ZIMMER-MALHEUR
4§SÜN3e»
KRONIEK
Kerkelijk leven in Bulgarije
en Roemenië niet veranderd
1/
lilllli
Studenten stichten een
nieuwe vereniging
Een woord voor vandaag
Vrijzinnigen reageren op
besluit inzake prof. Smits
Steeds minder Joden
in Nederland
ontharing
depilan
ANDERZIJDS
PORTRET
Naar aanleiding van wat de
heer P. Kruyswijk jr., die onlangs
uit zijn ambt van gereformeerd
predikant is ontheven, en voor
ganger bij de Pinkster Beweging
is geworden, heeft geschreven over
de theologische studenten in zijn
openlijke getuigenis in „Kracht
ran Omhoog" (2 juni) schrift ds.
P. van Til in de .Zeeuwse Kerk
bode" onder meer het volgende:
WH ZIJN weer aardig op portret
gezet, de laatste paar weken. De
kunstenaars hebben vanuit ver
schillende posities een close-up ge
nomen. en van beide kanten is het
al even erg met ons gesteld.
Ik heb op het oog wat de jonge
Paul Kruyswijk, voor kort nog pre
dikant van de Gereformeerde kerk
te Schlldwolde vertelt over zijn be
kering, die een einde maakte aan
het kerkelijk predikantschap. Hij zegt
dat hij als student net zo deed als
driekwart van alle echte en begin
nende theologen en dus begon met
een flinke dosis schriftkritiek, om
met behulp daarvan mooie mense
lijke gedachten te bestuderen en zelf
op te bouwen, allerlei theologische
opvattingen over God. Zijn Zoon en
Zijn Geest. Als insider onthult hij
dan dat de gewone man niet beseft
hoe in vele theologenkringen met de
bijbel wordt omgesprongen. Die theo
logen geloven veelal niet aan de
historiciteit van de bijbel. Men
meent dat de profetieën die uitge
komen zijn pas uitgesproken zijn na
die „vervulling". Als ik het goed
gereformeerde
theologische oplei-
Ik sta daar wat onthutst naar te
kijken. Mijn persoonlijke ervaring
betreffende de opleiding, een kleine
dertig jaren geleden, zijn wel geheel
anders en dat mijn jaargenoten, de
professoren Koole en de beide Wd-
derbossen in Kampen en aan de VTJ.
tegenwoordig zo met de bijbel aan
het voetballen zijn als hier gesugge
reerd wordt, lijkt mij niet waar
schijnlijk. Zij zijn het toch. die daar
de exegese van de bijbel verzorgen.
1 dat de jonge collega Kruyswijk.
STAKINGEN
Over de stakingen, die in de Amaterdanise
en Rotterdamse havens zyn uitgebroken,
geeft Do Telegraaf het volgende com
mentaar: „Hoezeer stakingen in Nederland,
tot zegen van ons land en van de welvaart
van onze bevolking, een uitzondering zyn,
een havenstaking staat niet op aichzelf.
In New York woedt een zeeliedenataking,
die reeds een ontwrichtende invloed uit-
oefent, in Engeland heeft een plaag van
wilde stakingen geculmineerd in een suking
hij de Fordfabrieken, die een krachtproef
dreigt te worden en het land tientallen
miljoenen guldens kan kosten, en in Frank
rijk plegen de boeren een verzet, dat aan
openlijke rebellie grenst. In Nederland zijn
>le communisten uitermate actief, o.a, in
de bouwvakken.
Het zijn aeker niet alleen communisten
die staken; aangenomen mag zelfs worden
«lat dozen verre in de minderheid zijn.
Maar het staat als een pHal boven water
dat in allo westelijke landen de commu
nisten een grote activiteit ontplooien om
ontevredenheid op te wekken, aan te wak
keren of er zich meester van te maken.
In een periode van hoogconjunctuur en
tekort aun arbeidskrachten en vooral in
oen tijdvak, waarin een ieder over welvaart
spreekt, hebben zü vrij gemakkelijk spel.
Alen behoeft nog niet tot de achtergebleven
bevolkingsgroepen te behoren, om tot de
conclusie te komen dat het persoonlijke
aandeel, dat men in de welvaartsstijging
verworven heeft, maar zeer bescheiden is.
Hm .Ir. Monde algemene gevaar van inflatie,
dat uit een te snelle loonstijging onherroe
pelijk vootvloeit, pleegt onder dergelijke
omstandigheden weinig indruk te maken.
Met een dreigende Berlijn-crisis voor
ogen is er do communisten allea aan ge
logen, de kracht van het Westen door
slakingen te verzwakken. Hun pogingen
zijn tot dusver niet Bonder succes."
Een geheel ander onderwerp snijdt de
parlementsredacteur van HetVrijeVolk
aan. Hij gaat in op het kinderbijslagdebat
dat deze week in de Tweede Kamer is
gevoerd: „Het kabinet-De Quay meent, aan
de uitgesproken wens van een aanzienlijke
Kamermeerderheid, die een kinderbijslag-
vcr/ekering vanaf het eerste kind wil en
die het gehele volk zal omvatten, eenvoudig
lak Ie kunnen hebben. De speculatie, die
aan deze eigenzinnige houding ten grond
slag ligt i» uiteraard: zodra het op stem
men aankomt, zal die meerderheid als
De vraag is of dit inderdaad zal gebeu
ren. Het zou do eerste keer niet zijn. In
zoverre kan men het dr. Van Roojj niet
kwalijk nemen, dat hij zich ook eens aan
een politiek pokerspel waagt. Maar aan de
andere kant slaat naar ons gevoel vast, dat.
indien KVP en ARP zich in dit geval tot
een dergelijk beschamende vertoning zon
den lenen, allo dubbelzinnigheidsrecords
van de laatste twee jaar met stukken zouden
worden geslagen.
In dit geval immers staan zij voor do
keus: het wetsontwerp zodanig amenderen,
dat aan hun verlangen tegemoet wordt ge
komen «waarmee de kans op een crisis
wordt geriskeerd), of het kabinet-De Quav
redden door genoegen te nemen met een
onbevredigende regeling. Als het deze par
tijen ern«t is met hun verklaringen, rest
hun slechts het eerste alternatief.
Wel zeer toepasselijk is in de gege1
situatie de stelling, door de KVPer dr. De
Kort geponeerd: „Politiek is de kunst van
het bereikbare". Waarom, zo heeft hij zich
terecht afgevraagd, het mindere accepteren
als het betere binnen ons bereik ligt?
Dr. De Kon wordt de laatste tijd gedood
verfd als kandidaat-fractieleider. Het heeft
mi. daarom hooglijk verwonderd, dat hü
bij de uitwerking van deze gedaehtengang
«Ie draad zo snel is kwijtgeraakt. Voor hei
•rliynt het betere beperkt te blijven tot d
inhoud van het ontwerp. In zijn streven 01
dit latere veilig te stellen, heeft hij zijn
pleidooi zelfs laten uitmonden in een
komen misplaatste eis aan het adres van
dr socialistische fractie dit ontwerp onge-
wijsigd te aanvaarden.
Volkomen misplaatst. Want de heer
Berger, sprekende namens de PvdA-fractie.
ondanks dc goede leiding die hij
ontving, een tijd lang met een flinke
dosis schriftkritiek de bijbel heeft
benaderd. Er zaten in die tijd naar
zijn eigen woorden, wel meer boze
overwegingen in zijn hart, namelijk
om veel te publiceren en veel roem
bij de mensen te behalen. Wij zijn
hartelijk blij dat hij zich bekeerd
heeft van zijn schriftkritiek en nu,
met onze kerk gelooft, dat de Here
werkelijk tot Mozes. Elisa en Petrus
heeft gesproken, en dit niet meer
als een kinderlijk idee ter zijde
Gelukkig heeft deze bekering reeds
plaats gevonden in het voorjaar van
1958 en dus vóór zijn praeparatoir
en peremptoir examen. Want zon
der deze bekering en mèt deze
schnftkritische instelling, zou hij
nooit predikant in de gereformeerde
kerken geworden zijn.
Maar dat de man nu zulk een
portret van onze kerken, aan zijn
groepsgenoten voor ogen tovert over
onze kerken, is toch wel droevig.
HET DOET mij toch leed dat hij
zulk een portret levert van de
kerk waarin hij gedoopt en opge
voed is en in wier midden hij steeds
heeft kunnen zien en leren dat zij
dc strijd hepft gevoerd tegen de
Schriftkritiek en vóór het Gezag van
Gods Woord. Ik weet wel, dat hij
in zijn getuigenis zegt dat hij zijn
leven echt aan Jezus heeft gegeven
en daaraan toevoegt dat het oude is
voorbijgegaan en het nieuwe is ge
komen en daartoe dan ook de doop
heeft ontvangen als een bad der
wedergeboorte, waarin de begrafenis
van ..het oude" plaats vond, zodat
hij nu dood. duivel en zonde kwijt
raakte. Hij voegde daar nu nog aan
toe ..de doop heeft bij ons een einde
gemaakt aan een kerkelijk predi
kantschap met al wat daarbij be
hoort". Is hiermee aan dat kerkelijk
predikantschap en al wat er bij
hoort ook een plaatsje ingeruimd
ergens tussen zonde, duivel en dood"
Deze jongeman durft wat aan als hij
zulk portretteren den volke wil
voordragen als een vrucht van het
leven met God door den Heiligen
Geest. Ik vraag een ietwat hulpe
loos: zijn er dan in de eigen kring
van deze groepsbeweging geen „pro
feten" meer die zulke ..profeten"
controleren en corrigeren? 11 Cor.
14 32.
Kloosters gebruikt; kerken geopend
Ondanks het communistisch re-
gieme in Bulgarije en Roemenië
zijn vrijwel alle kerken er ge
opend. Volgens de gegevens uit
recente statistieken behoort 72 pro
cent der zestien miljoen Roemenen
en 88 procent van de zeven miljoen
Bulgaren bij de Orthodoxe Kerk.
Ondanks de politieke verande
ringen die deze landen hebben
ondergaan zijn de meeste uiterlijke
vormen van het kerkelijk leven
hier niet veranderd. Dit zijn enkele
der vele indrukken die ds. Francis
House een van de algemene secre
tarissen van de wereldraad van
Kerken heeft opgedaan toen hij
Op het Domplein in Utrecht
werd de generale repetitie ge
houden voor het openluchtspel
Frangois Villon", dat ter gele
genheid van het Lustrum 1961
van het Utrechts Studentencorps
zal worden opgevoerd. H.K.H.
prinses Irene middenis één der
275 medespelenden in dit middel
eeuwse spel.
Bezoek achter
ijzeren gordijn
onlangs een bezoek van drie we
ken aan Bulgarije en Roemenië
bracht.
Om werkelijk voor en met onze me
de-christenen in communistische lan-
te kunnen bidden, is het noodzake
lijk dat wij zo veel mogelijk van ze af
weten. Reeds vele bezoekers hebben,
hun indrukken gegeven over de situa
tie van de Russische kerken, maar de
gelegenheid om de Bulgaarse en Roe
meense kerken te bezoeken, is in de
laatste jaren zeer zeldzaam geweest
Hoewel de indrukken die gedurende een
kort bezoek worden verkregen soms op-
vlakkig zijn en bepaalde belangrij-
aspecten van de situatie buiten de
directe observatie van iedere bezoeker
blijven, krijgt men toch wel een be
paalde algemene indruk die iets ver
telt over de situatie van de kerken in
deze landen.
In Roemenië en Bulgarije zijn de ker
ken geopend en wandelen de geestelij
ken nog in hun soutanes door de stra»
ten. Veel kerkelijke leiders en theolo
gische professoren hebben gestudeerd
het buitenland en in Bulgarije wa-
i alle leden van de synode reeds bis
schop vóór de oorlog. Er worden theo
logische boeken en overzichten gepu
bliceerd en de seminaries en institu
ten voor hoger onderwijs blijven be
staan, hoewel de eerste in aantal ver
minderen en de laatste van de univer
siteiten zijn gescheiden.
Tucht
Ook de kloosters zijn geopend, maar
in Roemenië wordt door de strikte
handhaving van de kerktucht tweevijf
de van de monniken en nonnen naar
hun dorpen teruggezonden. In beide
landen stellen de bisschoppen grote
praal ten toon en in Boekarest woont
de aartsvader nog in zijn paleis vlak
naast het parlementsgebouw.
Zoals ln verschillende andere Oost-
europese landen, maar in scherp con
trast met Rusland, betaalt de staat het
grootste deel van de jaarwedde
derijen.
In beide landen Is het streven m
„modernisering", overeenkomstig
communistische opvattingen, groot
wordt ieder middel van propaganda
politieke, sociale en rechterlijke macht
gebruikt om tot Inschikkelijkheid te
dwingen. De kerken staan niet minder
onder deze druk dan alle andere pu
blieke instellingen. De wet staat hen
wel toe hun religieuze rites te verrich
ten, maar al hun vroegere sociale ac
tiviteiten zijn verboden; de kerk heeft
op deze wijze slechts uitermate weinig
contact met de buitenwereld. Terwijl
de communistische partijen hun anti
religieuze propaganda verscherpen op
veel manieren, is het de kerk niet toe
gestaan hierop In het openbaar op eni
gerlei wijze te reageren. Het hele op
voed inga- en onderwijssysteem is geba
seerd op het marxistisch-lenirlstlsche
stelsel.
Wet
Een grote steun voor de algemene
politiek van het gouvernement is de
voorwaarde betreffende de voortzet
ting van het leidersambt in een orga-
Na breuk in S.S.R. Delft:
In Delft is een nieuwe vereni
ging van studenten van Gerefor
meerden huize opgericht. Zoals
wij onlangs berichtten was een
vijftigtal leden uit de afdeling
Delft der S.S.R. (Societas Studio-
sorum Reformatorum) getreden.
De oorzaak was gelegen in diep
gaande verschillen van inzicht
over de levensstijl in een christe
lijke studentenvereniging. Het
ging hierbij met name om de
vraag, of men bereid was de reli
gieuze overtuiging te respecteren
van hen, die bepaalde vormen van
ontspanning in een christelijke ge
meenschap ontoelaatbaar achtten.
De directe aanleiding tot de breuk
was een besluit van de afdeling Delft
der S.S.R. de dans toe te staan binnen
de vereniging; de discussies met betrek
king tot de groentijd en het sociëteits
leven werden hierdoor ontijdig afgebro
ken. Hierdoor zag het genoemde vijf
tigtal geen mogelijkheden meer hur
christen-student-zijn in het huidige Delft-
se klimaat der S.S.R. effectief tot gel-
Benoeming
Tot buitengewoon hoogleraar
Technische Hogeschool te Delft
noemd. om onderwijs te geven
constructie van kernreactoren: ir. D. G.
M. Latzko, hoofdingenieur
de
de
G.
>ii het
Provinciaal Elektriciteitsbedrijf Noord-
Holland.
hoogleraar, die op 3 febru
ari 1924 te Salzburg werd geboren, stu
deerde aan de Technische Hogeschool te
Delft en verwierf daar in 1949 het in-
had er geen enkel misverstand over laten
bestaan, «lat voor hem en zyn partygenoten
het ontwerp juist het mindere is in ver
gelijking met het betere van een regeling
van het eerste kind af. Een vreemde kort
sluiting heeft de woordvoerder van de
grootste fractie dus parten gespeeld.
Politiek is de kunst van het bereikbare.
Moge do huidige voorman van do KVP
tirh in deze kunst alsnog een meestei
tonen: door het belang van een goed»
kinderbijslag te verkiezen boven dat vat
een slecht kabinet. Het is in do eerste
plaats ijjn beslissing.
ding te brengen. Daardoor kwamen zij
in de, ook door hen betreurde, nood
zakelijkheid de „Civitas Studiosorum Re
formatorum" (gemeenschap van Gere
formeerde studenten) op te richten.
De oprichtingsvergadering werd o.m.
bijgewoond door de vroegere ereleden
van de afdeling Delft der S.S.R., de
hoogleraren dr. ir. H. J. van der Maas
en dr. ir. H. van Riessen en door
tegenwoordigers van de Organisatie
de Reünisten van de S.S.R.
De leden der vereniging onderhouden
voorshands contact met de Unie der
S.S.R. en de Reünistenorganisatie der
S.S.R., om de door hen binnen de af
deling Delft der S.S.R. aan de orde ge
stelde zaken ook in die verbanden aan
een kritische bezinning te onderwerpen.
De C.S.R. stelt zich onvoorwaardelijk
onder het gezag van de Heilige Schrift
als het Woord van God en aanvaardt
wat beleden wordt in de drie Formulie
ren van Enigheid. Het doel der vereni
ging is. in vorming en gezelligheid, een
integraal, christelijk studentenleven op
te bouwen, dat zich als zodanig ont
wikkelt in een gemeenschappelijke, po
sitief gerichte activiteit Er wordt daar
om bewust afstand genomen van be
paalde uit het niet-christelijk studen
tenleven overgenomen opvattingen,
o.a. ten aanzien van de moderne dans,
de groentijd, en de plaats van de so
ciëteit in het geheel van het gemeen
schapsleven.
De oprichting der vereniging is me
de geschied in het besef van een gro
te verantwoordelijkheid voor toekomsti
ge generaties van christen-studenten.
Daarom zal ook in september a.s. voci
eerstejaars-studenten een kennis ma
kings tijd worden georganiseerd, v I
in dezen zich op de hoogte kunnen stel
len van het karakter en de activitei
ten der vereniging, waarna zij als le
den kunnen worden toegelaten.
genieursdiploma werktuigbouwkunde.
Van 1949 tot 1952 was hij werkzaam
bij de A.K.U. te Arnhem en daarna tot
1957 bij Werkspoor N.V. te Amsterdam.
Van laatstgenoemd jaar af bekleedt de
heer Latzko de functie van hoofdingeni
eur a bij het Prov. Elektriciteitsbedrijf
Noord-Holland (P.E.N.). In 1958 volg
de hij een cursus in nuclear enginee-
n de Harwell Reactor School te
n Engeland. Voorts maakte hij
studiereizen naar kernenergie
centrales in Engeland, Frankrijk
Verenigde Staten.
Natuurlijk bruin
Pigmaderm mèt en zonder zon
nisatie. In de Bulgaarse „wet voor de
kerken" die dateert van 1949 en
waaraan streng de hand wordt gehou
den. staat: „geestelijken die de wet
verbreken, en daarmee zondigen te
gen de algemene leefregel en mo
raal, of die de democratische instel
lingen van de staat tegenwerken, mo
gen op voorstel van de minister van
buitenlandse zaken tijdelijk worden
geschorst of worden afgezet. Indien
de geestelijke niet wordt geschorst
door de leiding der kerk kan dit op
administratief bevel gebeuren".
Wanneer het Pasen is, trekken er
duizenden mensen van alle leeftijden
naar de kerken. Voor de gewone zon
dagsdiensten is de belangstelling ech
ter veel minder, hoewel de gelovigen
bijzonder toegewijd zijn. Er wordt wel
gepreekt in de voornaamste zondags
diensten in de stadskerken, maar er
schijnt veel minder gepreekt te wor
den dan in Rusland. In Roemenië wor
den krachtige pogingen gedaan om de
gemeente delen van de liturgie te laten
zingen, zoals dit in Rusland wordt ge
daan, om het algemene aandeel niet he
lemaal aan het koor over te laten.
In dit land wordt veel reparatiewerk
verricht aan kerken die door aardbe
vingen en door de oorlog zijn verwoest
en in de uitdijende voorsteden van Boe
karest zijn verschillende nieuwe ker
ken gebouwd.
Het loflied, dat wordt gezongen op de wet van God en zo
als u dat kunt vinden in Psalm 19, klinkt u misschien wat
vreemd in de oren. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat de
praktijk van vele christenen de indruk vestigt, dat die wet
van God een dik boekwerk is, vol met voorschrfiten: gebod
op gebod en regel op regel. En afgezien daarvan: elk mens
streeft (om te beginnen voor zichzelf) naar een zo groot mo
gelijke mate van vrijheid, die hij niet beperkt wil zien door
een wet, die hem 'op de één of andere manier aan banden
legt. Bedenkt u dan wèl, dat er een kardinaal verschil bestaat
tussen vrijheid en ongebondenheid. Een vis is vrij in het wa
ter: het dier gaat dood, als hij maar kort niet in zijn element
is! U en ik zijn vrij om te schrijven wat wij willen, mits wij
ons aan de zesentwintig letters van het alfabet houden! Dat
is het kenmerkende van Gods wet: zij laat de mens vrij en
die vrijheid is gelegen in het houden van de wet. Dat klinkt
paradoxaal maar het is èn de Bijbelse leer èn ervaringswijs
heid! De christen, die Gods wet ziet als één voortdurende
verbodsbepaling, heeft van de rijkdom en de vrijmaking van
die wet nog niet veel begrepen. Zij is de regel voor een leven
in dankbaarheid, omdat God Zich met de mens heeft willen
bemoeien, omdat Christus de wet heeft volbracht en omdat
het nu geworden is: God ziet mij, ondanks alles, als recht
vaardig tegenover de kritiek van de wet!
Toewijding
In Bulgarije zijn vele gelovigen lid
in bepaalde broederschappen, die iede-
s week in de kerk bijeen komen om
naar lezingen te luisteren. De toene-
iende toewijding der gelovigen is hier
:n bemoedigend verschijnsel. Het aan
tal belijdende leden is er gedurende
de laatste jaren voortdurend toegenomen.
De mensen kunnen nog individu
eel op pelgrimstocht gaan naar de
kloosters. In een kerk in het centrum
van Sofia zijn zeven priesters voortdu
rend bezig met de biecht te horen en
'oor de zieken te bidden.
De zeldzame bezoekers van andere
kerken worden in beide landen bij
zonder hartelijk ontvangen door mon
niken. nonnen, theologen en bisschop
pen. Beide kerken hebben het aan
bod geaccepteerd waarnemers te zen
den naar de derde assemblee van de
Wereldraad van Kerken, die in no
vember in New Delhi wordt gehou
den. Er kan geen twijfel bestaan aan
het vuur waarmee dc christenen in
deze landen in dc woorden van hun
liturgie blijven bidden, „voor dc vre
de van de gehele wereld, voor de
goede staat van Gods heilige kerken
en voor de eenheid van allen."
„In strijd met vroegere beslissingen
Het hoofdbestuur van de Ver
eniging van vrijzinnige hervorm
den heeft een verklaring uitge
geven naar aanleiding van het be
sluit van het breed moderamen
van de generale synode om aan
prof. dr. P. Smits met ingang van
21 juni 1961 de bevoegdheden als
van een emeritus-predikant te
ontnemen.
Het breed moderamen heeft het niet
in strijd met de waardigheid van de
kerk geoordeeld, aldus de verklaring,
om aan zijn besluit argumenten ten
grondslag te leggen, die in een aantal
opzichten strijdig zijn met voorheen ge
nomen beslissingen.
Het hoofdbestuur wijst met name op
de tegenstelling tussen het thans geno
men besluit en dat van enige maanden
geleden. Blijkens de verklaring van de
generale synode van 7 februari 1961 had
het breed moderamen toen besloten
na een aantal met prof. Smits gevoer
de gesprekken, niet over te gaan tot
het hem ontnemen van de bevoegdheid
als van een emeritus-predikant. Het
thans genomen besluit wil het echter
doen voorkomen alsof de beslissing van
februari slechts een voorlopig karakter
had.
Verontrust
Het hoofdbestuur voelt zich verontrust
door het feit. dat het breed moderamen
het niet strijdig heeft geoordeeld met
de belangen van de kerk in een aan
gelegenheid, die, boven het hoofd van
prof. Smits uit, de positie van de vrij
zinnige hervormden in het algemeen
raakt, een besluit te nemen, dat in zijn
effect gelijk is aan een i"
maatregelen die in een leerluchtproce-
dure kunnen worden genomen.
Het hoofdbestuur stelt dat de enkele
inhoud van een recente brief van prof.
Smits aangegrepen werd om terug te
komen op het in februari 1961 genomen
besluit. Deze reactie is van dien aard.
aldus de verklaring, dat men zich moet
afvragen of dat besluit niet in wezen
inhoudt, dat 'het breed moö'eramen een
type theologie, zoals tot uitdrukking
komt in de artikelen van prof. Smits,
uit de ruimte van de kerk wil weren.
„Met te meer klem moet deze vraag
gesteld worden omdat het breed mode
ramen blijkbaar geen acht heeft willen
slaan op het voorstel van het hoofdbe
stuur, gedaan bij brief van 12 juni 1961,
om onomwonden te verklaren dat de
procedure tegen prof. Smits als beëin
digd werd beschouwd en vervolgens een
gesprek te bevorderen over de Kernpun
ten van het belijden, die gezamenlijke
studie behoeven. Nu ook op deze sug
gestie niet werd ingegaan meent het
hoofdbestuur in het tegen prof. Smits
genomen besluit een verkapte uitoefe
ning van leertucht te moeten zien".
Het hoofdbestuur spreekt de hoop
uit, dat het breed moderamen naar
wegen zal zoeken om het effect van dit
onjuiste besluit weg te nemen, zulks ter
wille van de waardigheid en de belan
gen van de kerk.
De verklaring is namens het hoofdbe
stuur ondertekend door prof. mr. A.
Mulder, voorzitter, en ds. D. J. Miede-
ma, secretaris.
Beroepingsiverk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Arnemuiden (toez.): J. T.
Doornenbal te Oene; te Steenwijkerwold
(toez.): A. v. d. Bovenkamp te Engwie-
Aangcnomcn de benoeming tot voor
ganger van de hervormd-geref. cvange-
(Van een onzer medewerkers)
Op 31 december 1960 telden de
55 Joodse gemeenten in ons land
samen 17233 leden, bijna duizend
leden minder dan drie jaar gele
den. Het aantal aangeslotenen geeft
de laatste jaren een steeds voort
schrijdende vermindering te zien.
De Joodse bevolking in de grote
steden in het westen is minder
aan schommelingen onderhevig
dan elders in het land.
De achteruitgang van de Joodse ge
meenten wordt veroorzaakt door de on
gezonde levenspiramide van de Joodse
gemeenschap, dié door de deportaties
der nazi's een groot percentage oude
ren telt.
Bij de Joodse gemeente te Amster
dam staan 10.569 Joden genoteerd. Den
Haag is in grootte met zijn 1800 leden
de tweede. Rotterdam met 780 inge
schrevenen de derde en Utrecht mei
gemeenten hebben tezamen 3672 leden.
Zowel het Nederlands Israëlitisch
Kerkgenootschap te Arnhem als dat
van Enschede hebben ruim 300 lidma
ten. terwijl Bussum en Haarlem om
de 250 schommelen. De resterende 47
Joodse gemeenten hebben alle
der dan 200 leden. Van de 39 Joodse
gemeenten met minder dan 100 leden
heeft de meerderheid er zelfs geen
vijftig.
Tijdens de jaarvergadering van
Centrale Commissie tot algemene zaken
van het Nederlands Israëlitisch Kerk
genootschap. het hoogste uitvoerende
apparaat van de Joodse kerkelijke ge
meenschap, is uitvoerig gedebatteerd
op welke wijze mende Joodse jeugd
voor het Jodendom kan behouden. Als
een van de belangrijkste factoren hier
voor wordt het onderwijs gezien.
Aan effectief Joods onderwijs zijn
vooral in de kleinere gemeenten tal
van moeilijkheden ver.ionden, wegens
de uiteenlopende-leeftijden en het ver
spreid wonen van de leerlingen. Het
komt herhaaldelijk voor dat een
Joods godsdienstonderwijzer uren
moet reizen om één Joods kind één
per week Joodse les te geven.
te Soest: J. Fokkema,
oud-lid der Tweede Kamer, te Ede.
Bedankt voor 's-Gravenhage, wijkgem.
20: E. Sneller te Eindhoven.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te London en Mitchell (On
tario, Canada) Free Chr. Ref. Church;
van 't Spijker te Drogeham.
BOND VAN VRIJE EVANG. GEM.
Beroepen te Meppel: J. Y. Pijlman,
kand. te Herenveen.
Beroepen te Winschoten: B. Sijl, kand.
te Huizen (N.H.).
Examens aan de Theologische School
m de Vrije Evang. Gem. in Nederland
te Utrecht, zijn geslaagd voor het kand.
theologie: J. Y. Pijlman te He
en B. Si.il te Huizen (N.H.).
Beide kandidaten zijn door het Comité
van de Bond van Vrije Evang. Gem. be
roepbaar gesteld.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Drietal te St. Annaland: de kandida
ten L. Huisman, A. Kok en G. Schip-
aanboord.
Beroepen: te Ridderkerk. Woerden en
Zaandam: L. Huisman, kand. te Zwijn-
drecht; te Katwijk aan Zee: G. Schip-
aanboord, kand. tc Leiden.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Aangenomen naar Veenwouden, Zwaag-
westeinde en Buitenpost: J. C. Beekhuis
te Edam, Monnikendam en Middelie.
Bedankt voor Beverwijk (nadere be
slissing): G. Wassing te Dantumawoude.
Modern, snel en mild,
veilig en reukloos:
Tut* 195-Uturn 7J0 *n 2.95
jyjET een paniekerig gevoel van het-zal-wel-
niet-lukken loop ik in één van onze bad
plaatsen om onderdak te zoeken voor de vacant ie.
Want wat doe je als je 's morgens een brief krijgt,
waarin je verteld wordt, dat door ernstige ziekte
van de huisbaas de huur van het zomerhuisje niet
kan doorgaan? Wat doe je? Je houdt je mond
tegen de kinderen over deze jobstijding, laat de
boel de boel en gaat op pad om alsnog iets voor
elkaar te kijgen. Als ik bij de blanke top der
duinen arriveer ivaait een zoele zeewind een wel
kom door mijn haar. Dat pept me op, zodat ik
besluit mezelf ook nog even op een kop koffie
te tracteren. Zo zit ik luxueus op de boulevard
en voel me echt plezierig door dit onverwachte
eruit-zijn, hoewel het nog een heel gedoe wordt
natuurlijk om iets geschikts te vinden.
Als ik op pad ga, beloof ik mezelf een nieuwe
zonnejurk, wanneer ik onder de begroting slaag.
Een man of een ordelijke systeem-vrouw zou nu
naar een V.V.V.-kantoor gaan. Maar ik ben geen
vrouw van eerst de lijnen uitstippelen en er dan
keurig langs lopen in weloverwogen doelgericht
heid. Ik stap zomaar de vriendelijke straat in ach
ter de boulevard en loop keurend langs de huizen.
Ik neem me al snel voor, me niet te laten prikken
door al die bordjes .Zimmer mit Frühstück", hoe
wel de gastvrijheid voor onze oosterburen me
zwaar overdreven aandoet.
Ik bel aan bij zomaar een gewoon huis. Nie
mand thuis. Geen opwekkend begin. Bij het vol
gende huis vertelt een vriendelijke vrouw me, dat
ze dit seizoen al alles heeft verhuurd. Bij het huis
daarnaast wordt mij verzocht te kloppen, daar de
bel kapot is. Juist als ik met half gekneusde knok
kels wil vertrekken wordt er opengedaan; dan
vertel ik mijn verhaal, waar wantrouwend naar
wordt geluisterd. Toch mag ik binnenkomen: we
schuiven een heimweekamertje binnen, dat ik
flo&tcjAfydU
en
voor een fabelachtige prijs huren mag. Ik dien
echter goed te begrijpen, dat de goeie meubels
eruit gaan vóór wij komen. Ik durf me niet voor
te stellen, op wat voor stoelen we dan wel geacht
worden te zetelen, il» vrees dat ze uit de gevan
genpoort komen. Naar de slaapgelegenheid vraag
ik maar niet meer en ik blaas de aftocht onder
het motto er nog eens over te zullen denken.
Ontmoedigd loop ik weer op straat en laat
de zonnejurk als worst voor mijn oog eens flink
bengelen en wapperen (het wordt een groene!).
Voor de verandering bel ik eens aan de overkant,
waar in de tuin goudsbloemen uitbundig een
oranjefeest vieren. Door de brievenbus boort een
zware lucht van aangebrand eten mijn longen bin
nen. Als de deur opengaat, galmt een joviale man
in hemdsmouwen: „Kommen Sie binnen".
Dat is de genadeslag op mijn moede hoofd
en ik zeg: „No thank jou, non merci, your pota
toes are burning sir, ihre Kartoffeln stinken, good
bye, adieu, gutentag, dag meneer en denk om uw
aardappels, die branden aan". Ik wandel hoog
moedig tussen zijn goudsbloemen door de straat
weer op, terwijl de man buldert van het lachen.
Hij slaat zich kletsend op zijn dijen, hij vindt het
misschien wel bespottelijk, dat ik gewoon in mijn
moedertaal aangesproken wil worden.
Hij brult me achterna, zodat zijn stem loeit
door de straat: ,,'t Zijn de aardappels niet, 't is de
pap. Nicht de Kartoffeln, es isteh
eseh".
„Die Pappe", joel ik terug als zijn kennis der
Duitse taal niet toereikend is. Ten slotte huur ik
toch nog een huisje, een piepklein huisje. Knu<
en gezellig. En ik koop de zonnejurk (een blau
we), hoewel die begroting, nou jaOp weg
naar huis overweeg ik, of ik niet een handboekje
zou schrijven: „Hoe leert de pensionhouder Duits
in een week", maar „ach nee", denk ik moe.
„waarom zou ik dat doen? Ze kopen het toch
niet, ze redden zich immers wel daar aan de kust
met hun Zimmer en hun Kaffee, hun Frühstück
en hun Schlagzahne. Ze redden zich best. Heel
best".
Und noch viél besser.
MINK VAN RIJSDIJK
