Stil
DE DOKTER aan 'i woord
Dreigend predikanten tekort
voor komende twintig jaar
Chefarine A
KRONIEK
min
Oecumenische botsing
in het r.k. Peru
Een woord roor vandaag
Wat kunnen r.-katholieken
van protestanten leren?
pp
ANDERZIJDS
NOODGEMEENTEN
Hervormd Nederland is
gaan op het probleem van
genaamde noodgemeenten, die
hier en daar in het land zijn ge
vormd. naast de plaatselijke her
vormdf gemeente. Deze gemeen
ten staan onder toezicht van de
provinciale kerkvergadering. In
middels hebben reeds de predi
kanten van de verschillende
noodgemeenten contact met el
kaar gezocht. In zijn artikel
schrijft dr. H. Schroten:
TTET GEMIS van de wijsheid der
kerk vormde de achtergrond,
die verklaart, dat bij sommigen na
de invoering van de noodvoorzie
ning wel eens onzekerheid
broken! Neen, zei de ander,
tot de noodvoorziening behorend.
Hter ia geen sprake van een in
braak van de kerk in de vereni
ging maar juist omgekeerd. Hier
is een inbraak van de vereniging
in de (plaatselijke) kerk
Ja. hier zitten we midden in de
moeilijkheden rondom de noodvoor
ziening. Al is de oplossing van
overgangsbepaling 238 a—h feite
lijk een monstrositeit, toch kan
men gerust zeggen: een noodvoor
ziening is op dit gebied voorshands
het best bereikbare. Want men
moet zich gaan bewegen in kerke
lijke banen, terwijl het gevaar
6root was dat men ging denken:
Iet de kerkeraad hebben we niets
meer te maken. Temeer, als van
kerkeraadszijde botweg elk ge
sprek geweigerd werd.
Niet iedereen zal dit alles onder
schrijven Persoonlijk was ik des
tijds beslist tegen de invoering van
artikel 238 Het is een heel ding
wanneer een provinciale kerkver
gadering gaat ingrijpen in het be
leid van een kerkeraad. Men kan
dit in de meest gunstige zin uitleg-
5en als een hulp. door een meer-
ere vergadering geboden aan een
kerkeraad in zaken, waarvoor de
ze meent de verantwoordelijkheid
niet of niet alleen te kunnen dra
gen. De praktijk leert echter dat
menige kerkeraad van deze hulp
niet gediend is en een noodvoorzie
ning toch blijft zien als een ingrij
pen in zijn beleid en een ondermij
nen van zijn gezag.
echter terdege bewust moeten
zijn. dat zijn bezwaar voor een pro
vinciale kerkvergadering niet be
slissend kan zijn. Nu de kerk deze
overgangsbepalingen toch heeft
vastgesteld, zal men rekening moe-
i houden met de mogelijkheid.
seerde minderheden! Deze
dus reeds lang tevoren uitgespro
ken. dat zij ..behoefte hebben aan
een andere modaliteit van predi
king en catechese dan ter plaatse
wordt gevonden" en zij trachtten
daarin zélf te voorzien.
Men kan zeggen: de behoefte van
bepaalde lidmaten mag niet beslis
send zijn; zolang het evangelie ter
plaatse wordt verkondigd naar
Schrift en belijdenis, heeft niemand
het recht zich te onttrekken aan
het gezag van de kerkeraad.
Dit is op zich zelf wel Juist, alleen
la het wel erg simpel gesteld. Zo
verdisconteert men niet de nood
der kerk Dlc wordt wei zeer
acuut openbaar in gemeenten met
een seer sterk uitbreidende bevol
king. Als tengevolge van industri
alisatie een gemeente met een ge
vestigde traditie binnen enkele ja
ren een grote toevloed van her
vormde leden van elders binnen
haar grenzen krijgt, zijn onder hen
vaak velen die niet zo zeer beweren
dat ter plaatse h»t evangelie niet
verkondigd wordt, maar dat dit zó
gebeurt, dat het hen niet èinspreekt
en dat die prediking te eenzijdig is
en niet voldoende ingaat op de pro
blemen. waarvoor de huidige maat
schappelijke ontwikkeling en de
moderne cultuur hen stelt. Zij pro
beren wellicht aanvankelijk gewoon
de kerkdiensten bij te wonen, zoals
zij elders gewend waren. Maar na
enkele malen blijven zij weg. Voor
al wanneer zij ervaren, dat zij niet
voor ,,vol" geteld worden en dat er
geen sprake van is dat de kerke-
- raad wordt aangevuld met ouder
bij ons inge- lingen en diakenen uit hun kring.
hoewel sommigen van hen elders
reeds ambtsdragers geweest zijn.
COMMIGE kerkeraden blijken hier-
voor onvoldoende oog te heb
ben. Laten zij toch niet vergeten,
dat het niet voldoende is als het
evangelie zuiver gepredikt wordt;
hei moet ook nog zo gebeuren dat
elk het boort ..in de taal, in welke
hij geboren is". Laten zij ook niet
vergeten, dat het héél erg is. als
een groot deel der gemeente ver
vreemdt van alle normaal kerke
lijk leven, o.a. van de viering van
het Heilig Avondmaal.
Elke kerkeraad ment te beseffen
dat hij verantwoordelijk is voor op
z'n minst alien, die in de her
vormde kerk gedoopt zijn. Bij hun
doop hebben zij Gods belofte ont
vangen: ..Ik zal u tot een God zijn
en gy zult Mij tot een volk zijn".
Ais God hen rekent tot Zijn volk.
tot de gemeente van Christus, heeft
geen kerkeraad het recht om te
doen, aisof ze er niet bij horen.
Jezus zegt: „Hoedt Mijn lamme
ren, weidt Mijn schapen!"
bezoek onmogelijk i_.
tal uitgebreid worden? Of
zeer blijvend geconsolideerd?
T kan alleen vooi
door volkomen
met het kerkelijk gesprek van kerke
raad en minderheidsgroep, dat krach
tens deze overgangsbepaling ten
minste eenmaal per jaar gehouden
moet worden. Laat men dit -niet
beperken tot éénmaal per jaar.
Want de noodvoorziening blijft' een
noodtoestand, die niet geconsoli
deerd mag worden. Alleen al om
deze reden zal de provinciale kerk
vergadering stellig niet kwistig gaan
strooien met noodvoorzieningen. De
ze worden alleen in het leven ge
roepen, waar de verhoudingen vol
komen vastgelopen waren en de
mogelijkheid aanwezig wordt ge
acht om door hervatting van het
kerkelijk gesprek tot een betere
oplossing te komen.
Of die mogelijkheid ook werke
lijkheid zal worden? Wij wachten
af. „Ik geloof in de Heilige Geest".
Anders zou ik er niets van ver
wachten. Doch waar het gesprek
wordt gevoerd rondom de open bii-
bel. in biddend verlangen om el
kaar te leren verstaan en de één
heid in Christus te zoeken, daar kan
Gods Geest het besef van éénheid
wekken bij leden der kerk, die het
nog niet in alles ééns zijn. Die één
heid is 'n kostbaar goed, waardig
om geduldig, volhart'end. uit liefde
.tot Christus en Zijn kerk te wor
den nagejaagd.
Alle kerken in ons land die hun
predikanten krijgen van de theolo
gische faculteiten aan de universi
teiten kunnen in de komende
twintig jaar een belangrijk predi
kantentekort verwachten. Dat ii
de conclusie van een uitgebreide
sociologische studie van drs. J.
Passenier. Deze studie werd ge
publiceerd in het Sociologisch
Bulletin. Zij betreft de Herv. kerk,
Geref. kerken, Rem. en Doopsgez.
Broederschap en de Ev.-Luth. kerk.
Dertig procent
meer studenten
theologie nodig
kerkredacteur)
De oorzaak van dit tekort is niet in
eerste plaats een te verwachten stij-
ng van het aantal predikantsplaatsen,
aantal predikanten is in de jaren
Volgens drs. Passer.ier vori
thans bestaande perspectieven
behoefte aan alstuderenden va
studierichtingen geen aanleiding
de komende jaren met een voortzetting
van de gesignaleerde verschuiving té
rekenen. Het aantal theologen onder de
eerstejaarsstudenten is daarom
raamd op een constante fractie va
procent.
De aantallen afstuderende theologen,
die van 1900 tot 1950 geleidelijk stegen,
doch sindsdien een dalend verloop toon-
ujeaenumeu ma». u«» r <»«<=- den\ kunn«n °P basis van deze raming
acht niet dat de behoefte ook w,° n?rbi.H0t. ,97® lo? n*™en tot
d. komend, i.ren oog slerk «el «ij- .tiJT ,!T"
gen. De oorzaak van het dreigende te
kort is veeleer dat het aantal jonge men-
dat theologie gaat studeren veel
lai
ling i
Vanaf 1930 kon de oorzaak van het da
lend aanbod van theologische studenten
worden geanalyseerd Deze bleek tot
omstreeks 1948 hoofdzakelijk te liggen
bij het voorbereidend onderwijs, waar
het aantal jonge mensen dat zich liet op
leiden voor gymnasium-alpha geleidelijk
daalde. Na 1948 nam dit aantal weer
toe. maar toen trad er een sterke ver
schuiving m studiekeus op omdat veel
meer jonge mensen dan voorheen de li
teraire faculteit en de sociologische stu
dierichting kozen.
Advertentie
Krachtige bestrij'ding
van pijn of griep
1980 op dat niveau te blijven,
betekent evenwel dat er een tekort
ongeveer 25 procent theologen zal zijn
om de vrij komende predikantsplaatsen
te bezetten Wil men dit tekort voorko
men dan zal het aantal eerstejaarsstu
denten In de theologie met maar liefst
30 procent moeten stijgen.
Mammoetwet
Drs. Passenier heeft in deze studie re
kening gehouden met de huidige
van middelbaar onderwijs en nog geen
rekening kunnen houden met de eventu
ele gevolgen van een wijziging van
middelbaar en voorbereidend hoger
derwijs zoals dit wordt voorgesteld ii
mammoetwet. Zoals men weet is
Geref. waarnemers
naar New Delhi
zonder de maag van
streek te maken!
j Delhi. Ds. K. Bisschop vail Warns
lader tablet Chefarine „4 bevat 4 beroemde vindt dit niet meer dan vanzelfspre-
geneesmlddelen, die elk afzonderlijk in de hele kend. Htf schrijft dit in het jongste
wereld beroemd zijn geworden. Een van deze nummer van de Friesche Kerkbode,
middelen is Chefaro* en dient In het bijzonder Voor hem is het vanzelfsprekend
om de maag te beechermen. Ook zij die een ..omdat destijds ook waarnemers de
gevoelige maag hebben kunnen zonder be- i vergadering van de ICCC hebben be-
zwaar Chalarina „4" gabralkan. Hat la aan k«rk™ behoren alt de
I—P«in.» „lap anal an deei-
UViTsno is oesuijuan.
11 Kolsrl 20 tablatlm 10.8o!
BERLIJN
De sluiting ran de grens, tu»sen Oost- en
West-Berlijn is een gevaarlijke maatregel,
die in flagrante strijd i« met de geallieerde
•fsprsken en die duidt op bet bankroet,
waarin Oost-Doiisland tieti bevindt. Aldus
de kern van de meeste commentaren, die
gidtrren aan de crisis om Berlijn waren ge
wijd.
Zo schreef het dagblad Trouw onder
meer: „De Oostduitse maatregel komt in
feite erop neer, dat verdragsmatig vastge
legde verplichtingen op ernstige wjjie aijn
geschonden Daarvoor is de Russische rege
ring verantwoordelijk. Zij heeft een vol-
Hongeo feit gesteld, een voldongen feit ook
in dese sin, dat protesten niet meer zullen
haten Het is te betreuren dat de Westelijke
mogendheden «irh bet initiatief in de Ber-
Ignse kwestie hebben laten ontnemen. Te
v reien valt, dat Rusland stap voor Map en
rhrrdo \oor schrede nieuwe voldongen
feiten tal stellen om op dese wjjae zijn
tin door te drijven. Beter ware het ge
weest, indien de Westelijke mogendheden
zelf tijdig het initiatief hadden genomen
om de Berlijnse kwestie in voor hen aan
nemelijke banen te leiden. Te vrezen valt.
Hst de tijd thans in het nadeel van het
Westen gaat werken De eerste stap is
gezet. Een stap, die bij de vastberadenheid
der Russen aal leiden tot een rrisis, waar
san de climax in het najaar mag worden
serwarht. Veel •taatamansknnst zal nog
nodig sijn om het conflict niet op een
ramp voor de gehele mensheid te doen uit
lopen Dat laatste verhoede God genadig
lijk
Het socialistische dagblad H et V r |j e
Volk gaf gisteren de volgende beschou-
Berlijn
Terwijl in Nederland de „Organi
satie tot bevordering van het werk
van de Internationale Raad van
Christelijke Kerken", leden van de
Oecumenische Raad, die bij de We
reldraad van Kerken is aangeslo
ten, uitnodigt haar jaarvergade
ring bij te wonen en aan de discus
sie deel te nemen, kwamen de
beide internationale oecumenische
organisaties frontaal met elkaar in
ootsing in Lima, de hoofdstad van
het Zuidamerikaanse Peru.
Zuid-Amerika is het enige continent
waar de Wereldraad van Kerken maar
iwelijks voet aan de grond heeft ge-
gen sinds bij in 1948 werd opgericht
Amsterdam. Dit Jaar zou een twee
de Zuidamerikaanse Evangelische Con
ferentie worden belegd en wel begin van
deze maand. De eerste conferentie werd
gehouden in Buenos Aires in 1949.
Hoewel deze conferentie aangekondigd
werd als een conferentie die niet uit
ging van de Wereldraad, waren de mees
te «prekers en alle leiders van deze
tweede conferentie vertegenwoordigers
van de Wereldraad. De conferentie was
bedoeld als een soort regionale, zoals
deze ook gehouden zijn in Europa, in het
Deense Nyborg en zoals ook in Afrika
en Zuidoost Azië regionale conferenties
zijn gehouden, die niet direct uitgingen
van de Wereldraad.
De Internationale Raad van Christe
lijke Kerken, waarvan dr. Carl Mclnti-
re de voorzitter is. en die in Zuid-Ame-
nka vrij sterk is. belegde gelijktijdig in
Lima een conferentie. Het doel van de
ze conferenties was. zoals officieel werd
medegedeeld: „de uitdaging van de
Tweede Zuidamerikaanse Evangelische
Conferentie te weerstaan." Na de soort
gelijke conferentie In 1949 zijn een vrij
groot aantal jonge kerken van Zuid-Ame
rika en zendingen van hoofdzakelijk con-
servatief of fundamentalistisch karakter
jaar na de (lichting van de „Duitse De-1 zich gaan verzetten tegen pogingen van
mocratisehe Republiek" heeft het Oost-'de Wereldraad om ln Zuid-Amerika een
duitM rommuni(ti»ehe regime zijn volsle-1 «ifën oecumenische beweging op te bou-
i_lk... «In dor P' meerderheid ven de even
gelische kerken hielden zich echter af
zijdig en sloten zich noch bij de ene noch
bij de andere beweging aan. Het doel
de tegen-conferentie van de Inter
nationale Raad van Christelijke Kerken
duidelijk om de toch wel wat groei
ende invloed van de Wereldraad te
i bankroet openbaar in>
zyn laatMe „vrije grens" te duiten. Hel
bankroet it niet minder duideljjk dan in
de junidagen van 1953, toen de Oottdmt-
pen in opttand kwamen en door Russisch
militair machtsvertoon opnieuw onderwor
pen moesten worden. Ulbrieht en Grote-
i.nhl bevinden zich in deselfde (itualie t|s
in 1953 De massavlucht der Ooelduilter*
via Berlyn had de laatate weken onder in
vloed van de dreigende gebeurtenissen al
ruik een omvang aangenomen, dat het
faillissement van hel Oostduitse regime
erdoor gedemonstreerd werd Voor de
noodzaak gesteld deze massavlucht onmo-
getyk te maken of een verdergaande ont
wrichting van hel openbare leven in de
Oostzone toe te laten, waren Ulbrieht en
Grntewohl verplicht hun failliet zelf be
kend te maken Zij hadden aelft geen gd
meer om ie wachten op het communistische
vredesverdrag dat hen tanminste nog in
srhgn tot beheerdars van Ooat-Berlgn zou
maken. Het sluiten van de Berlijnse door
gang naar de vrije wereld zal hrt Oost-
dn it se regime natuurlijk niet helpen. Men
kan, integendeel, eerwachten dat vele Oost
duitsers, die in de afgelopen jaren aan het
Beschuldigingen
Dr. Carl Mclntlre belegde een
conferentie, waarin hij een felle aanval
deed op drie van de leider* van de We
reldraad. HIJ beschuldigde de vroegere
resident van Princeton l'ntvermlty, dr.
ohn A. Mackav. van communistische
werk bleven in de verwachting altijd nog
la kitnnan vluchten als het hun te erg
werd, bun leidelijk verzet tegen het regi
me na de jongste maatregelen zullen ver
scherpen. Voor Oozt-Duitslznd waz Berlijn
een uitlaatklep. Nu de klep is gesloten, kan
de spanning er slechts des te groter
Ie gevaarlijker door worden."
oecumenische koers zullen nemen",
schrijft hij.
Ds. Bisschop citeert ook prof. dr. D
Nauta. die op de Woudschoten-confe-
rentie zou hebben gezegd: ..Ik wil hier
openlijk zeggen, dat iiehet volkomen on
juist vind dat de Gereformeerde Ker
ken niet aan de Wereldraad meedoen;
zij horen daar thuis."
Eind van deze maand begint de gere
formeerde generale synode haar werk
zaamheden in Apeldoorn. Het is nog
niet duidelijk of er door de deputaten
een voorstel om waarnemers te zenden
naar de derde assemblee van de We
reldraad van Kerken ln New Delhi zal
worden ingediend. Waarschijnlijk is dit
eigenlijk niet. omdat nog altijd het rap
port over pluriformiteit en oecumeni-
citelt in studie is. Dat zal misschien op
deze. maar waarschijnlijker op de vol
gende synode worden behandeld. Zolang
dit rapport nog steeds in studie is. lijkt
vreedzame coëxistentie met het niet waarschijnlijk dat de synode
het communisme. waarnemers zal zenden naar zowel de
2'jn^anval Richtte zich^échter^tln^het (jcr^e assemblee van de Wereldraad in
New Delhi, als de derde algemene
bijzonder tegen de Cubaanse kerkelijke
leider Cecilio Arrastia die de conferen
tie van de Wereldraad ln Lima organi
seerde. Hij is een verdediger van de Cu
baanse dictator Castro en heeft van het
begin af aan het revolutionaire werk
van deze leider gesteund. Volgens Mc-
Intire is deze evangelist e«.n communist
die met zijn pro-Castro sympathieën de
andere Zuidamerikaanse kerken heeft
geïnfiltreerd.
In de derde plaats beweerde Mclntire
dat de schaduw van de Hongaarse theo
loog Hromadka boven de conferentie
hing. Hij is lid van de „Wereldraad-
commissie voor Internationale zaken."
De voorzitter van deze commissie dr.
Kenneth Grub was een van de sprekers.
Politie-onderzoek
Zo beschuldigde Mclntire de Wereld
raad van communistische achtergronden.
Zijn woorden werden onmiddellijk ge-
Kbliceerd door het conservatieve b'.ad
Prensa. die een uitvoerig artikel
wijdde aan de beide conferenties in Li-
Het gevolg was dat zelf? de politic of
beter, de binnenlandse veiligheidsdienst
van Peru zich met de kwestie ging be
zighouden. Carl Mclntire moest op het
plaatselijke hoofdbureau van politie
verschijnen, waar hem om documenta
tiemateriaal werd gevraagd. HIJ legde
daar een beëdigde verklaring af van
wal hij wist van de leiders van de We
reldraad-conferentie.
Het gevolg was tevens dat de pre
sident-emeritus pan Princeton Unirer-
sity John A. Mackay op het politiebu
reau moest verschijnen om een ver
klaring af te leggen. De politie heeft
gadering van de Internationale Raad
van Christelijke Kerken, die volgend
jaar in Amsterdam zal worden gehou-
Prof. S. C. J. Olivier
overleden
In de ouderdom van 82 jaar is te Wa-
Seningen overleden prof. dr ir. S C. J
livier, gedurende de jaren 1918-1949
hoogleraar in de organische chemie en
technologie aan de landbouwhogeschool
te Wageningen. Professor Olivier werd
geboren te Amsterdam- Wijlen prof. Oli
vier is onderscheiden met de orde Van
de Nederlandse leeuw, met het legion
d'honneur en met de medaille croix
d'Albert. De crematie zal maandag
plaats hebben.
plan van de minister om H.B.S en gym
nasium samen te trekken in een voorbe-
reidend wetenschappelijk onderwijs j
(vwo), mét verschillende richtingen, die;
allen toegang verlenen tot alle facultei
ten.
In kerkelijke kringen zijn daar sterke
bezwaren tegen gerezep, omdat men de
vooropleiding analoog aan gymnasium-
alpha wilde handhaven voor de theolo-
gen. Het ziet er echter volgens deze stu-;
die naar alt dat die eis een ernstig pre
dikantentekort zal scheppen. Weegt dit
tekort op tegen de denkbeeldige voorde
len van een gymnaslum-alpha vooroplei
ding voor de theologische student? Ve
len ook ln de kerk hebben deze vraag aJ
ontkennend beantwoord.
Paus benoemt een
staatssecretaris
van 78 jaar
Paus Johannes heeft als opvolger van
kardinaal Tardini als staatssecretaris
van het Vaticaan geen kardinaal
de Romeinse Curie gezocht, maa
apostolische delegaat in de Verenigde
Staten, kardinaal Cicognani. Staatsse
cretaris van het Vaticaan is een functie
die te vergelijken is met die van
minister-president en minister van
tenlandse zaken. Het opmerkelijke
deze benoeming is evenwel dat kardinaal
Cicognani reeds 78 jaar oud is.
Kardinaal Tardini was een man die op
bijzondere wijze was ingewerkt. Reeds
vorig jaar wilde hij om gezondheidsre
denen aftreden, maar paus Johannes
stond dit toen niet toe, omdat hij geen
geschikte opvolger voor hem wist. Waar
schijnlijk heeft hij deze oude kardinaal
benoemd, als een soort interimfiguur.
Naast enkele andere benoemingen
heeft de paus aartsbisschop Gabriel
Coussa benoemd tot pro-secretaris
de Vaticaanse congregatie voor de Oos
terse Kerk. Hij volgt in die functie kar
dinaal Cicognani op, die secretaris van
deze comgregatie was. Men vermoedt dat
aartsbisschop Coussa bij een volgend
consistorie wel tot kardinaal verheven
zal worden.
„Droop" Suezkanaal
van Middellandse
naar Rode Zee
De Israëlische scheepvaartmaatschappij
Somerfin die recentelijk een iyn op het
Verre Oosten heeft ingelegd heeft nood
gedwongen een maatregel moeten nemen,
die indien zij slaagt en rendabel is het
tegengestelde zal beogen van de bedoe
lingen van Egypte.
Daar de Egyptische regering het Suez
kanaal voor Israëlische schepen gesloten
houdt is het een kostbare geschiedenis
Voor- Israëlische vrachtvaarders eoedc-
vervoeren van het Verre Oosten
Europa daar de kostbare en tijd
rovende omweg via de Kaap genomen
moet worden.
De Israëlische scheepvaartmij., die een
ding is gegund d'ie moet worden ver
voerd van Japan naar Italië heeft daar-
.droog" Suezkanaal gevonden.
In de Israëlische Rode Zeehaven Elat
zullen de goederen worden gelost om
Der truck over land naar Haifa aan de
Middellandse Zee te worden gebracht
er za! worden ingescheept op
weg naar Italië.
Naar verwachting zal het droge Suez
kanaal. mede door de tol die voor door
vaart van het werkelijke Suezkanaal
moet worden betaald, voordeliger zijn.
Ook zou deze wijze van vervoer sneller
kunnen geschieden dan geheel per boot.
Plotseling is overleden de 82-jarige tier-
ormde emeritus predikant ds. C. Struick
Posthumus, die zijn leven lang slechts
gemeente heeft gediend, namelijk de
hervormde gemeente van Grave. Hit
erd daar in 1907 tot predikant bevestigd
ging in 1944 met emeritaat. Ook daar-
i bleef hij in Grave wonen.
Beroepingswerk
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Nieuwer Amstel Noord,
derde pred. pl: W. H. Melles te Kampen;
te Barendrecht, vac. A. C. Scherpenisse.
en te Nijkerk. vac. W. Griffioen: J.
Vlaardingerbroek te Grijpskerke; te As-
peren en Bergentheim: J. J- Kuiper,
kand. tc Sassenheim.
„Is het om niet dat Job God vreest?" vraagt de satan. Job
weet voor zichzelf het antwoord. Als hij van alles beroofd
en overdekt met zweren door zijn eigen vrouw getart wordt,
is zijn antwoord: ..Zouden wij het goede van God aannemen
en het kwade niet?" Voor hem is het geloof in God een
plechtanker van zijn bestaan.
Maar zijn kinderen roor hen is Job bang. Ze zijn opge
groeid bij de vroomheid van hun vader.ook bij de weelde
van hun vader. Ze genieten volop van het leven-in-rijkdom
maar leven ze ook zo dicht bij God als Job zelf doet? Al
in de eerste regels van het boek kunt ge lezen hoe Job daar
over zorgen heeft en wat hij doet om zijn kinderen in het
goede spoor te houden. Elke keer weer als ze een van hun
(langdurige) feestmalen hebben gehouden, moeten ze stuk
voor stuk bij vader komen en brengt vader Job voor elk van
hen een brandoffer. Met de gedachte: „Misschien hebben mijn
kinderen gezondigd en in hun hart God vaarwel gezegd!"
In dagen ran welvaart als de huidige is dit een stukje uit
de Bijbel, dat waard is gelezen te worden. Praten we, na
de mooie en dure vakanties die we onze kinderen kunnen
geven, ook wel met hen over andere dingen? En praten we
met God over hen?
Dr. H. van der Linde iveer aan het ivoord:
„In rooms-katholieke kringen
bestaat grote interesse voor de
vraag; wat kunnen katholieken
van de protestanten leren?" Aldus
begint een artikel over het her
vormd protestantisme, dat dr. H.
van der Linde heeft geschreven
in „Te elfder ure", het blad van
een oecumenisch ingestelde groep
in de Rooms-Katholieke kerk. Met
dit artikel verbreekt dr. Van der
Linde het stilzwijgen, dat hij heeft
bewaard sinds hij verleden jaar
mei, als hervormd predikant, over
ging tot de Rooms-Katholieke
kerk.
In dit artikel brengt dc schrijver ver-
schillende positieve kanten van het her
vormd protestantisme naar voren. De
verschillen tussen rooms-katholiek en
hervormd bekijkt hij echter vanuit een
uitgesproken rooms-katholiek oogpunt.
Hieronder laten wij enkele van zi'~
ieest opvallende beweringen volgen:
Het hervormd protestantisme zi
Christus in zijn persoon en werk als de
enige en strikt persoonlijke verbinding
tussen God en mens. Dit denken kent
echter niet dc volheid die de ro>
katholieke leer over de heilsbemiddeling
kenmerkt. De Rooms Katholieke Kerk
heeft het belang van de persoonlijke
ontmoeting met God nooit onderschat.
Wanneer deze persoonlijke ontmoeting
echter alleen zou geschieden door het
woord der verkondiging wordt zij ver
smald; ze vindt ook plaats door middel
concrete personen, die het woord
spreken, door hun gebaren, en door
dere stoffelijke dingen.
Slechts het Woord
r al-
De hervormde eredienst dient
les tot de prediking van het woord. Het
heil wordt niet liturgisch of sacramen
teel gevierd, maar wordt verkondigd.
Sommige protestanten vragen zich af,
of dit er niet de oorzaak van is, dat de
viering van het Heilig Avondmaal
het hervormd protestantisme niet tot
werkelijke bloei wil komen, aldus dr.
Van der Linde. Het blijft de zwakke
stee in het hervormde godsdienstige le
en. Vandaar dat steeds wanneer de
•raag naar liturgische hernieuwing op
komt. de bezinning op een diepere zin
der sacramenten zich opdringt.
De Hervormde Kerk verwijt de Rooms
Katholieke Kerk. dat zij van de ene
souverein-hoge genade van God, een
systeem van semi-relaties heeft ge
maakt, waarin de mens onder en
naast God aan eigen heil mag meewer
ken: dat zij in kerk, ambt, sacrament
en geloofstraditie de bovenzinnelijke
openbaring van God tot menselijk be
zit heeft gemaakt; dat ze geloof en ge
nade in een blijvende toestand heeft ver
anderd, terwijl deze steeds weer op
nieuw een actuele daad en gave van
God moeten blijven. Ook uit deze ver
wijten blijkt volgens dr. v. d. Linde,
hoezeer de reformatie te kort doet aan
de grote rooms-katholieke waarheid dat
Gods soevereine genade met het volle
behoud van haar onaantastbaarheid en
verhevenheid toch in het creatuurlijke
heeft willen binnengaan en daar de
mens door verlossing heen, tot volle
menselijke waardigheid en tot dienst
baarheid aan Gods werk heeft willen
herstellen.
Goddelijk gezag
Het hervormd protestantisme acht de
soevereine rijheid van het Woord van
God zo belaagd door menselijke toe
voegsels en bedenkselen, dat dc rooms-
kathollcke conceptie van de eenheid van
Schrift en traditie wordt afgewezen. Op
de vraag door welk aanwijsbaar orgaan
heen de kerk verzekerd mag zijn van
een authentieke en daarom gezagvolle
verklaring van het geloof onder geestes-
leiding, is door het protestantisme nog
nimmer een afdoende antwoord gege
ven. Men ontkent elke gestalte van ge
schapen genade, zodat van enig godde
lijk gezag, door menselijke organen be
oefend geen sprake kan zijn. Van een
werkelijk kerkelijk leergezag komt op
deze manier ln de praktijk niets te-
die nooit goede werken, laat staan
diensten zullen worden genoemd. In de
rooms-katholieke leer over de verdien
sten wordt het evenwaardigheidskarak-
ter van de verdienste niet begrepen,
en wordt op de leer dat onze werken
de acceptatie door Gods goedheid behoe
ven. niet gelet. Hoewel op dit punt, van
zuiver theologisch standpunt bezien, een
vergelijk tussen Reformatie en Rooms
Katholieke Kerk niet onmogelijk be
hoeft te zijn, blijft de protestant met
overgevoeligheid reageren, zelfs op de
schim van het verdienste-idee.
Dr. Van-der Linde schrijft in zijn
conclusie dat de positieve zijden van
het hervormd nrot'sta"t!sme echt
rooms-katholiek erfgoed zijn, maar dat
ditzelfde hervormd protestantisme toch
wel waarden beeft voortgebracht
zij het van ondergeschikt belang
die ingepast in de Rooms katholieke
Kerk, het geestelijk leven van deze
kerk ten goede zou komen. In ver
band hiermee noemt hij de sterk ont
wikkelde woorddienst, dc persoonlijke
omgang met de bijbel, het psalmge
zang en het persoonlijk geformuleerd
gebed en de bijbelse vroomheid, de
persoonlijke gcloofsbeslissbig. de ge-
loofsverantwoording en de bereidheid
tot getuigenis.
„Daarom is ook de oecumenische di
aloog op lange termijn met het her
vormd protestantisme niet zinloos,"
zegt hij.
>net
RDTERDON
hutmuüflitaa «„li, ((boter)) tmnrijh
Vragen op medlach gebied renden aau de redactie vnn ons blad
met linksboven op de enveloppe i Medische Itnbrlek. Antwoord
wordt gegeven, hetzij per brief, hetzij In deze wekelijkse kolom.
Eén van de grote vragen die medicus en leek
deze eeuw steeds weer stellen is die, hoe groot
de kans is dat men kanker krijgt. Veel minder
-- vraagt men zich af, of ook de STERFTEkansen
teen «tóppen penomen. noch kanker de laatste jaren toe- oj afnemen. Dit
iemand in sfaflt van beschuldiging te gen belangrijke vraag, omdat steeds meer
stellen, noch door iemand om veilig- gaan lijden aan carcinophobie, dat is:
heideredenen het land uit te wijzen. vrggs VQOr kanker bij zichzelf. Deze lijders
Uiteindelijk bleef het wat het was. een overtreffen vele maten de mensen die wérkelijk
frontale botsing tussen twee oecumem- kanker hebben. Gestelde vraag is in deze tijd,
sche bewegingen, die beide streven met rjjn uitgebreide mogelijkheden om de kanker
naar de aandacht ran de jonge Zuid- fe behandelen, reel belangwekkender,
amerikannse kerken »n d'e byna onf-
aardd, in een polüieke rel Men li voor de beituderinf van de «tartte aan
kanker in Nederland aangewezen op het Centraal
Bureau voor de Statiztiek. Dit registreert de geval
len die dodelijk verlopen, maar geeft uiteraard geen
antwoord op de juist gestelde vraag naar de aard
van de ziekte.
Dank zij de steeds nieuwere methoden die ons ten
dienste staan om de aard van de ziekte vast te
stellen komen de doktoren meer en meer tot een
scherper en nauwkeuriger bepalen van de soort
ziekte. Uiteraard oefent dit een opwaartse invloed
uit op de aangegeven gevallen van sterfte aan kan
ker bij het Centraal Bureau voor de Statistiek". An
derzijds zal er ook een toenemende verwarring ont
staan, wanneer het gaat om het onderbrengen van
een bepaald ziektegeval bij de verschillende onder
delen van het menselijk lichaam. Zo werden bij
voorbeeld vroeger bepaalde gevallen van kanker i
Nieuw seminarium
in Mexico
De Lutheranen hebben besloten om ln
Mexico nu ook een theologisch semina
rium te stichten, dat predikanten zal op
leiden voor de noordelijke landen van
Latijns-Amerika. Het nieuwe seminari
um zal gevestigd worden in Mexico Ci
ty.
Het opmerkelijke van deze school is
dat hij gesticht wordt door ledenkerken
van de Lutherse Wereld Federatie en
door de orthodoxe Lutherse Kerk van
Missouri, die geen deel uit wil maken
van de L.W.F.
De kerken van de L.W.F. bezitten
reeds theologische seminaria in Argen
tinië en Brazilië, terwijl de Missouri-
kerk seminaria heeft in Buenos Aires en
in de Braziliaanse stad Porto Alegre.
zijn nog verschillende andere voorbeelden te
Het steeds ouder worden van de bevolking heeft
tot eevolg, dat het zeer moeilijk wordt bepaalde leef
tijdsgroepen zonder meer met elkaar te vergelijken,
een vergelijking die des te moeilijker wordt, wan
neer men bedenkt, dat er de laatste halve eeuw nog
al eens wijzigingen ziin gekomen in de leeftijdsklas
sen bij het Centraal Bureau voor de Statistiek, ter
wijl er ook nog wijzigingen zijn aangebracht in de
naamgeving van verschillende doodsoorzaken.
Hoewel er dus verschillende oorzaken zijn die sto
rend werken, brengt de bestudering van de verschil
lende gegevens toch verschijnselen naar voren, die
weinig of met van deze storende invloeden te lijden
hebben Het Centraal Bureau voor de Statistiek is
namelijk in staat aan te tonen, dat er in de sterfte
NEEMT DE
KANKERSTERFTE
DE LAATSTE
JAREN TOE?
aan kanker de laatste twintig jaar geen belangrijke
stijging of daling te bespeuren valt, waarbij dan wel
rekening werd gehouden met het ouder worden van
de bevolking. Anders is het echter gesteld met de
plaats ir het lichaam waar de kanker zich nestelt.
Er ls een duidelijke stijging waarneembaar van de
borstkanker, een geringe daling van de huidkanker,
een daling van de kanker aan het eerste gedeelte,
en een stijging van het tweede gedeelte van het
maagdarmkanaal, een sterke daling van de sterfte
aan tongkanker, een sterke stijging van de sterfte
aan longkanker vooral bij de mannen.
Terwijl het totale aantal sterfgevallen aan kanker
derhalve min of meer gelijk blijft, zijn er dus be
langrijke stijgingen en dalingen met betrekking tot
de diverse plaatsen ln het menselijk lichaam. De
vraag is, of deze wijzigingen onder andere het ge
volg zijn van een verbetering van het vaststellen
van de aard der ziekte. Een gedeelte van de sterke
Stijging van de sterfte aan de longkanker is daar
zeker wel aan te wijten, doch als vaststaand neemt
men ook een absolute stijging aan. Zo zal heden ten
dage als doodsoorzaak ook nog wel leverkanker wor
den opgegeven, waar men in feite te maken heeft
met een onopgemerkt gebleven kankergezwelletje
aan de maag of darm of nog andere plek in het
lichaam, dat mogelijkerwijze tijdens het leven geen
klachten heeft gegeven, en door de dokter niet is of
kón worden ontdekt.
Borstkanker is de laatste zestig Jaar ruim twee
maal zovaak als doodsoorzaak opgegeven als vóór
die periode, ondanks het feit dat het vaststellen van
deze vorm van kanker vroeger weinig meer moei
lijkheden gaf dan heden. Bij de tongkanker is het
weer iets anders. Ook deze kan men vrij gemakke
lijk vaststellen, terwijl er in de behandeling de laat
ste tientallen van jaren weinig wijzigingen zijn ont
staan; niettemin is er een daling van het sterftecij-
Deze voorbeelden maken het dus wel zeer aanne
melijk, dat kanker in vele gevallen beïnvloed wordt
door uitwendige oorzaken. Afneming van de mond
en keelkanker is misschien te danken aan de verbe
terde mondhygiëne, ""ong. en tipkankcr zouden kun
nen verminderen door het uit de mode gerakeD van
de pijp. Het verband tussen longkanker en roken is
reed overbekend.
Dalingen in het sterftecijfer kunnen we tegenwoor
dig meer en meer gaan beschouwen in het licht van
de steeds beter wordende behandelingsmethoden.
In leder geval kunnen we alt bovengenoemde ge
gevens de conclusie trekken, dat kanker samen
hangt met vele bekende en onbekende uitwendig
werkzame Invloeden, waarvan de behandeling er
één Is, die een steeds grotere rol gaat spelen. Op
sporing van zoveel mogelllk nltwendlge Invloeden
zal daarnaast van zo mogelijk nog grotere bete
kenis zijn bij het voorkomen van de kanker.
