
Strauss nog steeds als een van haar
huiscomponisten beschouwt en
Strauss' opera's gaarne op het pro
gramma van haar jaarlijkse Fest-
spiele plaatst.
Wy spraken reeds uitvoerig over de dit
jaar nieuwe Friedenstag-opvoering. Het
zou evenwel zeer onjuist zün de drie an
dere Strauss-opera's van dit festival 1951
geheel onbesproken te laten. Immers twee
daarvan, Arabella en Intermezzo, beho
ren tot het beste, dat men te München
op opera-gebied kan genieten, en de een
akter naar Oscar Wilde „Salome" moet
alleen al uit historische overwegingen tot
Strauss' belangrykste creatieve daden ge
rekend worden.
Salome99
yOALS men weet kwam Strauss tot de
opera via het symfonische gedicht.
Toen hy ca. 1900 het gebied van het mu
ziekdrama betrad, steunde hy vooral op
twee peilers: zijn symfonische gedichten
naar het model van Liszt, en Wagners'
gigantische muziekdrama. Van laatstge
noemd model, dat in heel Europa toon
aangevend was, wist hij zich slechts met
moeite los te maken. Dit gelukte hem
eerst min of meer mSalomevan 1905.
De literait stellig fraaie tekst van Wilde
behandelt de uit het Evangelie bekende
geschiedenis van de dood van Johannes
de Doper op suggestieve, doch tevens ge
waagde en zeer realistische wyze, waar-
Het festival in München gaf een aUereharmantste uitvoering van
Rich. Strauss' opera Intermezzowaarin de sopraan Hanny Steffek
als mevrouw Storch schitterde. Hier ontmoet zij een „boemelbaron"
(Ferry Grub er), die zij gauw aan de kant zet
bij de jonge Salome wordt tot een psy
chopathologisch „geval" van afschrikwek
kende allure. De merkwaardige menge
ling van zinnelijkheid, wreedheid en te
vens afgunst jegens de onaantastbare zui
verheid van de profeet, maken deze Sa-
lome tot een uiterst moeilijk te verwezen
lijken personage, voor wie de toeschou
wer hoogstens esthetische belangstelling,
geen of weinig sympathie kan koesteren.
Strauss schreef bij dit drama een voor
die tijd zeer moderne, hartstochtelyke,
vaak dissonerende muziek met een zware
orkestrale bezetting. In zijn streven om
tegenover Wagners romantisch-wijsgerige
idealisme een soort muzikaal naturalisme
te plaatsen, legde hij zoveel nadruk op de
zeer compacte orkestbegeleiding, dat van
de stemmen het uiterste aan volume en
expressie wordt gevraagd.
In een fraai décor van Helmut Jürgens
en uitstekende mise en scène van R.
Hartmann maakte Lisa della Casa als Sa-
lome allereerst als verschijning al grote
indruk. Haar prachtige zang droeg daar
veel toe bij. doch op dit punt bestond
voor haar een moeilijkheid: haar in we
zen lyrische en zeer fraaie sopraan leent
zich wel voor de Salome van het begin
der handeling, de extatische Salome die
gegrepen wordt door de betovering die
uitgaat van de visionaire stem van Jo-
chanaan beneden in de kerker, doch de
bezeten, schier waanzinnige hysterica van
het slot, die het bloedende hoofd van de
proféet op de mond kust, ligt buiten het
uitbeeldingsvermogen van deze grote zan
geres. Herodes vond in Fritz Uhl een
meer dramatisch dan vocaal toereikend
vertolker. Jochanaan kreeg gestalte in
Hans Günter Nöcker, die zyn personage
wat al te statisch realiseerde. Karl Böhm
streefde er merkbaar naar het orkest in
yAN s
toom te houden en de vocalisten, niet te
hinderen, hetgeen hem echter niet altijd
gelukte.
Intermezzo
Salome naar Intermezzo (1924)
grote stap. Strauss had toen
zijn naturalistische streven allang opge
geven. Reeds de Rosenkavalier van 1911
betekende immers reeds een duidelijke
terugkeer tot opera-vormen van vóór
Wagner. De componist schreef zelf de
zeer levendige tekst voor deze opera, die
handelt over een autobiografisch voorval
inzake Strauss' huwelijksleven. De kapel
meester Storch moet enige tijd naar de
hoofdstad in verband met zijn werkzaam
heden cn laat zijn temperamentvolle,
grillige en lang niet gemakkelijke eega
thuis. Deze voelt zich ondanks aanvanke
lijke opluchting echter snel eenzaam. Ge
lukkig is er een ietwat aan lager wal ge
raakte „baron" die haar wil troosten;
maar als deze haar om 1000 mark vraagt,
bekoelt haar geestdrift. Onverwachts ont
vangt zy een brief gericht aan haar man,
ondertekend door een onbekende dame,
die echter zeer duidelijk een minder
rechtlijnige levenswandel volgt. Zij tele
grafeert hem onmiddellijk dat ze wil
scheiden. Na ogenblikken van grote ver
warring wordt het misverstand opgelost:
een minder vooraanstaande kapelmeester
heeft de dame wel gekend en zich de
naam Storch uit ydelheid toegeëigend. De
echtelijke harmonie wordt hersteld en de
opera eindigt in de beste stemming, ja
met een lyrisch accent Strauss heeft er
in Intermezzo naar gestreefd een soort
conversatie-recitatief te gebruiken, dat
hier en daar tot dramatische of lyrische
expressie wordt opgevoerd. De orkestrale
begeleiding is discreet, gebaseerd op ei.ige
duidelijke, schilderende motieven en zy
hindert de zAngers niet. In het heerlyke
barokke Cuvel ier-thea ter kwam Inter
mezzo schitterend tot zyn recht, vooral
dank zy de sopraan Hanny Steffek, die
voor de rol van de echtgenote onover
troffen lykt.
Hermann Prey, sinds het laatste Hol
land Festival hier wel bekend, gaf aan
de kapelmeester Storch een zeer aan
vaardbare interpretatie, al mist zijn zang
de sterke persoonlijkheid, die bijv. een
Fischer-Dieskau in staat stelt zo uiteen
lopende figuren als Amfortas en Falstaff
op onvergetelijke wijze te creëren. De
décors van Ponnelle en de enscenering
van Hartmann voldeden hier uitstekend.
Met Hanny Steffek in de hoofdrol be
hoort deze Intermezzo-opvoering tot het
beste dat München op het ogenblik te
bieden heeft.
Arabella
DEN geweldig succes beleefde ook dit
jaar weer de opvoering van Ara
bella in het grote, doch niet in elk op
zicht ideale Prinz-Regententheater. met
in de rollen van Arabella en Mandryka
niemand minder dan Lisa della Casa en
Dietrich Fischer-Dieskau. In een prach
tige aankleding en regie van Jürgens en
Hartmann beleefde dit charmante werk
uit 1933. dat in menig opzicht, de
Weense sfeer, de wat heel vlotte liefdes
intrige. sommige pikante details, aan
de Rosenkavalier 'ook van von Hoff-
mannsthal als tekstdichter) herinnert,
een hoogst voortreffelijke verwezenly-
king. Evenals in de Rosenkavalier ge
bruikte Strauss hier weer een grote or
kestratie, en in de liefdesscènes van Ara
bella en de wat landelijke grootgrondbe-
r Mandryka een met opzet zeer ge
makkelijk aansprekende melodiek. die
ook wel eens naar het al te „wienerische"
zweemt. De bezetting van de hoofdrollen
was evenwel zo briljant, dat we dit te
gemakkelijke in de muziek, en de ietwat
onwaarschynlyke intrige gaarne op de
koop toe namen.
Wanneer de mooie, doch wat gebla
seerde Arabella, dochter van een enigs
zins verlopen Weense graaf, ten slotte
ondanks alle misverstanden, veroorzaakt
door een nogal ondeugend zusje dat voor
de goedkoopte in jongenskleren rondloopt
en dan verliefd wordt, haar Mandryka
toch krygt, is iedereen in de wolken en
breekt een applaus los, dat zeker een
kwartier duurt.
Arabella is bepaald niet het meest oor
spronkelijke werk van Strauss. Het be
tekende in 1933 stellig een stapje terug
een vriendelyke blik tot de grote groep
i behoudende operabezoekers. En het
zeker in deze hoofdrolbezetting die
enige jaren geleden in Salzburg ook
al uitstekend deed, een artistiek en finan
cieel belangryke pijl op de boog van de
Münchener operadirectie. Keilberth, die
Intermezzo eveneen^ schitterend had ge
dirigeerd, toonde zich ook in Arabella
m Strauss-specialist van hoge rang.
Voor het volgende festival staan Mo-
zarts Clemenza di Titto (zijn laatste Ita
liaanse opera) en Strauss' Rosenkavalier
?n nieuwe enscenering op het pro
gramma. Doch daar zal stellig nog wel
aan worden toegevoegd.
Dr. J. 'van der Veen.
In het radioprogramma van
maandagavond begint de NCRV
een nieuw seriehoorspcl van de
vruchtbare schrijver Jan de Vries,
die ditmaal tot onderwerp koos het
werk van de beroemde Hongaarse
arts Ignaz Semmelweis, zoals dit
werd beschreven door Morton
Thompson in het boek „Pionier van
het leven".
Semmelweis, die van 1818 tot 1865
leefde, werd in de Weense kraamkliniek
waar hy werkte getroffen door de grote
sterfte onder de vrouwen tengevolge
van de zgn. kraamvrouwenkoorts. Hij
ontdekte de overeenkomst tussen deze
ziekte en de infectie door besmetting
met lykengif en bracht dat in verband
met het feit. dat het met de medische
hygiëne droevig was gesteld. De artsen
wasten nl. niet hun handen, wanneer zy
uit de sectiekamer kwamen en zich on-
middellyk daarna naar de verloskamers
begaven.
Daarom eiste Semmelweis, dat leder
een die verloskundige hulp verleende,
eerst zyn of haar handen zou wassen in
gechloreerd water. Daarna daalde het
sterftecijfer onder de vrouwen van ruim
12 tot 1 pet.
Dit enorme succes zou de gehele
medische wereld op zijn kop hebben
moeten zetten en Semmelweis zou
met roem overladen moeten zijn. maar
zyn tijdgenoten hebben hem integen-
4eel. deels uit onkunde, deels uit af-
Commentaar
fyOK VOOR de kinderen is er een
programma van Belgisch-Neder
landse uitwisseling geweest. Gister
middag waren enkele Vlaamse kin
deren in Delft en enkele Nederlandse
in Brugge, om daar tezamen met jon
gens en meisjes in eigen land een
spelletjeswedstrijd te doen onder
leiding van de bekende figuren van
het Vlaamse kinderuur: nonkel Bob
en tante Ria.
Het werd een keurig en bijzonder
aardig verzorgd schakelprogramma,
waarbij men geen technische moei
lijkheid uit de weg ging, en dat ook
voor volwassen kijkers best het aan
kijken waard was.
Begonnen werd met kijkjes op
Delft en Brugge en zo tussendoor zag
men Vlaamse kantwerksters en een
Delftse pottenbakker aan het werk.
Bovendien werd er van alles ver
toond. van vendelzwaaien tot gym
nastische grondoefeningen toe. Er
was natuurlijk veel muziek en gezien
het gejuich van de kinderen in de
zalen vanwaar men uitzond, viel een
en ander prima in de smaak.
Wel zullen onze Nederlandse kin
deren de oren gespitst hebben bij
het genoeglijk gepraat van nonkel en
tante, want zij zijn het bepaald niet
gewend gij vrienden" en „u" ge
noemd te worden, maar klonk dat
niet apart in onze Nederlandse oren?
Met dit al willen we maar zeggen,
dat het een goed en onderhoudend
programma was en dat de kinderen
er zeker niet slecht afgekomen zijn
in deze uitwisselingsweek.
gunst, zo miskend en zo fel bestreden,
dat hy ten slotte Wenen moest ver
laten omdat hy onmogelijk was ge
maakt. In do stad Pest (toen nog
hoofdstad van Hongarije, zette hy zijn
zegenryk werk voort, totdat een
bloedvergiftiging een eind aan zUn
leven maakte.
Ofschoon de verwekker van kraam
vrouwenkoorts pas later, bfi do bestu
dering van de bacteriologie, recht be
kend is geworden, wordt Semmelweis
achteraf toch beschouwd als de ontdek
ker van de oorzaak van de ziekte.
Zijn strijd om erkenning, zijn succes,
zyn tegenslagen en teleurstellingen, zijn
door de schrijver Morton Thompson
meesterlijk te bock gesteld en Jan da
Vries maakte er een niet minder boeiend
vierdelig hoorspel van.
Johan Bodegraven regisseert dit spel,
waarin u Jan Borkus hoort als dokter
Semmelweis. Uitzending van het eerst®
deel: maandag 18 september, 's avonds
om 8.10 uur.
Ochtendprogramma
bij Duitse tv.
Op verzoek van de Westduitse vak
bond van metaalbewerkers zal de West
duitse televisie inderdaad ochtendpro
gramma's gaan uitzenden, en wel met
herhalingen van de uitzendingen die de
avond tevoren de lucht in gingen, zulks
ten behoeve van de continu-arbeidcrs.
In Oost-Duitsland gebeurt dit al enige
jaren en daarop hadden de Westduitsers
zich beroepen. De uitzendingen zullen
duren van 's ochtends 10 tot 1 uur en
voorlopig alleen via zenders, die langs
de grens met Oost-Duitsland werken.
Dit heeft de president van de West
duitse televisie, dr. Hans Bausch. tydens
een persconferentie in Berlijn bekend
gemaakt. Het voorstel om het luiden
van de Duitse vrijheidsklok als pauze
teken te gebruiken, werd afgewezen.
Dr. Bausch zeide te vrezen dat door dit
geluid Oost-Duitsers, die naar het West
duitse programma (dat zy natuurlijk
goed kunnen ontvangen) kijken, zullen
worden verraden. Het is nl. in Oost-
Duitsland niet toegestaan naar het wes
telijke programma te kyken.
vanavond
De AVRO-televisie-uitzending be
gint weer met een uitwisselingspro
gramma met België en wel de opvoe
ring van „De ooggetuige", een tele
visiespel van Philip Lcvene. Daarna
een sportduel België-Nederland uit do
studio in Brussel en tot slot vertoning
van het tweede deel van de detec
tive-filmserie „De andere".
vanavond
HA
vana vond geeft het Nederlands
merorkest zyn afscheidsconcert
dat gebeurt ln een ruimte, waar het
nooit gespeeld heeft, n.l. de Oude Kerk
in Schcvenlngcn. En dan vertrekt het
ensemble op 19 september per s.s. Rotter
dam naar de Verenigde Staten, waar het
een grote toernee gaat maken. De eigen-
lüke opzet was, zo vertelde de secretaris
van het orkest, de heer Peter Diamant,
een concertreis van 7 weken, maar toen
de belangstelling groter bleek dan
oorspronkeiyk gedacht had. heeft
twee weken eraan vastgeknoopt. Het
werkschema toont nu 51 concerten ln
1
Toen de trein naar het zuiden een scherpe bocht
nam, voelde Baas Peet, die geknield lag achter het
gordijn van zijn slaapplaats, hoe iemand in de
doorloop mei een geweldige schok tegen hem op
botste. Een verbolgen stem vroeg hem wat hij daar
beneden eigenlijk uitvoerde.
„Pardon, mijnheer," zei Baas Peet, terwijl hij
berouwvol uit de diepte opdook. Hij kon de ver
bolgen maai achter zich echter moeilijk vertellen,
dat hij zijn gebed opzei. Daar stond hij dus op één
been als een verfomfaaide ooievaar en wreef zijn
enkel, terwijl hij maar steeds doorging met zijn
verontsohuldigingen. Toen hij even later klaar was
met zijn toilet, verzaonelde hij zijn bezittingen om
ze netjes op te bergen onder zijn bank. Zijn voor
naamste bedoeling scheen wel zo weinig mogelijk
moeite te veroorzaken en zo weinig mogelijk de
aandacht te trekken. Helaas tyerd deze laatste
bedoeling gedwarsboomd door het lachwekkende
van zijn voorkomen en de vreemdheid van zijn
houding. Baas Peet zag er nogal vreemd uit. Hij
was een tenger man van ongeveer vijf en veertig
jaar met hangende schouders en wat gebogen
knieën. Zijn gezicht begon goed bij de even ingebo
gen slapen, maar eindigde in 'n te puntige kin, die
de neiging had om bij iedere gemoedsbeweging te
trillen. Over zijn voorhoofd hing een sluike lok
grijs haar. waaronder zijn linkeroog schuil ging.
Het ooglid was voor altijd over dit oog gesloten.
Zijn andere oog bekeek de wereld met een uit
drukking van kinderlijke trouwhartigheid, die
meer voortkwam uit hoop dan wel uit goede on
dervindingen. Aan zijn pak en aan zijn bagage
was te zien dat hij van ver kwam. Zijn verkreu
kelde shantungpak, zijn schoenen van een typische
stompheid, de tropenhelm die hij boven op het
Japans-rieten mandje gebonden had. dit alles
er op dat hij van ver kwam en dat hij wel
licht ook weer ver zou gaan.
Dit laatste echter was niet het geval. Marma-
duke Petree of Baas Peet, zoals hij door zijn ken
nissen genoemd werd, was zich zeer goed bewust,
ALICE HEGAN RICE
-IJ-
VERTALING VAN DIET KRAMER
dat hij, na heen cn weer geslingerd te zijn op de
golven van tegenslag, na her- en derwaarts ge
voerd te zijn door de dwang van zijn lot. ten
slotte een veilige haven naderde.
Zijn afwezigheid was niet vrijwillig geweest.
Vijftien jaar geleden was hij verdreven uit zijn
ouderlijk huis. met een kleine toelage en het be
vel niet terug te keren voor hij geroepen werd.
Zijn misdaad bestond uit een gewoonte, die hij
zich in zijn kindertijd eigen had gemaakt, toen hij
voor een pijnlijke zenuwkwaal laudanum als ver
dovend medicijn kreeg. Volwassen geworden ble
ken kwaal en stilling chronisch geworden. De ge
hechtheid aan deze middelen deed hem in onge
nade vallen bij zijn familie. Men verzocht hem zich
zo ver mogelijk te verwijderen van het terrein van
hun arbeidzaam en wilskrachtig streven.
Doelloos reisde Baas Peet eerst naar San Fran
cisco. waar hij maanden lang ziek lag. Dan naar
Hawaii, waar hij allerlei kleine banatjes oppikte.
Daarna naar Japan, waar hij gedurende de we
reldoorlog als oppasser fungeerde in het Hospitaal
van de Amerikaanse Marine. Vervolgens verza
melde en verkocht hij curiositeiten in China en
op
voer.
Het was alles een lange, rusteloze droom ge
weest, tot hij een maand geleden in Port Said eer
brief had gekregen van zijn halfbroer Ed Petree,
die hem mededeelde dat zijn vader gestorven
en dat hij wanneer hij wilde, naar huis kon ko
men om zijn erfenis in ontvangst te nemen. Van
af dat ogenblik tot nu toe, was het goede oog
Baas Peet nog slechts gericht op één bepaald
punt aan zijn horizon.
Het was niet de erfenis, die hem dreef, hoewel
het zijn eerste was. Zijn moeder was gestorven
bij zijn geboorte cn alles wat zij hem had nage
laten was een minderwaardigheidscomplex, eet
tere gezondheid en wat adellijk bloed.
Waar Baas Peet naar verlangde? Het was naa:
een huis en wat hartelijkheid. Gedurende al die ja
ren van zijn afwezigheid had hij heimwee gehad
naar een plaats, die nooit een tehuis voor hem was
geweest, naar een familieband die hij nooit ge
kend had
Terwijl hij door het raam van zijn coupé tuurde,
speurend naar de eerste glimp van {Centucky, ge
voelde hij in ieder vezel van zijn lichaam
het verlangen naar zijn geboortegrond. Hij vroeg
zich af of Eduard veel veranderd zou zijn, of
Eduards vrouw Clara nu vriendelijker voor hem
zou zijn dan zij placht te wezen, of de kinderen
Benny en de kleine Irene, die hij nooit gekend had,
blij zouden zijn met zijn terugkomst.
Het zou allemaal erg vreemd zijn zonder vader,
dacht hij.
Het beeld van zijn vader, zoals die hem scheld
woorden naar het hoofd placht te werpen, kwam
hem voor de geest, maar was spoedig door blijder
gedachten verdreven.
„Arme vader!"
Baas Peet wenste, dat hij iets had kunnen we
ten van het geloof, dat het leven van zijn vader
veranderd had.
(Wordt vervolgd.)
9 weken tijd, waarvoor het orkest 13.000
km. per bus zal moeten afleggen! Daar
onder valt dan ook het uitstapje naar
Canada, waar o.a. In Ottawa, Quebec en
Toronto geconcerteerd wordt.
In Noord-Amerika zelf treedt het or
kest vrij veel in kleinere plaatsen op
waar „colleges" gevestigd zyn. deze ty
pisch Amerikaanse schoolimftellingen
die kunnen variëren van eenvoudig tot
byna universitair onderwys. Zo'n colle
ge vormt vaak 'n centrum van cultuur
in de streek en beschikt over goede
auditoria, die tevens als concertzalen
gebruikt worden. Verder geeft het Ned.
Kamerorkest concerten in de grote ste
den, in New York City (Carnegie Hall),
in Chicago, Detroit, in Baltimore, en in
Amerika's defstigste stad, Boston. Try-
mon Goldberg dirigeert al deze concer
ten, treedt tevens als solist op, terwijl
naast hem Thomas Magyar, Piet Nijland,
Joke Vermeulen en Lion Groen soliëren.
Er zyn voor deze toernee 5 programma's
samengesteld, waarop voorkomen de
symfonie voor strijkorkest van Badings
(die in tweeën gesplitst zal worden uit
gevoerd). Bartok's Divertimento, Brit
ten's Simple Symphon J en verder wer
ken van Bach, Haydn, Mozart en Schu
bert. De toernee staat onder bescherm
heerschap van de Nederlandse ambas
sadeurs in Washington en Ottawa en fi
nanciële steun werd verleend door O.
K. en W„ de gemeente Den Haag, het
Prins Bernhardfonds, de H.A1. en Phi
lips-Industrie. Op 2 december vertrekt
het Ned. Kamerorkest per sa. Noordam
weer naar 't eigen land, waar het 11
december aankomt.
Maar veel rust hoeft het daarna niet.
Want op 16 december geeft Het in Dili-
gentia een concert waarop het program
ma van New York uitgevoerd wordt.
Dit concert is de eerste van een serie van
drie, die deze winter in Diligcntia te be
luisteren is: op 6 maart speelt het Ned.
Kamerorkes* onder Willem Otterloo, en
zal Thomas Magyar het Concerto Fu-
nèbre van K. A. Hartman introduce
ren. waarna op 4 april het laatste con
cert volgt. Goldberg brengt dan het
Stabat Mater van Pergolesi (met Jean-
nette van Dijck cn Aafje Heynis als
solisten) en een Pianoconcert van Haydn
met Toos Onderdenwijngaard als soliste.
Aan het eind van het winterseizoen
kom*, een Bach-Mozartcyclus. Dan zal
in de eerste helft van april een toernee
door Italië gemaakt worden met o i.
concerten in Turyn, Florence, Perugia
en Parma.
Het slot van het vervolghoorspel
„Dekblad eerste soort", geschreven
door Jan de Vries, kunt u om half
negen beluisteren in het NCRV-pro-
gramma. Nadat (9.25 uur) Lex Karsc-
meyer als vanouds de plaat heeft
gepoetst, hoort u een concert, dat
Marcel Dupré geeft op het orgel in
de St. Sulpice te Parijs. Hy sj>eclt
werken van Bach. Franck en zichzelf.
Om 11 uur begint de uitzending „Lief-
lyk en welluidend" met veel bekende
romantische liederen en concertstuk
ken.
Ter gelegenheid van het feit dat de
dirigent Bruno Walter morgen 85 jaar
wordt, zendt de AVRO tussen 805
en 10.05 uur een concert op de plaat
uit U hoort het Columbia symfonie
orkest gedirigeerd door Bruno Wal
ter. in werken van Mozart, Schubert,
Wagner en Strauss. In de pauze een
programma over Prinsjesdag (plm.
9 uur).
Programma voor morgen
9.35 Waterst 9 40 Schoolradio.
VPRO: 10.00 Inzicht cn uitzicht, lezing
10.05 Morgenwijding. VARA. 10 20 Cam
10.30 Promenadc-orVc 11.00 V d kleuter*
11,15 Klaveclmbel-recltai 11.40 Orgelspel.
AVKO: 1200 Dansmuz 12.20 Regerir.gsulU:
V d landbouw 12.30 Land- en tulnbouw-
meded 12.33 Sport cn prognose 12.50 Plinn-
spel 13.00 Nws 13.15 Mcded en gram 13.25
Bcursber 12.30 Theaterork en zang 14.00 Pia-
aorecital 14J0 Voordracht 14.50 Orgelspel
15.05 Gevar progr. VARA: 16 00 Gram 16 30
V d zieken 17.00 Lichte mui 17.25 G«var
lezing 10.45 VPRO-nleuws 20.00 1
nimkron 30.15 Ncgro-splrltual* 20.35 Voor
dracht 20.50 Rcgerlngsultz: Een nieuw»
ronde in de Verenigde Natie*, door J
Meyer, econ dr*. directeur Intern Organi
saties van hot Ministerie van Bultoni Za
ken. VARA: 21.00 Gram 21.55 Op zoek naar
chimpansees ln Afrika, lezing 22.15 Buitenl
waekoverz 22.30 Nws. VPRO: 22 40 Reclas
sering, lezing 22.50 Dagsluiting. VARAi
23.00 Soc nws In Esperanto 23.10 Muziek-
revue 23.55-24 00 Nws.
1U) 11, 291 m. 1007 kc/s. KRO:
8.40 Schoolradio
V d zieken 11.40 Gram 11.50 Als de ziele
luistert, lezing 12.00 Middagklok-noodklok
12.04 Gram 12.30 Land- cn tuinbouwmeded
12.33 Lichte mui 12.50 Act 13.00 Nws
13.15 Zonnewijzer 13.20 Danaork 13.46 Vrou-
1420 Pianorecital
wenvraagbaak 14 oo G
15.00 Schoolradio 15.3
.30 V d zieken 16.31
i>e
17.15 Kinderkoor 1
irsprogr.
25 Koorzang 18 50 Regerlngsultz: Het
•mlgratlepraa'jc
B^i -BI.. BBB. Jvin Luyk 18.00
Nw» 18.10 Act 10 25 Gram l'i 30 Politieke
lezing 19 40 Gram 20.30 Metropolc-ork en
aang 21.00 Lichte muz 21.40 Jong - oud
eeuwig, godsd gedachte nwlaseTlng 21.55
Gram 22 25 Bockbe.pr 22.30 Nws 22 40
Gram 23.10 25 Jaar Aktle voor God.
lezing 23 20 Gram 23 36 Gram 13 55—24.00
Nws
▼lsleproc I
nlelding
DRAADOMROEP
de 4e lijn)
Vrijdsg 15 septet
uur: I Nlcolai Rlmsky Korsakov: Ouver
ture .Meinacht". l'Orchestre dc la suis*»
Romande otv. Ernest Ansermet II. Mtchail
Mlchaiiowltach Ippo'.ltov Iwanov. Kauka-
slschc Schetsen Suite op. 10 In dc bergen.
In het dorp. In de moskee. Feestelijke
tocht vsn de Sardar. Symphonic Orkest
FOK Praag olv Vadav Smetacek. IK
Pet»r Tgjalkowsky: Het Zwanenmeer op
20 (Ba iet In 4 bedrljvrni, lOrcheatr» de
Is Suisse Romance olv. Eraast Ansermet.
