II
Een kanttekening
1
Franse bladen publiceren
enquête over dienstbetoon
min
ontharing
depilan
Een woord voor vandaag
Eist Praag monopolie op
voor (le vredesarbeid?
Alle Orthodoxe Kerken
lid van de Wereldraad?
Vo&tang.e.(ló
2
ONZERZIJDS
GEEFT DE LAMP NOG LICHT?
DE dichter van de 119de psalm verklaart, dat Gods Woord is een lamp voor
rijn voet en een licht op zijn pad.
Kan de christen, die in deze tijd, met zijn ingewikkelde politieke en sociale
problemen, leeft, hem dit nog in oprechtheid nazeggen? Is het waar, dat de
Openbaring Gods in natuur en Schrift voor ons werkelijk licht ontsteekt?
Elan ons dat licht helpen bij het zoeken naar een antwoord op de vele vragen,
die door de maatschappelijke en staatkundige ontwikkeling aan de orde wor
den gesteld? Wordt ons inzicht daardoor verdiept? Wijst het principieel de
weg die wij moeten gaan?
Velen hebben op de gestelde vragen een ontkennend antwoord gegeven. Zij
betwisten, dat de Schrift nog iets te zeggen zou hebben dat ons van nut zou
kunnen zijn bij ons politieke en sociaal-economische werk. Het Oude Testa
ment deelt ons wel een en ander mede omtrent de sociale verhoudingen bij
oud-IsraëL Voor een historische studie is dit interessant Maar kunnen wij
er wat mede beginnen bij het zoeken naar een antwoord op de vragen die ons
vooral bezig houden?
En wat het Nieuwe Testament aangaat, kan erkend worden, dat Jezus een
groot godsdienstleraar was. Hij kan zekere betekenis hebben voor het gods
dienstige en zedelijke leven in engere zin. Maar bij het zoeken naar oplossin
gen voor de moderne vragen heeft men, naar beweerd wordt aan Zijn uit
spraken weinig of niets. Reeds Fr. Naumann, een der Duitse sociale leiders
in de vorige eeuw, drukte het in zijn latere ontwikkelingsperiode heel kras uit:
Jezus wist, evenmin als Zijn apostelen, iets van de vragen waarmede wij bezig
moeten zijn.
Zo komt men mede tot de conclusie, ook van andere zijde wel aanvaard:
religie is een zaak van het hart zij behoort thuis in de binnenkamer van ons
levenshuis, maar zij heeft hoegenaamd niets te maken met moderne politieke
en sociale vragen; de Bijbel kan ons wellicht hier en daar nog stichten, maar
meen niet dat ge op grond van bijbelse argumenten iets aanbevelen of afkeu
ren kunt op staatkundig of sociaal-economisch terrein.
Er is een tijd geweest waarin men van bepaalde zijde verkondigde, dat de
Schrift op de pogingen om tot sociale verheffing van de grote massa der
arbeiders te komen, eer een belemmerende dan een stimulerende invloed uit
oefende. Zij predikte lijdzaamheid, onderworpenheid aan gezagsdragers. Ook
werden christenen als vijanden van de cultuur gezien. Het oudste christen
dom dacht immers reeds sterk pessimistisch over de mens en diens kunnen.
Het predikte wereldverzaking. Het had alleen oog voor het hiernamaals. Het
zag uit naar de wederkomst van Christus en hechtte aan het werken hier
zo goed als geen betekenis. Het hoopte op verlossing, maar dacht niet aan
zelfbevrijding, aan opheffing door eigen krachtsinspanning.
Wat zou de Bijbel, een boek dat van deze verlossingsgedachte vol is, hebben
te zeggen tot de moderne sociale beweging, die mogelijkheden ziet om, zij het
door felle strijd, een nieuwe samenleving op te bouwen, waarin stoffelijke
welvaart het deel zal zijn van allen en de zegeningen der cultuur door allen
zullen genoten worden?
Weer anderen, die de opkomst van het christendom historisch materialistisch
poogden te verklaren, zagen het optreden van Jezus als in direct verband
staande met de toenmalige sociale verhoudingen. Bij deze groep was Jezus als
een der voorlopers van het socialisme in ere. In Zijn naam werd het huidige
christendom, zoals men het beschouwde, veroordeeld. Maar ondanks het feit
dat sommige woorden van Jezus geprezen werden, werd het gezag van de
Christen der Schriften over heel het leven niet erkend.
Allengs zijn evenwel vele meningen in meer dan één opzicht opnieuw ge
wijzigd. Men staat in brede kring niet meer zo stevig in zijn schoenen ten aan
zien van de toekomst, door mensenkracht te bereiken. Een toekomst vol licht
en met weinig donkerheid. Vroegere denkbeelden zijn prijsgegeven. Zij
bleken onhoudbaar te zijn. Oude voorspellingen zijn niet uitgekomen.
Er is, zien wij wel, in de latere jaren ook zekere waardering gekomen voor
de geestelijke waarden, die het christendom onder zijn hoede heeft.
Wel tracht het humanisme de mening ingang te doen vinden, dat het in staat
is, vele zedelijke goederen alleen met mensenkrachten veilig te stellen. Het
blijft, ondanks alles wat de jongste geschiedenis opnieuw duidelijk leerde,
geloven in de mens en diens kunnen. Het meent God niet nodig te hebben.
Maar de teleurstellingen zijn zo groot, dat toch sommigen aan het humanis
tisch „geloof" in de mens weer een scheidbrief geven; men kan er niet bij
leven en nog minder bij sterven.
Over het antwoord op de in de aanvang gestelde vragen spreken wij nog
nader. Wij hopen aan te kunnen tonen, dat de lamp nog altijd helder licht
geeft. Maar helaas dempen wij vaak het licht.
Enige maanden geleden hebben
het Franse weekblad „Reforme"
en het Zwitserse blad „La Vie Pro
testante" een enquêteformulier in
hun bladen afgedrukt, waarop
vragen voorkwamen naar aanlei
ding van het thema „De dienst van
de christen in het Europa van van
daag". Deze vragen waren opge
steld in overleg met de Hervormde
Wereldbond, die eind deze maand
een Europese conferentie in Zürich
belegt over dit thema. Behalve
deze beide bekende bladen hebben
ook nog dertien andere bladen de
vragenlijst gepubliceerd. Er zijn
honderden antwoorden binnenge
komen die aan de Hervormde
Wereldbond zijn overhandigd.
Er werden een aantal opmerkelijke
antwoorden gegeven, waan
samenvatting willen geven:
Vraag: Men wrijft de Christenen
vaak aan dat ze niet waarlijk altruis-
tisch zijn. Men zegt dat ze God en
hun naaste dienen hetzij om een he
melse beloning te verdienen, hetzij
om bekeerlingen te winnen. Is deze be
schuldiging volgens u gerechtvaar
digd?
Het Parijse weekblad Réforme
schrijft: ..De lezers hebben bijna una
niem deze beschuldiging van de hand
gewezen.... Onze daden van dienst
betoon is niet gelegen in de hoop op
hemelse beloning.... Enkele lezers lie
ten evenwel in hun antwoorden
kere ongerustheid doorschemeren. Het
leek alsof het denkbeeld van een belo
ning hun een beetje dwars zat, en dat
de motieven voor het evangeliseren
de protestantse theologie niet voldoende
duidelijk zijn."
Vraag: Is u bij machte uw werk en
uw vrije tijd aan te wenden in de
dienst van God en van de mensen? Of
is u van mening dat het onpersoonlij
ke en de specialisatie van het moder
ne leven dit verhinderen?
Le Lien, Lausanne (orgaan van de
Vrije Kerk van het kanton Vaud): „In
het algemeen vinden o
dat het moderne leven
KENNEDY-BERLIJN
Vandaag laten we enkele citaten volgen
uit commentaren op de jongste rede van
president Kennedy inzake de kwestie-Ber-
lijn. Allereerst De Volkskrant:
„Het doel van Kennedy was niet de span
ning te verminderen door zijn rede. Hij
heeft de zaken scherp willen stellen, om
alle illnsiee van het Kremlin weg te ne
men. Ghroesjtsjcf dient nit deze bood
schap te begrijpen, dat Amerika werkelijk
de vrijheid van Berlijn een reden ral vin
den tot vechten, als dat nodig zou zijn.
Niemand zal in de aankondiging van mili
taire maatregelen een voorbereiding op een
„rkx «en. De rede had in geen enkel op
zicht een oorlogszuchtig karakter. Het was
duidelijke taal van een vastberaden man,
die oorlog verafschuwt, maar weigert de
vrede te kopen voor een hoge prijs. Het is
voor Berlijn belangrijk en verheugend, dat
Kennedy de wereld niet gerust stelt met
vals optimisme. Geruststellend is, dat A-
merika en zijn president, in deze crisis de
verantwoordelijkheid op zich durft te ne
men, welke de grootste mogendheid in de
vrije wereld dient te dragen".
De Telegraaf merkt ojn. op:
„Het valt in dc rede van president Kenne
dy to loven, dat hij tevens begrip aan de
dag gelegd beeft voor Ruslands historische
bezorgdheid voor zijn veiligheid in Cen
traal- en Oost-Europa, want daar ligt waar
schijnlijk de voornaamste oorzaak van
Chroesjtsjcfs nieuwe Berlijn-actie.
Cliroesjtsjef weet nu, dat het Westen stand
vastig is, bereid is de consequenties van
zijn standvastigheid te aanvaarden en te
vens dat het Westen tot praten bereid is
over alternatieve oplossingen, die aan Rus
lands verlangen naar veiligheid tegemoet
komen".
De Tijd De Maasbode schrijft:
„Dat de spanningen in de wereld,
sinds bet onderhoud van Kennedy en
Cliroesjtsjef in Wenen begin juni, reeds
aanzienlijk gegroeid zijn, is geheel te wij
ten aan de houding van de Russische pre
mier. Dit toonde Kennedy nog eens duide
lijk aan. „De bron van alle moeilijkheden
en spanningen in de Wereld is Moskon, niet
Berlijn", zo merkte hij tereoht op. De-si
tuatie in Berlijn vormde geen bedreiging
van de wereldvrede, tot Chroesjtsjef de ou
de Berlijnse kwestie als aanleiding gebruik
te voor een zenuwenoorlog tegen het Wes
ten, zoals hij dat in november 1958 ook ge1
daan beeft.
De Berlijnse crisis heeft Amerika nu ge
dwongen de defensie te versterken. Kenne
dy vraagt grote offers van zijn volk, om
zijn land paraat te doen zijn. Maar zijn
drastische maatregelen «uilen geen paniek
stemming veroorzaken. Zij zullen slechts
het vertrouwen in het leiderschap van de
president versterken. Kennedy beseft ten
volle de grote verantwoordelijkheid die op
liet ogenblik op hem rust. Als leider van
de gro >tste westelijke mogendheid heeft hij
een grote .jacht, en hij is bereid die macht
te gebruiken.
Kennedy constateert, dat Berlijn geeu
ANDERZIJDS
EEN NADER WOORD
In een kader van 1 juli namen
wij onder de kop portret" een
artikel over waarin stond dat de
voormalige gereformeerde pre
dikant van Schildwold, P. N.
Kruyswijk jr., voorganger was
geworden bij de pinkstergemeen
ten. In zijn getuigenis in het
blad ,Jtracht van omhoog" zou
hij een scheef getuigenis gege
ven hebben van de gereformeer
de theologische opleiding. Deze
jonge predikant, die om zijn nieu
we geloofsovertuiging uit het
ambt is ontheven, heeft ons thans
naar aanleiding van dat artikel
het volgende geschreven:
Achteraf begrijp ik wel enigs
zins; waardoor dit misverstand ont
staan is. Men verwachtte van mij
een verklaring van mijn ontheffing
uit het ambt van gereformeerd
predikant. Maar ik bedoelde met
mijn getuigenis daarentegen slechts
een beeld te geven van mijn per
soonlijk leven met Jezus voor en
na mijn bekering. Dat is immers
een getuigenis. Als ik nu daarin
sprak van theologen, dan meende
men dat ik daarmede de gerefor
meerde theologen bedoelde. Dat ls
echter onjuist.
De meeste hedendaagse theolo
gen beschouwen de bijbel als een
boek waarin Gods Woord staat,
maar dat zelf een menselijk boek
is. Zij beschouwen de meeste oud
testamentische geschiedenissen als
onhistorisch en de meeste vervul
de profetieën als pas nadien uitge
sproken (b.v. over Josia 1 Kon 13:2,
zie 2 Kon 23:15, 16).
Zo was ik ook, voor mijn beke
ring. En zo had ik ook geen gere
formeerd predikant kunnen worden,
want deze schriftkritiek wordt daar
niet toegelaten. Aan de Vrije Uni.
versiteit wordt geleerd dat de bij
bel Gods Woord is, en geheel be
trouwbaar is. Eerst na mijn beke
ring heb ik dit van hen kunnen
waarderen.
Want de Here heeft mij juist
uit het moeras van de kritische
theologie getrokken, door mij te
laten merken dat de bijbel voor
100 pet. waar en betrouwbaar is.
En Hij liet mij na mijn wederge
boorte steeds meer van zijn Ko
ninkrijk zien (vgl. Joh 3:3). Gods
Woord bleek „levend en blijvend"
te zijn. Vergeving, vernieuwing,
overwinning over de zonde bleek
allemaal nu nog mogelijk te zijn.
Genezing, kracht van tekenen en
wonderen, al wat God in Zijn blij
vende Woord beloofd heeft, bleek
nu nog normaal te zijn. Als Jezus
1900 jaar geleden gebedsverhoring
beloofde aan wie ,,in Hem blij
ven", dan geldt dat nu nog. Als
de Heilige Geest zijn normale uitin
gen heeft laten beschrijven, in 1
Cor 1214, dan wil Hij zich ook
nu nog zo uiten. Gods Woord is
juist daarom zo heilig en heerlijk,
dat het „blijvend" is!
Toen de Here mij dit liet mer
ken, volgde mijn bekering. Ja, als
je inziet dat Jezus nog steeds de-
zelde liefde en kracht openbaart
als 1900 jaar geleden; als je merkt
dat de „bezetenheid" van toen
geen primitieve verklaring van
waanzin is maar een reële inwoning
van reële boze geesten, dat die
ook nu nog veel voorkomt, maar
dat Jezus ook nu nog wonderlijk
daarvan bevrijdt; dan herkrijgt
Gods Woord ineens zijn volle ge
zag. Dit evangelie kun je niet aan
nemen zonder jezelf helemaal aan
de Here Jezus te geven. Dan kan
men ook niet meer onder Jezus'
bergrede uit: heb je vijanden lief,
bid voor je vervolgers, leen uit
zonder op vergelding te hopen,
wees volmaakt zoals je hemelse
Vader volmaakt is. Dan moeten
we wel ernst gaan maken met het
kruisigen van onszelf, met onze
weder-gebóórte en met onze wan
del in een werkelijk nieuw leven.
Want als Gods beloften blijvend
gebleken zijn, dan geldt dat ook
voor zijn radicale wu voor ons le
ven. Maar dan geldt dat óók voor
de belofte, dat de Here dit door
Zijn Geest zelf in ons vervullen
wil (vgl. Rom 8:4). Wie dit evan
gelie hoort, kan uiteindelijk slechts
twee dingen doen: zich radicaal
bekeren of zich verharden.
Moet ik hierom nu breken met
de Gereformeerde Kerken? Wei
neen; ik ben ook lid gebleven. Het
„volle evangelie" hoeft ons niet te
gen een kerk te keren. Want bij
dit „volle evangelie" hoort óók
de boodschap van de eensgezind
heid en van de liefde! Ik heb
ook in mijn getuigenis met geen
woord gerept over die kerk. Ik
heb er ook niet mee gebroken. Al
leen dit is gebeurd: uit het
Woord werd mij de eigenlijke be
tekenis van de doop duidelijk. Daar
door kon ik de kinderdoop niet
meer aanvaarden en bedienen.
Daarom moest ik uit het kerkelij
ke ambt. Maar dat houdt niet in,
dat ik mij nu als voorganger heb
aangesloten bij een nieuwe organisa
tie, kerk of secte. Ik wil dienaar
van Jezus blijven, nu ten dienste
van Alle leden van de Gemeente,
het lichaam van Christus, inclu
sief gereformeerden en pinkster-
broeders.
O, laten wij toch éllen die een
heid zoeken! Door elkaar niet te
veroordelen, maar ons allen te
buigen over de Bijbel, i
melijk obstakel is voor christelijk die
nen in de wereld.... Maar verschillende
groepen gemeenteleden zien wel in dat
specialisatie grotere problemen heeft ge
schapen bij het totstandbrengen van
menselijke contacten, en dat de men
sen vaak bekneld raken tussen de eisen
van hun werk en die van hun godsdienst.
Toch kan men de moeilijkheden over
drijven. Een lezeres waarschuwt voor
de mogelijkheid dat men te bang is
voor het onpersoonlijke. Als het waar
is dat Onze Vader in het verborgene
ziet, dan is niets wat we doen, hoe
persoonlijk het ook mag lijken,
hem verborgen."
Vraag: Europa beheerst niet langer
de wereld. Maar kan zij nog verant
woordelijkheden van internationale
aard voor zich verwachten? En zo
welke gebieden en op welke wijze?
„Wij menen dat Europa de wereld
het best kan dienen door voor bepaalde
waarden in de bres te staan, en dat
zij daartoe slechts in staat is indien die
waarden onwrikbaar aanwezig zijn in
haar eigen leven. We kunnen ze samen
vatten in een woord dat voor vele men
sen diepe ondertonen heeft: „persona
lisme". Als we het zo zien heeft de
christen een heel bizondere rol te spe
len; we noemen drie aspecten: hij moet
verkondigen en in zijn eigen leven be
wijzen, dat mensen nog zonder vrees en
in blijdschap kunnen leven; hij moet
verkondigen en met zijn eigen voorbeeld
bewijzen dat de mens aan de infectie van
het geldverdienen en de zondvloed
eigen voorbeeld bewijzen dat
ren zijn om weerstand te bieden
politieke propaganda... Zo moet Europa
in de bres staan in de wereld voor de
waarden van het „personalisme". Dit
antwoord, van een groep protestantse
academici te Brussel, werd gepubliceerd
in het Belgische weekblad Paix et Li-
berté (Brussel).
Persoonlijke visies
De visie van ccn maatschappelijk wer
ker
Het publiceerde de uitspraak van ds.
Reynald Martin, directeur van hel
protestants Sociaal Centrum te Genè-
ve: „Christelijk dienstbetoon moet dus
danig worden georganiseerd dat men
ongeschiktheid in elke betekenis van
dat woord te lijf gaat. Maar bet pro
fetische moet altijd prioriteit hebben
boven het institutionele.... De Christen
moet blijven vragen wie tegenwoordig
de mensen zijn die in het bijzonder
bedreigd worden en kwetsbaar zijn,
en op wie de Heilige Schrift voort
durend de aandacht richt J~
lovigen."
De visie van een dokter:
Le Messager Social (Genève) ontving
dit antwoord van dr. Paul Tournier:
„Er woedt een ware strijd tussen het
dienstbetoon van instellingen en per-
La vie Protestante publiceerde ook:
soonlijke dienst, waarin de dokter ge
roepen wordt zijn rol te spelen. De op
lossing hangt af van de voortdurende
waakzaamheid van hen die de wet
ten maken, van het medische beroep
en van elke andere beroepsorganisa
tie. In het laatste ressört is hét Me
Kerk die de openbare mening over de
ze kwesties moét voorlichten." Een
Oostenrijkse arts wees in het Refor-
miertes Kirchenblatt van Weneh met
nadruk op „de overdreven specialisa
tie van onze eeuw" die „niets bij
draagt aan de mens. ook al is hij een
deel van de menselijke mierenhoop".
Geloofszending kan
opnieuw beginnen
De geloofszending Africa Inland Mis
sion, kan haar werk in de Kongo her
vatten. Deze zending, die voor de om
wenteling in dit land honderd en twintig
zendelingen had, heeft al weer 45 zen
delingen aan het werk. Een zélfde aan
tal zendelingen bevindt zich nog in Oost-
Afrika. Zij kunnen ook onmiddellijk aan
het werk gaan, zodra zij het land weer
binnen kunnen komen.
De Kongolese regering is kennelijk
van plan om met de zending samen te
werken, vooral waar het gaat om onder
wijs en de medische verzorging. De
autoriteiten zijn opmerkelijk sympatiek,
meldt deze zending.
De grootste verandering heeft plaats
gegrepen in de verhouding ten opzichte
van de Kongolese kerkelijke autoritei
ten. De verhouding is goed, maar het is
duidelijk dat de Kongolezen zich niet
langer afhankelijk van de zendelingen
voelen. Zij staan klaar om zelf het
werk aan te vatten. Het is duidelijk
dat de plaatselijke kerkelijke leiders er
inderdaad in geslaagd zijn vele zende
lingen te vervangen.
In mei hebben de Kongolezen in hun
jaarlijkse kerkelijke vergaderingen ech
ter met nadruk gesteld dat zij de zen
delingen vragen om terug te keren.
Sindsdien konden 45 zendelingen hun
werk weer opnemen, zij het dat zij
„geïsoleerd probleem" is. Hij houdt reke
ning met de mogelijkheid, dat de commu
nisten plotseling op een onder front van de
koude oorlog een offensief ontketenen, en
dat is dan misschien ook wel de voornaam
ste reden voor zijn versterking van het A-
potentiee
Rotte
merikaanse
De Nitll
rant ten slotte
„Zeer nadrukkelijk heeft de president ge
steld, dat in geval van oorlog deze „bij
de Amerikanen tbuia wordt gebracht,
w. dat het Amerikaanse volk direct het
slachtoffer zal worden van oorlogshandelin
gen. Kennedy heeft met zijn rede een mid
denweg bewandeld. Hij heeft geen noodtoe
stand afgekondigd, maar wel een nui:
ke uitbreiding van de strijdkrachten bekend
gemaakt, (voorlopig) geen bclastingvcrhi
ging gevraagd, maar versterking van h>
oorlogspotentieel. De president heeft
zorgvuldig voor gewaakt een oorlogspsychi
se op te wekken, maar hij is ook niet i
zijn schulp gekropen. In zijn eigen wool
den luidt het „Geen paniek beheerst oi
handelen, maar ook geen bangheid". De
stelling van een oude wijsgeer: „Eet
die vrees veroorzaakt kan niet vrij
van vrees" heeft Kennedy tot de zijne ge
maakt."
De visie van een politicus:
Van Alix Jaccard. burgemeester
sainte-Croix: „Geplaatst in hebmiddel-
punt van een buitengewoon gevarieer
de gemeenschap... probeert de chris
telijke magistraat in het licht van het
Evangelie oplossingen te vinden voor
de problemen die hij tegenkomt. Maar
het feit dat onze politieke partijen men
sen bijeen brengen die gelovige kerk
mensen, onverschilligen of volstrekt
ongelovigen kunnen zijn, heeft zijn uit
werking op onze beraadslagingen. De
besluiten zijn derhalve compromis
meer of minder bevredigend, mat
dragen tenminste het merkteken
de aanwezigheid van hen die het
Christelijk dienen zijn toegedaan. De
ze mensen weten dat ze onvolmaakte
schepselen zijn, en dat ze dientenge
volge vaak onnutte dienstknechten
zijn."
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Nieuw-Helvoet (toez.):
S. Nijdam te 's-Gravenhage.
Aangenomen naar Grouw (toez.): H,
Groeneveld te Lippenhuizen; naar Ter-
wlspel-Tynje: kand. H. J. Zoethout te
Drogeham.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Bergen theim: H.
Boeft, voorfieen predikant Geref. Kerk
CVrijg.) te Schouwerzij].
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Onstwedde: kand.
K. Boersma. die bedankte voor Thesinge.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Genemuiden: A. Hof-
ïan te Zeist.
Tweetal te Scheven ingen: A. Elshout
te Utrecht en A. Hofman te Zeist.
Advertentie
Modern, snel en mild,
veilig en reukloosi
„Zalig zijt gij wanneer men u smaadt en vervolgt en liegende
allerlei kwaad van ji spreekt om Mijnentwil. Verblijdt u en
verheugt u, want uw loon is groot in de hemelen...." Aan
deze laatste der zaligsprekingen gaat de wereld minachtend
voorbij. Ze vindt het een theologische constructie voor de
stumperds in dit leven, fatalistisch en dom. Het „laat onj
eten en drinken en vrolijk zijn, want morgen sterven wij"
lijkt een heel wat betere raad!
Is de levenshouding van de gelovige christen fatalistisch
Verre van dat! Deze week hebben we gewezen op de activi-
teiten van Esther en Mordechai echt geen stumperds dit
bij de pakken neerzaten, hopend op een beter leven na dit
leven. Met al hun energie èn met al hun geloof in de almach
tige God grepen ze de moeilijkheden aan, stonden ze midden
in het dreigende en bedreigde leven. Geen sprake van
fatalisme!
Zo moet ge het wel zien: deze laatste der zaligsprekingen ii
een theologische constructie, een kil raamwerk als er pan
onze kant geen bezieling is. Maar „ge wordt gesmaad om
Mijnentwil", zegt Jezus de activiteit van de christen
omdat hij christen is brengt dit geraamte tot brandend leven.
En in die levensstrijd is het geloven in God het machtigste
wapen van de christen.
Samen niet God het is de zin van uw leven!
Hongaarse aanval
op de Wereldraad
Hoewel de leiders van de
Praagse christelijke vredescon
ferentie herhaaldelijk en met na
druk hebben gezegd dat zij het
werk van de Wereldraad van
Kerk niet willen doorkruisen,
gaan nu achter het ijzeren gor
dijn stemmen op die willen ver
hinderen dat de Wereldraad
zich zal uitspreken over thema's
die in Praag worden behandeld.
Het duidelijkst komt dit tot ui
ting in een artikel dat door een
Hongaarse lutheraan werd ge
publiceerd in het lutherse blad:
„Evangelikus Elet."
De schrijver dóet daarin een felle
aanval op de voorzitter van de commis
sie voor internationale zaken van de
Wereldraad, dr. Frederick Nolde. in
verband met een verklaring die hij in
de Amerikaanse staat Pennsylvania heeft
Brunner: Raad
wordt beïnvloed
door communisme
Trouw in het voetspoor van de
Russisch-Orthodoxe Kerk heeft
ook de Roemeens-Orthodoxe Kerk
zich bij de Wereldraad van Kerken
gemeld om lid te worden. Dit is in
Genève bekend gemaakt door
metropoliet Justinus van Moldavia
namens patriarch Justinin van
Boekarest. De aanvraag zal door de
ledenkerken van de Wereldraad
besproken worden op de derde as
semblee die einde van dit jaar te
New Delhi wordt gehouden.
Dan zullen de aanvragen van nog acht
kerken, waaronder drie kleine groepen
van pinkstergemeenten worden behan
deld Nieuwe leden moeten met een
meerderheid van twee derde van de
stemmen worden aangenomen.
De Orthodoxe Kerk van Roemenië om
vat volgens de officiële cijfers ongeveer
72 procent van de zestien miljoen in-
:rs van het land. Zij is de vierde kerk
Roemenië die zich als lid bij de We
reldraad meldt, want de Hongaarse Lu
therse Kerk van Roemenië, de Protes-
tantse-Evangelische Kerk en de Tran-
sylvanische Hervormde Kerk zijn reeds
lid.
De metropoliet Maxhnos, die de aan
vraag in Genève officieel overhandig
de deelde tevens mede dat de Wereld
raad gevraagd zal worden officiële
waarnemers te zenden naar de pan
orthodoxe conferentie die eind septem-
Deze confèrentie is voor de Wereldraad
eveneens van belang, omdat daar zeer
waarschijnlijk aangedrongen zal worden
bij de Orthodoxe Kerken, die nog geen
lid van de-Wereldraad zijn, om ook toe
te treden. Het is namelijk, vernemen we,
niet onmogelijk dat de gehele orthodoxe
wereld aan het werk van de Wereldraad
wil gaan deelnemen.
Hoewel over het algemeen het toetre
den van de Russisch-OTthodoxe kerk en
andere zusterkerken tot de Wereldraad
wordt toegejuicht, zijn er ook stemmen
opgegaan die zich fel daartegen verzet
ten. Zo heeft onder andere de bekende
Zwitserse hoogleraar Emil Brunner een
artikel geschreven in de Neue Züricher
Zeitung, waarin hij de Wereldraad be
schuldigt dat hij in de macht is geko
men van de communistische wereld. Hij
veroordeelde de Wereldraad sterk om
dat plaats wordt ingeruimd voor de Oos-
tèrs-Orthodoxe Kerken.
Prof. Brunner had ook kritiek op de
Wereldraad omdat hU de gevaren van
een atoomcatastrofe zou beschreven heb
ben in termen die Moskou volkomen in
de kaart spelen. Terwijl de gevaren van
een atoomoorlog worden aangedikt, zo
stelde hy wordt met geen woord gespro
ken over het gevaar van het communis
me zelf. Zyn artikel heeft een felle dis
cussie doen losbarsten, waarhjj zelfs
rooms-katholleke journalisten zich opge
worpen hebben als verdedigers van de
Wereldraad.
Drs. J. J. Tigclielaar
naar Kenya
Drs. J. J. Tigchelaar, die- drie jaar
lang predikant van St. Anthoniepolder
is geweest is geheel in dienst van de
Gereformeerde Zendingsbond getreden.
Hij zal worden uitgezonden naar Ke
nya. waar de G.Z.B. een nieuw zen
dingsterrein heeft gekregen.
Drs. Tigchelaar zou oorspronkelijk
worden uitgezonden naar de Toradja-
kerk op Celebes. De Indonesische rege-
ber op Rhodos zal worden gehouden, ring heeft echter geen
__.r de Lutherse synode van
die staat. Hij heeft daar onder meer ge
steld dat naar zijn inzichten de Verenig,
de Staten ook als de Geneefse onderhan
delingen over het stopzetten van de
atoomproeven geen resultaat zullen heb
ben, toch hun atoomproeven zullen
moeten stopzetten. Maar tevens
hij stelling tegen het voorstel v:
Sowjet-unie, die een vorm van c
le voorstelde, die in wezen geen e
zekerheid biedt.
Het blad is het eens met het voorstel
van het stopzetten van de atoomproeven,
ook als de onderhandelingen mislukken,
maar het valt Nolde fel aan, omdat hij
geen vertrouwen heeft in het Russische
voorstel. Nolde heeft zichzelf volgens de
Hongaarse schrijver in een doodlo
pende straat gemanoeuvreerd en schijnt
te vergeten dat de krachtsverhoudingen
in de wereld zijn veranderd. In ieder
geval hebben de christenen die deelna
men aan de conferentie van Praag, vol
gens deze Hongaarse lutheraan, met ont
steltenis kennis genomen van de verkla
ring van Nolde,
tWoordelijk wordt in liet blad voorts
gezegd: „Na de algemene christelijke
vredesconferentie in Praag moet ooi;
dr. Nolde inzien, dat de Wereldrad
van Kerken, niet meer het enige forum
is waarvoor de christenen over de
tuele problemen van de mensheid kun.
nen discussiëren. Langzaam maar ze
ker zal hat zo worden dat de Praag
se beweging voor dergelijke gesprek
ken zich meer zal eigenen. Ieder zal,"
zegt de schrijver nog, „moeten erken
nen dat wij bij het nemen van
besluiten op de algemene christelijke
vredesconferentie, de uitingen van de
wereldchristenheid onafhankelijk van
iedere organisatie kritisch hebben be
sproken."
Wat sommige oostelijke christenen
dan wel onder vrede verstaan en hoi
eenzijdig hun ideeën zijn, blijkt wel ui'
een ander artikel in hetzelfde blad Vil
de hand van dr. Qttlyk, de rector val
dé Lutherse Theologische Academie
Boedapest die ook schrijft over
Praagse conferentie. „Het is nu duide
lijk waarheen God ons leidt," schrijft
deze Hongaar. „God staat aan de kant
van de vrede, aan de kant van c
bouw, aan de kant van een vreedzame
coëxistentie, aan de kant van een geza
menlijk samenwerken van oost
Voor de Hongaarse christenen bete
kent de strijd voor de vrede dan „van
zelfsprekend de toegewijde opbouw van
het socialisme" (lees communisme).
Het ziet er niet naar uit dat zijn inzich
ten 'n het westen een uitgesproken gun
stig onthaal zullen vinden. Het ziet er
wel naar uit dat rijn woorden de weste
lijke christenen nog huiveriger zullen
maken om verder te gaan op de weg
van Praag.
Zelfportret als legkaart, door Hella
S. Haasse. Derde druk. Uitgave De Be
zige Bij, Amsterdam.
Maquis, door George Millar, Verta
ling A. Schusler-Van der Eb, Tweede
druk. Corona-boek. Uitgave F. G. Kroon-
der. Bussum.
Jacht op de Bismarck, door Frank
Brenciand. Vertaling K. J. A. Meester,
kapitein-luitenant ter zee. Corona-boek.
Uitgave F. G. Kroonder Bussum.
Cluny Brown, door Margery Sharp.
Vertaling J. Schraver. Tweede druk.
Corona-boek- Uitgave F. G. Kroonder,
Bussum.
In het hol van de tamme leeuw, door
Olaf J. de Landell. Tweede druk. Coro
na-boek. Uitgave F. G. Kroonder, Bus-
Drie gebloemde dekens, door Ester
Lindin. Henriëtte Leypold. Tweede
druk. Corona-boek. Uitgave F- G.
willen Kroonder Bussum.
'VERWIJL ik met een mond vol klemmen en prop-
pen zit te lijden, zegt de borende tandarts op-
gewekt: „Op uw leeftijd, mevrouw, trekt over het
algemeen het tandvlees wat weg, u moest het
eigenlijk twee maal per dag een halfuur met
onverstaanbaar woord) stevig masseren". Het is
natuurlijk tactloos van zo'n man om je dit mee
te delen, terwijl je muurvast zit en alleen maar
ongearticuleerde klanken kunt uitstoten. Als mijn
mond weer ontdaan is van al die folterwerktui-
gen en ik weer praten kan zeg ik heel duidelijk:
„Zo, twee maal een half uur masseren, dat is een
heel uur per dag". Hij schijnt te denken, dat ik
alleen maar hardop reken en voelt niet het pro
test achter de woorden. Hij pakt een vrolijk
tubetje, waar het onverstaanbare woord in zit en
biedt me dit hoffelijk aan.
Als ik tegen de wind in naar huis fiets maak
ik eens balans op van alle dingen, die ik op mijn
leeftijd zo vreselijk nodig moet doen.
De kapper vindt drie maal een kwartier haar-
borstelen een dringende eis. Op mijn leeftijd
schijnt er boven op je hoofd iets niet meer te
deugen. Volgens hem beperk je dit met grondig
borstelen tot het minimale. Ook hij heeft z'n bevel
laten vergezellen van een tube. (,,'t Is wel even
een uitgaaf, mevrouw, maar het is erg zuinig in
gebruik!").
De pédicure is van mening, dat mijn voeten
verzakken, ook al weer niet zo best, maar vier
keer per dag 10 minuten voetgymnastiek en
hoe troostvol het euvel ontwikkelt zich waar
schijnlijk niet verder.
Een vriendin, die schoonheidsspecialiste is, con.
stateerde laatst dat ik een aankomend onderkin
netje heb. Met een natte lap moet ik mezelf nu
twee maal daags vijf minuten bepetsen, zodat het
onderkinnetje niet de kans krijgt om volwassen
te worden.
Ten slotte had de oogarts een poosje geleden kri
tiek op mijn traanbuizen en nu wil deze goede
man, dat ik drie maal per dag een kwartier met
en
mijn hoofd achterover ga liggen oogknipperen.
Nou tel maar op, dat is bij elkaarpakweg
drie uur, nauwkeurig geteld drie uur en twintig
minutenzolang ben ik dus verplicht, ik mag wel
zeggen medisch verplicht (op de kapperstube
staat óók dat het medicinaal is) mezelf te knij
pen, te petsen en te mishandelen. En dan te we
ten dat, als ik naar de keelarts ga, ik stellig zal
horen, dat ik drie maal daag x minuten moet gor
gelen, terwijl een bezoek aan de heilgymnast
kwartieren vol kniebuigingen en buikspieroefe
ningen zou opleveren. En dat allemaal vanwege
de leeftijd en de aftakeling.
We leven in een verlichte eeuw, waar het nor
maal geacht wordt, dat een mens uren en uren
aan body-cultuur doet. Want het lichaam is zo
overbelangrijk gewordendat we er zelf in gingen
geloven. Maar behalve het goed te conserveren
vege lijf heb ik ook nog een gezin, een man, een
huis (en warempel ook nog een ziel).
Ondertussen zit je dan toch met je verant
woordelijkheid ten opzichte van je body en
serieuze mensen je nou serieuze adviezen geven,
kun je die toch ook weer niet helemaal negeren.
Het is duidelijk, dat ik geen drie uur kan persen
uit een toch al overvolle dag, maar een paarden
gebit, doorgezakte voeten, verlept haar en
onderkin is toch ook niet je-dat. Wat
precies gebeurt, als ik het ogenknipperen
achterwege laat, weet .ik niet, maar stel je
eensvoor, dat ik na verloop van tijd niet meer
zou kunnen huilen! Een vrouw moet op gezette
tijden toch eens een huilbui hebben? Al was hei
alleen maar om eens echt getroost te worden. Nee,
huilen wil ik in ieder geval kunnen, daarom be
sluit ik het oogknipperen als urgent geval voor
rang te geven Uit de rest van de tuerkzaamhe-
den zal ik een keuze moeten doen. Hoe en wat is
me nog niet recht duidelijk.
's Avonds wat moet je anders? zoek ik
steun bij mijn man: „Zeg, vind jij het erg, dat
ik een onderkin krijg?"
Het antwoord is nuchter, niet lief: „Kind, dat
krijgt iedere vrouw op jouw leeftijd".
Deze opmerking veroorzaakt een acute huilbui-
Ik vind mezelf echt zielig; al die voorschriften
en adviezen en dan nog zo'n man bovendien. Ter
wijl ik ongeremd en hartverscheurend zit te grie
nen, constateer ik ondertussen tot mijn grote ge
ruststelling, dat mijn traanbuizen nog perfect
functioneren. Dat is ook wat waard op mijn
leeftijd.
MINK VAN RIJSDIJK.
