Een kanttekening
Oostenrijkse Evang. Kerk
krijgt meer rechten
BIIISB
Vanaf september ware
socialistische studie"
CHEFAROX
Een woord voor vandaag
Uw opmerking is voor
ons een dediging
Zweedse bisschop krijgt
een nieuw proces
BOEKENHOEK
2
DE LOOP DER BEVOLKING
HET is nog niet zo lang geleden, dat in meer dan één land, ook ten onzent,
door sommige geleerden uiting werd gegeven aan hun vrees voor gelei
delijke ontvolking, vooral in de westerse gebieden.
De geboortecijfers daalden, de sterftecijfers vertoonden een neiging tot stij
gen. Menig geschrift uit de jaren dertig spreekt van een sombere toekomst,
omdat de geboortecijfers aantoonden, dat zij in elk geval te laag waren om
de bevolking duurzaam op peil te houden.
Nederland maakte, vergelijkenderwijs, nog een goed figuur, hoewel ook hier
de geboortecijfers daalden. Om een enkel cijfer te noemen: in 1923 was het
geboortecijfer per 1000 zielen nog 26,2, maar in 1935 20,2. De gezinnen wer
den kleiner. Eveneens nam het aantal kinderloze gezinnen sterk toe.
Te Amsterdam steeg dit aantal ln de periode 1920-1930 van 21,8% tot
34,3%. En de hoofdstad was niet de enige plaats waar dit verschijnsel opviel.
Ook ln de Zaanstreek en b.v. te Leeuwarden kon men het constateren. In de
Friese hoofdstad kon het wellicht ten dele verklaard worden uit de vestiging
van oudere personen, die hun agrarisch bedrijf aan jongeren hadden overge
dragen. Maar in vele andere gemeenten kon een dergelijk argument niet ter
verklaring worden aangevoerd.
Er was vóór de tweede wereldoorlog bij serieuze geleerden meer vrees voor
ontvolking dan wel voor overbevolking. Maar in de eerste jaren na 1945
kwam er ten onzent de dusgenaamde geboortegolf. Er werden veel huwelijken
gesloten die soms jarenlang waren uitgesteld. Ondergedokenen kwamen te
voorschijn, hervatten hun arbeid en gaven ook aan hun huwelijksplannen
uitvoering.
De geboortegolf in de eerste naoorlogse jaren deden bij sommigen de vrees
voor overbevolking weer levendig worden. De meesten waren niet bang
voor overbevolking van de wereld, maar Wel voor een teveel ln ons kleine
land. Wat de wereld betreft, ls er hier en daar een tekort aan productie, ook
zelfs in landen met een dunne bevolking. Hier moet hulp worden geboden,
ook geestelijke en zedelijke hulp.
De geboortegolf van de naoorlogse jaren heeft sommigen mede gebracht tot
berekeningen over de verwachte bevolkingsontwikkeling in de komende twin
tig jaren. Er wordt in Nederland een toeneming verwacht van S'/j a 4 miljoen
zielen, waarbij echter geen rekening is gehouden met de invloed van de
emigratie. Aan het cijfer van 3% a 4 miljoen kan dus slechts betrekkelijke
waarde worden toegekend. Reeds uit dien hoofde staat het wel vast, dat de
bevolkingstoename lager zal zijn. De emigratie gaat door en moet ook door
gaan met het oog op onze toekomst Door de gunstige werkgelegenheid van
thans mag men zich niet laten verleiden om van emigratie af te zien.
Reeds nu zien wij, dat het slechts een betrekkelijk korte periode is geweest,
waarin wij van een geboortegolf konden spreken. De aangifte van kinderen
voor de eerste klassen der lagere school is belangrijk kleiner dan verwacht,
werd.
Vit de onderwijskringen kwam reeds het verzoek om bet aantal kinderen
per klas te verlagen, ten einde ontslag van onderwijzers te voorkomen.
Ook andere berekeningen kunnen slechts onder grote reserve worden aan
vaard. Men kan niet alles in rekening brengen. Wie kan zeggen, waartoe de
huidige spanningen in de wereld zullen leiden?
In verband met de behandeling van de Kinderbijslagwet in de Tweede Ka
mer hoorden wij ook weer allerlei beschouwingen over de invloed van der
gelijke maatregelen op het geboortecijfer. Wij achten die invloed heel gering,
indien men al van Invloed kan spreken.
Wie van het huwelijk en het kindertal een rekensom gaat maken, zal wel tot
de conclusie komen, dat een kind méér kost dan de bijslag bedraagt. De kin
derbijslag moet steunen op een geheel andere gedachtengang. Het is een
sociale maatregel, geen maatregel van bevolkingspolitiek.
Voor het overige zeggen we met de Prediker: vrees God en onderhoud Zijn
geboden, want dit geldt voor alle mensen. Ook in hun huwelijksleven. En
moge er gebeden worden om een door Woord en Geest verlicht geweten.
Volksraad keurde wet goed
De Oostenrijkse Volksraad
heeft het regeringsvoorstel
voor een nieuwe staatswet
waarin nieuwe rechten voor
de Evangelische Kerk in Oos
tenrijk zijn vastgelegd, een
stemmig aangenomen. Dit his
torische besluit heeft een eind
gemaakt aan de pogingen van
de Evangelische Kerk, die ze
al sinds 1921 heeft gedaan om
de verhouding tussen de Evan
gelische Kerk en de Oosten
rijkse staat overeenkomstig de
moderne eisen wettelijk vast
te leggen.
In Oostenrijk zijn twee evangelische ker
ken. n.l. de Augsburgse Evangelische
Kerk, die luthers is en de Zwitserse
Evangelische Kerk, die meer her
vormd is. Deze kerken zijn in de vo
rige eeuw samengevoegd tot een ker-
kebond. Het enige recht dat deze bond
tot nog toe bezat, was een wettelijke
erkenning, die ze had gekregen in het
protestantenpatent uit 1861. een wet
die werd aangenomen onder Keizer
Frans Jozef, waarin de protestanten
hun eerste godsdienstvrijheid ontvin
gen.
)e erkenning van de Evangelische Kerk
is de eerste waarborg van de nieuwe
wet. Daarnaast wordt haar een volle
dige zelfstandigheid toegekend en
krijgt ze gelijke rechten als alle an
dere kerken en kerkelijke genootschap
pen in Oostenrijk. Het wordt de Evan
gelische Kerk nu toegestaan deel te ne
men aan de oecumenische beweging en
lid te zijn van de Wereldraad van Ker-
andere oecumenische organi-
aties.
Rechten
De kerk en haar plaatselijke gemeenten
zullen zoals alle publiekrechtelijke or
ganen worden beschermd op het ge
bied van het ambt, de ambtskleding
en het beroepsgeheim. De Evangeli
sche Kerk krijgt het zelfde aanzien
als alle andere kerken en de autoritei
ten zijn verplicht haar zo nodig rechts
hulp te verlenen.
Voortaan zullen nieuwe staatswetten en
verordeningen betreffende de verhou
dingen van kerk en wereld, haar ter
goedkeuring moeten worden voorge
legd.
Ook kwesties op het gebied van de theo
logische fakulteit in Wenen, het gods
dienstonderwijs en de kerkelijke jeugd-
opvoeding worden geregeld, evenals de
geestelijke verzorging van militairen,
zieken en gevangenen.
Als vergoeding voor de subsidies die
haar door het nationaal-socialisme
werden ontnomen, krijgt de Evange
lische Kerk nu per jaar een toelage
van 6.5 miljoen shilling. Bovendien
heeft ze het recht gekregen te colleo-
teren en kerkelijke bijdragen te heffen,
die naar eigen goeddunken zal mogen
gebruiken, net zoals de gemeentelijke
toelagen die ze ontvangt.
Voor de nieuwe wet van kracht is. moet
hij nog worden goedgekeurd door de
Bondsraad, de vertegenwoordiging van
de Oostenrijkse provincies.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen door
gadenng Geiden
gem.i: xt. J. xi
Bov<
:iale kerkver-
nevela inood-
araenoerg; ie
Aangenomen naar Schiedam als pred.
voor Dyzonuere werkzaamneden: A. D.
Klaassen le Huizuui.
Beuankt voor *»oordbroek; J. A. Poel
stra ie Garnwerü.
Benoemd ioi vicaris te Apeldoorn - Het
Loo; G. Wispeiwei, Kand. ie Zwolle.
GEREFORMEERDE KEKtvEN
Beioepen te Bruirusse: A. Verdoorn,
kand. te Voorschoten; ie ulrum: A. Groe-
newegen te wytKei; ie Cuojiisplaai: j. J.
Aangenomen naar n,monoven, als
evang. pred.; (J. W. üe Vries te Deventer;,
nuar Nykerk, vac. H. Tien: J. Koppe
de pred. pl.
Beroepbaar ds. E. Zijlstra heeft zijn ar
beid onder de gerepartrieerden ihans
definitief beëindigd en zal een eventueel
beroep gaarne in overweging nemen.
Adres: Achterweg 38, Aerdenhout.
Benoemd tot leraar godsöienstond. a.d.
Geref. Kweekschool te Amsterdam: drs.
G. R. Visser aldaar, die deze benoeming
CHRIST. GEREFORMEERDE KERKEN
Tweetal te Lutjegast. Zutphen en Woer
den: H. Biesma, kand. te Lisse en J. P.
Versteeg kand. te Amsterdam; te Broek
op Langendijk: H. Biesma, kand. te Lisse
en W. v. Heest te Emmen; te Ouderkerk
a.d. Amstel: J. Kievit kand. te Apeldoorn
en J. P. Versteeg, kand. te Amsterdam.
Beroepen te Heerenveen: W. van 't
Spijker te Drogeham: te Thesinge (accl.):
K. Boersma. kand. te Apeldoorn: te Wil-
dervank (bij accl.): H. Biesma, kand. te
Lisse.
Bedankt voor Almelo: P. N. Ribbers te
Noordscheschut; voor Den Helder: T.
Brienen te Mussel.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Nijkerk: A. Kok, kand. te
ANDERZIJDS
ONTVOOGDING
Onder het kopje „Ontvoogding als middel"
schrijft de Nieuw.Guinea Koerier
liet volgende: „In een Nederlands blad
laien we een verhandeling over de verant
woordelijkheid van Nederland jegens
Nieuw-Guinea. De conclusie kon als volgt
worden samengevat: in de jaren 19491955
was het Nederlandse verantwoordelijkheids
besef jegens Nienw-Guinea waarschijnlijk
sterk overdreven, vergeleken bjj de feitelijke
verantwoordelijkheid die toen beetond.
Sindsdien is de feitelijke verantwoorde
lijkheid van Nederland door de ontwikke
ling die Nieuw-Guinea onder Nederlandse j
leiding heeft doorgemaakt, veel zwaarder I
geworden en wat constateert men nu: een.
duidelijk geringer wordend verantwoorde-1
ljjkheidsbeeef. Hoe juist dese conclusie is,
behoeft na het optreden van de groep-1
RÜkene en van prof. Duynstee geen betoog i
Het ia voor Nieuw-Guinea, en in het
bijsonder voor hen die het volk van Nieuw-
Guinea vertegenwoordigen, dan ook saak
om maatregelen te overwegen die de
Nieuw-Guinea belangen soveel mogelijk
veilig stellen.
Waar het om gaat is, dat het Nederland
internationaal-politiek gemakkelijker wordt
gemaakt om zijn taak in een of andere
vorm in Nieuw-Guinea te blijven uitvoeren.
Dit aal slechts kunnen als Nieuw-Guinea
airh consequent gaat toeleggen op zijn
politieke ontvoogding en zich aan de buiten
wereld gaat presenteren als een zelfstandige,
actief optredende eenheid, die ter wille van
z\jn ontwikkeling (toevallig van Nederland)
steun ontvangt, zoals zoveel jonge landen
steun ontvangen-
Om dit doel te' bereiken moet Nieuw-
Guinea in de eerste plaats in concreto voor
het internationale forum verschijnen. Het
denkbeeld dat in de afgelopen dagen in de
Nieuw-Guinearaad is geopperd om papora-
delegaties naar het buitenland te zenden
kan dan ook met instemming worden be
groet. Maar dit moet slechts een begin zijn.
Aan de wereld moet tevens dnidelijk ge
maakt worden, dat de staatknndige ontwik
keling in Nieuw-Guinea op korte termijn
reeds tot belangrijke resultaten kan leiden.
De tijd dat men kon zeggen: zelfbeschikking
of zelfstandigheid binnen tien of vijftien
jaar zonder daarbij specificeren op welke
punten in de loop van die tien of vijftien
jaar reeds overdracht van politieke bevoegd
heden dient plaats te vinden, lijkt voorbij.
Er zal een plan moeten worden opgesteld
voor een „ontvoogding" van Nieuw-Guinea,
dat in etappes zal werden uitgevoerd, met
een omschrijving van de tuMengelegen
doeleinden. Dit plan zal zich noodgedwon
gen tot de politieke aspecten van de
zelfstandigwording moeten beperken. Ieder
weet welke ritico'a dit inhoudt,
is ook dnidelijk welke risico's men loopt
indien men de politieke ontwikkeling
afhankelijk stelt van economische, nl. dat
de bnitenwerald (en Nederland
bijzonder) er genoeg van krijgt ei
Guinea dan maar liever meteen aan zijn lot
overlaat
Nieow-Goinea zou voorts duidelijk moeten
laten aien. dat het geen schuld heeft
het „probleem Nieuw-Guinea". Het
onomwonden te kennen moeten geven, dat
bet evenals Nederland, een normalisatie
zijn betrekkingen met Indonesië op prijs
Stelt maar dan uiteraard op basis van Zij werd gevraagd een schilderij te
wederzijds respect en gelijkwaardigheid, geven dat dan bij opbod in Amerika
DE PSALMEN
De wacht moet worden betrok
ken bij het lied der reformatie,
de aloude psalmen. De praktijk
leert dat dit wachthouden niet
overbodig is. Aldus schrijft de
heer C. Brouwer in „Organist en
Eredienst", als begin van zijn ar
tikel waarmee wel niet ieder het
eens zal zijn.
MEERMALEN is in ons blad er
op gewezen, dat de wacht be
trokken moet worden bij het lied
der reformatie, de aloude psalmen.
De practijk leert dat dit wachthou
den niet overbodig is.
Honderd zes en twintig psalm-
briefjes (dus ongeveer twee en een
halve jaargang) lieten wij nog eens
door de handen gaan, om zo tot een
overzicht te komen van het ge
bruik der Psalmen en Gezangen in
de eredienst.
Wij stellen direct vast. dat we
met de gegevens van deze psalm-
briefjes niet kunnen generaliseren.
Maar toch laten zij wel iets van
het geheel zien, temeer omdat de
ze 126 psalmbriefjes afkomstig zijn
van ongeveer twintig predikanten.
Bij het in gebruik komen van de
gezangenbundel is meermalen de
vrees uitgesproken, dat de aloude
psalmen wel eens door het nieuwe
lied op de achtergrond konden ko
men. De liturg kreeg immers een
heel wat groter repertoire, en het
nieuwe trekt toch altijd meer dan
het overbekende.
Het was Juist dit laatste, dat ons
een duik deed nemen in de psalm
briefjes. met de vraag: hoe zal de
verhouding zijn?
Het eerste, wat direct opviel, was,
dat er op de 126 briefjes zes waren
waar geen gezang op voorkwam.
Volgens mijn kerkelijke opvoeding
zou dit kunnen betekenen: 120 lich
te en 6 zware predikanten: maar
dit laten wij nu maar rusten..
zangen die niet op de briefjes voor
kwamen): van de 150 psalmen
kwamen er 44 niet aan bod; dus
een 30 procent.
Van de 59 gezangen kwamen er
6 niet op de briefjes voor, dus een
10 procent.
Wij laten het bij deze enkele cij
fers, waardoor duidelijk gedemon
streerd wordt de opmars der gezan
gen.
Ik wil niet generaliseren. Ik be
doel niet te zeggen: zo is de ver
houding nu overal. Maar wel wil
ik met het bovenstaande duidelijk
zeggen: onze waakzaamheid is ge
boden.
Het blijkt maar al te vaak, dat
een liturg gemakkelijker naar een
gezang grijpt dan naar een psalm,
terwijl door een psalm hetzelfde be
ter vertolkt zou worden.
Meermalen maakten wij meé, dat
de ..Godsregering" het centrum van
de prediking was. Maar in plaats
dat de gemeente haar antwoord op
de prediking kon geven met psalm
99, werd het gezang 41, terwijl
psalm 99 niet eens op het briefje
voorkwam.
Het zijn juist deze dingen, die
telkens voorkomen.
Ik vraag: waarom moet dit?
Het nieuwe is hier toch niet beter
dan het oude?
speurtocht tegenkwa
dat deze briefjes in totaal 947 op
gaven bevatten. Hiervan waren 673
aan de psalmen, en 274 aan de ge
zangen toebedeeld. Verhoudingsge
wijs ontdekt u hier reeds een klei
ne voorsprong van de gezangen.
Groter wordt die voorsprong, als
wc letten op het aantal uitvallers
(we bedoelen de psalmen cn ge-
op de lippen der gemeente leg
gen met een platvloerse melodie
van Gezang 45, als er nog een
Psalm 150 is, met zovele andere?
Waarom zullen wij ons geloof uit
zingen in het fanfare-achtige ,,'k
Heb geloofd en daarom zing ik",
gez. 47, als er nog een Psalm 27 7
Genoeg, het bovenstaande geeft
duidelijk aan, dat het gezang wer
kelijk in opmars is tegen de Psalm,
lied van de eerste orde.
Daarom collega's: de wacht hou
den bij het góede kerklied, ons
psalmboek.
Controleer de verhoudingen op
uw psalmbriefje: en vernietigt dit
belangrijke stukje papier niet te
vlug.
Bij een overmatig gebruik van
het nieuwe lied zullen wij organis
ten zeker met onze liturgen moeten
samenspreken. om met nen samen
de wacht te betrekken bij onze ou
de psalmen, met hun mooie melo-
Uit de duim gesogen
Billy Graham in
kwaad «erueht
Kort geleden heeft een internatio
naal persbureau het bericht ver
spreid dat Billy Graham, de Ameri
kaanse gangster Mickey Cohen 50.000
gulden had aangeboden als hij een
van zijn bijeenkomsten zou bijwonen.
De bekende evangelist, die op het
ogenblik in Engeland is zou zelfs
"000 gulden hebben aangeboden als
man zich zou bekeren. Deze gege
vens'werden openbaar door het getui
genis ran een ran de vrienden van
Cohen voor een Amerikaanse recht
bank.
Het bericht heeft echter nog een
vervolg. Het verslag had betrekking
op een bepaalde zitting van de recht
bank. Niet gemeld werd later dat de
volgende dag tijdens het kruisverhoor
deze vriend van de gangster bekend
had het bericht uit zijn duim te heb
ben gezogen.
In Engeland deed het verhaal de
ronde dat Graham koningin Elizabeth
een bedelbrief heeft gezonden die niet
bepaald uitmuntte door goede smaak
Studentencorps Kampen
De senaat van het studentencorps van
de Theologische Hogeschool te Kampen,
deelt ons mee, dat er in zijn persbe
richt betreffende de inschrijving v
het novitiaat. ccn fout is geslopen.
Deze inschrijving is niet zoals zij t__
der vermeldde, bepaald op 26 november,
op 26 september, des namiddags
het gebouw van de Theologi-
Tot directeur van de nieuwe stichting
voor Interuniversitair Sociaal-weten
schappelijk Onderzoek te Amsterdam
is benoemd dr. P. Kouwe, soclograaf
van de gemeente Enschede.
Advertentie
Drastische maatregelen in Oost-Duitsland
In de Sow jet-zone
Duitsland heeft de sta
secretaris voor de hogescholen
bekend gemaakt, dat vanaf
september de „ware socialisti
sche studie" zal beginnen. Dat
wil zeggen, dat de middelbare
scholieren die hun eind-exa
men met goed resultaat heb
ben afgelegd niet meer direct
daarna naar de universiteit
mogen gaan, maar eerst ten
minste een jaar in een genatio
naliseerd bedrijf moeten wer
ken of twee jaren in het „na
tionale volksleger" dienen. In
september komen alleen stu
denten aan bod, die in 1959 hun
eindexamen hebben gedaan.
Er is in oktober 1957 een verordening
in de raad van ministers. over het
praktische jaar voor adspirant-studen-
ten afgevaardigd, maar de bepalin
gen daarvan konden in de afgelopen ja-
slechts in beperkte mate worden
toegepast. Voor de studie-commissie
der universiteiten werden van 28.000
adspirant-studenten er 16.000 toegela
ten. alsmede 8000 die van de vakscho
len kwamen.
Er zijn in de Sowjet-zone vele jonge-
jn, die medicijnen willen studeren.
Volgens het plan voor 1961 kunnen ech
ter slechts 2166 studenten in de medi
cijnen. 480 voor tandheelkunde. 195
voor pharmacie en 230 voor veeartse
nijkunde worden toegelaten. Ondanks
icute gebrek aan artsen wordt het
tingscijfer laag gehouden. Ener
zijds omdat men liever heeft dat er
r technische vakken worden geko-
ingenieurs maar ook om door
nauwkeurige selectie aan de hand
de in de afgelopen jaren opgeda
ne ervaringen oppositionele stromingen
onder de studenten in de medicijnen te
gen te gaan.
Dwang
Voor de technische faculteiten wer
den sedert 1954 weliswaar vele nieuwe
plaatsen geschapen maar er is gebrek
aan belangstellenden. Er is gebrek aan
studenten in de landbouw, economische
wetenschappen en mijnbouw. Teneinde
echter toch aan het in het almaéhtige
plan voorgeschreven aantal studenten
komen, hebben adspirant-studenten
i de jaargang 1959—'60 die gevraagd
hadden medicijnen te mogen studeren,
kort en bondig de mededeling gekre
gen, dat zij verplicht zijn aan de tech
nische hogeschool in Maagdenburg de
bouw van zware machines te gaan le-
Aan de plan-verplichtingen wordt
door dergelijke draconische maatrege
len voldaan, maar het is de vraag of
het dan ook goede ingenieurs worden.
Een aantal professoren van de Oost-
duitse technische hogescholen hebben
ln de afgelopen weken op voorzichtige
wijze van hun bezwaren tegen deze
maatregelen doen blijken. De rector
van de hogeschool voor het bouwwezen
Maagklachten?
i genczenda laag op de maagwand
verkocht kon worden. Het geld
gebruikt worden voor het onderzoek
naar oorzaken van hartziekten. Hoe
het bericht in de wereld gekomen is
is niet duidelijk. Wel is inmiddels
duidelijk geworden dat Graham nim
mer een dergelijke brief heeft ver
zonden.
In Kottbus, Dr. Goering, wees er ook
nog op, dat het verplichte jaar in
de industrie geen gunstige invloed
had op de studie aan de hogescholen.
Hij verklaarde letterlijk: ,,De tot dus
ver opgedane ervaringen hebben aange
toond, dat de studenten tijdens hun
praktijk-jaar de op de school verwor-
kennis niet vorder kunnen toepas
en ontwikkelen. Daarom moeten wij
in Kottbus speciale seminaria oprich
ten waar bijles aan de studenten van
het eerste semester wordt gegeven.
De Oostduitse communistische par
tij toont weinig neiging zich te storen
aan dergelijke bezwaren. Walter Ul-
bricht verklaarde onlangs: ..Het dia
lectische materialisme alsmede het
marxisme-leninisme zijn als enige
wetenschappelijke wereldbeschouwing
aan de zes universiteiten. 45 hoge
scholen en 254 vakscholen van de
D D R. bepalend. De studie daarvan
vormt tijdens de gehele studententijd
de grondslag voor al het wetenschap
pelijke en technische werk". En
daaraan moet men zich dus houden.
Begin maar bij het begin van de bijbel: het loslaten van God
en het zich niet storen aan Zijn geboden, betekent altijd
onheil voor de naaste. In de geschiedenis van Kain en Abel
is dat direct duidelijk. Kain wordt boos op God „zeer
toornig" staat er zelfs. God waarschuwt hem dat het fout
zal lopen: dat de zonde hem in haar greep gevangen zo!
nemen. En wat doet Kain? Uit verzet tegen God vergrijpt,
hij zich aan zijn broeder. De naaste wordt de dupe van de
opstand van de mens tegen God.
Minder duidelijk maar in feite toch precies hetzelfde is het
bij de zondeval: en de vrouw zag dat de boom goed
was om van te eten, en dat hij een lust was voor de ogen
ja dat de boom begeerlijk was om daardoor verstandig u
worden, en zij nam van zijn vrucht en atde zondi
tegen God. En onmiddellijk volgt er: en zij gaf ook
haar man die bij haar was en hij atde zonde tegen
de naaste.
Het laatste voorbeeld is als gezegd heel wat minder
duidelijk dan het eerste, want de vrouw betrok haar man
erbij „met de beste bedoelingen" zoals dat heet. En dat is nu
juist het kardinale punt: die menselijke „beste bedoelingen"
zijn dikwijls niet Gods bedoelingen!
Felle brief aan rode politiechef
Oostberlijns
predikant is
verontwaardigd
Vandaag komt in Berlijn het
presidium van de Duitse kerke-
dag bijeen om te bespreken wat
er moet gebeuren nu Oost-Duits
land kennelijk ook van plan is om
ook de kerkelijke samenkomsten
in het kader van de kerkedag in
Oost-Berlijn te verbieden. Tot nu
toe was aangenomen dat op grond
Advertentie
STRIJKT GEMAKKELIJK
Ommekeer in smaadbrieven-kivestie
Er zal een nieuwe rechtzaak
tegen de Zweedse bisschop Heian
der moeten worden gevoerd. Met
deze beslissing van de Zweedse ho
ge raad is een ommekeer gekomen
in de zaak tegen deze bisschop die
acht jaar geleden wegens het schrij
ven van smaadbrieven werd ver
oordeeld en zijn zojuist ontvangen
bisschoppelijke zetel verloor. Op
een van deze smaadschriften wer
den vingerafdrukken van hem ge
vonden, maar door de jaren heen
heeft deze bisschop steeds volge
houden dat hij niet de schrijver
van de brieven was.
De zaak dateert uit de tijd van de ver
kiezingen van een nieuwe bisschop voor
de Zweedse staatskerk in de provincie
Werken met leer, deel 2, werkmetho
de, werkstukken, door A. Duyser en A.
H. Scheerder. Uitgave J. Muusses N.V.,
Purmerend.
Nederlandse Volksliederen, deel 1. Uit
gave Nederlandse Vereniging voc
Volkszang, Gevers Deynootweg
Scheveningen.
De muiterij op de ..Bounty", door
Charles Nordhoff en James Norman
Hall. Trilogie. Nederlandse bewerking
H. van Loon. Uitgave J. H. Gottmer,
Haarlem.
Een kroon van goudpapier. 25 spel
letjes voor poppenkast en kindertoneel,
door Jo Kalmijn-Spierenburg. Tekenin
gen Jaap Beekman. Uitgave J. N. Voor
hoeve. Den Haag.
Dertien Vlamingen, proza bijeenge
bracht en ingeleid door Ivo Michiels. Uit
gave De Bezige Bij, Amsterdam.
Mijn zuster de negerin, door Cola De-
brot. Uitgave De Bezige Bij, Amster
dam.
Geref. jongeren
nemen zeilcentrum
in gebruik
Dc gereformeerde jongeren kunnen
trots zijn op hun nieuwe zeicentrum.
Zaterdag j.l. werd het officieel in ge
bruik genomen. Het is ondergebracht
in de voormalige gereformeerde pasto
rie van Ijlst, ligt aan breed water
goed voor beginners, zei de burge
meester en biedt plaats aan 45
cursisten en instructeurs.
Het zeilcentrum werd heel officieel
terdagmiddag in gebruik genomen. De
acht boten van het zeilcentrum lagen
voor de oude pastorie en boven de
pastorie wapperde al spoedig de vlag
van het Gereformeerd Jeugd Centrum
ten teken dat het officiële gedeelte
voorbij was en de pret kon beginnen.
Burgemeester Cavaljé verklaarde zich
verheugd over de komst van dit zeil
centrum.IJlst, zei hij. is als water-
sportcentrum nu niet bepaald onver
deeld gunstig gelegen, maar biedt
daarentegen het voordeel van
breed vaarwater, waarop het vooi
ginnende zeilers goed oefenen is.
Een nadeel van het nieuwe zeilcentrum
is dat de strook grond tussen rijweg en
vaarwater particulier eigendom is. maar
niet van de gereformeerde jeugd. De
omwoners hebben meebetaald aan de
beschoeiing en hebben daar recht op
een landingsplaats- De boten kunnen
dus niet recht voor de pastorie komen
te liggen, wat in zekere zin een han-
De zeilcentrum beschikt over een aantal
kleinere slaapzalen enkele kamers,
grote recreatiezaal annex eetzaal.
Strangnas Plotseling kwamen er smaad
brieven tegen de tegenkandidaten van ds.
Heiander in omloop. Deze hadden kenne
lijk hun werk goed gedaan, want na een
tweede vrije stemming werd ds. Dick
Heiander tot bisschop gekozen. Onmid
dellijk na de verkiezing ontdekte men in
politielaboratorium vingerafdrukken
bisschop Heiander op een van de
brieven. Hij werd onmiddellijk in staat
"an beschuldiging gesteld.
Helandcr werd veroordeeld, maar nlm-
er trof men een rechtstreeks bewijs
tegen hem aan. De aanwijzingen waren
echter volgens de rechters sterk genoeg
om aan te tonen dat hU de brieven in
derdaad had geschreven. .Daar kwam bij
dat de nieuwe bisschop wel zijn onschuld
volhield, maar niet in staat was een mo
gelijke schuldige aan te wijzen. Sedert
de uitspraak heeft Heiander voortdurend
gevochten voor een nieuw proces, omdat
er fouten bU het onderzoek zün gemaakt.
Nieuw proces
De verslagen van het proces zijn in
middels al aangegroeid tot 13.000 pagi
na s. Het besluit om een nieuwe rechts
zaak te beginnen werd maar inet krappe
meerderheid genomen, namelijk met vier
tegen drie stemmen. Het besluit werd
genomen op grond van het feit dat in de
loop der jaren andere feiten ontdekt zijn.
die men tijdens het proces nog niet wist
en omdat door dc politieautoriteiten fou
ten zyn gemaakt bij het onderzoek. In
de derde plaats werd rekening gehouden
met het feit dat de deskundigen het bij
het onderzoek niet met elkaar eens
waren.
De Zweedse pers begint zich
reeds af te vragen wat de gevolgen
van bijvoorbeeld vrijspraak zullen zijn.
Hei proces zal pas in oktober of no
vember gevoerd kunnen worden, maar
de consequenties houden nu al vele
journalisten bezig. In verband met
de uitspraak is Heiander ontzet uit
zijn ambt van bisschop. Bovendien is
er reeds lang geleden een nieuwe bis
schop gekozen. Zal Heiander straks
recht kunnen doen gelden op de bis
schopszetel? Voor de Ztoeden is he
maar gelukkig dat tegen het einde vat
het proces Heltnder 66 jaar en daar
mede als bisschop pensioengerechtigd
zal zijn.
Maar dan komt nog altijd de vraag
naar voren of Heiander over deze
acht jaar recht heeft op het bisschop
pelijke salaris.
Sinds het proces om de nalatenschap
van de luciferkoning Ivar Kreuger in
1932, heeft geen proces meer zo in de
aandacht gestaan als de smaadbrieven-
zaak van deze bisschop. Over het alge
meen is de Zweedse pers het er echter
over eens dat aan het Zweedse rechtsge
voel recht is gedaan door de afgezette
bisschop een nieuw proces te gunnen.
van de Oostduitse grondwet de
communisten deze diensten niet'
konden verbieden, maar het ziet
er naar uit dat ze het wel degelijk i b
van plan zijn.
In het bijzonder zal het presidium zich
ook bezig houden met de uitspraak van
de politiechef Eikemeier dat „de kerke
dag in het teken van de koude oorlof
staat en de situatie tussen de beide delen
van Duitsland verscherpt."
Inmiddels heeft reeds de Oostiberlijn-
se predikant, propst D. Grüber, zich tot
Eikemeier gericht naar aanleiding van
deze bewering. De brief is duidelijk ge
noeg. Grüber schrijft namelijk woorde
lijk:
„Deze basis voor dit verbod doet als
een belediging, om niet te zeggen als be
drog aan. Ik geloof dat de houding van
mijn geloofsvrienden, zowel als mijn ei
gen houding zo duidelijk is dat wij deze
opmerking niet onweersproken kunnen
laten. U kunt er verzekerd van zijn dat
wij nooit aan een zaak zouden meewer
ken, die maar in de geringste zin de aan
leiding kan zijn om een koude-oorlog-
stemming te kweken. U kunt geen enkel
bewijs vinden dat wij ook maar een en
kele maal aanleiding hebben gegeven om
te beweren dat wii niet zouden streven
naar de verzoening van de beide delen
van Duitsland, en van de gehele wereld.
Ik behoef u de namen van de mannen
niet te noemen, die nog duidelijker dan
ik, zich in dit opzicht hebben uitgespro
ken en die toch ook hebben gezegd dat
zij aan deze kerkedag willen medewer
ken. Wij zagen allen in deze kerkedag
een mogelijkheid om de kloof in Duits
land te overbruggen en mensen uit Oost
en West zowel als uit de gehele wereld
in de enige stad bijeen te brengen waar
dat mogelijk is en dat is voorlopig
nog Berlijn. Wij zijn mannen die op deze
manier de hereniging en de vrede willen
dienen, ieder offer willen brengen en die
ook in het verleden onze bereidheid heb
ben getoond om ons volledig hiervoor
in te zetten en offers te brengen".
Tijdens kerkedag
Alle bi jeenkomsten
in Oost-Berlijn
verboden
(Van onze correspondent)
De hoofdcommissaris van politie in
(communistisch) Oost-Berlijn Eike
meier heeft „in het belang van de rust
en orde en de handhaving van de
vrede" alle bijeenkomsten verboden,
die tussen 19 en 23 juli a.s. in het ka
der van de tiende „Evangelische Kir-
chentag" in Oost-Berlijn zouden wor
den gehouden. Dit is in zoverre een
slag in de lucht als het presidium van
de „Kirehentag" toch al niet van plan
was om behalve godsdienstoefeningen
in de protestantse kerken van Oost-
Berlijn bijeenkomsten in het commu
nistische stadsdeel van Berlijn te or
ganiseren.
Het verbod van generaal-majoor Ei
kemeier heeft geen betrekking op
deze godsdienstoefeningen, aange
zien de vrije uitoefening van gods
dienst een van de dingen is, die in
het nog altijd geldige viermogend-
hedenstatuut voor Berlijn gegaran
deerd zijn Het is evenwel mogelijk,
dat de politieorganen in Oost-Ber
lijn ook zullen proberen om de pro
testanten te hinderen bij hun kerk
bezoek.
De communistische machthebbers in
Oost-Berlijn hebben de „Deutsche
Bundesbahn" reeds verboden een
zestal extra treinen met kerkedag-
bezoekers uit West-Berlijn door het
gebied van de communistische oost
zone te laten. De twintigduizend be
zoekers uit West-Duitsland, die niet
op eigen gelegenheid naar Berlijn
reizen, zullen met autobussen en
vliegtuigen naar de voormalige
Duitse rijkshoofdstad worden ge
bracht.
In de motivering van zijn verbod
noemde generaal-majoor Eikemeier
de „Kirehentag" een „bijeenkomst
van de koude oorlog", die „voor po
litieke doeleinden wordt misbruikt".
Voorts een „provokatie", die gezien
de „onderhandelingen over een vre
desverdrag met de beide Duitse sta
ten en over de vreedzame oplossing
van de Westberlijnse kwestie" niet
kan worden toegelaten.
Geen beschavingsleer
meer aan universiteit
De Columbia universiteit heeft haar
leergang in de beschavingsleer van de
moderne tijd voor gevorderden van de
lijst der verplichte vakken voor 2e jaars
studenten geschrapt. De reden is. dat de
huidige beschaving te ingewikkeld is ge
worden. In een rapport constateert de
faculteit met leedwezen dat de leergang
het slachtoffer is geworden van het feit.
dat de sociale wetenschappen zich zozeer
in technische en gespecialiseerde richting
bewegen, dat omzetting van de technische
in gewone taal niet meer mogelijk is.
