Jlicume Ccittsrljc (fourant
Plannen voor een nieuwe polder
van liefst 9000 hectaren
groot
Commentaar
Quadros „door de reactie
gedwongen af te treden
TOUWTREKKEN TUSSEN DEFENSIE EN WATERSTAAT
Opzet: ontlasting van vliegvelden
en militaire oefenterreinen
Bosbrand blijft woeden
Ulbricht: „Resten van
oorlog opruimen
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1961
KANTORENSteenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
POSTREKENING: 58936.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
ABONNEMENTEN7,50 per kwartaal;
2,55 per maand; f 0.59 per week
ADVERTENTIES: /o,20 per millimeter
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bjj contract belangrijke korting)
Tweeënveertigste jaargang
CHRISTELIJK -IS AT ION A AL DAGBLAD
„Stant®astlcl| I» gbfbUotn
mijn bert ia Itgbeaspttt"
Zomer 1962:
fris en fleurig
(Van onze speciale verslaggever)
ALS ER GEEN kink in de kabel kotnt. krijgt Neder
land er binnen afzienbare tijd een nieuwe polder
bij. Het stuk, waar het om gaat, ligt tussen Den Hel
der en Den Oever, noordelijk van de Afsluitdijk. Het
water daar, dat deel uitmaakt van de Waddenzee, heet
Balgzand (ook wel Amsteldiep) en zou volgens een
opgave
Hoewel het overleg over de winning
van dit grote stuk land ongeveer de
neift van de Wieringermeer en een-vijfde
deel van de Noord-Oostpolder zich
nog op interdepartementaal niveau be
vindt, zijn de plannen al in een verge
land kunnen opleveren. Daar de bodem uit zand be
staat, ligt het in geen geval in de bedoeling er een
landbouwpolder van te maken. Het ministerie van de
fensie, dat de grootste belanghebbende is, wil het voor
militaire doeleinden laten inrichten, eventueel ter ont
lasting van vliegvelden, opslagplaatsen en oefenterrei-
drukke bevolkingscentra, of daar, waar de re-
Rijkswaterstaat negenduizend hectaren I creatie een veer heeft moeten laten.
Nieuws in
één oogopslag
In Brazilië heeft het on
verwachte aftreden van
president Janio Quadros
groot opzien gebaard. Aan
vankelijk meende men
(vooral onder de militaire
leiders) dat hij werd afge
zet, maar later helde men
over naar de mening, dat
hij vrijwillig is heengegaan
om met nog groter steun
van burgers en militairen
als staatshoofd terug te ke-
Chroesjtsjef heeft weer
eens verklaard, dat er geen
oorlog zal komen, als Rus
land en de Ver. Staten zij
aan zij zullen marcheren.
Het zou daarom wenselijk
zijn, dat het gesprek over
de Berlijnse crisis spoedig
op gang wordt gebracht.
De Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties
heeft zich met 66 tegen 0
stemmen en een groot aan
tal onthoudingen achter de
Afrikaans-Aziatische reso
lutie geplaatst, waarin van
Frankrijk wordt geëist zijn
troepen terug te trekken op
de basis Bizerta en onder
handelingen met Tunesië te
openen over ontruiming
van deze vlootbasis.
De Amerikanen hebben
weer een satelliet gelan
ceerd, met behulp waarvan
men micro-meteorieten wil
ontdekken en bestuderen,
die de veiligheid van ruim
tereizigers in gevaar kun
nen brengen.
Nederland krijgt er wel
licht een nieuwe polder bij,
die tussen Den Helder en
Den Oever, ten noorden
van de Afsluitdijk komt te
liggen. Daar de bodem uit
zand zal bestaan, zal de
polder voornamelijk dienen
ter ontlasting van vlieg
velden en militaire oefen
terreinen.
De bosbrand op New
Foundland is nog steeds niet
bedwongen. Enkele honder
den militairen zijn naar het
eiland overgebracht met
modern blusmateriaal om
de branden te bestrijden,
die ook het internationale
vliegveld Gahder bedreigen.
^RESIDENT Janio Quandros van Brazilië heeft gisteren onverwachts nogal wat kritiek geweest op
A zÜn ontslag ingediend, met de mededeling, dat druk in binnen- en
buitenland hem verhinderde zijn taak uit te voeren. De Braziliaanse strijd
krachten weigeren de geldigheid van het ontslag te aanvaarden en zijn
daarom in de kazernes geconsigneerd. Zij menen dat de president na een
paleisrevolutie gedwongen is zijn ambt op te geven. Als (tijdelijk) opvolger
van Quadros is aangewezen de voorzitter van het Huis van Afgevaardig
den, Ranieri Mazzilli, die heeft medegedeeld, dat „het beleid soepel ver
loopt."
Volgens de Braziliaanse radio is de
linksgezinde vice-president, Joao Gou-
lart, die in het Verre Oosten verbleef,
waar hij onder meer communistisch
China heeft bezocht, onderweg naar
huis. Quadros is met onbekende be
stemming vertrokken, nadat zijn Vis
count eerst op het vliegveld van Sao
Paolo was geland om te tanken, na
dat het uit de hoofdstad Brasilia was
vertrokken.
BON
D kant noteren als nieuwe
abonnee:
(straat)
(woonplaats)
Betaling geschiedt per week/
maand/kwartaal/per giro
(Doorbalen wat niet van
toepassing Is).
Als bewtjs van dankbaar
heid uwerzijds. ontvang ik
graag het boek Dp-Parade'
op onderstaand adres:
De boodschap van president Quadros,
waarin h(j zijn aftreden bekend maakte
en die elke v(jf minuten voor de radio
werd voorgelezen, kwam ongeveer tege
lijkertijd met een bericht uit Rusland,
waarin werd gezegd dat president Qua
dros beloofd had een bezoek aan de
Sowjetunie te brengen en diplomatieke
betrekkingen aan te knopen.
Quadros, die pas in januari als presi
dent was geïnstalleerd, na in oktober
met een ongekende meerderheid te zijn
gekozen. zei volgens de voorgelezen
radioboodschap. die hij als brief aan
het Congres had gezonden, dat hij door
de reactie was verslagen. Volgens hem
zou aanblijven een gevaar voor de bin
nenlandse vrede zijn. In concreto werd
echter niet gezegd waarom Quadros was
afgetreden.
Wel heeft de gouverneur van de staat
Guanabara, Lacerda, in een televisiere
de verklaard, dat Quadros van plan was
geweest de volksvertegenwoordiging
naar huis te zenden om daarna per de
creet te regeren. Quadros. die aanvan
kelijk de reputatie had politiek gema
tigd en economisch conservatief te zijn.
had de laatste tijd duidelijk laten mer
ken dat hij een ..onafhankelijk" buiten
lands beleid wilde voeren. Weliswaar
brak hij niet met de Verenigde Staten,
doch tevens streefde hij naar een goede
verstandhouding met de Sowjetunie en
met Cuba. De Cubaanse minister van
economische zaken kreeg kortgeleden
nog een zeer hoge onderscheiding van
In de boodschap aan het Congres zei-
de h(j slechts getracht te hebben het
land in een koers te brengen van poli
tieke cn economische vr(jheid. „Maar
mijn pogingen faalden tegen corruptie,
leugens cn lafhartigheid van groepen en
individuen, ook in het buitenland." Hij
besloot: „Ik neem m(jn oude functie
van professor cn advocaat weer op."
Manoeuvre
Voor Quadros met onbekende bestem
ming vertrok, had hij een gesprek met
de gouverneur van Sao Paolo, Pinto.
Bijna alle gouverneurs zijn daar giste-
n vergadering bijeen geweest (voor
tenminste lid van de Nationale
iemocratische unie). Zij stelden zich
achter Quadros. De voorzitter van hun
martij, Levy, heeft na een gesprek met
Pinto gezegd: „Wij wensen dat de pre
sident zijn ontslag intrekt, maar er is
reeds een toestand ontstaan die juri
disch uiterst ingewikkeld is, daar de
mededeling van zijn aftreden reeds in
de Senaat is voorgelezen en een lijde
lijke president in functie is getreden."
Sommige Insiders hebben verklaard te
;enen dat het hele aftreden niets an
ders is dan een manoeuvre van Quadros
met nog groter steun dan hij al had
terug te keren. De laatste tijd wa
Indonesische druk
op Japan
Dc papoeazakenman Herman Womsi-
wor. die lid is van de Nieuw-Guinea-
raad. heeft volgens Ass. Press aai
Nicuw-Guiena Koerier verklaard dat de
lust van de Japanners om zaken te doen
in Nederlands Nicuw-Guinea. geringer
geworden, daar de Indonesische regering
aan de autoriteiten te Tokio heeft laten
weten dat dit zou kunnen leiden tot In
doncsische tegenmaatregelen. Japans ka
pitaal in Indonesië zou gevaar lopen ge-
confiskeerd te worden.
Dientengevolge heeft Shiro Nakamura,
directeur van de Japan-Netherlands Sal
vage Cy. een plan van 25 miljoen gulden
voor berging van wrakken bij Nieuw-
Guinea voor onbepaalde tijd uitgesteld
Dc heer Womsiwor ziet echter moge-
Ujkheden om door zakenlieden uit ande
re n iet-genoemde Oostaziatische landen
op de Japanse markt zaken te doen.
vriendschapsbetuigingen jegens com
munistische en communistisch-gezinde
staten. In strijd met deze veronderstel
ling lijkt de passage van Quadros' brief
waarin hij de bevolking oproept de
kalmte te bewaren en aan het werk te
blijven.
De Braziliaanse regering heeft zich
achter de president gesteld cn is afge
treden. Hierdoor wordt de terugkeer
Quadros praktisch onmogelijk. Deze
heeft trouwens gezegd niet van plan te
z(jn op zijn ontslag terug te komen. Te-
?en het uitdrukkelijk verzoek
president om kalmte, hebben ongeveer
vierduizend betogers gisteren ge<6
streerd voor het kantoor van de socia
listische partü in Rio de Janeiro, onder
het uitroepen van „Janio ja, Lacerda
neen". De politie slaagde erin de
nlgte zonder ernstige ongelukken te
spreiden.
Voorts hebben enkele honderden be
togers, merendeel studenten, getracht
een aanval te doen op de Amerikaanse
ambassade in Rio de Janeiro. Zij werden
met traangasbommen door de politie
25Ö.000 ha hebben
De tweehonderd militairen zijn gisteren met brandblusmateriaal door de
lucht naar New Foundland gebracht om te helpen bij de bestrijding
bosbranden, die reeds bossen met een oppervlakte
platgebrand.
Er is op het ogenblik in het oosten of midden van New Foundland
weiijks een plek te vinden die niet in brand of met rook bedekt is. Na
tocht per helikopter boven de grootste branden zei opperhoutvester Ed Ralph
meer dan duizend mensen die de brand bestrijden van uitputting niet
r op hun benen kunnen staan. „Daarom juichen wij elke hulp die wij
het leger krijgen, toe, maar volgens zijn persoonlijke mening zullen wij
eerder tweeduizend dan tweehonderd mannen nodig hebben".
vorderd stadium gekomen.. Rijkswater
staat heeft reeds uitgebreide onderzoe
kingen gedaan, zoals het opmeten van de
diepte, de golfslag en de stroming, en
het nemen van grondmonsters.
Vast staat dat de afsluiting van het
Balgzand geen heksentoer zal zUn. lot
water ter plaatse is niet al te diep, en
door de liggng in een kom beslist niet
aan sterke stroming onderhevig De
oude zeewering, die van Den Helder
over De Kooi, EwUcksluis, Westeriand
en Hippolvtushoef naar Den Oever loopt,
heeft een totale lengte van ongeveer vUf
entwlntig kilometer. De afsnijdende,
nieuw edijk moet een lengte van vijftien
S twintig kilometer krijgen.
Zowel het ministerie van verkeer en
waterstaat als dat van defensie zijn po
sitief bij de inpoldering geïnteresseerd
Rijkswaterstaat omdat het landwinst en
verkorting van de zeewering betckeni
tde oude dij kmoet bovendien toch op
„Delta-hoogte" worden gebracht); de-
(ensie omdat er meer armslag komt voo»
de opvoering van de paraatheid van he>
Dat de plannen dan ook nog niet be
konken zijn, ligt uitsluitend aan de me
ningsverschillen omttent de financiering
Beide ministeries zijn aan het touwtrek
ken geslagen wat voor rekening van hei
ene, en wat voor rekening van het an
dere moet komen.
VolgensRijkswaterstaat moeten de
kosten van inpoldering 500 tot 200U
gulden per hectare door defensie ge
dragen worden, daar het leger, de ma
rine en de luchtmacht met de resulta
'en gar» strijken. Het onderhandelings
standpunt is dat er al een zeewering be
staat, waarvan dc kosten van ophoging
slechts een fractie zijn van die, welk<
voor de aanleg van een nieuwe dijk
moeten worden gemaakt.
Defensie daarentegen voert aan da
ook Rijkswaterstaat groot belang bij di
inpoldering heeft, en dat deze eventueel
onderdeel wordt van het Nationale Plan
Nóg belangrijker is voorts dat het mini*
terie in verband met het defensieplafond
niet van zins is voor de kosten op
komen, welke uit de overbrenging van
Installaties van elders in Nederland
voortvloeien. Zou b.v. worden besloten
liet vliegveld Valkenburg, bij Leiden
naar Balgzand over te plaatsen, dan wil
men de instanties, die dit willpn en hier
dus het grootste belang bij hebben, voor
de nieuwe investeringen laten op
Op zichzelf is dit standpunt niet nieuw
Het wordt ook ingenomen ten aanzien
van het marine-etablissement in Am
sterdam, welks mogelijke verplaatsing
meer dan eens ter sprake is gekomen
Defensie is bereid wat water in de
wijn te doen, ais zou blijken dat Balg
zand het Franse oefenterrein
Courtine geheel of gedeeltelijk zou
kunnen vervangen. De aanwezigheid
van de Nederlandse troepen daar kosl
handenvol geld, doch deze post zou
aanzienlijk omlaag kunnen worden ge
bracht door de mogelijkheid van trai
ning in eigen land.
De speculatie over dc bestemming vat-
Balgzand doen vermoeden dat het pro
ject er toch op 'n goede dag door zal
komen. Gerekend over het hele land cd
met uitsluiting van de vliegvelden be
schikken de strijdkrachten over dertig
duizend hectaren oefenterrein. Een aan
winst van negenduizend hectaren, of wel
dertig procent van het grote totaal, zou
In de Nederlandse recreatie-gebieden op
z'n minst verlichting kunnen brengen
Als men in defensie-kringen het oor
te luisteren legt, worden aan Balgzand
al vcrschilcnde bestemmingen gegeven
Het spreekt uiteraard vanzelf dat de
polder, wanneer deze droog valt, grool
genoeg is om tezelfdertijd een combina
tie van doeleinden te dienen.
i llitbre'ding van de ook voor de
NAVO belangrijke marine-basis
Den Helder;
O Opslag van munitie en springstof
fen;
Oefenterrein voor de infanterie
Oefenterrein voor tanks, speeiaa'
voor het manoeuvreren in grool
verband;
Vliegveld voor straaljagers.
Fa D. Kret en Zn.
TAE THANS plotseling afgetreden pre-
sident van Brazilië had destijds zijn
hoge ambt aanvaard met een program
tegen corruptie cn armoede. In zijn grote,
maar tegelijk jonge en onstuimige slaat
mocht de strijd tegen deze beide wellicht
niet overbod'g heten. Zelf een man van
eeji opvallende integrite't. was hij ken
nelijk van idealisme bezield.
Wc we'cn niet, wal daarvan thans nog
over is. De aanvankelijke indruk is, dat
hij zich heeft (erugge'rokken als een ge
desillusioneerd man, gezwicht door druk
van bui'eu. Idealisme is op zichzelf ook
n'et voldoende. Men moet in de gelegen
heid ziin het in realiteit om te zetten
Dit is dan een van de complexen van
moeiliikheden geweest, waarmee ex-pre
sident Quadros te maken heeft gehad. Het
tweede lag op het terrein van de buiten
landse politiek. Hier heeft hij duidelijk
een zeker neutralisme nagestreefd. Aan
de ene kant heeft hij de waarde van dc
Verenigde Sta'cn, die grote en machtige
broeder in het Noorden, willen erkennen,
aan de andere kant heeft hij herstel van
de betrekkingen met Rusland gezocht.
Hier heeft hij onmiskenbaar naar bemid
deling gestreefd, ook bijvoorbeeld in zijn
houding jegens Castro van Cuba. die hij
van uitersten heeft trachten te weerhouden.
Is hem ook deze internationale politiek
in ondank afgenomen? Ook in dit opzicht
Is nog veel ondu'deliik. Of mort men
aannemen, dat het aftreden bedoeld Is
geweest als een poging zijnerzijds om alle
hem weerstrevende mach'en aan de kaak
te stellen en leger en volk op te wekken
tot rechtstreekse steun aan dc progres
sieve president?
Is het anders geweest, Is het aftreden
werkelijk ook zijnerzijds erns'lg bedoeld
geweest, dan laat zich hierbij stellig ook
de persoonlijke instelling van Quadros
gelden. Ilij wordt ons getekend als een
grillig man, hoewel wetend wat bij wil-
7,ijn ambtsaanvaarding was de voorsehrif-
'en van het trad'tinnele protocol te hui
ten gegaan. Duidelijk was terstond, dal
de president zijn eigen weg wilde gaan.
Het Is niet uitgesloten, dat de president,
door trieste ervaringen rijker geworden,
ook thins besloten heeft, zijn eigen weg
♦e gaan figuurlijk zowel als letterlijk.
Zo is d*n. in het eveneens grillige spel
der internationale gebeurtenissen dc aan
dacht, na lang op Berlijn geconcentreerd
geweest, plotseling weer eens op een Zuid-
Amerikaans land geright geworden.
Honen wij, dat van datgene wat presi
dent Quadros zijn land heeft willen bren
gen toch veel goeds, het deel van het volk
van Brazilië mo-re worden, de menselijke
samenleving ten baat.
DE Oosldultse communistische leider
Ulbricht heeft gisteren In een toe
spraak tot een massabijeenkomst In het
Oostberljjns sportstadion verklaard dat,
„indien de westerse mogendheden thans,
als gevolg van de tegenstand van de
Westduitse regering, niet bereid zün een
vredesverdrag met de twee Duitse staten
te sluiten, er slechte kan worden onder
handeld over bet verwijderen van resten
van de tweede wereldoorlog.
Enige van deze ..resten" waren volgens
Ulbricht hot radiostation Rias in de Ame
rikaanse sector van Berlijn, het bestaar
van Westduitse regeringskantoren in W
Berlijn, enz.
Onder hot opruimen van deze „resten
diende ook te worden verstaan „het aan
knopen van normale betrekkingen, over-
eenkomsüg het internationale recht en
hot onder Oostduits toezicht brengen van
de verbindingen, te land. te water en in
de lucht met West-Berlijn".
Ulbricht zei verder dat de Oostduits»
regering tot het sluiten van een vredes
verdrag bereid is, zich strikt te houden
aan dc in 1955 met dc Sowjetunie geslo
ten overeenkomst betreffende het toe
zicht op de over Oost-Dultslond leidend#
gealieerde toegangswegen tot We«t-
Hij vervolgde; „De Amerikaanse presi
dent Kennedy probeert de feiten te ver
doezelen door over menselijkheid to
spreken Mijnheer Kennedy, hot zou goed
zijn indien u ïots deed voor vrijheid
en menselijkheid. Laat West-Dujtsland
vrij uit de NAVO en geef de Westduit
sers enige vrijheid van een buitenlands»
bezeting en inmenging met hun binnen
landse aangelegenheden".
Ulbricht zei ook dat het westen nu wel
spreekt over onderhandelingen, do'-h dat
het niet zegt waarover het wil onder
handelen. ..Wij zullen open kaart spelen.
Laat de Westduitse bondsdag verklaren
dat West-Du its land geen enkele aan
spraak op gebied zal laten gelden, dat
buiten de huidige grenzen van de bonds
republiek ligt", aldus Ulbricht.
Muizengif gestrooid
op boterham
In Vcr.lo heeft dc politie deze week
de 22-jarige fabrieksarbeider J. H. aan
gehouden die wordt verdacht van een
poging tot moord.
Hij heeft bekend dat hij een mede-be
woner van zijn kosthuis, de kantoorbo-
dionde F. C. heeft willen vergiftigen
Hij rad muizengif op een boterham van
C gestrooid. Deze heeft tijdig gemerkt,
dat er iets niet in orde was en het eten
gestaakt. Hij heeft geen nadelige gevol
gen van dc maaltijd ondervonden.
J. H. werd overgebracht naar het huls
van bewaring en is inmiddels voorgeleid
aan de officier van justitie.
Tendens stationair
EEN groot deel van dit laatste augus-
tusweekend kan een vrij goed zo
mers karakter hebben, maar bestendig
is de situatie nog niet. De zuidwesten
wind voert vandaag nog vrij
oceaanlucht aan, met temperaturen in
het westen van ruim 20 graden tot 25
graden in het zuidoosten van ons land.
Zo blijft het dit weekend niet, want
boven Engeland lag vanmorgen een zwak
font, dat zich langzaam naar het oosten
blijft verplaatsen. Dit front kan morgen
op enkele plaatsen een bui veroorzaken
met daarachter aanvoer van iets koelere
lucht.
Het algemene weerbeeld blijft dus nog
wisselvallig, al zal de temperatuur op tvn-r-r, .-*7
een aangenamer niveau blijven liggen HET WEEK IIN
dan dc afgelopen twee weken.
Dc Bilt verwacht tot zondagavond: Rapporten hedenmorget
Veranderlijke bewolking met slechts
hier en daar enige regen. Matige zuid
westelijke wind. Dezelfde of Iets lagere
middagtemperaturen. (Opgemaakt 11.15 Station
uur.)
ZON EN MAAN
Zondag: zon op 5 42: onder 1940
maan op 2032; onder 7.13 uur.
Maandag: zon op 5.44; onder 1938
maan op 20 59; onder 8.36 uur.
2 september laatste kwartier.
Jesus Flores Aguirre, Mexicaans am
bassaderaad in Cuba. is donderdagavond
in zijn auto door een aanrander dood
geschoten. Flores Aguirre was als dich
ter in Zuid-Amerika zeer bekend.
Het best gesorteerd In:
Verhuur van
KLIM- STEIGER
MATERIAAL
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
Leidse verfhandel „de Valk" n.v.
LAMMERMARKT 2 Verkoop uitsluitend engros LEIDEN. TeL 23909