Jlicutue geihscife ÖTourant
Scherpe nota's van
Westen aan Sow jets
Commentaar
Boven Groningen 5000000 liter gas
NIEUWS in één oogopslag
Luchtoorlog boven Texel
- steeds heviger strijd
MODIEUS
HAAR
THUIS ZELF
DOEN
Sukarno sprak in
het Nederlands
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1961
POSTREKENING: 58936.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 i
ADVERTENTIES: ƒ0,20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
CHR1STELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
,$tantva«ticl| is gbtbltita
mgn hert ia ospatl~
Tweeënveertigste jaargang no. 12253
ftlay die am
Het Westen heeft nu officieel geprotesteerd tegen de grenssluiting
in Berlijn. Bondskanselier Adenauer verwacht geen oorlog om
Berlijn, maar is wel van oordeel, dat de huidige situatie pas het
begin is van de werkelijke crisis. Burgemeester Brandt heeft
honderdduizenden Westberlijners toegesproken en medegedeeld,
dat hij een brief aan president Kennedy heeft gezonden.
In een rede ter gelegenheid van de onafhankelijkheidsviering
heeft president Sukarno o.m. gezegd naar niets meer te verlangen
dan naar normalisering van de Nederlands-Indonesische betrek
kingen zodra Nieuw-Guinea aan Indonesië is overgedragen.
In Baltimore heeft de „Verenigde organisatie voor de bevrijding
van Cuba" medegedeeld, dat binnen een half jaar een tweede
invasie op Cuba zal worden uitgevoerd. Ln een Latijns-Ameri
kaans land worden op het ogenblik 600 commando's voor d»
komende strijd opgeleid.
De anti-laster liga, een Joodse organisatie in de Ver. Staten, is
van oordeel, dat Israël met de manier, waarop de zaak-Eichmann
is behandeld, de sympathie van de wereld heeft gewonnen. Men
verwacht, dat het proces een blijvende uitwerking op het mense
lijk denken zal hebben.
Twee luchtvaartbedrijven op Texel zijn in een hevige concurren
tiestrijd gewikkeld. Zij zijn nu ook een prijzenslag begonnen bij
het organiseren van rondvluchten boven het eiland.
Enkele bakkerij commissies uit Noordbrabant moeten maandag
bij minister De Pous komen om de kortgeleden doorgevoerde
broodprijsverhogingen te motiveren. Verwacht wordt, dat bin
nenkort ook de Haagse bakkerij voor hetzelfde onderwerp bij de
minister zal moeten verschijnen.
Thans is gebleken dat bij het kapseizen van de Groninger kust
vaarder gistermiddag voor de kust van Oost-Friesland twee
bemanningsleden om het leven zijn gekomen. Een derde kon
worden gered.
w7/m
VUE ZULLEN er met
niemand ruzie over
krijgen als we stellen dat
deze zomer niet de statis
tieken zal ingaan als «de
mooie zomer van 1961"!
De zonnesch i jn -st atist iek
zal niet opvallen door
overvloedigheid en de re
gen-statistiek niet door
opvallende matigheid. Het
enige record dat deze zo
mer heeft kunnen vesti
gen schijnt het koude-
record te zijn: nooit
tevoren was in augustus
een lagere temperatuur
geregistreerd dain in de
nacht van zaterdag op
zondag tijdens het afge
lopen weekeinde. Record-
verzamelaars hebben dus
toch nog iets!
En toch.vraag je
aan teruggekeerde vakan
tiegangers hoe het weer
geweest is, dan volgt in
acht van de tien keren
het antwoord dat het wel
is meegevallen. Natuurlijk
moet men in dat antwoord
verdisconteren dat alleen
de zeer grote optimisten
hoge verwachtingen koes
teren van het Nederlandse
klimaat. En nu is welis-
ar iedereen diep in zijn
hart altijd een beetje op
timist wat het weer be
treft, maar daar staat de
ervaring tegenover!
Dat „het is wel meege
vallen" moet ook nog een
andere oorzaak hebbenen
die vindt men in beeld
gebracht door onze foto
parmantige kleine
ding heeft een eigen para
plu gekregen van haar
moeder en nu hoopt ze
maar dat het regent, hoe
harder hoe mooier! Die
regen past in haar spel, is
een onmisbaar onder
deel van en zo zetten
vele verstandige mensen
ook hun vakantieprograra
op. Voor regendagen heb-
ze plannen die niet
zouden passen op mooi-
we er-da gen. Museum-be
zoek bij voorbeeld. Brie
ven schrijven bijvoor
beeld. Een dag-met-een-
mooi-boek bij voorbeeld
Een abonnee winnen op
onze krant bij voorbeeld!
Het zijn maar voorbeel
den van zaken waarin je
evenveel plezier kimt heb
ben als dit meisje van het
lopen in de regen. Zij
waardeert haa; eigen pa
raplu als u een nieuwe
abonnee gaat winnen (we
nemen maar een van die
voorbeelden!waardeert
u uw eigen krant. Dat
geeft een prettig voldaan
gevoel. En liet weer doet
er dan weinig meer toe!
(straat)
Betaling geschiedt per week/
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhalen wat niet van
toepassing ts).
(straat)
(woningplaats)
In Duitsland
Geen sportverkeer
tussen West en Oost
De besturen van het Westduitse Olym
pische comité en van de Westduitse
sportfederatie, hebben woensdagavond
in Dusseldorp besloten, voorlopig geen
Westduitse sportlieden aan wedstrijden
in Oost Duitsland te laten deelnemen.
Na een vergadering, die enige uren
duurde, werd een communique verstrekt,
waarin werd gezegd, dat (het Westduitse
Olympische Comité en de Westduitse
Sportfederatie de door de regering van
Oost Duitsland getroffen beperkende
maatregelen ten strengste afkeuren om
dat deze bepalingen lijnrecht in tegen
spraak zijn met de menselijke en spor
tieve principes. Zolang een normaal ver
keer tussen Oost- en West Duitsland niet
mogelijk is, zullen de sportbonden de
atleten geen toestemming geven aan wed
strijden in Oost Duitsland deel te nemen,
terwijl ook geen Oostduitse sportmensen
in West Duitsland zullen mogen starten.
De president van de Westduitse sport
federatie, Willy Daume, sprak eveneens
zijn teleurstelling uit over de uitwijzing
van sportjournalisten bij de selectiewed
strijden roeien in Potsdam.
A MERIKA, Engeland en Frankrijk hebben vandaag nota's overhandigd
aan de Russische regering, waarin geprotesteerd wordt tegen de af
sluiting van de Berlijnse sectorgrens. De inhoud van de nota's is nog niet
bekend, maar het Westen zou scherpe woorden hebben gebruikt. De
Sowjetunie zou direct verantwoordelijk zijn gesteld voor de afsluiting
de grens en de beschuldiging zou zijn geuit, dat de Russen hiermee de
vierlandenstatus van de stad geschonden zouden hebben. De communis
tische leiders van Oost-Duitsland hebben vandaag een beroep gedaan op
de 1.700.000 leden van hun jeugdorganisatie om als vrijwilliger dienst te
nemen bij het leger.
Hoewel deze maatregel het Westen
zeer verontrust heeft, zei bondskanse
lier Adenauer in een verkiezingsrede,
dat een werkelijke crisis om Berlijn
nog verwacht moet worden.
De Westduitse kanselier heeft ver
klaard, niet tc geloven, dat de Ber
lijnse crisis tot een oorlog zal leiden.
De komende maanden zullen een
ontwikkeling naar „een zeer kritieke
toestand" te zien geven. Chroesjtsje'
heeft geëist, dat Berlijn tot vrije star"
wordt gemaakt en dat er afzonderlijk*
vredesverdragen met de beide Duits*
staten moeten komen. Pas wanneer
de Sowjetunie poogt, deze eisen te
verwerkelijken, dan zou de gevaar
tijkste tijd aangebroken zijn.
Adenauer deed een beroep op he'
IN het duel om het luchtruim boven
Texel tussen de N.V. Sinberg en
de Schreiner Aero Contractors N.V.,
dat aan het begin van dit seizoen is
ontbrand, worden thans alle wape
nen gebruikt. De rondvluchten boven
het vakantie-eiland Texel, vormen
een levensbelang voor de begin 1961
opgerichte N.V. Sinberg, die even
eens taxi-vluchten TexelSchiphol
en AmelandEelde onderhoudt. De
Aero Contractors N.V. verricht vele
werkzaamheden in Perzië en West.-
Afrika en heêft sinds ongeveer acht
jaar contracten met de Luwa en de
Koninklijke Marine voor het slepen
van luchtdoelen boven Texel.
Bij het duel worden geen middelen
onbeproefd gelaten, zodat nu een prij
zenslag dreigt te ontstaan. De normale
prijzen voor de rondvluchten van 20 mi
nuten bedroegen f 12.50 voor de volwasse
nen en f10 voor kinderen. De firma
Sinberg opende vorige week de moge
lijkheid voor f6.50 tien minuten te vlie
gen, waarop de Aero Contractors be
sloot dezelfde vluchten te gaan maken
voor f6. Beide partijen zijn van mening,
dat de toeristen bij de tegenpartij aan
vliegminuten tekort wordt gedaan. Van
weerszijden worden reeksen beschuldi
gingen en aanvallen gelanceerd.
Aanslag
De directeur van Sinberg, de piloot
Th. Sinnige, legt uit, dat zijn firma de
winsten van de rondvluchten nodig heeft
om de taxi-vluchten naar Schiphol te
kunnen opbouwen. Naar zijn mening kan
men alleen van concurrentie spreken
als er levenskansen voor twee onderne
mingen zijn, „anders wordt het een aan
slag op het leven".
Over het luchtgevecht, dat zich af
speelt boven de hoofden van de 10.700
eilandbewoners en de in het seizoen ge
middeld 13.000 toeristen (met een top
van 20.000) zegt V.V.V.-directeur G. H
Fortgens: „Men kan slechts hopen op
een spoedige oplossing. Naar mijn ge
voel zit er voor één bedrijf een goed»
boterham in, voor twee bedrijven stellig
niet. Voorkeur voor een bedrijf kan en
mag ik niet uitspreken, al moet het mij
wel van het hart, dat het uitermate
spijtig zou zijn, indien de ondernemende
firma Sinberg door deze affaire Texel
zou moeten laten schieten", aldus de
heer Fortgens.
Burgemeester C. de Koning van Texel
zegt eveneens waardering te hebben voor
(Advertentie)
KLEURSPOEUNG
TUBE
1.95
het Initiatief, dat de firma Sinberg heeft
genomen om de „rondvllegerij" nieuw
leren in te blazen.
ZakelUk gezien betreurt burgemeester
De Koning, voorzitter van de Raad van
beheer van het vliegveld, de concurrentie
strijd. Hij wijst er echter op, dat beide
firma's van de rijksluchtvaartdienst de
vereiste concessies hebben gekregen.
Duitse volk geduldig te zijn en geer1
werhaaste en onbezonnen maatrege
'en te eisen. Volkomen eenheid me"
•ie Westelijke geallieerden noemde hi
le basis voor het voortbestaan va>
een Duitsland in vrijheid. Adenaue'
deed in dit verband een scherpe aan
val op verschillende Westduitse dag
bladen, die de geallieerden ervan be
schuldigen, niet snel genoeg teger
maatregelen te nemen. Hij was ervar
overtuigd, dat het Westen zou reage
-en, als de werkelijke crisis daar zo
zijn. maar Duitsland moest de een
heid niet pogen te verbreken, r
bondskanselier noemde het verschi.i
oen van de Bildzeitung uit Hamburg
ran gisteren een schande.
Dit blad kwam met een zware kop op
de voorpagina: „Het Westen doet niets"
en met kleinere letters: „Kennedy zwijgt,
Macmillan gaat jagen en Adenauer be
ledigt Willy Brandt".
De kanselier zal waarschijnlijk begin
volgende week een bezoek aan West-
Berlijn brengen, mede op aandringen
van de Berlijnse burgemeester, Brandt,
die heeft meegedeeld, dat hij de ruzie
met Adenauer wil vergeten.
(Zie vervolg pagina 7)
Prins Bcrnhard, nog steeds op va
kantie in Italië, wijst prinses Bea
trix iets op een balkon aan. Rechts
prinses Margriet. De foto werd
genomen in St. Stefano aan de
Italiaanse westkust, waar het ko
ninklijk gezin een watersportfeest
bijwoonde.
Met het geweer over de schouder en de helm op springt een Oostduitse
soldaat over de prikkeldraadversperring naar de vrijheid. Zijn naam
wordt geheim gehouden omdat hij nog familieleden in Oost-Duitsland
heeft.
Sukarno heeft heden ter gelegen
heid van de Indonesische onafhan
kelijkheidsdag Nederland verzocht
Nieuw-Guinea vreedzaam aan Indo
nesië over te dragen.
In een radiotoespraak van drie uur
zeidc hij in het Nederlands: „Er i:
waarnaar ik meer verlang dan zo spoe
dig mogelijk de Nederlands-Indonesi
sche betrekkingen te normaliseren ei
hartelijk banden met mijn vrienden
der de Nederlanders te versterken zodra
het probleem West-Irian is opgelost".
Sukarno zeide, dat hij citeerde uit
brief, die hij onlangs in Wenen aan i
Nederlandse burger had geschreven. Hij
wilde thans de inhoud van deze brief
rechtstreeks tot het Nederlandse volk
richten.
Sukarno zeide voorts, dat de Indone
siërs zich sterk voelen en sterk zijn. Zij
hebben overzee vrienden bij duizenden
miljoenen. De soevereiniteit
westen van Nieuw-Guinea berust juri
disch reeds bij Indonesië en de Indone
siërs zien reikhalzend uit naar de dag,
waarop de roodwitte vlag daar zal wap
peren. En als God wil. komt die dag
thans naderbij", aldus Sukarno.
Hij verdedigde de deelneming van com
munisten in regeringsinstellingen en
waarschuwde tegen tc veel vertrouwen
in opstandelingen, die zich kort geleden
hebben overgegeven. Voorts zeide hij
dat de strijdkrachten een werktuig vau
de regering moeten zijn en niet anders-
Sukarno vertelde dat het aantal op
standelingen verminderd was tot een lut
tele tienduizend, en zei dat de mensen
thans in de rij staan voor rijst, suiker,
klapperolie en petroleum.
Na de rede van Sukarno op het Mer-
dekaplein te Djakarta die door hon
derdduizenden werd aangehoord vlo
gen er bommenwerpers cn jagers van
Russisch type over. Er volgde een parade
in 15.000 personen.
Hierin liep een groep van „in het rood
geklede Papoea's wier speerpunten „in
bloed gedrenkt" waren en die een „door
de kolonisten gebonden" meisje van haar
ketenen bevrijdden.
„Wij accumuleren macht, wij voelen
is sterk genoeg voor een confrontatie
met de Nederlanders op alle gebieden
in elk opzicht. Te Mcdan heb ik on
langs uitgeroepen: Hier zijn wij, waar
bent u? Dit was een duidelijke illustratie
wat wij bedoelen met onze politiek
confrontatie en bewijst, dat wij ons
sterk voelen", aldus Sukarno.
Sukarno zeide nog: „Is er een Neder
lander, ja zelfs een enkele Nederlander,
ou dulden dat Limburg door een aan-
Nw.-Guinea's bodem
betrekkelijk arm
Dc afdeling bodemkundig onderzoek
/an het agrarisch proefstation in Ne
derlands Nieuw-Guinea heeft thans tien
jaren lang de samenstelling cn vrucht
baarheid van de bodem onderzocht in
55 stukken grond in het gehele land met
bijna 12.000 vierkante kilometers opper
vlakte. of 2,8V« van het gehele grondge
bied. Deze waren zo gekozen dat men
een goede indruk kreeg van het gehecL
Er zijn 6000 grondmonsters onderzocht
Men is tot het inzicht gekomen, dat over
het algemeen Nieuw-Guinea een betrek
kelijk arme bodem heeft.
der volk wordt bezet of dat Friesland
wordt gekoloniseerd?"
„Ik kan nog wel geduldig blUvcn maai
het Indonesische volk kan dit waar
schUniijk niet. Men kan het Indonesische
volk niet vragen zeifa nog maar een paar
Jaar te wachten".
„Wanneer het geduld zijn grens heeft
bereikt, dan vrees ik. dat onze politiek
van confrontatie moet worden gevolgd
door een zelfs nog krachtiger politiek".
Hij deelde mede dat de reusachtige uit
breiding van de strijdkrachten noodza
kelijk is gworden in verband met de
Nederlandse maatregelen op Nieuw -Gui
nea en voegde eraan toe „Indonesië zal
over West-Irian geen woorden meer vuil
maken met de Nederlanders". HIJ noemde
zijn meer verzoenende houding
nieuw stadium".
Na de toespraak legde Sukarno de
eerste steen van een 120 meter hoog
door hem zelf ontworpen nationaal mu
seum. Daarin worden ondergebracht een
museum van de revolutie en een theater.
Op het dak komt een tien meter hoge
eeuwige vlam.
(Zie ook pagina 7)
Halve gebr. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
ZON EN MAAN
Vrijdag: zon op 5.28, onder 19.59 uur-
maan op 12.44, onder 22.58 uur.
10 augustus eerste kwartier.
Strandverwaehting
Verbetering blijft van korte duur. Ook
morgen weer enige regen verwacht met
tc koel strandweer. Matige zuidwesten
wind, overdag 16—18 graden, zeewater 17
graden. Vooruitzichten: nieuwe depressie
komt van IJsland naderbij, zaterdag weer
door opklaringen gevolgd.
TTTANNEER in de zaak-Berlijn de wes
terse wereld het hoofd koel houdt,
is het minder aan de Westberliiners dan
aan eigen nuchter nadenken over de situa
tie te danken.
De Westberlijners, daarin gesteund door
een deel van de Westduitse pers, willen,
dat het westen iets doet. Iets wat? Dat
ligt minder voor dc hand.
Voor de vrije wereld is de afsluiting
van de grens nóg geen reden om in to
grijpen. Zeker, de afsluiting is ongeoor
loofd. Maar voor het overige onderstreept
zij een druk die er toch reeds lag. Het
leven achter de grens zal er althans
voorshands niet moeilijker door wor
den dan het was. Integendeel, aan te ne
men valt, dat het regiem dc bevolking
voorlopig minder zal prikkelen. Ilct kan
geen opstand gebruiken.
West-Berlijn cn een deel van de pers
wenst, dat het westen daden toont. Men
zou zich kunnen herinneren, destijds te
gen de aanvankelijke veroorzaker van al
deze ellende, tegen Hitler, zelf betrekke
lijk weinig te hebben ondernomen. Wat
de wereld vandaag meemaakt, moet he
laas nog steeds tot de naweeën van diens
optreden worden gerekend.
Vast staat wel, dat het Westen weet
wat het wil. De westerse wereld van 1961
is niet die van 1938. De Duitse studenten
die Kennedy een parapiuic hebben ge
zonden mogen dit weten. Het Westen weet
dit beter, omdat het ook weet. dat liet
communistisch regime deze maatregel in
Berlijn bepaald niet uit macht, doch veel
eer in zwakheid heeft genomen. De maat
regel immers bewijst tegenover heel de
wereld, de neutralen daarbij inbegrepen,
het fiasco van een politiek.
Of moet het geen blamage heten, ten
overstaan ook van ai die jonge staten in
Afrika en Azië, wanneer een land leeg
loopt omdat het bewind ondraaglijk is?
Geen wonder, dat de Russische pers
zich beijvert om voor het Russische volk
zelf de feiten tc verbergen. Zoiets is niet
nodig in een situatie van succes en van
overwinning.
De afsluiting van deze grens heeft de
betekenis van een kattcsprong in nood,
van een handelen in dwangpositie. Deze
deur naar de vrijheid moest gesloten.
Het Westen zelf blijft onwrikbaar, ook
voor wat betreft het punt waarop het
conflict zou moeten uitbreken. Daarover
behoeft bij het communistisch regime geen
misverstand te bestaan. Het zal dat mis
verstand des te minder koesteren, nu het
in Oost-Berlijn zozeer het eigen reeds
wankele gezag ondergraven heeft.
JOORAL woensdagavond stond het
weer tn Nederland onder invloed van
een kleine storing, waarvan het centrum
in een snel tempo juist over het noord
oosten van het land is getrokken. De
buiigheid was groot, terwijl er op uitge
breide schaal onweer voorkwam. Op vele
plaatsen viel 10 tot 15 mm regen. Na het
wegtrekken van de storing draaide de
wind naar het noorden en werd een
nieuwe hoeveelheid koude lucht aange-
In het zeegebied ten zuiden van IJs
land bewoog vanmorgen een depressie
in oostelijke richting. Verwacht uxrrdi
dat de storing bij Schotland naar het Rapporten hedenmorgen
weer toe. Tussen dc twee storingen in station
berindt zich een rug van hoge lucht
druk, die de komende nacht Nederland
zal passeren. Een koude nacht zal er het D Helder
gevolg van zijn. Ypenburg
De Bilt verwacht tot vrijdagavond: ^lts*
Koude nacht met opklaringen. Morgen Bfit
half tot zwaar bewolkt met plaatselijk Twente
enige regen. Zwakke tot matige wind Einih
uit westelijke richtingen. Overdag onge- Zd.-Umb
veer dezelfde temperaturen alc vandaag
(Opgemaakt 11.15 uur).Oslo
QP Z--1 TERDAG 2 septem- tion Aeronautique Interna- winningen definitief in het Bemden uit Brussel, Alfred leider is de Nederlandse bal-
ber zullen op het ter- tional. bezit kwam van mevrouw Eckert uit Augsburg, me- lonvaarder J. Boesman die
rein van de internationale 'f? *®taal 221 voor deze Boesman. In 1947 is deze vrouw Boesman uit Neder- daardoor zelf niet zal kun-
shnw Mr. in rmnin ,ucbtba,,°ns ongeveer vijf „Coup Andries Blitz" in de land, Francis Shields uit nen starten. Zaterdag 2 sep-
.V. V *'ronl°- miljoen liter gas nodig zijn. plaats gekomen voor de Pennsylvania en Z Burxijns tember 'smorgens en 'smid-
gen vijf luchtballons opstij- De „Trofee du ballon libre" „Coup Gordon Bennett", die ski uit Warschau. Het is voor dags worden de voorberei-
gen voor een handicap-race |s beschikbaar gesteld door van 1907 tot 1939 gold als de eerste keer sinds meer dingen getroffen cn om-
om de „Trofee du ballon j°nkb®er J- L- van de.n Bergh prijs voor de zwaarste wed- dan twintig jaar dat een streeks vier uur des middags
libre" de eniee infemafinm v?n ',eemstede en in de strijd op ballonsportgebied Poolse balloncommandant is de start voor de langc-
uurc ue enige imcrnauona- piaats gekomen van de De balloncommandanten die heeft Ingeschreven voor een afstandwedstrijd. De ballons
Groningen zullen opstij- ballonrace in West-Europa, zullen voor zonsondergang
zijn Albert van den Verantwoordelijk wedstrijd- moeten landen.
AJaccio
Madrid
Mallorca
f*
ii\U
