Hindemith's Cardillac
de orde
aan
gesteld
Voorbije
periode,
maar
belangrijk moment
Amendementen op de
A.K.W. in de maak
Voedselproduktie nog
sterk uit te breiden
Melkslijters gaan
korter werken
Vergeten hoe geld van
Joden werd beheerd
Venezolaan wil
Curacao
veroveren
Regering zegt waardevaste
kinderbijslag toe
{ÜEUWE leidsche courant
DONDERDAG 29 JUNI 1961
MOEST men zich afvragen, waar
om het Holland Festival zoveel
moeite eraan besteed had om een
opera als Berlioz' Benvenuto Cellini
ten tonele te brengen, bij de Hinde-
mith-opera Cardillac ligt de zaak
anders. Ook hier wist men wel van
tevoren, dat niet veel publiek naar
de voorstellingen zou komen en dat
alleen de „Kenner und Liebhaber"
belangstelling zouden tonen. En toch
•nodigde men de Wuppenthaler
Bühnen uit om deze opera van Hin-
demith in Amsterdam en Den Haag
op te voeren.
Dit is nu een daad geweest, die vol
komen bij het Holland Festival past, een
daad, die dit muziekfeest zün waarde
het Nederlandse kunstleven ver
leent. Zonder Holland Festival immer?
géén Cardillac! Zo werd nu gisteravond
in de Amsterdamse Stadsschouwburg dit
werk inderdaad aan de orde, ter discus
sie gesteld. Daar was de voortreffelijke
enscenering van Heinrich Wendel, de
voortreffelijke regie van Georg Rein-
hardt, het voortreffelijke samenspel tus-
orkest en toneel onder de leiding
van de dirigent Hans Georg Ratjen, daar
was het werk zelf, de figuur van Hin
demith uit 1926 alle punten ter over
weging.
JA, de opvoering was af, tot in de punt
jes verzorgd, toonde een vindingrijk
heid, waardoor men gemakkelijker toe
gang kreeg tot de muziek. Al de inzet,
het opduiken van een mensenmassa op
plein, overrompelde door het ver-
passende toneelbeeld, dat uitging van de
perspectivische handigheid, de toneel
vloer naar achteren te laten aflopen en
de zetstukken vanuit dit lage punt schuin
ren op te trekken. Zo kreeg men
de indruk van een grotere ruimte en
hoogte, waarvan de regisseur alle profijt
bok. Ook het tweede decor, de werk
plaats van Cardillac, de geniale goud
smid, die zo bezeten is van zijn werk-
ïtukken, dat hij er geen afstand meer
kan doen, en elke koper doodt, be-
een enorme suggestieve kracht. En
Bernhardt slaagde er geheel en al in
leze vermenging van griezelige grand-
guignolsfeer, afkomstig uit het oor
spronkelijke verhaal van E. T. A. Hoff-
n, met dieptepsychologie plus lite-
filosofisehe inslag, door de bewerker
Ferdinand Lion er in gelegd, tot een
is aanvaardbaar geheel te maken,
ifschoon heus niet elke vocalist een pri-
acteur bleek te zyn.
,F HET WERK ZELF, de muziek, de
inhoud, de mens van nü nog wat te
leggen heeft? Hindemith heeft de ve
'"26, die hier opgevoerd werd,
1952 geheel en al omgewerkt, waaruit
>u kunnen concluderen, dat hij
niet mee tevreden was. Inderdaad
- de „stijl 1926", is voorbij. De waarde
volle elementen van deze periode zijn
opgenomen en verwerkt of worden nog
verwerkt in de muziektaal, die de eerste
helft van onze eeuw aan de tweede helft
heeft overgeleverd. Als zodanig wa
confrontatie met deze Cardillac uiterst
belangrijk: zij bepaalde de positie
nu. Hindemith immers paste toen
het procédé toe om de abstracte poly
fone vormstructuur te gebruiken op eer
hyperromantische tekst, en het contrast
tussen beide denkwerelden in spanning
te zetten. Dat is hem soms gelukt,
r wellicht niet in de door hem be
doelde, zeer ernstige zin. Meh schoot
immers in de lach bij een literair ge
zwollen gezegde als: „Schon seit morgen
ist Liebesglut um dir",. Maar meestal
had de muziek, hoe contrapuntisch ook,
arempel geen abstracte gevoelswaarde,
liepen de spanning van muziek en dra
matiek in dezelfde en niet in contrari-
erende richting. Zo ver zijn wij nu al
dit soort stijl verwijderd geraakt,
de „tijdsperspectief" corrigerend
werkt. Wij hebben al geleerd, dat ook
contrapunt sterk emotioneel geladen kan
zijn, ook al geeft men er de naam van
„abstracte muziek" aan. Maar deze ge
ladenheid is niet meer 19e eeuws ro
mantisch! De Hindemith van 1926 is nog
het protest tegen deze 19e eeuwse ro
mantiek, omdat hij zich er te sterk *aan
gebonden voelt. Ook hier, ook in Car
dillac merkt men deze binding. Maar
veel later voegt Hindemith deze binding
zijn taal toe, smelt haar samen.
AM dit alles achten wü deze opvoering
van de Cardillac uit 1926 een hoog
tepunt van het Holland Festival, ook al
stond zü zuiver vocaaltechnisch niet op
het hoogste plan.
Alle medewerkenden waren goede
zangers, meer niet, het orkest was een
goed orkest, meer niet. Maar voegden
zich allen samen tot een opvallend sterk
geheel!
Armand Reynaerts '.een Belg) zong
de titelrol een bariton van vrij grote
omvang en van sterk getimbreerde ruig
heid, en deed dit zeer verdienstelijk.
Siff Pettersen was Cardillac's dochter
en de lieftalligheid van stem en actie
trok sterk de aandacht.. Mikko Prosila
had de rol van de officier, de geliefde
van de dochter en de man. die het ge
heim van Cardillac ontdekt, waardoor
Cardillac zelf ten onder gaat (zjjn ver
diende loon overigens), maar deze schoot
wel iets in karakterisering te kort. Kathc
Maas en Walter Jenckel beeldden de
slachtoffers van Cardillac verdienstelijk
uit en Eduard Wollitz was de goudhan
delaar, die vals beschuldigd wordt van
de moorden, door Cardillac gepleegd
Opvallend goed was het koor, dat hier
veel te doen krijgt en de handeling eigen
lijk bepaalt.
Wij kunnen ieder aanraden deze Hin-
demiSh-opera a.s. vrijdag hier in de Kon.
Schouwburg te gaan bekijken en 'beluis-
H E. Kokee-Van den Berge.
„Katanga blijft
onafhankelijk"'
President Moise Ttejombe heeft gisteren
het Hu-is van Afgevaardigden van
Katanga verklaard dart Katanga onaf
hankelijk zal blijven en dat de regering
hij nooit zullen terugtreden
Tsjombe zei dit in een toespraak in
;n bijzondere vergadering van het La
gerhuis. Wij zullen al het mogelijke doen
om Katanga vooruit te doen komen en
de regering en ik zullen nimmer voor
enige hindernis -terugtreden.
Hij noemde zijn gevangenschap die
meer dan twee maanden heeft geduurd
een hel. Het Katangaanse wik had zich
echter één cn politiek rijp getoond
dit had zijn vijanden verbaasd.
Minister van binnenlandse zaken Moe-
nongo zei. na de toespraak van Tsjombe,
dat het kabinet zich zorgvuldig zou be
raden over een nieuwe politiek. De po
litieke geest van de conferentie van
Tananarive moest naar de letrter gevolgd
worden. Op deze conferentie werd be
sloten tot oprichting van een Kongolese
confederatie.
De voorzitter van het parlement zei
bij de opening van de bijeenkomst in
een modern gebouw iri de buitenwijken
van Elisabethstad dat de afgevaardigden
bijeengekomen waren om hun staats
hoofd dank, eer en achting te bewijzen.
Katanga was vrij van alle buitenlandse
invloed en zijn soevereiniteit was ver
zekerd. Er was een vijftigtal afgevaar
digden aanwezig.
0 Het bezoek dat de Koningin aan
Drente zal brengen is ul-tgesteld tot 18
Klachten ingetrokken, maar
AVRO-lid Groen
geroyeerd
mede-
het bestuur
het gereedkomen van het rapport
over de grieven die in 1960 op de jaar
vergadering te Assen zyn geuit.
Aan het bestuur wordt in overweging
gegeven zich te beraden over een meer
psychologische aanpak door de AVRO-
leiding van diverse problemen, die zich
bij het besturen van een dergelijke grote
vereniging voordoen. Voorts wordt ge
suggereerd een ruimer delegatie van be
voegdheden aan diverse bedrijfsfunctio-
narissen te verlenen en de taak van de
directeur te verlichten o.a. door deze te
ontlasten van zijn redactionele werk
zaamheden.
De commissie van onderzoek is inge
gaan op elf grieven. Waaronder een
viertal over het overplaatsen van de
drukorder voor de AVRO-bode van de
N.V. Emvra naar de drukkerij C. de
Boer jr. De commissie, aldus de sa
menvatting van haar rapport, is tot de
conclusie gekomen, dat de AVRO bij
het zoeken naar een vernieuwde uit
gave van haar blad van volledig zake
lijke motieven is uitgegaan.
Voorts wordt opgemerkt, dat de gewes
telijk bestuurder van de AVRO, de heer
J. G. Flink, uit het gewestelijk bestuur
de AVRO is getreden vóór de tot
standkoming van het conrtract tussen de
AVRO en de nieuwe drukkerij, waarvan
de heer Flink directeur is. Toen het be
sluit werd genomen, de AVRO-bode een
ander aanzien te geven (in 1955) was de
heer Flink nog niet aan de drukkerij C.
de Boer jr. verbonden en nog niet bij de
AVRO bekend.
Het dagelijks bestuur van de AVRO
heeft inmiddels op zyn vergadering van
23 juni besloten de heer B. Groen te
Amsterdam te royeren als lid van de
AVRO. De heer Groen heeft als voorzitter
het actie-comité van AVRO-vrienden
op de vergadering in 1960 in Assen een
[aantal beschuldigingen aan het AVRO-
bestuur geuit. De heer Groen heeft tegen-
de commissie van onderzoek van de
AVRO verklaard deze beschuldigingen in
te trekken. Ondermeer had de heer Groen
gezegd, dat er geknoeid zou zijn by ge
westelijke bestuursverkiezingen en had
hy de persoon van de heer Röell In het
geding gebracht.
Het Holland Festival presen
teerde gisteravond in de Am
sterdamse Stadsschouwburg de
Wvppertal gaf een uitstekende
opvoering met in de hoofdrollen
Armand Reynaerts als Cardillac,
Siff Petersen als Cardillacs
dochter en Nico Plosila als de
officier.
Nieuwe regering
in Jordanië
Premier Bahjat Talhoumim heeft gis
teravond het ontslag van zijn kabinet aan
koning Hoessein aangeboden. De Koning
heeft het aanvaard en Talhoumim opge
dragen een nieuwe regering te vormen.
In de inmiddels gevormde nieuwe re
gering komen de namen van de minis
ters van buiten- en binnenlandse zaken,
justitie en onderwijs van het afgetreden
kabinet niet meer voor. Premier Talhou
mim treedt in de nieuwe regering be
halve als premier ook op als minister
van buitenlandse zaken.
Algemene vergadering CBTB
Kapitaalvorming
is voorwaarde
In het jaar 2000 zal de aarde 6 a
7 miljard bewoners tellen, waar
onder 20 miljoen in Nederland. Zal
die bevolkingsgroei geen ernstige
aanslag betekenen op de beschikbare
landbouwgrond?
Prof. dr. F. Roos, hoogeraar aan de
V.U., die deze vraag gisteren aan de
orde stelde op de algemene vergadering
▼an de N'ed. Chr. Boeren- en Tuinders-
bond in Leeuwarden, is niet pessimis
tisch. De aarde is nog onvoorstelbaar
leeg en er Is nog heel veel woeste grond,
die in cultuur kan worden gebracht. Ook
ls het mogelijk de voedselproduktie nog
«er belangrijk uit te breiden als het
westen de onderontwikkelde landen
daarbij helpt, zo meende de Amsterdam-
hoogleraar.
Optimistisch was hij ook over de in
vloed, die de bevolkingsgroei zal hebben
op 'het inkomen per hoofd der bevolking.
De bevolkingsgroei heeft een stimule
rende invloed op de kostenbesparende
teohnische-ontwikkeLing.
Daarbij onderscheidde prol De Roos
twee soorten technische ontwikkeling:
die welke voortkomt uit de menselijke
ontdekkingdrang en bij toenemende
bevolking zal het aantal ontdekkers ook
groter worden en die welke verband
houdt met de toeneming van de totale
Produktie: betere werkverdeling, pro
ductiemethoden en dergelijke.
Er is dus een zeer positieve invloed
van de bevolkingsgroei op het inkomen
Per hoofd, zo zei prof. De Roos. Maar
daaibij moet wel de voorwaarde worden
vórvuld dat er voldoende kapitaal ge
vormd, dus voldoende gespaard wordt. In
Nederland en in de westelijke landen is
dat geen 'knelpunt. Hij vreesde niet, dat
voortgezette bevolkingsgroei het sparen
zal belemmeren Wel zullen dan de gro
tere gezinnen met kleine inkomens
der kunnen sparen, maar en hier
braoht hij de factor ijdellheid ter sprake
j mensen met de grotere inkomens
zullen er minder behoefte aan hebben
uitgaven te doen die hen van de lagere
inkomensgroepen onderscheiden. Zij zul.
len dus meer kunnen sparen.
Dat in de onderontwikkelde landen on
danks bevolkingsgroei het Inkomen per
hoofd niet stijgt komt door onvoldoende
kapitaalvorming. Dc typische taak van
de ryke landen is dan ook die arme lan-
te helpen door voorziening in on
middellijke behoefte cn voor het leggen
»n een basis voor een produktie, waar-
it een groeiproces kan volgen.
Prof. De Roos geloofde dat dc bevol-
kingsstijging en de ontwikkeling der
onderontwikkelde gebieden op langere
termyn tot toenemende afzetmogelijk
heden voor de westerse landbouw zullen
In 'het westen zelf zal een afnemend
percentage van de inkomensstijging aan
primaire voedingsmiddelen worden be
steed. Een bijzonder sombere conclusie is
dit volgens hem niet. Wel zal de boer
ook gezien het afnemen van het arbeids
aanbod in de landbouw voortdurend be
dacht moeten zijn op arbeidbesparende
werkmethoden. Bij zijn produktieplan zal
hij ook rekening moeten houden met de
verandering van het consumptiepatroon
in de richting van meer luxe-artikelen.
De afgevaardigden werden voorts toe
gesproken door de voorzitter der Friese
CTBT, de heer H. M. Gerbrandy, en door
de commissaris der Koningin in Fries
land, mr. H. P. Linthorst Homan. De
commissari-s sprak onder meer over de
belangrijker wordende taak der
bij de landbouwproblemen.
De vergadering werd onder
gewoond door de voorzitter van het land
bouwschap, de heer A. W. Biewenga,
vertegenwoordiger van de minister
landbouw, de Belgische en dc Franse
landboii\«att£ché en een aantal Kamer-
Verzoek aan consumenten
De steeds toenemende invoering van de vijf-daagse werkweek in tal
van bedrijven en industrieën, en na 1 juli ook in de meeste overheids
bedrijven, is de stimulans geweest* voor de detaillisten en fabrikanten be
trokken bij de melkvoorziening om ook in deze bedrijfstak te komen tot
een verkorting van de werkweek. Deze verkorting aldus bovengenoemde
heren mag echter niet van invloed zijn op de dienstverlenende taak, die
zij zich tot nu toe voor ogen stelden en steeds trachtten te verwezenlijken.
zich te beraden over het antwoord van
minister Van Rooy (sociale zaken) en
staatssecretaris Van Den Berge (finan
ciën) op de algemene beschouwingen,
die dinsdag in de Kamer over het wets
ontwerp algemene kinderbijslagverzeke
ring zijn gehouden. De bewindslieden
deden enkele belangrijke concessies (zie
elders in dit blad), maar zU weigerden
de A.K.W. uit te breiden tot een rege
ling, die ook de eerste en tweede kin
deren van zelfstandigen omvat.
Met medewerking van de consument
il men proberen, zover mogelijk, de
zaterdag voor de melkslijters een „vroe
gertje" te laten worden. In een folder,
die volgende week aan de consumenten
westelijk Nederland, wordt gezon
den, worden vier verzoeken voorgelegd.
aan men hoopt dat de cliënten zul
len voldoen en het zodoende mogelijk
maken dat ook de melkslijter zaterdags
eerder klaar is. De verkorte werkweek
indien mogelijk, zaterdag 1 juli a.s
Ingaan.
vier verzoeken zijn: wanneer men
ln de regel gewend is zaterdags voor de
hele week af te rekenen, zou men dit nu
naar de vrijdag kunnen verschuiven. In
verband hiermede is door de detaillisten
en fabrikanten een brief aan het bedrijfs
leven verzonden met het verzoek het
weekloon voortaan op donderdag uit te
betalen. In de tweede plaats, alle lege
flessen op vrijdag inleveren. Ten derde:
>or het week-end houdbare produk-
ten zoals gesteriliseerde melk, koffie
melk, kindervoeding e.d. vrijdags kopen.
En in de laatste plaats wordt verzocht
lege flessen, van de koop van vrijdag,
eerst op maandag in te leveren.
Eén en ander, zo deelde de heer A.
Haanstra gistermiddag tijdens een pers
conferentie mede, is noodzakelijk om de
bezorging op zaterdag mogelijk te ma
ken. De invoering van de verkorte week
brengt echter een verzwaring van de
vrijdagtaak mee, die dan weer gecom
penseerd zou moeten worden in een
korter werken op zaterdag. De detaillist
echter is niet zo happy met de regeling.
Hij zal liever een hele zaterdag werken
en daardoor een groter omzet maken dan
vroeger klaar. Zo vertelde de vertegen
woordiger van deze groep.
De eerstkomende weken zal van een
nieuwe regeling nog niet veel te merken
Sijn in verband met de vakantieregeling
van de melkhandelaren.
De verkorte werWveek voor melk
slijters zal van kracht zijn in Dordrecht,
Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen met
alle daartussen gelegen plaatsen op de
eilanden, Den Haag en omgeving, Gouda,
Delft en omgeving, Westland, Amster
dam, Amstelveen, Zaanstreek en Uit-
Z.K.H. Prins Bernhand heeft gis
teren op paleis Soestdijk de Spaanse
delegatie in de gemengde Spaans-Neder
landse commissie voor bechnisch-indus-
triële samenwerking ontvangen alsmede
de voorziftter, vice-voorzirtrter en rappor
teur der Nederlandse delegatie, de heren
F. A. C. Guépin, P. R. Berutz v. d. Berg
ïr. Ph. H. NoordWal. Eerder had de
Spaanse ambassadeur de leden een maal-
d in zijn ambtswoning aangeboden.
0 De Westduitse regering heefit Syrië
n krediet van ƒ450 miljoen toegezegd
de loop van 10 jaren voor de bouw
m een dam in de Eufraat, wolkc tol
1970 zal duren.
De Zuidafrikaanse reserves aan
goud en deviezen zijn vorige week na
15 maanden dalen met 35 miljoen ge
stegen; zij waren tot
Krediet voor IJ-tunnel
verhoogd tot bijna
160 miljoen
De Amsterdamse gemeenteraad heeft
gisteravond na enige discussie zonder
hoofdelijke stemming besloten het kre
diet voor de voltooiing van de IJ-tunnel
te verhogen met f 114.400.000, waardoor
het beschikbaar gestelde bedrag nader
wordt vastgesteld op totaal f 159.900.000.
In de tot december 1956 reeds verleende
kredieten tot een bedrag van f 45.500.000
was een bedrag van f 18.000.000 begrepen
voor de verplaatsing van hel marine
etablissement ten behoeve van de bouw
van de IJ-tunneL
Geheugen laat Eichmann in de steek
ADOLF Eichmann hervatte van
daag zijn verdediging. Bij het
begin van de zitting beschreef hij
zijn werkzaamheden in Tsjechoslo-
wakije in 1942. Hij deelde de recht
bank mede, dat d leider van de SS.
Heinrich Himmler, in 1942 druk had
uitgeoefend om de deportatie van
Joden in Tsjechoslowakije naar kam
pen in het oosten, waaronder het be
ruchte vernietigingscentrum Ausch
witz te bespoedigen.
Eichmann die gedurende de afgelo
pen dagen in de loop van zijn getui
genverklaringen blijk heeft gegeven
een merkwaardig geheugen te bezit
ten, zeide vandaag dat hij „volkomen
vergeten" was hoe de gelden voor
emigratie van Joden, die in grote som
men door Joden m het buitenland be
schikbaar waren gesteld, werden be
heerd en zijn uitgegeven.
Servaöius ging vervolgens over tot de
werkzaamheden van Eiohmann in Frank
rijk. Hij overhandigde een sdherts van het
apparaat van de Gestapo in Frankrijk,
getekend volgens aanwijzingen van
Eidhimann.
Het hof aanvaardde de sohets als be
wijsmateriaal. Toen hem werd gevraagd
wie in Frankrijk de deskundige in Jood
se zaken was. antwoordde Eichmann
„Om de feiten nauwkeurig weer te
geven dient erop te worden gewezen,
dat dit geen vedl gheidsdienst, maar een
speciaal bureau van de veiligheidspolitie
was. In elk geval kan men (hier zeggen,
dat de leidende persoonlijkheid Dan-
necker en later Hauptsturmfüihrer Röth-
ke was."
Serve tuis bracht een memorandum
naar voren over een gesprek, dat op 11
juni 1942 was gevoerd tussen de kapitein
des SS, Theodor Dannecker en Eichmann
en las daaruit het volgende voor:
„Himmler heefi gelast, dat een aan
zienlijk aanta'l Joden te Auschwitz moet
werken: Er moeen in totaal 100.000 uit
Man van auto gevallen
en verongelukt
De 52-jarige loodgieter P. J. Brendel,
iens stoffelijk overschot gisterochtend
i Nijmegen werd gevonden, is door een
ongeluk om het leven gekomen. Het
slachtoffer had een lift gevraagd maar
de lift werd niet toegestaan. Brender
heeft toen geprobeerd hangend aan de
buitenkant van een vrachtwagen, de tocht
naar Nijmegen te maken. Hij moet op de
weg gevallen zijn en daarna ziin over
reden door een andere auto.
0 In Deventer is gistermiddag het 8-ja-
rige meisje G. J. de Graaf, van haar fiets
gevallen, voor de wielen van een opleg
ger van een vrachtwagen. Zij was or
slag dood.
0 In Hengelo is gisteren de 39-jarige
metselaar J. A. Reuvers, uit Hengelo, op
een bromfiets in volle vaart tegen een
autobus gereden. Hij was op slag dood.
W apenstilstand'
Franse boeren
De leiders van de „opstand" der Fran
se landbouwers hebben gisteren een wa
penstilstand afgekondigd, om gelegenheid
te geven tot een gesprek met de rege
ring tijdens een vandaag ln Parijs te
houden rondetafelconferentie.
Dit besluit werd genomen door het
bestuur van de Franse landbouwfederatie
en is het eerste verzoenende gebaar van
de zijde der landbouwers sinds het begin,
nu drie weken geleden, van de onrust op
het Franse platteland.
Het houclt verband met het door pre
mier Débré gestelde ultimatum, dat hij
de heden te houden conferentie zou af
gelasten als geen einde wordt gemaakt
aan de agitatie over de regeringsland-
bouwpolitiek.
Verwacht werd nu. dat de P. v. d. A.-
fractie deze uitbreiding via amendering
trachten te effectueren. Zij wil ver
in de wet vastleggen, dat de bij
slagen gedeeltelijk uit de algemene mid
delen zullen worden gefinancierd. Des
betreffende amendementen zullen door
K.V.P. en A.R. die overigens met de
gedachte als zodanig akkoord gaan
niet worden gesteund omdat de regering
ze reeds bij voorbaat onaanvaardbaar
heeft verklaard. Wel zou een lid van
de CjH.U.-fractie ze willen onderteke-
Van c. h. zijde wordt voorts een amen
dement verwacht, dat ongehuwde vroa-
wen en kinderloze echtparen boven een
bepaalde leefijdsgrens van premiebeta
ling wil uitzonderen. 1
De regering heeft gisteren reeds het
maken van uitzonderingen bij de uit
voering van de A.K.W. van de hand
gewezen.
Prins dankt bedrijfsleven
Totaliteit van gevers even
waardevol als geschenk
TV ADAT hem het cadeau van het Nederlandse bedrijfsleven, een zeil-
jacht, was aangeboden, heeft prins Bernhard vanmiddag op paleis
Soestdijk een dankwoord gesproken.
„Het is moeilijk om de juiste woorden te vinden om uitdrukking
te geven aan de diepe erkentelijkheid, die ik gevoel nu u mij namens
het Nederlandse bedrijfsleven dit prachtige cadeau op mijn vijftigste
verjaardag hebt willen aanbieden. Ik wil graag iets zeggen, in de eerste
plaats over het cadeau zelf en daarna iets over de schenkers.
Het cadeau zelf. U hebt het mij aangeboden, meneer Den Hollander,
op papier en in foto. Maar u weet, dat ik bij de korte en informele doop
plechtigheid van enkele dagen geleden, al een blik op de boot heb mo
gen werpen.
Daarom kan ik nu al uit eigen wetenschap verklaren, dat de Budi een
prachtig schip is. Ik doopte het Budi omdat het bestemd is te komen
liggen bij het huis in Italië, dat ik liet bouwen en dat VElefante felice
de gelukkige olifant, heet.
Een Budi dat is een olifant zonder slagtanden, die volgens de In
boorlingen geluk brengt behoort naar mijn mening daarbij.
Nadat hij de aanbieder van het cadeau, de heer Den Hollander, dank
had gebracht sprak de Prins:
„Als ik nu nog iets mag zeggen over de schenkers tn hun totaliteit
dan doe ik dat omdat ik 'met die totaliteit net zo blij ben als met het
cadeau zelf. Het schip is een geschenk van het Nederlandse bedrijfs-
'even, van werkgevers en werknemers gezamenlijk. Dat maakt hei
voor mij zo waardevol, omdat ik er een erkenning in zie, dat datgene
wat ik voor het Nederlandse bedrijfsleven heb proberen te doen, door
de beide samenstellende groepen van het bedrijfsleven is gewaardeerd
Voor mij zal het een stimulans zijn om naar de mate van mijn krach
ten voort te gaan met -mijn pogingen de belangen van het Nederlandse
bedrijfsleven te behartigen," aldus sprak de Prins o.m.
Nederland, België en Frankrijk worden
gestuurd."
Servanus vroeg Biohmenn hierover
iets te zeggen.
„Op grond van zulke orders van
Himmler placht Muller van tijd tot tijd
vergaderingen te beleggen om de uitvoe
ring ervan van alle kanten te bekijken.
Ik moest ihet resultaat dan doorgeven."
Het Venezolaanse parlementslid
Ramon Quijada, leider van de Accion
Democratia en voorzitter van de boe
renbond, heeft voorgesteld, dat de
strijdkrachten v^n Venezuela een in
val zullen doen op Curacao om zich
meester te maken van de zeven ont
snapte Venezolaanse gevangenen, al
dus meldt Beurs- en Nieuwsberichten.
„Wy krijgen er genoeg van", zeide hij,
,,dat Venezuela als een kolonie afhankelijk
blijft van hen. die elk ogenblik trachten
ons te kwellen. De autoriteiten op Cura
sao moeten niet vergeten, dat dit eiland
aan Venezuela toebehoort". Op Curacao
is volgens hem duidelijk sprake van
vijandigheid jegens de officieren, dia
met de bewaking van de gevangenen wa-
Het blad meldt voorts dart de Venezo
laanse minister van buitenlandse zaken
en de Nederlandse ambassadeur over
deze zaak gesproken hebben. Na afloop
zeide de minister dat Venezuela blijft
aandringen op de terugkeer van de ont
snapten on dat de ambassadeur nog
steeds bereidheid toont om samen te
werken tot oplossing van deze zeer de
licate zaak. Tevens zeide hy dat er over
leg gaande is door middel van de consul-
generaal op Curacao en dat er nieuwe
instructies zijn gezonden aan de ambas
sadeur >n Den Haag.
Voor het hoofdbureau van po-lilie ie
Willemstad ontstond dezer dagen hevige
opschudding door allerlei geruchten. La
ter bleek echter dat een met de bewa
king der gevangenen belaste marinier
een schot had gelost en dat een collega
een schampschot had gekregen.
Boycotactie
De 48.000 arbeiders van de Venezolaan
se olie-industrie hebben aangeboden de
olieverschepingen naar Curasao tc sta-
0 President Joaqquin Balanuer van de
Dominicaanse Republiek heeft bekend
gemaakt dal hij een reorganisatie heeft
bevolen van de geheime politie en dat
de naam zal worden gewijzigd in cen
trale informatiedienst.
Op do Parijse beurs heerste giste
ren in verband met. do Beriijnse crisis
grote vraag naar goud. De gouden Na
poleon steeg van 38 tot 38,8 frank, de
Zwitserse gouden frank van 38,1 tort 38,3
frank. Er werd 700 kg goud verkocht
waarbij de prijzen vam 5580 tot 5600 frank
opliepen. De koersen van Noordafniikaon-
se waarden stegen wegens de hervatting
van de vredesonderhandelingen-
(van onze parlementsredactie
Minister Van Rooy heeft gistermiddag in
de Tweede Kamer toegezegd het wets
ontwerp Algemene Kinderbijslagverzeke
ring zo te wijzigen, dat de kinderbijsla
gen waardevast zullen worden. Via een in'
te dienen nota van wijzigingen zal in
de A.K.W. een wettelijke binding wor
den aangebracht van de bijslagen aan
de loonindex.
Aan een tweede belangrijke wens van
de Kamer: algemene kinderbijslag vanaf
het eerste kind. dus ook voor de zelf
standigen, kon de minister niet voldoen.
De totale premielast der drie volksver
zekeringen zou zodoende 12 pot gaan
bedragen, wat ontoelaatbaar hoog is.
De mogelijkheid om dat bezwaar te on
dervangen door het verstrekken van een
bijdrage uit de algemene middelen (een
bijdrage die dus verder gaat dan die
voor de minimum-inkomens), wees dc
minister radicaal van de hand. De re
gering wil vasthouden aan de grondge
dachte, dat dc sociale verzekeringen in
beginsel uit de premieheffing en niet uit
de schatkist worden gefinancierd.
De minister was begonnen met te zeg
gen, dat de behandeling van het wetsont
werp geen schijnvertoning is. maar dat
werkelijk gesproken kan worden van ge
meen overleg. Hij betoogde, het wetsont
werp te zien als de meest doelmatige
verwezenlijking van de doelstelling: een
algemene kinderbijslagregeling. Dc be
windsman haalde een uitspraak aan van
prof. Leverbaoh, waarin wordt gesteld, dat
een kinderzegen, die men niet kan bekos
tigen een noodlottige toestand schept. Dr.
Van Rooy sloot zich hierbij gaarne aan bij
zijn verdediging van het verzekerings
systeem in de voorgestelde kinderbijslag
regeling.
Wordt door dc vcrzckeringsplichtige be
taald voor de kinderzegen van anderen?
De mogelijkheid hiertoe is bij elke verze
kering aanwezig. Iedere uitzondering
leidt echter tot willekeur, betoogde de
minister. Immers, waar moet men begin
nen en waar eindigen? Het is als bij het
verhaal van de tien kleine negertjes:
eerst waren er tien, toen nog negen, en
op het laatst waren alle negertjes weg.
Ook de gedachte aan een inkomens
grens voor zelfstandigen wees de be
windsman van de hand. Zoiets past niet
bij een algemene verzekering. Het- is bo
vendien moeilijk en omslachtig, te bepa
len wie zelfstandigen zijn en wie niet.
Moet de K.B.-uitkering waardevast
worden gemaakt? De praktijk heeft uit
gewezen, dat het tot nu toe gevolgde sys
teem niet onbevredigend heeft gewerkt
De kinderbijslagen stegen i.h.a mét dc
Gezien echter dc aandrang uit de Ka
mer was de minister bereid, de beide
wetsontwerpen zo te wijzigen, dat de
hoogte van de kinderbijslag wordt ge
koppeld aan liet loonpeil. Dc herziening
van de bijslagen zou dan steeds op 1
januari van eik jaar plaats moeten heb
ben op basis van het loonlndexcijfer van
31 juli of in bijzondere omstandigheden
van 31 december daaraan voorafgaand.
Eerste of derde kind
moet ingaan is slechts een psychologi
sche kwestie, meende de minister. Ge
steld dat de lonen zo zouden worden
verhoogd, dat voor het eerste en tweede
kind van de loontrekkenden geen bij
slag meer nodig zou zijn, dan, zou nie
mand nog eisen, dat voor de eerste twee
kinderen van de zelfstandigen nog wel
bijslag wordt verstrekt, hoewel deze
regeling voor de zelfstandigen geen en
kele materiële verbetering zou hebben
betekend.
Fel debatterend met de socialistische
fractie wees dr. Van Rooy met grote
volstrektheid de mogelijkheid van de
hand, dat met behulp van een rijksbij
drage in alle gevallen reeds vanaf het
eerste kind bijslag wordt verstrekt. Zon-
ccn dergelijke bijdrage zou bij ver
strekking vanaf het eerste kind dc pre
mie te hoog worden. Dr. Van Rooy vindt
het beter, de voorziening voor dc eer
ste twee kinderen van de loontrekkenden
nog onder de bedrijfsverenigingen te la
ten. Een sociale verzekering dient in be
ginsel te worden gefinancierd zonder
bijdragen uit de algemene middelen en
bij dit wetsontwerp wilde de bewinds
man slechts ten gunste van de zeer klei
ne zelfstandigen hiervan afwijken.
Aan het slot van zijn betoog maakte
de minister de balans op van de ver
houdingen in de Kamer.
Hij zei van de socialistische fractie de
indruk te hebben gekregen, dat ze tegen
over de voorgestelde regeling positief is
ingesteld. Dit kan ook moeilijk anders,
want de memorie van toelichting op het
ontwerp draagt de handtekeningen van
hun geestverwanten.
„Ik kan het me voorstellen, dat dc
soc. fractie zal willen meewerken aan
de verwezenlijking van dit deel van de
sociale wetgeving. Ik kan bet me niet
voorstellen, dat ze tegen zou zijn". De
minister bracht de socialisten In herin
nering wat hun geestverwant dr. W.
Drecs in 1939 by de behandeling van het
toenmalige KB-voorstel ln de Kamer
heeft gezegd: „Als het betere niet is
te bereiken, behoeft men het minder
goede nog niet af te wyzen", Hy hoopte,
dat de socialistische fractie zich door deze
uitspraak zou willen laten lelden.
Staatssecretaris Van den Berge kon
digde vervolgens aan, een nota van wij
zigingen te zullen indienen op grond
waarvan voor de loontrekkenden de hui
dige manier van premiebetaling via de
•werkgevers blijft bestaan. Hij stond, wat
dit betreft, open voor de wensen uit de
Kamer en hoopte, dat het wetsontwerp
door deze wijziging voor velen iets aan
trekkelijker zou zijn geworden. Het tref
fen van speciale voorzieningen ten gun
ste van ongehuwde vrouwen boven de
45 jaar en kinderloze echtparen op gevor
derde leeftijd, die immers ook premie
zullen moeten betalen, achtte de staats
secretaris te ingewikkeld.
Na het antwoord van de bewindslieden
sloot voorzitter Kortenhorst de vergade
ring. De fracties kregen tot morgenmid
dag een uur de gelegenheid, zich nader
over hun houding te beraden.
