Jlieuiuc fcihsrtjc GTuurartt
Initiatief
zonder
van Westen
Frankrijk
Elf man gered van zinkende
Geeststroom op Waterweg
Commentaar
NIEUWS in één oogopslag
Goulart toch president
ondanks tegenkanting
Vierde Divisie niet
naar La Courtine
DINSDAG 29 AUGUSTUS 1961
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 314*1.
POSTREKENING: 56038.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 tL
ADVERTENTIES: ƒ0.20 per millimeter.
Familieberichten f 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
TweeënveeriJpite jaargang no. 12263
CHRISTELIJK -NA T ION AAL DAGBLAD
.$tant«actlcl| it ahrbleota
mijn bert ia IfgfjtospatT
Mensen die de
TAPTOE
Verwacht mag worden indien Moskou daarmee instemt
dat volgende maand in New York informele besprekingen tus
sen Oost en West over de kwestie-Berlyn zullen worden ge
houden. Amerika en Engeland zullen daartoe het initiatief nemen
en verwacht wordt, dat ook Frankrijk zal meedoen.
De Braziliaanse militaire leiders hebben het Congres mede
gedeeld niet te zullen toestaan dat vice-president Goulart het
presidentschap van de afgetreden Quadros overneemt. Goulart
zelf zei in Parijs, dat hij beslist van plan is terug te keren naar
Brazilië.
De V.N.-troepen hebben in Elisabethstad 86 buitenlandse offi
cieren van het leger en de gendarmerie van Katanga gearres
teerd. President Tsjoanbe heeft verklaard zioh bij het optreden
van de V.N. neer te leggen. Hij kreeg de verzekering, dat de
V.N. een invasie van Kongcrtese troepen in Katanga niet zullen
vergemakkelijken.
Voorlopig zal de uitzending van onderdelen, behorende tot het
eerste Nederlandse legerkorps, voor oefening naar La Courtin©
worden opgeschort. De maatregel staat in verband met militair©
stappen, welke in andere NAVO-landen worden ondernomen.
Op de kernproevenconferentie te Genève hebben Amerika en
Engeland voorgesteld met Rusland te onderhandelen over een
verdrag voor een verbod op kernwapens, de kleinste taktische
atoomwapens inbegrepen. Voorwaarde is echter de aanvaarding
door Moskou van een intensief controle- en inspectiesysteem. D©
kans dat de Sovjetunie het voorstel zal aanvaarden, is uiterst
De militaire acties van de Algerijnse opstandelingen tegen het
Franse bewind zullen worden uitgebreid en gepoogd zal worden
overal militaire en economische steun te verkrijgen voor de
strijd. Niettemin staat de Algerijnse opstandelingenregering op
het standpunt, dat een oplossing van de kwestie door onder
handelingen mogelijk is.
Na een aanvaring met de Noorse tanker Jaranda is gisteravond
de Nederlandse kustvaarder Geeststroom op de Nieuwe Water
weg tussen Hoek van Holland en Maassluis gezonken. Alle
opvarenden konden zich in veiligheid stellen
presenteert
TNINSDAG 29 augustus
staat op deze krant
het betekent dat het
vandaag de grote Mode
dag is. Mode te schrijven
met een hoofdletter, want
of Londen en Florence
nu al hun nieuwe ideeën
in foto's hebben vrijge
geven, de Parijse foto's
zijn vandaag pas vrij
voor publikatieen
Parijs is toch nog altijd
modecentrum
Om uw geduld niet te lang
op de proef te stellen, heb
ben we hier maar vast twee
foto's geplaatst de rest
vindt u binnen. Die twee fo
to's vertellen u precies wat
er te koop is: normaal draag
bare modellen en heel bizar
re modellen. Het eenvoudige,
maar heel smaakvolle en
semble «kort jasje van beige
crêpe, het geheel afgezet
met een bontrandje van wil
de nerts) is van huize Dior;
de heel merkwaardige
avondjapon (van rode ve
lours) is typerend voor de
..ligne zig zag" van Nina
En nu is het maar de
kunst om uit de hele wir
war van nieuwe ideeën dat
gene te kiezen dat voor u
geschikt is. Als u die kunst
verstaat moet het voor u
ook niet moeilijk zijn uit uw
kennissenkring diegenen uit
te kiezen die nog geen
abonnee zijn van ons blad.
Maak ze duidelijk dat het
lezen van een krant geen
modegril kan zijn
BON
Betaling geschiedt per weekJ
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhal©" wat nk>» van
Russen dreigen
te schieten op
duikboten
I A MERIKA EN ENGELAND zouden van plan zijn, de Sowjctunie voor te
j E* stellen informele besprekingen te houden over de kwestie Berlijn.
I Deze zouden in september in New York gehouden moeten worden door
j de ministers van buitenlandse zaken, die dan de zitting van de V.N.-assero-
blce bijwonen. Als de Sowjctunie hiermee akkoord gaat, wordt verwacht,
dat ook Frankrijk aan het gesprek zal deelnemen. De Franse regering zou
dan niet het gevoel hebben, dat zij meegedaan heeft aan een initiatief,
waartegen zij zich heeft verzet
Het Sowjetrussische persbureau Tas»
heeft een officiële verklaring gepubli
ceerd, volgens welke de regering van de
U.S.S.R. aan het ministerie van defensie
opdracht heeft gegeven iedere duikboot
die in de Sowjetrussische territoriale wa
teren wondt aangetroffen na de maritie
me staatsgrens te hebben geschonden, te
vernietigen.
Zoals men weet voelt De Gaulle
niet veel voor, dat het Westen
eerste stap doet. De Russen zouden
dit naar zijn mening opvatten als een
teken van zwakte.
Niettemin toonde men zich giste
ren in Franse officiële kringen ver
wonderd over de verklaring van de
Westduitse minister van buitenlandse
zaken, von Brentano, dat het Westen
TAE toestand in Brazilië heeft zich
gisteren toegespitst
boodschap van de militaire leiders
aan het congres, waarin zij verkla
ren niet te zullen toestaan, dat vice-
president Goulart het presidentschap
op zich neemt. Goulart heeft echter
in Parijs verklaard, dat hij, krach
tens de Braziliaanse grondwet, als
president wenst op te treden.
De voorzitter van het Braziliaanse
Huis van Afgevaardigden, Mazzili, die
het presidentschap van Quadros heeft
overgenomen, heeft in het congres
verklaard, dat de gezamenlijke mi
nisters van oorlog, marine en lucht
macht de terugkeer van Goulart om
redenen van nationale veiligheid vol
strekt ongewenst achten.
Overigens schijnt het in Brazilië over
het algemeen rustig te zijn. Mazzili zei.
dat de toestand binnen zeer korte tijd
weer normaal zou zijn. Hij waarschuwde
de verschillende partijen, dat hij de steun
van de strijdkrachten geniet en niet zou
aarzelen hiervan gebruik te maken. De
regering heeft censuur voor de kranten
en het uitgaande nieuws ingesteld en
twee radiostations, die commentaren ten
gunste van Goulart hadden uitgezonden,
overgenomen.
Militaire, politieke en kerkelijke lei
ders hebben een beroep op de bevolking
gedaan om de rust te bewaren. Ze gaven
de verzekering, dat de crisis spoedig zal
zijn opgelost.
Het ministerie van buitenlandse zaken
heeft de onderhandelingen met de Sow
jctunie voor herstel van de diplomatie
ke betrekkingen plotseling afgebroken.
Het waren deze onderhandelingen (ge
voerd met de vplledige steun van Gou
lart). die hebben bijgedragen tot de val
van Quadros. Maarschalk Denys, die een
fel anti-communist is. blijkt de grootste
tegenstander van Goulart als president
Intussen verblijft Goulart nog steeds in
Parijs, waar hij wacht op de aankomst
van een Braziliaanse parlemcntsdelegatie.
Hij verwachtte, dat een oplossing thans
zeer nabij is. Er circuleerden berichten
in Parijs, dat Goulart beslist van plan
zou zijn om naar Brazilië terug te keren,
ondanks tegenwerking van Denys. Gou
lart verklaarde, dat hij zich krachtens
de grondwet als de rechtmatige president
beschouwt. Hij zei. in rechtstreeks con
tact met Rio de Janeiro te staan.
Goulart wordt beschouwd als de po
litieke erfgenaam van de vroegere
president Vargas, die in 1945 zelf
moord pleegde, na door het leger te
zijn afgezet. Goulart is in 1945 uit he;
leger verwijderd, wegens zijn linkse
sympathieën.
Magelhaes. de voorzitter van de
Kamer van Afgevaardigden, heeft ver
klaard af te zullen treden, wanneer
de Kamer Goulart niet zou erkennen
M&zltl heeft later meegedeeld dat
hU zal aftreden. Indien de verenigde
zitting van het Braziliaanse congres de
els van de leiders der strijdkrachten
zou inwilligen, dat vice-president Gou
lart moet worden belet het president
schap op zich te nemen.
Prinses Wilhelmina
weg op verjaardag
De particulier secretaresse van prinses
Wilhelmina deelt mede, dat de Prinses
dit jaar haar verjaardag niet thuis op pa
leis het Loo, doch elder© zal vieren, en
ook daarna enige tijd afwezig zal zijn.
In verband hiermede verzoekt de Prin
ses degenen, die gewoon waren haar op
haar verjaardag bloemen te zenden, hoe
zeer zij het ook op prijs stelde, het dit
jaar achterwege te willen laten.
Waarnemers te Rio de Janeiro
klaren dat dit zou betekenen dat Bra
zilië geen president en geen vice-presi
dent meer zou hebben. In de grondwet
is bepaald dat in een dergelijk geval
binnen zestig dagen nieuwe verkiezingen
moeten worden gehouden.
Bijzonder verrast toonde men zich door
de opmerking, dat men over een
of twee meer zal weten over de Franse
houding. Men wees er op. dat het
telijke overleg in Washington nog niet
is beëindigd. Achteraf blijkt evenwel dat
von Brentano zinspeelde op bovenbe
doeld initiatief van de Verenigde Staten
en Engeland. Een desbetreffend plan
aan alle Navolanden voorgelegd.
Besprekingen
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken. Dean Rusk, heeft gisteren
bevestigd, dat met dc Sowjetunie over
Berlijn zal worden onderhandeld. Ook
bestaat de mogelijkheid, dat de kwestie
aan de Verenigde Naties wordt voorge
legd. Hier dienen echter besprekingen
tussen Oost en West aan vooraf te gaan.
Hij zei dit. nadat tyij had geconfereerd
met Hammarskjöld. de secretaris-gene
raal van de Verenigde Naties.
Voor vervolg zie pagina 6
Het einde van enkele angstige uren: nadat de elf opvarenden van de
gezonken kustvaarder Geeststroom veilig aan wal waren gekomen, liet
de rederij uit 's-Gravenzande een busje voorrijden om hen naar huis
te brengen. Twee bemanningsleden steunen een bij de ramp gewonde
collega.
Na een verblijf van ongeveer zes weken in Mexico Prinses Irene van
morgen met een DC-8 van de K.L.M. weer op Schiphol teruggekeerd,
lachend en gebruind. Dc Prinses is in Mexico de gaste geweest van
president Aldolfo Lopez Mateos. Zij werd op de luchthaven verwelkomd
door de Mexicaanse ambassadeur, de heer Rafael Fuentes.
HE
(Van onze parlementsredactic)
ET DEPARTEMENT van defensie heeft gisteren bekendgemaakt, dat
voorshands dc uitzending van onderdelen, behorend tot het Eerste
Legerkorps, voor oefeningen naar La Courtine is opgeschort. Dit betekent,
dat de Vierde Divisie, die in september en oktober van de oefenterreinen
in La Courtine gebruik zou maken, voorlopig niet zal vertrekken.
Het besluit om de Vierde Divisie voor
lopig binnen de landsgrenzen te houden
is pas op het allerlaatste moment ge
nomen. Morgen zouden reeds de kwar
tiermakers voor de eerste detachementen
de achthonderd kilometer lange reis
het Franse ocfengebied beginnen.
Begin volgende weck zouden dc troepen
volgen. De Vierde Divisie omvat meer
dan vijfduizend militairen.
Het besluit is genomen in verband
met militaire maatregelen, die op het
genblik in andere NAVO-landen wor
den ondernomen, zo verklaarde gisteren
i'oordvoerder van de minister van
defensie. Men moet daaruit niet aflei
den. dat volgens de legerleiding of de
Nederlandse regering de internationale
spanningen zijn toegenomen sinds op
11 augustus in de ministerraad was be
sloten. geen maatregelen te nemen tot
verhoging van de paraatheid der land
strijdkrachten.
t was immers op 11 augustus nog
niet nodig, een beslissing te nemen over
ïn aangelegenheid, die pas ruim twee
•eken later actueel zou worden. In die
vee weken had de internationale situa
tie zich drastisch kunnen wijzigen, zo
wel in gunstige als in ongunstige zin.
Met het oog op de mogelijkheid van
wijziging in gunstige zin. van een
internationale ontspanning dus, meende
een beslissing over de uitzending
de Vierde Divisie naar La Courtine
tot het laatste ogenblik te moeten uit-
Aangezien echter van ontspanning In
de Beriijnsc crisis nog geen sprake is,
meent het ministerie dat het op het
ogenblik niet verantwoord Is, gedurende
langere tijd vele duizenden militairen
in het parate Legerkorps te onttrekken.
Door de jongste maatregel is ook het
bezoek van Koningin Juliana en Prins
Bernhard aan La Courtine, dat op 22
september zou plaats hebben, op losse
schroeven komen te staan. De Rijks
voorlichtingsdienst heeft erop gewezen,
dat momenteel nog geen beslissing kan
worden genomen over het al dan niet
doorgaan van het bezoek. Men herinner-
in het voorlopige karakter van het
uitstel van de oefeningen in Frankrijk.
De mogelijkheid bestaat, dat de situatie
ts veranderd, als de Koningin van va-
kantic is teruggekeerd en haar werk
zaamheden heeft hervat
Het is niet te verwachten, dat het
departement van defensie een beslissing
over het aanblijven van de klein-verlof
gangers van de lichting 1960-2, die ondei
nofmale omstandigheden over een
maand zullen afzwaaien, eveneens tol
het allerlaatste moment zal uitstellen
Hiervoor wegen dc belangen van de erbij
betrokken militairen te zwaar. In Den
Haag bestaat wél de indruk, dat dt
kons. dat de militairen van dc lichting
1960-2 hun klein-verlofperiode zullen
moeten uitdienen, de laatste veertien da
gen eerder groter dan kleiner is gewor
den Een beslissing hierover wordt ech
tijdig bekend gemaakt, aldus de
woordvoerder van de minister van de-
'TOT DE NOG ALTIJD niet opgeloste
problemen In de verwarde wereld van
vandaag behoort ook Kongo. Het gaat
daar nog steeds om de vormgeving aan
de jonge staat. Het gebied van de staat
is schier onmetelijk groot en valt als het
ware In provincies uiteen. Twee begin
selen botsen er, zoals in zo menige jonge
staat. Aan de ene kant Is er het beginsel
van de eenheid van het gebied als 10-
danig. Tezamen heeft men de onafhanke
lijkheid verworven, tezamen ook wil men
groot en machtig zijn. Aan de andere kant
is er het streven, om de eigen aard van
de deelgebieden tot zijn recht te laten
komen, waarbij het centrale bewind arg
wanend toeziet, dat de eigenaard niet tot
zelfstandigheid zal uitgroeien.
In Kongo heeft Katanga de allure van
zulk een zelfstandige deelstaat te zijn,
hetgeen het door het centrale bewind niet
in dank wordt afgenomen. Ditzelfde Ka-
tanga is, anders of meer dan het central©
bewind, ook na de verwerving van do
onafhankelijkheid door de staat Kongo
gebruik blijven maken van de diensten
van vreemde militairen.
Dit was reeds geruime tijd het centrale
Kongolese bewind zozeer een doorn In
het oog, dat het bij de Verenigde Naties
op beëindiging van deze situatie heeft
aangedrongen. De V.N. hebben zich ver
volgens voor een vertrek van deze vreem
de militairen, die uiteraard de rang van
officier hadden, uitgesproken.
Aan deze uitspraak hebben de Verenig
de Naties nu kracht bijgezet door de
vreemde officieren, voor zover op hen de
hand kon worden gelegd, met geweld uit
Katanga te verwijderen. Of daarmede het
Kongolese probleem zelf bij de oplossing
is gebracht, moet echter worden afgewacht
Voor de V.N. Is het een precaire toe
stand. Zij mogen zich niet laten inlaten
met de Interne ontwikkeling van de Kon
golese situatie. Zij mogen slechts onrust
tegengaan en al dan niet vermeende haar
den van onrust verwijderen. Als zodanig
werd blijkbaar die aanwezigheid van
vreemde officieren in Katanga gezien.
Intussen is wel duidelijk, dat dit optre
den van de V.N. toch, zij het indirect, op
de toekomstige ontwikkeling van de Kon
golese staat van Invloed moet zijn. Want
de verwijdering van deze vreemde mili
tairen houdt een verzwakking in van
Katanga als deelstaat en dus een verster
king van het rentrale bewind. En voor
wie tn het zelfbeschikkingsrecht der vol
ken nog een behartigenswaardige zaak
ziet. moet deze ontwikkeling niet onbe
denkelijk ja zelfs betreurenswaardig
heten.
Maar met betrekking tot ons eigen
Nieuw-Gninea-probleem wisten wij reeds,
dat het beginsel van de zelfbeschikking
door velen gemakkelijker met de mond
wordt beleden, dan metterdaad beoefend.
omgeving verder gestabiliseerd
door de stralende zon geleidelijk ook
warmer geworden. Het hogedrukgebied
is echter niet tot stilstand gekomen en
het verwijdert zich mei een matige snel
heid in oostelijke richting naar Rusland.
Tegelijkertijd nadert er op de Oceaan
koelere, maar ook droge lucht, vooraf
gegaan door een zwak koufront. Het
front* zal ons land zonder noemens
waardige of geheel zonder regen pas
seren. Daarbij ruimt de wind, in kracht
toenemend van zuidoost naar zuidwest,
ook achter het front blijft het over het
algemeen nog zonnig.
De Bilt verwacht tot woensdagavond:
Droog en over het algemeen zonnig
weer. Meest matige wind, ruimend van
zuidoost naar zuidwest. Aanvankelijk
warm weer, later enige afkoeling. (Op- station
gemaakt om 11.15 uur).
Strundverwachling D. Heider
Ook morgen nog volop zomer en warm
strandweer, met een zwakke wind tus- Eelde
sen zuidoost en zuid. In de middag 24—
26 graden, zeewater 18 graden. Eindb*
Vooruitzichten: na morgen toenemende Zd.-Limb
onweerskans maar nog zomers. stociü»11
Oslo
Kopen h
Tendens stationair
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen seven uur
EEN mysterieuze aanvaring op do
Nieuwe Waterweg, bij helder
bladstil weer, is de afgelopen
nacht de ondergang geworden voor
de Nederlandse kustvaarder Geest
stroom van de rederij Waling van
Geest uit 's-Gravenzandc. Even na
tien uur werd het scheepje, dat juist
de haven van Maassluis had verla
ten met bestemming Boston (Engo-
land), midscheeps getroffen door de
met 18000 ton ruwe olie geladen
Noorse tanker Jaranda. Alle opva
renden konden zich in veiligheid
stellen.
De aanvaring had plaats ter hoogte
in boei groen 9. tussen Maassluis en
Hoek van Holland. Kapitein Booster
uit Vlaardingen deed nog een poging
zijn schip aan de zuidelijke oever
de grond te zetten, maar dat luk
te hem slechts gedeeltelijk: zijn schip
(dat 317 ton meet) begon vrijwel on
middellijk te zinken.
Alleen een klein gedeelte van de romp
en de masten van de Geeststroom mar
keren nog de plaats van de aanvaring.
De rest van het schip ligt onder water,
buiten de vaarroute overigen».
VLUCHT
Het werd voor de bemanning va
Geeststroom In die spannende minuten
een vlucht voor het leven. Twee Jonge
matrozen sprongen in paniek over boord
naar de oever bi) Maassluis, waar zÜ
door personeel van Dirkzwagers mei-
dingspost aan droge kleren werden ge
holpen. De regen andere bemannings
leden klommen vla een snel uitgeworpen
touwladder aan boord van de Noorse
Het avontuur 1» voor allen goed
afgelopen, alleen een der oudere ma
trozen kreeg een lichte verwonding
aan het gelaat. Aanvankelijk werd
gevreesd, dat één of meer mannen
van de Geeststroom met het schip
mee in de diepte waren gezogen,
doch dat was gelukkig niet het ge
val. Toch heeft de rijkspolitie te
water nog lange tijd met schijnwer
pers de plaats van het ongeval be
schenen. Dc reddingboot van Hoek
van Holland verleende daarbij as
sistentie.
De veel zwaardere Jaranda liep vrij
wel geen schade op. Het schip heeft de
kustvaarder met de boeg aan stuurboord
zijde geraakt, maar kon zonder moei
lijkheden de reis naar de eerste petro
leumhaven in Pernis vervolgen. Daar
meerde dc Jaranda ten slotte
één af. Ruim drie kwartier later verlie
ten de schipbreukelingen het Shcll-tcr-
rein. Allen werden met een busje naai
hun woning in Vlaardingen gebracht.
De Jaranda heeft een overwegend Ita
liaanse bemanning. Behalve drie Noorse
officieren kapitein is de 53-jarige
Alexander Jonassen zijn er namelijk
twee Spanjaarden en 42 Italianen
boord. Velen van hen werden opgewacht
door hun geestdriftige echtgenotes. Op
het tijdstip van het ongeval was de loods
reeds op het schip.
AL EERDER
Enkele jaren geleden had op de Nieu
we Waterweg eveneens een botsing
plaats tussen een tanker, de Arthemia,
en een vrachtschip. Dat gebeurde toen
b|J Hoek van Holland. De Arthemia, die
een lading vllegtulgbenzlne had.brandde
geheel uit.
De bemanning kon alechts door het
heldhaftig optreden van de kapitein van
de kustvaarder worden gered. Het ge
vaar voor brand was ditmaal veel ge
ringer. omdat de Jaranda zware en
moeilijk ontvlambare ruwe olie ver
voerde.
De rederij Waling van Geest heeft nog
irie kustvaarders in bedrijf.
De Geeststroom. die in 1954 werd ge
bouwd, onderhield een min of meer re
gelmatige dienst op de Engelse oostkust.
31114
18 11 1
Rusland heeft neutral Oostenrijk ter ver
antwoording geroepen over zijn besluit tot
de E.E.G. toe te treden.
Dc kanselarij deelde mee dat de Sowjet
ambassadeur een bezoek gebracht had aan
kanselier Alfon© Gorbach „om in naam van
de Russische regering" een verklaring van
de Oostenrijkse regering te vragen over
haar besluit.
Premier Sekou Tour© van Guinee heeft
laten weten dat hij de conferentie van de
landen van de Casablancagroep niet zal bij-
Gistermiddag is de «9-jange F. Vlen© uit
Tilburg oo het kruispunt Bredaseweg—Ring.
baan west in Tilburg door een militaire truck
aangereden en gedood.
