Hicuwe £eUtsdjc (Ümtranl
DEUR NAAR VRIJHEID GESLOTEN
Grens tussen
West-Berlij
n
Oost- en
dicht
Beeldhouwster vond man in winkel
Bestaande akkoorden
flagrant geschonden
SER wil geleidelijk
naar hogere AOW
i?
MAANDAG 14 AUGUSTUS 1961
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
POSTREKENING: 58936.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
Tweeënveertigste jaargang no. 12250
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dl. E. DIEMIB
CURISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stoatvasticl) i« ahfblmn
mgn bert in Icgbenspatt"
Sport en Spel
Zie pagina 6 en 9
TAE GRENS tussen Oost- en West-Berlijn
is gesloten. De stilte in de straten van
Oost-Berlijn werd zondagmorgen plotse
ling verstoord door gemotoriseerde een
heden van de Volkspolizei en het leger,
die naar de grens reden. Bij de Branden
burger poort, voornaamste doorgangs-
punt aan de sectorgrens, namen politie,
militairen en leden van de fabrieksmilitie
stellingen in. Binnen enkele uren was de
40 km lange grens tussen beide stadsdelen
gesloten met prikkeldraad en betonpalen.
Burgemeester Willy Brandt van
West-Berlijn bij de zonegrens.
Nieuws in
een oogopslag
Sedert zondagmorgen
vroeg is de grens tussen
West- en Oost-Berlijn ge
sloten. Ondanks dat heb
ben nog achthonderd Oost
duitsers kans gezien naar
het Westen te vluchten. De
westelijke geallieerden zul
len een scehrp protest in
dienen bij de Sowjetunie
tegen deze flagrante schen
ding van de viermogend-
hedenovereenkomat.
In Parijs zowel als in
Ailgiers zijn dit weekend
veiligheidsmaatregelen ge
troffen met het oog op
eventuele pogingen van
extremisten om het bewind
van president De Gaulle
omver te werpen.
Franse artillerie zou vanuit
Algerije hebben geschoten
op Tunesisch grondgebied
In Washington is be
kend gemaakt, dat de Rus
sische ruimtevaarder ma
joor Titof waarschijnlijk
negen maal boven Ame
rikaans grondgebied is ge
weest. Hij moet in staat
zijn geweest haarscherpe
foto's te maken van be
langrijke defensiewerken
in de V. S.
In een advies aan mi
nister Veldkamp heeft de
Sociaal-Economische Raad
de wenselijkheid uitge
sproken te streven naar
een geleidelijke verhoging
van de aow-uitkeringen
om deze zoveel mogelijk
waardevast en zo mogelijk
welvaartsvast te maken
In een advies aan mi
nister De Pous heeft de
S. E. R. voorgesteld een
commissie in het leven te
roepen, die belast dient te
worden met het centrale
beleid ter bevordering van
de produktiviteit.
De Nederlandse journa
list Oltmans heeft ver
klaard dat het gesprek tus
sen de Indonesische minis
ter Nasoetion en de Neder
landse staatssecretaris van
buitenlandse zaken Van
Houten (welk gesprek door
Den Haag geheel is ont
kend) is gearrangeerd
door het A. R. Eerste-Ka-
merlid prof. mr. De Gaay
Fortman.
De Cubaanse regering
heeft de Ver. Staten ervan
beschuldigd de hand te
hebben gehad in een aan
slag op Raul Castro, de
broer van de Cubaanse
premier.
BON
(straat)
(woonplaats)
Betaling geschiedt per week/
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhalen wat niet van
toepassing is).
Als bewtJs van dankbaar-
beid uwerzijds ontvang Ik
graag het boek „rtp-Parade"
op onderstaand adres:
(straat)
(woningplaats)
De sprong naar de vrijheid vanuit
het oosten was onmogelijk gemaakt
voor de grote stroom van vluchte
lingen. Toch is het achthonderd men
sen nog gelukt West-Berlijn te be
reiken. Zij wisten „geheime wegen"
te vinden door ruïnes en tuinen. An
deren zagen kans over de rivier de
Havel te zwemmen. Zij meldden zich
in het centrum Mariënfelde zonder
enige bagage, maar met de zeker
heid, dat zij waren ontkomen aan
een regime van terreur en druk.
Kort voordat het gordijn van beton
en staal viel voor deze laatste deur
kier tussen twee werelden werd een
verklaring wereldkundig gemaakt van
de landen, die het verdrag van War
schau hadden getekend. Daarin stond:
„Het parlement, de regering en alle
werkers van Oost-Duitslapd stellen
voor zodanige maatregelen te nei
langs de grenzen tussen West-
Oost-Berlün en Oost-Duitsland, dat
een einde zal worden gemaakt aan de
agitatiecampagne tegen Oost-Duits-
land.
Deze maatregelen mogen niet het ver
keer langs de bestaande verbindingswe
gen tussen West-Duitsland en West-Ber
lijn hinderen." Door deze maatregelen
van de tachtig grensovergangen zijn er
slechts dertien, zwaar bewaakt, geopend
gebleven moest dan een einde worden
gemaakt aan de massale vlucht van Oost-
Duitsers, van wie er zich tussen zater
dagmiddag twaalf uur en zondagmiddag
vijf uur nog meer dan vierduizend meld
den in het centrum der vrijheid.
Alleen met pas
Dit is de inhoud en strekking van de
genomen maatregelen: Oost-Duitsers en
Oostberlijners worden slechts doorgela
ten op vertoon van een speciale pas.
Westduitsers en West-Berlijners kunnen
de versperringen vrij passeren. Oostber
lijners mogen niet langer is het weste
lijke stadsdeel werken. Oostduitsers mo
gen niet meer in Oost-Berlijn komen,
tenzij zij er werken. Het railverkeer tus
sen de beide stadsdelen is voor het groot
ste gedeelte gestaakt. Berlijn is nu ge
heel omsingeld door rode militaire een
heden. Volgens berichten zijn twee ge-
vechtsklare Sowjet-divisies overgebracht
om de volledige afsluiting van de grens
te verzekeren. Zij zijn uitgerust met ge
vechtswagens en artillerie.
Andere divisies staan gereed om zo no
dig naar Berlijn te vertrekken. In een
verklaring van de Oostduitse regering
wordt getracht een motivering te geven
van het besluit de grens af te grendelen.
Gezegd wordt o.m., dat aan de grenzen
van de Duitse democratische republiek
een controle wordt ingesteld „zoals ge
bruikelijk is aan de grenzen van elke
staat" om vijandige activiteit
DE rigoureuze Oostduitse maat
regelen tot afgrendeling van
Oost-Berlijn hebben overal in de
vrije wereld felle kritiek gekregen.
De Wcstduitse bondskanselier dr.
Adenauer verklaarde gisteravond via
de radio dat de westelijke geallieer
den de sluiting van de Berlijnse sec
torgrens met tegen-maatregelen zul
len beantwoorden. „De Westduitse
regering verzoekt alle burgers, ver
trouwen in deze maatregelen te heb
ben", aldus de kanselier, die zich
over de aard van deze maatregelen
niet uitliet.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Dean Rusk, noemde
de maatregelen een flagrante schen
ding van de akkoorden tussen de Rus
sen en de westelijke geallieerden. Hij
kondigde aan dat er krachtig protest
teeen zou worden ineediend.
Een grove schending van de
gendheden-overeenkomsten (die al uit
1944 dateren). Dat "is het commentaar uit
vrijwel alle westelijke landen. In deze
overeenkomst besloten Amerika, Rus
land. Engeland en Frankrijk immers:
1. Berlijn samen te besturen;
2. Mensen en goederen vrij in de stad
te laten circuleren;
3. De bevolking te laten werken waar
zij vilde;
4. Verkeer van mensen en goederen
tussen Oost-Duitsland en geheel Berlijn
toe te laten, en
5. Geen militair optreden van Duit
sers in de stad toe te laten.
Willekeur
Adenauer noemde de maatregelen i
daad van willekeur van Pankow
Oostberlönse zetel van de Oostduitse
gering), die een ernstige situatie heeft
geschapen. De Westduitse minister van
buitenlandse zaken Von Brentano heeft
inmiddels de Westduitse ambassadeurs
in Moskou. Londen. Washington. Parijs
en het hoofdkwartier van de NAVO,
voor zover zij zich nog niet op hun pos
ten bevinden, opdracht gegeven onmiddel
lijk naar hun standplaatsen terug te ke-
Ook functionarissen van het ministerie
van buitenlandse zaken te Bonn hebben
een opdracht van die strekking gekregen.
Het krachtig protest, da* Dean Rusk
aankondigde, zal volgens de perschef
het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken worden gericht
Russische commandant van Oost Berlijn.
Deze achtte he* echter niet uitgesloten
dat de protestaota ook rechtstreeks tot
de regering in Moskou zou worden ge
richt. De V.S. plegen op he* ogenblik
overleg met de Britse en Franse ambas
sade in Washington. Ook in Berljj
den besprekingen gevoerd door de drie
westelijke bevelhebbers in he* westelijk
stadsdeel.
Het Britse regeringscommentaa- luid.
de: de beperkingen, die zijn ingesteld
op het verkeer tussen Oost- en West-Ber-
lijn zijn in tegenspraak met de viermo-
gendheden-status van Berlijn en zijr
daarom onwettig. De regering heef: deze
ontwikkelingen met spoed met andere
geallieerde regeringen in overweging
genomen. Premier Macmillan en de mi
nister van buitenlandse zaken lord Home
dekken de verklaring met hun gehele
gezag, hoewel ze beiden wegens vakantie
uitstodlg zijn.
De Russische Prawda schreef vandaag
over de betogingen van de West-Berlijners
tegen de sluiting van de grens: Straat,
schenders verzamelden zich bij de Bran
denburger Tor en fascistische jongeren
verdrongen zich bij het gebouw vai
rijksdag, waar zij fascistische leuzen
schreeuwden.
Laat ze maar razen en tieren die vij
anden van een vreedzame overeenkomst
met Duitsland en dan de likwidatie
de abnormale toestand in West-Berlijn.
Het besluit betreffende de bescherming
effectieve controle van de grenssec-
toren had al veel eerder genomen i
ten worden en is door het leven zelf ge-
dicteerd. Het blad citeert het comi
van de Oostduitse acteur Ei-win
Müller: Wij Berlijners denken graag goed
dergelijke belangrijke besluiten
Maar ik kan u zeggen dat, toen de ir
sen zondagmorgen vochten om een krant
te kopen, zij uitriepen: eindelijk
goede beslissing.
van de militairisten in West-Duitsland en
West-Berlijn te voorkomen. De Westduit
se autoriteiten en de „spionage-organi-
satie van de NAVO-landen" misbruiken
verkeerssituatie in Berlijn om de
Oostduitse economie te ondermijnen. Een
zeker labiel deel van de Oostduitse be
volking wordt door verraad, corruptie en
onderdrukking gedwongen naar West-
Duitsland te gaan. Daar worden de vluch
telingen opgenomen in het Westduitse
leger en opgeleid tot geheime agenten
om in de oostzone te kunnen opereren.
In de Bondsrepubliek bestaat een spe
ciaal fonds voor „sabotagedoeleinden" en
bondskanselier Adenauer heeft kortgele
den een beroep op de NAVO-landen ge
daan om bijdragen te storten in dit fonds,
aldus deze verklaring.
Dreigende woorden
Dreigende woorden aan het adres van
de Oostduitsers waren gisteravond af
komstig van Gerhard Elsler, een van de
voornaamste Oostduitse radiocommenta
toren. „WU zullen het democratische Ber
lijn tegen de westerse provocateurs be
schermen. Het reisverbod zal blüven be
staan. Degenen, die ertegen zijn, zullen
zich tweemaal moeten bedenken voordat
zjj kritiek leveren. Indien het westen pro
beert met geweld een eind aan het ver
bod te maken, zal het gehele socialistische
kamp de grens verdedigen", zei Elsler.
In West-Berlijn zijn bijna 7000 politie
mannen op hun post. Er worden 6000
politiemannen paraat gehouden. De 11.000
geallieerde militairen in het westelijke
stadsdeel zijn eveneens paraat Naar
westelijke schattingen bevinden zich in
Oost-Berlijn 30.000 Russische militairen
ongeveer een tiende van het aantal sol
daten, dat in Oost-Berlijn is gelegerd.
Zij zullen, naar men aanneemt onmid
dellijk in actie komen wanneer het on
verhoopt mocht komen tot een herhalin"
van de opstand zoals die zich op 17 juli
'953 heeft voorgedaan. De Westberlijnsc
radio doet herhaaldelijk een beroep op
de Oostduitsers zich rustig te houden en
zich niet door de gebeurtenissen te laten
meeslepen. Om te vermijden, dat West-
berlijners aan de sectorgrens aanleidin"
zouden geven tot optreden van de Oost
duitse Volkspolizei heeft de Westber-
lijnse politie de controleposten versterkt
Britse militaire politie patrouilleert
langs de sectorgrens en vanuit Ameri
kaanse helikopters wordt de activiteit
aan de Oostduitse kant nauwlettend ga
degeslagen.
(Zie vervolg pagina 7)
Zes Oostduitse tanks houden de wacht bij de Warschauer Briicke, een
van de grote wegen waarlangs de vluchtelingen naar West-Berlijn trok
ken. Men laat niets onbeproefd om de stroom vluchtelingen een halt
toe te roepen.
Een bejaard Oostberlijns echt
paar kwam juist te laat. De weg
naar de vrijheid is afgesloten.
Oostduitse militairen leiden hen
terug.
(Van onze sociaal-econ. redactie)
DE Sociaal-economische raad acht
het gewenst te streven naar
een geleidelijke verhoging van de
AOW-uitkering teneinde de oude
dagsvoorziening zoveel mogelijk
waardevast en zo mogelijk wel-
vaartvast te maken. Een hogere
AOW zal tevens tot resultaat hebben
voor een groot deel van de be
volking een afdoende ouderdoms
voorziening wordï verkregen.
Dit zegt de raad in een advies over
waardevaste bedrijfspcnsloenen, dat aan
minister Veldkamp (sociale zaken) Is uit
gebracht. Daarin wordt geconcludeerd
dat het moeilijk is een In alle opzichten
bevredigende oplossing te vinden om tot
waardevaste pensioenen te komen. Ge
wezen wordt op de mogelijkheid een ver
eveningsfonds te vormen, waaruit op
basis van een omslagstelsel waarde
vaste toeslagen kunnen worden gegeven
op het basispensioen (zie ook elders in
dit nummer).
Wil de regering het totaal van de oude
dagsvoorzieningen echter waardevaster
maken, dan is naar het oordeel van de
SER de AOW daarvoor bij uitstek ge
ëigend, omdat de uitkeringen reeds stij
gen naar gelang het indexcijfer van de
regelingslonen omhoog gaat. Volgens de
raad is er niets dat zich verzet tegen de
gedachte om de AOW meer dan een
bodemvoorziening te doen zijn. Wel meent
de raad dat een eventuele verhoging niet
verder moet gaan dan tot het peil waarop
Voordat wordt overgegaan tot verbe
tering van de AOW zou de raad eerst
beslissing genomen willen zien
de vraag wat er met het ouderdomsdeel
de Invaliditeitsverzekering moet ge-
•en. De Invaliditeitswet wordt, zoals
bekend, geliquideerd en de verzekering
wordt ondergebracht in de nieuwe Ar
beidsongeschiktheidswet, die echter niet
voorziet in ouderdomspensioen. De SER
heeft al eerder geadviseerd de maxirr
uitkering van f 300 aan de AOW toe te
voegen.
MINDERHEID
Een minderheid van de raad, bestaande
It een groot aantal leden, wil de AOW
echter als bodemvoorziening handhaven.
Zij is van mening dat AOW samen
andere aanvullende pcnslocnlnkomsten
redelijk pensioen moet garanderen.
Gezien de ontwikkeling van de bijzondere
pensioenvoorzieningen mag volgens haar
worden verwacht dat de realisering
redelijk totaal pensioen in de naaste
toekomst tot de mogelijkheden behoort.
- De minderheid erkent wel dat er thans
belangrijke groep bejaarden te ge
ringe pensioeninkomsten geniet, omdat ei
voor hen geen of weinig bijzondere pen
sioenvoorzieningen zijn getroffen. Zij
heeft begrip voor de verlangens van deze
groep en wenst dat er maatregelen wor
getroffen om althans enigermate aar
deze gerechtvaardigde verlangens tege
moet te komen. Doch bij ingrijpende ver
hoging van de AOW ziet de minderheid
geen mogelijkheid de bedrijfspensioenen
waardevast te maken.
WEINIG VRIJHEDEN waren tot dusver
de Duitsers in het oostelijk gedeelte
van hun vaderland nog gelaten. Een vrij
heid was er: om namelijk elders te zoe
ken wat hun in eigen land onthouden
werd. Mochten zij bij de stembus nimmer
van hun gevoelens doen blijken» *ij kon
den nog heengaan en zo „stemmen met
de voeten". Ook deze laatste mogelijkheid
Is hun thans ontnomen.
De grens is gesloten, het gordijn ls ge
vallen. Het is gebeurd op de zondagmor
gen, In die uren waarin zich Iets van ar
geloosheid over de aarde uitstrekt. Het
lijkt het aangewezen tijdstip voor wie
kwaad in de zin heeft.
Berlijn was tot op gisteren een sluis.
Zeker, bij duizenden kwamen zij over du
grens, vooral sinds om hetzelfde Berlijn
de spanningen waren toegenomen. 7,iJ
kwamen bij duizenden, en ieder met zijn
eigen geschiedenis. Maar nog meer ble
ven er achter, in het vertrouwen dat,
mocht de toestand eens werkelijk onhoud
baar worden, daar nog altijd was dl*
sluis, die half open deur. De aanwezigheid
van die sluis, van die half open deur,
maakte in Oost-Duitsland het leven, ho*
weinig leefbaar ook, alsnog niet geheel
onmogelijk. Was dit niet het verschil met
al die andere landen achter het ijzeren
gordijn, dat er nog lets was van het licht
schijnsel aan het eind van een tunnel?
Werd het inderdaad volop noodzakelijk
dan kon men Immers nog altijd uitwijken?
Maar voor wie het vertrek nog hebben
uitgesteld ls het nu te Iaat geworden. Men
ziet ze voor zich, vooral de ouden, die er
lang tegen hadden opgezien. Zondag moest
het er maar van komen, dan zouden ze
gaan. De zondag kwam cn het bleek te
laat te zijn.
Geen wonder, dat de staatslieden In d»
vrije wereld nu beducht zijn voor uit
barstingen van wanhoop In dat geweld
dadig afgesloten gebied. Beducht, omdat
dit de toestand niet zal verbeteren, eer
nog zal verergeren
Het communistisch regime zelf heeft
deze maatregel genomen, wijl het In een
dwangpositie was komen te verkeren. Toe
gegeven: door eigen falen. Wie nu nog
naar het Westen weken, deden het minder
omdat het Westen hen aantrok dan om
dat he' Oosten ook de afwaehtenden alleen
verdriet cn ellende had bezorgd.
Na eigen falen heeft het communistisch
bewind nog slechts In dwang gehandeld
Het handelde bovendien, zo is gebleken,
op aanraden van Rusland en zijn satel
lieten, voor wie Oost-Duitsland al te ken
nelijk oen zwakke plek was geworden.
Daarom: zoals voor de burgers van
Oost-Duitsland nu geen uitwijkmogelijk
heid meer Is. zo lijkt er voor het commu
nistisch bewind zelf niet meer mogelijk
wat de kenmerken draagt van een weg
terug. Onder deze omstandigheden zijn
onder een wanhop'ge bevolking uitbarstin
gen niet denkbeeldig. De situatie is ern
stig. Ons mededogen moet uitgaan naar
wier bestaan zich moeizaam rekt. in Oost-
Duitsland en in al die landen waarin aan
de ontplooiing van het menszijn duistere
machten In de weg staan.
Wie zal, waar horizonten worden geslo
ten, niet de blik omhoog richten?
4 chter een oceaanfront dat gisteravond
ons land passeerde stroomde nieuwe
hoeveelheden onstabiele polaire lucht
naar ons land. Terwijl zich ten zuidwes
ten van Ierland een krachtig hogedruk-
gebied handhaafde, trok een depressie
van IJsland naar Zuid Noorwegen. Een
verdere verplaatsing hiervan naar Dene
marken of zuid Zweden is waarschijn
lijk. Door deze ontwikkeling zal de wes
telijk e tot noordwestelijke luchtstoming
op de Noordzee worden aangewakkerd.
De uit het noordwesten komende lucht
is onstabiel en er komt bovendien nog
een oud front in voor. In verband hier
mede moet in de komende dagen op aan
houden van het onbestendige weer wor
den gerekend. Er zullen op de meeste
plaatsen buien vallen en de temperatu
ren blijven beneden normale waarde
voor half augustus.
De Bilt verwacht tot dinsdagavond:
Tendens stationair
ZON EN MAAN
Dinsdag: zon op 5.23. onder 20.05 uur;
aan op 9.25, onder 21.45 uur.
19 augustus eerste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Vmnd.rlük» b.wolktii, m,t op it Rapporten hedenmorgen zeven
ln»Kl* n Hlun pnll.u Knl.n \f,M» lol
meeste plaatsen enkele buien. Matige tot
krachtige wind tussen zuidwest en
noordwest. Aanhoudend koel. (Opge
maakt om 11.15 uur). SUUon
Strandvertvachting
iï li-:
Een snel Ooeaanfront hield de zondag vpeni.urg
somber met hier wat lichte, in het noord- vu»
westen matige regen. Den Helder kreeg Eelde
12 mm. Vlieland 15 mm neerslag. Ook BUt
morgen wisselvallig met enkele zonnige
perioden maar ook kans op een bui, met -Limh
een matige tot vrij krachtige westenwind Helsinki
Te koel, overdag ongeveer 17 graden stockh
zeewater 17 graden. Oslo
Vooruitzichten: nog steeds wisselval- Kopcnh
lig en te koeL !kb"dr"'
DEN UIT NEDERLAND af- sum. drie jaar geleden naar danken aan de indruk die juf- geveer twee maanden gele frouw De Boer, „want w*
komstige beeldhouwster de Verenigde Staten geëmi- frouw De Boer op de ouders den op weg naar Carthage, de krijgen honderden brieven
en een man die zich erfge- greerd, cn de bruidegom is van Jones maakte, toen zij winkel in. Later schreven z* van mensen die in de winkel
naam van een miljonair uit Barney Jones, een timmer- hen hielp in haar aardewerk uit Stots City, waar ze woon- zijn geweest."
Philadelphia noemt, zullen man uit Jackwon in Califor- winkel, een tiental kilometers den, om te informeren naar Het was dus wel een ver
volgende maand, na een in ni«- Jones beweert een van de ten zuiden van Carthage. Zij de naam en de verdere perso rassing voor haar toen Bar-
stonnachtig tempo verlopen ies erfgenamen van wijlen de volgt haar roeping in haar nalia van dc juffrouw die heD ney Jones binnenstapte en
kennismaking, met elkaar multimiljonair Lawrence J. vrije tijd, en verkoopt een in de winkel had bediend. zich voorstelde. Vier dagen
trouwen. Jones te zijn.
Jacoba M. de Boer uit Bus- Hun kennismaking ls te
vrije tyd, en verkoopt een in de winkel had bediend.
deel van haar werk vla d* later deed hij een aanzoek
winkel. „Ik verwachtte er niets bij- nu is de trouwdag vastgesteld
De familie Jones stapte on- zonders van," verklaarde juf- op 1 september.
KX
MUnchei
ZUrlch
16 IS IS
71