Hicuwe £eUtsdjc (Ümtranl DEUR NAAR VRIJHEID GESLOTEN Grens tussen West-Berlij n Oost- en dicht Beeldhouwster vond man in winkel Bestaande akkoorden flagrant geschonden SER wil geleidelijk naar hogere AOW i? MAANDAG 14 AUGUSTUS 1961 KANTOREN: Steenstraat 37. TELEFOON: alle afdelingen 31441. POSTREKENING: 58936. KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u. ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter. Familieberichten 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting) Tweeënveertigste jaargang no. 12250 Directie: F. DIEMER Hoofdredacteur: Dl. E. DIEMIB CURISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD „Stoatvasticl) i« ahfblmn mgn bert in Icgbenspatt" Sport en Spel Zie pagina 6 en 9 TAE GRENS tussen Oost- en West-Berlijn is gesloten. De stilte in de straten van Oost-Berlijn werd zondagmorgen plotse ling verstoord door gemotoriseerde een heden van de Volkspolizei en het leger, die naar de grens reden. Bij de Branden burger poort, voornaamste doorgangs- punt aan de sectorgrens, namen politie, militairen en leden van de fabrieksmilitie stellingen in. Binnen enkele uren was de 40 km lange grens tussen beide stadsdelen gesloten met prikkeldraad en betonpalen. Burgemeester Willy Brandt van West-Berlijn bij de zonegrens. Nieuws in een oogopslag Sedert zondagmorgen vroeg is de grens tussen West- en Oost-Berlijn ge sloten. Ondanks dat heb ben nog achthonderd Oost duitsers kans gezien naar het Westen te vluchten. De westelijke geallieerden zul len een scehrp protest in dienen bij de Sowjetunie tegen deze flagrante schen ding van de viermogend- hedenovereenkomat. In Parijs zowel als in Ailgiers zijn dit weekend veiligheidsmaatregelen ge troffen met het oog op eventuele pogingen van extremisten om het bewind van president De Gaulle omver te werpen. Franse artillerie zou vanuit Algerije hebben geschoten op Tunesisch grondgebied In Washington is be kend gemaakt, dat de Rus sische ruimtevaarder ma joor Titof waarschijnlijk negen maal boven Ame rikaans grondgebied is ge weest. Hij moet in staat zijn geweest haarscherpe foto's te maken van be langrijke defensiewerken in de V. S. In een advies aan mi nister Veldkamp heeft de Sociaal-Economische Raad de wenselijkheid uitge sproken te streven naar een geleidelijke verhoging van de aow-uitkeringen om deze zoveel mogelijk waardevast en zo mogelijk welvaartsvast te maken In een advies aan mi nister De Pous heeft de S. E. R. voorgesteld een commissie in het leven te roepen, die belast dient te worden met het centrale beleid ter bevordering van de produktiviteit. De Nederlandse journa list Oltmans heeft ver klaard dat het gesprek tus sen de Indonesische minis ter Nasoetion en de Neder landse staatssecretaris van buitenlandse zaken Van Houten (welk gesprek door Den Haag geheel is ont kend) is gearrangeerd door het A. R. Eerste-Ka- merlid prof. mr. De Gaay Fortman. De Cubaanse regering heeft de Ver. Staten ervan beschuldigd de hand te hebben gehad in een aan slag op Raul Castro, de broer van de Cubaanse premier. BON (straat) (woonplaats) Betaling geschiedt per week/ maand/kwartaal/per giro. (Doorhalen wat niet van toepassing is). Als bewtJs van dankbaar- beid uwerzijds ontvang Ik graag het boek „rtp-Parade" op onderstaand adres: (straat) (woningplaats) De sprong naar de vrijheid vanuit het oosten was onmogelijk gemaakt voor de grote stroom van vluchte lingen. Toch is het achthonderd men sen nog gelukt West-Berlijn te be reiken. Zij wisten „geheime wegen" te vinden door ruïnes en tuinen. An deren zagen kans over de rivier de Havel te zwemmen. Zij meldden zich in het centrum Mariënfelde zonder enige bagage, maar met de zeker heid, dat zij waren ontkomen aan een regime van terreur en druk. Kort voordat het gordijn van beton en staal viel voor deze laatste deur kier tussen twee werelden werd een verklaring wereldkundig gemaakt van de landen, die het verdrag van War schau hadden getekend. Daarin stond: „Het parlement, de regering en alle werkers van Oost-Duitslapd stellen voor zodanige maatregelen te nei langs de grenzen tussen West- Oost-Berlün en Oost-Duitsland, dat een einde zal worden gemaakt aan de agitatiecampagne tegen Oost-Duits- land. Deze maatregelen mogen niet het ver keer langs de bestaande verbindingswe gen tussen West-Duitsland en West-Ber lijn hinderen." Door deze maatregelen van de tachtig grensovergangen zijn er slechts dertien, zwaar bewaakt, geopend gebleven moest dan een einde worden gemaakt aan de massale vlucht van Oost- Duitsers, van wie er zich tussen zater dagmiddag twaalf uur en zondagmiddag vijf uur nog meer dan vierduizend meld den in het centrum der vrijheid. Alleen met pas Dit is de inhoud en strekking van de genomen maatregelen: Oost-Duitsers en Oostberlijners worden slechts doorgela ten op vertoon van een speciale pas. Westduitsers en West-Berlijners kunnen de versperringen vrij passeren. Oostber lijners mogen niet langer is het weste lijke stadsdeel werken. Oostduitsers mo gen niet meer in Oost-Berlijn komen, tenzij zij er werken. Het railverkeer tus sen de beide stadsdelen is voor het groot ste gedeelte gestaakt. Berlijn is nu ge heel omsingeld door rode militaire een heden. Volgens berichten zijn twee ge- vechtsklare Sowjet-divisies overgebracht om de volledige afsluiting van de grens te verzekeren. Zij zijn uitgerust met ge vechtswagens en artillerie. Andere divisies staan gereed om zo no dig naar Berlijn te vertrekken. In een verklaring van de Oostduitse regering wordt getracht een motivering te geven van het besluit de grens af te grendelen. Gezegd wordt o.m., dat aan de grenzen van de Duitse democratische republiek een controle wordt ingesteld „zoals ge bruikelijk is aan de grenzen van elke staat" om vijandige activiteit DE rigoureuze Oostduitse maat regelen tot afgrendeling van Oost-Berlijn hebben overal in de vrije wereld felle kritiek gekregen. De Wcstduitse bondskanselier dr. Adenauer verklaarde gisteravond via de radio dat de westelijke geallieer den de sluiting van de Berlijnse sec torgrens met tegen-maatregelen zul len beantwoorden. „De Westduitse regering verzoekt alle burgers, ver trouwen in deze maatregelen te heb ben", aldus de kanselier, die zich over de aard van deze maatregelen niet uitliet. De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken, Dean Rusk, noemde de maatregelen een flagrante schen ding van de akkoorden tussen de Rus sen en de westelijke geallieerden. Hij kondigde aan dat er krachtig protest teeen zou worden ineediend. Een grove schending van de gendheden-overeenkomsten (die al uit 1944 dateren). Dat "is het commentaar uit vrijwel alle westelijke landen. In deze overeenkomst besloten Amerika, Rus land. Engeland en Frankrijk immers: 1. Berlijn samen te besturen; 2. Mensen en goederen vrij in de stad te laten circuleren; 3. De bevolking te laten werken waar zij vilde; 4. Verkeer van mensen en goederen tussen Oost-Duitsland en geheel Berlijn toe te laten, en 5. Geen militair optreden van Duit sers in de stad toe te laten. Willekeur Adenauer noemde de maatregelen i daad van willekeur van Pankow Oostberlönse zetel van de Oostduitse gering), die een ernstige situatie heeft geschapen. De Westduitse minister van buitenlandse zaken Von Brentano heeft inmiddels de Westduitse ambassadeurs in Moskou. Londen. Washington. Parijs en het hoofdkwartier van de NAVO, voor zover zij zich nog niet op hun pos ten bevinden, opdracht gegeven onmiddel lijk naar hun standplaatsen terug te ke- Ook functionarissen van het ministerie van buitenlandse zaken te Bonn hebben een opdracht van die strekking gekregen. Het krachtig protest, da* Dean Rusk aankondigde, zal volgens de perschef het Amerikaanse ministerie van buiten landse zaken worden gericht Russische commandant van Oost Berlijn. Deze achtte he* echter niet uitgesloten dat de protestaota ook rechtstreeks tot de regering in Moskou zou worden ge richt. De V.S. plegen op he* ogenblik overleg met de Britse en Franse ambas sade in Washington. Ook in Berljj den besprekingen gevoerd door de drie westelijke bevelhebbers in he* westelijk stadsdeel. Het Britse regeringscommentaa- luid. de: de beperkingen, die zijn ingesteld op het verkeer tussen Oost- en West-Ber- lijn zijn in tegenspraak met de viermo- gendheden-status van Berlijn en zijr daarom onwettig. De regering heef: deze ontwikkelingen met spoed met andere geallieerde regeringen in overweging genomen. Premier Macmillan en de mi nister van buitenlandse zaken lord Home dekken de verklaring met hun gehele gezag, hoewel ze beiden wegens vakantie uitstodlg zijn. De Russische Prawda schreef vandaag over de betogingen van de West-Berlijners tegen de sluiting van de grens: Straat, schenders verzamelden zich bij de Bran denburger Tor en fascistische jongeren verdrongen zich bij het gebouw vai rijksdag, waar zij fascistische leuzen schreeuwden. Laat ze maar razen en tieren die vij anden van een vreedzame overeenkomst met Duitsland en dan de likwidatie de abnormale toestand in West-Berlijn. Het besluit betreffende de bescherming effectieve controle van de grenssec- toren had al veel eerder genomen i ten worden en is door het leven zelf ge- dicteerd. Het blad citeert het comi van de Oostduitse acteur Ei-win Müller: Wij Berlijners denken graag goed dergelijke belangrijke besluiten Maar ik kan u zeggen dat, toen de ir sen zondagmorgen vochten om een krant te kopen, zij uitriepen: eindelijk goede beslissing. van de militairisten in West-Duitsland en West-Berlijn te voorkomen. De Westduit se autoriteiten en de „spionage-organi- satie van de NAVO-landen" misbruiken verkeerssituatie in Berlijn om de Oostduitse economie te ondermijnen. Een zeker labiel deel van de Oostduitse be volking wordt door verraad, corruptie en onderdrukking gedwongen naar West- Duitsland te gaan. Daar worden de vluch telingen opgenomen in het Westduitse leger en opgeleid tot geheime agenten om in de oostzone te kunnen opereren. In de Bondsrepubliek bestaat een spe ciaal fonds voor „sabotagedoeleinden" en bondskanselier Adenauer heeft kortgele den een beroep op de NAVO-landen ge daan om bijdragen te storten in dit fonds, aldus deze verklaring. Dreigende woorden Dreigende woorden aan het adres van de Oostduitsers waren gisteravond af komstig van Gerhard Elsler, een van de voornaamste Oostduitse radiocommenta toren. „WU zullen het democratische Ber lijn tegen de westerse provocateurs be schermen. Het reisverbod zal blüven be staan. Degenen, die ertegen zijn, zullen zich tweemaal moeten bedenken voordat zjj kritiek leveren. Indien het westen pro beert met geweld een eind aan het ver bod te maken, zal het gehele socialistische kamp de grens verdedigen", zei Elsler. In West-Berlijn zijn bijna 7000 politie mannen op hun post. Er worden 6000 politiemannen paraat gehouden. De 11.000 geallieerde militairen in het westelijke stadsdeel zijn eveneens paraat Naar westelijke schattingen bevinden zich in Oost-Berlijn 30.000 Russische militairen ongeveer een tiende van het aantal sol daten, dat in Oost-Berlijn is gelegerd. Zij zullen, naar men aanneemt onmid dellijk in actie komen wanneer het on verhoopt mocht komen tot een herhalin" van de opstand zoals die zich op 17 juli '953 heeft voorgedaan. De Westberlijnsc radio doet herhaaldelijk een beroep op de Oostduitsers zich rustig te houden en zich niet door de gebeurtenissen te laten meeslepen. Om te vermijden, dat West- berlijners aan de sectorgrens aanleidin" zouden geven tot optreden van de Oost duitse Volkspolizei heeft de Westber- lijnse politie de controleposten versterkt Britse militaire politie patrouilleert langs de sectorgrens en vanuit Ameri kaanse helikopters wordt de activiteit aan de Oostduitse kant nauwlettend ga degeslagen. (Zie vervolg pagina 7) Zes Oostduitse tanks houden de wacht bij de Warschauer Briicke, een van de grote wegen waarlangs de vluchtelingen naar West-Berlijn trok ken. Men laat niets onbeproefd om de stroom vluchtelingen een halt toe te roepen. Een bejaard Oostberlijns echt paar kwam juist te laat. De weg naar de vrijheid is afgesloten. Oostduitse militairen leiden hen terug. (Van onze sociaal-econ. redactie) DE Sociaal-economische raad acht het gewenst te streven naar een geleidelijke verhoging van de AOW-uitkering teneinde de oude dagsvoorziening zoveel mogelijk waardevast en zo mogelijk wel- vaartvast te maken. Een hogere AOW zal tevens tot resultaat hebben voor een groot deel van de be volking een afdoende ouderdoms voorziening wordï verkregen. Dit zegt de raad in een advies over waardevaste bedrijfspcnsloenen, dat aan minister Veldkamp (sociale zaken) Is uit gebracht. Daarin wordt geconcludeerd dat het moeilijk is een In alle opzichten bevredigende oplossing te vinden om tot waardevaste pensioenen te komen. Ge wezen wordt op de mogelijkheid een ver eveningsfonds te vormen, waaruit op basis van een omslagstelsel waarde vaste toeslagen kunnen worden gegeven op het basispensioen (zie ook elders in dit nummer). Wil de regering het totaal van de oude dagsvoorzieningen echter waardevaster maken, dan is naar het oordeel van de SER de AOW daarvoor bij uitstek ge ëigend, omdat de uitkeringen reeds stij gen naar gelang het indexcijfer van de regelingslonen omhoog gaat. Volgens de raad is er niets dat zich verzet tegen de gedachte om de AOW meer dan een bodemvoorziening te doen zijn. Wel meent de raad dat een eventuele verhoging niet verder moet gaan dan tot het peil waarop Voordat wordt overgegaan tot verbe tering van de AOW zou de raad eerst beslissing genomen willen zien de vraag wat er met het ouderdomsdeel de Invaliditeitsverzekering moet ge- •en. De Invaliditeitswet wordt, zoals bekend, geliquideerd en de verzekering wordt ondergebracht in de nieuwe Ar beidsongeschiktheidswet, die echter niet voorziet in ouderdomspensioen. De SER heeft al eerder geadviseerd de maxirr uitkering van f 300 aan de AOW toe te voegen. MINDERHEID Een minderheid van de raad, bestaande It een groot aantal leden, wil de AOW echter als bodemvoorziening handhaven. Zij is van mening dat AOW samen andere aanvullende pcnslocnlnkomsten redelijk pensioen moet garanderen. Gezien de ontwikkeling van de bijzondere pensioenvoorzieningen mag volgens haar worden verwacht dat de realisering redelijk totaal pensioen in de naaste toekomst tot de mogelijkheden behoort. - De minderheid erkent wel dat er thans belangrijke groep bejaarden te ge ringe pensioeninkomsten geniet, omdat ei voor hen geen of weinig bijzondere pen sioenvoorzieningen zijn getroffen. Zij heeft begrip voor de verlangens van deze groep en wenst dat er maatregelen wor getroffen om althans enigermate aar deze gerechtvaardigde verlangens tege moet te komen. Doch bij ingrijpende ver hoging van de AOW ziet de minderheid geen mogelijkheid de bedrijfspensioenen waardevast te maken. WEINIG VRIJHEDEN waren tot dusver de Duitsers in het oostelijk gedeelte van hun vaderland nog gelaten. Een vrij heid was er: om namelijk elders te zoe ken wat hun in eigen land onthouden werd. Mochten zij bij de stembus nimmer van hun gevoelens doen blijken» *ij kon den nog heengaan en zo „stemmen met de voeten". Ook deze laatste mogelijkheid Is hun thans ontnomen. De grens is gesloten, het gordijn ls ge vallen. Het is gebeurd op de zondagmor gen, In die uren waarin zich Iets van ar geloosheid over de aarde uitstrekt. Het lijkt het aangewezen tijdstip voor wie kwaad in de zin heeft. Berlijn was tot op gisteren een sluis. Zeker, bij duizenden kwamen zij over du grens, vooral sinds om hetzelfde Berlijn de spanningen waren toegenomen. 7,iJ kwamen bij duizenden, en ieder met zijn eigen geschiedenis. Maar nog meer ble ven er achter, in het vertrouwen dat, mocht de toestand eens werkelijk onhoud baar worden, daar nog altijd was dl* sluis, die half open deur. De aanwezigheid van die sluis, van die half open deur, maakte in Oost-Duitsland het leven, ho* weinig leefbaar ook, alsnog niet geheel onmogelijk. Was dit niet het verschil met al die andere landen achter het ijzeren gordijn, dat er nog lets was van het licht schijnsel aan het eind van een tunnel? Werd het inderdaad volop noodzakelijk dan kon men Immers nog altijd uitwijken? Maar voor wie het vertrek nog hebben uitgesteld ls het nu te Iaat geworden. Men ziet ze voor zich, vooral de ouden, die er lang tegen hadden opgezien. Zondag moest het er maar van komen, dan zouden ze gaan. De zondag kwam cn het bleek te laat te zijn. Geen wonder, dat de staatslieden In d» vrije wereld nu beducht zijn voor uit barstingen van wanhoop In dat geweld dadig afgesloten gebied. Beducht, omdat dit de toestand niet zal verbeteren, eer nog zal verergeren Het communistisch regime zelf heeft deze maatregel genomen, wijl het In een dwangpositie was komen te verkeren. Toe gegeven: door eigen falen. Wie nu nog naar het Westen weken, deden het minder omdat het Westen hen aantrok dan om dat he' Oosten ook de afwaehtenden alleen verdriet cn ellende had bezorgd. Na eigen falen heeft het communistisch bewind nog slechts In dwang gehandeld Het handelde bovendien, zo is gebleken, op aanraden van Rusland en zijn satel lieten, voor wie Oost-Duitsland al te ken nelijk oen zwakke plek was geworden. Daarom: zoals voor de burgers van Oost-Duitsland nu geen uitwijkmogelijk heid meer Is. zo lijkt er voor het commu nistisch bewind zelf niet meer mogelijk wat de kenmerken draagt van een weg terug. Onder deze omstandigheden zijn onder een wanhop'ge bevolking uitbarstin gen niet denkbeeldig. De situatie is ern stig. Ons mededogen moet uitgaan naar wier bestaan zich moeizaam rekt. in Oost- Duitsland en in al die landen waarin aan de ontplooiing van het menszijn duistere machten In de weg staan. Wie zal, waar horizonten worden geslo ten, niet de blik omhoog richten? 4 chter een oceaanfront dat gisteravond ons land passeerde stroomde nieuwe hoeveelheden onstabiele polaire lucht naar ons land. Terwijl zich ten zuidwes ten van Ierland een krachtig hogedruk- gebied handhaafde, trok een depressie van IJsland naar Zuid Noorwegen. Een verdere verplaatsing hiervan naar Dene marken of zuid Zweden is waarschijn lijk. Door deze ontwikkeling zal de wes telijk e tot noordwestelijke luchtstoming op de Noordzee worden aangewakkerd. De uit het noordwesten komende lucht is onstabiel en er komt bovendien nog een oud front in voor. In verband hier mede moet in de komende dagen op aan houden van het onbestendige weer wor den gerekend. Er zullen op de meeste plaatsen buien vallen en de temperatu ren blijven beneden normale waarde voor half augustus. De Bilt verwacht tot dinsdagavond: Tendens stationair ZON EN MAAN Dinsdag: zon op 5.23. onder 20.05 uur; aan op 9.25, onder 21.45 uur. 19 augustus eerste kwartier. HET WEER IN EUROPA Vmnd.rlük» b.wolktii, m,t op it Rapporten hedenmorgen zeven ln»Kl* n Hlun pnll.u Knl.n \f,M» lol meeste plaatsen enkele buien. Matige tot krachtige wind tussen zuidwest en noordwest. Aanhoudend koel. (Opge maakt om 11.15 uur). SUUon Strandvertvachting iï li-: Een snel Ooeaanfront hield de zondag vpeni.urg somber met hier wat lichte, in het noord- vu» westen matige regen. Den Helder kreeg Eelde 12 mm. Vlieland 15 mm neerslag. Ook BUt morgen wisselvallig met enkele zonnige perioden maar ook kans op een bui, met -Limh een matige tot vrij krachtige westenwind Helsinki Te koel, overdag ongeveer 17 graden stockh zeewater 17 graden. Oslo Vooruitzichten: nog steeds wisselval- Kopcnh lig en te koeL !kb"dr"' DEN UIT NEDERLAND af- sum. drie jaar geleden naar danken aan de indruk die juf- geveer twee maanden gele frouw De Boer, „want w* komstige beeldhouwster de Verenigde Staten geëmi- frouw De Boer op de ouders den op weg naar Carthage, de krijgen honderden brieven en een man die zich erfge- greerd, cn de bruidegom is van Jones maakte, toen zij winkel in. Later schreven z* van mensen die in de winkel naam van een miljonair uit Barney Jones, een timmer- hen hielp in haar aardewerk uit Stots City, waar ze woon- zijn geweest." Philadelphia noemt, zullen man uit Jackwon in Califor- winkel, een tiental kilometers den, om te informeren naar Het was dus wel een ver volgende maand, na een in ni«- Jones beweert een van de ten zuiden van Carthage. Zij de naam en de verdere perso rassing voor haar toen Bar- stonnachtig tempo verlopen ies erfgenamen van wijlen de volgt haar roeping in haar nalia van dc juffrouw die heD ney Jones binnenstapte en kennismaking, met elkaar multimiljonair Lawrence J. vrije tijd, en verkoopt een in de winkel had bediend. zich voorstelde. Vier dagen trouwen. Jones te zijn. Jacoba M. de Boer uit Bus- Hun kennismaking ls te vrije tyd, en verkoopt een in de winkel had bediend. deel van haar werk vla d* later deed hij een aanzoek winkel. „Ik verwachtte er niets bij- nu is de trouwdag vastgesteld De familie Jones stapte on- zonders van," verklaarde juf- op 1 september. KX MUnchei ZUrlch 16 IS IS 71

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 1