Uw probleem is het onze
Von Thadden-Trieglaff
70 jaar
zondag
MaRTIMEZ
Jiddisj blad voor!
Russische Joden
Een kanttekening
Sanovite
Een woord voor vandaa
2
WAARAAN GEVEN WIJ ONS GELD UIT?
IEDERE balsmoeder weet tamelijk nauwkeurig wat zij wekelijks uitgeeft.
Het is echter niet so gemakkelijk om precies vast te stellen, hoe het
totale inkomen in de loop van een jaar wordt besteed. Alleen door dagelijks
op te schrijven wat er wordt uitgegeven, komen wij dit aan de weet. Maar
wie houdt dit een jaar vol?
Toch sijn er wel mensen die dit doen, maar dan op versoek van het Centraal
Bureau voor de Statistiek. Dit organiseert namelijk van tijd tot tijd een
budgetonderzoek. Niet bij alle gezinnen in ons land dit sou veel te tijd
rovend en te kostbaar worden maar bij een beperkt aantal gezinnen.
Deze week zijn de cijfers bekend gemaakt van het budgetonderzoek, dat van
april 1959 tot en met maart 1960 bij 200 gezinnen is verricht. Gemiddeld
bestond dit gezin uit vier personen. Het gemiddelde bruto loon was 5135,
maar door kindertoeslag, gratificaties, neveninkomsten, rente van spaar
gelden enz. steeg bet gemiddelde Inkomen tot 6205 per jaar.
Op welke wijze werd dit geld nu uitgegeven? Het antwoord op deze vraag is
interessant. Maar veel interessanter nog is een vergelijking met het budget
onderzoek van 1955/'56, toen bet gemiddelde inkomen van 250 gezinnen
ƒ4974 bedroeg.
De uitgaven lagen wat lager, namelijk 6157 en 4881. Het verschil zullen
w|j wel als spaargeld moeten zien. Hoe dit ook zij, een feit ls, dat dank zij
het hogere inkomen de uitgaven vier jaar later ongeveer 25 zijn gestegen.
Al konden de uitgaven dan oplopen, dit wil beslist niet zeggen, dat alle
gezinsuitgaven in gelijke mate naar boven gingen. Zo valt het onmiddellijk
op, dat de ondervraagde gezinnen in 1955/'56 gemiddeld aan voeding 34,2
van hun totale uitgaven spendeerden en vier jaar later slechts 31,6 Welis
waar was het uitgegeven bedrag in geld gestegen, maar deze stijging was
minder sterk dan het inkomen was opgelopen.
In enkele gevallen was het geldbedrag, dat was uitgegeven, zelfs lager
geworden. Zo werd er een jaar geleden voor brood, koek en beschuit, meel-
en grutterswaren alsmede vetten en oliën minder geld uitgegeven dan vijf
jaar geleden.
Hier tekent zich vermoedelijk een verandering In de eetgewoonten af, die
voor de betrokken fabrikanten van groot belang is. Wat beschuit betreft,
meenden wij dat ook al te mogen opmaken uit mededelingen van een voor
aanstaande beschuitfabriek.
Gunstiger sijn de omzetten geworden voor de leveranciers van alcoholvrije
dranken, vruchtensappen en alcoholische dranken. Het gezin gaf hieraan
vorig jaar gemiddeld 59 uit tegen 36 vijf Jaar geleden. Deze stijging is dus
groter dan die van het Inkomen; toch maken de uitgaven voor deze dranken
nog niet 1 van dat inkomen uit.
Ook de uitgaven voor vlees en vleeswaren zijn sterker gestegen dan het
inkomen, waardoor lij opliepen van 5,1 in 1955/'56 tot 5,4 in 1959/'60.
Hier zien wij dus eveneens een verandering die voor de betrokken leveran
ciers van betekenis is.
Dan de uitgaven voor de woning. Zij zijn zowaar gedaald van 21,8 nu vijf
jaar geleden tot 20,1 vorig Jaar. Ook hier steeg het inkomen dus sterker.
Verhoudingsgewijs gaven de gezinnen in deze inkomensgroep zelfs iets
minder aan huur uit. Toch vergde die huur vorig jaar nog 7,1 van de totale
uitgaven.
Ook voor kleding liep het percentage terug: 11,5 in 1955/*56 en 9,3 in
1959/ 60. Zowel voor kleding als schoeisel werd minder uitgegeven, zelfs als
wij alleen rekening houden met de geldbedragen.
Tot nu toe zijn de percentages gedaald. Het wordt dus tijd, dat wij met de
stijgingen beginnen. Een kleine tekent zich af voor de hygiënische en
medische verzorging: reinigingsartikelen, algemene lichamelijke verzorging,
ziekenfonds, dokter en ziekenhuis eisten wat meer. Alles bij elkaar slokte
deze uitgavenpost vorig jaar 6,5 van alle uitgaven op.
Nu komt de post ontwikkeling en ontspanning. Voor ontwikkeling werd in
1955/'56 evenveel uitgegeven als in 1959/'60 (gemiddeld 110) en dat ondanks
het gestegen Inkomen.
Maar voor ontspanning steeg het percentage van 6,9 tot 8,4, waarbij dan met
name genoemd moeten worden vakantie, uitstapjes, televisie, bromfietsen en
auto's. Eigenlijk is dit een bevestiging in geld van wat wij zo om ons heen
waarnemen: wij zijn in wat beter doen gekomen en het extra verdiende geld
gaat ten dele weg aan ontspanning.
Echter niet aan ontspanning alleen. Een belangrijker slokop zijn de sociale
verplichtingen geweest. De uitgaven hiervoor stegen van 13,6% tot liefst
19,1 en dat vooral door het feit dat er meer belasting betaald moest worden
en dat de uitgaven voor spaarverzekeringen meer dan verdubbelden. Bij dit
laatste moeten wij niet alleen aan de pensioenpremie denken, maar ook aan
de A.O.W. De uitgaven voor kerk en liefdadigheid bleven echter in geld gelijk
(gemiddeld ƒ53 per gezin), waardoor het percentage, dat dit bedrag van de
totale uitgaven uitmaakte, tot beneden de 1 zakte.
De cijfers, van het CBS zijn eigenlijk nog maar voorlopig. In de definitieve
publicatie zal aan de orde worden gesteld In hoeverre de veranderingen, die
wij hierboven signaleerden, door prijsveranderingen werden veroorzaakt dan
wel door een toeneming van het verbruik, dus door een vermeerdering van de
welvaart.
Maar zelfs deze voorlopige uitkomsten zijn boeiend. Belanghebbenden zullen
er daarom goed aan doen ze zorgvuldig te bestuderen.
(vader van de kerkedag)
(Van
kerkredacteur)
Rheinhold von Thadden-Trieg
laff, de man die de kerkedagbewe-
ging in het leven riep, hoopt zon
dag zeventig jaar te worden. Deze
man, geboren uit een intens gelo
vig gezin, heeft meer betekend
voor de Duitse Kerk dan waar
schijnlijk enige bisschop voor hem.
Hij is in de voetstappen getreden
van zijn overgrootvader, die een
van de mannen van de reveilbe-
weging in Pommeren was. Deze
edelman heeft het vertrouwen we
ten te winnen van alle richtingen
in de Duitse kerk en ongetwijfeld
zullen velen dezer dagen hun op
wachting bij hem maken om hem
te feliciteren met deze mijlpaal in
zyn leven.
Niet altijd is hij een man van eer
en aanzien geweest. Van Thadden, zo
als hij meestal gemakshalve genoemd
wordt, moest zijn goede naam ver
spelen om het vertrouwen van de
christenen te winnen. In zijn studen
tentijd werd hij door een dronken
(Advertentie)
neem
mee!
De zuivere vol-tarwe smaak
combineert voortreffelijk
met Iedere belegging.
Ook zoutarm overal verkrijgbaar
Vijf
kerken lid
Herv. Wereldbond
De Uitvoerende Raad van de We
reldbond van Hervormde Kerken,
die deze week op kasteel Oud-Poel
geest te Oegstgeest vergadert, heeft
vijf nieuwe kerken als lid van de
bond toegelaten, waardoor het aantal
aangesloten kerken op 89 gekomen
De kerken zijn: de United Presbyte
rian Church of Pakistan met 130.000 le-
Evangelical-Presbytorian
Bf i een Spaans
ANDERZIJDS
Church of Rio Muni
kerk
Zendmgsgenoot-
Kongo; dc United
church of Central-Africa In Rhodesia en
dc Presbyterian Church of Guyana, die
verbonden is met het zendingswerk van
de Presbyteriaanse Kerk van Canada
Van de 89 kerken, die bij de Wereld
bond zijn aangesloten behoort 50 pet.
tot de jonge kerken. 22 van de leden-
kerken bevinden zich in Afrika. De vol
gende vergadering van de Uitvoerende
Raad zal dan ook in Afrika worden ge
houden.
In 1964 vindt de volgende algemene
vergadering van de bond in Frankfort
a. Main plaats en wel van 3—13 augus
tus. De vorige algemene vergadering
werd ln 1859 in Sao Paulo gehouden.
Advertentie
Am heer" onder
Ds. Firet directeur
Ned. Ger. Jeugdraad
De Nederlandse Gereformeerde Jeugd
raad. het orgaan voor gemeenschappe
lijk beraad en samenwerking van het ge
reformeerde Jeugdwerk, leugdzorgwerk
en evangelisatie-jeugdwerk, heeft per
1 september u. ds. J. Firet te Amers
foort benoemd tot directeur. Ds. Firet
is thans wetenschappelijk medewerker
en plaatsvervangend directeur van deze
r*Ali directeur volgt hij prof. dr.
H van Riessen op. die met ingang van
d. nieuwe cursus naast zijn b» zender
hoogleeraarschap vanwege de Stichting
Bijzondere Leerstoelen voor Calvinisti
sche wijsbegeerte een bijzonder hoog
leeraarschap vanwege deze Stichting gaat
vervullen aan de Technische Hogeschool
te Eindhoven. Als wetenschappelijk
dewerkcr van de N. G. J. R
benoemd de heer J. Langeveld
Amersfoort.
JOOD EN CHRISTEN II
Hieronder volgt het tweede deel
van een aantal overwegingen die
zijn ontleend aan een artikel in
„Christ lich-Jüdisches Forum"
het blad ran de „Christlich-Jüdi-
sche Arbeitsgemeinschaft in der
Schweiz" en die ds. K. H. Kroon
voor zijn maandbericht „BeJcirbe-
noe" van mei heeft samengevat:
van het christelijk geloofsbezit
heeft echter voor Joden niet tot ge
volg, dat zij ophouden joden te
zijn. Zij vermogen namelijk niet in
te zien. dat de ene God hen uit
Zijn verbond en daarmee uit Zijn
dienst zou hebben ontslagen; die
dienst ls hun nooit opgezegd! Het
beslissende keerpunt in de christe-
lijk-joodse ontmoeting schijnt nu
echter juist daarin aan de dag te
treden, dat niet weinig christenen
dit met Israël gesloten verbond
ernstig beginnen te nemen, zoals
anderzijds de joden het nieuwe tes
tament als Heilig» Schrift voor dc
christenen aanvaarden. Dit is een
dialoog is stellig geen vriende
lijke conversatie, maar een ,,hard
gesprek" want zo alleen maar past
het hier te spreken. Verder hebben
wij er van uit tc gaan. dat er voor
christenen en jodin geen „daar
buiten staan" bestaat, maar dat
beiden ondanks de den christe
nen door Jezus ten deel gevallen
verlossing delen van een geheel
zijn; een feit. dat wij heden welis
waar nog niet ten volle kunnen
verstaan, maar dat ons openbaar
zal worden wanneer de tijd ver
vuld is, d.w.z. wanneer het God
moge behagen.
heidsbehoefte niet daardoor valt te
bevredigen dat men Israël tot het
christendom brengt; wel echter
mogen wij nu al weten, dat er een
saamhorigheid bestaat van de bei
de delen van het Volk Gods. die te-
pas het geheel vormen.
Uit zulk een verstaan zowel van
de bijbel als ook van het jodendom
ontstond een christelijk bezig zijn,
niet met de enkele Jood. maar met
de toenadering van het begrip tus
sen de gescheiden deelgemeen-
schappen van het Volk Gods. Jo
den en christenen zijn het daarin
met elkaar eens geworden, dat dit
begrip niet alleen door een weten
van elkaar valt te bereiken, of
schoon wederzijdse kennis de voor
onderstelling van het gesprek
vormt. Door de bestudering der
bronnen kan men wel vooioordelen
verwijderen 'bij voorbeeld omtrent
de „huichelachtige Farizeeën"),
maar een echt begrip moet dieper
•ngezet worden. De eigenlijke pro
blematiek bestaat voor alles daarin
dat jodendom en christendom niet
slechts twee vrwante religies zijn
die een eindweegs met elkaar kun
nen samengaan, maar dat zich
tegelijkertijd twee geheel verschil
lende zienswijzen aan ons voor
doen.
ZO HEBBEN joden en christenen
heden geleerd, tyn dialoog niet
te ontwaarden door ae partner met
vriendelijke of zelfs heftige woor
den te willen overtuigen, maar zij
beijveren zich om in de existentie
van de ander het eigene altijd op
nieuw weer te onderkennen, te
toetsen en te beleven. Wij hebben
verstaan, dat wij van elkaar moe
ten leren.
De christenen wijzen de ioden
niet slechts terug naar hun belof
ten en hun verbond, maar zij vra
gen ook naar de vervulling daar
van. Met deze vraag wijzen zij de
joden tevens de gevaren aan, die
Israël sinds het begin van zijn ge
schiedenis bedreigen. Vervulling is
voor een christen geen probleem
meer, omdat hij gelooft, dat hij
reeds van de vervulling vandaan
in het christelijke leven zichtbaar
wordt en of niet juist dit „als on
derpand ontvangen heil" (2 Cor. 1
vs 20—221, dat in de concrete
christelijke existentie zo zelden
valt waar te nemen, voor de joden
ongeloofwaardig blijft, juist omdat
de christenheid alleen theologisch
maar niet in de werkelijkheid deze
verlossingszekerheid uitstraalt.
Voor Israël bestaat anderzijds het
gevaar om op de vervulling bij tij
den ongeduldig vooruit te lopen in-
plaats van haar in geduld te ver
wachten.
aan een vermeende, van het chris
tendom uit geziene bestemming te
herinneren, maar ten overstaan
van de gehele wereld en daarmee
ook van Israël in de geest van Je
zus te leven. Hem te volgen en dus
christen te sijn. Want alles wat de
kerk doet en haar leden doen is
een getuigenis tot Israël, hetzij een
goed of een slecht getuigenis. Of
de kerk verheerlijkt de naam van
Jezus of zij lastert hem door wat
zij doet.
Zo kan dus de christelijke ge
sprekspartner van zijn joodse part
ner ervaren, hoe dit joodse volk
zijn God en zijn gemeenschap al
tijd weer opnieuw trouw blijft, zon
der dat men zich da.irom toesluit
voor een gesprek, dat met een zui
ver hart wordt gevoerd. Wij willen
elkaar niet „bekeren", maar wij
willen elkaar aansporen om datge
ne te belichamen wat ons is opge
dragen. Een christen, die werkelijk
christen is. zou voor de joden een
verwijt moeten betekenen, een aan
leiding om werkelijk aan zijn jood
se bestemming te voldoen.
Dan zijn er weliswaar ook in de
toekomst christenen en joden,
maar zij schikken zich tot eenheid.
Zij blijven voorshands nog wel ge
scheiden. maar zij worden tot ge
scheiden broeders in de geest van
dat oude testament, dat aan beide
partners behoort.
Niet weinig joden en christenen
weten m deze tijd. dat zij eenmaal
tot volledige eenheid zullen gera
ken, niet wanneer het de mensen
goeddunkt, maar wanneer God hen
beiden zal verlossen, de joden en
de christenen.
medestudent uitgedaagd tot een duel.
Hij weigerde en dat was het toppunt
van schande in de studentenwereld
van die dagen, die doordrenkt was van
een geest van valse moed, en valse eer.
Von Thadden werd voor zijn mede
studenten een filistijn
Dat echter zijn christenvrienden zijn
houding hebben gewaardeerd, bleek later.
Na zijn doctorstitel in de rechten te
hebben behnald in 1920 werd hij gekozen
tot president van de Duitse christenstu
dentenbeweging. Weer later werd hi
zelfs vice-president van de Wereldbon<
van christen-studenten.
De Jaren tussen 1920 en 1930 waren voor
hem rustige jaren. Na zich eerst als
advocaat te hebben gevestigd, nam hij
al spoedig de leiding over van een groot
buiten Vahnerof en later over de uit
gestrekte landerijen van zijn eigen fa
milie. In zijn kerk nam hij een vooraan
staande plaats in. Reeds als jongeman
werd hij gekozen in synodale bijeen
komsten tussen oudere mannen die in
het verleden leefden en hun tijd niet
begrepen.
LIJDEN
Von Thadden is een man die door het
lijden niet gespaard is. In de jaren van
het Hitler-bewind was by een van dr
mensen van de „Bekennende Kirche'
die voor Hitler en zijn trawanten niet
wilden bulgen. Hij moest al spoedig het
lot delen van een man als dr. Martin
Niemöller en vele anderen en kwam in
de gevangenis terecht.
Als de oorlog uitbreekt, wijzigt H
zijn tactiek ten opzichte van de
Vele kerkelijke leiders, ook Von Thad
den. worden vrijgelaten en opgeroepen
tot dienst. Deze reserveofficier trekt
Europa door en wordt benoemd tot „orts-
kommand'ant" van de Belgische univer
siteitsstad Leuven. Hij is waarschijnlijk
de enige Duitser die na de oorlog met
open armen weer is ontvangen m het
eens door hem bezette gebied. Toen hij
in 1947 weer in Leuven kwam, richtte
men zelfs een feestmaal voor hem aan.
Von Thadden werd benoemd tot erebur-
d'at de Gestapo alle studenten wilde
gevangennemen, waarschuwde Von Thad
den de rector-magnificus. Alle studenten
wisten een veilig heenkomen te vinden.
Vor» ThndA»-, rmrlimc* in rl"
rurlogsja er riric vnn zijn vijf zoons.
Zijn zuster w->rdi geven. u genomen,
omdat zij mede schuldig zou zijn aan
de aanslag van 12 januari 1944 op
Hitier. Moedig wandelt deze directrice
van een meisjeskostschool naar het
schavot, waar zij wordt onthoofd.
Haar laatste woorden zijn: „Maak een
einde, o Heer, maak een einde aan
al onze nood.''
Von Thadden ls inmiddels overge-
hj door de liussen gevangen genomen
en .aai een con. ^u. nip ge
sleept ergens aan de kust van de
Noordelijke IJszee. Door mishandelin
gen worden zijn stembanden geraakt
en een hele serie operaties hebben
hem nauwelijks kunnen helpen. Hij
spreekt met een schorre, bijna gebro
ken stem.
LEKENLEIDER
En toch vindt hij ook in dat kamp
eer een taak. een christelijke taak. Hij
bemoeit zich met dc persoonlijke ziels
zorg voor zijn medegevangenen en hij
doet het met zegen. Het is dan ook geen
wonder dat hij bij ziin terugkeer in het
westen al weer spoedig een plaats krijgt
het kerkelijk leven. Weer wordt hij
gekozen als vice-voorzitter van de We
reldbond van christen-studenten. In 1948
wordt hij lid van het Centraal Comité
Wereldraad van Kerken. Weer
een jaar later richt hij zich tot de Duitse
gelovigen om te komen tot een protes
tantse ,.leken"-beweging. Daaruit wordt
in augustus 1950 de kerkedagbeweging
geboren die haar wieg vindt in Essen.
Zyn grote landgoed Trieglaff In Pom-
jeren ls verdwenen achter het yzeren
gordijn en in bezit genomen door com
munistische gebieders. Maar hU *lndt
een nieuw „landgoed", „dc tuin des He
ren" waaraan h(j *ün krachten kan wy-
den. Tien grote kerkedagen heeft hy
voorbereid en geleld. De grootste was
wel die van Leipzig waar in de slotsamen-
komst welhaast 650.000 mensen byeen
i. De leus van Von Thadden ls de
onder de kansel weer ln contact
te brengen met de man op de kansel.
Zy horen by elkaar weet hy. Zyn levens
taak ls geworden de kerk tot nlouw leven
Er is dat wonderlijke tweegesprek tussen de rijke man
de gelijkenis en vader Abraham. Die rijke man sloeg, gestoei
ven zijnde, in het dodenrijk zijn ogen op onder de pijniging^
en zag van verre vader Abraham en Lazarus (de artfe*
Lazarus) in zijn schoot. Dan loopt het gesprek aldus: PP
De (nu niet meer rijke) man: Dan vraag ik u, vader,
gij Lazarus naar het huis van mijn vader zendt, want ik hi
vijf broeders. Laat hij hen dan ernstig waarschuwen, dat oq
zij niet in deze plaats der pijniging komen."
Abraham: „Zij hebben Mozes en de profeten, naar hen moe 1
zij luisteren."
De man: „Neen, vader Abraham, maar indien iemand vt
de doden tot hen komt, zullen zij zich bekeren."
Abraham: „Indien zij naar Mozes en de profeten niet luist
ren, zullen zij ook indien iemand uit de doden opstaat, zv
niet laten gezeggen!"
Verstaat ge de zin van deze gelijkenis? Wie werkelijk
God in het reine wil komen, die moet dat niet uitsteli
en die moet niet wachten op welk wonder dan ook. Die nemf
de Bijbel, Gods Woord. Die vouwe zijn handen en spreeli
met God. En die zoéke het gesprek met zijn naaste OW0Q
klaarheid te krijgen in wat niet duidelijk is. Maar dan mof>
ge wérkelijk willen!
De beeldhouwer Knud Knudsen
heeft Reinhold von Thadden-
Trieglaff raak getypeerd in een
bronzen buste. De lijnen van het
lijden staan diep gegroefd in het
gezicht, maar zij slagen er niet
in de blijdschap van het geloof
weg te wissen.
kunnen doen dan aan de vorige. Midden
in de geweldige voorbereidingen moest
hy opnieuw worden geopereerd. Daarom
heeft hij de teugels misschien minder
goed in handen kunnen houden dan eigen
lijk nodig was. Had hij de touwtjes be
ter in handen gehad, dan waren vele
moeilijkheden rond de voorbereiding van
de tweede Berlijnse Kerkedag van vorigs
maand' misschien voorkomen.
Het is duidelijk dat Von Thad
den binnen niet al te lange tijd zal
moeten worden opgevolgd. Nie
mand schijnt nog te weten wie die
opvolger zal zijn. Het zal echter
niet meevallen een man van het
formaat van Vê?n Thadden te vin
den. Van hem kan met recht ge
zegd worden, wat Christus ook van
Nathanael zei: „Waarlijk een Duit
ser, in wie geen bedrog is".
Rector magnificus te
Groningen benoemd
GRONINGEN. 10 augustus. Bij
koninklijk besluit is benoemd tot rector
magnificus aan de Rijksuniversiteit te
Groningen, voor de tijd van vier jaren,
professor dr. F. H. L. van Os, hoogleraar
in de farmacognosie, galenische phar-
macie en receptuur.
De nieuwe wet op het wetenschappe
lijk onderwijs heeft de benoeming van
de rector magnificus voor een periode
van vier iaar mogelijk gemaakt. De se
naat van de universiteit heeft naar wegen
gezocht om het vierjarig rectoraat moge
lijk te maken, zonder de belangen van
onderwijs en de tradities te zeer in het
gedrang te brengen.
De senaat heeft nu een regeling ont
worpen die erop neerkomt ö'at de voor
vier jaren benoemde rector magnificus
zich in hoofdzaak zal bezig houden met
bestuursaangelegenheden. Hy zal in zUn
taak terzijde worden gestaan door een
pro-rector die ieder jaar zal wisselen,
en die zich in hoofdzaak zal wijden aan
het contact met de studenten.
De senaat heeft tot pro-rector voor het
komende jaar benoemd prof. dr. H. d'e
Vos, hoogleraar in de faculteit der God
geleerdheid.
Kremlin geeft meer culturele vrijheid
(Van een onzer medewerkers)
Aan de Moskouse Tsvetnoy
Boulevard, op de vijfde verdieping
van het gebouw waarin het Rus
sische, leidinggevende literaire
blad Literaturnaya Gazetta zijn
kantoren heeft, is plaats gemaakt
voor een nieuw blad dat zal ver
schijnen in het Jiddisj, in de taal
die sinds de tijd van Stalin voor
het geschreven woord ten streng
ste was verboden. De Joodse we
reld kijkt vol belangstelling uit
naar dit nieuwe periodiek dat
twee-maandelijks zal verschijnen
en dat Sowiet Heimland zal heten.
weer de gelegenheid krijgen hun geestes-
produkten in de Joodse volkstaal te pu
bliceren. Het zal ook de eerste keer zijn
dat het isolement van de Joodse bevol
king zal worden doorbroken, doordat zij
een eigen krant heeft.
Niet minder dan 130 Jiddisje schrij
vers hebben toegezegd aan het blad te
zullen meewerken. Sowiet Heimland
zal tevens proza en poëzie van auteurs
die zich in het Russisch uitdrukken, op
nemen'in het Jiddisj, om deze geschrif
ten ook toegankelijk te maken voor de
Joden die Jiddisj spreken. Men schat dat
de Jiddisj-sprekende Joden het 6e deel
vormen van de Joodse gemeenschap in
de Sowjet Unie die ongeveer drie mil-
Ïsen zielen telt Hiernaast zullen wer
en worden uitgegeven van Feffer, Hal
kin, Bergelson en anderen, van wie ve
len onder Stalin zijn terechts esteld en
die later posthuum eerherstel hebben ge
kregen.
Joodse grafstenen
uit bestrating
opnieuw gewijd
Joodse grafstenen, die ln 1939 door
de nazi's als bestrating zijn gebruikt,
zijn ln een ontroerende plechtigheid
te Drobin, ten noordoosten van War
schau, opnieuw gewijd.
Van de 20 aanwezigen waren slechts
4 Joden. De rest van de Joden van
Drobin is door de nazi's omgebracht of
gevlucht om nooit meer terug te keren.
De stenen zijn op de oorspronkelijke
plaats van het Joodse kerkhof van Dro
bin weer in de grond geplaatst.
Voor rabbijn Abraham D. Ferrer, een
Amerikaanse rabbi, die te Drobin Is ge
boren, betekende de plechtigheid de
vervulling van een droevige taak. Hij
is zelf de enige van zijn familie, die in
leven is gebleven nadat zij tijdens de
oorlog naar het concentratiekamp te
Auschwit2 werden gevoerd.
Ferrer is de vorige maand in Polen
aangekomen om een onderzoek in te
stellen naar de slachting van de Joden
van Drobin te Auschwitz en verkreeg
officieel vergunning voor het verwijde
ren van de grafstenen uit het plaveisel
van Drobin.
Concessie
Het is een grote concessie die
Kremlin doet met toestemming te
ven voor de uitgave van het Jiddisf
blad. Het gehele Joods culturele leve
krijgt trouwens de laatste tijd in Rui
land meer kansen, nadat gedurende i
le jaren iedere Joodse uiting de k
werd ingedrukt, soms zelfs op bloedi#
wijze. Hoewel het eeiste nummer v?
Sowiet Heimland in september slechj
in een oplage van 25.000 exemplaw
zal verschijnen, is het voor de Joi
se gemeenschap in Rusland toch v_
groot belang dat het Kreml de postkai
toren in Rusland heeft opgedragen a'
nementen op Sowiet Heimland t<
drie roebel per jaar te accepteren.
Ook andere Jiddisje publikaties
thans in de Sowjet Unie mogelijk i
worden. Binnenkort zal door MosjC
Bregovsky, de expert in Joodse fot
klore, een boek worden samengestelf
waarin 150 Jiddisje liederen zullen woi
den opgenomen. De Russisch—Joods
zanger Nachum Lifschitz heeft toe
stemming gekregen een toernee tfkenh:
maken langs de Joodse gemeenten. OoiKees
worden nu regelmatig concerten gegaksim
ven van Joods folkoristische muzieljerd
vinden er Joodse toneeluitvoering^tus)'
plaats en zal er een Hebreeuws woon"'
denboek worden samengesteld. r™1"
Wending l*®™
Hoewel het nieuwe blad in hoofdzaak311
een literair geschrift zal zijn en de re
dactie in handen is van Aaron Virgeliqrtus,
die vele jaren de getrouwe woordvoe?i2 ai
der van het Kreml was in Joodse aangas
gelegenheden, betekent de uitgave val 27
Soweit Heimland toch een gunstige wen-in
ding in de grillige politiek van ae Sow-tv«,
jet-autoriteiten, ten opzichte van de JoJ7 f:
den. Op alle mogelijke wijzen heeft hef,'
Kreml de laatste dertien jaar gepoogc"sac
de Joodse gemeenschap haar Jood-zijrr? K
te doen vergeten en ofschoon ze de"3®
Joodse godsdienst nog even sterk tegen-en
werkt als voorheen, betekent dc uitga-vrijd
ve van het blad een aanmerkelijke verb) vi
ruiming van het Joods culturele levenjkanl
dat in feite sinds 1948 geheel was lamf. dii
geleg.J Dit is tevens de erkenning vainm
de Sowjetrussische regering dat zij
Joodse bevolkingsgroep hoezeer ze dal.
ook heeft gepoogd, niet los heeft kun,
nen maken van haar verleden.
Op het godsdienstig gebied zet de re^Tl
gogen, de meeste in de Oekraine. Ii
Moskou zijn er maar drie, terwijl er3C
voor de tweede wereldoorlog veertij:
waren en de Joodse bevolking er toet n
kleiner was dan nu. In 1960 moesten op-»nii
nieuw 14 synagogen hiui deuren sluiten, auos
Verscheidene organisaties hebben iq «ai
de laatste jaren het Kreml gevraagd dtuw
Joden in het land meer vrijheid te ge
ven. o.a. door culturele manifestaties
te staan en weer een Joodse pers in he:y
-leven te roepen. Wanneer het KrerrJL_
antwoordde, dan was dit steeds met d
teneur, dat de Joden in het land vow
dige vrijheid bezaten, maar aan een e,
gen Joods cultureel leven geen behoef
te gevoelden omdat ze volkomen aan he.
Russische volk en de Russische cultuun
waren geassimileerd.
Deze uitleg werd niet alleen van d*
hand gewezen door de Joodse organisi
ties in Israel en daar buiten, maar oi
door verscheidene communistiscl
partijen zoals die in Polen en Fran,
rijk. Op cultureel gebied heeft de Rui
sische regering thans een coneessi.
gedaan, die in feite betekent, dat haai
politiek van wegcijfering van de Jooc"
se gemeenschap is mislukt. Op god:
dienstig gebied volhardt ze echter
haar gedrag.
Vraag: Graag zou ik de betekenis
willen weten van de volgende uitdruk
kingen bij de officiële koersnoteringen
van de Vereenigmg voor den Effecten
handel:
1> bied. 2) lal. 3) ged. en bied. 4)
ged. en lat 5) exd. 6) Nederland '58
1000—4Vi. v.k. 103, le tape -, 1. gen.t.
103. 71 Converteert), obl. A.K.U. 4?i
v.k. I37V4, 14.05:136li.
Antwoord: 1» Bied. betekent bieden.
Er is namelijk een bod op de bedoel
de effecten gedaan ter hoogte van de
vermelde notering, maar er zijn geen
zaken gedaan tegen deze koers.
2) Lat. betekent laten. Tegen de ver
melde koers zijn een of meer perso
nen bereid het effect af te staan, maar
er waren geen kopers tegen die koers.
3) Ged. en lat. betekent gedaan
rente geeft, een vorige koers had van ke firma's aanwezig. In
103, dat deze bij de eerste prijsopga- lijk ziekenhuis weet men i
geen notering had en bij het slui- adressen zijn.
de effectenmarkt weer 103 no
teerde. Deze koers
dat een obligatie
j I waard is; 1
Vraag: Hoe kan men het beste een
103 betekent vaasje lijmen zonder dat de lijm te
duizend gulden veel zichtbaar wordt?
Antwoord: Bij het lijmen is het
7) Dit wil zeggen, dat een convcr- zaak de uitgedrukte lijm direct weg
teerbare 4^4 pet. oblieatie
gemeene Kunstzijde Unie een vorige
koers had van 137 en om 14 uur 5
een koers van 136'g. Een converteer-
te vegen, daar deze spoedig opdroogt
en dan moeilijk te verwijderen is.
Men kan echter proberen de lijmres-
ten voorzichtig weg te krabben
aandeel kan worden verwisseld.
Bijvoorbeeld: Men moet
2000 bijbetalen om voor ee
ti van 1000 een aandeel
zelfde N.V. van 1000 te ontvangen, ven, die het leven
Een koers van 137% betekent, dat de beschrijven?
prijs van het effect 1372,50 is. een
het gelijmde vaasje de druk beter kan
1000 of doorstaan.
i obliga- Vraag Zijn er over de houtworm
de- (anobium striatum) boeken geschre-
de bestrijding
wel en verlaat meestal eenmaal op de!
dag voor korte tijd het nest. Zij voed'J
zich met wier, blad, gras en in hetl
water aanwezige insecten.
Vraag: Hoe verwijder ik een doow
dringende transpiratiegeur uit kleding,:
daar wassen en luchten niet helpt?
Gaarne wilde ik dit ook weten voofl
kleding, die niet gewassen kan wor-'
den (en voor schoenen).
Antwoord: Het aangewezen middeL
is ammonia. Niet-wasbare stoffen kan1
men afnemen met een spons, gedrenkt
- water met een scheut
laten. Dit betekent dat een effect te- koers van 136'» dat het waardeoanic-r
gen de bedoelde koers is aangeboden 1361.2a kost. Vorige koers wil zeg
en dat er ook zaken zijn gedaan te- gen. dat het effect bij de sluitinf
gen die koers. Het aanbod was ech- de vorige J
ter groter dan de vraag, zodat nog noteerde,
een aantal verkopers tegen die koers
wilde laten. Vraag: Waar kan
in
de vorige beursdag de genoemde koers secten in huis, F. Zacher. Die Vor-
i bied. betekent gedaan en deren opgeven voor bandrecorders ten deel petroleum
rats-, Speicr.er- unh Materialschadlin-
ge (Berlin 1927). Bestrijding kan ge
schieden door een mengsel
deel
Wasbare kleding kan men geheel int
die oplossing onderdompelen. Het is|d
echter zaak de bestrijding bij de bron
te beginnen. Hiervoor zijn veel goede
middelen in de handel en als deze niet
helpen, brenge men eens een bezoekj
aan de huisarts. Sterk transpirerende!
voeten dient men elke avond na was-le
sen en drogen te deppen met forma-fc
'ine. Men moet niet wrijven of masse-fc
ren. aangezien een vochtige huid snelt ke
stuk gaat. Elke morgen moet men de
voeten en de binnenkant van de schoe-
bestrooien met talkpoeder en da-|Le
effecten verkocht en er was ook bruikleen?
nog meer vraag tegen die koers, maar .Antwoord: Hiervoor zou men zich
het aantal effecten schoot tekort kunnen wenden tot de Ned. Centr.
5) Exd. betekent ex dividend. De Vereniging voor Gebrekkigenzorg. Kei-
koers moet worden betaald zonder dat zer Ka re. weg 1"
de coupon voor het dividend
Vr-i£.- Waar kan ik een
oliespuit- Ten sokken of kousen aantrekken.
en daar- Vraag: Tengevolge van ziekte vi
de gaatjes dicht te stoppen met nam ik pas veel later van het ovi
J~,ilijden van de bekende kunstschilder P.*_
v.d. Hem. Nu wilde ik gaarne weten
wanneer en waaraan hij gestorven is,
hoe oud hij was en waar hij begraven
werd.
Antwoord: De kunstschilder P. vd.Ja
kruisvereniging gezien dat zij tijdens het broeden van Hem is 24 april 1961 overleden op 75-S
je in de gaatjes te spuiten
stopwas Deze behandeling
na tien dagen herhalen.
Vraag: Hoe lang moet
•eciaal le- broeden voordat de kuikens uit het t
komen en hoe krijgt de moederzwaa
in de broedtijd voedsel? Ik heb niet
een ziekebed op het nest is geweest.
Antwoord: De broedtijd is 26 tot
dagen met een kleine speling r
de Staat der Nederlanden, die 4% pet. beien. In grote plaatsen zijn dergelij- de zijden. De
voedt zich zelf
jarige leeftijd en is begraven
a'gemene begraafplaats. Kerkhoflaan 'yii
te 's-Gravenhage. De doodsoorzaak ii
