Jlictuue £dhsrf)c (fouranl
Adenauer: economische
sancties beste wapen
Commentaar
Versterkt Parijs niet
bang voor een aanval
DINSDAG IS AUGUSTUS 1961
POSTREKENING: 66036.
KLACHTENDIEN ST: bezorging 10—19 u.
ABONNEMENTEN: 7,50 per kwartaal;
ƒ2,55 per maand; f 0.56 per week.
ADVERTENTIES: 0,30 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
Tweeën veertigste jaargang
Hoofdredacteur: m. B. DEEMZR
CHRISTELIJKE AT ION A AL DAGBLAD
.StBstMiticI h ffctklma
«njn bert ia I#fljeospatT
„Geen geweld"
in Zuid-Tirol
nPOEN HET VANMORGEN licht werd zagen de Westberlijners, die naar
de grens met het oostelijke stadsdeel waren gegaan, hetzelfde beeld
als gisteren: grote aantallen zwaargewapende Oostduitse soldaten, militie
mannen en leden van de Volkspolizei. Na een dag vol spanningen en
geruchten en na een betrekkelijk rustige nacht was de Berlijnse crisis
haar derde dag ingegaan. Gisteren, op de tweede dag, was het tot enkele
incidenten gekomen aan de grens tussen Oost- en West-Berlijn en hadden
de Oostduitse autoriteiten besloten de beperkende maatregelen nog uit te
breiden: zij maakten een einde aan alle postverkeer tussen Oost- en West-
Duitsland.
Enkele uren daarvoor hadden zij had hij de hoop op „redelijke onderhan
den grap van een Amerikaan
se fotograaf: hy legde een grote
'speelgoed) spin op het trottoir
en wachtte af. Het resultaat: een
joorbijgangstertverbeterde bijna
et record vrije stijl hoogsprin
gen toen zij het gedrocht zag.
Nieuws in
ook alle telefoon- en telexverbindin
gen verbroken. Zij hadden ook be
paald. dat alle Westberlijners. die per
auto of motorfiets Oost-Berlijn willen
bezoeken, een speciale vergunning
moeten hebben. Dat was nodig, omdat
..Westberlijnse burgers hun voertui
gen hadden misbruikt om westerse
spionagediensten te helpen bij vijan
dige acties tegen Oost-Duitsland." Gis
termiddag was van Oostduitse zijde
ook de doorgang bij de Brandenbur
ger poort gesloten. Maar het was de
bedoeling die vandaag weer te openen.
Concrete tegenmaatregelen van
westelijke zijde waren tot vanmor
gen nog uitgebleven. Maar gisteren,
tijdens een dag van bijzonder druk
diplomatiek overleg in de westelijke
hoofdsteden. zijn deze maatregelen
voort>ereid. Bondskanselier Adenauer
ging het verst in zijn verklaringen
oen hij mededeelde, dat een volledig
handelsembargo voor het gehele com
munistische oostblok van kracht za'
worden, als de Sowjetunie tep aanzien
van Berlijn halsstarrig zal blijven
„Economische sancties zijn het beste
wapen, dat het westen kan gebruiken
De Sowjetunie is economisch beslis
niet zo sterk als zij het westen wil
doen geloven", zo voegde de bonds
kanselier daaraan toe op een verkie-
■ingsbiieenkomst in Regensburg.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Rusk zei later zeer ver
heugd te zijn over Adenauers suggestie,
maar in Londen werd al vlug gewaar
schuwd tegen „gevaarlijke vergeldings
maatregelen. die tot een sneeuwbalreac
tie en daardoor tot rampzalige gevolgen
zouden kunnen leiden".
Adenauer, die tijdens een hevige regen
bui duizenden toesprak, noemde Oost-
Duitsland op het ogenblik een enorm
concentratiekamp en meende, dat alle
NAVO-landen het erover eens waren dat
drastische maatregelen tegen Oost-
Duitsland genomen moeten worden. Toch
delingen" nog niet opgegeven. ..maar",
zo voegde hij daaraan toe." de ervaring
heeft bewezen, dat de Sowjetunie alleen
onderhandelt met een sterke tegenstan
der". Als de Westduitse regering dat wil
kan zij op elk gewenst moment de leve
ring van zg. harde produkten aan Oost-
Duitsland stopzetten. Tot deze produkten
behoren walsstaal, steenkolen, machines,
schepen, voertuigen en non-ferrometalen.
Reeds nu bestaat het voorschrift dat de
Westduitse bureaus de begeleidende pa
pieren bij al deze goederen slechts mo
gen afgeven op voorwaarde, dat zij elk
ogenblik ingetrokken kunnen worden.
Onrustig
De gehele dag is het gisteren onrustig
geweest in Berlijn. Gistermorgen heeft
de Volkspolizei enkele traangasbommen
geworpen naar Westberlijners. die zich
te dicht in de buurt van de Branden
burger poort waagden en stenen wierpen
Tussen de poort en de Potzdammer
Platz reed een waterkanon heen en u
Aan het begin van de middag werd
stafauto met drie Britse officieren door
de Oostduitse politie teruggestuurd, toen
deze de Br-" enburger ooort w''de pas
seren. Twee Reuter-correspondenten
den enkele uren in Oost-Berlijn vastge
houden en westerss fotografen werden
hun toestellen uit de handen gespoten.
Duizenden vluchtelingen stonden in de rij
voor het opvangkamp Marienfelde.
Het personeel kon de stroom niet
werken^ en de vluchtelingen moesten
voorlopig weggaan. Ondanks de schier
hermetische afsluiting hebben sinds zon
dagmorgen (tot gistermiddag) nog 1500
Oostduitsers en Oostberlijners kans ge
zien langs allerlei sluipwegen de vrijheid
te bereiken. Het totale aantal vluchtelin
gen van zaterdagmiddag twaalf uur to'
gistermiddag vijf uur bedroeg 6904
meer dan tijdens welk weekeinde ook
sinds de opstand van juni 1953.
Toen gistermiddag de doorgang bi) de
Brandenburger poort werd gesloten
ren in de veertig kilometer lange grens
tussen Oost- en West-Berlijn nog slechte
twaalf doorgangsplaatsen. Honderden
Westberlijnse politiemannen zagen nauw
lettend toe, dat Westberlijners geen
moeilijkheden zouden scheppen. Zjj wis
ten een opgewonden menigte van vijf
duizend mensen, vooral jongeren, ervan
te weerhouden de Brandenburger poort
te bestormen.
Leden van de Oostduitse fabrieksml-
litie stonden in een halve cirkel opge
steld met automatische geweren in de
aanslag. Een Amerikaanse helikopter
hing boven het gebied en een bus met
Britse militaire politie was bij de hand.
Ten slotte kwam door luidsprekers hel
bevel van de Westberlijnse politie ten
minste honderd meter van de poort ver
wijderd tc blijven. Gisteravond deelde
het Oostduitse ministerie van binnen
landse zaken mede, dat de Oostberlijnse
grenstroepen opdracht hadden gekregen
maatregelen te nemen als tegen hen
vijandige acties zouden worden onder-
Volgens welingelichte kringen in Wash
ington zal waarschijnlijk aan Oostduit
sers worden verboden naar West-Duits-
land te reizen als vergelding voor het
sluiten van de sectorgrens ln Berlijn.
Uiteraard slaat dit niet op de vluchte
lingen. Het gaat vooral om Oostduitse
handelsvertegenwoordigers, leden van de
communistische partij en officiële dele
gaties, die naar het westen willen. Ge
zegd werd, dat ook hierdoor een econo
mische slag aan Oost-Duitsland kan wor
den toegebracht een slag, die niet zo
zwaar is als directe economische sanc
ties.
Kennedy
één oogopslag
In westelijke kringen
wordt druk overlegd over
het treffen van tegen
maatregelen met betrek
king tot de afsluiting van
de grens tussen Oost- en
West-Berlijn. Bondskanse
lier Adenauer heeft ver
klaard, dat zonodig een
volledig handelsembargo
zal worden afgekondigd,
voor het communistische
oostblok. In Berlijn self
hebben gisteren enkele
incidenten voorgedaan.
Ook gisteren arriveer
den in West-Berlijn nog
vluchtelingen.
Ambassades en buiten)
landse persagentschappen
in Parijs hebben berich
ten ontvangen, volgens
welke rechtse extremisten
vandaag een poging zou
den ondernemen het regi
me van president De
Ganlle ten val te bren
gen. De Franse regering
acht een staatsgreep ech
ter vrijwel uitgesloten.
De groep-Rijkens, be-
kenfJ om haar contacten
met president Sukarno
c.s., heeft medegedeeld,
dat zij het advies van de
regering zal opvolgen en
niet meer met Djakarta
zal spreken over de kwes
tie Nieuw-Gninea. De
groep blijft echter ijveren
voor vriendschappelijke
j betrekkingen met Indone
sië en wil de weg openen
voor onderhandelingen
tussen beide landen.
Op een hotelkamer in
Frankfort is de 51-jarige
Tunesische jurist Salah
Ben Youssef vermoord. Hij
was door een Tunesische
rechtbank bij verstek ter
dood veroordeeld. De man
was uitgeweken.
President Kennedy heeft gisteren met
zijn adviseurs geconfereerd om de maat
regelen te bespreken, die eventueel ge
nomen kannen worden om de Berlijnse
crisis het hoofd te bieden. Officieel be
waart Washington bet stilzwijgen, maar
men volgt gespannen de pogingen van
de communisten om de stroom vluchte
lingen uit Oost-Duitsland af te sluiten
Kennedy sprak eerst gedurende vijftig
minuten met de Amerikaanse ambassa
deur in Moskou. Thompson. Later op de
dag werd de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Dean Rusk, ontvan
gen. Er werd geen commentaar gegeven
naar aanleiding van deze besprekingen,
maar diplomatieke zegslieden menen,
dat er gesproken is over concrete tegen
maatregelen in de Berlijn-crisis.
Uit Berlijn kwam reeds het bericht,
dat de koers van de Oostduitse Mark op
de vrij« markt gedaald is tot 5.10 voor
één Westduitse Mark.
Dean Rusk heeft gisteren voor de Se
naatscommissie voor buitenlandse be-
'-okkingen gezegd, dat de kwestie-Ber-
lijn weer duidelijk aantoont, dat er haast
gemaakt moet worden met het overleg
over beperking van de wereldbewape-
ning. Volgens Rusk verwachten de volke
ren een initiatief van de V.S. om te ko
men tot een vreedzame wereld. Hij stel
de voor een nieuwe afdeling voor ontwa
pening op te richten, hoewel deze „een
ver verwijderd doel sohijnt te dienen".
De Verenigde Staten. Engeland en
Frankrijk zullen wellicht vandaag ge
zamenlijk protesteren tegen de sluiting
van de sectorgrens in Berlijn, zo heeft
Renter gisteren in Parijs vernomen. Over
de toestand wordt in Bonn, Washington
en het permanente hoofdkwartier van de
NAVO overleg gepleegd.
Een Franse woordvoerder heeft de
toestand als „ernstig, maar niet zeer
ernstig" beschreven en het Franse com
munistische blad LUumanité schreef
dat de „veiligheidsmaatregelen" van
kradht zullen blijven tot er een vredes
verdrag is gesloten.
Algemeen is men van oordeel dat het
Westen er- verstandig aan heeft gedaan
niet te veel haast te maken met het
publiceren van maatregelen Men gaat
er van uit dat Chroesjtsjef. die de Ber
lijnse crisis heeft ontketend, de kwestie
zelf ook maar moet oplossen.
Tenslotte hier nog (kortweg) enkele fei
ten en bijzonderheden over Berlijn:
In de Kongolese provincie Kasai zijn weer gevechten uitge
broken tussen krijgers van de Loentoe-stam en Baloeba-
soldaten. Rijen huizen brandden af.
Extremisten zouden zich roeren
VANDAAG wordt het een kritieke
dag voor Frankrijk, dat een na
tionale feestdag viert. Rechtse extre
misten zullen namelijk het regime
van president De Gaulle ten val
Drie platen uit Berlijn, die in triest
heid niet voor elkaar onderdoen.
Links boven: De grensmaatregelen
van de Oostduitse regering konden
niet verhinderen, dat gisteren toch
nog duizenden vluchtelingen zich
bij het kamp Marienfelde meldden.
Maar de vrouw (links onder) kon
niet anders doen dan naar haar
familieleden in West-Berlijn wui
ven. De Vopo's, Oostberlijnse mli-
tie, verhinderen haar zich bi; hen
te voegen. De maatregelen heouen
begrijpelijke reactie veroorzaakt
onder de Westberlijnse bevolking.
Arbeiders en vrouwen hielden een
protestmars. Zij voerden leuzen
mee als: „Wij eisen tegenmaatrege
len". (rechts onder).
Berlijn in punten
0 De bevolking van Oost-Berlijn ham
stert. Voor de winkels stonden giste
ren lange rijen huisvrouwen tot an
derhalf uur lang te wachten, omdat
de in Oost-Berlijn schaarse levens
middelen niet langer in het westelijk
stadsdeel kunnen worden gekocht.
0 De Westberlijnse autoriteiten zijn gis
teravond begonnen met het noteren
van de ruimers van alle Oostberlijnse
en Oostduitse auto's die West-Berlijn
binnenrijden. De namen en adressen
van de bestuurders worden eveneens
opgenomen.
0 Ongeveer 40 000 Oostduitse forenzen
zijn gisteren niet op hun werk in
West-Berlijn verschenen. De Siemens
en Telefurtken-fabrieken deelden mee
det geen van hun Oostberlijnse arbei
ders zich had aangemeld.
VijChonderd arbeiders van Siemens in
West-Berlijn zijn gisteren in staking
gegaan. Zij eisen het ontslag van de
communistische arbeiders. Arbeiders
in andere Westberlijnse fabrieken zou.
den hetzelfde eisen.
De 15.000 West-BerlUners, die in de
Oostzone werken, zijn gisteren nor-
naaal naar hun werk gegaan. Op
aanplakbiljetten in Oost-Berlijn wor
den de Westberlijnse forenzen opge
wekt hun werk niet op te geven of,
als zij daar nog geen werk hebben,
te solliciteren bij de arbeidsbureaus.
Het is de West-Duitsers verboden
kaartjes te kopen voor sportwedstrij
den in Oost-Berlijn. De handbalwed
strijd tussen Oost-Duitsland en Rus
land, die dezer dagen wordt gehouden
zal alleen door Oost-Eerlij ne re mogen
worden bijgewoond.
Ongeveer 5000 arbeiders hebben gis
teren op het Westberlijnse stadhuis
een resolutie afgegeven, waarin zij
protesteren tegen de jongste Oost
duitse maatregel.
0 De communistisahe Waarheid in West.
Berlijn kan niet meer verschijnen. Het
personeel van deze krant heeft ge
weigerd nog langer te werken.
0 De Russische ambassadeur te Bonn,
Amdrej Smirnov, heeft verzocht om
een onderhoud met Adenauer tenein
de de toestand in Berlijn te bespreken.
Chroesjtsjef heeft premier Nehroe van
India een persoonlijke brief over de
kwestie Berlijn gestuurd. De inhoud
is niet bekend.
De Westduitse Bondsdag komt dins
dag 22 augustus in speciale zitting
bijeen om een regermgs-verklaring
aan te haren.
0 Willy Brandt, die eociaal-democra-
tisoh kandidaat voor het kanselier-
sahap is, heeft in verband met de
toestand alle verkiezingsafspraken af.
brengen, althans volgens mede
delingen die ambassades en buiten
landse persagentschappen van de
organisatie van het geheime leger
hebben ontvangen.
Het Franse ministerie van binnen
landse zaken acht de kans dat vandaag
of in de nabije toekomst een staats
greep zal worden ondernomen echter
vrijwel uitgesloten.
De organisatie van het geheime le
ger, die de verantwoordelijkheid voor
zich opeist van de talloze aanslagen die
de laatste weken zijn gepleegd, zou wor- J
den geleid door ex-generaal Salan, die
zioh in Algerije zou bevinden. i
Tooh is de Parijse politie versterkt
met zesduizend manschappen en in ge
val van nood zijn er nog zesduizend men-,
sen achter de hand en zelfs in een zeer
kritieke situatie twaalfduizend. Belang
rijke gebouwen zoals het paleis van de
president en radiostaBons en dagblad
gebouwen worden extra bewaakt, even
als de toegangswegen tot de stad.
Een woordvoerder van het ministerie
van binnenlandse zaken heeft gisteren
verklaard dat er op het ogenblik zeven
plannen voor het beschermen van rege
ringsgebouwen op hun bruikbaarheid
worden onderzocht. De proeven moeten
aantonen waar de troepen het best kun-
nen worden gestationeerd ingeval van
een pntsch en vanwaar ze zo snel
gelijk naar de bedreigde punten kannen
worden gedirigeerd.
Honderden badgasten
zoeken naar jongen
Honderden badgasten en inwoners
van Terschelling hebben gisteren een
speurtocht ingezet naar de 10-jarige
jongeman J. Haantjes, uit Formerum
op Terschelling, die sinds woensdag
wordt vermist Tot nu toe was alle
zoeken zonder resultaat
Men houdt er rekening mee, dat hij
naar Harlingen is gegaan en vandaar
verder is gereisd. Het is echter ook
mogelijk dat de jongen, die al eerder
van huis is weggelopen, zich nog er
gens op het eiland in de bossen of de
duinen schuilhoudt
SPANNINGEN IN DE WERELD mogen
k~ ons niet voorbij doen zien aan de po
litieke situaties in eigen land. Zeker, te
genover wat elders geschiedt zijn zij van
bescheiden proporties, maar zij zijn er
niettemin. Het is trouwens in het klei
nere, dat de staatsburger zich kan doen
gelden. En wijders, aan het grotere ligt
veelal het kleinere ten grondslag.
In deze zomerweken werkt ambtelijk
Den Haag aan de staatsbegroting, die
straks aan de volksvertegenwoordiging ter
beoordeling en ter goedkeuring zal wor
den voorgelegd. Fr wordt gecijferd, er
worden ook formuleringen gezocht voor
problemen die zich aan onze regering
voordoen, opdat zij zich daarover straks
in de troonrede wijs cn verstandig kan
uitdrukken.
Het partijleven ligt stil in deze weken.
Ook politici hebben behoefde aan een
adempauze. En In alle kasten van al'
secretarissen van kiesverenigingen rusten
de stukken om binnenkort wederom te
voorschijn te worden gehaald. Het wach
ten is op de maanden met de letter R erin
Een klein maar bepaald niet on
rijk nieuwtje is er; de fractie van de KVP
in de Tweede Kamer schijnt nu toch haar
nieuwe voorzitter fc hebben gekregen, en
wel in de heer De Kort. Het heeft wat
lang moeten duren, eer het zover was. en
zulks is begrijpelijk. Niet gemakkelijk is
het. een man als de heer Romme op te
volgen. Deze was, in politiek opzicht, van
dc schouderen opwaarts groter dan veruit
de meesten, en niet alleen onder zijn par
tijgenoten. Om zijn gedwongen heengaan
uit de politiek behoort men nog steeds
leed te dragen, liet is geen lichte zaak.
in de plaats van zulk een te moeten
treden.
En dan de functie zelf. De KVP heeft
aan de heer Romme uitzonderlijk veel te
danken. Hij heeft haar politieke bewust
zijn ongemeen aangescherpt. Hij heeft
voor ccn niet gering deel aan de rooms-
katholieke politiek gestalte weten te ge
ven. Hij heeft bovendien onder de zijnen
een belangrijk element van eenheid we
ten te brengen.
Het is geoorloofd zich af te vragen hoe
het met dit alles zal gaan onder de
nieuwe fractieleider. Daarnaar zal men
belangstellend zijn in de Kamer, de rege
ring zal er belangstellend naar zijn, en
ons volk al evenzeer. Niet slechts dat de
heer Romme zijn fractie met grote be
kwaamheid wist te leiden, ook werd de
regering door hem met omzichtigheid uit
meer dan een precaire situatie gered. Naar
het optreden van dc heer De Kort «let
een ieder met afwachting uit.
Nogmaals: tegenover wat in de wereld
gebeurt moge wat zich in ons eigen land
voordoet van bescheiden proporties lijn,
zonder belang is het niet.
TN het zeegebied tussen de Azoren
Ierland handhaaft zich een hogedruk-
gebied. Aan zijn flank trekken storingen
van IJsland naar het zuiden van Scan
dinavië.
Tengevolge van deze luchtdrukverde
ling stroomt voortdurend koude polaire
lucht naar onze omgeving. Een van de
storingen kwam vanmorgen boven het
zuiden van Noorwegen aan. Ze veroor
zaakte in ons land een toeneming van
de buiigheid. Een andere depressie nam
bij IJsland in diepte toe. Tussen de twee Rapporten hedenmorgen
storingen in bevindt zich een rug van
hoge luchtdruk, die morgen de buiigheid
zal doen afnemen In de polaire gtaUoD
Tendens: langzaam dalend.
D. Hel
Ypenl.uri
Vlls»
De Bilt verwaaht tot woensdagavond:
Wisselend bewolkt met plaatselijk en
kele buien. Krachtige tot matige noord-
westelijke wind. Vannacht Iets lagere, Twente
morgen overdag ongeveer dezelfde tem- Bin ih
peraturen als vandaag. Zd -Uml
Hel.tnkl
(Opgemaakt 11.15 uur), o»u>llh
Strandveruxichting ton'iiT
Ook morgen koel strandweer met een A dam
wisselende bewolking cn op enkele Lux"mb
plaatsen nog een bui. Parijs
Matige tot vrij krachtige wind uit
noordwestelijke richting.
Temperatuur ongeveer 17 graden, zee
water 17 graden.
Vooruitzichten: rug van hoge druk ~Un5.h
nadert bij Ierland en brengt ccn lang- Locsrn
zame verbetering maar nog koel. Wenen
I Inn.bn
ZON EN MAAN B-irrai
Athene
Woensdag zon op 5.24, onder 20.03 uur; Bom«
maan op 10.30, onder 22.07 uur. Ajacctc
19 augustus eerste kwartier. MaMon
Grenoble
Nico
Berlijn
Frankfurt
Mllnehen
gesteldb
wtndsUI
ii
16 10 0.5
