Uw probleem is het onze
Massale meeting besluit
van Berlijnse Kerkedag
Enkele kanttekeningen
Een woord voor vandaag
Controverse
opvolging
om Earths
in Bazel
In Engeland speciaal
alfabet voor kinderen
2
WAAROM JUIST VIJF DAGEN?
JN BIJZONDER HOOG tempo komt op het ogenblik in Nederland een ver
korting van de werktijd tot stand, een verkorting die een inkrimping be
tekent van de werkweek van 48 tot 45 uur.
Onlangs schreef de heer J. van Eibergen, voorzitter van de Ned, Chr. Bond
van Werknemers in de Hout- en Bouwnijverheid, in een van de organen van
deze bond, dat de huidige regeerperiode in de geschiedenis naam zal krijgen,
In het bijzonder op twee nadrukkelijk positieve punten. Het eerste punt is
de handhaving van het prijspeil en het tweede de werkelijke kans die de
vijfdagenweek heeft gekregen.
Met deze vijfdagenweek wordt de werktijdverkorting tot 45 uur per week
bedoeld, want behalve dat de werktijd per week met drie uur wordt terug
gebracht, Is de werktijd nu ook niet meer verdeeld over zes dagen, maar
samengedrongen in vijf diagen. Dit zijn twee belangrijke wijzigingen in het
werkschema van de Nederlandse arbeiders die duidelijk onderscheiden
moeten worden.
Het zou in theorie mogelijk geweest zijn de werkweek tot 45 uur te ver
korten en toch zes dagen te blijven werken. Zo oppervlakkig te oordelen
lijkt ook deze mogelijkheid haar aantrekkelijke kanten te hebben.
Het belangrijkste motief voor de werktijdverkorting is de grote inspanning
die tijdens het arbeidsproces in het moderne bedrijf van de arbeider ge
vraagd wordt. Tegenover de grotere inspanning dient ook een langduriger
ontspanning te staan, zodat de arbeider ook op de lange duur zowel gees
telijk als lichamelijk in staat blijft, zijn werk op verantwoorde wijze en
met de nodige arbeidslust te verrichten. Verkorting van de werktijd per dag
zou zeer beslist ook in voldoende mate aan deze wens tegemoet hebben
kunnen komen.
Maar in de praktijk zal de verwerkelijking van een dergelijke werktijdver
korting op de nodige moeilijkheden stuiten. Afgezien van uitzonderlijke
situaties is een periode van hoogconjunctuur het meest geschikt om met kans
van slagen als vakbeweging bij de werkgevers een actie te voeren voor
werktijdverkorting. De ontwikkeling van de afgelopen maanden heeft dit
wel aangetoond. Maar in deze periode van hoogconjunctuur zal tevens de
aandrang bij de werkgevers tot het verrichten van overuren, om toch maai*
door de welvoorziene orderportefeuille heen te komen, het grootst zijn.
Blijft men, ondanks een werktijdverkorting met drie uur per week, toch zes
dagen werken, dan is het risico bijzonder groot, dat door het maken van
overigens goedbetaalde overuren de hele werktijdverkorting een farce wordt.
In de werktijd verandert er in feite bitter weinig, alleen het wekelijkse
loonzakje wijst een hoger bedrag aan.
Daarom is het volkomen te begrijpen dat de vakbeweging, in haar wil te
komen tot een reële werktijdverkorting, omdat zij meent dat deze voor de
werknemer in het naar produktiviteitsvcrhoging jagende bedrijf, noodzake
lijk is, gelijktijdig gekozen heeft voor de vijfdaagse werkweek.
OOK IN DE WETGEVING
"TtE WERKTIJDVERKORTING tegen deze achtergrond ziende, zouden wij
erop willen aandringen, dat in elke bedrijfstak waar de vijfdaagse
werkweek reeds werd gerealiseerd, hieraan ook de hand wordt gehouden.
Het komt nogal eens voor, dat de werknemers in bepaalde ondernemingen
waar de vijfdaagse werkweek werd ingevoerd, er niet zoveel bezwaar tegen
hebben toch op zaterdag te werken, omdat de uren op deze morgen allemaal
extra betaalde overuren zijn en men liever niet op de andere dagen over
werkt. De overige dagen vindt men toch al lang genoeg.
Uit bepaalde overwegingen kan men begrip hebben voor een dergelijke hou
ding, maar zij bergt het gevaar in zich, dat de vrije zaterdag weer teveel
in de werksfeer wordt getrokken en op den duur de zaterdag in het bedrijfs
leven toch niet het duidelijke karakter gaat dragen van een vrije dag.
Daarmee wordt de hele kwestie van een extra vrije dag op losse schroeven
gezet.
Er zijn op het ogenblik ondernemingen, waar het schoonmaken en poetsen
van de machines en het opruimen van de fabriek, dat voorheen in de nor
male werktijd van de arbeiders plaats vond, naar de zaterdagmorgen ver
schoven wordt. In sommige gevallen ondersteunen de betrokken onderne
mingsraden dit streven van de directie.
De kwestie is thans bovendien van bijzonder belang, omdat de vaste
commissie arbeidswetgeving van de Sociaaal-Economische Raad bezig is met
het opstellen van een advies over wijzigingen van de Arbeidswet met het
oog op de invoering van de 45-urige, vijfdaagse werkweek. De positie van
de werknemersvertegenwoordigers, die in deze commissie strijden voor een
vastlegging van de vijfdaagse werkweek ook in de Arbeidswet, wordt aan
zienlijk verzwakt wanneer de arbeiders in de bedrijven het niet zo nauw
blijken te nemen met die vijfdaagse werkweek. -Ti
Het lijkt aannemelijk, dat de werkgeversvertegenwoordigers bij het opstel
len van genoemd advies naar dergelijke praktijkvoorbeelden zullen ver
wijzen als het er om gaat ook in de wet de vrije zaterdag vastgelegd te
krijgen. Als het gaat om het werken op de vrije zaterdag, zullen de werk
nemers in de onderneming dit aspect niet uit het oog mogen verliezen.
'kwiiilww
DE Berljjnse Kerkedag is weer
voorbij. Bijna honderddui
zend mensen yulden het Olym
pisch stadion om de slotsamen-
komst bij te wonen die door
Eurovisie gistermiddag werd uit
gezonden. Van de aanwezigen
kwamen zeker 15.000 mensen uit
de oostzone of uit het oostelijk
deel van de stad. Zo is ook deze
Kerkedag de geschiedenis inge
gaan als een van de zeer grote.
Bovendien is er na Leipzig geen Ker
kedag geweest waar zoveel gelovigen
uit Oost- en West-Duitsland elkaar heb
ben kunnen ontmoeten. Wie de slotsa-
menkomst ziet als het hoogtepunt van
deze conferentie der duizenden en hem
vergelijkt met de slotsamenkomst van
Mtinchen, is echter geneigd wat teleur
gesteld te zijn. Nauwelijks was deze
laatste samenkomst ten einde of hij
werd reeds gekenschetst als een wol
lige woordendeken, waaronder de men
sen bedekt werden, als een liturgische
klankenworst. Wat de samenvatting van
de zeven verschillende gespreksgroepen
had moeten zijn, verzandde in een el
lenlang declamatorlum. Maar bij hen,
die deze Kerkedag van het begin af
aan hebben bijgewoond, zal niet de slot
samenkomst in de herinnering blijven
hangen, maar de vele ontmoetingen die
men gehad heeft met gelovigen van
vóór en achter het ijzeren gordijn.
Aangrijpend
Dit alles wil niet zeggen, dat deze
samenkomst een uitgesproken misluk
king was Het begon aangrijpend. De
voorzitter van het Kerkedagcomité, dr.
Reinhold von Thadden-Trieglaff, was de
eerste spreker. Met zijn gebroken stem
een gevolg van de tijd, die hij door
bracht in een concentratiekamp stel
de hij heel scherp de vraag: „beste
vrienden, hebben wij wel eens in stilte
gedacht aan de mogelijkheid, dat God
zich misschien zelfs wel van ons heeft
afgekeerd? Zo vaak in de geschiedenis
hebben wij het devies „God met ons"
zo heel gedachtenloos uitgesproken en
daardoor God op onverantwoorde wijze
jor ons karretje gespannen."
Wat er in de geschiedenis met Duits
land is gebeurd, noemde hij een Gods-
Ontmoeting van
Oost en West
in Stadion
(Van onze kerkredacteur)
volgen dragen. Maar hij drong niet,
als dit al te veel en te gemakkelijk
iebeurde tijdens de Kerkedag van Mün-
hen aan op Büsse dat Duitse woord
dat eigenlijk bekering, maar voor de
meeste Duitsers alleen maar een soort
van boetedoening betekent. Von Thad-
den legde veeleer er de nadruk op, dat
God ons oproept tot. vrede, die alle
zijn toch broeders", nu ging
deze voorzitter een stap verder en zei
met nadruk, dat wij „veroordeelde",
-"-r ook „begenadigde" broeders zijn.
VOORLICHTER
Zoals hekend is fen majoor van de
LeBervoorlichtingBdienst door de krijgsraad
veroordeeld lot een maand voorwaardelijke
gevangenisstraf en ontslag uit de militaire
dienst, omdat hij onjuiste declaraties tot
een bedrag van 246,25 had ingediend. Hij
gaf dat toe, maar verdedigde zich door te
zeggen, dat hij geen andere mogelijkheden
zag zijn representatiekosten terug te krij
gen. Naar aanleiding van dit alles schrijft
Vrij Nederland: „Formeel-juridisch
gaat deze verdediging natuurlijk niet op.
Het vervelende is alleen dat het leger geen
goede voorlichtingsdienst kan maken als er
alleen formeel-juridisch wordt gedacht. Het
doel van de voorlichtingsdienst is (of moet
in ieder geval zijn)bij het publiek een
juist beeld van le strijdkrachten opbou
wen. Daartoe is het onvermijdelijk, dat de
dienaren van die dienst zich geregeld, zo
veel mogelijk zelfs, verstaan met mensen
van de pers, de radio, de televisie. Kortom:
met lieden die dc publiciteitsmedia van
stof voorzien. De „mores" in die kringen
zijn principieel anders dan die in het
strakke, hiërarchische leger. Wil dat leger
gunstige relaties met de publiciteit onder
houden, dan is het onvermijdelijk, dat de
voorlichtingsmensen zich enigszins vrij met
hun gesprekspartners uit de voorlichtende
burgerij kunnen onderhouden. De laatsten
hoeven bepaald niet omgekocht tc worden
met drank en sigaretten. De goede vormen
echter vereisen, dat bij gesprekken, lange
gesprekken soms, die schier altijd in cafés
en restaurants worden gevoerd, over en
weer wel eens iets wordt aangeboden. Is
het een militaire voorlichtingsman niet mo
gelijk zijn op die manier gemaakte onkos
ten (dio lang niet altijd met „bonnetjes"
zijn waar tc maken) behoorlijk te declare
ren, dan kan hij zijn werk niet doem Zo
is dat nu eenmaal. Als het leger „vlot" wil
doen, dan dient het daartoe ook de moge
lijkheden te scheppen."
Onder het kopje „Verkeerd" geeft
Elseviers Weekblad het volgende!
commentaar: „Een geleerde, in ambtelijke
Nederlandse kring werkzaam, merkte dezer
dagen tot zijn schrik dat zijn in Nederland
geboren zoon als Rus staat ingeschreven.
Hij is namelijk van origine een Let; Let-
land is geannexeerd door Rusland: dus is
het kind een Rus. Wij betreuren het, dat
Nederland dc annexatie van Letland, door
Hitier en Molotof voltrokken, heeft erkend.
Wij betreuren het nog meer dat Letten,
die hier meestal „staatloos" op hun pas
poort hebben staan, tot de ontdekking ko
men dot hun nakroost, dank zij twee dicta
toren, plotseling van Russische origine
blijkt te zijn."
Beroenin a<smerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Haarlem (wiikgem. Schalk
wijk in wording toez.): H. S. J. Kalf
te Bennebroek.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Lemmer: H. den Boeft,
voorheen predikant Geref. Kerk (vrij
gemaakt) tc Schouwerzijl.
Aangenomen naar Hendrik Ido Am
bacht (tweede pred". plaats): R. van Ree
nen te Klundert (N.-Br.).
Bedankt voor Hoogvliet (vac. F.^Mm-
nema): A. G. Kornet te O.
ting.
ANDERZIJDS
i N. Wete-
CER. GEREF. KERKEN
Beroepen te Woerden: kand. H. Biesma
te Lisse.
Tweetal te Rotterdam-Charlois: kand.
K. Boersma
Versteeg tc
NUANCERINGEN
JDROF. dr. D. Nauta heeft in
het Centraal Weekblad (Gere
formeerd) een artikel geschreven
onder de titel ^Nuanceringen in
de kerk", waarin hij o.m. op
roept het het betrachten van de
christelijke verdraagzaamheid.
De hoogleraar zegt:
OP welke wiize behoort de litur
gie in de kerkdienst te worden
geregeld? Hoe moet men denken
over de plaats, die aan de meer
dere vergaderingen toekomt ten
aanzien van de regering der kerk?
Welk gezag heeft de synode en hoe
moet men zich voorstellen de ver
houding van de kerkera.ad tot de
synode? Welk standpunt dient
men in te nemen ten opzichte van
de verhouding tot andere dan Ge
reformeerde Kerken, hetzij in
eigen land, hetzij verderop in de
wijde wereld? Verdient het al dan
niet aanbeve'ing zich aan te slui
ten bij de Wereldraad van Ker
ken? Óf valt er meer voor te zeg
gen, zioh bij een andere beweging
van oecumenische aard aan te
Het aantal van dergelijke vra
gen zou nog aanmerkelijk kunnen
worden uitgebreid. Maar de ge
noemde voorbeelden zijn voldoen
de om mijn bedoeling te verduide
lijken. Er bestaan ln onze kerken
ten aanzien van deze en derge
lijke vraagstukken vrij wat nuan
ceringen. Het zou ook mogelijk zijn
van richtingen te spreken. Op het
ogenblik en in dit verband vermijd
ik evenwel liever die term. Rich
ting wekt gemakkelijk de gedach
te aan partijen en aan meer of
minder scherpe tegenstellingen.
Voorlopig behoeven wij het zo
scherp niet te nemen. Ik kan vol
staan net van nuanceringen te
soreken. Reeds zo is de kwestie,
die daarmede aan de orde wordt
gesteld, moeilijk genoeg.
leliik, hot
wij
DE vraag
met dat verschijnsel
eer in gen in de kerk te werk heb
ben te gaan. Het kan natuur
lijk zijn, dat men aan dat ver
schijnsel geen oozettelijke aan
dacht schenkt; dat men het laat
voor wat het is. Ook zal het wel
eens gebeuren, dat men hier en
daar /oor dat verschijnsel zelf
f;een oog heeft. Maar een derge-
i;ke houding valt oo den duur niet
vol te houden. Vroeg of laat wor
den wij gedwoneen met het be
doelde verschijnsel ons bezig te
houden En dan rijzen er van alle
kanten /ragen en moeilijkheden.
Hoe op een verantwoorde wijze
aan de respectieve nuanceringen,
die er zijn, reoht te doen weder
varen?
In dat geval ziin wij heus niet
klaar met het stellen van de eis
van tolerantie. Ongetwijfeld heeft
het beoefenen van tolerantie haar
waarde. Eigenlijk geef ik er de
voorkeur aan, in dit verband het
woord tolerantie te vervangen door
het woord verdraagzaamheid. To
lerantie is een begrip, dat goed kan
worden verstaan, maar dat ook ge
makkelijk verkeerde associaties op
wekt. Met het woord verdraag
zaamheid gebeurt dit minder ge
makkelijk. Verdraagzaamheid be
hoort er ongetwijfeld te zijn in de
kerk. Wanneer wij het Nieuwe
Testament goed lezen, dan blijkt
het dat wij telkens weer worden
opgewekt tot het betraohten van
verdraagzaamheid. Zij maakt deel
uit van de vrucht des- Oeastes, die.
door het geloof in de harten wordt
gewekt.
zaamheid ontbreekt ten aanzien
van de bestaande nuanceringen,
dan stuiten wij op een ernstig
manco in het christelijk leven. Dan
moet inderdaad op herziening en
bekering worden aangedrongen.
Wij hebben hier van doen met een
van de eerste trekken, die een zui
ver christelijk leven kenmerken.
Wanneer wij in het bedoelde op
zicht niet naar elkander willen
luisteren, er niet na-ar streven zo
goed mogelijk elkander te ver
staan en ons niet inspannen reke
ning te houden met elkanders in
zichten en gevoelens, moeten wij
niet te hoog oogeven van het peil,
waarop ons geloof zich bevindt.
Deze verdraagzaamheid is stel
lig uiterst belangrijk. Mede dank
zij haar gelukt het conflicten te
voorkomen en worden uitersten
vermeden. Dit neemt evenwel niet
weg, dat men voor het praktisch
handelen niet kan volstaan met
het betraohten van die eigenschap.
IN vele eevallen zal het immers
niet kunnen blijven bij een rus
tig erkennen en aanvaarden van
een aantal nuanceringen naast elkan
der. Er valt meermalen niet aan
te ontkomen een uitspraak te doen
of een gedragslijn te volgen, waar
door de éne nuancering zich ge
streeld en de andere zich bedreigd
gevoelt. Ik noem een enkel voor
beeld ter illustratie. De verhou
ding van de kerkeraad tot de sy
node kan niet in het midden wor
den gelaten; zij moet in een be
paalde zin worden geregeld. Als
men een andere kerk naast zich
heeft, zal men tegenover haar een
bepaalde houding hebben aan te
nemen. Men zal moeten uitmaken,
of er vriendschappelijke betrek
kingen zullen worden aangeknoopt
dan wel of het zal blijven bij een
houding van beleefdheid op een
afstand.
In een of andere zin moet er nu
eenmaal een beslissing vallen. Het
liikt mij niet juist zulks te willen
veroordelen op grond hiervan dat
dusdoende beoaalde nuanceringen
in de kerk moeten worden teleur
gesteld. Wanneer door de meerder
heid een beslissing wordt genomen,
is het lang niet steeds waar dat
dan de minderheid zou worden on
derdrukt. Van de minderheid mag
men op zijn tijd verwachten, dat
zij zlc-h weet te schikken en neer te
leggen. Alleen zal de wijze, waar-
oo een dusdaniee bes1iss:nz valt, er
blijk van moeten geven dat men de
diverse nuanceringen serieus heeft
genomen.
Nuanceringen in h* kerk
zullen elkander moeten eer
bied'gen. zu'len met elkander re
kening hebben te houden. Het is
echter te veel geëist, oo grond van
de aanwezigheid van nuanceringen
het nemen van beslissingen of het
doen van uitspraken voor onmoge
lijk te willen verklaren.
Aangrijpend waren ook de woorden
van de Oostduitse arts, dr. Schiele,
die als christen stelde, dat wij de
vrede bezitten, omdat de Heer bij
ons is en die als burger van de
D.D.R. stelde, dat wij de vrijheid
hebben, omdat we in Christus waar
lijk vrij zijn. „Blijft op de plaats,
waar God u gesteld heeft", zo riep
hij nog met nadruk uit. Deze woor
den golden voor zijn eigen medebur
gers, maar ook voor de gelovigen uit
het westen. Speciaal in deze tijd,
waarin de duizenden vluchtelingen
over de grens komen, moeten deze
woorden de Oostdnitsers op een bij
zondere wijze in het oor hebben ge
klonken. Deze opmerking heeft op
de Kerkedag echter vaker geklonken.
De kerk, die de vluchtelingen helpt,
als zij geen andere weg meer zien,
heeft steeds met nadruk gesteld, dat
de christen moet blven waar hij
is. Dat werd eigenlijk ongezocht het
thema van de laatste dag.
Eveneens aangrijpend was de korte
rede van de voorzitter van het mode-
ramen van de Duitse Evangelische
Kerk, dr. Kurt Scharf. Heel eenzaam
stond hij midden op het uitgestrekte
grasveld en sprak zijn gelovigen toe.
Met heldere en duidelijke stem wees
hij hen allen op hun persoonlijke ver
antwoordelijkheid. Als een echte pas
tor zei hij: „Ga terug» naar de stad of
het dorp. vanwaar ge kwaamt. Het zen
dingsbevel van onze Heen voor ons,
Duitsers in onze omstandigheden, voor
de christenen van Duitsland in de poli
tieke situatie van 1961 is, nadat wij nu
bijeen geweest zijn: „Ga terug naar uw
dorp, naar uw werkplaats, naar uw bu
ren en huisgenoten om voor hen een
christen te zijn." „Ga heen als een
christen", zo vervolgde hij, „en hebt
lief degenen, die zich tegenover u stel
len, ga terug als een bidder en verberg
thuis de hoop niet, die ge bezjt, geef
die hoop juist door, dan zullen uw ei
gen zorgen vervagen."
Ontmoetingsfeest
Deze Kerkedag in Berlijn is aller
minst een politieke kerkedag geworden,
maar wel was het een ontmoetingsfeest
tussen gelovigen uit oost en west, met
een gevulde beurs of een lege, uit het
dorp of uit de stad. Duidelijk is/geble
ken, dat de Oostduitse en "Wèstdüitsè
christenen wel gedeeld, maar niet ver
deeld zijn. Gebleken is ook,, dat .(Je
Christenen van achter het ijzeren gor
dijn deze ontmoeting willen. Hier in
Berlijn is het na deze Kerkedag niet
langer de vraag of een eventuele Ker
kedag in Leipzig dit contact sterker
had kunnen doen zijn. De Oostduitse
gelovigen hebben onder de grootste
moeilijkheden de kans gegrepen om de
ze ontmoeting te hebben. Zij hebben
zich niet laten afschrikken door het
voorbeeld van hun bisschoppen, die, op
bisschop Hornig na, thuis zijn gebleken.
Ook de politieke uitspraken van hun re
gering hebben hen niet doen afschrik
ken. Het grootste wonder van deze Ker
kedag is misschien wel het feit, dat de
communistische regering deze mensen
weinig moeilijkheden in de weg heeft
dan moeten wij van de geringste moge-
DDR kan blijven wonen, zei hij,
een christen dat juist als een opdracht
van God moet zien. Ook in de DDR zal
Christus niemand un de steek laten, die
op hem vertrouwt.
Het teleurstellende van de laatste
grote samenkomst van gistermiddag was
evenwel, dat het declamatorium van de
jongeren, die op die wijze een samen
vatting wilden geven van wat in de ge
spreksgroepen was besproken, veel te
lang, te langdradig en bovenal te alge
meen, te prekerig, te teksterig was. Hei
deed denken aan een uitzonderlijk lang
uitgesponnen liturgie. De mensen verlo
ren in het immense stadion de draad
en wisten toen nauwelijks nog wat ei
genlijk de bedoeling was.
Iets dergelijks gebeurde ook zaterdag
avond in hetzelide stadion, waar de jon
geren een gezinsavond hadden belegd.
Daar waren bijna 45.000 mensen. Hel
programma was in het begin interes
sant genoeg. Er was een voetbalwed
strijd tussen theologen en leken, die in
een gelijkspel van één-één eindigde.
Kostelijk was de wijze, waarop een van
de acteurs van het Kerkedagcabaret, de
ze voetbalwedstrijd gebruikte om
strijd uit te beelden tussen de leken
de theologen in het kerkewerk. Ook
werd er een bewegingsspel opgevoerd
naar aanleiding van psalm 107, dat ze
ker de aandacht boeide. Heel jammer
was het echter, dat de korte preek na
dit bewegingsspel er volkomen naast
greep. Hê't was een echte preek, in de
allerslechtste betekenis van het woord.
Vernieuwing
Eigenlijk was zowel de z.-.terdagavond
als de zondagmiddag symptomatisch
voor de situatie, waarin de Duitse Kerk
zich bevindt. Alom en vooral in de ge
spreksgroepen op de Kerkedag wordt
opgeroepen om het echte evangelie te
prediken. Er wordt gevraagd naar
kracht. Er wordt gesmeekt om ver
nieuwing, om een doorbreking van de
starheid en een verbreken van de ban
den der traditie. Maar als dan zelfs op
een Kerkedag het evangelie gepredikt
moet worden, vervallen vele theologen
en ook de leken zelf toch weer ir
woordenvloed, die de Duitse Kerk zo
gemakkelijk schijnt te liggen, maa;
voor het practische leven van iedere
dag zo weinig hulp biedt. In Miinchen
hadden we het gevoel, dat de Duitse
Kerk weer opleeft. Maar nu twee jaar
later, vragen we ons af of zij door de
wekker van de tijd is heengeslapen.
Op voorstel van de synode van de
Rheinische Kirche zal de Kerkedag
over twee jaar in Dortmund worden
gehouden. Nu is het echter reeds dui
delijk, dat eerst de vraag gesteld en
beantwoord moet wórden: hoe ver
der? De tiende Kerkedag heeft aan
getoond, dat deze ontmoeting vah de
massa al een traditie is geworden,
maar ook is duidelijk als bezwaar
gevoeld, dat deze traditie verkeerde
trekken begint te vertonen.
Het gevaar is groot, dat de Kerke
dag in deze traditie blijft steken. Het
is duidelijk, dat deze vraag inderdaad
besproken zal worden en dat men in
Dortmund zal proberen uit de lessen
van Berlijn te leren.
s deze Kerkedag dan geen
gelegd.
Maar als
nolitieke, de verhouding oost-west° be
heerste toch wel sterk de gesprekken
en bijeenkomsten. Op de laatste dag
waarop vragen gesteld konden worden,
bleken die vragen omtrent deze verhou
ding juist de meeste interesse te hebben
van de aanwezigen. Op de vraag, wat
de christenen eigenlijk moeten doen, als
ze aan het eind van dit jaar zowel vóór
als achter het ijzeren gordijn hun stem
moeten uitbrengen, antwoordde een
Oostduitser: „Men moet deze beslissing
zo ernstig mogelijk nemen en zich door
niemand een patentoplossing voor laten
schrijven. Als God ons roept, om sa
men te komen zoals op deze Kerkedag,
HOFKTFNHOEK
De atlasvlinder, door Aya Zikken.
ABC-pocket. Tweede druk. Uitgave N.V.
De Arbeiderspers, Amsterdam,
de Arbeiderspers, Amsterdam.
Cabaretliedjes, door Ar.nie M. G.
Schmidt, ABC-pocket. Illustraties Wint
Bijmoer. Uitgave N.V. De Arbeiders
pers, Amsterdam.
Vrouw aan boord, verhaal van het
water, door Piet Bakker. Vierde druk.
ABC-pocket. Uitgave N.V. De Arbeiders
pers, Amsterdam.
Min-gekweel en kln-gestreel, zijnde
ene verzameling dartele minneliederen,
gekozen en toegelicht door Hans van
Straten. Illustraties Jaap Nieuwenhuis.
Uitgave N.V. De Arbeiderspers, Amster
dam.
Het boek Esther is bij het eerste lezen een wat wonderlijk
bijbelboek. Zou het niet in de bijbel staan, men zou het
waarschijnlijk rangschikken onder de wat goedkope verhalen
van een wat amateuristische schrijver. Het geeft alle elemen
ten van die zoetige romantiek: de machtige en onmetelijk
rijke vorst, het eenvoudige meisje dat zijn hart wint en ko
ningin wordt, de booswicht die al dat geluk dreigt te ver
storen en na veel verwikkelingen het happy end. Want ook
in dat boek Esther komt alles weer op z'n pootjes terecht en
het blijde Joodse purimfeest is er het gevolg van.
Ergens midden in dat verhaal staat een zin, die wel de kern
is van dit bijbelboek. Op een gegeven ogenblik zegt Mordechaï
tot Esther: en wie weet of gij niet juist met het oog op
deze tijd de koninklijke waardigheid verkregen hebt!" Een
vraag waarin heel precies ligt opgesloten wat dit bijbelboek
ons zeggen wil: het is God die deze wereld bestuurt en als
Hij dat nodig oordeelt gebruikt Hij daarbij het leven van ons,
Zijn schepselen. Esther werd koningin om daardoor het
Joodse volk van de ondergang te redden. En uit dat Joodse
volk is voortgekomen de Redder der wereld, onze Here Jezus
Christus. Esther werd koningin ter wille van Gods heils
geschiedenis.
TAE bekende Zwitserse theoloog, prof. dr. Karl Barth, heeft zich
U op verzoek van de universiteit van Bazel bereid verklaard zijn
werkzaamheden aan de theologische faculteit gedurende de ko
mende wintermaanden nog in beperkte mate voort te zetten, hoe-
wel hij de pensioengerechtigde leeftijd reeds enige tijd geleden
heeft bereikt. Deze voorlopige oplossing is getroffen, omdat de ver
vulling van de vacature tot op dit moment niet tot ieders tevreden-
heid geregeld is kunnen worden.
Prof. Gollwitzer
kreeg nog geen
benoeming
Reeds enige weken geleden had de
theologische faculteit van Bazel als op
volger van prof. Barth voorgedragen
prof. Helmut Gollwitzer, hoogleraar
aan de Vrije Universiteit in West-Ber-
lijn, een van Barths volgelingen. Prof.
Gollwitzer heeft tot heden echter nog
geen benoeming ontvangen van het cu
ratorium en de regerings- en opvoe-
dingsraad in het kanton Bazel. Inplaats
daarvan is zowel in de Zwitserse pers
als tér synode van de stad Bazel een
hevige controverse ontstaan over de
juistheid van de voordracht.
SCHERP
In een aantal bladen is prof. Gollwit
zer afgeschilderd als een „pro-commu
nistische theoloog, wiens uitlatingen
juist geschikt zijn om het vertrouwen
in de rechtsbeginselen, waarop de Zwit
serse staat is gegrondvest, in diskrediet
te brengen".- Deze opvatting wordt o.a.
gehuldigd door de Neue Ziiricher Zeitung
en de Weltwoche.
Laatstgenoemd blad had alle respect
voor de dappere houding van Goljwlt-
zer onder het nazi-regiem, maar was
ook van oordeel, dat hij de commu
nistische propaganda ln de kaart speelt.
„Do onvruchtbare discussie over de
atoombewapening heeft zijn liefde tot
de vrijheid veranderd in een agressief
pacifisme en anti-militairisme", zo werd
gezegd.
KEERZIJDE
Daartegenover zijn ook geheel andere
klanken gehoord. In het Kerkblad voor
Proef begint in
september
In september zullen in Enge
land proeven beginnen met een
nieuw alfabet, dat speciaal is ont
worpen voor de jongste school
kinderen. Duizend kinderen van
vierentwintig scholen zullen de
„proefkonijnen" zijn.
Het nieuwe alfabet bevat vierentwintig
letters van het oude plus negentien
nieuwe. De nieuwe letters lijken
enigszins op de oude gothische letters,
die men nog wel tegenkomt in oude
drukwerken.
De weggelaten oude letters zijn de „q"
en de „x", maar dat is helemaal niet
zo erg voor hen, die aan die letters
gehecht zijn: het nieuwe alfabet is ten
slotte uitsluitend bestemd voor kin
deren van vijf en zes jaar en het dient
om hen het leren lezen te vergemak
kelijken. Als zij zeven jaar zijn, ga
de kinderen van het nieuwe alral
over naar het gewone abc.
Tn, uitgebreid romeins) wordt
genoemd, geloven niet, dat deze over
gang moeilijkheden voor de kinderen
zal opleveren.
In het nieuwe alfabet vertegenwoordigt
elke letter slechts één klank. Er is b.v.
een „t", die verlengd is tot onder de
regel om de zachte „th", een met de
haak naar links om de scherpe „th"
voor te stellen.
En er zijn geen hoofdletters, die het
kind in de war kunnen brengen.
Enkele van de nieuwe letters lijken iets
op Griekse letters. De scholen. die
met het nieuwe alfabet een proef zul-
men, zijn gelegen in Staffordshire,
Lancashire en Middlesex.
Dc auteur vanhet nieuwe alfabet is
Sir James Pitman, lid van het par
lement en kleinzoon van de pionier
van de stenografie. Ongeveer 80 on
derwijzers volgen een opleiding om
de methode te leren. Zij verwachten,
dat het drie jaar zal duren voor het
experiment praktische resultaten kan
Sir James denkt, dat de kinderen met
behulp van dit alfabet zullen leren le
zen irf de helft van de tijd die
thans daarvoor nodig is.
reformatorisch Zwitserland b.v. is stel-
ling genomen tegen „de manier, waar-
ou sommigen zonder enige kennis van
zaken, maar slechts met het uiten van
politieke slagzinnen de keuze van een
hoogleraar beïnvloeden". Er wordt ge
sproken ovér „gemene verdachtmakin
gen aan het adres van een eminent do
cent". Juist Gollwitzer, zo heet het
verder, heeft in de discussie met de
communisten het Evangelie als een
kracht van God, als de blijde Bood
schap van de levende Heer, Jezus Chris
tus, nieuw verstaan. Prof. Gollwitzer
heeft zich daarbij als docent de juiste
man getoond om jonge mensen op te
leiden tot verkondigers van het Evan-
STUDENTEN
Ook in de synode van de stad Bazel
is het tot een woordenstrijd gèkomen,
Maar in meerderheid heeft deze zich
tenslotte voor de benoeming van Goll
witzer uitgesproken. De theologische
studenten hebben zich nadrukkelijk ach
ter Gollwitzer gesteld. „Zelfs zijn poli
tieke tegenstanders", zo verklaarden
zij, „beschouwen hem als iemand, die
op voorbeeldige wijze ernst maakt met
zijn christelijke verantwoordelijkheid,
Hij heeft niet geaarzeld stelling te ne
men ten opzichte van de christelijke
levensvragen.
„Men mag de studenten van Bazel
prof. Gollwitzer niet onthouden als pe
dagoog en wetenschapsman en men
moet vertrouwen, dat deze sttidètaieij,
zich ook kritisch genoeg zullen instellen
tegenover een zo belangrijk en dyna
misch theologisch hoogleraar als Goll
witzer", zo wordt tenslotte gezegd.
Orthodoxe Roemeense
Kerk lid van de
Wereldraad
Kerken, die eind november in New
Delhi gehouden wordt, verzoeken als
lid van de Wereldraad te worden toege
laten. Dit heeft metropoliet Justin uit
naam van patriarch Justinian (Boeka
rest) bij een bezoek aan het hoofdkwar
tier van de Wereldraad in Genève mee
gedeeld. De Orthodoxe Roemeense Kerk
volgt hiermee het Moskouse patriarchaat
van Russische Orthodoxe Kerk, dat in
aprih j.l. een soortgelijk verzoek indien
de.
Metropoliet Justin was in Genève,
samen met vertegenwoordigers van de
Bulgaarse Orthodoxe Kerk en van het
oecumenische patriarchaat in Konstanti-
nopel, na in Engeland de inwijding van
de nieuwe aartsbisschop van Canterbu-,
ry bijgewoond te hebben.
Als vertegenwoordiger van de Bulgaar
se Orthodoxe Kerk sprak ook metropo
liet Joseph zijn vertrouwen in de We
reldraad uit.
Metropoliet Maxlmos van het oecume
nische patriarchaat verklaarde dat dit
patriarchaat graag versteviging van de
contactèn tussen de orthodoxe kerken
en de kerken van het Westen ziet. Hij.
deelde mede dat de Wereldraad is uit
genodigd voor de pan-orthodoxe confe
rentie die in september op Rhodos ge
houden zal worden. Ook een groot aan
tal niet-orthodoxe kerken is uitgenodigd,
zoals de Koptische, Ethiopische, Ar
meense, Anglikaanse en Oud-Katholieke
verkeerde of te weinig voeding. Ook
stuk op zegel la- kunnen scherpe kanten
staat, dat J
de vijver
de oorzaak ziin, dat de vissen zich ver
wonden en daardoor vatbaar worden
voor aantasting met schimmel. De
schimmel kunt u verwijderen door 1
gram kaliumpermanganaat toe te voe
gen per liter water in de vijver. Deze
drogisterij
Vraag: Wij wonen als vriendinnen
men en hebber gig1
ten opmaken, - Ji
neer een onzer overlijdt, al hetgeen
onze woning aanwezig is wordt nagela
ten aan de langstlevende. Is dit geldig
of kunnen anderen rechten laten gel
den? Zo dit ongeldig is, wat moeten wij
^Antwoord: Uit deze vraag maken wij wel te krijgen. Is er wel'begroeiing in scheutje azijn,
op, dat er maar één stuk is opgesteld, de vijver? Deze is nl. belangrijk
In dat geval is bet zeker ongeldig. Men de gezondheid
ga eens rustig met de notaris praten, ggr" -
Die maakt het wel in orde.
Vraag: Wat is het adres van de ver
eniging tegen ambtelijke willekeur?
Antwoord: Secretaris is de heer A.
Kokernoot, Michel Angelostraat 73 III, Vraag:
te Amsterdam.
Vraag: Zes jaar geleden heb ik een
vijver aangelegd in mijn tuin en daar
in goudvissen gedaan. Verleden jaar maken met
telde ik elf jonge goudvisjes. Nu zijn
er nog maar drie in leven. Eén ervan
heeft een witachtig soort schimmel o£ Er zijn echter
in een lauw persilsop en daarna drie
maal gespoeld, vervolgens buiten in de
wind (niet in de zon) gedroogd. Nu is
tegendoen
Antwoord: Niet kleurechte wol moet
men wassen in galzeep en naspoelen in
koud water met toevoeging van een
Vraag: Een tachtigjarige weduwe
de vissen,omdat had een kamer verhuurd aan een on-
;ehuwde dame, die onlangs door een
ronken autobestuurder werd doodge-
Antwoord; Men kan de vlek naar
onze mening verwijderen in een lich
te bleekwateroplossing. Daarna naspoe-
maar len met schoon water. Niet in de zon
drogen en vooral niet te veel vocht
gebruiken.
Vraag: Hoe moét men het gras in
een tuintje uitroeien? Het is al eens
omgespit en enige malen uitgetrokken,
maar het komt iedere keer weer óp.
Antwoord: Er is maar één manier
het gras af te komen en dit
goudkleur krijgen.
het schilderij verhaal komen. Kan zij
autobestuurder vergoeding krijgen
gedeelte van de gederfde huur? <jere
- propie watten, gedrenkt Zij kan de kamer niet gemakkelijk
in spiritus, het schilderij met een prop- kwi<t omdat de radio van de boven-
watten, gedrenkt in zuivere alcohol,
is het tuintje om te spitten en onkruid
en gras eronder te werken. Men moet
dan zeer diep spitten, zeker twee spa
den diep. Bij voorkeur dient dit te
geschieden in het najaar. In het voor
jaar vóór de bewerking van de tuin
dient men het nog eens te herhalen.
Het is een zwaar werk maar een an-
kunnen wij niet aan de
de huid. Wat kan daarvan de
zijiïf
kwijt, omdat de radio
buren zo'n lawaai maakt.
Antwoord: De schuldige i
Bestaat er een vereniging
die door alcohol worden opgelost. Men VJn de huuVstet kan onmogelijk
Wanneer krijgen deze dieren de moet het dus eerst voorzichtig in een
dkleur? Zij zijn nog zwart van kleur, hoekje proberen. Een goed schilderstuk
Antwoord: Er is iets niet in orde,
daar er al enige vissen dood zijn en
één aangetast is door schimmel. Dit kan voorzien,
kan als oorzaak hebben, dat de dieren Vraag: Ik heb
dat de i
barsten is
schilderij
verhaald worden op de nalaten
schap van de verongelukte.
Vraag: Hoe kunnen gele vlekken
voor geluidsbandvriénden" uitgege
ven door de Nederlandse vertegenwoor
diger van de BASF (Bayerische Anilin
wijderd worden uit een witte strohoed? und Soda Fabriken Ludwigshafen) nl
uitgehaald Waarschijnlijk zijn zij ontstaan door
Kan ais oorzaax neDDen, aax ae meren »r»u,g. m ucu ecu »c« uiiBaiaaiu „QO+ "iji.
elkaar bijten of opeten tengevolge van van vooroorlogse wol en dit gewassen roesi van e€n naarspeiaje
