Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | 3 augustus 1961 | pagina 2

Kampen in het verlengde
van wekelijks jeugdwerk

SUNIL;

KRONIEK

SUNIL

Een kanttekening

WASDAG - SUNILDAG

IIIIIB

Lutherse Wereldzending

confereert in Berlijn

Een ivoord voor vandaag

Niemöller maakt de
Duitsers kregel

WASDAG - SUNILDAG

2

ONZERZIJDS

KERKELIJK ZELFBEDROG

i de kerkelijke gezindten, gebaseerd op de gegevens van de
volkstelling van vorig jaar. Vorige week publiceerden wij de opinie van de
gereformeerde predikant ds. Toornvliet en het commentaar van het blad De
Christen, van de Baptistengemeenten in ons land. Merkwaardig snel hebben
de theologen hun oordeel gereed. De werkelijkheid, die zich achter de simpele
cijfers verschuilt, Is echter veel rijker geschakeerd en van veel meer factoren
afhankelijk dan men op bet eerste gezicht denkt.

In dit stadium kan men nog slechts veronderstellingen uiten; aanvullend
sociologisch onderzoek is nodig om een juiste verklaring te geven van de
ontwikkeling, die in de kerkelijke statistiek tot uitdrukking komt. Wanneer
wij ons niettemin begeven in een beschouwing van de voorlopige cijfers van
het Centraal Bureau voor de Statistiek, dan is dit met schroom en grote
voorzichtigheid.

Het Is bij dergelijke aangelegenheden altijd een vraag, In welk opzicht cijfers
en werkelijkheid overeenkomen. „De cijfers liegen niet", is de leek geneigd
t« zeggen. Laten wij ons eens verdiepen in de groep buitenkerkelijken. Het
is voor velen een verrassing geworden, dat sinds 1*47 deze groep slechts is
gestegen van 17 tot 17,9 procent van de bevolking. Men verkijke zich echter
niet op deze nitslag.

Als men bijvoorbeeld dit percentage vergelijkt met de situatie in Duitsland,
vindt men een enorm verschil. Daar geeft 98 procent van de bevolking op,
tot een kerkgenootschap te behoren. Twee procent laat weten, bij geen kerk
aangesloten te zijn. „Een vroom land, dat Duitsland", zou men, op de cijfers
afgaand concluderen. Toch is er, en dat blijkt uit de godsdienstsociologische
onderzoekingen, veel minder kerkelijk meeleven dan in Nederland.

Dat men zich niettemin rooms-katholiek of evangelisch noemt, schijnt te
moeten worden verklaard uit de omstandigheid, dat Juist daar, vooral wat
het protestantisme betreft, de kerken nationale kerken zijn geweest en
in zekere zin nog zijn. Kerklidmaatschap te een onderdeel van het Duits-zijn.
De mate van kerkelijk meeleven speelt daarbij een veel geringer rol. Als men
echter formeel met de kerk breekt, beeft dit meer de betekenis van breken
met een nationale Duitse instelling dan met een christelijke geloofsgemeen
schap.

In ons land is dit, zeker in de periode, waarin de onkerkelijkheid ln opkomst
was, anders geweest. Misschien heeft dit iets te maken met het rechtlijnige
en dogmatische karakter, dat ons volk steeds eigen te geweest. Vooral de
eerste buitenkerkelijken waren principieel buitenkerkelijken. Men brak
met de kerk, óf omdat men het christelijk geloof niet wenste te aan
vaarden, óf omdat men ernstige kritiek had op de kerk als instituut. De
grootste groei van de onkerkelijkheid heeft dan ook voor 1930 plaats gehad,
ln dat Jaar was het percentage onkerkelijken reeds 14,4, dus slechts 3,5
minder dan in 1960.

De cijfers liegen niet, zegt men. Maar toch wordt juist in déze tijd geklaagd
over de grote moeite, die bet de kerken kost, hun mensen bijeen te houden
en voor het Evangelie te interesseren. Men moet het maar eens naslaan in de
Handboeken Pastorale Sociologie, die onder redactie van prof. dr. W. Banning
tot stand zijn gekomen. De godsdienstigheid in alle delen van ons land wordt
erin beschreven. De vooruitzichten voor het kerkelijk leven in de toekomst
zijn in het algemeen zeer somber. De geringe belangstelling voor de kerk.
vooral aanwezig bij een groot deel van de jeugd, óók de platte lands jeugd, zou
de verwachting doen wekken, dat over enkele decennia de kerk nog voor
slechts een heel klein groepje leden doorslaggevende betekenis heeft.

Toch steeg de onkerkelijkheid, althans in de statistiek, nauwelijks. Wat is
de oorzaak van dit verschijnsel? Men zal ongetwijfeld moeten spreken van
oorzakén, in het meervoud dus» Laten wij enkele mogelijkheden aanroeren.

1. Het sociale vraagstuk te grotendeels opgelost. De proletarische tegenstand
tegen de kerk, omdat zij het Christendom wel leerde, maar niet in de praktijk
bracht, ontmoet men veel minder dan in de eerste decennia van onze eeuw.
Verreweg de meeste arbeiders profiteerden van de verhoging van de levens
standaard.

2. Hoewel dus om eerstgenoemde reden een breuk met de kerk minder voor
de hand ligt, te een gevolg ervan schijnbaar minder gunstig voor de bevor
dering van het kerkelijk meeleven. Toen de welvaart kwam, verdween de
strijdmentaliteit, werd wel gezegd. Het is een algemene klacht, dat het moeite
kost, de mensen „warm" te krijgen. Dit geldt niet alleen voor de kerk, ook
in socialistische klingen maakt men zich hierover zorgen. En ook het Huma
nistisch Verbond staat voor de moeilijkheid, dat een grote groep, die zegt, niet
tot ren kerk te willen behoren, even weinig animo toont voor toetreding tot
het Humanistisch Verbond. De geringe animo voor geestelijke zaken dringt
velen niet meer tot een keus. hetzij voor, hetzij tegen de kerk.

3. Het te niet onwaarschijnlijk, dat de verdere losweking van de traditie
in vele plaatsen, ook op het platteland, de mogelijkheid heeft vergroot, zijn
kerkelijke plichten te verwaarlozen zonder daarom van de zijde der kerkelijke
gezagsdragers lastig gevallen te worden. Voor hen, die weinig voor de kerk
voelen, is nauwelijks meer aanleiding aanwezig, formeel met de kerk te
breken. Het lidmaatschap wordt niet als een knellende band ervaren.

Van een formele breuk wordt men nog door psychologische remmen weer
houden: men wil zich nog graag christen blijven noemen. Trouwens in de
meeste milieu's van onze samenleving wordt deze tweeslachtige houding (het
lid-zijn van een kerk zonder „er iets aan te doen") ten volle aanvaard. De
noodzaak om met de kerk te breken is dus niet aanwezig, maar in feite ver
schilt de situatie nauwelijks van volslagen onkerkelijkheid.

4. Dan speelt waarschijnlijk het geboortecijfer bij de onkerkelijken nog een
zij het geringe rol. Evenals de rooms-katholieke groep groeit dank zij
het hoge geboortecijfer, wordt de onkerkelijke groep verhoudingsgewijs
kleiner dank zij bet zeer lage geboorteniveau, dat hier wordt gevonden. Als
dus het percentage onkerkelijken sinds 1947 met 0,9 is toegenomen, moet.
gezien het lage geboortecijfer in deze groep, het percentage van hen, die
tussen 1947 en 1960 kozen voor de onkerkelijkheid, ongetwijfeld groter zijn.
Wie durft thans nog de bewering te handhaven, dat de cijfers niet liegen?
Men ga bij zichzelf te rade. of het gegeven, dat hij vorig jaar mei op het
telformulier heeft ingevuld, overeenstemt met de werkelijke verhouding
tussen hem en zijn kerk. En trekke daaruit een eerlijke conclusie.

G.J.O. op nieuwe kamp-paden

(Van

kerkredacteur)

De regen drensde omlaag. De
bladeren van de bomen glommen,
dikke druppels glinsterden op het
mos. De scheerlijnen van de grote
tenten stonden strak, maar de
jonge kampeerders van de „Wild-
wal" trokken zich er niets van

aan. „Put your right foot for

(het rechterbeen vooruit) zongen
ze en een van de tien stak steeds
haar linkerbeen vooruit. Maar
ook dat hinderde niet. Het zang
spel ging door. Ergens «uit het
natte bos van Beekbergen klon
ken jonge stemmen. Een gejuich
ging op in de verte, waar een ver
loren spoor weer was ontdekt en
even later dook een jubelende
schare uit het kreupelhout op. De
gezichten glommen, de haren plak
ten, de oranje-blauwe das hing als
een touw om hun hals. De regen
waste de blijdschap niet weg. En
ver weg op Terschelling, of in
Dwingelo, bij Doornspijk of Om
men speelden jonge mensen het
zelfde spel en genoten.

Het is eigenlijk merkwaardig dat
slechts 3000 van de 43000 leden van de
Bond van Gereformeerde Jeugdorgani
saties. die al lang bekend staat onder
de roepletters G.J.O.. maar gaan kam

film vertoond die in dit kamp werd op
genomen. Dan zullen al die oude her
inneringen nog weer eens levend wor
den op het witte doek.

Zelfs heel jonge kinderen kunnen te
genwoordig al een kamp meemaken.
De G.J.O. is begonnen met speciale
kampen voor kinderen van 8 tot 12
jaar. Dat zijn echte speelkampen, maar
de eerste beginselen van het echte kam
peren in de wilde natuur worden daar
toch al geleerd.

Na twaalf jaar wordt het nog ech
ter. Dan komt het bivak-kamp. De
jongens hebben hun eigen kamp en
ue meisjes eveneens. Maar allen sla
pen ze in tenten, terwijl ze meestal
in een vast gebouw kunnen eten. In
een van de tenten zat een groep
meisjes, netjes met de benen onder
hun lichaam gekruisd. grote letters te
knippen uit gekleurd karton. De tong
stak van inspanning net een beetje
buiten de dichtgeknepen lippen. Het
moest ook heel netjes gebeuren, want
vanavond hangen de letters aan de
muziektent van Beekbergen en wordt
het begin van de kampfilm opgeno
men. En niemand wilde dat moeder
later zou kunnen zeggen: Die letter
was wel wat scheef geknipt.

TIK-K.4MPEN

Maar het echte kamperen begint toch
eigenlijk pas als je veertien bent ge
weest, want dan kun je naar een TIK-
kamp. De letters zijn een afkorting
de woorden Training Individueel Kam
peren. Daar leer je Je eigen tent op
zetten, daar leer je zelf koken op i
primus, daar leer je al die duizend
een dingen die je moet weten als Je
straks er zelf met een tent op uit zult

peren. "Maar misschien is het wel goed «rekken. Daar leer je de praktijk,
ook. want die 3000 jongens en meisjes ook J* rh

onder de zeventien jaar moeten wor
den opgevangen in 68 verschillende
kampweken. Meer dan 300 leiders en
leidsters zijn er voor nodig om hen
een gezellige week te verschaffen.

Mijnheer Koelmans van de G.J.O., de
secretaris van het kampwerk met wie
wij door de vochtige bossen drentelden
heeft ervaring. Hij kampeert al met
kinderen sinds 1913. Maar hij weet ook
te vertellen hoe anders het kamperen
nu is dan vroeger. Nog steeds zijn er
tenten, nog steeds gebouwen, nog steeds
bossen, nog steeds spelletjes, maar het
kamp is niet meer zo maar een week
uit zijn. Na de oorlog is het kamp-
rk meer en meer een onderdeel ge-
rden van het gehele jeugdwerk.

christen-

IN FEBRUARI

Daarom kunnen we eigenlijk wel zeg
gen dat het kamp al in februari begint.
Dan worden de hoofdleiders voor het
eerst op een zaterdagmiddag bijeen
geroepen om hun eerste lessen te ont
vangen En ook op de verschillende
verenigingen worden al liedjes en spel
letje» geleerd, die straks in het kamp
gebruikt zullen worden. F.n het kamp
eindigt voor de groep uit Wassenaar,
die wij ontmoetten pas op 16 septem
ber. Dan begint het nieuwe seizoen van
het jeugdwerk, maar wordt tevens de

Advertentie

kampeerder gedragen.

Vrijdag is dan de grote dag. Dan
mag je alles zelf doen, helemaal
der toezicht, tenminste zonder dat je
merkt dat er toezicht is. En dan komt
mijnheer Koelmans proefeten. En als
het goed gesmaakt heeft, en als de
tent keurig netjes staat, en als er geen
rommel ligt. krijgen al de acht jon
gens of meisjes al naar gelang het
een jongens- of meisJes-TIK-kamp is
een

Met zo'n tik-kaart zijn het nog geen
echte kampeerders. De leiding heeft
graag dat ze dan nog het volgend jaar
naar een kamp dat uitgaat van de Ge
reformeerde Jeugdcentrale in Ommen
gaan. waar zij nog eens alles wat zij
geleerd hebben in de praktijk kunnen
brengen. Aan het einde van dat kaïhp
kunnen zij dan via de ANWB hun kam-
peerpaspoort krijgen.

Maar niet alle Jongeren gaan naar
dat kamp. Of eigenlijk maar weinigen
van hen. Velen denken dat ze er met
die tik-kaart al zijn. Slechts 25 van de
125 jongeren uit de tik-kampen volg
den die ..na-opleiding". Daarom heeft
het bestuur besloten dat volgend Jaar
al de jongeren die een tik-kaart hebben
ook individueel kunnen komen kampe
ren op de terreinen, waarover de G.J.O.
beschikt. Zij moeten dan op drie ver
schillende plaatsen hun tent opslaan,
krijgen als ze zich goed gedragen van
de hoofdleider van zo'n terrein een
handtekening en kunnen op die manier
dan toch hun kampeerpaspoort verdie-

NEDEMB
MEEST

jpWUMPWMgg

fettrfrtiÉihiWüa i

Op het terrein bij Beekbergen heeft
deze week P. C. Notebaart uit Baren-
drecht de leiding van het TIK-kamp.
Negen en twintig jongens zijn aan zijn
hoede toevertrouwd. En dat het ver
trouwd is blijkt wel uit het feit dat

ENGEL\ND-E.E.G.

Het Parool noemt het besluit ran
Engeland om onderhandelingen te begin
nen met de Europeer EeonomUehe Ge-
meeiMchap een op «irhielf onvermijdelijk»
sprong die ak een moedige politieke daad
lunet «orden gekwalificeerd. Hel blad
srhrijfl n.m.: „Voor de pragmatiwh den
kende Britten «preekt het eucree in de prak
tijk ren duidelijker taal dan welk theore
tisch beloog ook En in laaMte aanlog i»
bet hei onloochenbare eronoini*ebe welala-
gen van de geoirenachappelijke markt
waardoor de Zea bcaig gijn de Britten la
overvleugelen, dat deie Iaatatrn over bun
aarzelingen heen deed «tappen.

I tie aarielingrn w aren op «irhaelf begrij
pelijk genoeg. Londen ia te lang het po
litieke, en vooral het financieel eeonomi-
aehe middelpunt van de westelijke wereld
gewreal, Ie lang vooral ook het centrum
van een over «Je gehele wereld verbreid
rijk. dat uch tot ern Gemenebe*! ontwik
krlde, om gemakkelijk tot het inncht te
komen, «lat de negentiende eeuw voorgoed
voorhij m, en dat de tweede helft

O

De Commissie voor de Wereld
zending van de Lutherse Wereld
federatie vergaderde in Berlijn-
Spandau. Meer dan honderd deel-

De

ligate

male

lelt.

belangrijke ge«chirdkundige gebeur
toen wij van diezelfde Churchill in 191
Amsterdam een gloedvol pleidooi voor
ropr*e eenwording hoorden? De Britten
moeten ons vergeven, dat wij wat sceptisch
geworden «ijn. Wij herinneren ong Enge
land» houding, toen het plan-Schaman ge
lanceerd werd, en toen later gepoogd werd
een Europe ae defen«iegemeen«chap tol
«tand Ie brengen. Steeds weer kreeg het
Europese continent het verhaal te horen
van de bijaondere banden van Engeland
met gijn Gemenebest. Ook nu atelt Mae-
j millan de voorwaarde dat de Europe* Zea
rekening houd-n met Engeland» betrekkin
gen met de Commonwealth. De Britae pre
mier houdt nog altijd vele «lagen om de
arm. Zullen de Britten uiteindelijk besef
fen dat aij Earopa meer ïodig hebben dan
de Gemenebe»tlanden? Misschien hebben »j
nu inderdaad begrepen, dat ook aij Euro
peanen gijn. Misschien sullen tij bet woord
Europa nu niet meer gebruiken alt equi
valent van d* term Continent."

Het Algemeen Handelsblad
giet niet alleen voor onse positie in Europa
een groot voordeel van een Britse toetre
ding. maar ook voor de gehele positie van
on» werelddeel tegenover de andere eonli-
nentrn. „In de eerste plaat» denken wij
hierbij aan Afrika, hel werelddeel dat «ieh
than* traeht te organiseren en oriënteren.
Een economische splitsing van Europa sou
tegenover Afrika «leehta kunnen leiden tot
een bestendiging van die verdeeldheid in A-
frika «elf volgen» een overleefd principe,
hetgeen tot nieuwe spanningen aanleiding

Opleiding

Dr. Sovik heeft er de nadruk op ge
leegd. dat in het bijzonder aandacht moet
worden besteed aan de opleiding van pre
dikanten en evangelisten. Vooral Afrika
heeft dringend behoefte

triand arbeidt. een eeuwenoude traditie, die
de politieke oppermacht in bet land legt
bij het eigen parlement, bet sijn er-nzo-
»«da hinderpalen geweest op de weg Baar
de aanfluiting b»j een gemeenschap, die.
h«e rwak en onvolkomen dan oog het su
pra nationale element erin moge mn, toch

nn.lrlijkr politieke versmelting op federa- - - -

Ie amml-laa Ook „aseoeiatie van die gebieden, so- zendingsraad van de Lutherse Wereldfe-

r»e Tiid De Maasbode vraagt als het verdrag van R ome zich die voor- deratie heeft dit jaar bijna 300 000 gulden
k keT vit.ewde .L MoVen wr .mrk/n .telt ia reed. door de «ebeurtenU»en ach- al.» subsidie aan drie nieuwe theologische

„n™ .«i.jjss

gr,,,,! „m hrt I ximaauchap »an dr Furo verenigd in een eeonomiwh aaneen gr «loten Hpt werk y#n de internationale Zen-
marVt vraagt? ATa» het een hi»tori»eh ma Weal-Ewrwpu, kunnen «oeken naar dr nieu (jjg|(ru(] daj wordt gedaan op intercon-
meni lorn Churchill m 1910 Frankrijk hn we vormen, waarin eest samenwerking met feSJionele basis blijkt in de praktijk het
I«r11irhr *nhod ,«n een unie met En-de Afr»k»an»e en andere oveneeae gebi» -ending»werk zeer te stimuleren Steeds

I meer Afrikaanse studenten krygen bo-

nemers uit 25 landen waren
aanwezig. De L.W.F. is van plan
nog twee grote continentale
lutherse conferenties te beleggen.
Volgens secretaris-generaal dr.
Arne Sovik, zijn een Aziatische
en een Afrikaanse conferentie in
voorbereiding. Het staat echter nog
niet vast waar en wanneer deze
zullen worden gehouden.

Dc derde Afrikaanse lutherse conferen
tie zal op uitnodiging van keizer Haile
Selassi worden gehouden in Addis Abe
ba. de hoofdstad van Ethiopië. Op deze
conferentie zal men zich bezig houden
met het thema: ..Compagnonschap in de
zending". De laatste Afrkaanse bijeen
komst heeft verleden jaar plaats gevon
den op Madagaskar.

Op de bijeenkomst in Spandau houdt
men zich bezig met bepaalde vragen en
problemen van het werk in Tanganjika,
waar Amerikaanse en Skandinavische
zendingen niet Duitse samenwerken. De
deelnemer» hebben een gelukstelegram
verzonden naar de Zweedse professor in
de theologie. Beng Sundkler. die een paar
dagen celeden als eerste bisschop van de
Evangelische Kerk in Noordwest-Tangan-
jika. werd geïnstalleerd. Deze kerk is
ontstaan uit het werk van de Duitse Bct-
helzending. Na de oorlog werd ze ge
steund door Zweedse en Deense zendings
genootschappen. in samenwerking met
Duitse Inmiddels is de kerk zelfstandig
geworden.

Massaal congres
Jehova's Getuigen
vandaag begonnen

De internationale reeks congressen
Jehova's Getuigen loopt deze week
Amsterdam en Parijs wat Europa betreft
ten einde. Het Amsterdamse congres
vandaag begonnen en wordt zondag a

Reeds gisteren arriveerden duizenden
congressisten, zodat er vlak bij het Olym
pisch stadion al een tentenstadje met
4000 bewoners is ontstaan. Er zijn af-

uit Nederland verwacht.

Er staan 42 besprekingen op het pro
gramma. Aan alle ligt de strekking ten
grondslag die het thema van de ver
gadering vormt, namelijk: ..Verenigde
Aanbidders". Hierme- wordt te kennen
gegeven dat door de Bijbel te raadplegen
en de richUijnen daaruit toe te passen,
eenheid mogelijk is onder mensen van
allerlei rang en stand.

In Amsterdam en omgeving zijn in
tussen Jehova's Getuigen gegaan om
iedereen uit te nodigen voor het hoogte
punt van het congres, de openbare le
zing: ..Wanneer alle natiën zich onder
Gods koninkrijk verenigen". Zij gebrui
ken daartoe 4000 grote en kleine rj
biljetten en 350.000 strooibiljetten
persoonlijk aan bewoners worden c...
handigd. Hiervoor trekken elke ochtend
duizenden Jehova's Getuigen Amsterdam
Op dit tot nog toe grootste congres

u„ xy

«ij |etai(fa rta een 1 den gestalte kso krijgen'*.

vendien de kans om in het buitenland te
studeren. Een bijzondere bijdrage voor de
theologische opleiding heeft Duitsland
in het kader van de Zendingsraad boven
dien gegeven door de actie ..predikanten
voor Afrika".

Taken

Op de laatste zitting heeft de conferentie

een serie conclusies opgesteld.
Het blijkt nodig te zijn de plaats van de
zending in het geheel van de Lutherse
Wereldfederatie opnieuw te bestuderen.
Dit zal volgend jaar augustus gebcu-

De commissie ziet als opdracht de op
lading van predikanten voor Afrika en
A.-ië en vooral als taak te zorgen dat de
bibliotheken van de seminaria van jonge»
kerken op peil komen
De continentale conferenties die de jonge
kerken bijeenbrengen in Afrika en Azië
zullen worden voortgezet
Bijzondere aandacht zal moeten worden
besteed aan de taak van de jonge ker
ken ten opzichte van de gezondheids
zorg

Bovendien worden de kerken van Afrika
opgeroepen om jonge mensen te wer
ven die opgeleid kunnen worden als
predikant, omdat het tekort onrustba
rend wordt

GESLOTEN KAMPEN

Kamperen I» kamperen, denkt men.
Het opmerkelijke is dat -ook in het
kampwerk van jeugdorganisaties ver
anderingen optreden. Tot een paar Jaar
geleden organiseerde de G.J.O. alleen
maar kampen op vrije Inschrijving.
Maar van Haarlem is de victorie be
gonnen voor het gesloten kamp.

Toen wij gisteren in dc bossen van
Beekbergen dwaalden troffen we daar
een groot aantal jongens en meisjes uit
Wassenaar aan, die onder leiding van
de heer C. P. van Elk hun kamp had
den. De leeftijden van deze groep van
129 kinderen varieerden van 7 tot 17
jaar. Zij waren allen lid van de ver
schillende clubs in Wassenaar en kam
peerden in clubverband. Iedere club
heeft overdag een eigen programma,
maar 's morgens scharen alle leden
zich om de vlaggemast en luisteren
naar het woord uit de bijbel. Ze eten
samen, en 's avonds opnieuw houden
zij om de vlaggemast hun avondslui
ting.

Wassenaar is er nu voor het derde
jaar in clubverband op uitgetrokken.
Men is er enthousiast over. Het blijkt
dat de grote variatie in leeftijden in het
geheel geen problemen oproept. In de
ze gesloten kampen kunnen bovendien
jongens en meisjes tegelijkertijd ko
men, wat bij de andere kampen niet
kan. Gebleken is dat de zomer nu niet
meer de tijd van de grote afval van
leden wordt, omdat het kamp het ene
seizoen overbrugt naar het andere. Bo
vendien leren de leden van verschillen
de clubs elkaar beter kennen.

Nog altijd, evenals voor de oorlog,
is zo'n kampweek een gezellige week.
Maar meer en meer is het kamp een
verlengstuk geworden van de vereni-
gingsarbeid. In zo'n kamp kunnen de
ze kinderen, die hoofdzakelijk uit ge
reformeerde gezinnen komen, leren als
christen te leven. En daar gaat het
uiteindelijk om. De G.J.O. heeft nu
zij bijna 50 jaar bestaat, ontdekt dat
ook de vrije tijdsbesteding kan die
nen om kinderen en teenagers te le
ren met God te leven.

De kamoleider kijkt toe. opdat
straks de aardaooels bij het
eten niet zullen toekijken.

Van de gunstbewijzen des Heren wil ik altoos zingen", begint
de dichter van psalm 89 te zeggen. We hebben een beetje
moeite om hem onmiddellijk te volgen. Wij zijn geneigd te
beginnen met onze klachten. Als we bidden hebben we er
vaak een heel rijtje van en komen we aan dankzegging

weinig toe. fleer, geef me ditfleer, doe toch dat

Vaak geven we het recept erbij als we vragen om een uitweg
uit onze moeilijkheden.

En ergens achteraan komt dan: „En dank u nog wel voor.
als we het tenminste niet helemaal vergeten. Hoe komt de
psalmist qan die open ogen voor Gods zegen? Het antwoord
vinden we in vers 27, waar hij zegt: „Gij zijt mijn Vader".
Het geloof voor hem is meer dan het waarnemen van zijn I
kerkelijke plichten, meer dan een wekelijkse kerkgang, meer
dan een bepaalde levensstijl. Het geloof heeft hem gemaakt
tot een kind van God. En als kind zoekt hij de gemeenschap
met de Vader. Hij heeft open ogen voor zijn Vader en daarom
heeft hij een open oog voor wat God doet in zijn leven.
Ook in het nieuwe testament kunnen we zo leven. Dat getuigt
de dichter van het lied: „Tel uw zegeningen, tel ze een voor
een!" Maar dat kunnen we alleen als we God werkelijk als
een Vader hebben leren kennen.

Kerkelijke leiders
ivïllen met hem
gaan praten

(Van onze correspondent ln Bonn)
De president van de Hessische Kerk,
dr. Martin Niemöller, is opnieuw het
middelpunt geworden van een ernsti
ge controverse in de Duitse protes
tantse kerk. Kerkelijke leiders en ook
veie leken hebben scherpe critiek uit
geoefend op een aantal verklaringen,
die dr. Niemöller zou hebben afgelegd
tijdens een reis door de communisti
sche Oostzone van Duitsland. Daarbij
Iaat men als „verzachtende omstan
digheid" nog gelden, dat de tekst en
inhoud van de redevoeringen en ver
klaringen van dr. Niemöller werden
weergegeven door journalisten van
communistische bladen en nieuws
agentschappen. Waarschijnlijk hebben
zij uit zijn voordrachten vooral dat
gene op de voorgrond geplaatst, wat
de communisten goed konden gebrui
ken om de splitsing van de Duitse
Evangelische kerk, die zij al lang na
streven, mogelijk te maken. Zelfs dan
blijft er in de redevoeringen van dr.
Niemöller nog genoeg over om in
kringen der protestantse kerk de

Landdag St. Adelbert
in Tilburg

De St. Adelbert-Vereniging zal dit
jaar haar landdag houden in Tilburg
30 september en 1 oktober. Als
thema wordt aan de orde gesteld;
„Christen-zijn in verbondenheid met
de ander".

Prof dr. J.Th. Snijders uit Groningen
zal dit thema vanuit de psychologie en
de sociologie belichten. Prof. dr. A. A.
Dondeyne uit Leuven zal een filosofi
sche en theologische verantwoording ge-

Het programma vermeldt verder een
toespraak van mgr. W. M. Bekkers, bis
schop van 's-Hertogenbosch, de traditio
nele jaarrede van de algemene voorzit
ter. mr. F. J. G. Baron van Voorst tot
Voorst, een ontvangst door het gemeen
tebestuur van Tilburg, een diner, een
gedialogeerde heilige mis, en een Bra
bantse koffietafel in Hilvarenbeek.

Lutherse negerkerk
zelfstandig

De Duitse Lutherse Kerk in Zuid-Afrika
heeft de banden met de moederkerk in
Duitsland verbroken en heeft zich als
de Lutherse Kerk van zuidelijk Afrika
onafhankelijk gemaakt.

Het besluit hiertoe werd genomen
tijdens de zeventiende synode van
kerk. die in Paarl werd gehouden. I
voorzitter van de synode, pastoor vc
Delft van Stellenbosch, werd tot voo
zitter van de nieuwe kerk gekozen.

Bijbelgeleerden in
Jeruzalem bijeen

In Jeruzalem zijn bijbelgeleerden va-
overal ter wereld ook uit Nederland
bijeengekomen voor bestudering
onderwerpen als de Dode-Zeerollen
de apocricven zowel als kunst en folklo-
an het Joodse volk en de techniek
het verwerken van gegevens. Het
n een duizendtal christelijke zowel
als Joodse geleerden die het derde we
reldcongres voor Joodse studies in de
Hebreeuwse Universiteit bijwoonden.
Er werden twee ..jubilea" herdacht na
melijk de 2500ste verjaardag van het
edict van de Perzische koning Cyrus
waarbij de Joden toestemming kregen
uit de Babylonische gevangenschap naar
hun land terug te keren en het feit
dat 800 Jaar geleden de rabijn Benja
min van Tudela (Spanje) zijn reizen
begon waarvan het verslag van groot
belang was voor de Joodse geschiedenis.

Er werd ook studie gemaakt van het
grote bijbel-project van de Hebreeuwse
Universiteit, de samenstelling van een
Hebreeuwse bijbel waarin alle bekende
interpretaties en de jongste oudheidkun
dige gegevens zijn

L>^„„wyyy»y.>S

SïSjjjjjj ,y vyyyyaj

WASMIDDEL

Meer predikantsplaatsen
in Ned Herv. Kerk

In de Ned. Hervormde Kerk is he
aantal predikantsplaatsen in de periode
januarijuli 1961 met 15 vermeerderd
en thans gestegen tot 2125. Het aantal
standplaatsen vermirtderde met 3 en be
draagt nu 1272.

Het
de modaliteit

hoort steeg van 324 tot 327. dat
midden-orthodoxie van 1446 tot 1485
Het aantal vrijzinnige predikantsplaat
sen daalde van 320 op 317.

Het aantal vacatures steeg van 193 tot
201; 53 behoren tot de vrijzinnige groep.
99 tot de midden-orthodoxie en 49 tot
de Geref. Bond.

Van het aantal vacatures zijn
onvervulbaar, waarvan 33 van de mid
den-orthodoxie. 23 vrijzinnigen en 9 v
de Geref. Bond.

Onderivijsbenoemingen

Benoemd tot hoofd aan de School met
de Bijbel te 's-Gravenmoer: G. Rot
huizen te Den Haag; aan de chr. nat
school te Groede <Z.): H. Koopman t>
Monster: aan de chr. b.l.o. te Arnhem
T. Tjadcns tc Arnhem; aan de chr.
schippersschool te Groningen: S. IJ.
Zeelstra tc Enschede: aan de Pr. Be-
atrixschool tc Nijverdal: J. Marquart te
Niiverdal; aan dc nog te openen l.o-
nool te Papendrecht: M. Dijk te Pa-
indrecht; aan de Pr. Julianaschool te
apendrecht: A. de Jager te 's-Heer
Arendskerke en aan de chr. 1 o. te
Zandvoort: A. L. Moll te Hilvarenbeek.

Benoemd tot onderwijzer aan de chr.
uloschool te Vriezen veen: H. H. Wan
ders te Vriezenveen; aan de chr. nat
streek uloschool te Nieuwlande: J.
Lemstra te Nieuw-Weerdinge; aan de
Kon. Wilhelminaschool te Maassluis: J.
Dozeman te Pernis; aan de chr. nat.
aan dc School met dc Bijbel te Hars
kamp M. Spaan te Den Haag; aan de
chr. nat. school te Oldebroek: K. Voge
laar te Berkel en Rodenrijs; aan de hr.
nat school te Siegerswoude: K Fe

i al- Tuindorp-Oostzaan en aan de Ebcn
wer-1 Haëzerschool te Jaarsveld: L. J. Riet-
veld u Vlist.

vraag te doen rijzen, of de Hessische
„Kirchenprasident" nog langer accep
tabel is voor de kerk.

Men vond het in de protestantse kerk
geen bijzonder gelukkige gedachte, dat
dr. Niemöller op reis ging in de Oostzone.
Hij is een van de weinige Westduitse pro
testantse leiders, die het is vergund com
munistisch Oost-Du itsland te bezoeken
en er te prediken. Dat is wel tekenend
voor de sympathie die hij in Pankow

Een „niet"

Dr. Niemöller heeft echter ook de
„Kirchentag" zelf aangevallen.

Dr. Niemöller, die zich op het standpunt i
heeft gesteld, dat de protestantse kerke
lijke leiders naar Oost-Duitsland moeten
gaan wanneer Oostduitse protestanten
niet naar het westen mogen een stand
punt. dat men kan respecteren heeft
het nodig gevonden de „Kirchentag" te
betitelen als een „niet in de geschiedenis
der kerkdagen". Ook sprak hij in de
Oostzone over de oorlogspsychose, die in i
West-Duitsland zou heersen, Ook dit moet
wel koren zijn geweest op de molen van
Walter Ulbricht, die het de wereld zo i
wil voorstellen alsof de Bondsrepubliek
één groot militair kamp is dat zich gereed
maakt voor de onverhoedse aanval op de
z.g. „Duitse Demokratische Republiek"
teneinde op deze wijze de hereniging van
Duitsland met geweld te forceren.

Ook met deze uitlating heeft dr. Nie
möller de communistische propaganda
goede diensten bewezen, het aanzien van
West-Duitsland evenwel ernstig geschaad,
om van dat der protestantse kerk nog
maar niet te spreken. De uitlatingen van
dr. Niemöller hebben ook bU de protes
tanten In de Oostzone ernstige veront
waardiging gewekt. Zoals dr. Niemöller
sprak Is men daar gewend de commu
nistische bonzen te horen spreken en
zeker niet een kerkelijke leider uit het
vrije westen.

Een tragedie

De Westduitse minister voor Duitse
Zaken, Ernst Lemmer, verklaarde naar
aanleiding van de Niemöller-redevoerin-
gen, dat het voor een christen, die de
werkelijke verhoudingen in de Oostzone
kent. treurig is zoiets te horen uit de
mond van een zo bekende man als dr.
Niemöller. De vroegere minister van bin
nenlandse zaken. ex-C.D.U.-er en tegen
woordige S.P.D.-Bondsafgevaardigde (als
mede lid der synode), ds. Heinemann
uitte twijfel aan de juistheid van de
weergave door de communistische kran
ten en nieuwsagentschappen van de uit
latingen van dr. Niemöller. Freiherr von
Heyl, vroeger lid van het presidium der
„Kirchentag" en de Hessische synode
sprak als zijn overtuigende mening uit.
dat de woorden van Niemöller de kerk
ernstig hebben geschaad. Hij noem
de Niemöller „een tragedie". „Ik weet al
precies, wat hij zeggen zal. n.l. dat hij
verkeerd is begrepen en verkeerd ge
citeerd. Er moet toch echter een mani.er
ijn om dit te verhinderen".

De leiding van de „Kirchentag" heeft
erklaard met ds. Niemöller een persoon
lijk gesprek te willen voeren. De secreta
ris-generaal der „Kirchentag", dr. Gie-
sen, sprak de hoop uit, dat het tot een
vergelijk zou komen. „Op zijn opmerking,
dat de Kirchentag ln BerlUn een niet
zou zUn geweest, weet ik een goed ant
woord". aldus dr. Glesen. „Nieten heeft
nodig om dingen bfj elkaar te hou
den. De Kirchentag heeft dat gedaan."

De voorzitter van de liberale „Vrije
Demokratische Partij", dr. Erich Mende,
zeide, dat de manier, waarop Niemöller
in de Oostzone verwarring heeft gesticht,
schadelijk is voor de Duitse politiek en
de kerk.

Gesprekken

En wat zegt ds. Niemöller zelf? In een
interview met de Dresdener krant „Die
Union", het orgaan van de Oostduitse zo
genaamde C.D.U. (die met dr. Adenau
ers C.D.U. niets anders dan de naam ge
meen heeft), wees hij de op hem in West-
Duitsland uitgeoefende critiek van de
hand. Met zijn voordrachten in de Oost
zone had ook hij alleen maar willen bij
dragen tot de saamhorigheid van de
christenen in West en Oost. Hij eiste, dat
er een einde zou worden gemaakt aan
het „onbijbelse en onchristelijke front-
denken" in de protestantse kerk.

Het zou kunne tl zijn, dat ook de
leiding der protestantse kerk in
Duitsland enige eisen aan Niemöller
heeft te stellen. Behalve het presi
dium der „Kerkedag" heeft ook de
leiding der kerk in Berlijn-Branden-
burg waar bisschop Dibelius. de
vroegere voorzitter van het mode-
ramen der E.K.D., en Niemöllers voor
naamste tegenstander besloten
Niemöller tot een gesprek uit te no
digen. De gehele protestantse kerk in
Duitsland zal zich de vraag moeten
stellen, of met deze persoonlijke ge
sprekken met de prominente Nie
möller wel alle consequenties zijn ge
trokken, die zijn uitlatingen en hou
ding noodzakelijk maken.

Rvroprtiri asivprlt

GEREFORMEERDE KERKEN

M. W Steen te Marknesse.
Aangenomen naar Ee. Fr. G. F. Sinia
te Spijk. Gr.

Bedank i voor Zuid-Beijerland: J.
Spoelstra te Tilburg.

CHRIST. GEREF. KERKEN